Biện pháp sử dụng đầy đủ và hợp lý nguồn lực lao động trong nông nghiệp nông thôn

Môc lôc *************** PhÇn I ; §Æt vÊn ®Ò …………………………………………… Trang 1 PhÇn I I; Néi dung cña ®Ò tµi…………………………………... Trang 3 I ; Mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn ………………………………… Trang 3 1; Khai niÖm ,vai trß, ®Æc ®iÓm cña L§ NNN…………… Trang 3 2; Sù cÇn thiÕt cña viÖc sö dông ®Çy ®ñ , hîp lÝ L§……... Trang 4 3; C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ……………………………….. Trang 5 II; Kh¸i qu¸t qóa tr×nh sö dông lao ®éng NNNT…………. Trang 11 1; VÒ sè l­îng lao ®éng …………………………………. Trang 11 2; Thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông Trang 11 3; VÒ chÊt L­îng lao ®éng ………………………………. Trang 12 PhÇn III; C¸c BiÖn ph¸p sö dông ®Çy ®ñ, hîp lÝ L§ NNNT…… Trang 13 1 ; C¸c biÖn ph¸p chung ………………………………… Trang 13 2 ; C¸c biÖn ph¸p cô thÓ…………………………………. Trang 13 2.1; §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ …………………… Trang 13 2.2; Ph©n c«ng lao ®éng …………………………………. Trang 16 2.3; §Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng ……………………….. Trang 19 Tµi liÖu tham kh¶o……………………………………………….. Trang 20  PhÇn I §Æt vÊn ®Ò Lao ®éng vµ vèn lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng va chñ yÕu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Víi søc lao ®éng cña m×nh ng­êi lao ®éng ®· t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô cho ®êi sèng cña con ng­êi. §iÒu ®ã ®­îc chøng minh b»ng tÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu mµ x· héi loµi ng­êi ®· t¹o ra ®Ó cã ®­îc sù ph¸t triÓn v¨n minh nh­ ngµy h«m nay. Con ng­êi tõ thêi s¬, khai ho¹t ®éng cña hä chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Cho ®Õn nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nh­ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô…do ®ã lao ®éng cña con ng­êi còng ®­îc më réng, tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu lo¹i hinh s¶n xuÊt kinh doanh ®ã. Còng nh­ c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c, trong N«ng nghiÖp lao ®éng ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Kh«ng chØ tr­íc kia mµ b©y giê vµ mai sau n«ng nghiÖp n«ng th«n vÉn lu«n lu«n cÇn ®Õn lao ®éng cña con ng­êi. ViÖt Nam lµ mét quèc gia cã nÒn v¨n minh lóa n­íc truyÒn thèng víi tæng sè d©n trªn 84 triÖu ng­êi (2004) vµ cã kho¶ng 70% d©n sè ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng nghiÖp thuÇn tuý ch­a qua ®µo t¹o, tr×nh ®é cßn thÊp. Trong khi ®ã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë n­íc ta cßn rÊt thÊp (0,1ha/ ng­êi ). D©n sè ®«ng vµ cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng. BÖn c¹nh ®ã ®Êt ®ai phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i rÊt Ýt vµ cã xu h­íng gi¶m dÇn, ®iÒu ®ã lµ do mét mét sè nguyªn nh©n sau: + §Æc ®iÓm tù nhiªn, thêi tiÕt khÝ hËu ®Êt ®ai ®· h×nh thµnh lªn c¬ cÊu mïa vô cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ,dÉn ®Õn thÊt nghiÖp theo mïa vô cña lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n. + Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ n«ng th«n diÔn ra nhanh chãng nªn mét bé ph©n ®Êt n«ng nghiÖp ®­îc ®­a vµo sö dông víi môc ®Ých kh¸c (x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi khu c«ng nghiÖp, dÞch vô …) do ®ã tæng diÖn tÝch ®¸t n«ng nghiÖp gi¶m ®i vµ cÇn Ýt lao ®éng h¬n tr­íc dÉn ®Õn d­ thõa sè lao ®éng ho¹t ®éng trªn phÇn diÖn tÝch ®ã. + Mét nguyªn nh©n kh¸c còng hÕt søc quan träng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng d­ thõa lao ®éng trong n«ng nghiÖp ®ã lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®· t¹o lªn mét nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, ®­îc c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸. §­a m¸y mãc thiÕt bi vµo s¶n xuÊt thay cho søc ng­êi søc vËt cho n¨ng suÊt cao h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n. Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè ®Én ®Õn t×nh tr¹ng d­ thõa lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. Bëi vËy vÊn ®Ò gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm còng nh­ lµ sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lÝ nguån lùc lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ mét vÊn ®Ò ®· vµ ®ang ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta quan t©m nghiªn cøu ®Ó t×m ra ph­¬ng h­íng sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt. PhÇn II Néi dung cña ®Ò tµi I Mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn 1. Kh¸i niÖm, vai trß , ®Æc ®iÓm cña lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n 1.1 Kh¸i niÖm; + Kh¸i niÖm vÒ lao ®éng ; Theo tæ chøc lao ®éng khoa häc : “lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña con ng­êi nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vÒ ®êi sèng cña m×nh lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ng­êi ” + Kh¸i niÖm vÒ lao ®éng n«ng th«n ; Lao ®éng n«ng th«n lµ tæng thÓ søc lao ®éng thùc tÕ tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng bao gåm nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng (nam tõ 15 ®Õn 60, n÷ tõ 15 ®Õn 55) vµ nh÷ng ng­êi trªn, d­íi ®é tuæi lao ®éng cã thÓ tham gia lao ®éng. 1.2 Vai trß cña lao ®éng n«ng th«n Nguång lùc lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi riªng vµ cña kinh tÕ x· héi nãi chung. Bëi v× n«ng th«n cã vai trß vµ vÞ trÝ hµng ®Çu trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n­íc ta. Nguån lao ®éng n«ng th«n rÊt phong phó chiÕm gÇn 70% tæng sè lao ®éng x· héi. Víi lùc luîng lao ®éng ®«ng ®¶o nh­ vËy lao ®éng n«ng th«n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi kinh tÕ n«ng th«n hä lµ nh÷ng ng­êi lµm ra cña c¶i vËt chÊt cho khu vùc n«ng nghiÖp, ®ång thêi còng lµ nh÷ng ng­êi t¹o lªn søc m¹nh ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n­íc ta. 1.3 §Æc ®iÓm cña lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n Nguån lao ®éng ë n«ng th«n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c. + Tr­íc hÕt lµ lao ®éng n«ng th«n mang tÝnh thêi vô cao. §©y lµ nÐt ®iÓn h×nh cña lao ®éng n«ng th«n, Së dÜ nh­ vËy lµ v× lao ®éng n«ng th«n ng¾n chÆt víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i mang tÝnh thêi vô cao do ®ã t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp tr¸ h×nh ë n«ng th«n t­¬ng ®èi cao kho¶ng 25% . + Lao ®éng n«ng th«n cã xu h­íng gi¶m vÒ sè l­îng do xu h­íng di chuyÓn lao ®éng n«ng th«n tõ n«ng nghiÖp sang mét sè ngµnh s¶n xuÊt dÞch vô kh¸c nh­ c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô + Lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n nh×n chung cã tr×nh ®é v¨n ho¸ kÜ thuËt thÊp h¬n so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. + Lao ®éng ë l¹i trong n«ng th«n th­êng lµ nh÷ng ng­êi cã ®é tuæi trung b×nh cao vµ lao ®éng phô ngoµi ®é tuæi lao ®éng. V× sè lao ®éng trÎ cã tr×nh ®é tay nghÒ ®· bÞ thu hót sang mét sè ngµnh kh¸c. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n thÊp vµ cã xu h­íng giµ ho¸. + Lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o nh­ng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng vµ gi÷a c¸c khu vùc. Lao ®éng chñ yÕu tËp trung ë hai vïng ®ång b»ng lín lµ §ång b»ng S«ng Hång vµ §ång b»ng S«ng Cöu Long. C¸c vïng miÒn nói vµ trung du th× l¹i rÊt th­a thít. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông ®Çy ®ñ , hîp lÝ lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n Cã thÓ nãi lµ hiÖn nay chóng ta ®ang ®øng tr­íc mét thùc tÕ lµ lùc l­îng lao ®éng n«ng nghiÖp ®«ng nh­ng kh«ng m¹nh. Cung vÒ lao ®éng tiÕp tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m tíi do sù gia t¨ng vÒ d©n sè, trong khi ®ã quü ®Êt sö dông trong n«ng nghiÖp l¹i gi¶m dÇn do chuyÓn môc ®Ých sö dông. C¬ cÊu n«ng nghiÖp Ýt ®æi míi , c¸c doanh nghiÖp n«ng nhiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng, vèn nªn Ýt cã kh¶ n¨ng më réng qui m« vµ chñng lo¹i nªn kh«ng thu hót ®­îc thªm nhiÒu lao ®éng. MÆt kh¸c còng do mét sè lao ®éng míi thµnh lËp cã xu h­íng hiÖn ®¹i ho¸, tù ®éng ho¸ nªn dïng Ýt nh©n c«ng h¬n, ®Æc biÖt lµ lao ®éng phæ th«ng ®iÒu ®ã lµm cho viÖc sö dông lao ®éng n«ng nghiÖp kh«ng cã hiÖu qu¶ sö dông kh«ng ®óng ng­êi, ®óng viÖc, ng­êi lao ®éng kh«ng cã c¬ héi ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vÒ søc lùc vµ trÝ lùc cña m×nh ®Én ®Õn l·ng phi nguån lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng cao. Bªn c¹nh ®ã vÊn ®Ò sö dông lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n vÉn ch­a thùc sù hîp lÝ trong tõng ngµnh tõng bé phËn, thËm trÝ c¶ ngay trong tõng hé gia ®×nh. Khi ng­êi lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm hä s½n sµng lµm bÊt k× c«ng viÖc g× mµ hä cã thÓ, kh«ng cÇn biÕt la hä cã thÓ ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng cña m×nh kh«ng miÔn lµ hä co viÖc lµm cã thu nhËp ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng cña hä. Trong dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi IX cña §¶ng ph¸t huy søc m¹nh d©n téc, tiÕp tôc ®æi míi ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng nhµ n­íc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa, §¶ng ta chØ râ “§­êng lèi kinh tÕ cña §¶ng ta lµ ®©y m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc C«ng nghiÖp …” (b¸o nh©n d©n 3-2 2001). Môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi m­êi n¨m 2001- 2010 lµ :“§­a ®Êt n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt chÊt l­îng ®êi sèng vËt chÊt , v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n , t¹o nÒn t¶ng ®Õn n¨m 1020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. Muèn ®¹t ®­îc nh­ vËy chóng ta cÇn ph¶i cã b­íc ®i phï hîp víi nhiÒu biÖn ph¸p thÝch hîp ®èi víi nguån nh©n lùc, c©n n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶, T¹o ®éng lùc thóc ®Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng, n©ng cao chÊt l­¬ng ®êi sèng cña nh©n d©n theo tiªu chuÈn cña mét n­íc c«ng nghiÖp. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc sö dông nguån lùc lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n 3.1. Nh©n tè ®Êt ®ai vµ khÝ hËu VÒ ®Êt ®ai; Ruéng ®Êt võa lµ ®èi t­îng lao ®éng võa lµ t­ liÖu lao ®éng. Ruéng ®Êt lµ ®èi t­îng lao ®éng khi con ng­êi sö dông c«ng cô s¶n xuÊt t¸c ®éng vµo ®Êt lµm cho ®Êt ®æi h×nh ®æi d¹ng nh­ cµy, bõa… Ruéng ®Êt lµ t­ liÖu lao ®éng khi con ng­êi sö dông c«ng cô s¶n xuÊt t¸c ®éng lªn ®Êt th«ng qua c¸c thuéc tÝnh lý häc, ho¸ häc, sinh häc… Trong n«ng nghiÖp ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng bÞ hao mßn vµ ®µo th¶i khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nÕu sö dông hîp lý th× ruéng ®Êt cã chÊt l­îng ngµy cµng tèt h¬n vµ søc s¶n xuÊt cña ruéng ®Êt lµ kh«ng cã giíi h¹n. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë n­íc ta vµo lo¹i thÊp kho¶ng 0,1 ha/ ng­êi h¬n n÷a ruéng ®Êt n«ng nghiÖp l¹i ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng trong c¶ n­íc, ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu vµ chÊt l­îng ®Êt còng kh«ng ®ång ®Òu. Mçi vïng, khu vùc cã mét lo¹i ®Êt kh¸c nhau, chÊt ®Êt kh¸c nhau. VÝ dô: vïng nói Trung du b¾c bé chñ yÕu lµ ®Êt Feranit ®¸ v«i, cßn ®Êt vïng T©y Nguyªn chñ yÕu lµ ®Êt ®á Bazan nªn ®· h×nh thµnh lªn nh÷ng vïng s¶n xuÊt mang ®Æc tr­ng riªng. Quü ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn nay ®ang bÞ gi¶m dÇn do ®ã ph¶i sö dông mét c¸ch hÓt søc tiÕt kiÖm. §ång thêi ph¶i biÕt ph©n bè vµ sö dông lao ®éng mét c¸ch phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. Ch¸nh t×nh tr¹ng cã n¬i th× thõa lao ®éng cã n¬i th× thiÕu lao ®éng . Nh©n tè khÝ hËu; Ngoµi ®Êt ®ai khÝ hËu còng lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i vµ ¶nh h­ëng ®Õ mïa vô cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp . N­íc ta n»m trong khu vùc co khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa do ®ã n«ng nghiÖp n­íc ta còng mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa. S¶n phÈm cña n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm nhiÖt ®íi. KhÝ hËu chia lµm hai mïa, mïa kh« vµ mïa m­a. TÝnh chÊt mïa vô cña khÝ hËu gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n.Vµ ®©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n. C¬ cÊu kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ C¬ cÊu kinh tÕ vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ¶nh h­ëng ®Õn ph©n bæ lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ . Sù ph©n bè vÒ qui m« , sè l­îng , chÊt l­îng lao ®éng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ dÉn ®Õn dÉn ®Õn sù di chuyÓn cña lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh. Nh÷ng ngµnh nµo ph¸t triÓn nhanh m¹nh vµ cÇn nhiÒu lao ®éng th× sÏ thu hót nhiÒu lao ®éng. Do ®ã c¬ cÊu lao ®éng còng cã sù thay ®æi vµ dÞch chuyÓn theo. §Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh x· héi. Sau gÇn 20 n¨m thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. T¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n c¶ n­íc hµng n¨m ®¹t > 7%. N«ng nghiÖp ®¹t møc t¨ng tr­ëng trung b×nh lµ 5,7% .Tæng sè lao ®éng n«ng th«n lµ 31 941 500 ng­êi chiÕm 75,82% lao ®éng c¶ n­íc, N«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc gãp phÇn quan träng vµo møc t¨ng tr­ëng chung gi÷ v÷ng æn ®Þnh kinh tÕ x· héi... C«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®¹t møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 13,5%. C¸c ngµnh dÞch vô tiÕp tôc ph¸t triÓn gãp phÇn tÝch cùc cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung. Nh×n chung c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ ®· tõng b­íc chuyÓn dÞch tÝch cùc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Tû träng ngµnh n«ng nghiÖp cã xu h­íng gi¶m dÇn vµ t¨ng tû träng dÇn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Ngoµi ra trong b¶n th©n c¸c ngµnh còng diÔn ra sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu. N¨m Ngµnh 1995 % 2000 % 2005(dù kiÕn) % N«ng nghiÖp 27,2 24,3 20-21 C«ng nghiÖp 27,8 36,6 38-39 DÞch vô 44,1 39,1 41-42 C¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n Trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña x· héi. Sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n«ng th«n ®­îc dùa trªn mét hÖ thèng cí së h¹ tÇng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Sù ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n cã vai trß to lín. Cho ®Õn nay c¬ së vËt chÊt phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n«ng th«n cña n­íc ta vÉn cßn yÕu, thiÕu, l¹c hËu ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. ChÝnh v× vËy ngay tõ ®Çu §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng ®Çu t­ kh¸ lín ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¸; thuû lîi ho¸, c¬ giíi ho¸, ho¸ häc ho¸, sinh häc ho¸ … Sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng VÒ sè l­îng; Cuéc ®iÒu tra vÒ lao ®éng viªc lµm 1/7 /2003 ®· ®­îc Bé lao ®éng vµ th­¬ng binh x· héi kÕt hîp víi tæng côc thèng kÕ thùc hiÖn. Cuéc ®iÒu tra ®· tiÕn hµnh trªn 3236 ®Þa bµn mÉu víi 109540 hé trong c¶ n­íc. Trong khu vùc n«ng th«n ®iÒu tra 1248 ®Þa bµn víi 1984 hé víi kÕt qu¶ nh­ sau; T¹i thêi ®iÓm 1/7/2003 lùc l­îng lao ®éng tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn c¶ n­íc lµ 42 128 343 ng­êi. Trong ®ã khu vùc n«ng th«n lµ 31 941500 ng­êi, chiÕm 75, 82 % lao ®éng c¶ n­íc (n÷ cã 15 888 646 ng­êi chiÕm 76,5% lao ®éng c¶ n­íc). So víi n¨m 2002 lùc luîng lao ®éng ¬ khu vùc n«ng th«n cã 31 128 343 ng­êi t¨ng 1,33% víi qui m« t¨ng thªm lµ 4 17 900 ng­êi. Mçi n¨m chóng ta giai quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho 1,6 triÖu lao ®éng . B¶ng ph©n bè L§ NNNT cña n­íc ta n¨m 2003 Vïng Kinh TÕ SL L§NNNT (ng­êi) Tû lÖ ( %) §B S«ng Hång 7 619 657 23,86 §«ng B¾c 4 117 596 12,89 T©y B¾c 1 156 402 3,62 B¾c Trung Bé 4 425 112 13,85 DH MiÒm Trung 2 531 119 7, 92 T©y Nguyªn 1 644 570 5, 15 §«ng Nam Bé 2 976 395 9,15 §BS Cöu Long 7 470 646 23,39 Qua b¶ng phËn tÝch trªn ta thÊy lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n ë c¸c vïng ph©n bè kh«ng ®Òu. §B S«ng Hång vµ §B S«ng Cöu Long lµ hai vïng cã l­îng lao ®éng chiÕm tû lÖ cao, nguån lao ®éng dåi dµo vµ còng chÝnh lµ hai vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña c¶ n­íc cã thÕ m¹nh vÒ nguån nh©n lùc. Trong khi ®ã c¸c vïng T©y B¾c vµ T©y Nguyªn cã tû träng thÊp vÒ lùc l­îng lao ®éng. Cã ­u thÕ vÒ nguån tµi nguyªn ®Êt ®ai nh­ng l¹i thiÕu nguån lao ®éng do ®ã ph¶i cã sù quy ho¹ch vµ ph©n bè l¹i ®Ó trë thµnh nh÷ng vïng kinh tÕ ®éng lùc cña n­íc ta. * VÒ chÊt l­îng lao ®éng Lao ®éng n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng ch­a qua ®ao t¹o vµ chiÕm tû träng lín.Tr×nh ®é v¨n ho¸ , tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt cßn rÊt thÊp. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2003 cho thÊy ë khu vùc n«ng th«n tû lÖ lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n lµ 4 255 500 ng­êi chiÕm 13,32% lùc l­îng lao ®éng toµn khu vùc n«ng th«n , 5,51% lao ®éng ®· qua ®µo t¹o kÜ thuËt kh«ng b»ng cÊp, 1,97% ®µo t¹o s¬ cÊp, tû lÖ ch­a biÕt ch÷ cña c¶ n­íc lµ 4,35%. Cuéc ®iÒu tra cña tæng côc thèng kª ®Çu n¨m 2004 cho kÕt qu¶ nh­ sau ; c¶ n­íc cã 93,8% lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n ch­a qua ®µo t¹o, cã 2,3 lao ®éng ®­îc ®µo t¹o tay nghÒ theo tr×nh ®é s¬ cÊp hoÆc c«ng nh©n kÜ thuËt, 2,4% cã tr×nh ®é trung cÊp kÜ thuËt, 0,8% cã tr×nh ®é cao ®¼ng, 0,7% cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ t­¬ng ®­¬ng. Nãi ®Õn n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc lµ nãi ®Õn n©ng cao trÝ lùc (tr×nh ®é v¨n ho¸ , Chuyªn m«n – kÜ thuËt ) n©ng cao thÓ lùc (søc khoÎ, ®iÒu kiÖn ch¨m sãc søc khoÎ…) vµ n©ng cao phÈm chÊt , ®¹o ®øc, t­ t­ëng , t¸c phong lµm viÖc vµ sinh ho¹t cña ng­êi lao ®éng, nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña mét n­íc c«ng nghiÖp…do chÊt l­îng lao ®éng n«ng nghiÖp cßn thÊp vµ kh«ng ®ång ®Òu nªn viÖc sö dông vµ tuyÓn dông gÆp nhiÒu khã kh¨n, th­êng ph¶i ®µo t¹o vµ trang bÞ kiÕn thøc, khoa hoc kÜ thuËt cho hä tr­íc khi sö dông. ChÝnh s¸ch cña nhµ n­íc Trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· cè ng¾ng t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng cã viÖc lµm, khuyÕn kÝch mäi ng­êi tù t¹o viÖc lµm ®Ó thu hót lao ®éng x· héi nh­; chÝnh s¸ch ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n, tÝn dông ng©n hµng, xuÊt khÈu lao ®éng…mçi n¨m gi¶i quyÕt cho h¬n 1,4 triÖu lao ®éng. ChÝnh s¸ch vÒ lao ®éng viÖc lµm cña ViÖt Nam lµ gi¶i quyÕt viÖc lµm trªn c¬ së ph¸t triÓn kinh tÕ , g¾n víi gi¶i quyÓt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch viÖc lµm lµ t¹o c¬ héi viÖc lµm nhiÒu h¬n vµ tèt h¬n cho mäi ng­êi lao ®éng , gi¶m bít tû lÖ thÊt nghiÖp. §¶m b¶o sù hµi hoµ gi÷a më réng c¬ héi viÖc lµm vµ chÊt l­îng viÖc lµm, v× môc tiªu ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng. PhÊn ®Êu ®Ó mçi n¨m t¹o ra 1,4 triÖu viÖc lµm míi , n©ng tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng n«ng th«n lªn 80% vµo n¨m 2005. §Ó ®¹t ®­îc chØ tiªu trªn , viÖc ®Òu chØnh chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p tËp trung vµo c¸c néi dung sau; Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¹o më viÖc lµm ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ng­êi lao ®éng cã thªm chç lµm míi tù t¹o viÖc lµm. Tæ chøc c¸c dÞch vô viÖc lµm trong thÞ tr­êng lao ®éng, tæ chøc cho ng­êi thiÕu viÖc lµm ®¨ng kÝ t×m viÖc t¹i c¸c c¬ së thuéc hÖ thèng trung t©m dÞch vô viÖc lµm trong ph¹m vi c¶ n­íc, cung cÊp c¸c dÞch vô viÖc lµm miÔn phÝ. Tæ chøc d¹y nghÒ g¾n víi viÖc lµm. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng x· héi ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o sÏ t¨ng quy m« ®µo t¹o. Ngoµi ra cßn nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c cña hÖ thèng chÝnh s¸ch nhµ n­íc vÒ vÊn ®Ò lao ®éng viÖc lµm. Bªn c¹nh viÖc ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch, còng cÇn ph¶i xem xÐt ®iÒu chØnh, nh÷ng chÝnh s¸ch ®· ban hµnh sao cho cô thÓ x¸c thùc, t¸c ®éng ®óng ®èi t­îng ®óng ph¹m vi ®iÒu chØnh ®Ó c¸c chÝnh s¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ sau ®©y; - Sè l­îng v¨n b¶n qu¸ nhiÒu vµ t¶n m¹n g©y khã kh¨n cho viÖc s­u tÇm tæng hîp tra cøu. - Néi dung c¸c v¨n b¶n ®«i khi thiÕu thèng nhÊt, chång chÐo hoÆc m©u thuÉn nhau g©y ra sù vËn dông kh¸c nhau vµ dÉn ®Õn tiªu cùc. ChÝnh s¸ch chñ yÕu chØ lµ nh÷ng nguyªn t¾c, ch­a cã th«ng t­ h­íng dÉn cô thÓ nªn ch­a thùc hiÖn ®­îc. C¸c v¨n b¶n cã nh­ng quy ®Þnh kh«ng nhÊt qu¸n, kh«ng ®­îc söa ®æi n«i dung kÞp thêi cho ®ång bé nªn kh«ng thùc hiÖn ®­îc hoÆc dÔ g©y tiªu cùc. Thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó triÓn khai rÊt phiÒn hµ.  II kh¸i qu¸t t×nh h×nh sö dông nguån lao ®éng nnnt cña n­íc ta hiÖn nay 1. VÒ sè l­îng lao ®éng D©n sè n­íc ta cã kho¶ng 84 triÖu ng­êi l­c l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc lµ 42 128 343 ng­êi trong ®ã khu cùc n«ng th«n cã 31941500 ng­êi chiÕm 75,82 so víi c¶ n­íc hµng n¨m nguån lao ®éng t¨ng tõ 1,2 ®Õn 1,3 triÖu ng­êi trong ®ã sè viÖc lµm tõ n«ng nghiÖp chiÕm 38%. Bªn canh nh÷ng mÆt tÝch c­c cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë mét gãc ®é nhÊt ®inh nµo ®ã còng n¶y sinh t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp thiÕu viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n vµ thµnh thÞ. N¨m 1996 tØ lÖ thÊt nghiÖp ë khu v­c thµnh thÞ lµ5,88% n¨m1998 lµ 6,85% n¨m1999 ;7,4% n¨m 2000;6,42% n¨m 2001;6,28% n¨m 2002;6,01% n¨m 2003;5,6% vµ ®Õn 1/7/2003 lµ 5,78% gi¶m so víi tØ lÖ nµy ë cïng thêi ®iÓm cña n¨m tr­íc lµ 0,23%. TØ lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng n÷ trong ®é tuæi lao ®éng lµ 7,22% cao h¬n so víi tØ lÖ chung lµ 1,44%. 2. Thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë khu vùc n«ng th«n ®­îc n©ng lªn. Theo cuéc ®iÒu tra trong vßng 12 th¸ng 1/7/2003 vµ 1/7/2004 cho kÕt qu¶ nh­ sau; TØ lÖ thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông trong 12 th¸ng qua lµ sè phÇn tr¨m cña tæng sè ngµy c«ng lµm viªc thùc tÕ so víi tæng sè ngµy c«ng cã nhu cÇu lµm viÖc(bao gåm sè ngµy c«ng th­c tÕ ®· lµm viÖc vµ sè ngµy cã nhu cÇu lµm thªm) cña d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ th­êng xuyªn trong 12 th¸ng qua tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®iÒu tra. Nh­ vËy, tØ lÖ thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông cña lùc l­îng lao ®éng tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn trong 12 th¸ng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®iÒu tr¶ khu vùc n«ng th«n cña c¶ n­íc lµ 77,94% (so víi n¨m 2002, t¨ng thªm 2,53%).TÝnh riªng cho lùc l­îng lao ®éng n÷, tØ lÖ nµy lµ77,74%. Trong 8 vïng chØ cã 1vïng ®¹t tØ lÖ trªn 80% lµ T©y Nguyªn (80,58%); thÊp nhÊt lµ T©y B¾c(74.45%); c¸c vïng cßn lai tû lÖ nµy dao ®éng tõ 77% ®Õn gÇn 79%. Trong 8 tØnh n«ng nghiÖp träng ®iÓm thuéc ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long tû lÖ thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë khu vùc n«ng th«n dao ®éng trong kho¶ng 77% ®Õn gÇn 82%. Trong ®ã 1TØnh cã tû lÖ d­íi 77% lµ H­ng Yªn (76,72%). N¨m tØnh tï 77% ®Õn d­íi 80% lµ ; VÜnh Long(77,44%), Hµ Nam(77,46%), Th¸i B×nh (77,74%), Long An (78,55%)vµ TiÒn Giang (79,16%) . Hai tØnh cã tû lÖ trªn 80% lµ Hµ T©y (81,30%) vµ An Giang (81,75%). So víi n¨m 2002, tû lÖ thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë n«ng th«n c¸c tØnh träng ®iÓm thuéc §B S«ng Hång vµ §BS Cöu Long ®Òu t¨ng kh¸ râ rÖt, hÇu hÕt c¸c tØnh phè biÓn t¨ng trªn 3%. Víi tèc ®é t¨ng nh­ vËy cã thÓ chóng ta sÏ thùc hiÖn ®­îc môc tiªu n©ng ®ì thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë n«ng th«n kho¶ng 80 ®Õn 85 % n¨m 2010. 3. C¬ cÊu lao ®éng trong c¸c nghµnh cña n«ng nghiÖp n«ng th«n: So víi n¨m 2002,lao ®éng cã viÖc lµm trong c¶ n­íc t¨ng thªm 686 546 ng­êi. Sè l­îng lao ®éng cã viÖc lµm trong c¸c khu cùc I II vµ III ®Òu t¨ng, song tû lÖ lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc I(nhãm nghµnh n«ng-l©m-ng­ nghiÖp) tiÕp tôc gi¶m (1,63%); tû lÖ lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc II (nhãm nghµnh C«ng nghiÖp vµ x©y dùng) vµ trong khu v­c III (nhãm nghµnh dÞch vô)tiÕp tôc t¨ng (t­¬ng øng lµ1,28% vµ 0,35%). C¬ cÊu lao ®éng cña c¶ n­íc chia theo nhãm nghµnh, n¨m 2003 so víi n¨m 2002 vÉn chuyÓn dÞch theo h­íng tÝch c­c. Trong ®ã, tØ lÖ lao ®éng lµm viÖc trong nhãm nghµnh CNvµ XD t¨ng nhanh h¬n so víi nhãm nghµnh dÞch vô. Víi tèc ®é chuyÓn dÞch nh­ thÕ nµy cã thÓ ®Õn n¨m 2010 tû lÖ n«ng nghiÖp sÏ cßn kho¶ng 50% nh­ môc tiªu mµ NghÞ quyÕt §¹i héi IX ®· ®Ò ra. Tû lÖ lao ®«ng lµm viÖc trong nhãm nghµnh N«ng L©m Ng­ NghiÖp theo 8 vïng kinh tÕ nh­ sau: Vïng cã tû lÖ lao ®«ng lµm viªc trong nhãm nghµnh n«ng l©m ng­ nghiªp d­íi 30% lµ §«ng Nam Bé (29,99%); hai vïng cã tû lÖ tõ trªn 54% ®Õn gÇn 57% lµ Duyªn H¶i Nam Trung Bé (54,74%) vµ §ång B»ng S«ng Hång (56,13%); hai vïng tõ trªn 60% ®Õn gÇn 70% lµ §ång B»ng S«ng Cöu Long (61,28%) vµ B¾c Trung Bé (68,12%); ba vïng cã tû lÖ trªn 70% lµ T©y Nguyªn(73.18%), §«ng B¾c (76,28%) vµ T©y B¾c (86,81%). Nh×n chung trong n«ng nghiÖp n«ng th«n lao ®éng chñ yÕu tËp trung ë ngµnh trång trät. PhÇn III mét sè biÖn ph¸p nh»m sö dông lao ®éng ®Çy ®ñ hîp lÝ 1. Nh÷ng biÖn ph¸p chung Gi¶i phãng mäi søc s¶n xuÊt ë n«ng th«n khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc cña c¸c vïng vµ c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn m¹nh nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, cñng cè vµ n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ quèc doanh khai th¸c ph¸t huy vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ kinh tÕ hé n«ng d©n, kinh tÕ trang tr¹i, ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa khäc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tæng hîp, g¾n chÆt sö dông lao ®éng víi viÖc më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, kÕt hîp gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ng­êi lao ®éng t¹i chç lµ chñ yÕu víi ph©n bæ lao ®éng hîp lý hîp lý theo vïng l·nh thæ… 2. Nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ 2.1 §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tæ chøc vµ thµnh phÇn kinh tÕ. Ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ hé vµ kinh tÕ trang tr¹i ë n«ng th«n. §Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé ë n«ng th«n trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, nghµnh ho¹t ®éng mµ kinh tÕ hé cã thÓ tham gia. Kinh tÕ hé gia ®×nh n«ng d©n ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ trong s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, mµ cßn më réng ra c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c. HiÖn nay kinh tÕ ë c¸c vïng n«ng th«n ®· ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ ®a d¹ng ngoµi s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp ®· më réng ho¹t ®éng sang chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n chiÕm 17,3% sè hé cã ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp: c«ng nghiÖp nhá vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chiÕm 32,5%, x©y dùng, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô chiÕm 48,9% lµm cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ n«ng th«n trë lªn s«i ®éng vµ bé mÆt n«ng th«n thay ®æi nhiÒu. X©y dùng chiÕn l­îc l©u dµi vÒ ®µo t¹o viÖc lµm ®µo t¹o nghÒ trang bÞ kiÕn thøc cho lao ®éng n«ng th«n g¾n víi chiÕn l­îc con ng­êi cña thêi kú CNH- H§H ®Êt n­íc. Môc tiªu cña chiÕn l­îc lµ gi¶i phãng m¹nh mÏ c¸c h×nh thøc lao ®éng gi¶n ®¬n t¹o thªm viÖc lµm phi n«ng nghiÖp Ýt ®ßi hái lao ®éng cã kü n¨ng cao ngay t¹i ®Þa bµn n«ng th«n ®iÒu tiÕt di chuyÓn lao ®éng å ¹t tõ n«ng th«n ra thµnh phè. Coi d¹y nghÒ cho n«ng d©n lµ mét bé phËn cña chiÕn l­îc con ng­êi v× hä chiÕm 80% d©n sè c¶ n­íc. C¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh; + G¾n chiÕn l­îc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë n«ng th«n, trë thµnh bé phËn h÷u c¬ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë n«ng th«n. + Hoµn thiÖn bæ xung vµ x©y dùng míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch thu hót m¹nh c¸c nguån vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi nø¬c vµo c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n t¹o thªm viÖc lµm, thu hót lao ®éng n«ng th«n. + T¨ng c­êng ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®i ®«i víi ®æi míi c¬ cÊu ®Çu t­. Trong c¸c n¨m tíi cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ b¶n trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n nhÊt lµ ®Çu t­ n©ng cÊp, hoµn thiÖn hÖ thèng thuû lîi, ®iÖn, ®­êng, tr­êng, tr¹m, tr¹i nghiªn cøu khoa häc kü thuËt. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé l©u dµi vµ ngµy cµng më réng quy m«, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ dÞch vô t¹o ra, cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: + Cã chÝnh s¸ch thÝch hîp ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ theo ®Æc thï s¶n xuÊt cña tõng vïng, ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, thuÕ, tÝn dông, khoa häc c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm + Kiªn tr× thùc hiÖn chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch” ai giái nghÓ g× lµm nghÒ ®ã”, trªn c¬ së ®ã ®a d¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ cña tõng hé theo tiÒm n¨ng cña néi t¹ng, khuyÕn khÝch kinh tÕ hé sö dông lao ®éng lµm thuª t¹i chç hoÆc lao ®éng tõ n¬i kh¸c ®Õn t×m viÖc lµm th«ng qua chÕ ®é ­u ®·i vÒ cho thuª mÆt b»ng, tÝn dông ban ®Çu + Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n lµ mét gi¶i ph¸p l©u dµi h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n. Tõng b­¬c ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng, l©m, ng­ tr¹i thµnh c¸c doanh nghiÖp nhá trong n«ng th«n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n b×nh ®¼ng víi c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c.HiÖn nay, sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá(doanh nghiÖp t­ nh©n vµ hîp t¸c x·..) cã ®¨ng ký ho¹t ®éng ch­a nhiÒu míi ®¹t 3% cßn 97% vÉn thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ hé kh«ng ®¨ng ký, ®iÒu nµy dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ch­a ®­îc ph¸t lý b¶o hé, nªn ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng t¹o viÖc lµm ë n«ng th«n. §Ó nhanh chãng ph¸t triÓn më réng thªm sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n cÇn ph¶: + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a vÒ mÆt thñ tôc ®Ó c¬ së s¶n xuÊt ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp dÔ dµng + CÇn cã chÝnh s¸ch hç trî ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp kinh doanh chÕ biÕn n«ng s¶n vÒ mÆt c¬ së s¶n xuÊt t¹i c¸c ®Þa bµn cã nguån nguyªn liÖu dåi dµo. C¸c c¬ së nµy mét mÆt sÏ thu hót mét l­îng lín nguån nh©n lùc t¹i chç tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn liÖu cho c¬ së chÕ biÕn, mÆt kh¸c nã còng t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn cña c¬ së nµy + §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp ®· cã ®¨ng ký vµ ®ang ho¹t ®éng, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nµy ®Æt c¬ së trªn ®Þa bµn huyÖn, x· chñ yÕu lµm n«ng nghiÖp d©n sè ®«ng. C¸c doanh nghiÖp nµy sÏ cã c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng n«ng nhµn vµ khëi ®Çu cho viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp trong n«ng th«n + Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nghµnh nghÒ truyÒn thèng vµ nghÒ míi ë n«ng th«n. Nghµh nghÒ truyÒn thèng ®· cã tõ l©u ®êi vµ cã thÓ gäi lµ mét thÕ m¹nh cña n­¬c ta nh­ nghÒ kim hoµn, thªu ren, dÖt t¬ lôa, tr¹m kh¾c gç, kh¶m trai, chÕ biÕn n«ng s¶n…Nghµnh nghÒ truyÒn thèng hiÖn ®¹i gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét l­îng lín lao ®éng. Tuy nhiªn tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ c¸c lµng nghÒ còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nhÊt lµ vÒ tiªu thô s¶n phÈm, c«ng nghÖ l¹c hËu Ýt vèn… V× thÕ nhµ n­íc cÇn cã mét sè chÝnh s¸ch hç trî ®Ó khéi phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, më mang c¸c nghÒ míi trªn c¬ së: + T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt ë c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng nh­ cho vay vèn ­u ®·i, miÔn gi¶m thuÕ, hç trî t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, h×nh thµnh c¸c khu lµng nghÒ s¶n xuÊt tËp trung Tæ chøc l¹i c¸c c¬ së lµng nghÒ truyÒn thèng trªn c¬ së lÊy hé gia ®×nh lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®ång thêi ph¸t triÓn m¹nh mÏ h×nh thøc hiÖp héi, liªn kÕt c¸c gia ®×nh tiÕn tíi thµnh lËp nh÷ng doanh nghiÖp nhá vµ võa Ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vÒ vèn, tÝn dông, thuÕ vµ gi¶i quyÕt mÆt b»ng cho s¶n xuÊt ®èi víi c¸c lµng nghÒ, nghÒ truyÒn thèng ë giai ®o¹n kh«i phôc vµ ph¸t triÓn míi Cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c nghÖ nh©n, thî giái, hç trî c«ng t¸c ®µo t¹o truyÒn nghÒ ®Ó nh÷ng nghµnh nghÒ truyÒn thèng kh«ng bÞ mai mét. B¶o vÖ quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ cña nghÖ nh©n vµ x©y dùng chÕ ®é b¶o hiÓm khi vÒ giµ ®Ó ng­êi d©n lµm viÖc trong c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng yªn t©m ®Çu t­ vèn vµ yªn t©m sèng víi nghÒ cña m×nh T¨ng c­êng h×nh thµnh c¸c ngµnh nghÒ vµ s¶n phÈm míi mang tÝnh truyÒn thèng vµ b¶n s¾c viÖt nam, víi c¸c lµng côm lµng chuyªn nghÒ ë c¸c lµng nghÒ hiÖn t¹i ®Ó thóc ®Èy sù lan truyÒn trong ph¹m vi x· huyÖn vµ vïng. 2.2 X©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ ®ång nghÜa ®èi víi sö dông hîp lý nguån lao ®éng x· héi, trong ®ã cã lao ®éng n«ng nghiÖp. ViÖc ph©n phèi søc lao ®éng gi÷a n«ng nghiÖp víi ngµnh kinh tÕ quèc d©n kh¸c ph¶i ®¶m b¶o cho n«ng nghiÖp c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng mét c¬ cÊu lao ®éng hîp lý ®ñ ®Ó cho n«ng nghiÖp ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc rót bít lao ®éng n«ng nghiÖp chuyÓn sang ph¸t triÓn ngµnh kinh tÕ kh¸c lµ tuú thuéc vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp, viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng lao ®éng, ®Êt ®ai, rõng, biÓn ngµnh nghÒ ®Ó t¨ng nhanh khèi l­îng n«ng s¶n phÈm hµng ho¸, ®Æc biÖt nh÷ng s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu cã ý nghÜa quan träng trong viÖc sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lý nguån lao ®éng n­¬c ta - Ph©n bæ lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c vïng lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lý c¸c nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp n­íc ta. ViÖc thùc hiÖn ph©n bè lao ®éng ®ßi hái ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ lao ®éng víi c¸c nguån tµi nguyªn vµ t­ liÖu s¶n xuÊt s·n cã tõ vïng kh¸c nhau trªn ph¹m vi c¶ n­¬c ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng ®ã, t¹o ra nhiÒu ngµnh míi, nhiÒu vïng chuyªn m«n ho¸ kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp lµm cho nÒn kinh tÕ c¶ n­íc ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång ®Òu §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã yªu cÇu tr­íc hÕt ®èi víi tõng tØnh, tõng huyÖn, còng nh­ tõng doanh nghiÖp n«ng nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c nguån nh©n lùc vµ nhu cÇu lao ®éng. D©n sè lµ c¬ së cña nguån nh©n lùc. V× vËy, kÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc ph¶i g¾n liÒn víi kÕ ho¹ch ho¸ d©n sè. - Thùc hiÖn biÖn ph¸p kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a th©m canh, khai hoang vµ t¨ng vô ph¸t triÓn ch¨n nu«i vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c trång rõng vµ tu bæ rõng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lý nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp n­íc ta. §Ó thùc hiÖn con ®­êng th©m canh cÇn ph¶i ®Çu t­ thªm lao ®éng qu¸ khø vµ lao ®éng sèng trªn 1 ®¬n vÞ ruéng ®Êt mét c¸ch hîp lý. §iÒu ®ã t¹o ra ®iÒu kiÖn thu©n lîi ®Ó sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lý nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp. Trong n«ng nghiÖp n­íc ta, ch¨n nu«i ph¸t triÓn chËm so víi ngµnh n«ng nghiÖp. NhiÖm vô cña nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta lµ ph¶i ph¸t triÓn m¹nh c¶ hai ngµnh, nh­ng tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i nhanh h¬n tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh trång trät. Thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã cho phÐp thu hót mét bé phËn lao ®éng ®¸ng kÓ ë n«ng th«n. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n bao gåm c¶ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn dÞch vô n«ng th«n cã ý nghÜa quan träng trong viÖc sö dông nguån nh©n lùc, ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng ng­êi lao ®éng n«ng th«n. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ ë n«ng th«n lµ ®Ó s¶n xuÊt nguyªn liÖu, c«ng cô s¶n xuÊt, thùc hiÖn chÕ biÕn, dÞch vô ®êi sèng… Mét bé phËn lao ®éng n«ng nghiÖp ch­a cã viÖc lµm cã thÓ lµm dÞch vô trong c¸c ngµnh kh¸c. Trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n cÇn ph¶i t¹o ra tõng b­íc nh÷ng ng­êi cã nghÒ vµ h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ. §Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc trang bÞ cho ng­êi lao ®éng nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cÇn thiÕt, ®¶m b¶o c¶ vÒ sè l­îng chÊt l­îng vµ chñng lo¹i c«ng cô s¶n xuÊt. - C¶i tiÕn tæ chøc lao ®éng, thùc hiÖn thï lao lao ®éng ®óng ®¾n, ¸p dông nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó kÝch thÝch lao ®éng, tæ chøc tèt vµ tõng b­íc n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng lµ biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó sö dông hîp lý nguån lao ®éng trong n«ng nghiÖp - Ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é nghiÖp vô cña ng­êi lao ®éng. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy cÇn ph¶i c¶i c¸ch toµn bé hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o quèc d©n phï hîp víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, cã sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng lao ®éng. Sù h×nh thµnh thÞ tr­êng søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®­îc sù h­íng dÉn vµ b¶o vÖ cña Nhµ n­íc vµ luËt ph¸p. Nhµ n­íc cÇn ®æi míi vµ tõng b­íc hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó ®¶m b¶o gi¶i phãng nguån nh©n lùc. Trong ®ã cÇn ®Æc biÖt chó ý chÝnh s¸ch vµ luËt vÒ tù do kinh doanh, tù do lao ®éng vµ di chuyÓn lao ®éng, gãp vèn vµ huy ®éng vèn, quyÒn sö dông ®Êt ®ai, quyÒn thõa kÕ tµi s¶n, hîp ®ång lao ®éng thùc hiÖn tèt vµ luËt lao ®éng cña n­íc ta. - §æi míi quan ®iÓm vµ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc vÒ lao ®éng vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp cho ng­êi lao ®éng trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n phï hîp víi yªu cÇu cña sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc, theo ®ã, c¸c néi dung thóc ®Èy CNH-H§H vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng x· héi nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi néi dung ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. §· ®Õn lóc Nhµ n­íc cÇn ®­a néi dung ®µo t¹o cho n«ng d©n vµ thî thñ c«ng ë n«ng th«n vµo chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc trong c¸c thêi kú, cã ®Çu t­ tho¶ ®¸ng vÒ c¸n bé, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ tµi chÝnh. C¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ qua c«ng t¸c khuyÕn n«ng nh­ hiÖn nay lµ cÇn thiÕt nh­ng ch­a ®ñ c¶ vÒ quy m«, tÝnh chÊt vµ ph¹m vi. Bæ sung vµ hoµn thiÖn quy ho¹ch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, c¸c lµng nghÒ lµm c¨n cø cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch, ®Çu t­ vÒ ®µo t¹o båi d­ìng nghÒ nghiÖp cho ng­êi lao ®éng.§Ó quy ho¹ch, ®iÒu tr­íc hÕt cÇn lµm lµ ®iÒu tra, kh¶o s¸t toµn bé tr×nh ®é nghÒ nghiÖp lao ®éng trong n«ng nghiÖp vµ c¸c lµng nghÒ n«ng th«n, ph©n tæ chi tiÕt theo nghµnh, nghÒ, s¶n phÈm, tr×nh ®é hiÖn nay, bao gåm c¶ lµng nghÒ truyÒn thèng vµ lµng nghÒ míi víi c¸c tiªu chÝ râ rµng. Quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai theo nguyªn t¾c: LÊy thÞ tr­êng lµm c¨n cø, g¾n víi quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña c¶ n­íc, tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ quy ho¹ch ph©n bè sö dông vµ ®µo t¹o nguån lao ®éng theo tõng lo¹i ngµnh nghÒ n«ng nghiÖp, phi n«ng nghiÖp vµ theo tr×nh ®é. 2.3 XuÊt khÈu lao ®éng XuÊt khÈu lao ®éng trë thµnh mét trong nh÷ng nh©n tè quan trong träng viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng d«i d­ ë n«ng th«n, thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cÇn: +T¨ng c­êng ®Çu t­ h¬n n÷a cho gi¸o dôc h­íng nghiÖp vµ ®µo t¹o d¹y nghÒ ®èi víi ng­êi lao ®éng ë n«ng th«n + C«ng khai th«ng b¸o viÖc tuyÓn dông lao ®éng cho xuÊt khÈu lao ®éng: ®èi t­îng thñ tôc, kinh phÝ ®ãng gãp, n­íc ®Õn lµm viÖc, møc thu nhËp… + T¹o ra c¸c c¬ chÕ hç trî tµi chÝnh cho ng­êi lao ®éng ë n«ng th«n ®i xuÊt khÈu lao ®éng + T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu vµ më réng thÞ tr­êng lao ®éng n­íc ngoµi cã yªu cÇu phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña lao ®éng n«ng th«n hiÖn nay + X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng sau khi hÕt hîp ®ång xuÊt khÈu lao ®éng. Theo t«i, nh÷ng gi¶i ph¸p trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p lín nh»m khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguån lùc con ng­êi trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒi gi¶i ph¸p vµ ph­¬ng h­íng kh¸c cho viÖc sö dông ®Çy ®ñ vµ hîp lÝ nguån lùc lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n mµ trong giíi h¹n cña bµi viÕt ch­a kÞp nªu ra. RÊt mong ®­îc sù tham gia gãp ý cña mäi ng­êi. Tµi liÖu tham kh¶o *************** V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng IX Gi¸o tr×nh KTNN Tr­êng §H KTQD Gi¸o tr×nh KTNT Tr­êng §H KTQD T¹p chÝ Lao §éng & X· Héi sè 228+229 (th¸ng 12/ 2003) B¸o nh©n d©n (n¨m 2001) T¹p chÝ TriÕt Häc th¸ng 10/ 1999 T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn B¸o N«ng NghiÖp &Ph¸t TriÓn N«ng Th«n Sè 10/2004 Bao Lao §éng & X· Héi sè 213 tõ 16 ®Õn 31 th¸ng 7 n¨m 2004 §µo t¹o nghÒ cho Lao ®éng n«ng th«n.