Báo cáo Thực tập tốt nghiệp Tại công ty TNHH đóng tàu trung bộ

trôc nµy cã thÓ chuyÓn ®éng lªn xuèng ®Ó n¨ng h¹ ®Üa. M¸y lèc ®Üa dïng ®Ó uèn c¸c tÊm t«n theo h×nh d¸ng vá bao th©n tµu, uèn mÐp tÊm vµ bÎ mÐp. *) Nguyªn lý ho¹t ®éng: HÖ thèng ®Üa vµ con l¨n cïng quay, ®ång thêi ®Üa tõ tõ h¹ xuèng t¹o ¸p lùc uèn t«n theo r·nh gi÷a ®Üa vµ con l¨n. *)Yªu cÇu : Tr­íc khi ®­a t«n vµo uèn ph¶i ®¸nh dÊu c¸c ®­êng uèn, vÞ trÝ s­ên ®Ó tiÖn kiÓm tra b»ng d­ìng mÉu. Chó ý mÐp cña tÊm dÔ bÞ r¹n nøt nªn khi uèn ®Üa ph¶i ®­îc h¹ tõ tõ vµ b¾t ®Çu tõ phÝa cã b¸n kÝnh cong nhá nhÊt. - M¸y lèc ®Üa chñ yÕu dïng ®Ó lèc c¸c tÊm t«n vá, cã ®é cong, ®é vÆn - ChiÒu dµy tÊm t«n 16mm c«ng suèt kho¶ng 20 tÊn/th¸ng. M¸y lèc ®Üa 2.3.2. M¸y c¾t t«n b¸n tù ®éng - TÝnh n¨ng kü thuËt : + §èi víi c¸c chi tiÕt ®¬n gi¶n vµ ®­êng c¾t chØ lµ ®­êng th¼ng v× rïa c¾t chØ ch¹y trªn ®­êng th¼ng. V× vËy nh÷ng chi tiÕt ®¬n gi¶n còng ®­îc c¾t b»ng rïa c¾t. Rïa c¾t ®­îc sö dông mét c¸ch linh ho¹t v× kÝch th­íc cña nã nhá ngän, cã thÓ dïng ë nhiÒu n¬i : tại xưởng hoặc ngoài bệ lắp ráp. Rïa c¾t cßn ®­îc sö dông ®Ó c¾t l­îng d­ t«n hay cßn dïng ®Ó v¸t mÐp chuÈn bÞ mèi hµn M¸y c¾t t«n b¸n tù ®éng 2.3.3. M¸y hµn (m¸y hµn xoay chiÒu, m¸y hµn mét chiÒu, m¸y hµn b¸n tù ®éng cã khÝ co2 b¶o vÖ) a. CÊu t¹o: Thùc chÊt m¸y hµn lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña m¸y biÕn ¸p, gåm cã: + C¸c cuén d©y s¬ cÊp. + C¸c cuén d©y thø cÊp. + Lâi thÐp. + Vá m¸y(®­îc c¸ch ®iÖn vµ cã tay quay ®Ó chØnh møc ®é dßng hµn). + CÇu dao ®ãng ng¾t. + §ång hå ®o ®iÖn ¸p. + D©y dÉn ®Õn que hµn. b. Nguyªn lý ho¹t ®éng: Gi÷a hai cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp ®Æt mét lâi thÐp di ®éng A nh»m t¹o ra sù ph©n nh¸nh cña tõ th«ng trong m¸y. NÕu lâi A n»m trong mÆt ph¼ng g«ng tõ B th× ØrÏ lín nªn Ø2 ®i qua lâi cña cuén thø cÊp gi¶m nªn suÊt ®iÖn ®éng xuÊt hiÖn trong cuén thø cÊp gi¶m lµm c­êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch hµn nhá. Ng­îc l¹i nÕu lâi A ®i qua t¹o kho¶ng kh«ng lín th× ØrÏ nhá lµm suÊt ®iÖn ®éng c¶m øng lín do ®ã dßng ®iÖn trong m¹ch hµn sÏ lín. c. Ph©n lo¹i : Cã hai lo¹i m¸y hµn lµ m¸y hµn 1 chiÒu vµ m¸y hµn xoay chiÒu M¸y hµn 1 chiÒu cã ®iÖn ¸p 45V¸55V. M¸y hµn xoay chiÒu ®iÖn ¸p kho¶ng 60V . M¸y hµn mét chiÒu cã ­u ®iÓm lµ cã thÓ hµn ®­îc nh÷ng vËt dµy, mèi hµn cÇn ®é ngÊu cao khi ®ã ng­êi ta ph¶i ®Êu nghÞch . Que hµn víi cùc d­¬ng (+). VËt hµn víi cùc ©m (-) Cßn khi hµn c¬ cÊu th­êng nh÷ng vËt máng th× dïng m¸y hµn xoay chiÒu vµ m¸y hµn mét chiÒu ë chÕ ®é ®Êu thuËn. Que hµn víi cùc ©m (-) VËt hµn víi cùc d­¬ng (+). Khi cÇn hµn nh÷ng vËt dµy h¬n vµ cÇn ®é ngÊu mèi hµn cao h¬n n÷a so víi chÕ ®é ®Êu nghÞch th× ng­êi ta cã thÓ ®Êu song song hai m¸y hµn mét chiÒu. d. Dßng hµn: M¸y hµn sö dông dßng hµn 80A¸500A . Gi¶ sö que hµn f4 th× dßng hµn ë c¸c t­ thÕ hµn sÏ kh¸c nhau: Víi dßng hµn dïng cho hµn b»ng th× dßng hµn kho¶ng 180A. Hµn trÇn: dßng hµn chØ b»ng 70% dßng hµn ë hµn b»ng tøc lµ kho¶ng 126A. Hµn leo: dßng hµn b»ng kho¶ng 80¸ 90% dßng hµn khi hµn b»ng, tøc kho¶ng 124¸162A. M¸y hµn xoay chiÒu M¸y hµn b¸n tù ®éng CO2 2.3.4. ThiÕt bÞ n©ng h¹. C«ng ty trang bÞ - 1 cÈu 50 tÊn -1 cÈu 18 tÊn -1 cÈu tù hµnh 2,5 tÊn -1 xe n©ng Xe cÈu 50 tÊn Xe cÈu 18 tÊn Xe n©ng + CÇn cÈu 50 tÊn: - TÇm víi xa nhÊt 28m søc n©ng 100 kg - TÇm víi gÇn nhÊt 3m søc n©ng 50.000kg + CÇn cÈu 18 tÊn: - TÇm víi xa nhÊt 18 m søc n©ng 50 kg - TÇm víi gÇn nhÊt 2m søc n©ng 15.000kg + CÇn cÈu 2,5 tÊn: - TÇm víi xa nhÊt 4,5m søc n©ng 800 kg - TÇm víi gÇn nhÊt 2m søc n©ng 2.000kg + 1 xe n©ng - Søc n©ng 5 tÊn 2.3.5. ThiÕt bÞ lµm s¹ch vµ phun s¬n. - M¸y nÐn khÝ phôc vô phun c¸t. - M¸y nÐn khÝ lo¹i nhá phôc vô phun s¬n. - M¸y phun s¬n. - C¸c lo¹i m¸y cÇm tay phôc vô ®¸nh bãng vµ lµm s¹ch bÒ mÆt. - ThiÕt bÞ kiÓm tra s¬n: M¸y ®o nhiÖt ®é m«i tr­êng, ®é Èm kh«ng khÝ, m¸y kiÓm tra ®é dµy cña s¬n. M¸y nÐn khÝ M¸y phun s¬n M¸y phun c¸t M¸y nÐn khÝ 2.4. T×m hiÓu c¸ch lËp ph­¬ng ¸n ph©n chia ph©n tæng ®o¹n vµ ph­¬ng ¸n thi c«ng mét con tµu cô thÓ t¹i c«ng ty. 2.4.1. Tìm hiểu cách lập phương án + Nguyên tắc phân chia phân tổng đoạn Điều kiện nhà máy: - Sức nâng cần cẩu - Mặt bằng vµ trang thiết bị - Trình độ kỹ thuật và công nhân - Đặc điêm kết cấu của tàu - Kích thước ph©n ®o¹n, tæng ®o¹n phải đạt đến giá trị lớn nhất, nhưng phải đảm bảo trong phạm vi của thiết bị nâng hạ cũng như thiết bị vận chuyển. - Chiều dài phân đoạn cố gắng lấy bằng bội số của kích thước tấm tôn ( 6m, 12m . . .). - Đường bao phân đoạn cố gắng thẳng, liên tục, không có chỗ gẫy khúc để thuận tiện cho việc lắp ráp. - Trình tự lắp ráp các phân tổng đoạn phải đảm bảo ứng suất hàn là nhỏ nhất ở những vị trí có kết cấu không liên tục nhằm tránh rạn nứt. - Đảm bảo trong các tổng đoạn, phần lớn các khoang đều kín. + Không để các mối nối phân tổng đoạn ở khu vực có nhiều máy móc thiết bị. Nếu tàu có khoang cách ly thì mối nối các phân đoạn, tổng đoạn để giữa 2 vách của khoang cách ly (nếu khoảng cách giữa các vách khoang cách ly lớn hơn 600mm). Không để đường nối các phân đoạn, tổng đoạn ở các vị trí có độ cong phức tạp của tôn bao và ở các vùng có ứng suất tập trung. - Nếu tàu ở hệ thống kết cấu dọc thì phải kết hợp phân chia thành nhiều phân đoạn theo chiều rộng tàu. + Khoảng cách từ đường phân chia phân đoạn đến sườn, cơ cấu gần nhất thường lấy 200mm hoặc 1/2 khoảng sườn. + Khoảng cách từ đường nối từ tổng đoạn đến vách ngang phải lớn hơn ít nhất 1/3 khoảng sườn. - Ph­¬ng ph¸p l¾p r¸p: + Ph­¬ng ph¸p l¾p r¸p liªn khíp: H×nh thµnh th©n tµu tõ c¸c chi tiÕt, c¸c ph©n ®o¹n ph¼ng vµ ®­îc ph¸t triÓn tõ gi÷a tµu vÒ mòi vµ ®u«i tµu. + Ph­¬ng ph¸p ®ãng óp tæng ®o¹n ®u«i vµ mòi vµ sau ®ã cÈu lËt ®Êu vµo th©n tµu (Th©n tµu phÇn gi÷a tµu l¾p r¸p b»ng ph­¬ng ph¸p liªn khíp ) + Thi c«ng ca bin b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n tæng ®o¹n vµ l¾p r¸p trang thiÕt bÞ trªn boong, trong khoang vµ s¬n tµu, hoµn thiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c tr­íc khi h¹ thñy. + Ph­¬ng ph¸p h¹ thñy tµu b»ng ph­¬ng ph¸p xe kÐo ngang sang triÒn däc vµ cho tµu xuèng n­íc b»ng hÖ thèng xe triÒn vµ têi kÐo däc. - Gia c«ng, l¾p ®Æt c¬ - ®iÖn: + Gia c«ng chÕ t¹o phÇn c¬ khÝ, thiÕt bÞ boong, hÖ trôc. L¾p ®Æt hÖ ®éng lùc, hÖ trôc ch©n vÞt, hÖ trôc l¸i, hÖ thèng l¸i, hÖ thèng èng trong vµ ngoµi buång m¸y… + L¾p ®Æt hoµn thiÖn hÖ thèng ®iÖn hµng h¶i. *Phương án thi công một con tàu cụ thể tại công ty. Ví dụ: Phương án thi công tàu hàng khô 3200 T tại công ty TNHH đóng tàu TRUNG BỘ - Dàn đáy đôi được thi công trên bệ - Dàn mạn boong phần khoang hàng được chia làm 4 phân đoạn và thi công trên bề mặt của dàn đáy - Dàn vách được thi công trên bệ phẳng - Vùng đôi, khoang máy, vùng mũi được chia thành các phân đoạn nhỏ sau đó cẩu lắp ghép đấu tổng đoạn - Thượng Tầng lầu được chia thành các phân đoạn nhỏ sau đó đấu thành tổng đoạn. 2.4.2. Thèng kª vµ t×m hiÓu c¬ lý tÝnh cña c¸c lo¹i vËt liÖu ®èng tµu hiÖn nay t¹i c«ng ty. 2.4.3. Thùc tËp phãng d¹ng vµ chÕ t¹o d­ìng mÉu. 2.4.3.1. Môc ®Ých cña c«ng viÖc phãng d¹ng . C¸c b¶n vÏ cña c¸c nhµ thiÕt kÕ th­êng vÏ víi tØ lÖ 1:100; 1:50 ;1:25 ;1:10 . Víi tØ lÖ ®ã ,thùc tÕ kÝch th­íc con tµu ch­a ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c .§Ó cã thÓ khai triÓn gia c«ng chi tiÕt vµ l¾p r¸p th©n tµu ®­îc ta ph¶i phãng d¹ng tuyÕn h×nh tµu thµnh tØ lÖ 1:1 .Nh­ vËy ,môc ®Ých cña c«ng t¸c phãng d¹ng : -X¸c ®Þnh chÝnh x¸c h×nh d¸ng vµ kÝch th­íc thùc cña con tµu . -TiÕn hµnh khai triÓn ®Ó x¸c ®inh kÝch th­íc thùc vµ h×nh d¸ng thùc cña tõng kÕt cÊu cô thÓ -Lµm d­ìng ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh thi c«ng ,l¾p r¸p ,kiÓm tra . 2.4.3.2. Yªu cÇu, kÕt cÊu cña sµn phãng vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i nhµ m¸y . a) Yªu cÇu cña sµn phãng: -Ph¶i ®Æt gÇn ph©n x­ëng gia c«ng chi tiÕt . -N¬i lµm viÖc cña sµn phãng d¹ng ph¶i d¶m b¶o cã ®ñ ¸nh s¸ng tù nhiªn , ph¶i tho¸ng m¸t vÒ mïa hÌ vµ Êm ¸p vÒ mïa ®«ng . -§ñ diÖn tÝch lµm viÖc vµ ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y . -DiÖn tÝch sµn phãng d¹ng ph¶i ®ñ ®Ó vÏ 3 h×nh chiÕu, Ngoµi ra cßn cÇn diÖn tÝch ®Ó khai triÓn t«n ,®Ó xÕp c¸c d­ìng ,c¸c dông cô phãng d¹ng,c¸c m¸y mãc kh¸c ... b) KÕt cÊu cña sµn phãng . -Sµn phãng ph¶i ®¶m b¶o bÒn ch¾c ,b»ng ph¼ng ,nh½n vµ Ýt bÞ biÕn d¹ng do ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt .Gãc nghiªng cña sµn phãng d¹ng vÒ mäi phÝa kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 1/2000 .§é låi lâm cho phÐp 1mm/1m chiÒu dµi vµ 3mm/6m chiÒu dµi .§Ó kiÓm tra ®é nghiªng ngang cña mÆt sµn ,ng­êi ta dïng èng thuû b×nh kÕt hîp víi c¸c cäc mèc hoÆc dïng m¸y tr¾c ®Þa ,kiÓm tra ®é låi lâm cña sµn ,ng­êi ta dïng l¸t gç dµi th¼ng . -MÆt sµn phãng d¹ng cã thÓ lµm b»ng t«n ,b»ng gç ,b»ng chÊt dÎo hoÆc c¸c tÊm hîp kim nh«m.NÕu mÆt sµn lµm b»ng gç th× dïng c¸c phiÕn gç cã chiÒu dµy (754100) mm ,chiÒu réng (1004150)mm ®Æt ngang sµn .Cã thÓ lµm b»ng nhiÒu líp gç ®Ó tr¸nh cong vªnh . D­íi líp gç lµ líp nhùa ®­êng chèng Èm vµ d­íi cïng lµ líp bªt«ng. C¸c phiÕn gç ®­îc ghÐp xuèng mÆt sµn b»ng ®inh vµ c¸c ®inh ®ã ph¶i ngËp s©u vµo th©n gç ®Ó ®¶m b¶o cã thÓ bµo mÆt sµn . -MÆt sµn phãng d¹ng th­êng ®­îc s¬n mét líp s¬n mµu x¸m nh¹t . Sau mçi lÇn vÏ xong cho mét con tµu ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn ng­êi ta l¹i s¬n l¹i . -NÕu dïng mÆt sµn lµm b»ng chÊt dÎo ,mÆt sµn nµy chÞu ma s¸t tèt vµ kh«ng bÞ biÕn d¹ng do ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt . -Trong nhµ sµn cÇn trang bÞ mét sè thiÕt bÞ nh­ :c­a ,m¸y bµo ,m¸y khoan ®Ó phôc vô cho viÖc chÕ t¹o mÉu ,c¸c cÈu träng t¶i tõ (0,541)T ,®Ó vËn chuyÓn d­ìng mÉu . 2.4.3.3. §iÒu kiÖn thùc tÕ cña nhµ m¸y . HiÖn nay c«ng ty TNHH Đóng tàu TRUNG BỘ ®ang trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch më réng, n©ng cÊp vµ hoµn thiÖn nªn c¸c con tµu hiÖn ®ang ®­îc ®ãng t¹i nhµ m¸y ®­îc tiÕn hµnh phãng d¹ng trªn mét sµn phãng t¹m thêi ch­a ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu . Tuy nhiªn trong thêi gian ng¾n c«ng ty sÏ ®­a vµo sö dông mét sµn phãng cæ ®iÓn ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu trªn .Sµn phãng hiÖn t¹i cã c¸c th«ng sè : -DiÖn tÝch cña sµn phãng 10 x 18 (m), mÆt sµn nằm s¸t víi mÆt ®Êt ®­¬c san ph¼ng -CÊu t¹o sµn phãng :®­îc ghÐp bëi c¸c tÊm t«n cã chiÒu dµy 10 mm, trªn bÒ mÆt cã phñ líp s¬n mµu n©u . -C¸c dông cô phôc vô cho viÖc vÏ tuyÕn h×nh vµ cho c«ng viÖc lµm d­ìng : th­íc vu«ng gãc ch÷ T ,th­íc th¼ng ,th­íc thÐp cuén ,c¸c l¸t gç máng, compa cã khÈu lín ,d©y bËt phÊn ,qu¶ räi ,c¸c vËt ®Ì ,c¸c dông cô vÏ nh­ bót ch×, bót d¹, s¬n phÊn ... C¸c dông cô lµm d­ìng nh­ :c­a ,bµo , r×u, bµn c­a ... 2.4.3.4. Néi dung c¸c b­íc cña c«ng t¸c phãng d¹ng 2.4.3.4.1. C¸c c«ng viÖc chÝnh - Vª tuyÕn h×nh ë tû lÖ 1:1 - X¸c ®Þnh c¸c ®­êng hµn t«n vá tµu. - Khai triÓn c¸c tÊm t«n bao, cïng c¸c chi tiÕt kh¸c. - Lµm d­ìng mÉu vÎ th¶o ®å. - LÊy dÊu c¸c chi tiÕt, c¸c ®­êng kiÓm tra. 2.4.3.4.2. C¸c dông cô phôc vô cho phãng d¹ng vµ kiÓm tra - Th­íc vu«ng gãc ch÷ T, th­íc th¼ng, th­íc thÐp cuén. - C¸c l¸t gç máng ®Òu cã tiÕt diÖn 30x2 mm ; 40x80 mm - Compa cã khÈu ®é lín, d©y bËt - Qu¶ räi - C¸c vËt ®Ì (con cãc) - C¸c dông cô vÏ nh­ bót ch× , bót s¬n, phÊn ....... 2.4.3.4.3. Néi dung c¸c b­íc phãng d¹ng B­íc 1 : VÏ « m¹ng B­íc 2: VÏ h×nh d¹ng ngoµi B­íc 3: VÏ ®­êng n­íc theo ®­êng s­ên B­íc 4: VÏ ®­êng c¾t däc theo ®­êng n­íc + ®­êng s­ên B­íc5: Hoµn thµnh vµ lÊy trÞ sè vÏ s­ên thùc lªn mÆt c¾t ngang B­íc 6: ThÓ hiÖn c¸c vÞ trÝ c¬ cÊu trªn sµn - Khi phãng d¹ng vµ h¹ liÖu cÇn chó ý ph¶i tØ mØ chÝnh x¸c c¸c nÐt vÏ ph¶i râ rµng. - Sai sè trong phãng d¹ng vµ h¹ liÖu kh«ng lín h¬n 2 mm. - KiÓm tra ®é vu«ng gãc cña « m¹ng b»ng c¸ch ®o 2 ®­êng chÐo hoÆc th­íc chuÈn - KiÓm tra sù phï hîp ¨n khíp gi÷a 3 h×nh chiÕu nÕu cÇn cã thÓ ®iÒu chØnh ( kh«ng ®iÒu chØnh ®é cong däc boong, ®é dµi gi÷a 2 ®­êng vu«ng gãc, kÝch th­íc mÆt ph¼ng däc t©m, ®­êng boong). TÊt c¶ c¸c giao ®iÓm cña c¸c ®­êng cong d¹ng vá víi c¸c ®­êng d¹ng l­íi ph¶i phï hîp trªn c¶ 3 h×nh chiÕu. 2.4.3.4.4. Khai triÓn t«n bao trªn sµn phãng C¸c tÊm t«n ®¬n gi¶n, ph¼ng nh­ t«n m¹n, t«n ®¸y ë khu vùc ph¼ng kh«ng cÇn khai triÓn. C¸c tÊm t«n cã h×nh d¹ng phøc t¹p cÇn tiÕn hµnh khai triÓn dùa vµo 1 ®­êng gäi lµ ®­êng chuÈn ®i däc theo tÊm t«n vµ c¾t tÊt c¶ c¸c ®­êng s­ên trong ph¹m vi tÊm t«n hoÆc dùa vµo c¸c ®­êng chÐo gãc. 2.4.3.4.5. Khai triÓn c¬ cÊu trªn sµn phãng Trong kÕt cÊu th©n tµu cã rÊt nhiÒu chi tiÕt lµ mét bé phËn cña mÆt ph¼ng nh­ ®µ ngang ®¸y, sèng phô ®¸y, sèng däc m¹n... Khai triÓn b¶n thµnh sèng däc m¹n Cã 2 tr­êng hîp: mét lµ sèng däc m¹n n»m song song víi mÆt ph¼ng c¬ b¶n (n»m ngang) ta lµm nh­ sau: khai triÓn vÞ trÝ c¸c s­ên mµ sèng däc m¹n ®i qua vµ x¸c ®Þnh ®iÓm ®Çu ®iÓm cuèi, lÊy ®é cong däc (nÕu cã ). Dïng th­íc l¸t vÏ ®­êng bao ngoµi khai triÓn b¶n thµnh theo kÕt cÊu. Hai lµ sèng däc m¹n n»m kh«ng song song víi mÆt ph¼ng c¬ b¶n ta lµm nh­ sau: - khai triÓn vÞ trÝ c¸c s­ên mµ sèng däc m¹n ®i qua x¸c ®Þnh ®iÓm ®Çu ®iÓm cuèi. - VÏ ®é cÊt cña sèng däc m¹n (®é kh«ng song song víi ®­êng c¬ b¶n) LÊy trÞ sè theo ®­êng chÐo cÊt võa khai triÓn vµo tÊm t«n. Sau ®ã lÊy ®é thu (nÕu cã). Dïng th­íc l¸t vÏ ®­êng bao ngoµi, khai triÓn b¶n thµnh theo kÕt cÊu. §èi víi c¸c sèng phô ®¸y kh«ng song song víi mÆt ph¼ng ®èi xøng còng cã thÓ lµm ®­îc nh­ trªn. 2.4.3.4.6. Yªu cÇu khi lËp th¶o ®å, øng dông: -Dùa vµo c¸c b¶n vÏ kÕt cÊu, tuyÕn h×nh, bè trÝ chung, b¶n vÏ r¶i t«n vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng vÏ th¶o ®å vµo khæ giÊy A4 hoÆc A3 theo tû lÖ thu nhá thÝch hîp . Trªn ®ã ghi râ sè hiÖu tê t«n, quy c¸ch , vËt liÖu, sè l­îng, vÞ trÝ vµ c¸c trÞ sè cÇn thiÕt kh¸c, cÇn ®Ó l­îng d­ tuú theo lËp quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng, ph­¬ng ¸n an toµn, yªu cÇu ®èi víi c¸c c«ng ®o¹n, ®Þnh møc l­îng vËt t­ nhiªn liÖu phôc vô gia c«ng, thêi gian thi c«ng cho s¶n phÈm. 2.4.3.4.7. C«ng nghÖ lµm d­ìng a) C¸c yªu cÇu trong c«ng t¸c lµm d­ìng mÉu. -Thî lµm d­ìng mÉu ph¶i cã kiÕn thøc vÒ ngµnh ®ãng tµu, cã tay nghÒ thî méc bËc ³4/7 . -Ph¶i ®Çy ®ñ c¸c dông cô ®å nghÒ sö dông cho nghÒ méc mÉu nghµnh ®ãng tµu, th­íc ®o dïng mét lo¹i cã ®é chÝnh x¸c cao. +Yªu cÇu kü thuËt. -Gç d¸n ³ 4 (mm) lo¹i tèt, gç lµm c¸n cÇm, gia c­êng cho d­ìng th× dïng gç th«ng ®· ®­îc sÊy kh«. -Dung sai c¸c ®­êng d­ìng nh­ sau khi bµo tinh so víi h×nh d¸ng t«n vá hay kÕt cÊu trªn sµn > ± 1 (mm) . -Lêy dÊu ®­êng kiÓm tra trªn d­ìng nh­ c¾t däc, ®­êng n­íc, dung sai: ± 5(mm) -Trªn d­ìng ghi râ tªn chi tiÕt, tªn tµu, h­íng ®Æt d­ìng, sè l­îng vÞ trÝ l¾p r¸p trªn tµu. b) C¸c b­íc c«ng nghÖ lµm d­ìng. B­íc 1: X¸c ®Þnh c¸c chi tiÕt trªn t«n vá vµ kÕt cÊu ph¶i lµm d­ìng . V× tµu ®­îc ®ãng theo ph­¬ng ph¸p ph©n tæng ®o¹n nªn ph¶i chÕ t¹o khu«n d­ìng l¾p r¸p sau: -D­ìng khu«n: §­îc tiÕn hµnh cho c¸c s­ên vïng mïi vµ ®u«i . -D­ìng t«n vá:TiÕn hµnh víi c¸c tÊm t«n sèng mòi ... mçi tê cã mét bé d­ìng ®ñ c¸c s­ên hoÆc chç mÆt c¾t ®o . -D­ìng c¬ cÊu : D­ìng sèng mòi, sèng phô, ®µ ngang tõ t©m ra tíi m· h«ng, m· xµ ngang, m· sèng mòi, c¸c d­ìng cho c¸c lç khoÐt. B­íc 2 : Lµm d­ìng lËp thÓ : th­êng ¸p dông cho t«n vá, t«n mo mòi hoÆc vïng sèng l¸i s¸t vßm ®u«i. Chó ý chiÒu dµi d­ìng lµm dµi h¬n chiÒu réng t«n tõng s­ên, ®ãng c¸n, thanh gi»ng, ®¸nh dÊu kiÓm tra lªn d­ìng. KiÓm tra l¹i lÇn cuèi tr­íc khi chuyÓn b­íc c«ng nghÖ. B­íc 3 : Lµm d­ìng c¸c chi tiÕt kÕt cÊu. + D­ìng s­ên : -C¸ch lµm: Dïng gç d¸n d4 ®Æt lªn tõng s­ên trªn ®ã ®· ®Æt c¸c l¸ thÐp theo ®­êng cong d¹ng s­ên. Ên m¹nh l¸t gç xuèng ®Ó c¸c l¸ ®inh c¾m vµo l¸t gç.Dïng l¸t gç máng uèn cong theo c¸c ®inh l¸ ghim trªn tÊm gç lµm d­ìng vµ dïng bót ®Ó kÎ.Sau khi lÊy dÊu xong dïng c­a c¸c l­îng gç thõa, bµo nh½n c¸c c¹nh, ®Æt l¹i kiÓm tra vÞ trÝ s­ên víi d­ìng võa lµm. NÕu ®­êng bao d­ìng s­ên trïng khÝt víi tuyÕn h×nh lµ ®­îc. + C¸c chi tiÕt kÕt cÊu th¼ng hoÆc mét chiÒu. Dïng th¶o ®å h¹ liÖu sÏ kinh tÕ h¬n. + ChÕ t¹o d­ìng cho tê t«n mÐp d­íi cña m¹n tõ s­ên ®Õn s­ên. §Ó chÕ t¹o d­ìng cho tê t«n trªn ( do cã ®é cong 3 chiÒu ) nªn ta thùc hiÖn viÖc lµm d­ìng b»ng c¸ch chÕ t¹o d­ìng khung tõ c¸c d­ìng ph¼ng (c¸c d­ìng ph¼ng ®­îc lµm theo tõng s­ên thuéc kho¶ng ...vµ hai d­ìng cho hai mÐp ngoµi cña tÊm t«n). +Yªu cÇu kiÓm tra ®èi víi d­ìng mÉu: c¸c d­ìng ph¶i ®­îc ®ãng míi vµ gia c­êng ch¾c ch¾n, kÝch th­íc vµ hÝnh d¸ng cña d­ìng ph¶i chÝnh x¸c, ®¶m b¶o kh«ng bÞ biÕn d¹ng do thêi tiÕt 2.5. Bè trÝ kÕt cÊu, nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng h¹ thuû b»ng xe triÒn Xe triÒn däc Xe triÒn ngang 2.5.1.CÊu t¹o + Gåm cã hai lo¹i xe triÒn : - Xe triÒn ngang (nh­ h×nh ¶nh) lµm nhiÖm vô ®­a tµu ra vÞ trÝ ®­êng triÒn däc - Xe triÒn däc: cã bèn hµng b¸nh xe ®Ó chuyÓn ®éng trªn hÖ thèng ®­êng triÒn däc + HÖ thèng ®­êng triÒn: Gåm cã ®­êng triÒn ngang vµ ®­êng triÒn däc (®­îc bè trÝ nh­ trong s¬ ®å mÆt b»ng c«ng ty) + HÖ thèng têi: Gåm cã têi kÐo ngang vµ têi kÐo däc. 2.5.2.C¸c dông cô phôc vô h¹ thuû vµ ®­a tµu lªn ®µ: Gåm cã 4 kÝch thuû lùc (300 tÊn) hÖ thèng bu ly, d©y c¸p, ô, gç kª, bé ®µm tho¹i, c¸c hÖ thèng biÓn b¸o vµ c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng. 2.5.3. Nguyªn lý ho¹t ®éng. + Khi phÇn vá tµu ®· hoµn thiÖn ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ thuû, ta tiÕn hµnh kh¶o x¸t tÝnh to¸n c¸c vÞ trÝ ®Ó ®Æt xe, vÞ trÝ ®Ó ®Æt kÝch tiÕp theo ta kÝch tµu ®ñ ®é cao sau ®ã ta kÐo xe triÒn ngang vµo vÞ trÝ. Th¸o c¸c ô kª, h¹ tµu xuèng xe. + Dïng hÖ thèng têi ngang, kÐo tÇu tíi ®­êng triÒn chÝnh ( TriÒn däc). kho¶ng c¸ch gi÷a hai xe triÒn däc ®· ®­îc x¸c ®Þnh. + KÝch tµu lªn khái xe triÒn ngang vµ ®­a xe ra ngoµi sau ®ã ta h¹ tµu xuèng xe triÒn däc. Dïng hÖ thèng têi kÐo vµ têi h·m tõ tõ ®­a tµu xuèng n­íc. Têi KÝch §­êng triÒn däc §­êng triÒn ngang H¹ thuû b»ng ®­êng triÒn 2.6. T×m hiÓu c¸c ph­¬ng ph¸p lµm s¹ch vá tµu, s¬n tµu vµ yªu cÇu vÒ s¬n. M¸y nÐn khÝ M¸y phun s¬n M¸y phun c¸t M¸y nÐn khÝ HiÖn t¹i C«ng ty §ãng tµu Trung Bé ®ang ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p lµm s¹ch vá bao th©n tµu sau: Ph­¬ng ph¸p thñ c«ng: Dïng c¸c dông cô cÇm tay nh­ bóa gâ gØ, bµn ch¶i s¾t, dòi, dao c¹o v.v…. vµ mét sè dông cô cÇm tay ®­îc c¬ giíi hãa nh­ bóa h¬i, chæi thÐp h¬i…. Ph­¬ng ph¸p nµy rÊt ®¬n gi¶n, gi¸ thµnh h¹, tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy hiÖn chØ ¸p dông ®Ó lµm s¹ch vá bao khi c¸c tµu vµo söa ch÷a hoÆc ¸p dông lµm s¹ch nh÷ng khu vùc mµ kh«ng thÓ ¸p dông ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p lµm s¹ch c¬ giíi v× n¨ng suÊt thÊp (kho¶ng 0,9 - 3,5 m2/giê c«ng ®èi víi dông cô ®¬n gi¶n vµ kho¶ng 8m2/giê c«ng ®èi víi dông cô c¬ giíi). Ph­¬ng ph¸p c¬ giíi: + Ph­¬ng ph¸p phun c¸t: ®©y lµ ph­¬ng ph¸p ®ang ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh ®ãng míi hoÆc qu¸ tr×nh söa ch÷a tµu. C¸t dïng ®Ó phun lµ lo¹i c¸t kh«- c¸t vµng cã ®­êng kÝnh h¹t kho¶ng 1,2 mm, ®é tinh khiÕt 95% ®­îc phun qua mét vßi phun cã ®­êng kÝnh lç 8 - 9 mm d­íi ¸p suÊt 4-5 at. Gãc phun c¸t lªn mÆt tÊm t«n lµ 45-60 0 vµ kho¶ng c¸ch tõ vßi phun ®Õn bÒ mÆt tÊm lµ 120 - 150 mm. Khi phun ph¶i phun ®Òu tay, kh«ng ®­îc phun ng¨t qu·ng hoÆc dõng qu¸ l©u t¹i 1 chç ®· ®­îc phun s¹ch. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p phun c¸t kh« lµ rÊt bôi vµ miÖng phun chãng bÞ mßn. ­íi 10 mm vµ c¸c kÕt cÊu máng d­íi 5 mm. + Lµm s¹ch b»ng thiÕt bÞ c¬ giíi kh¸c C«ng viÖc s¬n tµu kh«ng cè ®Þnh vµ còng kh«ng cã mét quy tr×nh cô thÓ nµo cho mäi con tµu. S¬n tµu phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña chñ tµu vµ viÖc lùa chän tõng lo¹i s¬n cña c¸c h·ng s¬n kh¸c nhau. C¸c h·ng s¬n ®­a ra yªu cÇu ®èi víi s¬n cña h·ng còng nh­ ®èi víi bÒ mÆt t«n vµ thêi gian s¬n. NÕu bÒ mÆt kh«ng ®­îc lµm s¹ch, vÉn cßn t¹p chÊt b¸m bÈn th× líp s¬n sÏ nhanh chãng bÞ bong, trãc, kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. §iÒu kiÖn khÝ hËu nh­ nhiÖt ®é, ®é Èm…vµ thêi gian s¬n gi÷a c¸c líp còng ¶nh h­ëng lín ®Õn chÊt l­îng s¬n. Tr­íc khi s¬n cÇn lµm s¹ch t«n. hiÖn C«ng ty cã 5 cÊp lµm s¹ch: SA1, SA, SA2, SA , SA3 (lµ cÊp cao nhÊt). Quy tr×nh s¬n hiÖn ®ang ¸p dông t¹i C«ng ty §ãng tµu Trung Bộ : + Lµm s¹ch rong rªu, hµ b¸m (®èi víi söa ch÷a tµu). + TÈy dÇu mì b»ng dung m«i thÝch hîp ( nÕu cã ). + Lµm s¹ch bÒ mÆt t«n( b»ng ph­¬ng ph¸p phun c¸t ®èi víi tr­êng hîp söa ch÷a tµu, b»ng ph­¬ng ph¸p phun h¹t mµi ®èi víi ®ãng míi tµu). + Mµi nh½n c¸c ba via, gê s¾c trªn bÒ mÆt t«n vµ c¸c ®­êng hµn. + BÒ mÆt t«n tr­íc khi s¬n ph¶i kh«, s¹ch, kh«ng bôi bÈn nhiÔm muèi hoÆc c¸c chÊt b¸m dÝnh kh¸c. + Kh«ng ®Ó c¸t bôi, dÇu mì hoÆc n­íc bÈn vµo bÒ mÆt s¬n khi cßn ­ít. + Kh«ng ®­îc dïng dung m«i trong tr­êng hîp ®Æc biÖt víi tû lÖ ( theo chØ ®Þnh th«ng sè kü thuËt cña tõng lo¹i s¬n). + §iÒu kiÖn s¬n : ®é Èm kh«ng khÝ kh«ng qu¸ 80%. NhiÖt ®é bÒ mÆt t«n thÐp cao h¬n ®iÓm s­¬ng tèi thiÓu 30C ®Ó tr¸nh tr­êng hîp bÞ ch¸y, næ. S¬n lãt chèng gØ lµ mét b­íc rÊt quan träng vµ b¾t buéc trong quy tr×nh s¬n tµu. nÕu kh«ng tiÕn hµnh s¬n lãt th× vËt liÖu nhanh chãng bÞ « xy hãa l¹i trong m«i tr­êng tù nhiªn. chÊt l­îng s¬n lãt ph¶i ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu sau: + Cã thÓ phun vµ kh« trong vµi phót. + Sau khi kh« ph¶i t¹o thµnh mét líp b¶o vÖ ch¾c ch¾n, kh«ng bÞ nøt ch©n chim. + Kh«ng g©y khã kh¨n cho c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ tiÕp theo nh­ c¾t h¬i, hµn v.v… + Ph¶i t­¬ng ®èi v÷ng bÒn trong suèt thêi gian ®ãng tµu vµ chÞu ®­îc nh÷ng va ®Ëp c¬ häc trong khi vËn chuyÓn, xÕp dì hoÆc trong c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt (tõ 3-5 th¸ng). + Líp s¬n chèng gØ kh«ng ®­îc ¶nh h­ëng xÊu ®Õn c¸c líp s¬n tiÕp theo. C¸c c«ng nh©n lµm viÖc ph¶i trang bÞ c¸c dông cô ®¶m b¶o an toµn lao ®éng phßng chèng c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp do s¬n.Sau khi hoµn tÊt c«ng viÖc nªu trªn qu¸ tr×nh s¬n tiÕn hµnh theo nhiÒu b­íc, th«ng th­êng mçi mÆt cña tÊm t«n ®­îc s¬n phñ 3 ÷ 4 lÇn s¬n (s¬n chèng gØ s¬n chèng hµ, s¬n phñ). Mçi mét líp cã ®é dµy mµng s¬n kh¸c nhau còng nh­ thêi gian tiÕn hµnh s¬n líp tiÕp theo. Sù kh¸c nhau nµy phô thuéc vµo vÞ trÝ c¸c c¬ cÊu. Chó ý:Thêi gian h¹ thuû sau khi s¬n líp s¬n chèng hµ cuèi cïng lµ 13 h. §Ó kiÓm tra chiÒu dµy ­ít cña mµng s¬n ng­êi ta dïng th­íc h×nh r¨ng l­îc hoÆc ®o b»ng m¸y ®o ®iÖn tö. Sau khi ®¶m b¶o ®é dµy cña líp s¬n th× míi ®­îc s¬n líp tiÕp theo. 2.7.T×m hiÓu c¸c lo¹i khung dµn sö dông trong qu¸ tr×nh l¾p r¸p vµ hµn ph©n tæng ®o¹n. Yªu cÇu ®èi víi khung dµn ph¼ng, khung dµn cong tr­íc khi tiÕn hµnh l¾p r¸p vµ hµn ph©n ®o¹n : - BÖ ph¶i thËt b»ng ph¼ng, ®é låi lâm cho phÐp lµ < 3 mm/1 m dµi. - NÒn ®Æt bÖ ph¶i ®¶m b¶o v÷ng ch¾c, cøng v÷ng, kh«ng bÞ lón trong suèt qu¸ tr×nh gia c«ng. - C¸c dÇm ch÷ L ph¶i liªn kÕt ch¾c ch¾n víi nhau vµ liªn kÕt ch¾c ch¾n víi nÒn bª t«ng. - §é chªnh lÖch cña c¸c ®iÓm trªn bÖ khu«n vµ c¸c ®iÓm t­¬ng øng trªn sµn phãng kh«ng v­ît qu¸ 1.5 mm. - BÖ ph¶i cã ®­êng t©m râ rµng, kh«ng thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh gia c«ng, l¾p r¸p vµ hoµn thiÖn ph©n ®o¹n. BÖ ph¼ng Khung giµn cong ph©n ®o¹n ®u«i tµu t¹i c«ng ty 2.8. T×m hiÓu gia c«ng chi tiÕt côm chi tiÕt liªn khíp vµ ph©n ®o¹n 2.8.1. T×m hiÓu tiªu chuÈn ¸p dông cho gia c«ng chi tiÕt, côm chi tiÕt liªn khíp vµ ph©n tæng ®o¹n . -Tiªu chuÈn ¸p dông cho gia c«ng chi tiÕt ,côm chi tiÕt liªn khíp lµ tr­íc khi gia c«ng chi tiÕt t«n ph¶i ®­¬c lµm s¹ch vµ ®­îc phun s¬n tr­íc khi gia c«ng -Gia c«ng chi tiÕt ,côm chi tiÕt th­êng lµm víi :v¸ch ngang ,v¸ch däc ,sµn ,khung s­ên ,m· ... -Tiªu chuÈn ¸p dông cho gia c«ng ph©n tæng ®o¹n : +Víi ph©n tæng ®o¹n kh«ng cã ®é cong : *chiÒu dµi vµ chiÒu réng víi sai lÖch cho phÐp : ±2.5mm ®Õn ±5mm *§é cong vªnh víi sai lÖch cho phÐp : ±10 mn ®Õn ±20mm *§é vu«ng gãc víi sai lÖch cho phÐp : ± 5mm ®Õn ±10mm *§é sai lÖch cña c¸c c¬ cÊu so ví ®­êng v¹ch dÊu : 5mm ®Õn 10mm +víi ph©n tæng ®o¹n ph¼ng cã ®é cong *ChiÒu dµi vµ chiÒu réng víi sai lÖch cho phÐp : ±2.5mm ®Õn ±5mm *§é cong vªnh víi sai lÖch cho phÐp : ±.10mm ®Õn ±20mm *§é vu«ng gãc víi sai lÖch cho phÐp : ±10mm ®Õn ±15mm *§é sai lÖch cña c¸c c¬ cÊu so vãi ®­êng v¹ch dÊu :5mm ®Õn 10mm 2.8.2. C¬ së c¸ch gia c«ng thÐp ®Þnh h×nh cong thuéc kÕt cÊu th©n tµu cho VD. -Muèn gia c«ng thÐp ®Þnh h×nh cong ta lªn sµn phãng h¹ liªu lÊy dÊu,lµm d­ìng s­ên mµ m×nh muèn gia c«ng sau ®ã lµm cong b»ng ho¶ c«ng vµ lµm nguéi b»ng n­íc .. -VD : Ta muèn lµm cong s­ên 120 vïng mòi, ta lªn sµn h¹ liÖu gâ d­ìng s­ên 120 mµ ta võa phãng vµ hµn cè ®Þnh ®iÓm ®Çu tiªn, sau ®ã ta b¾t ®Çu ho¶ c«ng. Trong lóc ho¶ c«ng ta dïng ba l¨ng keo thÐp ®Þnh, theo lµn cong mµ m×nh ®· phãng trªn tê t«n, sau khi thÊy thÐp ®Þnh h×nh ®· ¨n khíp víi ®­êng cong th× ta ngõng ho¶ c«ng vµ lµm nguéi ngay b»ng n­íc. Cø nh­ thÕ ta sÏ ®­îc thÐp ®Þnh h×nh cong mµ m×nh mong muèn. 2.8.3. C¬ së gia c«ng tÊm thÐp cong cña vá bao th©n tµu. - Khai triÓn tÊm vá trªn sµn phãng d¹ng, x¸c ®Þnh ®­êng chuÈn lµm c¬ së x¸c ®Þnh ®é cong ngang vµ ®­êng chuÈn x¸c ®Þnh ®é cong däc. - Lµm d­ìng theo c¸c vÞ trÝ s­ên ( nh­ h×nh d­íi ) ®¸nh dÊu vÞ trÝ ®­êng chuÈn t¹i mÆt d­ìng vµ c¸n d­ìng( dÊu v¹ch t¹i mÆt d­ìng ®Ó x¸c ®Þnh ®é cong ngang, dÊu v¹ch t¹i c¸n d­ìng lµ ®­êng chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh ®é cong däc, c¸n d­ìng vµ ®­êng chuÈn t¹o thµnh mét mÆt ph¼ng x¸c ®Þnh ®é vÆn cña tuyÕn h×nh cña tÊm vá. - Khai triÓn vµ c¾t h×nh d¹ng tÊm t«n, v¹ch ®­êng chuÈn vµ vÞ trÝ s­ên . - §­a t«n lªn m¸y uèn t«n, gia c«ng s¬ bé ®é cong, ®é cÊt (®­îc x¸c ®Þnh b»ng d­ìng ) - §Æt d­ìng t¹i c¸c vÞ trÝ s­ên, kÕt hîp kª c¸c gãc, x¸c ®Þnh ®é cong ngang, cong däc, ®é vÆn cña tÊm t«n. NÕu ch­a ®­îc dïng ®Ìn ho¶ c«ng vµ n­íc ®Ó gia c«ng tiÕp sao cho c¸c c¸n d­ìng ph¶i song song víi nhau, ®­êng chuÈn x¸c ®Þnh ®é cong däc trªn c¸n d­ìng ph¶i n»m trªn mét ®­êng th¼ng, mÆt d­ìng ph¶i b¸m s¸t ®Òu vµo mÆt t«n. Háa c«ng chi tiÕt 2.8.4. Gia c«ng c¸c chi tiÕt tÊm t«n. a) C¸c tê t«n ®¸y ngoµi. + Gia c«ng tê ky: §­a lªn m¸y c¾t v¸t mÐp hai c¹nh (qui c¸ch mèi v¸t : Theo tiªu chuÈn) LÊy ®­êng t©m. §­a lªn m¸y Ðp t¹o ®é v¸t (trong tr­êng hîp tµu ®¸y v¸t) Ghi tªn chi tiÕt, chiÒu l¾p trªn bÖ khu«n. §Ó viÖc gia c«ng ®­îc thuËn tiÖn vµ chÝnh x¸c cã thÓ lµm d­ìng gç ch÷ A ®Ó sö dông cho viÖc lÊy chuÈn vµ kiÓm tra. + Gia c«ng c¸c tê t«n kh¸c (ph¼ng) §­a lªn m¸y c¸t v¸t mÐp hai c¹nh (qui c¸ch v¸t mÐp : Theo tiªu chuÈn) Ghi tªn chi tiÕt, chiÒu l¾p trªn bÖ khu«n. b) C¸c tê t«n ®¸y trong. + Gia c«ng tê ky. §­a lªn m¸y c¸t v¸t mÐp hai c¹nh (qui c¸ch v¸t mÐp : Theo tiªu chuÈn) Lêy dÊu ®­êng t©m. Ghi tªn chi tiÕt, chiÒu l¾p trªn bÖ khu«n. + Gia c«ng c¸c tê t«n kh¸c (ph¼ng) §­a lªn m¸y c¸t v¸t mÐp hai c¹nh (qui c¸ch v¸t mÐp : Theo tiªu chuÈn) Ghi tªn chi tiÕt, chiÒu l¾p trªn bÖ khu«n. + C¸c tê t«n boong, t«n m¹n, t«n c¸c sèng ... : C¸c b­íc c«ng nghÖ t­¬ng tù nh­ viÖc gia c«ng c¸c tê t«n ®¸y ngoµi, chØ l­u ý khi ghi chiÒu mèi v¸t sao cho phï hîp víi chØ dÉn vÒ c«ng nghÖ hµn. 2.8.5. Gia c«ng c¸c chi tiÕt dÇm ch÷ T. a) Qui ®Þnh vÒ m¸y c¾t: - B¶n thµnh vµ b¶n c¸nh cña c¸c chi tiÕt dÇm ch÷ T cã chiÒu dµi 3000 ®­îc c¾t chÝnh x¸c trªn m¸y c¾t. - B¶n thµnh vµ b¶n c¸nh cña c¸c chi tiÕt dÇm ch÷ T cã chiÒu dµi 3000 ®­îc c¾t chÝnh x¸c trªn m¸y c¾t b¨ng dµi. b) Tr×nh tù gia c«ng chi tiÕt. - Ghi sè hiÖu chi tiÕt trªn b¶n thµnh. - LÊy dÊu ®­êng chiÒu dµy cña b¶n thµnh trªn b¶n c¸nh. - Sö dông bé ®å g¸ ®Ó l¾p r¸p dÇm ch÷ T. - §Ýnh g¸ b¶n thµnh víi b¶n c¸nh, kho¶ng c¸ch c¸c mèi hµn ®Ýnh lµ 250mm, so le vÒ hai phÝa. - Hµn chi tiÕt theo “Qui tr×nh hµn” - KiÓm tra nÕu cã biÕn d¹ng v­ît qu¸ sai sè cho phÐp - N¾n söa b»ng m¸y Ðp hoÆc b»ng ph­¬ng ph¸p nhiÖt. 2.8.6. Gia c«ng c¸c chi tiÕt thÐp h×nh : c¸c chi tiÕt thÐp h×nh ®­îc c¾t b»ng m¸y c¾t h¬i theo kÝch th­íc cho trong b¶n vÏ, sau ®ã ghi tªn vµ mµi s¬ c¸c c¹nh s¾c. Gia c«ng s­ên thuéc 802-CP1-S26/PP 2.8.7. Quy tr×nh chÕ t¹o côm chi tiÕt. Tæ s¶n xuÊt cã c¸c b¶n vÏ th¶o ®å cho tõng chi tiÕt sÏ tiÕn hµnh gia c«ng vµ l¾p r¸p. Qóa tr×nh gia c«ng hä sö dông c¸c m¸y c¾t tù ®éng c¸c m¸y uèn, dËp liªn hîp hoÆc b»ng c¸c thiÕt bÞ kh¸c . Qóa tr×nh l¾p r¸p nhê c¸c thiÕt bÞ n©ng h¹ cña c«ng ty kÕt hîp víi søc ng­êi. 2.8.7.1. §èi víi c¸c chi tiÕt ph¼ng. Sai sè kÝch th­íc c¸c c¹nh kh«ng v­ît qu¸ 2mm Lµm tr¬n c¸c c¹nh s¾c, tÈy s¹ch ba via. C¸c tÊm ph¶i cã ®é ph¼ng ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt. 2.8.7.2. §èi víi c¸c chi tiÕt ch÷ T, L hµn §é cong vªnh cña c¸c mÐp kh«ng v­ît qu¸ 3mm/1m. Víi c¸c chi tiÕt lµm tõ thÐp tÊm ph¶i lµm tr¬n c¸c c¹nh vµ tÈy s¹ch ba via 2.8.7.3. §èi víi c¸c chi tiÕt ch÷ T, L vµ t«n ph¼ng gia c«ng §èi víi c¸c chi tiÕt thÐp h×nh ph¶i gia c«ng tuú thuéc cña chi tiÕt ®Ó chän ph­¬ng ph¸p gia c«ng trªn m¸y Ðp,m¸y thôi hoÆc dïng ho¶ c«ng Khe hë giòa t«n vµ thÐp h×nh ®· gia c«ng so víi d­ìng kh«ng cho phÐp lín h¬n 1,5 mm. §èi víi c¸c s­ên vµ sèng däc m¹n lµ d¹ng tÊm khoÐt lç cã gia c­êng lµ thÐp h×nh L hoÆc tÊm cÇn ph¶i hoµn chØnh vµ l¾n ph¼ng ®ång thêi lµm s¹ch. 2.8.7.4. L¾p r¸p vµ hµn c¸c tÊm ph¼ng C¸c tÊm t«n sau khi ®­îc phun c¸t vµ s¬n lãt, lÊy dÊu , h¹ liÖu kÝch th­íc cña tÊm t«n .V¸t mÐp c¸c ®­êg hµn theo quy ®Þnh. Mµi s¹ch ba via t¹i c¸c mÐp c¾t, ghÐp c¸c tÊm t«n víi nhau theo kÝch th­íc cña tÊm ph¼ng. Hµn ®Ýnh c¸c tÊm t«n víi nhau hµnm· r¨ng l­îc. Hµn kü thuËt c¸c tÊm ph¼ng, hµn líp lãt b»ng que hµn Ф 3,2 mm, hµn ®Çy mét phÝa ®­êng hµn theo quy ®Þnh. CÈu tÊm ph¼ng dòi ®­êng hµn, mµi r·nh hµn vµ hµn ®Çy ®­êng hµn theo quy ®Þnh mèi hµn. Ho¶ c«ng tÊm ph¼ng ®· hµn. 2.9. T×m hiÓu quy tr×nh ®Êu ®µ 2.9.1. C«ng viÖc chuÈn bÞ trªn triÒn ®µ tr­íc khi ®Êu ®µ 2.9.1.1.ChuÈn bÞ vÒ trang thiÕt bÞ - M¸y hµn : + M¸y hµn b¸n tù ®éng + M¸y hµn que - M¸y c¾t : + CÇn ®Ìn c¾t tay - Dông cô kh¸c + Bé ®å g¸ dïng v¸t mÐp c¬ cÊu b»ng tay + Cù ®Ó ®iÒu chØnh khe hë ®­êng hµn + D©y c¸p gi»ng ph©n ®o¹n trªn triÒn + M¸y ng¾m ly v« + M¸y ng¾m ®a n¨ng + Th­íc mÐt : 3, 5, 20, 50 (m) + V¨ng ®­êng hµn + Cét chèng boong + Nªm, c¸ + Qu¶ räi Vµ mét sè dông cô kh¸c 2.9.1.2. C«ng viÖc chuÈn bÞ trªn triÒn ®µ tr­íc khi ®Êu ®µ C«ng viÖc chuÈn bÞ bao gåm hai viÖc chÝnh sau: -V¹ch dÊu c¸c ®­êng kiÓm tra trªn triÒn ®µ -ChuÈn bÞ c¸c ®Õ ®Ó c¨n kª phÝa d­íi th©n tµu vµ giµn gi¸o phôc vô cho c¸c c«ng viÖc nh­ ®Êu ®µ, hµn, phun c¸t, s¬n.... V¹ch dÊu c¸c ®­êng kiÓm tra - X¸c ®Þnh ®­êng t©m tµu b»ng trªn triÒn b»ng c¸ch c¨ng d©y th¶ däi hoÆc b»ng m¸y tr¾c ®Þa. -Sau ®ã ta v¹ch c¸c ®­êng th¼ng song song víi ®­êng t©m tµu (th«ng th­êng nã b»ng kho¶ng c¸ch víi ®­êng c¾t däc). -TiÕp ®ã ta kÎ c¸c ®­êng vu«ng gãc víi ®­êng t©m tµu. Kho¶ng c¸ch c¸c ®­êng vu«ng gãc ®ã kh«ng qu¸ 20m (th«ng th­êng kho¶ng c¸ch ®ã lµ 10-15m) -T¹i c¸c vÞ trÝ giao nhau ®ã ta g¾n c¸c ®Õ bª t«ng vµ dïng mòi ®ét, ®ét chÝnh x¸c vÞ trÝ giao nhau ®ã. 2.9.2. ChuÈn bÞ ®Õ kª. §Õ kª ph¶i bè trÝ mét c¸ch ®ång ®Òu tr¸nh g©y biÕn d¹ng cho con tµu. C¸c ®Õ quan träng nhÊt lµ c¸c ®Öm ky, nã ®ì kho¶ng 60% träng l­îng th©n tµu, träng l­îng cßn l¹i lµ c¸c ®Öm h«ng, mòi, l¸i g¸nh chÞu. ChiÒu cao ®Õ kª tÝnh tõ mÆt triÒn tíi ®¸y tµu ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng 800mm. PhÇn d­íi ®Õ kª th­êng lµm b»ng s¾t hoÆc bª t«ng, phÇn trªn tiÕp xóc víi t«n bao lµm b»ng gç. C¸c thanh gç ®ù¬c gi÷ ch¾c víi nhau bëi c¸c ®ai thÐp, c¸c thanh kim lo¹i hoÆc thanh gç. §Ó chØnh phÇn gèi ®ì vµ ch©n kª ta ph¶i dïng hai chªm ng­îc nhau, hai chªm nµy kh«ng ®ùoc phÐp tr­ît tù do. PhÇn gèi ®ì trªn cïng ph¶i «m khÝt t«n vá Giµn gi¸o thiÕt kÕ sao cho ®¶m b¶o yªu cÇu, an toµn vµ bÒn Cã 2 lo¹i giµn gi¸o chñ yÕu trong ®ãng tµu lµ giµn gi¸o ngoµi vµ giµn gi¸o trong Giµn gi¸o ngoµi : chuyªn phôc vô cho c«ng t¸c ngoµi th©n tµu. Nã gåm c¸c cét chèng, c¸c tay ®ßn ngang, c¸c v¸n l¸t gç vµ c¸c thanh gi»ng chÐo. Nã ®­îc miªu t¶ qua h×nh d­íi Giµn gi¸o trong; t­¬ng tù nh­ giµn gi¸o ngoµi, nã phôc vô cho c«ng t¸c phÝa trong th©n tµu. Bè trÝ ®Õ kª §Õ kª ®­îc bè trÝ theo b¶n vÏ c©n kª tµu, c¸c ®Õ kª ®­¬c bè trÝ vµo c¸c c¬ cÊu khoÎ cña tµu. 2.9.3. NghiÖm thu viÖc chuÈn bÞ triÒn ®µ vµ c¨n kª: §é kh«ng vu«ng gãc gi÷a ®­êng t©m vµ s­ên kiÓm nghiÖm (t¹i vÞ trÝ s­ên) 1/2B lµ: 10mm. §é kh«ng song song gi÷a hai s­ên kiÓm nghiÖm kÒ nhau kh«ng v­ît qu¸: £ 5mm. Nöa chiÒu réng t¹i mçi s­ên kiÓm nghiÖm ± 5 Dung sai chiÒu cao t©m trôc so víi cét n­íc ± 1. Dung sai chiÒu cao ®­êng n­íc kiÓm nghiÖm so víi ky tµu ± 3. 2.9.4. C¸ch kiÓm tra vÞ trÝ, c¨n chØnh t­ thÕ cña ph©n ®o¹n, tæng ®o¹n trªn triÒn, sai lÖch cho phÐp. 2.9.4.1. KiÓm tra vÞ trÝ: KiÓm tra ph©n tæng ®o¹n khi ®Êu l¾p chóng trªn triÒn ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi lÊy dÊu l­îng d­, khi l¾p r¸p vµ khi hµn xong. Tr­íc khi ®Êu ®µ: KiÓm tra thiÕt bÞ kª ®ì tµu vµ chiÒu cao cña chóng. Trong thêi gian ®Êu ®µ: KiÓm tra vÞ trÝ c¸c bé phËn, c¸c ph©n tæng ®o¹n, c¸c chi tiÕt trong kh«ng gian vµ vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a chóng víi nhau. Khi ®Êu ®µ xong ta kiÓm tra vÞ trÝ ®­êng c¬ b¶n vµ mÆt ph¼ng däc t©m. C¸c c¸ch kiÓm tra ph©n tæng ®o¹n bao gåm cã c¸c c¸ch sau: KiÓm tra theo chiÒu dµi, kiÓm tra theo nöa chiÒu réng, kiÓm tra theo chiÒu cao, kiÓm tra theo chiÒu th¼ng ®øng, kiÓm tra ®é cong ngang (víi ph©n ®o¹n boong). 2.9.4.2. C¨n chØnh t­ thÕ. NÕu vÞ trÝ cña ph©n, tæng ®o¹n vÒ chiÒu cao, ®é nghiªng ngang v­ît qu¸ sai lÖch cho phÐp ta dïng nªm, kÝch vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c ®Ó c¨n chØnh ph©n, tæng ®o¹n. Sau ®ã ta cã thÓ dïng èng th¨ng b»ng, däi…. ®Ó kiÓm tra l¹i t­ thÕ cña ph©n tæng ®o¹n. 2.9.5. C¸ch thøc cè ®Þnh tæng ®o¹n gèc trªn triÒn. Sau khi kiÓm tra ®iÒu chØnh xong t­ thÕ cña tæng ®o¹n gèc ta cè ®Þnh tæng ®o¹n l¹i b»ng c¸c thanh gi»ng, t¨ng ®¬, m·… 2.9.6. C¸ch thøc cè ®Þnh hai ph©n tæng ®o¹n víi nhau tr­íc khi hµn ®Êu nèi. §Æt tæng ®o¹n sau c¸ch tæng ®o¹n gèc 100mm, cho c¸c mÐp trïng nhau, kiÓm tra t­ thÕ cña tæng ®o¹n, sau ®ã c¾t bá l­îng d­ cña tæng ®o¹n. -§Æt t¨ng ®¬ hai bªn m¹n, boong vµ ®¸y t¹i c¸c c¬ cÊu khoÎ, sau ®ã kÐo s¸t chóng l¹i víi nhau.KiÓm tra t­ thÕ cña 2 tæng ®o¹n. -Hµn ®Ýnh c¸c mèi hµn däc cña tæng ®o¹n. -§Æt c¸c m· r¨ng l­îc phÝa ngoµi t«n bao, nghiªng víi ®­êng hµn mét gãc 45o.Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c m· tõ 400-500mm. Sau ®ã ta tiÕn hµnh ®Êu nèi 2.9.7. Quy tr×nh hµn gi÷a hai ph©n tæng ®o¹n víi nhau. -Hµn nèi t«n bao ë mÆt trong, vµ t«n boong ë mÆt ngoµi sau -TÈy mÐp hµn ®èi diÖn vµ hµn t«n bao ë phÝa ngoµi -Hµn ®¸y ®«i -Hµn nèi c¬ cÊu däc cña 2 tæng ®o¹n: hµn b¶n c¸nh tr­íc sau ®ã hµn b¶n thµnh sau -Hµn ®o¹n cßn l¹i gi÷a c¬ cÊu däc víi t«n bao (®o¹n cßn l¹i 150-200mm kÓ tõ ®Çu c¬ cÊu däc) -Hµn ®o¹n cßn l¹i gi÷a c¸c c¬ cÊu däc víi b¶n mÐp cña chóng (®o¹n cßn l¹i 150-200mm kÓ tõ ®Çu c¬ cÊu däc) Quy tr×nh hµn -Hµn hå quang tay hoÆc b¸n tù ®éng ®èi víi t«n bao, t«n boong, c¸c c¬ cÊu... -Khi hµn nªn dïng 4 thî hµn, hµn ®èi xøng -Kh«ng hµn b¾t ®Çu tõ c¸c gãc cña mÐp boong, hay n¬i tËp trung øng suÊt nªn c¸ch vÞ trÝ ®ã kho¶ng 200mm.Sau khi hµn xong tæng ®o¹n quay l¹i hµn c¸c chç ch­a hµn.  2.9.8. KiÓm tra th©n tµu trong qu¸ tr×nh ®Êu ®µ vµ sau khi ®Êu ®µ. -KiÓm tra ®é th¼ng(®é n»m ngang) cña ®­êng c¬ b¶n So s¸nh chiÒu cao t¹i c¸c ®iÓm kh¸c nhau däc theo th©n tµu víi v¹ch kiÓm tra cña ®­êng c¬ b¶n ghi trªn cét triÒn (b»ng èng thuû b×nh…) -KiÓm tra nöa chiÒu réng:Th¶ däi tõ giao ®iÓm cña sèng chÝnh víi ®µ ngang ®¸y xuèng ®­êng däc t©m kÎ trªn c¸c thÐp cè ®Þnh víi triÒn -KiÓm tra ®é nghiªng ngang so s¸nh chiÒu cao cña nh÷ng ®­êng kiÓm tra ë trªn t«n bao c¶ 2 bªn m¹n vÒ phÝa mòi, ®u«i vµ t¹i s­ên gi÷a –dïng èng thuû b×nh. - Yªu cÇu sai lÖch cho phÐp 2.10. C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra trong ®ãng tµu 2.10.1 KiÓm tra kÝch th­íc vµ h×nh d¸ng ph©n tæng ®o¹n sau khi chÕ t¹o xong. KiÓm tra ph©n ®o¹n ®¸y FM02-204-HH001. Môc VÞ trÝ KÝch th­íc(mm) Sai sè Thùc tÕ NhËn xÐt C.dµi L1 8900 4mm L2 8900 C.réng B1 18200 4mm B2 18200 C.cao H1 1350 2mm H2 1350 ChÐo L3 20260 6mm L4 20260 Sai sè chiÒu cao cña ®iÓm FR74 A 0 8mm B 0 C 0 FR82 D 0 E 0 F 0 1.10.2. H­íng dÉn kiÓm tra khuyÕt tËt ®­êng hµn. 2.10.2.1. H­íng dÉn kiÓm tra khuyÕt tËt ®­êng hµn b»ng ph­¬ng ph¸p quÐt v«i thö dÇu 2.10.2.1.2. Ph¹m vi ¸p dông C¸c ®­êng hµn sau khi ®· ®­îc kiÓm tra b»ng quan s¸t trùc quan, kiÓm tra kÝch th­íc h×nh häc nÕu ®¹t yªu cÇu míi ®­îc kiÓm tra b»ng ph­¬ng ph¸p quÐt v«i thö dÇu. ¸p dông kiÓm tra c¸c ®­êng hµn kÝn n­íc, ®­êng hµn gi¸p mèi trong qu¸ tr×nh söa ch÷a vµ ®ãng míi tµu thuû. 2.10.2.1.3. Néi dung a) C«ng chÊt kiÓm tra : n­íc v«i ®Æc vµ dÇu diesel b) ChuÈn bÞ bÒ mÆt ®­êng hµn cÇn kiÓm tra. VÖ sinh s¹ch sÏ hai mÆt ®­êng hµn cÇn kiÓm tra, yªu cÇu ®­êng hµn ph¶i kh«. c) QuÐt n­íc v«i lªn mét mÆt ®­êng hµn cÇn kiÓm tra. Yªu cÇu líp v«i ph¶i phñ kÝn mét mÆt ®­êng hµn cÇn kiÓm tra. d) §îi cho líp v«i kh« míi ®­îc tiÕn hµnh quÐt dÇu lªn mÆt ®èi diÖn cña ®­êng hµn cÇn kiÓm tra. Yªu cÇu quÐt 03 líp dÇu mçi líp c¸ch nhau 10 phót. L­u ý : ­u tiªn quÐt dÇu-v«i theo ph­¬ng trªn-d­íi, trong-ngoµi. e) Ph¸t hiÖn khuyÕt tËt. Quan s¸t trªn bÒ mÆt ®­êng hµn phÝa cã líp v«i, nÕu thÊy n¬i nµo cã dÇu thÈm thÊu sang th× ®ã lµ khuyÕt tËt. f) §¸nh gi¸ khuyÕt tËt theo TCVN 4617-88 g) VÖ sinh s¹ch sÏ bÒ mÆt ®­êng hµn sau khi kiÓm tra. 2.10.2.3. H­íng dÉn kiÓm tra kh«ng ph¸ huû mèi hµn b»ng ph­¬ng ph¸p siªu ©m. a. Thu thËp c¸c th«ng tin. - Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kim lo¹i c¬ b¶n. - Qu¸ tr×nh hµn. - Ph­¬ng ph¸p chuÈn bÞ mèi nèi. - ChiÒu dµy kim lo¹i c¬ b¶n kÒ víi mèi hµn. - BÊt kú c¸c khã kh¨n ®Æc thï nµo mµ ng­êi thî hµn gÆp ph¶i. - VÞ trÝ cña c¸c mèi hµn bÞ tu söa. - C¸c tiªu chuÈn thõa nhËn. b. ChuÈn bÞ. VÏ s¬ ®å víi tØ lÖ 1:1 tiÕt diÖn mèi hµn lªn ®å thÞ, thÓ hiÓn sù gia c«ng mèi hµn, kÎ ®­êng t©m tiÕt diÖn mèi hµn, vÏ ph¸c ®å mèi hµn vµ kÎ mét ®­êng th¼ng n»m ngang ®Ó chØ trôc mèi hµn. Chän ®µu rß theo chiÒu dµy tÊm. Nªn dïng lo¹i ®µu rß cã tÇn sè tõ 1 ®Õn 5 Mhz, cô thÓ gãc ®Çu rß ®­îc chän theo h­íng dÉn sau: + T = 10-40 mm chän ®µu rß gãc 70 + T = 40-60 mm chän ®Çu rß gãc 70; 60; 45 + T = 10-40 mm chän ®Çu rß gãc 60; 45 §ång thêi dïng ®Çu rß th¼ng hoÆc ®Çu rß SE ®Ó kiÓm tra vïng kim lo¹i mèi hµn trong mét kho¶ng c¸ch b­íc kÓ tõ ch©n mèi hµn, ®Ó lo¹i trõ c¸c hiÖn t­îng ph©n líp hoÆc c¸c khuyÕt tËt kh¸c. §é nh¹y ®¹t møc ®é ®­a chiÒu cao xung ph¶n x¹ ®¸y thø hai tíi chiÒu cao toµn mµn h×nh. Tr­íc khi tiÕn hµnh kiÓm tra ph¶i lµm s¹ch t¹p chÊt r¬i v·i vµ s¬n l¹i vïng kiÓm tra. c. KiÓm tra c¸c ®Æc tÝnh cña thiÕt bÞ. + Sù tuyÕn tÝnh cña trôc thêi gian. + Sù tuyÕn tÝnh cña bé khuyÕch ®¹i thu. + V¹ch d¸ng dÊu ®Çu rß. + Gãc ®Çu rß. + Profile ®Çu tia. + Kh¶ n¨ng ph©n gi¶i theo ®é s©u vµ gÇn bÒ mÆt. + Vïng chÕt. §é lÖch cùc ®¹i sù tuyÕn tÝnh cña trôc thêi gian. §é lÖch cùc ®¹i sù tuyÕn tÝnh cña bé khuyÕch ®¹i thu. d. §Æt c«ng t¾c ph¹m vi ®o. Ph¹m vi ®o 10mm hoÆc 200mm tuú thuéc theo chiÒu dÇy cña tÊm vµ ®Æt ®­êng cong DAC ®Ó kiÓm tra (50% vµ 20% cña DAC) e. §Æt møc ®é nh¹y theo ASME víi sù hiÖu chØnh do tæn hao lan truyÒn. §é nh¹y quÐt ban ®Çu céng themm 6 dB nghÜa lµ ®é nh¹y quÐt = (PRE + TL + 6) dB f. KÎ mét ®­êng biÓu diÔn trôc mèi hµn qua t©m cña ®­êng hµn. g. KÎ hai ®­êng th¼ng hai bªn mèi hµn trªn kim laäi c¬ b¶n, ®Ó ®¸nh dÊu giíi h¹n sù di chuyÓn ®Çu rß tõ nöa kho¶ng c¸ch b­íc kÓ tõ t©m ®­êng hµn (Xem HV1). h. §Ó t×m khuyÕt tËt n»m trong th©n mèi hµn. QuÐt mèi hµn b»ng c¸ch di chuyÓn ®Çu rß tõ nöa kho¶ng c¸ch b­íc ®Õn c¶ kho¶ng c¸ch b­íc, vµ xoay ®Çu rß mét gãc so víi h­íng di chuyÓn chÝnh. L­u ý ph¶i quÐt Ýt nhÊt c¶ hai phÝa trªn mét mÆt cña mèi hµn, tèc ®é quÐt kh«ng ®­îc lín h¬n 152m/s. i. §Ó t×m khuyÕt tËt n»m ngang. QuÐt mèi hµn b»ng c¸ch di chuyÓn ®Çu rß trªn mÆt kim ko¹i c¬ b¶n, däc theo ®­êng t©m cña mèi hµn vµ chïm tia tíi nghiªng víi nã mét gãc 10. ViÖc quÐt ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¶ hai phÝa cña ®­êng hµn víi ®Çu rß di chuyÓn theo cïng mét h­íng, nÕu ®iÒu nµy kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc, ta ph¶i quÐt trªn mÆt ®èi diÖn vµ kh¸c phÝa víi mèi hµn. ViÖc quÐt ®Ó t×m ra khuyÕt tËt ngang cña mèi hµn lµ rÊt quan träng khi kiÓm tra mèi hµn cña thÐp cã ®é bÒn kÐo cao, nhÊt lµ ®èi víi c¸c vËt hµn cã chiÒu dµy lín ®­îc hµn trong ®iÒu kiÖn hµn h¹n chÕ. j. §¸nh dÊu vÞ trÝ ®Ó kiÓm tra tiÕp nh÷ng vïng cã xung khuyÕt tËt. k. Ghi l¹i c¸c sè ®äc trªn mµn h×nh (®­êng ®i cña chïm tia) vµ kho¶ng c¸ch tõ ®Çu rß ®Õn t©m mèi hµn sau khi ®¹t ®­îc xung ph¶n x¹ cao nhÊt trªn mµn, kho¶ng c¸ch tõ ®Çu rß ®Õn t©m mèi hµn ®­îc ®o b»ng th­íc. l. Kh¼ng ®Þnh xung ph¶n x¹ lµ tõ khuyÕt tËt chø kh«ng ph¶i tõ tÝnh chÊt bÒ mÆt mèi hµn b»ng c¸ch quÐt mèi hµn tõ phÝa ®èi diÖn hoÆc tõ mÆt ®èi diÖn. m. Tõ b¶n vÏ chia ®é, t×m ra ®©u lµ vÞ trÝ khuyÕt tËt. n. X¸c ®Þnh chiÒu dµi khuyÕt tËt. Dïng ph­¬ng ph¸p gi¶m 6 dB víi ®é dµy ®Æt ë PRL cã hiÖu chØnh ®é hao khi lan truyÒn. Khi xung khuyÕt tËt lµ 20% hay Ýt h¬n ta cã thÓ bá qua. TÊt c¶ c¸c xung ph¶n x¹ trªn 20% ph¶i ®­îc nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt vÞ trÝ vµ kÝch th­íc. o. §o chiÒu dµi cña khuyÕt tËt. ChiÒu dµi cña khuyÕt tËt ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ghi l¹i c¸c kho¶ng c¸ch L1 vµ L2 cña mÐp khuyÕt tËt kÓ tõ mét ®iÓm cè ®Þnh cña mèi hµn (vÝ dô nh­ ®iÓm cuèi cña mèi hµn). ChiÒu dµi cña mèi hµn = L1+L2 p. X¸c ®Þnh lo¹i khuyÕt tËt. + Nghiªn cøu sù thay ®æi cña xung khuyÕt tËt víi viÖc thao t¸c dÞch chuyÓn ®Çu rß. + Sö dông c¸c hiÓu biÕt vÒ qu¸ tr×nh còng nh­ qui tr×nh hµn. + VÞ trÝ cña khuyÕt tËt trªn ®å thÞ. + H­íng, vÞ trÝ, kÝch th­íc cña khuyÕt tËt trªn b¶n vÏ hoÆc ®å thÞ, nh­ gi¶i thÝch cña c¸c b­íc tiÐp theo ®©y. q. Trªn ®å thÞ ®¸nh dÊu vÞ trÝ v¹ch chØ dÉn ®Çu rß øng víi chiÒu cao xung ph¶n x¹ cùc ®Þa vµ t©m cña khuyÕt tËt nhê ®­êng ®i cña chïm tia trªn mµn. r. Di chuyÓn ®Çu rß vÒ phÝa ®­êng hµn cho ®Õn khi chiÒu cao xung khuyÕt tËt gi¶m ®i 20 dB. C¸ch lµm tèt nhÊt lµ chiÒu cao xung cùc ®¹i ë 80% chiÒu cao mµn vµ céng víi 20 dB khuyÕt ®¹i, råi di chuyÓn ®Çu rß cho ®Õn khi xung ph¶n x¹ l¹i b»ng 80% chiÒu cao mµn. s. Trªn ®å thÞ ®¸nh dÊu sù di chuyÓn cña ®Çu rß vµ ®iÓm mót cña khuyÕt tËt dïng ®­êng ®i cña chïm tia tíi trªn mµn. §iÓm mót nµy ph¶i n»m trªn v¹ch tia biªn sau cña mÐp chïm tia 20 dB. t. §¸nh dÊu ®iÓm mót cña khuyÕt tËt, vÏ ®é më réng chïm tia trªn mét tê giÊy trong suèt vµ chång lªn ®å thÞ. u. B©y giê thùc hiÖn c¸c b­íc trªn nh­ng dÞch chuyÓn ddÇu rß ra xa ®­êng hµn vµ ®¸nh dÊu ®iÓm mót cña khuyÕt tËt, ®iÓm nµy ph¶i n»m trªn tia biªn tr­íc cña mÐp chïm tia 20 dB. v. Tõ ®å thÞ, ®é réng vµ h­íng cña khuyÕt tËt cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch nèi c¸c ®iÓm mót cña khuyÕt tËt qua t©m theo mét ®­êng th¼ng. w. §èi víi mèi hµn ®èi ®Çu mét phÝa v¸t mÐp kiÓu ch÷ V (cã hoÆc kh«ng cã ®Öm lãt) th× cÇn ph¶i kiÓm tra ch©n mèi hµn vµ dïng ®Çu rß gãc 45 lµ tèt nhÊt. Qui tr×nh kiÓm tra nh­ sau: + X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch X tõ ®iÓm t©m mèi hµn tíi ®iÓm v¹ch dÊu cña ®Çu rß b»ng c¸ch vÏ hoÆc tÝnh to¸n vÞ trÝ ®Çu rß ë kho¶ng c¸ch ®ã. + §Æt thanh dÉn ®Çu rß (b»ng mét vËt th¼ng) ë phÝa tr­íc hoÆc sau ®Çu rß gi÷ cho ®Çu rß lu«n lu«n vu«ng gãc víi ®­êng t©m mèi hµn. + §¸nh dÊu trªn mµn kho¶ng c¸ch ®­êng ®i cña chïm tia tíi t©m cña mèi hµn. + Theo dâi xung ph¶n x¹ tõ ch©n cña mèi hµn liªn quan tíi ®­êng t©m ®­îc ®¸nh dÊu trªn mµn khi ®Çu rß tr­ît theo thanh dÉn. x. §¸nh gi¸ c¸c khuyÕt tËt ®· ph¸t hiÖn theo qui ph¹m cña ASME cho sù chÊp nhËn hay lo¹i bá. y. §Ö tr×nh mét b¸o c¸o viÕt ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn viÖc kiÓm tra. HiÖn nay nhµ m¸y ®­îc trang bÞ thiÕt bÞ kiÓm tra hiÖn ®¹i SONATEST MASTERCAN 330 c¸c th«ng sè ®­îc thiÕt bÞ tù x¸c ®Þnh vµ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh sau ®ã ta cã thÓ l­u k¹i c¸c th«ng sè ®ã vµo thiÕt bÞ. ChØ cÇn ®¸nh dÊu nghi ngê t¹i mèi hµn ®Ó kiÓm tra l¹i. HV1 * C¸c khuyÕt tËt th­êng gÆp trong kiÓm tra kh«ng ph¸ huû kim lo¹i b»ng ph­¬ng ph¸p siªu ©m. §Þnh nghÜa: KhuyÕt tËt lµ sù kh«ng liªn kÕt víi nhau gi÷a kim lo¹i hµn vµ kim lo¹i c¬ b¶n, gi÷a kim lo¹i hµn vµ kim lo¹i hµn, gi÷a kim lo¹i c¬ b¶n vµ kim lo¹i c¬ b¶n. C¸c lo¹i khuyÕt tËt ®­îc ghi vµo môc : §Æc tÝnh cña khuyÕt tËt-trong b¸o c¸o kiÓm tra. Hµn kh«ng thÊu ch©n : Th­êng x¶y ra khi hµn mèi hµn ®èi ®Çu, kho¶ng rçng ®Ó l¹i t¹i gèc mèi hµn do kho¶ng c¸ch ban ®Çu gi÷a hai mÐp hµn lµ qu¸ hÑp, vµ viÖc ngÊu kh«ng hoµn toµn gi÷a kim lo¹i c¬ b¶n vµ kim lo¹i c¬ b¶n ®Ó l¹i khuyÕt tËt trªn, hay gÆp khi hµn b»ng ph­¬ng ph¸p hµn ®iÖn cùc kh«ng nãng ch¶y. Hµn kh«ng ngÊu ë v¸ch mèi hµn: lµ sù kh«ng kiªn kÕt gi÷a kim lo¹i hµn vµ kim lo¹i c¬ b¶n t¹i v¸ch mèi hµn phÝa ngoµi gèc mèi hµn. Hµn kh«ng ngÊu gèc mèi hµn : lµ sù kh«ng liªn kÕt gi÷a kim lo¹i hµn vµ kim lo¹i c¬ b¶n gi÷a hai mÆt kÒ nhau cña kim lo¹i c¬ b¶n t¹i gèc mèi hµn. Hµn kh«ng ngÊu gi÷a c¸c líp hµn : lµ sù kh«ng liªn kÕt cña kim lo¹i hµn gi÷a c¸c líp liªn tiÕp nhau trong mèi hµn cã nhiÒu líp. NgËm tungsten : lµ khuyÕt tËt th­êng gÆp khi hµn ®iÖn cùc kh«ng nãng ch¶y. Do s¬ xuÊt kü thuËt mµ ®iÖn cùc tungsten tiÕp xóc víi kim lo¹i hµn vµ mét sè h¹t tungsten bÞ gi÷ l¹i trong kim lo¹i mèi hµn. Rç bät khÝ : lµ c¸c bät khÝ bÞ gi÷ l¹i trong bÓ hµn trong qu¸ tr×nh ®«ng r¾n cña kim lo¹i, c¸c bät khÝ nµy th­êng cã d¹ng cÇu. Ph©n bè ®ång ®Òu gäi lµ rç ®Òu. TËp trung thµnh mét ®¸m hoÆc xÕp hµng däc theo biª giíi mèi hµn gäi lµ khuyÕt tËt chuçi. Bät khÝ kÐo dµi gäi lµ khuyÕt tËt h×nh èng. VÕt nøt : lµ sù t¸ch thµnh hai phÇn riªng biÖt cña kim lo¹i. Theo c¸ch h×nh thµnh ng­êi ta chia ra lµm hai lo¹i nøt nãng vµ nøt l¹nh. Nøt nãng lµ vÕt nøt h×nh thµnh ë nhiÖt ®é cao gÇn víi nhiÖt ®é nãng ch¶y. Nøt l¹nh lµ vÕt nøt h×nh thµnh khi qu¸ tr×nh ®«ng cøng cña kim lo¹i ®· kÕt thóc. NgËm xØ : trong qu¸ tr×nh ®«ng r¾n nÕu kim lo¹i nãng ch¶y trong bÓ hµn kh«ng ®­îc gi÷ ë nhiÖt ®é nãng ch¶y trong mét kho¶ng thêi gian ®ñ ®Ó cho xØ hµn næi lªn bÒ mÆt cña kim lo¹i hµn hoÆc do gi÷a c¸c líp hµn kh«ng lµm ®éng t¸c lµm s¹ch xØ hµn. Mèi hµn lÑm : lµ mèi hµn bÞ thiÕu t¹i vÞ trÝ tiÕp gi¸p gi÷a kim lo¹i c¬ b¶n vµ kim lo¹i mèi hµn. Hµn d­ : bÒ mÆt mèi hµn cã sù kh«ng ®ång ®Òu, kim lo¹i mèi hµn kh«ng liªn kÕt víi kim lo¹i c¬ b¶n mµ t¹o thµnh c¸c giät ch¶y xÖ. VÕt lâm : lµ mèi hµn thiÕu, th­êng x¶y ra t¹i gèc cña c¸c mèi hµn mµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c mèi hµn phñ cña phÝa ng­îc l¹i cña líp hµn ®Çu tiªn vÝ dô nh­ hµn èng cã ®­êng kÝnh nhá, hµn lãt lËp lµ ... T¸ch líp : c¸c líp cña kim lo¹i hµn kh«ng liªn kÕt ví nhau, th­êng x¶y ra víi c¸c mèi hµn c¶u c¸c vËt hµn cã chiÒu dµy lín, c¸c v©t lµ thÐp rÌn, khuyÕt tËt th­êng gÆp phÝa ngoµi cña vïng ¶nh h­ëng nhiÖt. 2.10.3. H­íng dÉn thö/kiÓm tra kÝn ®­êng hµn ë biªn cña kÐt. 2.10.3.1. Môc ®Ých. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc dïng ®Ó kÓm tra møc ®é kÝn n­íc ®­êng hµn ë c¸c biªn cña kÐt hoÆc c¸c v¸ch ng¨n cña c¸c khoang kÝn n­íc b»ng ph­¬ng ph¸p kiÓm tra dß lät khÝ qua c¸c mèi hµn gãc. Ph­¬ng ph¸p n¸y ®­îc ¸p dông ë giai ®o¹n l¾p r¸p c¸c ph©n tæng ®o¹n vµ giai ®o¹n ®Êu ®µ t¹i c«ng ty nh»m t¨ng c­êng h¬n n÷a viÖc kiÓm so¸t chÊt l­îng thi c«ng vµ ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng. 2.10.3.2. Ph¹m vi ¸p dông. Qui tr×nh nµy ®­îc ¸p dông cho c¸c mèi nèi gãc yªu cÇu ph¶i kÝn n­íc t¹i giai ®o¹n l¾p r¸p tæng ®o¹n vµ giai ®o¹n ®Çu cña ®Êu ®µ. C¸c mèi hµn gãc mµ lµ mèi hµn ®Çy (ngÊu toµn bé chiÒu dµy) sÏ kg«ng tiÕn hµnh thö/kiÓm tra kÝn b»ng ph­¬ng ph¸p nµy. Trong tr­êng hîp viÖc kiÓm tra c¸c mèi hµn gãc sau khi l¾p ®Æt kÐt/khoang mµ thuËn tiÖn vµ dÔ dµng h¬n qui tr×nh nµy th× nªn tiÕn hµnh kiÓm tra rß rØ kÐt/khoang (thö c¶ kÐt). 2.10.3.3. Qui tr×nh thö/kiÓm tra. a) M« t¶ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra thö khÝ ®èi víi c¸c mèi hµn gãc ®­îc sö dông dung dÞch chØ thÞ rß rØ (b»ng n­íc xµ phßng). §­êng ®i cña khÝ lµ kho¶ng khe hë ch©n cña mèi hµn gãc ®­îc t¹o nªn bëi tÊm t«n c¬ b¶n, tÊm t«n ®Æt vu«ng gãc vµ mèi hµn gãc. KhÝ nÐn ®­îc n¹p vµo th«ng qua tÊm nèi cã cöa b¬m khÝ vµ cã ®ång hå ®o ¸p lùc khÝ nÐn. b) §iÒu kiÖn mèi hµn ®Ó kiÓm tra. BÒ mÆt cña mèi hµn gãc ®­îc kiÓm tra theo qui tr×nh nµy ph¶i ®­îc vÖ sinh s¹ch sÏ c¸c bôi bÈn, xØ hµn vµ c¸c vËt liÖu kh«ng cÇn thiÕt ®Ó kh«ng g©y ¶nh h­ëng ®Õn viÖc kiÓm tra. TÊm nèi dÉn khÝ vµo vµ ®ång hå ®o ¸p lùc ph¶i ®­îc l¾p t¹i c¸c mèi hµn gãc ë c¸c biªn kÐt theo nh­ trªn b¶n vÏ. C¸c lç chÆn khÝ sÏ ®­îc ®Æt liÒn kÒ víi tÊm nèi dÉn khÝ vµ ®ång hå ®o ¸p lùc. TÊm nèi dÉn khÝ vµ ®ång hå ®o ¸p lùc sÏ ®­îc l¾p t¹i hai ®Çu cña mèi hµn gãc nh­ ®­îc thÓ hÖn trong h×nh vÏ. VËt liÖu cña c¸c tÊm nèi dÉn khÝ vµo vµ tÊm ®Ó l¾p ®Æt ®ång hå ®o b»ng thÐp th­êng cÊp A nÕu kh«ng cã ghi chó kh¸c. c) KiÓm tra b»ng c¸ch b¬m khÝ. KhÝ nÐn sÏ ®­îc ®­a vµo ®­êng dÉn khÝ (khe hë ch©n mèi hµn gãc) qua tÊm nèi dÉn khÝ vµo. N¹p khÝ víi ¸p lùc khÝ P1 = 0.2 kg/cm vµ gi÷ ¸p lùc nµy trong vßng 1 giê sau ®ã h¹ ¸p lùc xuèng P2 = 0.15 kg/cm®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra. Cã thÓ ph¸t hiÖn sù rß rØ lät khÝ b»ng n­íc xµ phßng (vµo mïa ®«ng ph¶i cã biÖn ph¸p chèng b¨ng dung dÞch chØ thÞ rß rØ). Sau khi hoµn thµnh viÖc kiÓm tra ph¸t hiÖn rß rØ, ®­a ¸p lùc khÝ chØ trªn ®ång hå vÒ ‘0’ b»ng c¸ch x¶ hÕt khÝ. C¸c lç khoÐt trªn tÊm nèi dÉn khÝ vµo sÏ ®­îc lµm kÝn b»ng c¸ch hµn ®Çy (hµn kÝn) sau khi kiÓm tra kÝn n­íc xong (tÊm nèi dÉn khÝ vµo kh«ng ph¶i c¾t bá ®i). KÕt qu¶ kiÓm tra sÏ ®­îc ghi l¹i trong b¶n b¸o c¸o ®èi víi toµn bé ®­êng hµn vµ biªn kÐt ®­îc kiÓm tra kÓ c¶ c¸c lç khoÐt trªn c¸c tÊm nèi. Qu¸ tr×nh thö vµ kiÓm tra cã sù chøng gi¸m cña ®¨ng kiÓm vµ chñ tµu. d) Söa ch÷a kh¾c phôc. Trong th­ßng hîp ph¸t hiÖn cã sù rß rØ sÏ ®­îc ®¸nh dÊu vµ th«ng b¸o cho ph©n x­ëng tiÕn hµnh söa ch÷a. VÞ trÝ bÞ rß rØ sÏ ®­îc söa ch÷a kh¾c phôc b»ng c¸ch thæi ra va fhµn ®Çy (hµn ngÊu). Sau khi söa ch÷a xong cÇn ph¶i tiÕn hµnh thö/kiÓm tra l¹i. Ph­¬ng ph¸p söa ch÷a vµ thö l¹i sÏ ®­îc th¶o luËn víi chñ tµu vµ ®¨ng kiÓm. 2.11. T×m hiÓu vÒ quy tr×nh thö tµu t¹i nhµ m¸y. Môc ®Ých vµ quy tr×nh thö nghiªng lÖch Môc ®Ých vµ quy tr×nh thö t¹i bÕn Thö tµu lµ giai ®o¹n cuèi cïng trong c«ng t¸c gi¸m s¸t kü thuËt qua ®ã x¸c ®Þnh vµ c«ng nhËn kh¶ n¨ng hang h¶i cña tµu, ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi, ph­¬ng tiÖn hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh khai th¸c. Quy tr×nh thö t¹i bÕn Môc ®Ých: KiÓm tra chÊt l­îng gia c«ng chÕ t¹o l¾p r¸p vá tµu, m¸y tµu, c¸c trang thiÕt bÞ, hÖ thèng theo yªu cÇu nh»m ®¶m b¶o an toµn cho tµu ®i thö ®­êng dµi - Thö m¸y chÝnh - Ch¹y kh«ng t¶i, chËy tíi ch¹y lïi, ch¹y ë vßng quay thÊp nhÊt vßng quay tèi ®a - Thö hÖ l¸i Môc ®Ých vµ quy tr×nh ®­êng dµi Môc ®Ých: KiÓm tra sù ho¹t ®éng ®ång bé cña con tµu, bao gåm x¸c ®Þnh c¸c tÝnh n¨ng thuéc tÝnh th«ng sè kü thuËt cña hÖ ®éng lùc cña c¸c trang thiÕt bÞ, vµ c¸c hÖ thèng l¾p ®Æt trªn tµu cã phï hîp víi thiÕt kÕ vµ cã ®¶m b¶o cho tµu ho¹t ®éng an toµn hay kh«ng. Lµm c¬ së ®Ó lËp hå s¬ xuÊt x­ëng. Tµi liÖu tham kh¶o: 1. PGS. TS. Ph¹m TiÕn TØnh, TS. Lª Hång Bang, THS. Hoµng V¨n Oanh (1994). Lý thuyÕt thiÕt kÕ tµu thuû. Tr­êng ®¹i häc Hµng H¶i. 2. NguyÔn §øc ¢n, NguyÔn B©n, Hå Quang BÝnh, Hå Quang Long, TrÇn Hïng Nam, TrÇn C«ng NghÞ, D­¬ng §×nh Nguyªn (1978). Sæ tay kü thuËt ®ãng tµu thuû. TËp I. Hµ Néi. 3. Quy ph¹m ph©n cÊp vµ ®ãng tµu TCVN 6259-2003. §¨ng kiÓm ViÖt Nam. Hµ Néi. 4. PGS.TS.NguyÔn §øc ¢n, KS. NguyÔn B©n (2005). Lý thuyÕt tµu thuû. TËp II. Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi. 5. Tr­¬ng SÜ C¸p (chñ biªn), NguyÔn TiÕn Lai, TrÇn Minh TuÊn, §ç ThÞ H¶i L©m (1987). Lùc c¶n tµu thuû. Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi 6. Ph¹m V¨n Héi (chñ biªn), Phan VÜnh TrÞ, Hå Ngäc Tïng (1986). Sæ tay thiÕt bÞ tµu thuû. TËp I. Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i. Hµ Néi 7. Th¹c sÜ NguyÔn V¨n H©n – Kü s­ Vò V¨n TuyÓn C«ng nghÖ ®ãng míi tµu thuû. 8. Tµi liÖu l­u hµnh néi bé c«ng ty TNHH §ãng Tµu Trung Bé