Chuyên đề Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Đống Đa

Ýn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cµng t¨ng tr­ëng vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng cao. Tû träng d­ nî tÝn dông xuÊt nhËp khÈu trong tæng d­ nî tuy ch­a cao , tuy nhiªn tû lÖ nµy ®­îc t¨ng dÇn qua c¸c n¨m : 10.54% n¨m 1999 ; 23.6 % n¨m 2000 vµ n¨m 2001 lµ 30.2% chøng tá vai trß cña tÝn dông xuÊt nhËp khÈu trong ho¹t ®«ngj tÝn dông cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ngµy cµng quan träng . MÆt kh¸c , nh­ ta ®· biÕt giai ®o¹n tõ n¨m 1999 ®Õn nay lµ giai ®o¹n rÊt khã kh¨n ®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i bëi ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong hku vùc vµ sù ch÷ng l¹i cña mét sè nÒn kinh tÕ c¸c n­íc cã quan hÖ b¹n hµng víi ViÖt Nam ®· lµm cho thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta bÞ thu hÑp , c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ tiªu thô hµng ho¸ . Trong ®iÒu kiÖn ®ã møc t¨ng tr­ëng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a vÉn d­îc duy tr× ë møc cao vµ æn ®Þnh chøng tá kh¶ n¨ng vµ nç lùc rÊt lín cña Chi nh¸nh trong lÜnh vùc nµy. - VÒ c¬ cÊu tÝn dông theo thêi h¹n : N¨m 1999 tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ng¾n h¹n lµ 37.728 triÖu ®ång chiÕm 40% tæng d­ nî tÝn dông xuÊt nhËp khÈu , N¨m 2000 d­ nî tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ng¾n h¹n lµ 85906.6 triÖu ®ång chiÕm 52% tæng d­ nî tÝn dông xuÊt nhËp khÈu , N¨m 2001 tû träng nµy lµ 59% ®iÒu nµy thÓ hiÖn Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cã thÓ më réng vµ ®¸p øng c¸c kho¶n tÝn dông cho nh÷ng mãn vay cã thêi h¹n ng¾n còng nh­ dµi h¹n cho xuÊt nhËp khÈu . §ång thêi ta thÊy c¸c kho¶n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ng¾n h¹n cã xu h­íng t¨ng lªn so víi tÝn dông xuÊt nhËp khÈu trung vµ dµi h¹n , còng cã nghÜa lµ nhu cÇu vÒ tÝn dông ng¾n h¹n cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lµ rÊt lín . §©y lµ lîi thÕ mµ chi nh¸nh cÇn quan t©m khai th¸c . C¬ cÊu tÝn dông theo ®èi t­îng kh¸ch hµng: Trong c¬ cÊu tÝn dông xuÊt nhËp khÈu theo ®èi t­îng kh¸ch hµng th× tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh mÆc dï ch­a nhiÒu nh­ng ®· ®­îc n©ng nªn qua c¸c n¨m. N¨m 1999, tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ 9%, ®Õn n¨m 2000 tû lÖ nµy ®· t¨ng nªn 15% vµ n¨m 2001 lµ 23%. VÒ sè tuyÖt ®èi doanh sè cho vay ®èi víi thµnh phÇn nµy t¨ng víi tèc ®é kh¸ nhanh.N¨m 2001, t¨ng gÊp 2,5 lÇn so víi n¨m 2000 vµ gÊp 8 lÇn n¨m 1999. §iÒu nµy cho thÊy râ xu h­íng ®a d¹ng ho¸ kh¸nh hµng ®· ®­îc chó träng vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®ang ®­îc chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a quan t©m hç trî. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë biÓu 3 BiÓu 3 : D­ nî tÝn dông xuÊt nhËp khÈu giai ®o¹n 1999 – 2001 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn lu«n lµ ®èi t­îng kh¸ch hµng lín cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a trong tÊt c¶ c¸c lÜmh vùc mµ ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. MÆc dï tû träng tÝn dông cho c¸c Doanh nghiÖp nhµ n­íctuy cã gi¶m song vÉn t¨ng cao vÒ sè tuyÖt ®èi, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh thùc tÕ kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. * TÝn dông xuÊt khÈu: Nh÷ng n¨m tr­íc ®©y do ®èi t­îng kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong n­íc lµ chÝnh nªn c¸c nhu cÇu vÒ tÝn dông xuÊt khÈu rÊt thÊp vµ chi nh¸nh hÇu nh­ kh«ng quan t©m theo dâi riªng mµ tÝn dông xuÊt khÈu ®­îc lång ghÐp vµo cho vay tÝn dông chung. Khi nÒn kinh tÕ c¸c n­íc khu vùc ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®ßi hái nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng b­íc ®ét ph¸ míi ®Ó hoµ nhËp vµo v¬Ý nÒn kinh tÕ khu vùc vµ sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ quèc tÕ, nhu cÇu xuÊt hµng ho¸, c¸c thiÕt bÞ cña ViÖt Nam lµ rÊt cÊp b¸ch vµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®· quan t©m ®Õn tÝn dông xuÊt khÈu thÓ hiÖn ë viÖc ng©n hµng cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xu¸at khÈu mét sè mÆt hµng chñ yÕu theo ch­¬ng tr×nh cña chÝnh phñ nh­: g¹o, cµ phª, cao su… .Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt míi chØ nÆng vÒ chÝnh s¸ch mµ kh«ng mang tÝnh chÊt th­¬ng m¹i nªn còng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Tõ n¨m 1999 ®Õn nay do nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn vµ do chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a míi thùc sù coi ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt khÈu lµ mét nghiÖp vô kinh doanh cña ng©n hµng. MÆc dï míi ®i vµo ho¹t ®éng, tÝn dông xuÊt khÈu cña ng©n hµng b­íc ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan. §¸p øng mét phÇn nhu cÇu vèn kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam. Cô thÓ lµ: VÒ quan hÖ kh¸ch hµng: hiÖn nay ICBV ®· lµ nhµ tµi trî cña rÊt nhiÒu c¸c tæng c«ng ty cã thÕ m¹nh vÒ xuÊt trªn ®Þa bµn, ngoµi ra ng©n hµng còng quan t©m ®Õn viÖc tµi trî cho c¸c c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi. VÒ ho¹t ®éng nghiÖp vô: ho¹t ®éng nghiÖp vô xuÊt khÈu ®· ®­îc triÓn khai trªn ®Þa bµn thuéc ng©n hµng, vµ t¹i mét sè doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu m¹nh ®· triÓn khai tèt ho¹t ®éng nµy vµ ®©y lµ h¹t nh©n tèt ®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn tèt trong hÖ thèng ng©n hµng. KÕt qu¶ ho¹t ®éng: dù nî tÝn dông mÆc dï chiÕm tû träng ch­a cao so víi dù nî tÝn dông, nh­ng ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng qua c¸c n¨m: n¨m 1999 d­ nî tÝn dông xuÊt khÈu ®¹t 26409,6 triÖu ®ång chiÕm 28% trong tæng d­ nî xuÊt nhËp khÈu, n¨m 2000 ®¹t 53262,1 triÖu ®ång chiÕm 32,24% tæng d­ nî xuÊt nhËp khÈu, n¨m 2001 98229,23 triÖu ®ång chiÕm 34,22% tæng d­ nî xuÊt nhËp khÈu. TÝn dông xuÊt khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a hiÖn nay 100% lµ cho vay ng¾n h¹n ®¸p øng vèn l­u ®éng t¹m thêi cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Tû träng cho vay xuÊt khÈu ®¹t trung b×nh 63,3%, trong ®ã n¨m cao nhÊt lµ n¨m 1999 chiÕm 70%. Hai n¨m trë l¹i ®©y tû träng nµy cã gi¶m song kh«ng lín (62% n¨m 2000 vµ 58% n¨m 2001) vµ d­ nî tuyÖt ®èi vÉn t¨ng trong ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu gÆp nhiÒu khã kh¨n. TÝn dông nhËp khÈu: Ho¹t ®éng tÝn dông nhËp khÈu cña Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®­îc thùc hiÖn sím h¬n tÝn dông xuÊt khÈu do tõ l©u chi nh¸nh ®· lµ b¹n hµng cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng th­¬ng nghiÖp cã nhu cÇu lín vÒ nhËp khÈu mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ bëi nhiÒu n¨m tr­íc ®©y nhu cÇu nhËp khÈu cu¶ n­íc ta vÒ hµng ho¸ lín h¬n nhiÕu so víi hiÖn nay v× c¸c lÝ do: hoÆc hµng cña ta kh«ng s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt ra nh­ng kh«ng xuÊt khÈu ®­îc do chÊt l­îng kÐm, gi¸ thµnh cao... Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ho¹t ®éng tÝn dông nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a lu«n ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng mÆc dï ®Êy kh«ng ph¶i lÜnh vùc chñ lùc cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a, cô thÓ: - VÒ quan hÖ b¹n hµng vµ m¹ng l­íi ho¹t ®éng: hiÖn nay quan hÖ trong ho¹t ®éng tÝn dông cho nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cã thÓ coi lµ kh¸ réng. Ng©n hµng ®· thiÕt lËp mèi liªn hÖ tµi trî cña rÊt nhiÒu dù ¸n nhËp khÈu víi nhiÒu ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc. M¹ng l­íi trong n­íc còng kh«ng ngõng ®­îc më réng. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù më réng vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®èi c¸c ng©n hµng kh¸c. - VÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô: dù nî tÝn dông nhËp khÈu t¨ng m¹nh trong ®iÒu kiÖn bÊt lîi vÒ tû gi¸ vµ ®ãng gãp mét vai trß lín trong viÖc hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ, hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiªp. N¨m 1999 d­ nî tÝn dông nhËp khÈu ®¹t 78662,88 triÖu ®ång, n¨m 2000 ®¹t 125555.8 triÖu ®ång, n¨m 2001 lµ 224647 triÖu ®ång. Tû träng d­ nî tÝn dông nhËp khÈu ®¹t trung b×nh trªn 79% trong tæng d­ nî xuÊt khÈu. Trong ®ã cho vay nhËp khÈu chñ yÕu lµ cho vay trung vµ dµi h¹n. Tû träng tÝn dông nhËp khÈu ng¾n h¹n nhá so víi tæng d­ nî nhËp khÈu cho thÊy hiÖn nay c¸c dù ¸n nhËp khÈu mµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®ang ®¸p øng vÉn lµ nh÷ng dù ¸n nhËp khÈu lín, viÖc vay tr¶ diÔn ra trong nhiÒu n¨m. T×nh h×nh nî qu¸ h¹n xuÊt nhËp khÈu (XNK) cña ICBV. ChÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng ®­îc ph¶n ¸nh kh¸ râ ë t×nh h×nh nî qu¸ h¹n. Do vËy, sÏ lµ thiÕu sãt khi ta xem xÐt chÊt l­îng cña c¸c kho¶n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña ICBV mµ kh«ng chó ý ®Õn nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng. So víi c¸c ng©n hµng kh¸c th× tû lÖ nî qu¸ h¹n xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a lµ thÊp h¬n kh¸ nhiÒu. Ch¼ng h¹n nh­ ë chi nh¸nh ng©n hµng EximBank Hµ Néi mét chi nh¸nh ng©n hµng chñ lùc trong kinh doanh ®èi ngo¹i th× tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu n¨m 1998 lµ 9,9% n¨m 1999 cã h¹ còng chØ ë møc 6,6%. Trong khi ®ã tû lÖ nµy cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a giao ®éng ë con sè 3%. §©y cã thÓ xem lµ mét thµnh tùu cña ng©n hµng ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®· ®­îc h¹ thÊp c¸c n¨m tõ 1999-2001. N¨m 1999 tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu lµ 3,15%, n¨m 2000 gi¶m xuèng cßn 3% vµ ®Õn n¨m 2001 lµ 2,89%. Nh÷ng con sè nµy ph¶n ¸nh nç lùc rÊt lín cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu. Tû lÖ nî qu¸ h¹n xuÊt nhËp khÈu ®­îc duy tr× t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ë møc cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp chñ yÕu lµ do nî qu¸ h¹n trung vµ dµi h¹n thÊp. N¨m cao nhÊt tû lÖ nî qu¸ h¹n trung vµ dµi h¹n míi chØ lµ 2,6%. Nî qu¸ h¹n trung vµ dµi h¹n thÊp lµ do c¸c nguyªn nh©n sau: + Thø nhÊt: cho vay trung vµ dµi h¹n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a th­êng cã thêi h¹n cho vay dµi, thêi kú tr¶ nîi æn ®Þnh vµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Ò ®iÒu chØnh kú tr¶ nî. MÆt kh¸c, l·i suÊt cña h×nh thøc nµy th­êng thÊp h¬n c¸c nguån kh¸c vµ ng­êi vay ®­îc lùa chän l·i suÊt ®Ó h¹n chÕ rñi ro do ®ã nã t¹o cho c¸c doanh nghiÖp cã thêi gian khai th¸c vèn vµ thu ®­îc lîi nhuËn ®Ó tr¶ nî. + Thø hai: lµ nç lùc cña c¸n bé tÝn dông trong viÖc viÖc xö lý vµ thu håi nî, mét sè kho¶n vay cÇn ®­îc ®iÒu chØnh møc thu nî hµng n¨m ®· ®­îc xö lý kÞp thêi. Tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ng¾n h¹n cao h¬n nhiÒu so víi tÝn dông trung vµ dµi h¹n víi c¸c lÝ do: Cho vay ng¾n h¹n tËp trung vµo cho vay xuÊt khÈu mµ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nh­: n«ng, l©m, thuû h¶i s¶n th­êng mang tÝnh mïa vô cao do ®ã thêi ®iÓm hoµn tr¶ th­êng sai lÖch so síi thêi ®iÓm c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thu ®­îc tiÒn hµng. Cho vay ng¾n h¹n tÝn dông xuÊt nhËp khÈu th­êng gÆp nh÷ng khã kh¨n do sù biÕn ®éng gi¸ c¶ tû gi¸ h¬n so víi cho vay trung dµi h¹n. Do cã t©m lÝ lµ nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n th­êng nhá vµ ph©n t¸n ë nhiÒu kh¸ch hµng kh¸c nhau nªn viÖc thÈm ®Þnh ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông nµy cßn láng lÎo, sù qu¶n lÝ, ®«n ®èc thu håi nî thùc hiÖn ch­a ®­îc tèt. N¨m 1999 lµ n¨m tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝn dông trung ng¾n h¹n XNK cao nhÊt 3,8% ®©y lµ thêi k× thÞ tr­êng thÕ giíi cã nh÷ng biÕn ®éng lín lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ XNK. Sù mÊt gi¸ cña mét sè ®ång tiÒn trong khu vùc lµm kh¶ n¨ng c¹nh hµng ho¸ XNK cña hä t¨ng lªn, c¸c doanh nghiÖp XNK cña ta gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n n÷a ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu, sù biÕn ®éng tû gi¸ lµm cho kh¶ n¨ng tr¶ nî cña hä kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. Qua nh÷ng sè liÖu vµ viÖc ph©n tÝch ë trªn ta cã thÓ thÊy ®­îc Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®· ®¹t nh÷ng kÕt kÕt qu¶ kh¸ tèt vÒ mÆt chÊt l­îng tÝn dông cho XNK. §iÒu ®ã ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua sù trî vèn kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ cho nhiÒu ngµnh, nhiÒu dù ¸n XNK quan träng cña c¸c doanh nghiÖp còng nh­ cña ®Êt n­íc, sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng còng nh­ sù gia t¨ng vÒ c¸c mèi quan hÖ cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a víi c¸c b¹n hµng trong n­íc vµ quèc tÕ. Ngoµi ra, víi nh÷ng chØ tiªu cô thÓ vÒ tæng d­ nî t¨ng, nî qu¸ h¹n gi¶m ®· cho thÊy tÝn dông XNK cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®ang dÇn ®­îc n©ng cao. Tuy vËy bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, ®èi víi vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cßn cã nhiÒu h¹n chÕ cÇn quan t©m. 2.3.2. H¹n chÕ Thø nhÊt, nguån vèn cho xuÊt nhËp khÈu ch­a ®¸p øng yªu cÇu: HiÖn nay nhu cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng cao trong khi ng©n hµng ch­a cã mét nguån vèn lín, æn ®Þnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nµy ng©n hµng th­êng ph¶i sö dông c¸c nguån vèn vay th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng víi l·i cao vµ thêi h¹n ng¾n. Ngoµi ra víi nguån vèn huy ®éng tõ d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ th× nguån vèn trung dµi h¹n cßn thÊp, sè tiÒn göi thanh to¸n ch­a cao g©y khã kh¨n trong viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n tµi trî trung dµi h¹n cã gi¸ trÞ lín. Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ nµy lµ do nhiÒu phÝa : ®èi víi ng­êi göi tiÒn hä cßn thiÕu tin t­ëng vµo sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, sù bïng næ cña l¹m ph¸t trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y ®· t¸c ®éng ®Õn t©m lý cña kh¸ch hµng khi ®em tiÒn vµo göi t¹i ng©n hµng. Bëi vËy, hä th­êng chØ göi tiÒn t¹i ng©n hµng trong thêi gian ng¾n. §èi víi Ng©n hµng do míi ®i vµo ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nªn ch­a t¹o ®­îc c¸c mèi quan hÖ l©u dµi vµ æn ®Þnh víi b¹n hµng. MÆt kh¸c, víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng l©m thuû h¶i s¶n th­êng mang tÝnh thêi vô vµ phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo tù nhiªn do ®ã nhu cÇu vèn th­êng kh«ng æn ®Þnh g©y khã kh¨n cho viÖc chuÈn bÞ vèn cña Ng©n hµng. Thø hai lµ c¬ cÊu tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ch­a hîp lÝ, h×nh thøc cßn ®¬n ®iÖu: HiÖn nay tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a chñ yÕu lµ phôc vô nhËp khÈu, tÝn dông xuÊt khÈu chiÕm tØ träng nhá míi chØ tËp trung cho vay ng¾n h¹n. Bªn c¹nh, c¬ cÊu tÝn dông ch­a hîp lÝ th× vÒ h×nh thøc tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cßn ®¬n ®iÖu c¸c h×nh thøc hiÖn nay Ng©n hµng ®ang ¸p dông míi chØ lµ c¸c h×nh thøc cæ ®iÓn, nhiÒu h×nh thøc tÝn dông xuÊt nhËp khÈu míi vµ cã kh¶ n¨ng thÝch øng cßn ch­a ®­îc ¸p dông dÉn ®Õn c¸c s¶n phÈm cung cÊp kh«ng ®a d¹ng vµ h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®­îc lùa chän cña kh¸ch hµng còng nh­ ph©n t¸n rñi ro cho Ng©n hµng . Thø ba lµ tÝn dông xuÊt khÈu cßn mang nÆng tÝnh tù ph¸t, ch­a ®­îc triÓn khai ®ång bé trong toµn hÖ thèng dÉn ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng nhiÒu khi cßn thÊp. Ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt khÈu ch­a ®­îc c¸c ®Þnh râ nÐt c¸c biÖn ph¸p hç trî riªng cßn ®an xen víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ do: VÒ nhËn thøc cho vay xuÊt khÈu ch­a tr¶i ®Òu vµ s©u réng, mang nÆng quan niÖm Ng©n hµng lµ cho vay §Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n nªn nhiÒu chi nh¸nh vÉn cho r»ng kh¸ch hµng kinh doanh xuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ ®èi t­îng kh¸ch hµng cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. VÒ con ng­êi : XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ch­a ®Çy ®ñ trong viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu h¬n thÕ ®©y lµ h×nh thøc nghiÖp vô cßn nhiÒu míi mÎ do vËy lùc l­îng c¸n bé tÝn dông ®Ó triÓn khai võa thiÕu, võa yÕu vÒ kinh nghiÖm, nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷ so víi yªu cÇu VÒ c«ng cô thùc thi: M¹ng l­íi thanh to¸n quèc tÕ ch­a ®ñ lín vµ phï hîp. Ngoµi ra, cßn mét sè nguyªn nh©n kh¸c nh­ sù kh«ng ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lÝ gi÷a c¸c phßng ban, qui chÕ cho vay xuÊt khÈu ... Thø t­, nî ng¾n h¹n qu¸ h¹n cßn cao. Nh÷ng n¨m qua mÆc dï tØ lÖ nî qu¸ h¹n ®· gi¶m ®i vµ ë møc thÊp tuy nhiªn tØ lÖ nî ng¾n h¹n qu¸ h¹n cßn cao so víi môc tiªu d­íi 2% cña Ng©n hµng. H¬n thÕ mÆc dï tØ lÖ nî qu¸ h¹n gi¶m nh­ng vÒ sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng nh­ vËy còng lµ kh«ng tèt. Ngoµi ra, nî khã ®ßi vÉn x¶y ra tuy víi tØ lÖ rÊt nhá nh­ng nÕu xÐt vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× kh«ng nhá nh­ vËy gi¸ trÞ tæn thÊt cña ng©n hµng nÕu x¶y ra còng kh«ng nhá. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, khã ®ßi cña ng©n hµng trong ®ã cã mét sè nguyªn nh©n chÝnh lµ: M«i tr­êng ph¸p lÝ, kinh doanh trong n­íc ch­a ®ång bé chÆt chÏ, thÞ tr­êng quèc tÕ thêi gian qua cã nhiÒu biÕn ®éng dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp thÊp. VÒ phÝa ng©n hµng lµ khi xÐt duyÖt cho vay cßn thiÕu s©u s¸t, ch­a nghiªn cøu kÜ ®Æc ®iÓm tõng ngµnh, thiÕu th«ng tin trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu (th«ng tin thÞ tr­êng, gi¸ c¶, ®èi thñ c¹nh tranh...), thiÕu th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, tæ chøc tiÕp thÞ trong giao dÞch c¸c nghiÖp vô hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cßn ch­a ®Çy ®ñ. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng khu vùc §èng §a 3.1. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. 3.1.1. Môc tiªu. - Tõng b­íc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay xuÊt khÈu, coi ®©y lµ ho¹t ®éng mòi nhän trong n¨m 2002 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo, víi nguyªn t¾c ho¹t ®éng ph¶i mang tÝnh khoa häc, thËn träng, bµi b¶n vµ cã hiÖu qu¶. Lùa chän ®iÓm ®ét ph¸ lµ ngµnh hµng, g¾n ngµnh hµng víi c¸c Tæng c«ng ty cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu. - TÝch cùc t×m hiÓu (g¾n xuÊt khÈu víi nhËp khÈu) cã chän läc kü l­ìng c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã uy tÝn ®Ó cho vay b»ng nguån vèn trong n­íc ®Ó tiÕp tôc h¹n chÕ nî qu¸ h¹n, ®­a nî qu¸ h¹n xuèng d­íi 2% tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng thu håi ®­îc nî theo kÕ ho¹ch. - §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng tÝn dông kh¸c phôc vô cho viÖc tµi trî xuÊt khÈu trùc tiÕp nh­ hµng xuÊt khÈu ®Ó tr¶ nî cña ChÝnh phñ, hµng ®æi hµng, nghiÖp vô mua b¸n nî. - Duy tr× ph¸t triÓn tèt mèi quan hÖ hîp t¸c víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó thu xÕp nguån vèn tµi trî, sö dông c¸c dÞch vô Ng©n hµng vµ häc hái kinh nghiÖm vÒ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng quèc tÕ. §¶m b¶o ®ñ néi lùc ®Ó t¹o ®µ cho b­íc nh¶y vät cña ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt khÈu bªn c¹nh viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng tµi trî nhËp khÈu vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng quèc tÕ. 3.1.2. C¸c mÆt ho¹t ®éng cô thÓ §èi víi ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt khÈu - Rµ so¸t l¹i c¸c Bé, Tæng c«ng ty ®· vµ ch­a cã quan hÖ tÝn dông víi Chi nh¸nh xem xÐt møc ®é quan hÖ tÝn dông cña tõng Tæng c«ng ty hiÖn nay (víi Chi nh¸nh vµ c¸c NHTM kh¸c) ®Ó ph¸t triÓn vµ thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng. §Æc biÖt chó träng c¸c Tæng c«ng ty cã tiÒm n¨ng vÒ xuÊt khÈu. - Më réng tiÕp thÞ, lµm viÖc trùc tiÕp víi c¸c Tæng c«ng ty cã tiÒm n¨ng vÒ xuÊt khÈu nh­ TCT than, TCT chÌ, TCT cµ phª, TCT l­¬ng thùc, TCT dÖt may, TCT da giÇy, TCT cao su, TCT thuû tinh gèm sø, TCT rau qu¶, TCT l©m nghiÖp, TCT ch¨n nu«i, TCT xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n vµ thùc phÈm chÕ biÕn, TCT m¸y vµ phô tïng, TCT thiÕt bÞ ytÕ, TCT d­îc, c¸c TCT cña Bé thuû s¶n). Cè g¾ng tèi ®a ®Ó phôc vô nhu cÇu vay vèn vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng cña c¸c Tæng c«ng ty nµy. Trªn c¬ së ban hµnh Quy chÕ t¹m thêi vÒ cho vay tµi trî hµng xuÊt, tr­íc m¾t tËp trung triÓn khai t¹i mét sè chi nh¸nh, ®Þa bµn träng ®iÓm kÕt hîp víi Tæng c«ng ty cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu, trªn nguyªn t¾c thËn träng, ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn, mua l¹i ®­îc ngo¹i tÖ, t¨ng sè l­îng giao dÞch xuÊt khÈu qua Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a, nh»m n©ng cao uy tÝn Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. PhÊn ®Êu n¨m 2002 Tæng doanh sè cho vay xuÊt khÈu cña toµn hÖ thèng tËp trung vµo 8 nhãm mÆt hµng chÝnh lµ cµ phª, g¹o, h¹t cã dÇu, h¶i s¶n, may mÆc, giÇy dÐp, chÌ, cao su…. §èi víi ho¹t ®éng tÝn dông nhËp khÈu: - TiÕp tôc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nµy b»ng viÖc tÝch cùc t×m kiÕm, lùa chän kh¸ch hµng, dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c kªnh th«ng tin nh­ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi cã quan hÖ, c¸c chi nh¸nh, c¸c Bé, c¸c Tæng c«ng ty; g¾n tÝn dông nhËp khÈu víi tÝn dông xuÊt khÈu. - Nghiªn cøu ®Ó triÓn khai thÝ ®iÓm viÖc cho vay b»ng ®ång EURO ®èi víi mét vµi dù ¸n. - §èi víi sè d­ nî n¨m 2001, víi ph­¬ng ch©m tÝch cùc phèi hîp víi c¸c chi nh¸nh ®Ó ®¶m b¶o thu nî ®Çy ®ñ, ®óng h¹n, gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c ph¸t sinh, cè g¾ng h¹n chÕ tèi ®a nî qu¸ h¹n. §ång thêi thùc hiÖn rót vèn theo ®óng tiÕn ®é cña dù ¸n vµ tr¶ nî ®èi víi c¸c ng©n hµng n­íc ngßi theo ®óng c¸c hîp ®ång ®· kÝ. - Nghiªn cøu nhu cÇu thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó cã c¬ së lµm viÖc víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng trong n­íc cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi n­íc ngoµi ®Ó giíi thiÖu vµ hîp t¸c víi Ng©n hµng liªn doanh nh»m më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng khu vùc §èng §a. 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a §Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ ngµy cµng ®ãng gãp nhiÒu h¬n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n­íc, Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cßn rÊt nhiÒu viÖc cÇn ph¶i lµm. Vµ mét môc tiªu quan träng mµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cÇn ph¶i ®¹t ®­îc lµ n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng tÝn dông nãi chung vµ chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nãi riªng cña toµn hÖ thèng. Qua thêi gian thùc tËp vµ nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a víi nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng nµy nh­ ph©n tÝch ë trªn, t«i xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m tíi. C¸c gi¶i ph¸p ®ã bao gåm: 3.2.1. §Èy m¹nh ®a d¹ng ho¸ nguån vèn cho xuÊt nhËp khÈu Trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®· thùc hiÖn huy ®éng vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau tuy nhiªn, ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cßn cã mét sè h×nh thøc huy ®éng mµ Ng©n hµng ch­a thùc sù quan t©m khai th¸c nh­: - Tham gia ®ång tµi trî cho c¸c dù ¸n xuÊt nhËp khÈu víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó khai th¸c nh÷ng nguån vèn víi chi phÝ thÊp. - Sö dông h×nh thøc t¸i tµi trî b»ng ®ång EURO cña c¸c n­íc theo c¬ chÕ Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a vay ng¾n h¹n 3 th¸ng hoÆc 6 th¸ng d­íi h×nh thøc quay vßng cña c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi víi l·i suÊt ng¾n h¹n sau ®ã cho vay l¹i c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong n­íc víi l·i suÊt chªnh lÖch. - Sö dông nguån vèn ODA t¹m thêi nhµn rçi ®Ó cho vay ng¾n h¹n xuÊt nhËp khÈu. §©y lµ nh÷ng nguån vèn n­íc ngoµi rÊt cã ý nghhÜa ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu bëi nã g¾n víi ho¹t ®éng ng©n hµng quèc tÕ vµ quan hÖ chÆt chÏ víi ho¹t ®éng tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng. §Ó khai th¸c ®­îc c¸c nguån vèn nµy th× Ng©n hµng cÇn ph¶i: + Kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn trong quan hÖ vay tr¶ víi n­íc ngoµi, tr¶ l·i vµ gèc ®óng h¹n. + TiÕp tôc më réng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ trªn c¬ së ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ cò vµ xóc tiÕn nh÷ng mèi quan hÖ míi. Bªn c¹nh khai th¸c c¸c nguån míi nãi trªn ng©n hµng còng cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¸c h×nh thøc huy ®éng truyÒn thèng trong vµ ngoµi n­íc nh­ : nhËn tiÒn göi, tiÒn tiÕt kiÖm, ph¸t hµnh k× phiÕu vµ tr¸i phiÕu,... Ng©n hµng cÇn bè trÝ mét l­îng vèn phï hîp cho ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu. 3.2.2.T¨ng c­êng c«ng t¸c tæ chøc, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng. Ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu g¾n thuéc nghiÖp vô Ng©n hµng quèc tÕ nªn kh¸ phøc t¹p vµ ®ßi hái vÒ tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông cao h¬n. Thùc tÕ ë Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cho thÊy th­êng th× mét c¸n bé ph¶i mÊt tèi thiÓu h¬n mét n¨m míi cã kh¶ n¨ng n¾m vµ triÓn khai c«ng viÖc cña ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu. §Ó c¸c c¸n bé cã thÓ võa nghiªn cøu võa triÓn khai c«ng viÖc th× ngoµi sù hiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c kiÕn thøc kinh tÕ liªn quan hä cßn ph¶i th«ng th¹o ngo¹i ng÷, vi tÝnh. §Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu, viÖc t¨ng c­êng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé tÝn dông xuÊt nhËp khÈu lµ ®ßi hái cÊp thiÕt. Cô thÓ lµ Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ nh÷ng mÆt sau: - Ngo¹i ng÷ ngo¹i th­¬ng, c¸c ch­¬ng tr×nh sö dông vi tÝnh liªn quan ®Õn c«ng viÖc. - C¸c kho¸ häc vÒ qui chÕ, yªu cÇu vµ h­íng dÉn thùc hiÖn ho¹t ®éng tÝn dông quèc tÕ. - C¸c kho¸ häc vÒ thÈm ®Þnh dù ¸n, ph©n tÝch tÝn dông, øng dông Marketing vµo ho¹t ®éng Ng©n hµng. - C¸c kho¸ häc vÒ qui chÕ tæ chøc vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, kinh tÕ quèc tÕ. - C¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®ång tµi trî, tµi trî cho dù ¸n b»ng ®ång EURO... - Tham gia trao ®æi ho¹t ®éng nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu víi c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy cña c¸c Ng©n hµng trong n­íc vµ quèc tÕ cã quan hÖ víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. NÕu cã ®iÒu kiÖn th× nªn cö mét sè c¸n bé sang ®µo t¹o ë n­íc ngoµi. 3.2.3. Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông xuÊt nhËp khÈu Trong c¬ cÊu tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a, cho vay ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn chiÕm tØ träng cao. §Ó n©ng cao ®­îc chÊt l­îng th× Ng©n hµng cÇn thiÕt ph¶i ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng bëi v× ®©y lµ viÖc lµm cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn kh¶ n¨ng phßng chèng rñi ro tÝn dông . H¬n thÕ, ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng sÏ ®em l¹i cho Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a mét thÞ tr­êng réng h¬n trong ho¹t ®éng tÝn dông vµ qua ®ã t¨ng tr­ëng ®­îc tÝn dông, n©ng cao ®­îc lîi nhuËn cho ng©n hµng ®ång thêi ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu thiÕu vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së thu mua xuÊt khÈu nhá. §èi víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a viÖc ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng theo thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi ®a d¹ng kh¸ch hµng theo ngµnh hµng. Ch¼ng h¹n víi c¸c ngµnh hµng nh­ ®iÖn tö, xe m¸y, «t«... §©y lµ nh÷ng ngµnh hµng cã nhiÒu triÓn väng mµ chi nh¸nh cßn bá ngá. Trong thêi gian tíi chi nh¸nh nªn tiÕn hµnh tham gia vµo c¸c ngµnh hµng nµy. Cïng víi viÖc ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng chi nh¸nh còng cÇn ph¶i tiÕn hµnh më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông xuÊt nhËp khÈu. Nh÷ng n¨m qua ho¹t ®éng tÝn dông nhËp khÈu cña ng©n hµng ®· ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. Tuy nhiªn, vÒ h×nh thøc cßn ®¬n ®iÖu, lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng tµi trî xuÊt khÈu l¹i ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc dÉn ®Õn doanh sè thÊp, h×nh thøc cæ ®iÓn. V× vËy víi ph­¬ng h­íng lÊy tÝn dông xuÊt khÈu lµm träng t©m vµ kÕt hîp gi÷a tÝn dông xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu th× trong giai ®o¹n tíi viÖc xem xÐt më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông cho xuÊt khÈu còng nh­ nhËp khÈu lµ ®ßi hái cÊp thiÕt ®èi víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a . 3.2.4. Thùc hiÖn nghiªm c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro, h¹n chÕ nî qu¸ h¹n. C«ng viÖc ®Çu tiªn ®Ó thùc hiÖn ng¨n ngõa rñi ro lµ Ng©n hµng ph¶i cñng cè m¹ng l­íi thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin kh¸ch hµng ®Ó n©ng cao ®­îc chÊt l­îng cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. Ng©n hµng cÇn liªn hÖ th­êng xuyªn víi kh¸ch còng nh­ c¸c c¬ quan qu¶n lÝ kh¸ch hµng (c¸c Bé, c¸c Tæng c«ng ty..) ®Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ thùc tr¹ng kinh doanh hiÖn t¹i cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña hä lÊy ®ã lµ mét c¬ së quan träng nhÊt ®Ó ra quyÕt ®Þnh cÊp tÝn dông. Trong thÈm ®Þnh dù ¸n ph¶i chó träng ®Õn n¨ng lùc ph¸p lÝ cña ng­êi vay vµ ®Æc biÖt lµ kÕ ho¹ch vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi cña dù ¸n, kÕ ho¹ch tr¶ nî trªn c¬ së g¾n nh÷ng yÕu tè vÒ chi phÝ thu nhËp cña dù ¸n víi c¸c yÕu tè t­¬ng ®­¬ng trªn thÞ tr­êng vµ xu h­íng biÕn ®éng cña chóng trong t­¬ng lai. Ngoµi ra, víi nh÷ng kh¸ch hµng míi còng cÇn cã sù ®¶m b¶o cña c¬ quan chñ qu¶n( Tæng c«ng ty, Bé...) hay sö dông tµi s¶n cÇm cè. Tuy nhiªn, kh«ng qu¸ coi träng vµo tµi s¶n thÕ chÊp. TiÕp ®Õn Ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh ph©n ®Þnh c¸n bé tÝn dông theo dâi t×nh h×nh sö dông vèn trong suèt dù ¸n chø kh«ng chØ chó träng ë riªng giai ®o¹n ®Çu nh­ hiÖn nay. VÒ qu¶n lÝ thu nî vµ xö lÝ nî qu¸ h¹n: Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ph¶i x¸c ®Þnh lÞch tr¶ nî phï hîp víi lÞch thu ®­îc lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng cña kh¸ch, tr¸nh g©y c¨ng th¼ng vÒ vèn cho doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã cÇn qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ viÖc yªu cÇu doanh nghiÖp më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng ®Ó thuËn lîi thu nî. Ng©n hµng cÇn ph¸t hiÖn sím c¸c kho¶n cho vay cã dÊu hiÖu bÞ ®e do¹ th«ng qua c¸c dÊu hiÖu nh­: Doanh nghiÖp chËm chÔ trong viÖc nép b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh; cã dÊu hiÖu trèn tr¸nh sù kiÓm tra cña Ng©n hµng ; sè d­ tiÒn mÆt gi¶m; gia t¨ng bÊt th­êng vÒ hµng tån kho hoÆc c¸c kho¶n nî th­¬ng m¹i, hoµn tr¶ nî vµ l·i chËm... ®Ó chñ ®éng t×m biÖn ph¸p xö lÝ chø kh«ng nªn tr«ng chê vµo doanh nghiÖp. Cô thÓ : - C¸n bé Ng©n hµng cã thÓ cho lêi khuyªn hoÆc cè vÊn cho kh¸ch hµng trong tiªu thô s¶n phÈm, thu nî kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp. - T¨ng thªm vèn cho doanh nghiÖp th«ng qua c¸c h×nh thøc nh­: më réng cho vay tÝn chÊp. Hay lµ, Ng©n hµng cã thÓ cho vay thªm hîp ®ång tÝn dông víi kh¸c trªn c¬ së cã ng­êi ®øng ra b¶o l·nh. - §Ò nghÞ doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi th«ng qua c¸c h×nh thøc nh­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. - §èi víi c¸c kho¶n cho vay mµ sau khi ph¸t hiÖn vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî vÉn kh«ng cã t¸c dông dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi khi ®ã Ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p vÒ khai th¸c vµ thanh lÝ. + BiÖn ph¸p khai th¸c: Ng©n hµng cã thÓ gia h¹n hîp ®ång tÝn dông, gi¶m qui m« hoµn tr¶ tr­íc m¾t hoÆc cã thÓ d·n nî cho c¸c doanh nghiÖp. C¸c h×nh thøc nµy chØ nªn ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã thu nhËp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî; cã ý thøc tr¶ nî, trong qu¸ tr×nh vay ®· tr¶ ®­îc mét phÇn nî gèc vµ l·i; doanh nghiÖp ph¶i cã tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp dÔ ph¸t m¹i. + BiÖn ph¸p thanh lÝ tµi s¶n thÕ chÊp: Khi mµ mäi sù cøu v·n t×nh thÕ trë nªn kh«ng cßn hiÖu qu¶ th× Ng©n hµng cÇn ph¶i sö dông biÖn ph¸p thanh lÝ nî. Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông h×nh thøc g¸n nî hay khëi kiÖn tuú theo quan hÖ víi kh¸ch, ý thøc mong muèn tr¶ nî vµ nguyªn nh©n kh«ng tr¶ ®­îc nî cña kh¸ch. - G¸n nî: Ng©n hµng sÏ ¸p dông h×nh thøc g¸n nî víi c¸c kh¸ch hnµg kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ hä uû quyÒn cho Ng©n hµng toµn quyÒn quyÕt ®Þnh ®èi víi tµi s¶n thÕ chÊp. Ng©n hµng cã thÓ sö dông tµi s¶n ®Ó cho thuª, lµm trô së hay b¸n l¹i cho ng­êi kh¸c. - Khëi kiÖn: Víi nh÷ng kh¸ch hµng cã hµnh vi trèn tr¸nh, lõa ®¶o th× Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh khëi kiÖn ra ph¸p luËt. NÕu c¸c tµi s¶n thÕ chÊp cã ®ñ hå s¬ hîp ph¸p, sau khi cã quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n th× Ng©n hµng nªn chuyÓn qua trung t©m ®Êu gi¸ hoÆc thu håi sö dông nh­ víi h×nh thøc g¸n nî. Cßn nÕu c¸c tµi s¶n cã ®ñ hå s¬ ph¸p lÝ nh­ng l¹i cã thÕ chÊp ë Ng©n hµng kh¸c th× tiÕn hµnh ph¸t m¹i vµ ph©n chia theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n. §èi víi nh÷ng kho¶n vay kh«ng cã thÕ chÊp, b¶o ®¶m th× kh¶ n¨ng g¸nh chÞu rñi ro cña Ng©n hµng lµ khã tr¸nh khái. 3.2.5- HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng HiÖn nay c«ng nghÖ ng©n hµng t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ®· ®­îc n©ng cao nh­ng ch­a toµn diÖn, ch­a ®ång bé trong toµn hÖ thèng. Do vËy, chi nh¸nh còng cÇn ph¶i tiÕp tôc ®Çu t­ h¬n n÷a ®Ó n©ng cao c«ng nghÖ ng©n hµng nh»m ®¸p øng cho viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc tÝn dông míi vµ hç trî cho viÖc thanh to¸n diÔn ra nhanh chÝnh x¸c tõ ®ã gi¶m ®­îc chi phÝ, n©ng cao kh¶ n¨ng phßng chèng rñi ro vµ chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng. 3.2.6. §Èy m¹nh c¸c nghiÖp vô dÞch vô hç trî cho ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nh­: kinh doanh ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ. Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu. Mua b¸n ngo¹i tÖ sÏ t¸c ®éng ®Õn tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng do vËy t¸c ®éng ®Õn nguån vèn ngo¹i tÖ cho xuÊt nhËp khÈu ®Æc biÖt lµ nhËp khÈu. Ngoµi ra, nã cßn cã t¸c ®éng ®Õn sù æn ®Þnh tØ gi¸ ngo¹i tÖ, lµm ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi kh¶ n¨ng vay, tr¶ nî cña kh¸ch tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông cña Ng©n hµng. Thanh to¸n quèc tÕ t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu th«ng qua viÖc ®¸p øng kÞp thêi vÒ chi tr¶ cña kh¸ch, nã lµ mét phÇn cña nghiÖp vô tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ë kh©u thanh to¸n. Thùc hiÖn viÖc thanh to¸n nhanh chãng kÞp thêi kh«ng chØ n©ng cao uy tÝn cho Ng©n hµng mµ cßn h¹n chÕ ®­îc tæn thÊt do yÕu tè chñ quan vµ nhê ®ã n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông cho Ng©n hµng. §Ó ®Èy m¹nh ®­îc c¸c dÞch vô kinh doanh ngo¹i tÖ còng nh­ thanh to¸n quèc tÕ Ng©n hµng cÇn ph¶i: - T×m kiÕm c¸c ®èi t¸c kinh doanh ngo¹i tÖ, më réng quan hÖ thanh to¸n. Ch¼ng h¹n nh­ víi thÞ tr­êng Mü, quan hÖ xuÊt nhËp khÈu gi÷a ViÖt nam vµ Mü cã rÊt nhiÒu triÓn väng ®Æc biÖt khi mµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®­îc kÝ kÕt. ICBV nªn sím t×m kiÕm ®èi t¸c ë thÞ tr­êng nµy. - Sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n hiÖn ®¹i qua m¹ng internet - X¸c ®Þnh h¹n møc kinh doanh ngo¹i tÖ. - Theo dâi t×nh h×nh thu chi ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã cam kÕt b¸n l¹i ngo¹i tÖ cho Ng©n hµng khi cã doanh thu xuÊt khÈu. - Chñ ®éng n¾m b¾t kÞp thêi sù biÕn ®éng tØ gi¸ trªn thÞ tr­êng ®Ó cã x¸c ®Þnh c¸c tØ gi¸ giao dÞch thuËn lîi cho c¶ kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng. - Th­êng xuyªn theo dâi c©n ®èi dù tr÷ ngo¹i tÖ trong tõng giai ®o¹n, thêi k×. 3.2.7. Ban hµnh qui ®Þnh cô thÓ cho ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu §Ó chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ngµy ®­îc n©ng cao, ngoµi sù quan t©m ph¸t triÓn m¹ng l­íi më réng thÞ tr­êng vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c th× Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a còng cÇn ph¶i sím hoµn thµnh viÖc ban hµnh c¬ chÕ h­íng dÉn ho¹t ®éng vµ vai trß cô thÓ trong viÖc ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ë TW. Cô thÓ: + Hoµn thiÖn c¬ chÕ: - Ng©n hµng ph¶i sím hoµn thiÖn qui chÕ cho vay tµi trî xuÊt khÈu vµ tµi trî nhËp khÈu ®Ó ban hµnh chÝnh thøc, thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn hÖ thèng. Trong ®ã chó träng ®Õn qu¶n lÝ sau khi vay vµ c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m nî vay. - X©y dùng c¬ chÕ cã liªn quan vÒ qu¶n lÝ, mua b¸n ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ trªn c¬ së quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ vËn dông linh ho¹t vµo ®iÒu kiÖn Ng©n hµng. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn cô thÓ cho nghiÖp vô tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nh÷ng n¨m tiÕp theo trong toµn hÖ thèng. Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam nªn h×nh thµnh phßng chuyªn tr¸ch nghiÖp vô tµi trî xuÊt nhËp khÈu. -Qu¶n lÝ theo dâi vµ hç trî ho¹t ®éng cña toµn hÖ thèng theo ngµnh hµng, kh¸ch hµng. §Þnh h­íng kh¸ch hµng, ngµnh hµng träng t©m. - X©y dùng hÖ thèng mÉu biÓu b¸o c¸o cho vay xuÊt nhËp khÈu toµn hÖ thèng. - Phèi hîp víi c¸c phßng thanh to¸n quèc tÕ, phßng kinh doanh ngo¹i tÖ vµ phßng tÝn dông 4 theo quyÒn h¹n ®­îc ph©n cÊp. Lªn kÕ ho¹ch vÒ h¹n møc tÝn dông cho xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m ®èi víi toµn hÖ thèng vµ cho tõng chi nh¸nh. 3.2.8. TriÓn khai Marketing ng©n hµng trong ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu Trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt, mét trong nh÷ng bÝ quyÕt thµnh c«ng cña c¸c ng©n hµng lµ kh«ng ngõng thu hót kh¸ch hµng vµ më réng thÞ tr­êng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã Ng©n hµng kh«ng thÓ kh«ng thùc hiÖn ¸p dông Marketing, cho dï theo h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c. §èi víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu míi ®i vµo ho¹t ®éng ®iÒu nµy cµng ®ßi hái ph¶i chó träng ®Õn Marketing nhiÒu h¬n. H¬n hai n¨m qua trong ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu chi nh¸nh ®· b­íc ®Çu chó ý ®Õn c«ng t¸c tiÕp thÞ t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m hiÓu nhu cÇu kh¸ch hµng. Song ®Ó tiÕn tíi nh÷ng thµnh c«ng lín h¬n chi nh¸nh cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc Marketing hçn hîp gåm 4 chÝnh s¸ch lín: - ChÝnh s¸ch th«ng tin, nghiªn cøu, t×m hiÓu, ®iÒu tra: Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy ng©n hµng ph¶i n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu vÒ s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, xem kh¸ch hµng hiÖn t¹i, kh¸ch hµng t­¬ng lai lµ ai, hä mong muèn ®iÒu g× ë c¸c s¶n phÈm cña chi nh¸nh. Qua ®ã tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo c¸c môc tiªu cÇn nghiªn cøu vµ cã biÖn ph¸p ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng cña c¸c Ng©n hµng ®èi thñ vµ x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi kh¸ch hµng æn ®Þnh. - ChÝnh s¸ch s¶n phÈm gi¸ c¶: chi nh¸nh cÇn ph¶i t¹o ra sù kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm so víi c¸c ng©n hµng kh¸c th«ng qua chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ c¸c dÞch vô hç trî kÌm theo nh­: t­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ thÞ tr­êng s¶n phÈm cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng cho c¸c doanh nghiÖp... - ChÝnh s¸ch ph©n phèi: §©y lµ chÝnh s¸ch nÒn t¶ng cho mèi quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy Ng©n hµng ph¶i x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi ph©n phèi phï hîp trªn c¬ së quan t©m xem xÐt ®Õn c¸c yÕu tè vÒ ®Þa ®iÓm më quÇy giao dÞch, trang bÞ c¬ së vËt chÊt, bè trÝ ®éi ngò c¸n bé... - ChÝnh s¸ch giao tiÕp khuyÕch tr­¬ng: §Ó thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nµy Ng©n hµng ngoµi qu¶ng c¸o cßn cÇn ph¶i tiÕn hµnh më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông, dÞch vô vÒ xuÊt nhËp khÈu. C«ng viÖc nµy cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn bëi tÊt c¶ c¸c phßng ban, mäi c¸n bé nh©n viªn trong toµn ng©n hµng chø kh«ng nªn chØ giíi h¹n ë bÊt cø phßng ban nµo. §Ó lµm tèt c«ng t¸c trªn chi nh¸nh cÇn sím hoµn thµnh viÖc x©y dùng trang chuyªn ®Ò vÒ tµi trî xuÊt nhËp khÈu trªn m¹ng néi bé, nh»m giíi thiÖu c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña chi nh¸nh vµ c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan ®Ó t¹o ra mét diÔn ®µn , chuyªn ®Ò vÒ xuÊt nhËp khÈu toµn hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th­¬ng. 3.3- Mét vµi kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc 3.3.1- §èi víi Nhµ n­íc Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu n¾m gi÷ mét vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc. V× vËy ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt ®ång thêi n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông cho xuÊt nhËp khÈu kh«ng chØ lµ mèi quan t©m cña c¸c Ng©n hµng mµ cßn lµ mèi quan t©m cña Nhµ n­íc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nãi trªn theo t«i trong giai ®o¹n tr­íc m¾t Nhµ n­íc cÇn ph¶i : 1. Bæ sung, hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n, c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lÝ Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng tinh gi¶n chÝnh x¸c vµ thuËn lîi nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lÝ an toµn cho c¸c doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Thêi gian qua chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lÝ Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ, tuy ®· cã nhiÒu söa ®æi nh­ng vÉn béc lé nh÷ng yÕu kÐm. Minh chøng cho ®iÒu nµy lµ hµng lo¹t c¸c vô ¸n kinh tÕ lín cã liªn quan ®Õn c¸c Doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng . Sù lõa ®¶o chiÕm ®o¹t vèn cña Ng©n hµng, cña Nhµ n­íc cña c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp ®· thÓ hiÖn láng lÎo trong qu¶n lÝ Nhµ n­íc. ViÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cßn nhiÒu khe hë khiÕn cho bän lõa ®¶o cã thÓ lîi dông. T¸c h¹i cña nh÷ng vô viÖc ®ã kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng mµ c¶ víi nÒn kinh tÕ. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ã, Nhµ n­íc cÇn : TiÕn hµnh nghiªn cøu söa ®æi c¸c chÝnh s¸ch cò, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch míi chÆt chÏ h¬n nh­ng l¹i ph¶i thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng lµm ¨n ®Ých thùc h¬n. Tù do ho¸ vÒ kinh doanh vµ tõng b­íc xo¸ bá c¸c h¹n chÕ vÒ hµng rµo thuÕ quan theo cam kÕt quèc tÕ. Thµnh lËp quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu vµ quü hç trî xuÊt khÈu: VÒ quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu: xuÊt ph¸t vÒ tÝnh rñi ro cao vÒ gi¸ c¶ thÞ tr­êng quèc tÕ. §Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu yªn t©m æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ mét phÇn gióp ®ì hä khi gÆp rñi ro bÊt lîi, Nhµ n­íc nªn sím thµnh lËp quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu. Quü nµy cã thÓ vËn ®éng theo nguyªn t¾c: Bé th­¬ng m¹i vµ c¸c c¬ quan qu¶n lÝ cã liªn quan sÏ tiÕn hµnh kh¶o s¸t thÞ tr­êng ®Ó ®Þnh ra mét møc gi¸ trÞ b¶o hiÓm nhÊt ®Þnh sao cho ng­êi s¶n xuÊt cã thÓ thu håi vèn ®Çu t­, trang tr¶i c¸c chi phÝ vµ cã ®­îc mét phÇn lîi nhuËn hîp lÝ. Khi gi¸ thÞ tr­êng thÕ giíi thuËn lîi, gi¸ xuÊt khÈu cao h¬n gi¸ b¶o hiÓm. Nhµ n­íc sÏ thu phÇn chªnh lÖch bæ sung vµo quü. Ng­îc l¹i khi gi¸ thÞ tr­êng thÕ giíi thay ®æi, gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ b¶o hiÓm, Quü sÏ trÝch tiÒn hç trî cho nhµ xuÊt khÈu ®Ó hä cã s¶n phÈm t¹i møc gi¸ b¶o hiÓm. Nh­ vËy, quü hç trî xuÊt khÈu, Nhµ n­íc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp æn ®Þnh thu nhËp, tõ ®ã gi¸n tiÕp t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn vay ng©n hµng cña doanh nghiÖp. §èi víi Ng©n hµng th× ®iÒu nµy lµ hÕt søc cã ý nghÜa trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c kho¶n tÝn dông. VÒ quü tÝn dông xuÊt khÈu: Víi môc ®Ých hç trî vèn cho xuÊt khÈu, b¶o hiÓm tÝn dông cho c¸c NHTM tham gia tµi trî xuÊt khÈu, hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã c¬ quan tµi trî vµ b¶o hiÓm tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nh­: JBIC, EXIM bank Hµn quèc, EXIM bank Th¸i Lan, EXIM bank Mü... V× vËy, ChÝnh phñ cÇn nhanh chãng cho ra ®êi Quü tÝn dông xuÊt khÈu ®Ó cÊp tÝn dông xuÊt khÈu ­u ®·i, b¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu nh»m hç trî c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ rñi ro cho c¸c NHTM. VÒ nguyªn t¾c ho¹t ®éng : Quü sÏ do Ng©n hµng Nhµ n­íc qu¶n lÝ. §èi víi tõng dù ¸n cô thÓ, Quü sÏ tµi trî mét phÇn hay toµn bé. §Ó t¨ng hiÖu qu¶ Quü nªn hç trî mét phÇn víi l·i suÊt ­u ®·i, phÇn cßn l¹i c¸c Doanh nghiÖp tù ®i vay cña Ng©n hµng . Nh­ vËy, võa ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh cña Doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng , võa ®¹t môc tiªu xuÊt khÈu. 3. T¨ng c­êng vai trß ®iÒu tiÕt gi¸ xuÊt nhËp khÈu hîp lÝ th«ng qua Quü b×nh æn gi¸ Ho¹t ®éng cña Quü b×nh æn gi¸ thêi gian qua ®· ph¸t huy ®­îc vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng hµng ho¸ ( c¶ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ). Song do tiÒm lùc tµi chÝnh vµ ph­¬ng thøc sö dông cßn h¹n chÕ ®· lµm cho vai trß cña Quü ®em lóc cßn bÞ ®éng vµ ch­a kÞp thêi. Trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc cÇn hç trî thªm vÒ mÆt tµi chÝnh cho Quü ngoµi phÇn phô thu nh­ hiÖn nay. MÆt kh¸c Quü nªn tËp trung vµo nh÷ng Doanh nghiÖp lín mµ sù tham gia hoÆc rót lui cña c¸c Doanh nghiÖp nµy thùc sù cã ¶nh h­ëng ®Õn cung cÇu, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. C¸c ph­¬ng thøc ®iÒu tiÕt còng nªn ®a d¹ng h¬n gåm: - Hç trî l·i suÊt cho Doanh nghiÖp vay vèn Ng©n hµng, hç trî mét phÇn kh«ng hoµn l¹i sè lç ph¸t sinh trong tr­êng hîp doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn gi¸ mua cao h¬n gi¸ b¸n. - Hç trî mét phÇn lç ph¸t sinh do c¸c doanh nghiÖp cã nép phô thu nay gÆp ph¶i ®ét biÕn gi¸ c¶ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc cho c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp vay vèn ­u ®·i, hç trî chi thay cho NSNN theo lÖnh cña ChÝnh phñ. 4. Ban hµnh qui ®Þnh vÒ viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông nhµ ®Êt HiÖn nay vÒ viÖc ®¶m b¶o tiÒn vay ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh th­êng lµ bÊt ®éng s¶n nh­ng viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ së h÷u nhµ ch­a nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thÕ chÊp do vËy cho vay ®èi víi lo¹i h×nh nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n. H¬n thÕ, nhiÒu khi doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®­îc nî ng©n hµng ®em tµi s¶n thÕ chÊp ra ph¸t m¹i l¹i r¬i vµo tr­êng hîp kh¸ch hµng ch­a cã quyÒn sö dông, së h÷u nhµ ®Êt hîp ph¸p. Do vËy ®Ó thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi vay vèn ho¹t ®éng vµ còng lµ ®Ó tr¸nh rñi ro cho c¸c Ng©n hµng Nhµ n­íc nªn sím ban hµnh qui ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông, së h÷u nhµ ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp. 5. Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc §Ó gióp c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ s¶n xuÊt, ®Çu t­, ®ång thêi ®Ó ®Þnh h­íng thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. Nhµ n­íc cÇn x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ. Ch¼ng h¹n cã thÓ lËp mét tr­¬ng tr×nh truyÒn h×nh riªng vÒ th«ng tin thÞ tr­êng cËp nhËt. 6. Qu¶n lÝ nghiªm viÖc thùc hiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng khai vµ kiÓm to¸n th­êng xuyªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu §©y lµ viÖc lµm hÕt søc quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng mµ cßn c¶ víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ cña ChÝnh phñ. ViÖc thùc hiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng khai vµ kiÓm to¸n th­êng xuyªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng : c¸c Ng©n hµng sÏ gi¶m bít ®­îc g¸nh nÆng trong viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. §ång thêi cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Qua ®ã h¹n chÕ ®­îc rñi ro vµ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông cña m×nh. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc viÖc lµm nµy sÏ gióp cho hä cã thÓ ph¸t hiÖn ra ®­îc nh÷ng yÕu kÐm trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. 7. ChÝnh phñ cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh thanh to¸n nî n­íc ngoµi Nh÷ng n¨m qua ChÝnh phñ ®· rÊt nç lùc ®Ó ®µm ph¸n vµ thanh to¸n nî víi n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, ®Ó më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ, n©ng cao ®­îc uy tÝn cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng trªn tr­êng quèc tÕ ChÝnh phñ cÇn tiÕp tôc cè g¾ng h¬n n÷a trong viÖc thanh to¸n nî víi n­íc ngoµi. Do ®iÒu kiÖn cña ViÖt nam cßn nhiÒu khã kh¨n ChÝnh phñ cã thÓ ®µm ph¸n ®Ó ®­îc gi·n nî, tr¶ dÇn vµ ®Æc biÖt lµ ®µm ph¸n ®Ó ®­îc thanh to¸n nî b»ng hµng ho¸. 3.3.2. §èi víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam (NHCTVN) 1. X©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ vÒ tÝn dông xuÊt nhËp khÈu HiÖn nay c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ vÒ tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cßn s¬ sµi. C¸c Ng©n hµng chØ ®­îc h­íng dÉn theo ®Þnh h­íng chung mµ ch­a cã hÖ thèng v¨n b¶n qui ®Þnh vµ h­íng dÉn cô thÓ. Do vËy Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam cÇn sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ vµ h­íng dÉn thùc hiÖn vÒ ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ®Ó c¸c ng©n hµng cã c¬ së ho¹t ®éng, tr¸nh ®­îc sù vi ph¹m ph¸p luËt ®ång thêi h¹n chÕ ®­îc rñi ro vµ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña m×nh. 2. Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam cÇn xem xÐt ®Ò ra mét c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt vµ tØ gi¸ mét c¸ch th«ng tho¸ng h¬n. VÒ l·i suÊt: HiÖn nay Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam ®ang vËn dông l·i suÊt c¬ b¶n cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu chØnh l·i suÊt cho vay cña c¸c chi nh¸nh. §iÒu nµy ®· ®em l¹i c¬ héi gi¶m chi phÝ vay vèn mét c¸ch b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy vËy, thêi gian qua l·i suÊt liªn tôc 5 lÇn bÞ ®iÒu chØnh xuèng ®Ó kÝch cÇu dÉn ®Õn hiÖn t­îng l·i suÊt kh«ng vËn ®éng theo cung cÇu tiÒn tÖ. Víi c¸c Ng©n hµng l·i suÊt ®Çu ra gi¶m trong khi l·i suÊt ®Çu vµo vÉn t¨ng (do biÕn ®éng khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi c¸c n­íc h¹n chÕ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi vµ do c¸c Ng©n hµng vÉn ph¶i c¹nh tranh l·i suÊt ®Ó huy ®éng vèn) v× vËy lîi nhuËn kh«ng cao. Víi c¸c chñ ®Çu t­ khi l·i suÊt thÊp hä sÏ ®Çu t­ trµn lan mµ kh«ng cÇn xem xÐt ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t­ thÊp trong khi ®ã c¸c Ng©n hµng l¹i muèn cho vay nhiÒu ®Ó t¨ng lîi nhuËn nªn kh¶ n¨ng nî qu¸ h¹n t¨ng lµ khã tr¸nh khái. §Ó võa khuyÕn khÝch c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu t¨ng c­êng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh NHCTVN cÇn ph¶i xem xÐt ®iÒu tiÕt l·i suÊt trªn c¬ së b¸m s¸t thÞ tr­êng sao cho ®¶m b¶o c©n ®èi gi÷a l·i suÊt ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña c¸c Ng©n hµng ®ång thêi buéc c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. VÒ tØ gi¸ hèi ®o¸i: Do ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng th¸ng qua, do qui chÕ cho vay b»ng ngo¹i tÖ vµ mét phÇn t©m lÝ cña kh¸ch hµng sî biÕn ®éng tØ gi¸ nªn viÖc cho vay ngo¹i tÖ ®¹t møc thÊp. ViÖc tØ gi¸ gi÷a ®ång néi tÖ VND víi USD t¨ng lµm cho viÖc xuÊt khÈu cã chiÒu h­íng thuËn lîi h¬n nh­ng bªn c¹nh ®ã c¸c nhµ nhËp khÈu l¹i gÆp khã kh¨n trong viÖc mua b¸n hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi vÒ vµ thanh to¸n sè nî ngo¹i tÖ tr­íc ®©y cho ng©n hµng ®iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn nguy c¬ nî qu¸ h¹n ®èi víi c¸c ng©n hµng. V× vËy NHCTVN cÇn ph¶i cã sù ®iÒu chØnh tØ gi¸ sao cho c©n ®èi ®­îc lîi Ých cña c¸c bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu vµ cña c¶ c¸c chi nh¸nh ng©n hµng. 3. NHCTVN cÇn ®Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu sö dông ®ång EURO trong giao dÞch thanh to¸n quèc tÕ ®ång thêi nghiªn cøu sö dông ®ång néi tÖ cña c¸c n­íc trong khu vùc thay cho viÖc sö dông USD ®Ó h¹n chÕ ¶nh h­ëng biÕn ®éng cña USD vµ n©ng cao vai trß thanh to¸n cña VND. Quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a ViÖt nam vµ c¸c n­íc thuéc nhãm sö dông ®ång EURO lµ kh¸ chÆt chÏ. Bëi tõ l©u c¸c n­íc nµy ®· lµ nh÷ng n­íc nhËp khÈu lín c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ta vÒ c¸c mÆt hµng nh­ n«ng, l©m, thuû s¶n... Ngoµi ra ®©y cßn lµ nh÷ng n­íc cung cÊp c¸c mÆt hµng nhËp khÈu quan träng cho ViÖt nam ®ã lµ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ... Vµ ®Æc biÖt lµ nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµ c¸c kho¶n viªn trî n­íc ngoµi. Bëi vËy, ®Ó cho sù hîp t¸c nµy diÔn ra ®­îc thuËn lîi h¬n n÷a, NHCTVN cÇn sím triÓn khai viÖc nghiªn cøu vµ sö dông ®ång EURO trong giao dÞch thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt nam víi c¸c n­íc. §ång thêi ®Ó h¹n chÕ sù lÖ thuéc vµo ®ång USD, vµ n©ng cao vÞ trÝ cña ®ång VND trªn tr­êng quèc tÕ chóng ta còng cÇn ph¶i xem xÐt sö dông c¸c ®ång tiÒn kh¸c cña c¸c n­íc trong khu vùc vµo viÖc thanh to¸n trùc tiÕp víi ViÖt nam. 4. Më c¸c líp ®µo t¹o nghiÖp vô, c¸c diÔn ®µn trao ®æi gi÷a c¸c ng©n hµng ViÖt nam vµ víi c¸c Ng©n hµng quèc tÕ Víi vai trß lµ Héi së chÝnh cña hÖ thèng, NHCTVN nªn tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o nghiÖp vô vµ tæ chøc c¸c diÔn ®µn trao ®æi gi÷a c¸c ng©n hµng ViÖt nam víi c¸c ng©n hµng quèc tÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chi nh¸nh ViÖt nam cã ®iÒu kiÖn n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc vµ häc hái kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng b¹n. Qua ®ã n©ng cao ®­îc chÊt l­îng trong ho¹t ®éng cña m×nh. Ngoµi ra, ®©y còng lµ c¬ ®Ó thóc ®Èy sù hîp t¸c quèc tÕ cho ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam. kÕt luËn Nh÷ng n¨m qua, tr­íc yªu cÇu ®æi míi nÒn kinh tÕ theo h­íng më cöa vµ ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vèn ngµy cµng t¨ng cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ®i tÝch cùc trong viÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh sang lÜnh vùc ng©n hµng quèc tÕ nh»m ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng yªu cÇu ®ã. Cïng víi c¸c ng©n hµng trong toµn ngµnh, Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a (ICBV) víi vai trß Ng©n hµng chñ ®¹o trong lÜnh vùc c«ng th­¬ng nghiÖp ®· tiÕn hµnh ®æi míi ho¹t ®éng theo h­íng kinh doanh ®a n¨ng, tæng hîp sang ho¹t ®éng ng©n hµng quèc tÕ. TÝn dông xuÊt nhËp khÈu, mét s¶n phÈm míi cña Ng©n hµng trong h¬n m­êi n¨n qua ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ban ®Çu vµ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng ng©n hµng quèc tÕ cña ICBV còng nh­ sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Cã ®­îc thµnh c«ng nµy mét phÇn quan träng lµ do ICBV ®· thùc hiÖn tèt ph­¬ng ch©m “an toµn, hiÖu qu¶, lî nhuËn hîp lý”. Ng©n hµng ®· coi viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông lµ biÖn ph¸p tèi ­u ®Ó t¨ng tr­ëng tÝn dông vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn, do ph¶i ho¹t ®éng trong m«i tr­êng mµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ ch­a æn ®Þnh, sù c¹nh tranh gay g¾t vµ do nh÷ng nguyªn nh©n néi t¹i nh­ vÒ con ng­êi, vÒ ®iÒu kiÖn ph­¬ng tiÖn phôc vô ho¹t ®éng... mµ viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nãi chung vµ chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu nãi riªng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Trong thêi gian tíi, víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng lµ rÊt lín. V× vËy, trªn c¬ së t×m ra nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n còng nh­ nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ trong vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu ta cã thÓ tin t­ëng r»ng ICBV sÏ lu«n ®i ®óng víi ph­¬ng ch©m cña m×nh, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ ngµy cµng ®ãng gãp nhiÒu h¬n cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam nãi chung. Tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh ho¹t ®éng cho vay xuÊt nhËp khÈu t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng khu vùc §èng §a (ICBV) C¸c tµi liÖu nghiÖp vô kh¸c cña ICBV Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp_Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Hµ néi Gi¸o tr×nh Kinh tÕ quèc tÕ_Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Hµ néi 6. Kinh tÕ ViÖt nam vµ thÕ giíi n¨m 1999-2000_Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 7. Lý thuyÕt tµi chÝnh- tiÒn tÖ_ NguyÔn Ngäc Hïng, §¹i häc Kinh tÕ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, NXB Thèng kª 8. Ng©n hµng th­¬ng m¹i_Edward Weed, Ph.D vµ Edward K. Gill, Ph.D, NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh 9. NghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i _ David Cox, NXB ChÝnh trÞ quèc gia 10. Tµi chÝnh ngo¹i th­¬ng_Herbert-Jkessler, NXB Khoa häc kü thuËt 11. T¹p chÝ ng©n hµng sè 13/T7, sè 15, 16/T10 n¨m 2000 12. T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 8/T4 n¨m 2001 Môc lôc