Bài giảng môn quản trị học

ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HOÀ CHÍ MINHKHOA QUAÛN TRÒ KINH DOANH QUAÛN TRÒ HOÏC (TAÄP BAØI GIAÛNG) TP. HCM 12-2007 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO CHÍNH THÖÙC Boä moân Quaûn trò nhaân söï vaø Chieán löôïc kinh doanh, Tröôøng ÑHKT TP HCM – QUAÛN TRÒ HOÏC, NXB Phöông Ñoâng 2007 TAØI LIEÄU ÑOÏC THEÂM James H.Donnelly, James Gibson, Jonh M.Ivancevic – QUAÛN TRÒ HOÏC CAÊN BAÛN (Baûn dòch) NXB Thoáng Keâ 2001 Harold Koontz, Cyril OÙ Donnell, Heinz Weibrich - NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ COÁT YEÁU CUÛA QUAÛN LYÙ- Ngöôøi dòch: Vuõ Thieáu NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät; Haø Noäi 1992. Stephen Robbins MANAGEMENT CONCEPTS AND PRACTICES - Prentice Hall Inc 1990 CAÁU TRUÙC MOÂN HOÏC Chöông 1 : TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN TRÒ 1. KHAÙI NIEÄM QUAÛN TRÒ Quaûn trò laø nhöõng hoaït ñoäng caàn thieát khi coù nhieàu ngöôøi keát hôïp vôùi nhau trong moät toå chöùc nhaèm hoaøn thaønh muïc tieâu chung Quaûn trò laø quaù trình laøm vieäc vôùi con ngöôøi vaø thoâng qua con ngöôøi nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa toå chöùc vôùi hieäu quaû cao trong moät moâi tröôøng luoân thay ñoåi. KHAÙI NIEÄM QUAÛN TRÒ Quaûn trò laø hoaït ñoäng coù höôùng ñích (coù muïc tieâu) Quaûn trò laø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu. Quaûn trò laø hoaït ñoäng tieán haønh thoâng qua con ngöôøi. Hoaït ñoäng QT chòu söï taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñang bieán ñoäng khoâng ngöøng HIEÄU QUAÛ VAØ HIEÄU SUAÁT Hieäu quaû( Effectiveness) : pheùp so saùnh giöõa keát quaû ñaït ñöôïc so vôùi muïc tieâu ñaët ra – laøm ñuùng vieäc phaûi laøm (doing the right thing) Hieäu suaát ( Efficiency): pheùp so saùnh giöõa keát quaû ñaït ñöôïc vaø chi phí boû ra – laøm vieäc ñuùng caùch (do the thing right) Quaûn trò laø höôùng toå chöùc ñaït muïc tieâu vôùi chi phí thaáp nhaát ÑOÁI TÖÔÏNG CUÛA QT Tieáp caän theo quaù trình hoaït ñoäng Quaûn trò ñaàu vaøo Quaûn trò vaän haønh Quaûn trò ñaàu ra Tieáp caän theo caùc lónh vöïc hoaït ñoäng QT saûn xuaát QT nguoàn nhaân löïc QT taøi chính QT marketing QT nghieân cöùu phaùt trieån QT vaên hoaù toå chöùc CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA QT Hoaïch ñònh Toå chöùc Ñieàu khieån Kieåm tra CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA QUAÛN TRÒ Hoaïch ñònh: Chöùc naêng xaùc ñònh muïc tieâu caàn ñaït ñöôïc vaø ñeà ra chöông trình haønh ñoäng ñeå ñaït muïc tieâu trong töøng khoaûng thôøi gian nhaát ñònh – chöùc naêng hoaïch ñònh lieân quan ñeán döï baùo vaø tieân lieäu töông lai cuûa toå chöùc , ñöa ra caùc keá hoaïch khai thaùc cô hoäi vaø haïn cheá baát traéc cuûa moâi tröôøng. Toå chöùc: Chöùc naêng taïo döïng moät moâi tröôøng noäi boä thuaän lôïi ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu thoâng qua vieäc xaùc laäp moät cô caáu toå chöùc vaø thieát laäp thaåm quyeàn cho caùc boä phaän, caù nhaân, taïo söï phoái hôïp ngang, doïc trong hoaït ñoäng cuûa toå chöùc. CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA QUAÛN TRÒ Ñieàu khieån : Chöùc naêng lieân quan ñeán laõnh ñaïo vaø ñoäng vieân nhaân vieân nhaèm hoaøn thaønh muïc tieâu keá hoaïch ñeà ra. Kieåm tra : Chöùc naêng lieân quan ñeán kieåm tra vieäc hoaøn thaønh muïc tieâu thoâng qua ñaùnh giaù caùc keát quaû thöïc hieän muïc tieâu, tìm caùc nguyeân nhaân gaây sai leäch vaø giaûi phaùp khaéc phuïc. NHAØ QUAÛN TRÒ LAØ AI? Nhaø quaûn trò laø ngöôøi naém giöõ nhöõng vò trí ñaëc bieät trong moät toå chöùc, ñöôïc giao quyeàn haïn vaø traùch nhieäm ñieàu khieån vaø giaùm saùt coâng vieäc cuûa nhöõng ngöôøi khaùc nhaèm hoaøn thaønh muïc tieâu chung cuûa toå chöùc ñoù QTV Caáp Cao (Top Managers) QTV Caáp Trung (Middle Managers) QTV Cô Sôû (First – Line Managers) Nhöõng ngöôøi thöïc hieän ( Operatives ) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Caùc quyeát ñònh chieán löôïc Caùc quyeát ñònh chieán thuaät Caùc quyeát ñònh taùc nghieäp - - - - - - - - - - - - - - - Thöïc hieän quyeát ñònh CAÁP BAÄC QUAÛN TRÒ TRONG TOÅ CHÖÙC CHÖÙC NAÊNG VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ Chöùc naêng Nhieäm vuï chuû yeáu Xaùc ñònh muïc tieâu phaùt trieån cuûa doanh nghieäp Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh ñeå thöïc hieän muïc tieâu. - Laäp keá hoaïch haønh ñoäng. Hoaïch ñònh Toå chöùc Xaùc laäp sô ñoà toå chöùc Moâ taû nhieäm vuï cuûa töøng boä phaän Thieát laäp caùc moái quan heä phoái hôïp ngang,doïc Phaân chia quyeàn haïn Xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng Ñieàu khieån Chæ huy coâng vieäc Ñoäâng vieân Thieát laäp heä thoáng thoâng tin coù hieäu quaû -Xöû lyù xung ñoät Kieåm tra Xaùc ñònh noäi dung kieåm tra vaø hình thöùc kieåm tra Laäp lòch trình kieåm tra Ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän vaø xaùc ñònh nguyeân nhaân sai leäch - Ñeà xuaát caùc bieän phaùp ñieàu chænh Chöùc naêng Nhieäm vuï chuû yeáu NHAØ QUAÛN TRÒ VÔÙI CHÖÙC NAÊNG QUAÛN TRÒ Nhaø quaûn trò ôû moïi caáp baäc ( caáp cao, caáp trung, caáp thaáp ) ñeàu phaûi tieán haønh caùc coâng vieäc : Hoaïch ñònh Toå chöùc Ñieàu khieån Kieåm tra Söï khaùc bieät giöõa caùc nhaø quaûn trò khi thöïc hieän caùc chöùc naêng naøy laø noäi dung coâng vieäc lieân quan ñeán töøng chöùc naêng vaø tyû leä thôøi gian daønh cho töøng coâng vieäc ñoù. VAI TROØ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ ( HENRY MINTZBERG – 1973 ) LÓNH VÖÏC VAI TROØ TÖÔNG QUAN NHAÂN SÖÏ Phaùp nhaân chính (ñaïi dieän) Ngöôøi laõnh ñaïo Ngöôøi lieân laïc THOÂNG TIN -Phaùt ngoân (ñoái ngoaïi) Phoå bieán thoâng tin Thu thaäp vaø söû duïng thoâng tin QUYEÁT ÑÒNH Doanh nhaân Ngöôøi giaûi quyeát caùc xaùo troän Phaân boå taøi nguyeân Thöông thuyeát CAÙC KYÕ NAÊNG CAÀN THIEÁT CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ KYÕ NAÊNG YEÂU CAÀU TÖ DUY (NHAÄN THÖÙC) Taàm nhìn chieán löôïc, tö duy coù heä thoáng, Khaû naêng khaùi quaùt hoaù caùc moái quan heä giöõa caùc söï vaät - hieän töôïng qua ñoù giuùp cho vieäc nhaän daïng vaán ñeà vaø ñöa ra giaûi phaùp. . KYÕ THUAÄT (CHUYEÂN MOÂN) - Naém baét vaø thöïc haønh ñöôïc coâng vieäc chuyeân moân lieân quan ñeán phaïm vi mình phuï traùch QUAN HEÄ ( CON NGÖÔØI ) Hieåu bieát veà nhu caàu , ñoäng cô , thaùi ñoä , haønh vi cuûa con ngöôøi Bieát taïo ñoäng löïc laøm vieäc cho nhaân vieân - Khaû naêng thieát laäp nhöõng quan heä hôïp taùc coù hieäu quaû , coù ngheää thuaät giao tieáp toát - Quan taâm vaø chia seû ñeán ngöôøi khaùc CAÁP BAÄC QUAÛN TRÒ & CAÙC KYÕ NAÊNG KYÕ NAÊNG CHUYEÂN MOÂN (KYÕ THUAÄT) KYÕ NAÊNG NHAÂN SÖÏ KYÕ NAÊNG TÖ DUY QUAÛN TRÒ VIEÂN CAO QUAÛN TRÒ VIEÂN TRUNG CAÁP QUAÛN TRÒ VIEÂN CAÁP THAÁP KHOA HOÏC VAØ NGHEÄ THUAÄT QUAÛN TRÒ A. Quaûn trò laø khoa hoïc Quaûn trò laø moät khoa hoïc ñoäc laäp vaø lieân ngaønh. Khoa hoïc quaûn trò xaây döïng neàn lyù thuyeát veà quaûn trò, giuùp nhaø quaûn trò caùch tö duy heä thoáng, khaû naêng phaân tích vaø nhaän dieän ñuùng baûn chaát vaán ñeà vaø caùc kyõ thuaät ñeå giaûi quyeát vaán ñeà phaùt sinh , Tính khoa hoïc ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi suy luaän khoa hoïc ñeå giaûi quyeát vaán ñeà, khoâng neân döïa vaøo suy nghó chuû quan, caù nhaân. B. Quaûn trò laø ngheä thuaät Thöïc haønh quaûn trò laø ngheä thuaät ,ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi saùng taïo vaän duïng caùc lyù thuyeát veà quaûn trò vaøo giaûi quyeát tình huoáng Ngheä thuaät quaûn trò coù ñöôïc töø vieäc hoïc kinh nghieäm thaønh coâng vaø thaát baïi cuûa chính mình vaø cuûa ngöôøi khaùc. Tính ngheä thuaät cuûa quaûn trò ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi vaän duïng linh hoaït caùc lyù thuyeát quaûn trò, khoâng daäp khuoân, maùy moùc khi giaûi quyeát vaán ñeà. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA KHOA HOÏC VAØ NGHEÄ THUAÄT QUAÛN TRÒ Khoa hoïc quaûn trò giuùp hình thaønh ngheä thuaät quaûn trò thoâng qua vieäc cung caáp cho nhaø quaûn trò phöông phaùp khoa hoïc ñeå giaûi quyeát vaán ñeà hieäu quaû. Ngheä thuaät quaûn trò giuùp hoaøn thieän hôn lyù thuyeát quaûn trò qua vieäc ñuùc keát, khaùi quaùt hoaù caùc khaùi nieäm thöïc tieãn thaønh vaán ñeà lyù thuyeát môùi.