Công nghệ Boot - Rom

Tựa đề: Báo cáo thực tập tốt nghiệp : Công nghệ Boot - Rom Tác giả: Phạm Phi, Hùng Từ khóa: Công nghệ Mạng máy tính Ngày phát hành: 14-Jan-2010 Series/Report no.: 66 Tr.

pdf66 trang | Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 2028 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Công nghệ Boot - Rom, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
øo. - Sao cheùp döõ lieäu töø goùi vaøo boä nhôù ñeäm ñeå taùi laép gheùp. - Chuyeån döõ lieäu ñaõ taùi laép gheùp vaøo chöông trình öùng duïng döôùi daïng söû duïng ñöôïc. Caû maùy tính gôûi vaø maùy tính nhaän caàn thöïc hieän töøng böôùc theo cuøng moät caùch ñeå döõ lieäu luùc nhaän luùc gôûi seõ khoâng thay ñoåi so vôùi luùc gôûi. Chaúng haïn, hai giao thöùc coù theå chia thaønh nhieàu goùi vaø boå sung theâm caùc thoâng tin thöù töï, thoâng tin thôøi löôïng vaø thoâng tin kieåm loãi, tuy nhieân moãi giao thöùc laïi thöïc hieän vieäc naøy theo caùch khaùc nhau. Do ñoù, maùy tính duøng giao thöùc naøy seõ khoâng theå giao tieáp thaønh coâng vôùi maùy tính duøng giao thöùc khaùc. C. MOÄT SOÁ GIAO THÖÙC THOÂNG DUÏNG  IPX (Internetworking Packet eXchange : trao ñoåi goùi döõ lieäu maïng): Laø nghi thöùc cuûa maïng Netware, IPX gioáng IP laø khoâng caàn quan taâm ñeán caáu hình maïng cuûa heä thoáng cuõng nhö vieäc phaân tuyeán döõ lieäu giöõa hai ñaëc ñieåm truyeàn vaø nhaän nhö theá naøo. Tuy nhieân khaùc vôùi IP, IPX coù theå töï caáu hình. Noù coù theå taïo caùc ñòa chæ maïng töø söï keát hôïp giöõu ñòa chæ maïng ñöôïc taïo ra bôûi nhaø quaûn trò maïng vôùi ñòa chæ card maïng ôû lôùp MAC. Tính naêng naøy laøm cho vieäc thieät laäp maïng trôû neân ñôn giaûn vì khi maïng ñöôïc keát noái veà maët vaät lyù, IPX coù theå töï ñoäng caáu hình vaø phaân tuyeán döõ lieäu raát nhanh, nhaø quaûn trò maïng khoâng caàn taïo ra moät ñòa chæ maïng rieâng bieät cho moãi maùy tính. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 10 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Moät öu ñieåm khaùc nöõa laø goùi döõ lieäu cuûa IPX raát gioáng goùi döõ lieäu cuûa IP neân chuùng ta coù theå chuyeån ñoåi caùc goùi döõ lieäu cuûa IPX sang IP ñeå phaân tuyeán treân internet. Ñaây laø caùch höõu hieäu nhaát ñeå keát noái ngöôøi duøng vôùi internet maø khoâng phaûi caáu hình TCP/IP laïi cho töøng maùy. Tuy nhieân ñieàu baát lôïi laø tính töông thích vôùi internet khoâng haøon haûo vaø phaûi maát moät khoaûng thôøi gian ñeå chuyeån ñoåi töø IPX sang IP cho caùc goùi döõ lieäu. Nhöng noùi chung, IPX coù theå coi laø giaûi phaùp thay theá cho IP neáu heä thoâng maïng khoâng yeâu caàu keát noái internet.  NETBIOS-NETBEUI IBM ñöa ra nghi thöùc NetBios ñeå söû duïng cho caùc maïng nhoû, coù caáu hình chæ moät Segment. Töông töï nhö Bios cuûa maùy tính caù nhaân chuyeân xöû lyù caùc giao tieáp giöõa heä ñieàu haønh vôùi phaàn cöùng maùy tính. NetBios vaø NetBeui ( NetBios Extended User Interface) laø caùc nghi thöùc hoã trôï cho caùc thao taùc Input/Output (I/O) treân maïng. NetBios (vaø NetBeui) ñöôïc thieát keá vôùi yù ñoà söû duïng cho caùc maïng LAN nhoû neân khoâng theå hoaït ñoäng treân moâi tröôøng WAN. Neáu muoán söû duïng trong WAN, chuùng ta phaûi ñoùng goùi caùc Packet NetBios theâm moät laàn nöõa trong Packet cuûa IPX hoaëc IP thoâng qua quaù trình goïi laø NBT (NetBios treân TCP/IP). NetBios vaø NetBeui coù öu ñieåm hôn IP vaø IPX laø khoâng söû duïng caùch ñaùnh ñòa chæ baèng soá maø bieåu dieãn ñòa chæ theo teân. Ví duï: moät maùy tính teân Kim vaø moät maùy tính teân Moäc. Maùy Kim gôûi ñòa chæ cho maùy Moäc thì ñòa chæ nguoàn laø Kim, coøn ñòa chæ ñích laø Moäc. Vaø cuõng khoâng caàn bieán ñoåi teân cuûa maùy tính töø daïng kyù töï sang daïng soá trong quaù trình truyeàn döõ lieäu. Yeáu ñieåm cuûa phöông phaùp theo ñòa chæ theo teân laø moãi maùy tính maïng phaûi coù caùch naøo ñoù ñeå nhaéc nhôû caùc maùy tính khaùc trong maïng nhaän bieát ñöôïc söï hieän dieän cuûa noù ( ví duï : tieáng ñoäng vaät keâu trong moät khu vöïc naøo ñoù baùo hieäu raèng ñang coù söï hieän dieän cuûa noù…). Netbios cuõng chieám moät ít dung löôïng ñöôøng truyeàn khi chuùng thöïc hieän nhaéc nhôû laãn nhau veà söï hieän dieän cuûa caùc maùy tính maïng khaùc. Chính ñaëc tính naøy laø moät trong nhöõng lyù do laøm cho NetBios vaø NetBeui chæ thích hôïp cho maïng nhoû.  TCP/IP (Transfer Control Protocol / Internet Protocol : Giao thöùc ñieàu khieån truyeàn/ giao thöùc maïng): Neáu coù moät giaûi phaùp naøo ñöôïc goïi laø toång quan cho theá giôùi maïng thì doù chính laø TCP/IP. TCP/IP goàm taäp hôïp moät boä nghi thöùc ñöôïc xaây döïng vaø coâng nhaän bôûi caùc toå chöùc Quoác Teá. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 11 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân TCP/IP laø moät nghi thöùc hoaït ñoäng maø khoâng quan taâm ñeán söï phaân tuyeán giöõa caùc goùi döõ lieäu treân maïng giöõa maùy tính gôûi vaø maùy tính nhaän, ñoù laø lyù do taïi sao TCP/IP ñöôïc söû duïng nhieàu treân Internet. TCP/IP coù theå hoaït ñoäng treân nhieàu maïng coù neàn (phaàn cöùng) heä thoáng khaùc nhau vaø cung caáp moät caùch thöùc caáu hình ñòa chæ maïng khaù hieäu quaû. IP coù haiù khuyeát ñieåm laø: tính phöùc taïp vaø soá löôïng ñòa chæ maïng döï tröõ ngaøy ñang caïn daàn. Tuy nhieân, IP version 6 ( IP v.6) ñaõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà naøy vaø ñang ñöôïc chaáp nhaän. Maëc duø phöc taïp nhöng TCP/TP toû ra raát hieäu quaû cho pheùp keát noái nhieàu kieåu maùy tính khaùc nhau chaïy treân caùc heä ñieàu haønh khaùc nhau thaønh moät heä thoáng maïng duy nhaát deã kieåm soaùt veà caáu hình. TCP/IP HOAÏT ÑOÄNG NHÖ THEÁ NAØO ? Internet laø maïng chuyeån maïch boù, nghóa laø khi chuùng gôûi thoâng tin qua internet töø maùy tính cuûa mình ñeán maùy tính khaùc thì döõ lieäu ñöôïc chia thaønh boù nhoû. Chuoãi caùc boä phaän chuyeån maïch ñöôïc goïi laø boä haønh trình gôûi töøng boù qua internet moät caùch rieâng leû. Sau khi taát caû caùc boù ñöôïc gôûi tôùi maùy tính nhaän, chuùng phaûi ñöôïc keát hôïp trôû laïi veà daïng ban ñaàu. Hai nghi thöùc thöïc hieän vieäc phaân chia döõ lieäu thaønh caùc boù, chuyeån taûi caùc boù qua internet vaø keát hôïp caùc boù nôi nhaän ñoù laø TCP/IP. Vì nhieàu lyù do keå caû giôùi haïn phaàn cöùng, döõ lieäu ñöôïc gôûi thoâng qua internet phaûi ñöôïc chia thaønh caùc boù nhoû khoâng quaù 1500 kyù töï. Moãi boù ñeàu chöùa tieâu ñeà cuûa thoâng tin, chaúng haïn thöù töï cuûa caùc boù seõ ñöôïc toå hôïp vôùi caùc boù coù lieân quan. Khi TCP taïo ra töng boù, noù seõ tính toaùn vaø coäng soá kieåm tra vaøo tieâu ñeà laø soá maø TCP söû duïng ôû ñaàu nhaän seõ xaùc ñònh caùc loãi sai coù theånaûy sinh trong quaù trình truyeàn daãn boù döõ lieäu. Soá naøy döïa treân soá löôïng döõ lieäu chính xaùc trong ñoù. Moãi boù ñöôïc ñöa vaøo moät IP rieâng leû chöùa thoâng tin veà nôi gôûi döõ lieäu. Taát caû caùc goùi döõ lieäu cho tröôùc ñeàu coù cuøng thoâng tin ñòa chæ ñeå coù theå gôûi ñeán cuøng vò trí nôi chuùng coù theå ñöôïc toång hôïp toång hôïp laïi. Caùc goùi IP coù tieâu ñeà vôùi thoâng tin ñòa chæ gôûi, ñòa chæ nhaän, thôøi gian duy trì boù thoâng tin tröôùc khi loaïi boû. Khi caùc boù ñöôïc gôûi qua internet, caùc boä haønh trình seõ kieåm tra caùc bao IP vaø tìm ñòa chæ cuûa chuùng. Caùc boä naøy xaùc ñònh hieäu quaû nhaát ñeå gôûi töøng boù ñeán boä haønh trình gaàn ñích nhaát. Sau khi qua caùc boä haønh trình, caùc boù ñeán cuøng ñòa chæ. Do phaûi löu thoâng treân internet thay ñoåi lieân tuïc, caùc boù coù theå gôûi theo nhieàu ñöôøng khaùc nhau vaø coù theå ñích khoâng theo thöù töï. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 12 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Sau khi caùc boù ñeán ñích,TCP tính toaùn soá kieåm tra töøng boù, so saùnh soá naøy vôùi soá kia ñaõ gôûi trong boù. Neáu hai soá khoâng töông hôïp, TCP bieát döõ lieäu trong ñoù bò toån thaát trong quaù trình truyeàn taûi lieàn loaïi boû goùi naøy vaø yeâu caàu gôûi goùi khaùc. Khi caùc boù nguyeân veïn ñeàu ñeán cuøng ñòa chæ, TCP seõ toång hôïp chuùng laïi thaønh daïng döõ lieäu nhö khi gôûi. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA BOÄ HAØNH TRÌNH: boä haønh trình coù caùc coång nhaän caùc boù IP vaø coång Out ñeå gôûi caùc boù. Khi moät boù ñeán coång Input boä haønh trình xem xeùt tieâu ñeà cuûa boù naøy vaø xaùc ñònh ñích ñeán treân baûng haønh trình, cô sôû döõ lieäu baùo cho boä haønh trình veà caùch thöùc gôûi caùc boù ñeán caùc ñíc khaùc nhau. Döïa treân thoâng tin theo baûng haønh trình, boù ñöôïc gôûi ñeán coång Output thích hôïp, coång naøy gôûi boù thoâng tin ñeán boä haønh trình gaén vôùi ñích cuûa boù ñoù. Neáu boù ñeán caùc coång Input nhanh hôn toác ñoä xöû lyù cuûa boä haønh trình, boù naøy ñöôïc giöõ laïi trong thöù töï Input. Boä haønh trình seõ söû lyù caùc boù töø daõy naøy theo thöù töï nhaän caùc boù. Neáu soá löôïng caùc boù nhaän ñöôïc vöôït quaù chieàu daøi daõy thöù töï, caùc boù coù theå bæ thaát, khi ñieàu naøy xaûy ra, nghi thöùc TCP treân maùy tính gôûi vaø nhaän seõ gôûi laïi caùc boù ñoù.  CSMA/CD – Carier Sense Multiple Access with Collision Detection: (toå chöùc xaâm nhaäp nhieàu moái baèng caûm nhaän soùng maïng coù doø xung ñoät). Khi söû duïng giao thöùc naøy caùc traïm coù quyeàn chuyeån döõ lieäu treân maïng vôùi soá löôïng nhieàu hay ít moät caùch ngaãu nhieân hoaëc baát kyø khi coù nhu caàu truyeàn döõ lieäu ôû moãi traïm. Moãi traïm seõ kieåm tra tuyeán vaø khi naøo tuyeán khoâng baän môùi baét ñaàu chuyeån caùc goùi döõ lieäu. Vôùi phöông phaùp CSMA/CD,thænh thoaûng seõ coù hôn moät traïm ñoàng thôøi truyeàn döõ lieäu vaø taïo ra sö xung ñoät laøm döõ lieäu thu ñöôïc ôû caùc traïm bò sai leäch. Ñeå traùnh söï tranh chaáp naøy, moãi traïm phaûi ñeàu phaûi phaùt hieän ñöôïc söï xung ñoät döõ lieäu. Traïm phaùt phaûi kieåm tra Bus trong khi gôûi döõ lieäu ñeå xaùc ñònh raèng tín hieäu treân Bus thaät suï ñuùng. Nhö vaäy, seõ phaùt hieän ñöôïc baát kyø xung ñoät naøo coù theå xaûy ra. Khi phaùt hieän coù söï xung ñoät, laäp töùc traïm seõ gôûi ñi moät maãu laøm nhieãu ñaõ ñöôïc ñònh tröôùc ñeå baùo cho caùc traïm bieát laø coù söï xung ñoät xaûy ra vaø chuùng seõ boû qua caùc goùi döõ lieäu naøy. Sau ñoù, traïm phaùt seõ trì hoaõn moät khoaûng thôøi gian ngaãu nhieân tröôùc khi phaùt laïi döõ lieäu. Öu ñieåm cuûa CSMA/CD laø ñôn giaûn, meàm deûo, hieäu quaû truyeàn thoâng tin cao khi löu löôïng thoâng tin cuûa maïng thaáp. Vieäc theâm vaøo hay dòch chuyeån caùc traïm treân tuyeán khoâng aûnh höôûng ñeán caùc thuû tuïc cuûa giao thöùc. Ñieåm baát lôïi cuûa CSMA/CD laø hieäu suaát cuûa tuyeán giaûm xuoáng nhanh khi phaûi taûi quaù nhieàu thoâng tin. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 13 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Chöông 13 MAÏNG ETHERNET Ethernet laø moät trong nhieàu daïng maïng thoâng duïng vaø phoå bieán nhaát hieän nay. Trong maïng Ethernet, caùc maùy ñöôïc noái chung moät caùp theo moâ hình sau : Taàm hoaït ñoäng cuûa maïng Ethernet khoâng lôùn. Moãi maùy coù theå keát noái vaøo daây chung ôû taàm 400 m (coù theå leân tôùi 2000m hoaëc 4000m). Neáu muoán keát noái xa hôn thì phaûi coù caùc traïm chuyeån tieáp (hup, repeater, switch, router, . . .). Toác ñoä truyeàn cuûa Ethernet cuõng khaù cao. Hieân nay thöôøng duøng laø Mbps ( Fastethernet) vaø cuõng coù 1000Mbps (Gigaethernet). Pc 1 Pc 2 Pc (x) Daây caùp chung Maïng Ethernet duøng cheá ñoä CSMA/CD (carrier sense media access/ collsion detection :phöông thöùc ña truy caäp caûm nhaän soùng mang tín hieäu xung ñoät ) ñeå xem maïng coù raûnh maø truyeàn thoâng tin ñi khoâng. Vì Ethernet duøng caùp chung, neân moãi maùy tröôùc khi gôûi tín hieäu phaûi xem thöû coi caùp chung coù roãi hay khoâng. Moãi maùy laéng nghe tín hieäu cuûa daây caùp chung ñeå xem xeùt xem luùc naøo daây chung ñang roãi vaø luùc naøo daây chung ñang baän. Neáu maïng ñang baän, maùy ñoù seõ phaûi chôø ( thöôøng laø vaøo khoaûng 10m/s) sau ñoù laéng nghe laïi. Giaû söû, cuøng moät luùc maïng ñang roãi maø coù hai maùy gôûi tín hieäu cuøng moät luùc, seõ xaûy ra hieân töôïng bò chuyeån sai leäch hoaëc tín hieäu naøy ñeø choàng leân tín hieäu khaùc goïi laø collsion ( söï va chaïm ). Phaùt hieän ra ñieàu ñoù, hai maùy phaûi chôø moät thôøi gian ngaãu nhieân. Neáu voâ tình thôøi gian chôø ngaãu nhieân cuûa caùc maùy cheânh leäch khoâng nhieàu thì söï va chaïm ñoù laïi xaûy ra, khi ñoù thôøi gian chôø cuûa hai maùy seõ gaáp ñoâi thôøi gian chôø ban ñaàu. Laàn thöù ba gaáp 4, laàn thöù tö gaáp 8 . . .Söï laëp laïi nhö vaäy daãn tôùi vieäc moät maùy seõ gôûi tín hieäu ñi tröôùc vaø maùy coøn laïi seõ truyeàn tín hieäu ñi sau. Ñoù laø yù töôûng cuûa Carrier Sense Media Access – Collsion Detection (phöông thöùc ña truy caäp caûm nhaän soùng mang tín hieäu xung ñoät). Cuõng chính vì lyù do duøng chung caùp neân moïi thoâng tin gôûi ñi töø moät maùy seõ ñöôïc truyeàn khaép nôi trong maïng. Vieäc nhaän hay boû laø do NIC (Network Interface Card : Card maïng giao tieáp) ñaûm nhaän. Giaû söû maùy A gôûi thoâng ñieäp cho maùy B trong cuøng maïng. Maùy C, neáu ôû trong HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 14 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân cuøng maïng ñoù cuõng seõ nhaän ñöôïc tín hieäu do maùy A gôûi. Vaäy laøm sao hai maùy coù theå giöû thoâng ñieäp cho nhau ñöôïc ? Vaán ñeà naøy ñöôïc giaûi quyeát ôû taàng lieân keát döõ lieäu ( Data Link Layer ) cuûa moâ hình OSI. Taàng lieân keát döõ lieäu coù moät sublayer ( lôùp phuï) goïi laø Media Access Control (MAC) sublayer ( lôùp ñieàu khieån ña truy caäp). Lôùp naøy coù nhieäm vuï nhaän vaø gôûi tín hieäu vaøo caùp chung döïa treân ñòa chæ card maïng. Ñòa chæ card maïng hay coøn goïi laø MAC address goàm moät chuoãi bao haøm 12 kyù töï (goàm soá vaø chöõ). Cöù hai kyù töï thì ñöôïc ngaên caùch nhau bôûi moät daáu chaám ( ví du:ï FF.00.FF.E0.01.56) vaø ñöôïc phaân ra laøm hai phaàn. Phaàn ñaàu tieân goàm ba nhoùm ñaàu ñöôïc quy ñònh bôûi IEEE (Institute Electrical and Electronic Engineers : vieän caùc kyõ thuaät ñieän vaø ñieän töû) cho nhaø saûn xuaát. Moãi nhaø saûn xuaát coù ba nhoùm phaân bieät. Ba nhoùm cuoái do nhaø saûn xuaát quyeát ñònh. Ví duï:ñòa chæ MAC : FF.00.FF.E0.01.56 thì phaàn xaùc ñònh cho nhaø saûn xuaát laø FF.00.FF coøn phaàn xaùc ñònh card laø E0.01.56. Vôùi caùch chia ñòa chæ MAC nhö vaäy seõ khoâng coù moät card maïng naøo coù ñòa chæ MAC truøng nhau vôùi moät card maïng naøo treân theá giôùi. Do ñoù , khi moät maùy trong Ethernet maïng gôûi thoâng tin ñeán maùy khaùc, maùy ñoù duøng ñòa chæ MAC cuûa maùy kia. Maùy nhaän so saùnh MAC ñöôïc gôûi ñi vôùi ñòa chæ cuûa card mình. Neáu laø thoâng tin gôûi cho mình thì hai ñòa chæ ñoù gioùng nhau vaø maùy nhaän nhaän thoâng tin ñoù. Neáu khoâng phaûi, maùy nhaän seõ boû qua. Moät maùy A muoán bieát ñòa chæ MAC cuûa maùy khaùc (maùy B chaúng haïn), maùy A gôûi thoâng ñieäp ARP ( Address Resolution Protocol: giao thöùc tra cöùu ñòa chæ, neáu tra cöùu töø IP ra MAC ) vaø neáu tra cöùu töø MAC ra IP thì gôûi thoâng dieäp RARP : Reverse Address Resolution Protocol) ñi khaép subnet, neáu maùy A bieât ñöôïc bieát maùy B trong cuøng subnet. Maùy B seõ traû lôøi maùy A vôùi ñòa chæ MAC cuûa mình vaø cuõng löu laïi ñòa chæ MAC cuûa maùy A ñeå duøng cho sau naøy. Chöông 14 NGHI THÖÙC TÌM ÑÒA CHÆ MAC ADDRESS RESOLUTION PROTOCOL – ARP Ñòa chæ IP ñaõ taïo ra söï deã daøng cho ngöôøi söû duïng vaø coøn deã hôn nöõa khi chuùng ta hieåu bieát söï lieân quan giöõa ñòa chæ IP baèng soá vaø IP baèng teân. Vôùi ñòa chæ IP thì moät maùy tính A muoán lieân laïc vôùi moät maùy tính B thì maùy tính A seõ gôûi moät tuùi tín hieäu ñeán maùy tính B caên cöù vaøo ñòa chæ IP cuûa maùy B. Nhöng thaät ra, maùy A muoán lieän laïc vôùi maùy B thì phaûi bieát ñòa chæ MAC cuûa maùy cuûa baûng truyeàn tin (Communication Adapter) HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 15 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân cuûa maùy B. Ñòa chæ MAC cuûa baûng truyeàn tin khaùc haún voùi ñòa chæ IP. Nhö vaäy laøm sao maø maùy A lieân laïc ñöôïc vôùi maùy B trong khi maùy A chæ bieát ñòa chæ IP cuûa maùy B ?. Ta coù moâ hình tìm ñòa chæ nhö sau : Maùy C (201.5.10.3) Traïm X Maùy A (201.5.10.1) Maùy D (201.5.10.4) Maùy B (201.5.10.2) Ví duï nhö hình veõ treân, maùy A muoán lieân laïc vôùi maùy C thí maùy A phaûi bieát ñòa chæ IP cuûa maùy C laø 201.5.10.3 nhöng maùy laïi khoâng bieát bieát ñòa chæ MAC cuûa maùy C. Vì vaäy, maùy A phaûi duøng nghi thöùc tìm ñòa chæ ( ARP) ñeå tìm ñòa chæ MAC cuûa maùy C. Theo nhö hình minh hoaï treân ta thaáy, taát caû caùc maùy A,B,C vaø D cuøng maéc vaøo chung moät maét löôùi laø X vaø ñòa chæ maét löôùi laø 201.5.10.0. Khi maùy A muoán lieân laïc vôùi maùy C laàn ñaàu tieân thì naùy A saõ duøng moät khung tín hieäu theo nghi thöùc tìm ñòa chæ (ARP). Trong khung tín hieäu naøy seõ chöùa ñòa chæ MAC, ñòa chæ IP cuûa maùy gôûi, ñoàng thôøi cuõng gôûi luoân ñòa chæ MAC vaø ñòa chæ IP cuûa maùy caàn tìm ( vuøng ñòa chæ MAC cuûa maùy caàn tìm noù ñeå troáng vì noù chöa bieát ñòa chæ MAC cuûa maùy caàn tìm). Sau khi ñöa caùc thoâng tin vaøo trong khung tín hieäu, maùy A gôûi khung tín hieäu naøy tôùi ñòa chæ maét löôùi X. Khi khung tín hieäu tôùi maét löôùi X, maét löôùi X phaùt ra khung döõ lieäu naøy ra treân maïng. Taát caû caùc maùy treân maïng X (maét luôùi X) so saùnh ñòa chæ IP ñoù vôùi chính IP cuûa mình. Nhö ví duï treân, taát caû caùc maùy B,C vaø D ñeàu so saùnh nhöng trong ñoù chæ coù maùy C laø coù ñòa chæ cuûa mình truøng hôïp vôùi ñòa chæ caàn tìm trong khung tín hieäu maø thoâi. Tuy raèng khoâng truøng hôïp vôùi ñòa chæ cuûa mình nhöng hai maùy naøy seõ caát ñòa chæ IP vaø ñòa chæ MAC vaøo moät boä nhôù ñeå söû duïng sau naøy. Khi maùy C phaùt giaùc ra söï truøng hôïp giöõa ñòa chæ IP caàn tìm va ñòa chæ IP chính noù thì maùy A maùy C seõ bieát laø maùy A ñang caàn ñòa chæ MAC cuûa maùy C ñeå lieân laïc. Khi bieát ñöôïc nhö vaät HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 16 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân thì maùy C seõ boû ñòa chæ MAC cuûa noù vaøo khung tín hieäu vaø gôûi tröïc tieáp veà cho maùy A ( maùy C gôûi tröïc tieáp ñòa chæ MAC cuûa noù veà cho maùy A vì trong khung döõ lieäu maø maùy C nhaän ñöôïc ñaõ coù ñòa chæ cuûa MAC cuûa maùy A. Maùy ghi nhôù ñòa chæ naøy vaøo boä nhôù). Sau khi maùy A nhaän ñöôïc khung tín hieäu gôûi veà töø maùy C , trong ñoù mang theo ñòa chæ MAC cuûa maùy C thì maùy A seõ duøng ñòa chæ MAC cuûa maùy naøy ñeå baét ñaàu gôûi nhöõng khung tín hieäu mang döõ lieäu ñeán maùy C. Maùy A cuõng caát ñòa chæ MAC cuûa maùy C vaøo boä nhôù ñeå vieäc truyeàn gôûi seõ nhanh choùng hôn. Khi hai maùy ñaõ bieát ñöôïc ñòa chæ MAC cuûa nhau thì vieäc söû duïng Giao Thöùc Tìm Ñia Chæ ñöôïc hoaøn thaønh. Sô ñoà maùy C gôûi MAC laïi cho maùy A : Maùy A (201.5.10.1) Traïm X Maùy C (201.5.10.3) Maùy B (201.5.10.2) Khung tín hieäu MAC Maùy D (201.5.10.4) Chöông 15 TUYEÁN THUE BAO KYÕ THUAÄT SOÁ BAÁT ÑOÁI XÖÙNG (ADSL :Asynmetric Digital Subscriber Line) Moät trong caùc lôïi ích cuûa ADLS laø khoâng caâfn heä thoáng daây ñaëc bieät, thoâng tin ñöôïc phaân phoái qua caùc tuyeán ñieän thoaïi hieän höõu. Dòch vuï ADSL yeâu caàu caùc modem ADSL ôû hai ñaàu noái keát- trong nhaø chuùng ta vaø toång ñaøi ñieän thoaïi. Caùc modem ADSL hoaøn toaøn khaùc vôùi modem truyeàn thoáng. Modem truyeàn HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 17 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân thoáng nhaän tín hieäu kyõ thuaät soá chuyeån ñoåi thaønh tín hieäu töông öùng vaø chuyeån tín hieäu ñoù ñeán tuyeán ñieän thoaïi, modem seõ nhaän caùc tín hieäu naøy vaø chuyeån chuùng trôû laïi daïng kyõ thuaät soá. Coøn modem ADSL thì khaùc, modem ADSL gôûi vaø nhaän toaøn boä döõ lieäu ôû daïng kyõ thuaät soá – khoâng chuyeån ñoåi thaønh tín hieäu analog vaø ngöôïc laïi. Söï chuyeån phaùt tín hieäu analog truyeàn thoâng qua caùc daây ñieän thoaïi baèng ñoàng chæ söû duïng moät phaàn nhoû cuûa baêng thoâng coù theå chuyeån phaùt qua caùc daây ñoù. ADSL cho pheùp ngöôøi noùi chuyeän baèng ñieän thoaïi vaø söû duïng ñoàng thôøi internet toác ñoä cao – taát caû chæ caàn moät tuyeán ñieän thoaïi. ADSL chia tuyeán ñieän thoaïi thaønh 3 keânh : moät keânh duøng ñeå nhaän döõ lieäu, moät keânh gôûi döõ lieäu vaø keânh coøn laïi duøng ñeå noùi chuyeän qua ñieän thoaïi. Ñieàu naøy coù nghóa laø moät tuyeán ñieän thoaïi ñöôïc duøng ñeå duyeät internet ñoàng thôøi ñeå noùi chuyeän qua ñieän thoaïi. Tuyeán ñieän thoaïi thöïc söï khoâng taùch thaønh 3 keânh rieâng leû, thay vaøo ñoù caùc kyõ thuaät ñieàu bieán coù theå ñöôïc duøng ñeå taùch 3 kieåu tính hieäu :noùi, gôûi vaø nhaän. Caùc keânh gôûi vaø nhaän ñöôïc chia thaønh nhieàu toác ñoä khaùc nhau. Daïng ADSL phoå bieán coù khaû naêng nhaän döõ lieäu vôùi toác ñoä laø 1.5MB/s vaø gôûi vôùi toác ñoä laø 640Kb/s. Do ñöôøng gôûi vaø ñöôøng nhaän khoâng töông xöùng vôùi nhau neân goïi laø ñöôøng truyeàn baát ñoái xöùng. Ñeå vaän haønh chuaån xaùc, modem ADSL cuûa chuùng ta phaûi trong phaïm vi khoaûng caùch nhaát ñònh ñoái vôùi modem cuûa coâng ty ñieän thoaïi. Khoaûng caùch chính xaùc thay ñoåi tuyø theo dòch vuï ADSL vaø toác ñoä truyeàn taûi döõ lieäu. A. ÖU ÑIEÅM CUÛA ADSL : - toác ñoä truy nhaäp cao, toác ñoä taûi xuoáng töø 1,5-8Mb/s, nhanh hôn modem quay soá (56Kb/s) laø 140 laàn, nhanh hôn truy nhaäp vaøo dòch vuï ISDN laø 60 laàn. Toác ñoä taûi leân töø 64-640Kb/s. - Toái öu cho vieäc truy nhaäp internet , toác ñoä taûi xuoáng cao hôn nhieàu laàn so vôùi toác doä taûi leân. - Vöøa truy caäp internet vöøa söû dung ñieän thoaïi. Tín hieäu truyeàn ñoäc laäp ñoái vôùi tín hieäu ñieän thoaïi/fax. - Keát noái lieân tuïc, khoâng tín hieäu baän m khoâng tín hieäu chôø. - Khoâng phaûi quay soá truy caäp. B. KHUYEÁT ÑIEÅM CUÛA ADSL: - toác ñoä taûi xuoáng, leân phuï thuoäc vaøo khoaûng caùch töø nhaø thueâ bao ñeán ñeán nôi ñaët toång ñaøi ADSL. Khoaûng caùch caøng xa thì toác ñoä taûi döõ lieäu leân xuoáng giaûm vaø ngöôïc laïi. Chöông 16 HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 18 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân SÖÏ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA ISDN ISDN (Intergrated Services Digital Network :dòch vuï maïng kyõ thuaät soá tích hôïp) laø phöông phaùp thieát laäp caùc noái keát internet toác ñoä cao söû duïng caùc giaây ñieän thoaïi hieän höõu, khoâng caàn coù daây ñieän thoaïi môùi. Ñeå coù theå söû duïng ISDN, coâng ty ñieän thoaïi phaûi laép boä chuyeån maïch soá ISDN. Trong ISDN, moïi thoâng tin ñöôïc gôûi giöõa maùy tính cuûa baïn vaø internet ôû daïng kyõ thuaät soá. ISDN chöa ñöôïc laëp ñaët roäng raõi, do ñoù coù theå nhieàu vuøng chöa ñöôïc laép ISDN. Ñeå söû duïng ISDN, maùy tính phaûi coù modem ISDN. Modem naøy khoâng phaûi laø modem thoâng thöôøng, coù theå goïi ñoù laø thieát bò ñaàu cuoái. Modem thoâng thöôøng chuyeån thoâng tin trong maùy tính cuûa baïn töø tín hieäu kyõ thuaät soá thaønh tín hieäu töông töï ñeå chuyeån qua caùc tuyeán ñieän thoaïi. ISDN laø coâng ngheä kyõ thuaät soá, do ñoù khoâng caàn chuyeån ñoåi tín hieäu kyõ thuaät soá sang tín hieäu töông töï. Thay vaøo ñoù, modem ISDN gôûi thoâng tin töø maùy tính cuûa baïn qua caùc tuyeán ñieän thoaïi ISDN vaø nhaän daïng thoâng tin töø kyõ thuaät soá töø caùc tuyeán ñieän thoaïi. Khaùc vôùi caùc tuyeán ñieän thoaïi thoâng thöôøng, caùc tuyeán ISDN khoâng nhaän ñieän naêng töø coâng ty ñieän thoaïi. Thay vaøo ñoù, chuùng söû duïng ñieän naêng töø nguoàn beân ngoaøi. Noùi chung, caùc modem ISDN caàn coù nguoàn ñieän rieâng. Do ñoù, neáu coù söï coá veà ñieän thì caùc tuyeán ISDN seõ khoâng hoaït ñoäng. Tuy nhieân, phoå bieán nhaát laø Basic Rate Interface (BRI). Vôùi BRI, tuyeán ñieän thoaïi cuûa baïn ñöôïc chia thaønh 3 keânh logic. Caùc keânh naøy laø phöông tieän ñeå gôûi vaø nhaän döõ lieäu thoâng qua tuyeán ñieän thoaïi cuûa baïn. BRI coù 2 keânh B, moãi keânh coù toác ñoä laø 64kb/s vaø moät keânh D vôùi toác ñoä laø16kb/s. Do ñoù coøn ñöôïc goïi laø 2B+D. Caùc keânh B ñöôïc söû duïng ñeå gôûi döõ lieäu cuûa baïn vaø coù theå söû duïng ñoàng thôøi. Do ñoù, chuùng ta coù theå noùi chuyeän qua ñieän thoaïi thoâng qua moät keânh B vaø khaùm phaù internet thoâng qua keânh B thöù hai. Keânh D ñöôïc duøng ñeå gôûi thoâng tin tín hieäu veà hnaøh trình cuûa döõ lieäu ñang ñöôïc gôûi qua caùc keânh. Moät soá coâng ty ñieän thoaïi chöa coù ñuû khaû naêng söû duïng keânh D ñeå gôûi tín hieäu. Trong caùc tröôøng hôïp keânh D khoâng ñöôïc duøng ñeå gôûi tín hieäu thoâng tin, thoâng tin ñoù ñöôïc phaân phoái qua caùc keânh B. khi ñoù, chæ coù theå gôûi vaø nhaän tín hieäu vôùi toác ñoä laø 56kb/s do phaûi söû duïng 8kb ñeå gôûi thoâng tin tín hieäu. Chöông 17 HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 19 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân MO HÌNH OSI (OPEN SYSTEM INTERCONECTION : heä thoáng noái keát môû ) A. MO HÌNH OSI: Thöïc ra trong quaù khöù, vieäc truyeàn thoâng giöõa caùc maùy tính töø caùc nhaø cung caáp khaùc nhau raát khoù khaên, bôûi leõ chuùng söû duïng caùc giao thöùc vaø ñònh daïng döõ lieäu khaùc nhau. Do ñoù toå chöùc tieâu chuaån hoaù quoác teá ( International Standard Organizations :OSI) ñaõ phaùt trieån moät kieán truùc truyeàn thoâng ñöôïc bieát ñeán nhö laø moâ hình keát noái laãn nhau qua heä thoáng môû-Open System Interconnection (OSI) – moät moâ hình ñònh nghóa caùc tieâu chuaån lieân keát caùc maùy tính töø caùc nhaø cung caáp khaùc nhau. Moâ hình OSI ñöôïc chia laøm 7 lôùp (7 taàng) : 7. Taàng öùng duïng (Application) 6. Taàng bieåu dieãn (Presentation) 5. Taàng hoäi (Session) 4. Taàng vaän chuyeån (Transport) 3. Taàng maïng (Network) 2. Taàng lieân keát döõ lieäu (Data Link) 1. Taàng vaät lyù (Physical) Caùc lôùp ñöôïc ñònh nghóa theo moät caùch thöùc maø nhöõng söï thay ñoåi trong moät lôùp naøy seõ khoâng caàn thieát phaûi daãn ñeán söï thay ñoåi trong caùc lôùp khaùc. Caùc lôùp cao hôn nhö ( 5,6 vaø 7) coù tính naêng maïnh hôn caùc lôùp thaáp hôn. Lôùp öùng duïng coù theå xöû lyù cuøng caùc giao thöùc vaø ñònh daïng döõ lieäu ñöôïc söû duïng bôûi caùc lôùp khaùc vaø nhieàu thöù khaùc. Do vaäy coù söï khaùc bieät lôùn giöõa lôùp vaät lyù vaø lôùp öùng duïng. Vì sao coù suï khaùc bieät giöõa caùc lôùp nhö vaäy ? Ñoù laø do moãi lôùp coù nhieäm vuï rieâng cuûa noù. B. CHÖÙC NAÊNG VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA MOÃI TAÀNG : 1. TAÀNG VAÄT LYÙ : laø taàng thaáp nhaát cuûa moâ hình OSI. Taàng naøy chi phoái caùch thöùc gôûi, nhaän döõ lieäu thoâ, chöa thaønh caáu truùc coù daïng luoàng bit ( bit-tream) thoâng qua phöông tieän vaät lyù. Taàng vaät lyù moâ taû caùc giao dieän ñieän, quang … daønh cho phöông tieän maïng vaät lyù. Taàng vaät lyù truyeàn taûi tín hieäu cho taát caû caùc taàng naèm treân. Hoaït ñoäng maõ hoaù döõ lieäu thay ñoåi maãu hình tín hieäu soá ñôn giaûn ( 0 vaø 1) do maùy tính söû duïng cho phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa phöông tieän truyeàn vaät lyù. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 20 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân 2. TAÀNG LIEÂN KEÁT DÖÕ LIEÄU: Taàng lieân keát döõ lieäu cung caáp chuyeån khung döõ lieäu khoâng loãi töø maùy tính naøy ñeán maùy tính khaùc thoâng qua taàng vaät lyù. Caùc taàng naèm treân taàng Data-link coù theå ñaûm traùch vieäc truyeàn döõ lieäu khoâng loãi qua maïng. • Thieât laäp vaø keát thuùc moät lieân keát logic giöõa hai maùy tính ñöôïc nhaän dieän theo ñòa chæ card maïng (NIC) khoâng truøng laëp cuûa chuùng • Truyeàn vaø nhaän khung döõ lieäu theo thöù töï • Cung caáp vaø chôø ñôïi tín hieäu baùo nhaän khung, phaùt hieän vaø phuïc hoài caùc loãi xaûy ra ôû taàng vaät lyù. • Kieåm tra loãi ôû khung döõ lieäu ñeå xaùc nhaän tính toaøn veïn cuûa khung döõ lieäu nhaäc ñöôïc • Kieåm tra ñòa chæ ñích cuûa moãi khung döõ lieäu nhaän ñöôïc vaø quyeát ñònh coù neân chuyeån khung ñeán taàng treân hay khoâng. 3. TAÀNG MAÏNG : lôùp maïng nhaèm ñaûm baûo trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc maïng con trong moät maïng lôùn, lôùp naøy coøn ñöôïc goïi laø lôùp thoâng tin giöõa caùc maïng con vôùi nhau. Trong lôùp maïng caùc goùi döõ lieäu coù theå truyeàn ñi theo töøng ñöôøng khaùc nhau ñeå tôùi ñích. Do vaäy, ôû lôùp naøy phaûi chæ ra con ñöôøng naøo döõ lieäu coù theå ñi vaø con ñöôøng naøo bò caámvaøo thôøi ñieåm ñoù. Thöôøng trong lôùp maïng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp maïng coù nbieàu maïng con hoaëc caùc maïng lôùn vaø phaân boå treân moät khoâng gian roäng lôùn vôùi nhieàu nuùt thoâng tin khaùc nhau. Taàng maïng chòu traùch nhieäm thieát laäp, duy trì chaám döùt keát noái vôùi moät hoaëc nhieàu heä thoáng trung gian trong maïng con giao tieáp. Ôû taàng maïng vaø hai taàng beân döôùi, caùc giao thöùc ngang haøng naèm giöõa moãi maùy tính vaø maùy tính ngay beân caïnh noù thöôøng khoâng phaûi laø maùy tính ñích cuoái cuøng. Maùy tính ñòch vaø maùy tính nguoàn coù theå bò chia caùch bôûi nhieàu heä thoáng trung gian. 4. TAÀNG VAÄN CHUYEÅN : Taàng naøy ñaûm baûo thoâng tin truyeàn ñi khoâng bò loãi vaø ñuùng thöù töï, khoâng bò maát maùt hoaëc sao cheùp. Taàng naøy chia thoâng ñieäp daøi thaønh nhieàu goùi nhoû vaø goäp caùc goùi laïi thaønh moät boä. Taïi ñaàu nhaän, taàng naøy môû goùi thoâng ñieäp laép gheùp laïi thaønh thoâng ñieäp goác vaø gôûi tín hieäu baùo nhaän. 5. TAÀNG HOÄI (Coøn goïi laø phieân laøm vieäc): Cho pheùp thieát laäp caùc chöông trình öùng duïng coù chöùc naêng baûo maät. Taàng naøy cho pheùp chöông trình öùng duïng treân hai maùy tính ñöôïc thieát laäp, söû duïng vaø chaám döùt moät keát noái goïi laø phieân laøm vieäc. Taàng naøy cho pheùp thi haønh thuû tuïc nhaän bieát teân vaø thöï hieän caùc chöc naêng caà thieát.( baûo maät). HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 21 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân 6. TAÀNG BIEÅU DIEÃN (BOÄ DÒCH MAÏNG) : Taàng Presentation hoaït ñoäng nhö moät boä phieân dòch döõ lieäu cho maïng. Taàng Presentation treân mayù tính truyeàn seõ phieân dòch döõ lieäu töø daïng thöùc do taàng application (öùng duïng ) gôûi ñi sang moät daïng thöùc chung. Taïi maùy tính nhaän, taàng Presentation phieân dòch daïng thöùc chung sang daïng thöùc maø taàng application nhaän bieát. Taàng Presentation cung caáp caùc chöùc naêng sau: + Phieân dòch maõ kyù töï, chaúng haïn töø maõ ASCII sang maõ EBCDIC. + Bieán ñoåi döõ lieäu, chaúng haïn traät töï bit. + Neùn döõ lieäu, nhaèm giaûm soá löôïng bit phaûi truyeàn. + Maõ hoaù döõ lieäu, töùc laø bieåu dieãn döõ lieäu döôùi daïng thöùc khoâng ñoïc ñöôïc cho ñeán khi döõ lieäu ñöôïc maõ hoaù, nhaèm muïc ñích baûo maät döõ lieäu. ( EBCDIC : Extended Binary Coded Decimal Enterchange Code-söï trao ñoåi maõ soá thaäp phaân sang heä nhò phaân môû roäng: ñaây laø moät nguyeân taéc maõ hoùa kyù töï maùy theo tieâu chuaån, thöôøng duøng deå bieåu dieãn 256 kyù töï tieâu chuaån. Caùc maùy tính lôùn cuûa caùc haõng IBM duøng nguyeân taéc maõ hoaù EBCDIC, coøn caùc maùy tính caù nhaân thì duøng maõ hoaù ASCII. Caùc maïng truyeàn thoâng noái maùy tính caù nhaân vôùi maùy tính lôùn IBM phaûi coù moät thieát bò dieãn dòch ñeå laøm trung gian giöõa hai heä thoáng). 7. TAÀNG ÖÙNG DUÏNG : Taàng öùng duïng coù chöùc naêng nhö moät cöûa soå daønh cho ngöôøi duøng vaø caùc chöông trình öùng duïng truy caäp dòch vuï maïng. Taàng öùng duïng coù caùc chöùc naêng sau: + Chia seû taøi nguyeân vaø taùi ñònh höôùng thieát bò. + Truy caäp taäp tin ôû xa. + Hoã trôï truyeàn thoâng lieân quy trình. + Truy caäp giao dòeân in töø xa. + Hoã trôï cuoäc goïi thuû tuïc töø xa. + Quaûn lyù maïng. + Dòch vuï thö muïc. + Gôûi thoâng ñieäp ñieän töû, bao goàm thoâng ñieäp e-mail. + Moâ phoûng caùc terminal aûo. C. SÖÏ DI CHUYEÅN LUOÀNG DÖÕ LIEÄU CUÛA MO HÌNH OSI: HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 22 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Moâ hình OSI bieåu dieãn kieán truùc luoàng döõ lieäu chuaån. Vôùi nhöõng giao thöùc ñöôïc ñònh roõ theo caùch thöùc, qua ñoù taàng N taïi maùy tính ñích seõ nhaän ñuùng ñoái töôïng ñöôïc gôûi bôûi taàng N taïi maùy tính nguoàn. Quy trình gôûi (Sending process) chuyeån döõ lieäu ñeán taàng Application, taïi ñaây döõ lieäu ñöôïc noái theâm moät ñoaïn ñaàu öùng duïng roài chuyeån xuoáng taàng Presentation. Taàng Presentstion coù theå bieán ñoåi döõ lieäu theo nhieàu caùch khaùc nhau neáu caàn, chaúng haïn bieân dòch döõ lieäu vaø theâm vaøo ñoaïn daàu. Sau ñoù gôûi keát quaû ñeán taàng Session. Taàng Presentation khoâng nhaän bieát ñöôïc phaàn naøo cuûa döõ lieäu nhaän ñöôïc töø taàng Application laø application header (taàng ñaàu öùng duïng), vaø phaàn naøo laø döõ lieäu thaät söï cuûa ngöôøi duøng, bôûi vì thoâng tin ñoù khoâng lieân quan ñeán vai troø cuûa taàng Presentation. Quy trình laëp laïi töø taàng naøy sang taàng kia cho ñeán khi khung döõ lieäu xuoáng ñeáng taàng Data-link. Taïi ñaâyy, ngoaøi moät ñoaïn ñaàu coøn coù theâm moät ñoaïn cuoái döõ lieäu (data trailer) ñöôïc theâm vaøo ñeå hoã trôï hoaït ñoäng ñoàng boä hoaù khung döõ lieäu. Sau ñoù, khung döõ lieäu ñöôïc chuyeån xuoáng taàng vaät lyù-nôi noù thöïc söï ñöôïc chuyeån ñeán maùy tính nhaän. Treân maùy tính nhaän, caùc ñoaïn ñaàu vaø ñoaïn cuoái laàn löôït bò töôùc boû khi khung döõ lieäu ñeán töøng taàng moät vaø cuoái cuøng ñeán ñöôïc quy trình tieáp nhaän. Chöông 18 THIEÁT BÒ SÖÛ DUÏNG TRONG MAÏNG MAÙY TÍNH A. CARD GIAO TIEÁP MAÏNG ( NETWORK INTERFACE CARD) Caùc boä phaän giao tieáp coù theå ñöôïc thieát keá ngay trong baûng maïch chính (mainboard) cuûa maùy tính hoaëc ôû daïng taám giao tieáp maïng goïi laø card giao tieáp maïng NIC (Network Interface Card) hoaëc laø caùc boä thích nghi ñöôøng truyeàn. Moät NIC coù theå ñöôïc caøi vaøo moät khe caém (slot) cuûa maùy tính. Ñaây laø thieát bò phoå duïng nhaát ñeå noái maùy tính vôùi maïng. Trong NIC coù moät boä thu phaùt (transceiver) vôùi moät soá kieåu ñaàu noái. Boä thu phaùt chuyeån ñoåi caùc tín hieäu beân trong maùy tính thaønh tín hieäu maø maïng ñoøi hoûi. Card giao tieáp phaûi coù moät ñaàu noái hôïp vôùi caùp. Neáu duøng caùp ñoàng truïc loaïi nhoû thì chaéc chaén laø card giao tieáp maïng phaûi coù ñaàu noái BNC, neáu laø caùp xoaén doâi thì card phaûi coù ñaàu noái RJ-45. B. THIEÁT BÒ TAÄP TRUNG DAÂY (HUB) : HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 23 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Söï khaùc nhau giöõa vieäc dung caùp ñoàng truïc vôùi UTP laø khi duøng UTP coøn phaûi duøng theâm thieát bò Hub. Vôùi caùp UTP seõ deã daøng hôn khi boå sung maùy tính vaøo maïng, di chuyeån maùy tính, tìm vaø söûa chöõa caùc sai hoûng cuûa caùp vaø khi caàn coù theå taùch maùy tính ra khoûi maïng. Hub laø boä chia hay goïi laø boä taäp trung daây duøng ñeå ñaáu noái maïng. Theo hoaït ñoäng vaø chöùac naêng, ngöôøi ta phaân bieät coù caùc loaïi Hub khaùc nhau nhö sau : HUB THUÏ ÑOÄNG : Loaïi hub naøy khoâng chöùa caùc linh kieän ñieän töû vaø cöng khoâng söû lyù caùc tín hieäu döõ lieäu. Caùc hub thuï ñoäng coù chöù naêng duy nhaát laø toå hôïp caùc tín hieäu töø moät ñoaïn caùp maïng, khoaûng caùch giöõa moät maùy tính vaø hub khoâng lôùn hôn moät nöûa khoaûng caùch toái ña cho pheùp giöõa hai maùy tính treân maïng ( ví duï khoaûng caùch toái ña cho pheùp giöõa hai maùy tính treân maïng laø 200 m thì khoaûng caùch toái ña giöõa maùy tính vaø hub laø 100 m). HUB CHUÛ ÑOÄNG : loaïi hub naøy coù caùc linh kieän ñieän töû coù theå khueách ñaïi vaø xöû lyù tín hieäu ñieän töû tryueàn qua giöõa caùc thieát bò maïng. Quaù trình xöû lyù tín hieäu ñöôïc goïi laø taùi sinh tín hieäu, noù laøm cho maïng hoaït ñoäng toát hôn, ít nhaïy caûm vôùi loãi vaø khoaûng caùch giöõa caùc thieát bò coù theå taêng leân. Tuy nhieân nhöõng öu ñieåm ñoù cuõng coù theå keùo theo giaù thaønh cuûa buh chuû ñoäng cao hôn ñaùng keå so vôùi hub bò ñoäng. HUB THOÂNG MINH : ñaây laø hub chuû ñoäng nhöng coù theâm chöùc naêng quaûn trò hub: nhieàu hub hieân nay ñaõ hoã trôï caùc giao thöùc quaûn trò maïng cho pheùp hub gôûi caùc goùi tin veà traïm ñieàu khieån maïng trung taâm. Noù cuõng cho pheùp maïng trung taâm quaûn lyù hub, chaúng haïn ra leänh cho hub huyû boû moät lieân keát ñang gaây roái cho maïng. HUB CHUYEÅN MAÏCH : ñaây laø loaïi hub môùi nhaát bao goàm caùc maïch cho pheùp choïn ñöôøng raát nhanh cho caùc tín hieäu giöõa caùc coång treân hub. Thay vì chuyeån tieáp moät goùi tin tôùi taát caû caùc coång cuûa hub, moät hub chuyeån maïch chæ chuyeån tieáp caùc goùi tin tôùi coång noái vôùi traïm ñích cuûa goùi tin. Nhieàu hun chuyeån maïch coù khaû naêng chuyeån maïch caùc goùi tin theo con ñöôøng nhanh nhaát. Do tính öu vieät nhieàu maïng cuûa hub chuyeån maïch neân noù ñang daàn daàn thay theá caàu noùi vaø boä diinh tuyeán treân nhieàu maïng. C. BOÄ LAËP (REPEATER) Boä laëp (repeater) laø moät thieât bò noái hai ñaàu ñoaïn caùp vôùi nhau khi caàn môû roäng maïng. Noù ñöôïc duøng khi ñoä daøi toång coäng cuûa caùp vöôït quaù ñoä daøi cöïc ñaïi cho pheùp. Boä laëp chæ duøng vôùi caùc maïng Ethrnet noái vôùi caùp ñoàn truïc, coøn ôû maïng duøng caùp UTP thì chính hub cuõng laø moät boä laëp. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 24 pc pc pc Boä laëp pc Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân D. CAÀU NOÁI (BRIDGE) Caàu noái (Bridge) laø moät thieát bò laøm vieäc ôû lôùp lieân keát döõ lieäu ( Data link layer) cuûa moâ hình OSI. Noù laø moät thieát bò duøng ñeå noái hai maïng sao cho chuùng hoaït ñoäng nhö moät maïng. Caàu noái coù theå chuyeån ñi caùc tín hieäu coù ñích ôû phaàn maïng phía beân kia. Caàu noái laøm ñöôïc ñieàu ñoù vì moãi thieát bò maïng ñeàu coù moät ñòa chæ duy nhaát vaø ñòa chæ ñích ñöôc ñaët trong tieâu ñeà cuûa moãi goùi tin ñöôïc truyeàn. Giaû söû coù hai maïng LAN A vaø LAN B Ta coù moâ hình sau : bridge Pc (x) Pc A Pc 1 Pc 2 Pc (n) LAN B LAN A Pc B HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 25 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân 1. Hoaït ñoäng cuûa caàu noái: + Nhaän moïi goùi thoâng tin treân LAN A vaø LAN B. + Kieåm tra caùc ñòa chæ ñích ghi trong goùi ( caùc goùi tin trong LAN A maø coù ñích cuõng ôû treân LAN A thì caùc goùi tin ñoù coù theå ñöôïc gôûi ñeán ñích ma khoâng caàn ñeán caàu noái. Caùc goùi tin trong LAN B coù cuøng ñòa chæ treân LAN B cuõng vaäy. Caùc goùi tin co ñòa chæ ñích treân LAN A hoaëc LAN B cuõng hoaït ñoäng töông töï. Caùc caàu noái theá heä cuõ ñoøi hoûi phaûi caáu hình tröïc tieáp caùc baûng ñòa chæ. Coøn caùc caàu noái theá heä môùi ( goïi laø learning bridge) coù theå caäp nhaät töï ñoäng caùc baûng ñòa chæ cuûa noù khi caùc thieát bò ñöôïc theâm vaøo hoaëc bôùt ñi treân maïng Caàu noái coù theå duøng ñeå noái hai maïng khaùc nhau, chaúng haïn nhö noái maïng Ethernet vaø maïng Token Ring. Nhöng chuùng hay ñöôïc duøng hôn trong vieäc chia moät maïng lôùn thaønh hai maïng nhoû ñeå naâng cao hieäu naêng söû duïng 2. Tính naêng cuûa moät soá loaïi caàu noái : + Loïc vaø chuyeån tieáp chæ ra khaû naêng nhaän vaø kieåm tra döõ lieäu ñeå chuyeån khung tôùi maïng khaùc hay trong cuøng moät maïng. + Hoã trôï nhieàu coång cho pheùp noái nhieàu hôn hai maïng vôùi nhau. + Hoã trôï giao tieáp LAN vaø WAN + Khoâng neán döõ lieäu khi truyeàn. + Phieân dòch khung, chuyeån ñoåi hai khuoân daïng döõ lieäu khac nhau giöõa hai maïng. + Boùc goùi khung: theâm vaøo phaàn tieâu ñeà cho moãi goùi khi ñi qua moãi lôùp. + Phöông thöùc ñònh tuyeán : caàu noái loaïi naøy coù khaû naêng töï ñoâng thay ñoåi baûng ñònh tuyeán coù theå löïa choïn ñöôøng ñi tôùi ñích cuûa döõ lieäu ñöôïc toât nhaát. E. BOÄ ÑÒNH TUYEÁN (ROUTER) : Boä ñònh tuyeán laø moät thieát bò thoâng minh hôn haún caàu noái vì noù coøn coù theå thöïc hieän caùc giaûi thuaät caùc ñöôøng ñi toái öu ( theo chæ tieâu naøop ñoù). Noùi caùch khaùc, boä ñònh tuyeán töông töï nhö moät caàu noái “ sieâu thoâng minh” cho caùc maïng thöïc söï lôùn. Caàu noái chöùa ñòa chæ cuûa taát caû caùc maùy tính ôûi hai beân caàu vaø coù theå göûi caùc thoâng ñieäp theo ñuùng ñòa chæ. Nhöng caùc boä ñònh tuyeán coøn bieát nhieàu hôn phaïm vi HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 26 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân trong maïng, moät boä ñinh tuyeán khoâng nhöõng chæ bieát caùc ñò chæ cuûa taát caû caùc maùy tính maø coøn bieát caùc caàu noái vaø caùc boä ñònh tuyeán khaùc ôû treân maïng vaø coù theå quyeát ñònh loä trình coù hieäu quaû nhaát cho moãi thoâng ñieäp. Caùc boä ñònh tuyeán cuõng ñöôïc duøng ñeå noái caùc maïng caùch xa nhau veà maët ñòa lyù qua caùc boä ñieàu cheá modem maø khoâng theå thöïc hieän ñieàu naøy baèng caàu noái. Veà maët kyõ thuaät phaân bieät giöõa caàu noái vaø boä ñònh tuyeán: caáu noái hoaït ñoäng ôû lôùp ñieàu khieån truy caäp moâi tröôøng MAC (Media Access Control) hay lôùp lieân keát döõ lieäu. Trong khi ñoù boä ñònh tuyeán hoaït ñoäng ôù lôùp maïng. Nhö vaäy, caàu noái coù chöùc naêng töông öùng vôùi hai lôùp thaáp ( lôùp vaät lyù, lôùp lieân keát döõ lieäu) cuûa moâ hình OSI, trong khi caùc boä ñònh tuyeán hoaït ñoäng ôû lôùp maïng cuûa ,oâ hình OSI. Boä ñònh tuyeán cho pheùp noái caùc kieåu maïng khaùc nhau thanh lieân maïng. Chöùc naêng cuûa boä ñònh tuyeán ñoøi hoûi phaûi hieåu moät giao thöùc naøo ñoù tröôùc khi thöïc hieän vieäc choïn ñöôønh cho giao thöùc ñoù. caùc boä ñinh tuyeán do vaäy seõ phuï thuoäc vaøo giao thöùc cuûa caùc maïng ñöôïc noái keát. F. MODEM (GIAÛI ÑIEÀU CHEÁ): Modem ( giaûi ñieàu cheá ) laø thieát bò coù chöùc naêng chuyeån ñoåi tín hieäu soá thaønh tín hieäu töông töï maø ngöôïc laïi. Noù ñöôïc duøng ñeå keát noái thoâng caùc maùy tính thoâng qua ñöôøng ñieän thoaïi, ñaây laø moät loaïi thieát bò khaù phoå duïng. Modem khoâng theå duøng ñeå noái caùc maïng xa vôùi nhau vaø trao ñoåi döõ lieäu tröïc tieáp. Hay noùi caùch khaùc, modem khoâng phaûi laø thieát bò lieân maïng nö boä ñònh tuyeán. Tuy nhieân modem coù theå döôïc duøng keát hôïp vôùi moät boä ñònh tuyeán ñeå keát noái caùc maïng qua ñieän thoaïi. Coù hai loaïi modem : modem trong vaø modem ngoaøi. Modem trong ñöôïc gaén trong bo maïch chính ( mainboard), coøn modem ngoaøi laø moät thieát bò ñoäc laäp, noù ñöôïc noái vôùi maùy tính thoâng qua coång RS-232. Chöông 19 SÖÏ VAÄN HAØNH CUÛA HEÄ THOÁNG TEÂN MIEÀN ( DNS : DOMAIN NAME SYSTEM ) HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 27 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân Cô sôû cuûa söï vaän haønh cuûa internet laøheä thoáng teân mieàn (DNS), trong ñoù maùy tính coù theå tieáp xuùc vôùi nhau vaø thöïc hieän nhieàu chöùc naêng nhö trao ñoåi thö tín, hieän thò caùc trang web . . .khi baïn keát noái internet vaø muoán tieáp xuùc vôùi moät ñòa chæ – chaúng haïn nhö website, baïn phaûi goõ ñòa chæ website ño thì IP söû duïng thoâng tin ñòa chæ internet vaø heä thoáng teân nieàm (DNS) ñeå phaân phoái thö tín vaø thoâng tin töø maùy tính naøy ñeán maùy tính khaùc. Heä thoáng teân mieàn (DNS) ñoùng vai troø la ødòch caùc ñòa chæ cuûa caùc trang web töø chöõ thaønh caùc soá ñeû maùy tính treân internet coù theå hieåu ñöôïc. Ñeå thöï hieän ñieàu naøy moät caùch hieäu quûa, internet ñöôïc toå chöc thaønh caùc mieàn chính: .com : chæ veà caùc lónh vöïc thöông maïi ( commercial) .edu : chæ veà caùc lónh vöïc giaùo duïc ( education) .org : chæ veà caùc toå chöùc (organisation) .gov : chæ veà caùc toå chöùc chính phuû (government) .net : caùc toå chöùc cung caáp dich vuï internet .mil : caùc toå chöùc thuoäc veà quaân ñoäi (military) .int :caùc toå chöùc quoác teá (international organization)… Nhöng do ñòa chæ internet luoân phaùt trieån khoâng ngöøng, heä thoáng teân mieàn ñöôïc ñöôïc môû roäng vaø boå sung theâm caùc mieàn môùi. Moät soá teân mieàn ñaïi dieän cho quoác gia thöôøng coù hai kyù töï: .au : cuûa nöôùc Uùc .vn : cuûa nöôùc Vieät Nam .ca : cuûa nöôùc Canada .uk : cuûa nöôùc Anh .fr : cuûa nöôùc Phaùp . . . Caùc mieàn ñöôïc toå chöùc theo thöù baäc, döôùi teân caùc mieàn chính laø teân caùc mieàn phuï. Ví duï : www.spacelink.longhai.com Trong ñoù mieàn lôùn nhaát laø .com, mieàn phuï laø cô quan longhai, spacelink laø maùy tính chaïy chöông trình spacelink. Heä thoáng teân mieàn (DNS) thöôøng xuyeân theo doõi caùc thay ñoåi ñeå khi ñòa chæ IP thay ñoåi thì ñòa chæ e-mail khoâng thay ñoåi, e-mail vaãn ñöôïc phaân phoái duùng theo ñòa chæ. Caùc maùy chuû ñöôïc goïi laø maùy chuû heä thoáng teân mieàn (DNS Server) chòu traùch nhieäm theo doõi caùc thay ñoåi ñoù vaø dieãn dòch ñòa chæ IP vaø ñòa chæ mieàn. Caùc maùy chuû teân mieàn HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 28 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân laøm vieäc vôùi heä thoáng teân mieàn ñeå ñaûm baûo thö tín ñeán ñuùng nôi ngöôøi nhaän ñoàng thôøi chòu traùch nhieäm löu thoâng treân internet. Caùc maùy treân internet khoâng theå hieåu caùc ñòa chæ theo kyù töï, do ñoù caùc maùy chuû teân mieàn phaûi dieãn dòch ñòa chæ ñoù ra IP. Caùc maùy chuû teân mieàn luoân luoân coù caùc baûng caäp nhaät toång hôïp giöõa caùc ñòa chæ internet vaø IP. Chöông 20 SÖÏ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA MAÙY CHUÛ HEÄ THOÁNG TEÂN MIEÀN ( DOMAIN NAME SYSTEM SERVER) khi moät vò trí nguoàn taøi nguyeân ñoäc nhaát caàn ñöôïc tieáp xuùc, ñòa chæ vò trí nguoàn taøi nguyeân ñoäc nhaát ñoù phaûi töông hôïp vôùi ñòa chæ IP. Boä trình web cuûa baïn ñaàu tieân phaûi ñeán maùy chuû teân mieàn ôû dòch vuï cung caáp internet (Internet Supply Provider : ISP) cuûa baïn, dòch vuï tröïc tuyeán nhaän thoâng tin ñoù. Neáu IP ôû treân cuøng moät maïng vôùi maùy tính cuûa baïn, maùy chuû heä thoáng teân mieàn ñoù seõ coù khaû naêng dòch vò trí nguoàn taøi nguyeân ñoäc nhaát theo ñòa chæ IP vaø gôûi ñòa chæ IP naøy ñeán maùy tính cuûa baïn. Khi boä trình web cuûa baïn coù ñiaï chæ IP cuûa nôi baïn muoán ñeán, boä trình web söû duïng ñòa chæ IP vaø tieáp xuùc vôùi website ñoù, website naøy seõ gôûi thoâng tin maø baïn yeâu caàu. Neáu thoâng tin maø baïn yeâu caàu khoâng coù ôû trong maïng , maùy chuû teân mieàn ñoù coù theå khoâng coù ñòa chæ baïn muoán tìm. Trong tröôøng hôïp ñoù, maùy chuû teân mieàn seõ tieáp xuùc vôùi maùy chuû teân mieàn thöù 2 (ñaây laø nôi chöùa toan boä ñòa chæ caùc website) ñeå tìm thoâng tin thích hôïp. Sau khi tìm ñöôïc thoâng tin, maùy chuû teân mieàn cuûa baïn seõ gôi thoâng tin cho maùy tính cuûa baïn. Boä trình duyeät web cuûa baïn sau khi coù ñòa chæ IP cuûa vò trí nguoàn taøi nguyeân ñoäc nhaát, seõ duøng ñòa chæ ñoù ñeå tieáp xuùc vôùi caùc website ñöôïc yeâu caàu. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 29 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân TOÅNG KEÁT QUAÙ TRÌNH LAØM ÑOÀ AÙN 1.MAËT KHOÙ KHAÊN : - Thieáu phöông tieän ñeå xaây döng moät heä thoáng maïng hoaøn chænh. - Thôøi gian thöïc taäp cuõng nhö vieäc thöïc haønh treân maùy coøn ít. - Khoâng coù thôøi gian ñeå nghieân cöùu saâu hôn veà BOOT-ROM trong quaù trình vaän haønh cuûa noù ñeå tìm loãi khaéc phuïc vaø phaùt trieån. Chöa tìm ñöôc phieân baûn ñaày ñuû ñeå taêng dung löôïng ñóa aûo leân 8GB 2. MAËT THUAÄN LÔÏI: - Ñöôïc laøm ñeà taøi theo nguyeän voïng cuûa mình. - Söï höôùng daãn taän tình cuûa Thaày, Coâ - Ñöôïc thöïc hieän ñoà aùn treân maùy chuû phoøng 1.7 HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 30 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân 3. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHÖA GIAÛI QUYEÁT ÑÖÔÏC: + Phaàn meàm Virtual Lan Drive 1.0 - Chöa chia seû taøi nguyeân ñöôïc. - Chöa noái keát ñöôïc internet. - BXP 2.5 ( khoâng gaëp vaán ñeà) 4. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ ÑAÕ GIAÛI QUYEÁT ÑÖÔÏC: +Phaàn meàm Virtual Lan Drive 1.0 - Ñaõ chaïy oån ñònh vôùi moãi maùy söû duïng rieâng moät ñóa aûo +Phaàn meàm BXP 2.5 ROM v2.0 - Chaïy toát - Truy xuaát döõ lieäu ñöôïc töø maùy chuû vaø caùc maùy khaùc. - Söû duïng ñöôïc caùc öùng duïng cuûa Microsoft, Vietkey, chôi game . . . - Noái ñöôïc vaøo maïng Internet, duyeät web toát +öùng duïng: daønh cho caùc heä thoáng maïng trong nhaø tröôøng, caùc cô quan, xí nghieâp. Caùc dòch vuï internet . . . 5. HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA ÑEÀ TAØI: + Caàn coù maùy ñeå xaây döïng moät heä thoáng maïng söû dung BOOT-ROM thaät hoaøn chænh chaïy treân heä ñieàu haønh Windows + Nghieân cöùu theâm veà phaàn meàm LiteNet.114, LiteNet.115, goback +Xaây döïng heä thoáng maïng söû duïng BOOT-ROM treân heä ñieàu haønh LINUX CAÙC VAÁN ÑEÀ CAÀN LÖU YÙ + Trong quaù trình format ñóa aûo, ta phaûi gaùn ñóa aûo cho maùy traïm tröôùc roài môùi format, neáu ta format ñóa aûo tröôùc thì ta seõ bò DUMP may chuû, nghóa laø heä ñieàu haønh treân maùy chuû khoâng hoaït ñoäng. Khi bò DUMP baét buoäc ta phaûi caøi laïi heä ñieàu haønh cho maùy chuû. + TFTP opend timed out : loãi naøy xaûy ra vì dòch vuï Boot TFTP chöa khôûi ñoäng hoaëc ñaõ bò maát. + Login request timed out ! : khi khôûi ñoäng maø maùy khaùch xaûy ra loãi naøy, ta neân coi laïi dòch vuï Login Service xem thöû coi dòch vuï naøy hoaït ñoäng chöa. Neáu chöa hoaït ñoäng ta phaûi khôûi ñoäng cho dòch vuï naøy hoaït ñoäng. +Login process can not be completed : Loãi naøy xaûy ra chöùng toû raèng dòch vuï Login Service chöa keát noái vôùi dòch vuï IO Service. Dòch vuï IO Service chöa ñöôïc khôûi ñoäng hay laø chöa ñöôïc caáu hình, ta phaûi khôûi ñoäng caùc dòch vuï naøy laïi. + PXE-53 : No boot filename received : dòch vuï PXE Service chöa ñöôùc khôûi ñoäng. + No proxyDHCP received : dòch vuï DHCP chöa ñöôïc khôûi ñoäng. HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 31 Tieåu luaän thöïc taäp toát nghieäp GVHD : Traàn Thaønh Kieân CAÙC TAØI LIEÄU CAÀN THAM KHAÛO ÑEÅ THÖÏC TAÄP ™ Caùc loaïi saùch lieân quan veà maïng taïi thö vieän Quoác Gia TP.HCM ™ Caùc ñóa CD lieân quan veà maïng nhö :MCSE 2000 cuûa Microsoft ™ Phaàn trôï giuùp trong phaàn meàm Virtual Lan Drive 1.0, BXP 2.5 ™ Caùc trang web : www.diendantinhoc.com www.manguon.com www.vnn.vn ™ Saùch : KYÕ THUAÄT NOÁI MAÏNG WINDOWN NT ™ Saùch : MAÏNG CAÊN BAÛN HSTH : Phaïm Phi Huøng Trang 32

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfBoot_Rom.pdf
Tài liệu liên quan