Chuyên đề Một số ý kiến về kế toán nghiệp vụ bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ng­êi ta s¶n xuÊt ra lµ ®Ó b¸n, ®Ó tiªu thô chø kh«ng ph¶i s¶n xuÊt ra ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu c¸ nh©n. §Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ d­ thõa, ë ®ã cã hµng v¹n ng­êi b¸n nh­ng chØ cã mét ng­êi mua cho nªn sù c¹nh tranh lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái vµ sù gay g¾t khèc liÖt cña c¹nh tranh ngµy cµng cao. B¸n hµng lµ kh©u quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp, nã gióp doanh nghiÖp tiªu thô ®­îc hµng ho¸, thu håi ®­îc vèn vµ ®¶m b¶o cã l·i ®Ó t¸i ®Çu t­ më réng. B¸n hµng lµ mét b­íc nh¶y nguy hiÓm chÕt ng­êi. B¸n hµng lµ kh©u rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi riªng. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra hµng ho¸ mµ lµm nhiÖm vô trung gian lèi gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh doanh nghiÖp th­¬ng m¹i gåm 2 kh©u chÝnh mua vµ b¸n, trong ®ã kh©u b¸n lµ kh©u quyÕt ®Þnh. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt kh©u b¸n. §Ó cã thÓ lµm tèt kh©u b¸n hµng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã ho¹t ®éng t¹o nguån thËt tèt. C«ng t¸c dù tr÷ thËt ®Çy ®ñ ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao, gi¸ c¶ phï hîp cho kh¸ch hµng vµ ®Æc biÖt ng­êi qu¶n lý ph¶i qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ ho¹t ®éng b¸n hµng t×nh h×nh xuÊt - nhËp ®Ó ®¶m b¶o cã mét sù h¹ch to¸n thËt chÝnh x¸c, trung thùc ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng th«ng tin kÞp thêi cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh trong kinh doanh. B»ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn em xin thùc hiÖn chuyªn ®Ò "Mét sè ý kiÕn vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i". Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Néi dung cña chuyªn ®Ò nµy gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. PhÇn II: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hiÖn nay. KÕt luËn PhÇn I: C¬ së lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 1. Kh¸i niÖm tiªu thô hµng ho¸, ý nghÜa cña tiªu thô hµng ho¸. a. Kh¸i niÖm vÒ tiªu thô hµng ho¸. Theo quan ®iÓm cæ ®iÓn th× coi tiªu thô hµng ho¸ chØ lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng theo quan ®iÓm Marketing hiÖn ®¹i th× tiªu thô hµng ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh gåm nhiÒu kh©u, nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau, mçi c«ng ®o¹n, kh©u cã sù liªn hÖ chÆt chÏ, ho¹t ®éng biÖn chøng víi nhau. VËy tiªu thô hµng ho¸ lµ g×? XÐt vÒ b¶n chÊt cña tiªu thô hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ hµng ho¸ tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. XÐt theo quan ®iÓm cña hiÖp héi kÕ to¸n quèc tÕ th× tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô, lao vô lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng ho¸ hoÆc dÞch vô lao vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng, ®ång thêi thu ®­îc tiÒn hoÆc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. b. ý nghÜa cña tiªu thô hµng ho¸ ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng b¸n hµng cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ sù thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ chuyÓn quyÒn së h÷u. KÕt thóc qu¸ tr×nh nµy ng­êi mua nhËn ®­îc hµng vµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc tiÒn. Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i gåm hai kh©u chÝnh mua vµ b¸n trong ®ã ho¹t ®éng b¸n hµng lµ c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt v× nã quyÕt ®Þnh c¸c nghiÖp vô kh¸c: NghiÖp vô mua hµng vµ dù tr÷. Vai trß cña nã thÓ hiÖn: - Cã b¸n ®­îc hµng míi thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®ã lµ tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. - Ho¹t ®éng b¸n hµng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n c¸c ho¹t ®éng kh¸c. - Ho¹t ®éng b¸n hµng thÓ hiÖn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý. Dïng lµm tiªu thøc ®Ó so s¸nh c¸c doanh nghiÖp víi nhau. - Lµ ph­¬ng tiÖn c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp, qua ®ã n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. - Lµ sîi d©y liªn hÖ bÒn v÷ng KH - DN, quyÕt ®Þnh sù t¸i t¹o nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. - Lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã thÓ thu håi ®­îc vèn vµ tiÕn hµnh qu¸ tr×nh t¸i ®Çu t­ më réng. 2. C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng: a. B¸n bu«n hµng ho¸. a1: B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp t¹i kho. Theo h×nh thøc nµy hµng ho¸ b¸n cho bªn mua ®­îc xuÊt ra trùc tiÕp cña ®¬n vÞ b¸n bu«n. Hµng ho¸ ®­îc bªn mua ký nhËn ®ñ hµng vµ chÊp nhËn nî th× hµng ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô (vµ ®· tr¶ tiÒn hoÆc) theo ph­¬ng thøc nµy gåm 2 h×nh thøc: B¸n hµng theo h×nh thøc b¸n hµng trùc tiÕp giao cho bªn mua t¹i kho. B¸n hµng theo h×nh thøc chuyÓn hµng göi cho ng­êi mua theo hîp ®ång. a2: B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng. Theo ph­¬ng thøc nµy hµng ho¸ b¸n cho bªn mua ®­îc giao th¼ng tõ kho cña bªn cung cÊp (®¬n vÞ b¸n hµng cho ®¬n vÞ b¸n bu«n) hoÆc giao hµng th¼ng tõ nhµ kho, bÕn c¶ng… mµ kh«ng qua kho cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Theo ph­¬ng thøc nµy gåm hai h×nh thøc: B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao tay ba. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng, hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi nhËn ®­îc tiÒn cña bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña bªn mua ®· nhËn ®­îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n. a3: B¸n hµng theo ph­¬ng thøc göi hµng ®¹i lý, ký göi. Theo ph­¬ng thøc nµy ®¬n vÞ cã hµng göi ®¹i lý, ký göi chuyÓn hµng cho ®¬n vÞ nhËn b¸n hµng ®¹i lý, ký göi vµ thanh to¸n tiÒn hoa hång cho bªn nhËn b¸n. Khi bªn nhËn b¸n hµng ®¹i lý, ký göi th«ng b¸o ®· b¸n ®­îc hµng hoÆc tr¶ tiÒn vÒ hµng nhËn ®¹i lý, ký göi th× hµng míi ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. b. B¸n lÎ hµng ho¸ Gåm hai h×nh thøc. b1: B¸n lÎ thu tiÒn tËp trung: lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng mµ nghiÖp vô giao hµng vµ thu tiÒn b¸n hµng t¸ch rêi nhau. b2: B¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp: Theo h×nh thøc nµy ng­êi b¸n trùc tiÕp thu tiÒn cña kh¸ch hµng mua hµng vµ trùc tiÕp giao hµng cho kh¸ch hµng. c. C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng kh¸c. c1: Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp. B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tiÒn nhiÒu lÇn. Ng­êi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ng­êi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. c2: C¸c tr­êng hîp kh¸c ®­îc coi lµ tiªu thô. - Tiªu thô néi bé. - Mang hµng ®i héi chî triÓn l·m, qu¶ng c¸o, chµo hµng, khuyÕn m¹i… d. B¸n hµng theo ph­¬ng thøc kho¸n. e. B¸n hµng theo h×nh thøc ®æi hµng. II. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng. A. KÕ to¸n nghiÖp vô mua hµng ë c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn (KKTX). Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c TK ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông phæ biÕn ë n­íc ta hiÖn nay, bëi nh÷ng lîi Ých hiÖn cã cña nã. Tuy nhiªn, nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i vËt t­ hµng ho¸ cã gi¸ trÞ thÊp, th­êng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n mµ ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy th× sÏ tån rÊt nhiÒu c«ng søc. Nh­ng ph­¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi, cËp nhËt. 1. Tµi kho¶n sö dông a. TK 156 - Hµng ho¸. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho cña c¸c c«ng ty doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ nã ®­îc chi tiÕt theo tõng kho, quÇy, tõng lo¹i hµng ho¸ kÕt cÊu, néi dung: Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho, quÇy gåm gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua. Bªn cã: - TrÞ gi¸ mua cña hµng xuÊt kho, quÇy. - PhÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô D­ nî: Gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ tån kho, quÇy. Tµi kho¶n 156 chi tiÕt thµnh: TK 1561 - Gi¸ mua hµng ho¸ TK 1562 - Chi phÝ mua hµng ho¸. b. Tµi kho¶n 157 - hµng göi b¸n: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng ho¸ ®· ghi hoÆc chuyÓn b¸n cho kh¸ch hµng. Hµng ho¸, s¶n phÈm nhê b¸n ®¹i lý, ký göi, gi¸ trÞ dÞch vô, lao vô ®· hoµn thµnh bµn giao cho ng­êi ®Æt hµng, nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. KÕt cÊu, néi dung: Bªn nî: - TrÞ gi¸ hµng ho¸ ®· göi ®i ch­a ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n cuèi kú. - TrÞ gi¸ lao vô do ®· thùc hiÖn víi kh¸ch hµng nh­ng ch­a ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. Bªn cã: - TrÞ gi¸ hµng ho¸, lao vô ®· ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· thanh to¸n . D­ nî: TrÞ gi¸ hµng ho¸ ®· göi ®i ch­a ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. TK 157 cã thÎ chi tiÕt ®Ó theo dâi tõng lo¹i hµng ho¸ göi ®i b¸n, dÞch vô, lao vô ®· cung cÊp thùc hiÖn cho kh¸ch hµng. c. TK 511 - doanh thu b¸n hµng. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ tiªu thô cña doanh nghiÖp thùc hiÖn trong mét kú ho¹t ®éng kinh doanh. KÕt cÊu, néi dung: Bªn nî: - Sè thuÕ ph¶i nép tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô, lao vô ®· chuyÓn cho kh¸ch hµng vµ ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. - TrÞ gi¸ hµng bÞ tr¶ l¹i - Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n - KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Bªn cã: Doanh thu b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm vµ chuyÓn cho lao vô, dÞch vô cña doanh nghiÖp thùc hiÖn trong kú. TK 511: Doanh thu b¸n hµng kh«ng cã sè d­ cuèi kú. TK 511: Cã bèn TK cÊp 2: TK 5111: Doanh thu b¸n hµng ho¸. TK 5112: Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm TK 5113: Doanh thu chuyÓn cho dÞch vô. TK 5114: Doanh thu trî cÊp trî gi¸: d. TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé : dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô néi bé. KÕt cÊu, néi dung. Bªn nî: - TrÞ gi¸ hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i (theo gi¸ b¸n tiªu thô néi bé) kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp nhËn trªn khèi l­îng hµng ho¸, dÞch vô, tiªu thô néi bé trong kú. - KÕt chuyÓn doanh thu néi bé thuÇn vµ TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Bªn cã: - Tæng sè doanh thu b¸n hµng néi bé cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú. TK 152 kh«ng cã sè d­ cuèi kú e. TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô b¸n hµng trong kú. KÕt cÊu, néi dung: Bªn nî: trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸, thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô ®· chuyÓn cho theo tõng ho¸ ®¬n Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng ho¸, thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô vµo bªn nî TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. TK 632 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. 2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ®èi víi nh÷ng lo¹i hµng ho¸ chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. a. B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp t¹i kho. BT1: TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tiªu thô. TrÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô Nî TK 632 Cã TK 156 (1561) BT2: Doanh thu cña hµng tiªu thô. Nî TK 111, 112, 131,1368… Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (kh«ng thuÕ GTGT) Cã TK 333 (33311) ThuÕ V§T ®Çu ra b. B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng. - Khi xuÊt hµng chuyÓn b¸n. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng chuyÓn b¸n Nî TK 157 Cã TK 156 - Khi hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô, ph¶n ¸nh doanh thu Nî TK 111, 112, 131, 136… Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n Cã TK 511: Doanh thu ch­a cã thuÕ Cã TK 333 (33311): ThuÕ VAT ®Çu ra. - Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ®­îc chÊp nhËn Nî TK 632 Cã TK 157 c. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao tay ba. Ph¶n ¸nh gi¸ mua cña hµng ho¸ ®· tiªu thô. Nî TK 632 : Gi¸ mua cña hµng ho¸ ch­a cã VAT Nî TK 133: Vèn ®Çu t­ ®· khÊu trõ. Cã TK 331: Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng. Nî TK 131: Sè tiÒn, ph¶i thu theo gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ Cã TK 333 (33311) thuÕ V§T ®Çu ra d. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng. - Ph¶n ¸nh hµng chuyÓn b¸n th¼ng. Nî TK 157: Gi¸ mua cña hµng ho¸ ch­a cã V§T Nî TK 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 331: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. - Khi hµng ®­îc x¸c ®Þnh tiªu thô. Nî TK 111, 112, 131: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Doanh thu ch­a cã thuÕ Cã TK 333 (33311) VAT ®Çu ra. - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ mua cña hµng ®· tiªu thô Nî TK 632 Cã TK 157 e. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n lÎ. TÊt c¶ c¸c lo¹i tiÒn thanh to¸n (sÐc, ng©n phiÕu…) ®Òu ghi vµo TK 111. - Tr­êng hîp nh©n viªn b¸n hµng nép thõa tiÒn doanh thu vÉn ghi theo sè tiÒn ph¶i nép (gi¸ b¸n cu¶ hµng ho¸) kho¶n tiÒn thõa ghi vµo thu nhËp bÊt th­êng. Nî TK 111: Sè tiÒn thùc nép Cã TK 511: Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311) thuÕ VAT ®Çu ra Cã TK 721: Sè tiÒn thõa. + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632 Cã TK 156 - Tr­êng hîp nh©n viªn b¸n hµng nép thiÕu tiÒn b¸n hµng doanh thu vÉn ghi theo gi¸ b¸n, sè tiÒn thiÕu nh©n viªn b¸n hµng ph¶i båi th­êng, kh«ng ®­îc bï trõ gi÷a nh÷ng lÇn ph¸t sinh thõa thiÕu, gi÷a nh÷ng nh©n viªn b¸n hµng cã ph¸t sinh thõa thiÕu. Nî TK 111: Sè tiÒn thùc nép Nî TK 138 (1388) Sè tiÒn thiÕu nghiÖp vô b¸n hµng ph¶i båi th­êng. Cã TK 511: Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311): VAT ®Çu ra + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n. Nî TK 632 Cã TK 156. f. B¸n hµng tr¶ gãp vµ b¸n hµng ký göi, ®¹i lý. - B¸n hµng ký göi, ®¹i lý + T¹i ®¬n vÞ giao hµng ®¹i lý. Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng chuyÓn giao cho c¬ së nhËn lµm ®¹i lý hay b¸n hµng ký göi. Nî TK 157 Cã TK 156. Ph¶n ¸nh gi¸ mua cña hµng ®¹i lý, ký göi ®· ®­îc b¸n Nî TK 632 Cã TK 157 Ph¶n ¸nh doanh thu Nî TK 111, 112, 131 : Sè tiÒn ®· trõ vµo hoa hång Nî TK 641: Hoa hång göi ®¹i lý b¸n Cã TK 511 (5112): Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311): VAT ®Çu ra NÕu hµng ho¸ göi ®¹i lý ®­a vÒ nhËp kho (kh«ng tiªu thô ®­îc). Nî TK 156 Cã TK 157 + KÕ to¸n bªn nhËn ®¹i lý Hµng nhËn ®¹i lý vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn göi do ®ã khi nhËn hµng ®¹i lý b¸n kÕ to¸n ghi vµo TK 003. Nî TK 003: TrÞ gi¸ hµng nhËn ®¹i lý. Khi tiªu thô hµng nhËn ®¹i lý Nî TK 111: Sè tiÒn thu ®­îc theo gi¸ b¸n Cã TK 5113: Hoa hång nhËn ®¹i lý Cã TK 331: Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho bªn göi ®¹i lý ghi ®en Cã TK 003: TrÞ gi¸ hµng nhËn ®¹i lý ®· tiªu thô. Khi tr¶ tiÌn cho bªn nhËn ®¹i lý Nî TK 331 Cã TK 111, 11 2 Sè thuÕ VAT ph¶i nép tÝnh trªn chªnh lÖch gi¸ hoÆc hoa hång ®­îc h­ëng. VAT ph¶i nép Nî TK 331 Cã TK 3331 S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô t¹i ®¬n vÞ b¸n hµng ®¹i lý, ký göi. TK 911 TK 511 TK 111,112 KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn Hoa hång ®¹i lý ®­îc h­ëng TK 331 Ph¶i tr¶ chñ hµng Toµn bé tiÒn hµng Thanh to¸n tiÒn hµng cho chñ hµng TK 003 NhËn B¸n tr¶ l¹i g. Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp. KÕ to¸n theo ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp nh­ sau: Khi xuÊt hµng giao cho ng­êi mua. BT1: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng mua cña hµng ho¸ xuÊt kho Nî TK 632 Cã TK 156 BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu cña hµng b¸n tr¶ gãp. Nî TK 111, 112: Sè tiÒn ng­êi mua thanh to¸n lÇn ®Çu vµo thêi ®iÓm mua Nî TK 131: Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu ë ng­êi mua. Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ 1 lÇn Cã TK 333 (33311) VAT ®Çu ra Cã TK 711: Tæng sè lîi tøc tr¶ chËm. S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng tr¶ gãp. TK 911 TK 511 K/c doanh thu thuÇn TK 33311 TK711 Lîi tøc tr¶ chËm ThuÕ VAT ph¶i nép TÝnh trªn gi¸ b¸n thu tiÒn ngay DT theo gi¸ b¸n tiÒn ngay Sè tiÒn ng­êi mua tr¶ lÇn ®Çu TK 131 Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu ë ng­êi mua TK 111, 112 Thu ë ng­êi mua c¸c kú sau h. B¸n hµng theo ph­¬ng thøc ®æi hµng. Trong tr­êng hîp tiªu thô theo h×nh thøc ®æi hµng, kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ b¸n chÞu råi thu b»ng hiÖn vËt kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: - NÕu hµng mang ®i thuéc diÖn VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ hµng nhËn vÒ ®­îc dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n: Khi xuÊt kho hµng ho¸ ®Ó ®æi hµng ho¸ kh¸c: Nî TK 131: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n cña hµng xuÊt ®æi. Cã TK 511: Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a thuÕ cña hµng xuÊt ®æi Cã TK 333 (33311) VAT ®Çu ra Ph¶n ¸nh gi¸ mua cña hµng xuÊt ®æi. Gi¸ mua cña hµng xuÊt ®æi Nî TK 632 Cã TK 156 Khi nhËp kho hµng ®æi Nî TK 156 Gi¸ mua hµng ho¸ ch­a cã VAT Nî TK 133 VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 131: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n. - NÕu hµng ®em ®i trao ®æi thuéc diÖn chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ hµng nhËn vÒ dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh chÞu thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu VAT, kÕ to¸n ghi: Nî TK 156: Gi¸ trao ®æi (c¶ thuÕ VAT ph¶i nép cña hµng mang ®i) Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng(gi¸ kh«ng cã VAT) Cã TK 333 (33311) VAT cña hµng mang ®i trao ®æi. k. Ph­¬ng ph¸p tiªu thô néi bé. H¹ch to¸n tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n nh­ tiªu thô bªn ngoµi. Cô thÓ: - Khi chuyÓn cho s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong c«ng ty, tæng c«ng ty kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n: BT1: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng xuÊt kho Nî TK 632 Cã TK 156 BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô néi bé Nî TK 111, 112: TiÒn hµng ®· thu Nî TK 136 (1368): Sè tiÒn hµng ph¶i thu néi bé Cã TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé Cã TK 333 (33311) thuÕ VAT ph¶i nép. - Tr­êng hîp dïng hµng ho¸, s¶n phÈm… mang ®i biÕu, tÆng, qu¶ng c¸o, chµo hµng… kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ mua cña hµng xuÊt kho Nî TK 632 Cã TK 156 BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô + NÕu dïng phôc vô cho kinh doanh ghi: Nî TK 641, 642 Cã TK 512 + NÕu dïng cho biÕu tÆng, th­ëng c«ng nh©n viªn chøc… (bï ®¾p b»ng quü th­ëng, quü phóc lîi) Nî TK 431: TÝnh theo tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 512: Doanh thu cña hµng tiªu thô ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311) VAT ph¶i nép. 3. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh hµng chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu thuÕ VAT. a. Nguyªn t¾c chung. VÒ h¹ch to¸n gi¸ mua cña hµng xuÊt kho tÝnh theo VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng ph¶i chÞu VAT còng t­¬ng tù nh­ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, chØ kh¸c trong chØ tiªu doanh thu (ghi nhËn TK 511, 512) bao gåm c¶ thuÕ VAT. ThuÕ VAT ph¶i nép cuèi kú ghi nhËn vµo chi phÝ qu¶n lý. b. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n C¸c nghiÖp vô cña hai tr­êng hîp nµy hÇu nh­ gièng nhau chØ kh¸c ë bót to¸n ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô. Doanh thu cña hµng tiªu thô. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt khÈu Tæng gi¸ thanh to¸n Nî TK 111, 112, 131… Cã TK 511, 512… 4. KÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu: - Khi xuÊt kho hµng ho¸ chuyÓn ®i xuÊt khÈu Nî TK 157 Cã TK 156 - Tr­êng hîp hµng chuyÓn th¼ng ®i b¸n Nî TK 157: Gi¸ mua cña hµng ho¸ ch­a cã VAT Nî TK 133: VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 141, 311… Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n - Khi hµng xuÊt khÈu ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô, thu ®­îc tiÒn b»ng ngo¹i tÖ, doanh thu xuÊt khÈu ghi vµo bªn cã TK 511 quy ®æi ra tiÒn ViÖt Nam theo tØ gi¸ thùc tÕ (tØ gi¸ do Ng©n hµng Nhµ n­íc c«ng bè t¹i thêi ®iÓm doanh nghiÖp b¸n hµng). Sè tiÒn ngo¹i tÖ thu ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 1122 quy ®æi ra tiÒn ViÖt Nam theo tØ gi¸ h¹ch to¸n (tØ gi¸ do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh), kho¶n chªnh lÖch tØ gi¸ ghi vµo TK 413. + Tr­êng hîp tØ gi¸ thùc tÕ > tØ gi¸ h¹ch to¸n Nî TK 1122: Sè tiÒn theo tØ gi¸ h¹ch to¸n Nî TK 413 chªnh lÖch Cã TK 511: Doanh thu theo tØ gi¸ thùc tÕ + Tr­êng hîp tØ gi¸ thùc tÕ < tØ gi¸ h¹ch to¸n Nî TK 1122: Sè tiÒn theo tØ gi¸ h¹ch to¸n Cã TK 511: Doanh thu theo tØ gi¸ thùc tÕ Cã TK 413: Chªnh lÖch. Ghi ®ång thêi Nî TK 007: Sè nguyªn tÖ thu ®­îc - Kho¶ng c¸ch gÝa thùc tÕ cña hµng xuÊt khÈu ®· tiªu thô Nî TK 632 Cã TK 157 - Khi tÝnh thuÕ XK ph¶i nép Sè tiÒn ®­îc hoµn thuÕ ThuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép Nî TK 511 Cã TK 3333 - Tr­êng hîp doanh nghiÖp ®­îc hoµn thuÕ VAT ®Çu ra vµo cña hµng xuÊt khÈu. Nî TK 111, 112 Cã TK 133 B. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K) Ph­¬ng ph¸p KK§K lµ ph­¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt liÖu, hµng ho¸, s¶n phÈm trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh l­îng tån kho thùc tÕ vµ l­îng xuÊt dïng. §é chÝnh x¸c cña ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng cao mÆc dï ph­¬ng ph¸p nµy tiÕt kiÖm ®­îc c«ng søc ghi chÐp vµ nã chØ tån t¹i víi nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh nhiÒu lo¹i hµng ho¸, vËt t­ kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp, th­êng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n. 1. TK sö dông Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông nh÷ng TK sau: a. TK 156 - Hµng ho¸: TK nµy dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn hµng ho¸ tån kho. Bªn nî: TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng ho¸ tån kho, tån quÇy cuèi kú. D­ nî: Gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. b. TK 157 - Hµng göi b¸n: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng göi b¸n, ký göi, ®¹i lý ch­a b¸n ®­îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. Bªn nî: TrÞ gi¸ hµng ho¸ göi b¸n cuèi kú Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng ho¸ göi b¸n ®Çu kú D­ nî: TrÞ gi¸ hµng göi b¸n ch­a b¸n ®­îc thêi ®iÓm kiÓm kª. c. TK 611 - mua hµng ho¸: TK nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng ho¸ mua vµo theo gi¸ thùc tÕ vµ ®­îc më chi tiÕt theo tõng thø hµng ho¸. Bªn nî: TrÞ gi¸ hµng ho¸ thùc tÕ ch­a tiªu thô ®Çu kú vµ t¨ng thªm trong kú do c¸c nguyªn nh©n (mua vµo, nhËn cÊp ph¸t, nhËn gãp vèn). Bªn cã: Gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. TK 611: Kh«ng cã sè d­ cuèi kú d. TK 632 - gi¸ vèn hµng b¸n: Dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú. Bªn nî: TrÞ gi¸ vãn hµng tiªu thô trong kú Bªn cã: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú 2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n - ®Çu kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng ch­a tiªu thô: Nî TK 611 Cã TK 156 - KÕ to¸n doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn: KÕ to¸n doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú t­¬ng tù nh­ ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Doanh thu thuÇn Nî TK 511 Cã TK 911 - KÕt chuyÓn gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ®· tiªu thô (gi¸ vèn hµng b¸n): ë c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cuèi kú sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸ cßn l¹i cuèi kú kÕ to¸n tÝnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ®· tiªu thô trong kú Nî TK 632 Cã TK 611 PhÇn II: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hiÖn nay I. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc. Nh×n chung c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hiÖn nay ®· cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc qu¶n lý kinh doanh vµ qu¶n lý chÆt chÏ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n ®· ghi ®Çy ®ñ t×nh h×nh xuÊt b¸n, thanh to¸n tiÒn hµng, hµng tån kho, doanh thu… Do ®ã viÖc cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c qu¶n lý, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp víi c¬ quan cÊp trªn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch hoµn chØnh ®Çy ®ñ, theo ®óng chÝnh s¸ch, chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n­íc ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch triÖt ®Ó. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp còng cã nh÷ng c¶i tiÕn t­¬ng ®èi phï hîp víi quy m« tr×nh ®é kÕ to¸n cña doanh nghiÖp m×nh. ViÖc c¶i tiÕn mµ c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh hÇu nh­ ®óng víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. II. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nhiÒu tån t¹i cÇn ph¶i th¸o gì, c¶i tiÕn ®Ó c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i hiÖn nay ngµy cµng hoµn thiÖn. Cô thÓ: TK 156 ®­îc chi tiÕt thµnh 2 TK cÊp II 1561: Gi¸ mua cña hµng ho¸ 1562: Chi phÝ thu mua hµng ho¸ TK cÊp II 1561 ®­îc chi tiÕt thµnh nh÷ng tµi kho¶n cÊp III theo tõng kho hµng, quÇy hµng, chi nh¸nh. NÕu chi tiÕt nh­ trªn th× doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chØ theo dâi ®­îc mÆt gÝa trÞ cña hµng nhËp, xuÊt, tån, cßn vÒ mÆt chñng lo¹i mÆt hµng. C¸c doanh nghiÖp rÊt khã cã thÓ theo dâi ®­îc, chÆt chÏ vÒ sè l­îng, chñng lo¹i mÆt hµng nhËp, xuÊt, tån cña tõng kho hµng. §Ó cã thÓ kh¾c phôc vÊn ®Ò trªn ®ang tån t¹i trong mét sè c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th× phßng kÕ to¸n cña c¸c doanh nghiÖp ®ã cÇn më thªm c¸c tµi kho¶n cÊp IV chi tiÕt hµng ho¸ nhËp, xuÊt, tån kho theo tõng lo¹i hµng ho¸. Cã nh÷ng mÆt hµng doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mua vÒ võa ®Ó b¸n võa ®Ó tiªu dïng trong néi bé doanh nghiÖp còng ®­îc ®­a c¶ vµo TK 156 nh­ vËy rÊt khã x¸c ®Þnh l­îng, hµng thùc chÊt mua vÒ ®Ó b¸n vµ ®Ó tiªu dïng vµ còng khã khi x¸c ®Þnh l­îng hµng ho¸ thùc chÊt ®­îc tiªu thô. VËy nªn ch¨ng nªn më mét tµi kho¶n cÊp II trong TK 156 ®Ó h¹ch to¸n l­îng hµng ho¸ mua vÒ ®Ó dïng cho tiªu dïng néi bé. KÕt luËn §Ó gióp cho ng­êi qu¶n lý vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn n¾m v÷ng t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th× ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ph¶i thËt sù chÝnh x¸c trung thùc, hîp lý. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng kÕ to¸n ngµy cµng diÔn ra s«i ®éng vµ phøc t¹p v× vËy ®ßi hái hÖ thèng h¹ch to¸n, kÕ to¸n cña nhµ n­íc ph¶i kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn cã nh­ vËy míi t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ mét c¸ch tèt nhÊt vµ c¬ quan cã thÈm quyÒn cña nhµ n­íc míi cã thÓ gi¸m s¸t chÆt chÏ nh÷ng ho¹t ®éng kÕ to¸n diÔn ra trong nÒn kinh tÕ. Th­¬ng m¹i cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã thÓ coi lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp trung gian, nã lµm nhiÖm vô kÕt nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Ho¹t ®éng chÝnh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ mua ®Ó b¸n nh»m kiÕm lêi. V× vËy ho¹t ®éng b¸n hµng cã vai trß ®Æc biÖt ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, nã quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i hay lç, tån t¹i hay kh«ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn th­¬ng tr­êng. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ, chÝnh x¸c, trung thùc ®Ó gióp cho doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt ®­îc kh©u b¸n. C«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ngµy cµng ®­îc nhµ n­íc hoµn thiÖn ®Ó phï hîp vµ thÝch øng víi thùc tÕ, gióp cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn mét c¸ch t­¬ng xøng víi vai trß mµ nã ®¶m nhËn. Do kiÕn thøc cßn h¹n hÑp, chuyªn ®Ò cßn nhiÒu thiÕt sãt em mong thÇy th«ng c¶m vµ chØ b¶o cho em. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy.