Đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm dệt may sang thị trường EU

héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ã lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu, tiÕn hµnh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ tham gia vµo c¸c ®Þnh chÕ liªn kÕt khu vùc vµ toµn cÇu. §Þnh h­íng nµy ®· ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lùa chän tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ( n¨m 1986) vµ ®­îc cô thÓ ho¸, ph¸t triÓn lªn t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ( n¨m 1996). Ngµnh dÖt may ViÖt Nam ra ®êi tõ n¨m 1958, cïng víi xu thÕ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc tÕ ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· nhanh chãng t×m ra vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc nh÷ng ­u thÕ cña m×nh trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng hµng may mÆc cho thÞ tr­êng thÕ giíi. Hµng dÖt may ®· trë thµnh mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam cïng víi g¹o, cµ phª, cao su, hå tiªu, v.v. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may kh«ng ngõng t¨ng vµ hµng n¨m mang vÒ cho ®Êt n­íc mét nguån thu ngo¹i tÖ lín kho¶ng 1 tû USD/n¨m. Tuy nhiªn, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n nh­: hµng dÖt may cña ViÖt Nam bÞ canh tranh quyÕt liÖt bëi hµng dÖt may cña c¸c n­íc kh¸c, do chÊt l­îng, mÉu m·, v.v. §Æc biÖt, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng EU, mét thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ViÖt Nam còng ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu th¸ch thøc vµ khã kh¨n. Víi bµi viÕt nµy, em muèn tr×nh bµy c¸ch nh×n cña m×nh vÒ søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng EU vµ mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy h¬n n÷a viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng nµy. Do vËy, em chän ®Ò tµI: §Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may sang thÞ tr­êng EU. §Ò ¸n gåm 3 phÇn: Yªu cÇu cña thÞ tr­êng EU víi hµng dÖt may. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU trong thêi gian qua. III. Mét sè môc tiªu vµ gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Mai Xu©n §­îc ®· h­íng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Hµ Néi, ngµy 04 th¸ng 05 n¨m 2004 Sinh viªn Phan Thu HiÒn I. Y£U CÇU CñA THÞ tr­êng EU VíI HµNG DÖT MAY 1.1 §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng EU ®èi víi hµng dÖt may 1.1.1 EU lµ mét thÞ tr­êng réng lín víi nhu cÇu ®a d¹ng, phong phó: Víi 15 quèc gia víi kho¶ng 375 triÖu ng­êi tiªu dïng nªn nhu cÇu vÒ hµng ho¸ rÊt ®a d¹ng, phong phó. §Æc biÖt lµ, víi mÆt hµng dÖt may lµ mÆt hµng cã tÝnh mïa vô vµ thêi trang cao th× nhu cÇu cµng ®a d¹ng. Tuy vËy thÞ tr­êng EU kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt, 15 quèc gia trong EU víi ng«n ng÷, phong tôc tËp qu¸n, t«n gi¸o kh¸c nhau, kh¸c nhau vÒ khu vùc ®Þa lý, khÝ hËu, giíi tÝnh, tuæi t¸c,së thÝch ... sÏ cã nhu cÇu rÊt kh¸c nhau vÒ trang phôc. S¾p tíi khi EU kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi, d©n sè EU sÏ t¨ng thªm 100 triÖu ng­êi do ®ã yªu cÇu vÒ s¶n phÈm dÖt may sÏ ®a d¹ng vµ phong phó h¬n n÷a. ThÞ tr­êng EU chØ thèng nhÊt vÒ mÆt kü thuËt, cßn trong thùc tÕ lµ nhãm thÞ tr­êng quèc gia vµ khu vùc, mçi n­íc cã mét b¶n s¾c vµ ®Æc tr­ng riªng. Mçi n­íc thµnh viªn t¹o ra c¸c c¬ héi kh¸c nhau vµ yªu cÇu cña hä còng kh¸c nhau. Tr¶i dµi trªn mét khu vùc ®Þa lý réng lín, khÝ hËu thay ®æi tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c nªn trang phôc cña ng­êi d©n EU còng kh¸c nhau. Trong mçi n­íc l¹i cã nh÷ng d©n téc víi nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ kh¸c nhau ®©y còng lµ mét yÕu tè t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng vÒ nhu cÇu víi s¶n phÈm dÖt may. Løa tuæi, giíi tÝnh, c«ng viÖc cña mçi c¸ nh©n còng yªu cÇu s¶n phÈm dÖt may phï hîp víi nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c«ng së hä cã nhu cÇu lín víi mÆt hµng s¬ mi, comple. Trong khi ®ã víi nh÷ng ng­êi n«ng d©n l¹i yªu cÇu nh÷ng mÆt hµng quÇn ¸o gän nhÑ phï hîp víi c«ng viÖc ®ång ¸ng. Trong nh÷ng buæi d¹ tiÖc hä l¹i cÇn nh÷ng bé quÇn ¸o lµm cho hä næi bËt. Víi nh÷ng doanh nh©n trang phôc cña hä ph¶i thÓ hiÖn t×nh n¨ng ®éng trong c«ng viÖc. Yªu cÇu cña hä ®a d¹ng kh«ng chØ vÒ mÉu m·, chÊt liÖu mµu s¾c, kiÓu d¸ng, kÝch cì mµ cßn vÒ tÝnh thêi trang. Nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó n¾m v÷ng nhu cÇu cña tõng nhãm ng­êi tiªu dïng trong khu vùc thÞ tr­êng EU cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm. 1.1.2 TËp qu¸n tiªu dïng cña ng­êi d©n EU: §©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm cÇn l­u ý v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò t×m thÞ tr­êng tiªu thô cho s¶n phÈm.Tuy cã sù kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n vµ thÞ hiÕu tiªu dïng gi÷a thÞ tr­êng c¸c quèc gia song 15 n­íc trong khèi EU ®Òu n»m ë khu vùc T©y vµ B¾c ¢u nªn cã nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vÒ kinh tÕ v¨n ho¸. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña nh÷ng n­íc nµy kh¸ ®ång ®Òu nªn ng­êi d©n EU cã mét sè ®iÓm chung vÒ së thÝch thãi quen tiªu dïng. §èi víi mÆt hµng dÖt may, kh¸ch hµng EU rÊt quan t©m ®Õn chÊt l­îng vµ thêi trang, do ®ã yÕu tè nµy cã khi l¹i quan träng h¬n yÕu tè vÒ gi¸ c¶. EU lµ n¬i héi tô cña nh÷ng kinh ®« thêi trang thÕ giíi nªn hä ®ßi hái kh¾t khe vÒ kiÓu d¸ng vµ mÉu mèt. S¶n phÈm dÖt may tiªu thô ë thÞ tr­êng nµy mang tÝnh thêi trang cao, lu«n thay ®æi mÉu m· kiÓu d¸ng, mµu s¾c chÊt liÖu ®Ó ®¸p øng ®­îc t©m lý thÝch ®æi míi, ®éc ®¸o vµ g©y Ên t­îng cña ng­êi tiªu dïng. Ng­êi tiªu dïng EU cã së thÝch vµ thãi quen sö dông hµng cña nh÷ng h·ng næi tiÕng thÕ giíi v× hä cho r»ng nh÷ng nh·n hiÖu nµy g¾n liÒn víi chÊt l­îng vµ uy tÝn l©u ®êi nªn sö dông nh÷ng mÆt hµng nµy cã thÓ yªn t©m vÒ chÊt l­îng vµ an toµn cho ng­êi sö dông. 1.1.3 Do møc sèng cao nªn ng­êi d©n EU yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng vµ ®é an toµn cña s¶n phÈm dÖt may. Møc sèng cña ng­êi d©n trong céng ®ång EU t­¬ng ®èi ®ång ®Òu vµ ë møc cao nªn tiªu dïng cña hä rÊt cao cÊp, yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng vµ ®é an toµn gi¸ c¶ kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi thÞ tr­êng nµy. V× thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ kh«ng h¼n lµ biÖn ph¸p tèi ­u khi x©m nhËp thÞ tr­êng EU. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña ng­êi d©n EU ë møc kh¸ cao, vµ tØ lÖ chi tiªu cho hµng may trong tæng thu nhËp d©n c­ lín. Bªn c¹nh ®ã ng­êi tiªu dïng EU cã xu h­íng chi tiªu nhiÒu h¬n cho nh÷ng mÆt hµng dÖt may cao cÊp víi yªu cÇu vÒ ®a d¹ng vÒ kiÓu d¸ng, mÉu m·, chÊt l­îng cao. Ng­êi d©n EU còng ®ßi hái s¶n phÈm dÖt may ph¶i an toµn cho ng­êi sö dông kh«ng g©y dÞ øng, t¹o c¶m gi¸c khã chÞu cho ng­êi mÆc kh«ng cã mét sè ho¸ chÊt mµ hiÖp héi dÖt may Ch©u ¢u cÊm sö dông. ThÞ tr­êng Ch©u ¢u cßn sö dông nh÷ng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chÊt l­îng rÊt kh¾t khe nh­: tiªu chuÈn ISO 9000 vµ ISO 14000. 1.1.4 C¸c h·ng, c«ng ty cã tªn tuæi trong lµng dÖt may Ch©u ¢u l¹i lµ kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp dÖt may ë n­íc kh¸c. Hµng ngµn c¸c h·ng cã tªn tuæi cña c¸c n­íc Ch©u ¢u lµ nh÷ng ng­êi b¸n hµng cho c¸c nhµ b¸n lÎ, nh­ng sau khi tËp hîp c¸c ®¬n hµng hä l¹i lµ ng­êi ®i ®Æt hµng ë c¸c n­íc kh¸c, trõ nh÷ng mÆt hµng cao cÊp s¶n xuÊt t¹i Ch©u ¢u. Hä cã thÓ ®­a nguyªn liªu sang vµ ®Æt c¸c doanh nghiÖp dÖt may ë n­íc kh¸c gia c«ng chÕ biÕn cho hä sau ®ã s¶n phÈm ®­îc nhËp vÒ vµ d¸n nh·n m¸c cña hä. Lµm nh­ vËy hä võa tËn dông ®­îc nguån nh©n c«ng rÎ h¬n ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tõ ®ã lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ gióp hä thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n vµ lµm gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng do chÊt th¶i cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may g©y ra. ViÖc lµm nµy gióp hä chØ cÇn tËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cao cÊp. C¸c nh·n hiÖu næi tiÕng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt Ch©u ¢u ®· t¹o ®­îc uy tÝn lín ®èi víi ng­êi tiªu dïng, ®©y còng lµ yÕu tè chøng nhËn chÊt l­îng hµng ho¸. V× vËy ng­êi tiªu dïng Ch©u ¢u lu«n c¶m thÊy yªn t©m khi mua hµng ho¸ cña hä cho dï hµng ho¸ nµy ®­îc chÝnh hä s¶n xuÊt hay thuª gia c«ng chÕ biÕn ë n¬i kh¸c. 1.2 Nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra víi s¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu vµo EU 1.2.1 ThÞ tr­êng EU ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ ®¹o ®øc cho tÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Do ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ s¶n xuÊt sö dông lao ®éng trÎ em trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc dÖt may bëi lùc l­îng lao ®éng nµy võa rÎ tiÒn võa dÔ bãc lét søc lao ®éng. Mèi lo ng¹i vÒ viÖc sö dông lao ®éng trÎ em ®ang ngµy mét lan réng lµm cho c¸c nhµ ho¹t ®éng x· héi lo ng¹i. C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ë ph­¬ng t©y, c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng vµ c¸c tæ chøc c«ng ®oµn ñng hé c¸c nhµ cung cÊp kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em th«ng qua viÖc n©ng cao nhËn thøc cho ng­êi tiªu dïng ë thÞ tr­êng nµy. §iÒu nµy ®ang t¹o ra ¸p lùc cho nhµ nhËp khÈu n­íc ngoµi khi mua hµng ph¶i ®¶m b¶o nguån cung cÊp kh«ng sö dông lao ®éng trÎ em. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc nguån cung cÊp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®¹o ®øc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ thËm chÝ ¸p dông cho c¶ ®èi víi c¸c nhµ thÇu phô. C¸c nhµ nhËp khÈu lín trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông nh÷ng qui t¾c chÆt chÏ nµy nÕu kh«ng hä sÏ bÞ c«ng chóng tÈy chay. 1.2.2 S¶n phÈm dÖt may khi nhËp khÈu vµo EU ph¶i d¸n nh·n m«i tr­êng. C¸c nhµ s¶n xuÊt hµng dÖt may tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang ngµy cµng ®èi mÆt víi yªu cÇu d¸n nh·n m«i tr­êng. D¸n nh·n m«i tr­êng hiÖn ®­îc coi lµ mét c«ng cô marketing vµ c¸c s¶n phÈm cã d¸n nh·n m«i tr­êng th­êng dµnh cho c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Yªu cÇu d¸n nh·n m«i tr­êng ®­îc c¸c nhµ b¶o vÖ m«i tr­êng ®­a ra vµ còng mét phÇn lµ do t¸c ®éng cña chiÕn dÞch qu¶ng c¸o qu¸ khÝch cña c¸c ngµnh b¶o hé s¶n xuÊt cña c¸c n­íc trong EU. C¸c s¶n phÈm dÖt may cña EU ®ang bÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi hµng dÖt may cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ Trung Quèc, mét sè n­íc ASEAN nhËp khÈu vµo EU víi gi¸ rÎ mÉu m· ®a d¹ng l¹i phï hîp víi nhu cÇu lu«n lu«n thay ®æi. V× vËy ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc khái nguy c¬ mÊt thÞ phÇn ngay t¹i thÞ tr­êng EU c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· ®­a ra tiªu chuÈn d¸n nh·n m«i tr­êng. ViÖc d¸n nh·n m«i tr­êng sÏ lµm cho viÖc tiÕp cËn c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn sÏ bÞ gi¶m ®¸ng kÓ nÕu ng­êi tiªu dïng tÈy chay hµng ho¸ kh«ng d¸n nh·n sinh th¸i. 1.2.3 S¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu vµo EU ph¶i chó träng yÕu tè thêi vô. C¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo chu kú thay ®æi cña thêi tiÐt trong n¨m ë tõng khu vùc cña thÞ tr­êng EU mµ cung cÊp hµng ho¸ cho phï hîp. NÕu kh«ng chó träng ®Õn vÊn ®Ò nµy th× hµng ho¸ cña c¸c n­íc xuÊt khÈu sang EU kh«ng ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu thËm chÝ lµ kh«ng b¸n ®­îc hµng. C¸c nhµ nhËp khÈu Ch©u ¢u lu«n chó ý ®Õn thêi h¹n giao hµng. NÕu c¸c n­íc xuÊt khÈu kh«ng giao hµng kÞp thêi ®óng nh­ trong hîp ®ång th× hä cã thÓ mÊt ®i nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín tõ thÞ tr­êng EU. Trong kinh doanh c¸c doanh nghiÖp cña Ch©u ¢u lu«n coi träng ch÷ tÝn, hiÓu ®­îc ®iÒu nµy th× doanh nghiÖp cña n­íc xuÊt khÈu vµ n­íc nhËp khÈu míi cã thÓ hîp t¸c lµm ¨n l©u dµi víi nhau. HO¹T §éNG XUÊT KHÈU HµNG DÖT MAY Cña VIÖT NAM SANG THÞ TR¦êng EU Trong thêi gian qua 1.1 Nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc víi xuÊt khÈu hµng dÖt may. Trong thêi gian gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp dÖt may nãi riªng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §­êng lèi cña §¶ng ®­îc thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ xuÊt nhËp khÈu theo h­íng tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Quèc héi ®· x©y dùng vµ ban hµnh nhiÒu luËt nh­ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, luËt Th­¬ng m¹i. ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu NghÞ ®Þnh nh»m chuyÓn c¨n b¶n ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 cña chÝnh phñ ®· cho phÐp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, nhËn gia c«ng vµ lµm ®¹i lý b¸n cho n­íc ngoµi hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ ( trõ mét sè lo¹i hµng ho¸ cÊm nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ xuÊt nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn) vµ tr­íc khi tiÐn hµnh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chØ ph¶i ®¨ng kÝ m· sè doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu víi c¬ quan h¶i quan tØnh, thµnh phè n¬i doanh nghiÖp ®ãng trô së chÝnh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, Nhµ n­íc ®· th­êng xuyªn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu vµ ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu nh»m khuyÕn khÝch m¹nh mÏ xuÊt khÈu. ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch hoµn thuÕ, trî gi¸, bï l·i suÊt cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ th­ëng xuÊt khÈu …. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu Nhµ n­íc ta ®· gi¶m bít hµng rµo thuÕ quan ®èi víi nhËp khÈu. ViÖc gi¶m thuÕ xuèng cßn 0-5% cã ý nghÜa lín khi ViÖt Nam tham gia vµo ASEAN vµ s¾p tíi tham gia vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Trªn cë së nguyªn t¾c chung lµ “cã ®i, cã l¹i” trong bu«n b¸n quèc tÕ, viÖc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi hang ho¸ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ ViÖt Nam vµ ®Æc biÖt lµ hµng dÖt may cã thÓ dÔ dµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng c¸c n­íc thµnh viªn cña ASEAN vµ WTO mµ kh«ng gÆp ph¶i trë ng¹i lín tõ hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cña n­íc nhËp khÈu. Cïng víi viÖc phª duyÖt chiÕn l­îc t¨ng tèc ph¸t triÓn ngµnh DÖt - May ®Õn n¨m 2010 Nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó ph¸t triÓn ngµnh DÖt – May thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu cña ngµnh. §Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ cho s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho s¶n phÈm dÖt may c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu n­íc ta ®· cã nhiÒu ­u ®·i cho ngµnh dÖt may nh­: ¸p dông thuÕ suÊt 0% ®èi víi s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng còng ®­îc ¸p thuÕ suÊt 0%; ®èi víi vËt t­, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong thíi h¹n 275 ngµy kh«ng ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu, nªu ngoµi thêi h¹n trªn doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu nh­ng nh­ng sÏ ®­îc hoµn tr¶ sau khi s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu. MiÔn thuÕ ®èi víivËt t­ nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó gia c«ng hµng cho n­íc ngoµi. ChÝnh phñ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu theo kiÕn nghÞ cña Bé Th­¬ng m¹i. TiÕp tôc ®Èy m¹nh biÖn ph¸p hç trî tµi chÝnh, ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch th­ëng theo kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xÐt th­ëng. ¦u tiªn nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao.T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh còng nh­ chi phÝ ngoµi gi¸ thµnh, ­u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh nh­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, kiÓm so¸t vµ gi¶m tíi møc hîp lý c¸c chi phÝ vµ gi¸ c¶ cña c¸c nhµ cung øng dÞch vô ®éc quyÒn. §iÒu chØnh thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu (hiÖn ë møc 32%) nh­ ®ang ¸p dông víi c¸c donah nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi(25%). §Èy m¹nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i qua viÖc t¨ng c­êng tæ chøc c¸c ®oµn doanh nghiÖp thùc hiÖn c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i víi sù b¶o trî cña Nhµ n­íc, c¶i tiÕn viÖc chi hç trî ph¸t triÓn thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i theo h­íng kh«ng dµn tr¶i, ­u tiªn danh mét tû lÖ thÝch hîp cho c¸c ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu träng ®iÓm. TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, xo¸ bá c¸c rµo c¶n bÊt hîp lý. TËp trung ®¬n gi¶n ho¸ thñ tÞc h¶i quan, t¨ng diÖn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc miÔn kiÓm tra h¶i quan c¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp vô ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt khÈu bÊt kú lóc nµo nÕu cã ®¨ng ký tr­íc. EU lµ thÞ tr­êng mòi nhän xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, do ®ã ChÝnh phñ ®ang xem xÐt nh­îng bé mét sè yªu cÇu më cöa thÞ tr­êng ®Ó ®æi lÊy viÖc gia t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may §Ó khai th¸c tèi ®a thÞ tr­êng EU vµ ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn h¹n ng¹ch, n¨m 2002 Bé Th­¬ng m¹i ®· ban hµnh mét c¬ chÕ míi gäi lµ c¬ chÕ cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu tù ®éng. C¬ chÕ nµy ®­îc ®¸nh gi¸ lµ sÏ gióp kh¾c phôc ®­îc nhiÒu nh­îc ®iÓm cña c¬ chÕ cò mµ quan träng lµ nã gi¶i quyÕt c¬ b¶n t×nh tr¹ng ®Çu c¬ h¹n ng¹ch, t¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng, t¹o c¬ héi cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng chÊt l­îng tèt, cã kh¸ch hµng ®Òu cã c¬ héi xuÊt khÈu. 2.2 KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang EU trong thêi gian qua. ThÞ tr­êng EU lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may cã h¹n ng¹ch chñ yÕu cña ViÖt Nam. EU ®­îc coi lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu träng ®iÓm cña n­íc ta vµ ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp dÖt may tËp trung khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng nµy. Hµng n¨m EU nhËp khÈu trªn 63 tû USD quÇn ¸o c¸c lo¹i vµ trong ®ã chØ cã khoang 10 – 15% lµ tiªu dïng b×nh th­êng cßn l¹i lµ sö dông theo mèt. Tõ n¨m 1980, chóng ta ®· xuÊt khÈu hµng dÖt may sang mét sè n­íc thµnh viªn EU nh­ §øc, Anh, Ph¸p … nh­ng chØ tõ n¨m 1993 xuÊt hµng dÖt may sang EU míi thùc sù khëi s¾c. XuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU ®Æc biÖt ph¸t triÓn m¹nh kÓ tõ khi cã hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may. Cô thÓ, sau khi hiÖp ®Þnh nµy ®­îc ký kÕt ngµy 15/2/1992 vµ cã hiÖu lùc vµ n¨m 1993 ®· t¹o c¬ së ph¸p lý vµ kinh tÕ v÷ng ch¾c ®­a ngµnh dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam b­íc vµo giai ®o¹n t¨ng tr­ëng nhanh chãng, tõ chç hÇu nh­ bÞ cÊm vËn nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch 23%/n¨m trong thêi kú 1993 – 1997. Theo HiÖp ®Þnh n¨m 1992, ViÖt Nam ®­îc phÐp xuÊt khÈu sang EU 151 chñng lo¹i mÆt hµng (cat) trong ®ã cã 46 lo¹i kh«ng bÞ h¹n ng¹ch. Tæng sè h¹n ng¹ch thao hiÖp ®Þnh nµy lµ 21298 tÊn víi kim ng¹ch kho¶n 450 triÖu$. Tuy nhiªn nÕu nh×n tõ phÝa EU th× ViÖt Nam chØ lµ nhµ xuÊt khÈu lín thø 16 vµ chiÕm 0.5% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña EU. §iÒu ®ã chøng tá r»ng hµng may mÆc cña ViÖt Nam vµo EU lµ qu¸ nhá so víi nhu cÇu. Trong sè c¸c n­íc thuéc EU th× §øc lµ n­íc nhËp khÈu hµng dÖt may lín nh¸t cña ViÖt Nam chiÕm 41% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu, tiÕp theo lµ Ph¸p 14%, Hµ Lan 12%, Italia 9% vµ c¸c n­íc kh¸c chiÕm 8%. Tõ 1993 ®Õn n¨m 1999 xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU ®¹t gÇn 700 triÖu USD vµ n¨m 2000 t¨ng thªm kho¶ng 150 triÖu USD. HiÖn nay xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng nµy chiÕm 34 – 38% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may hµng n¨m cña ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may, dÖt kim tõ khi thùc hiÖn cho ®Õn nay ®· 2 lÇn ®­îc gia h¹n vµ ®iÒu chØnh t¨ng h¹n ng¹ch. Th¸ng 8/1995, HiÖp ®Þnh lÇn ®Çu tiªn söa ®æi t¨ng h¹n ng¹ch ë 23 cat nãng tö 20 - 25%, gi¶m sè cat cã h¹n ng¹ch tõ 105 xuèng cßn 54, t¨ng h¹n ng¹ch gia c«ng thuÇn tuý lªn gÊp ®«i, ­íc tÝnh sÏ t¨ng bæ sung h¹n ng¹ch lªn 250 tÊn t­¬ng ®­¬ng víi 100 triÖu$ n©ng tæng gi¸ trÞ h¹n ng¹ch vµo EU lµ 550 triÖu$. HiÖp ®Þnh dÖt may söa ®æi lÇn thø 2 cho giai ®o¹n 1998 - 2000 ®· ®­îc ký ngµy 7/11/1997 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1998 t¨ng 40% khèi l­îng so víi giai ®o¹n tr­íc t¹o c¬ héi míi thóc ®Èy hµng dÖt may ViÖt Nam ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh h¬n. So víi giai ®o¹n 1993 - 1997, HiÖp ®Þnh söa ®æi nµy cã nh÷ng bæ sung quan träng t¹o thuËn lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam nh­ ®­îc t¨ng møc tù do chuyÓn ®æi h¹n ng¹ch gi÷a c¸c mÆt hµng mét c¸ch ®Ô dµng h¬n, ®­îc h­ëng ­u ®·i GSP. Theo hiÖp ®Þnh nµy hµng n¨m ViÖt Nam ®­îc xuÊt khÈu hµng ®Öt may vµo thÞ tr­êng EU víi l­îng hµng 21938 tÊn. Sè cat chÞu sù qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch gi¶m tõ 106 xuèng cßn 29, t¨ng h¹n ng¹ch mét sè cat “nãng” vµ n©ng møc chuyÓn ®æi h¹n ng¹ch gi÷a c¸c cat lªn 27%. Th¸ng 3/2000, ViÖt Nam ®µm ph¸n víi víi EU thay ®æi thêi h¹n ®iÒu chØnh HiÖp ®Þnh dÖt may ®Õn hÕt n¨m 2002 thay v× n¨m 2000. §ång thêi t¨ng h¹n h¹n hµng dÖt may 16 cat cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo EU: träng l­îng t¨ng 4324 tÊn ®¹t møc trªn 26% so víi h¹n ng¹ch c¬ së cña 16 cat, ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng 15 triÖu, ®¹t møc t¨ng 25%, trÞ gi¸ s¶n phÈm t¨ng kho¶ng 120 triÖu USD ®¹t kho¶ng 20% so víi n¨m 1999. §µm ph¸n t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may vµ më cöa thÞ tr­êng gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®­îc tiÕn hµnh gÇn ®©y nhÊt lµ gi÷a th¸ng 2/2003 ¸p dông cho giai ®o¹n 2003 - 2005. Theo b¶n söa ®æi nµy, ViÖt Nam sÏ më cöa thÞ tr­êng cho mét sè lÜnh vùc nh­ b¶o hiÓm, r­îu, xe m¸y, d­îc phÈm, dÞch vô vËn t¶i biÓn còng nh­ thuÕ nhËp khÈu hµng dÖt may vµ nguyªn liÖu nhËp khÈu tõ EU. §æi l¹i EU sÏ t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may cho ViÖt Nam mçi n¨m lªn kho¶ng 20% tøc tæng céng 3 n¨m t¨ng kho¶ng 600 triÖu$. §Æc biÖt mét sè cat ViÖt Nam cho lµ nãng cã møc t¨ng tõ 50 ®Õn 75%. NÕu ViÖt Nam sö dông hÕt h¹n ng¹ch cho phÐp th× gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam n¨m 2003 vµ c¸c n¨m sau sang EU sÏ t¨ng lªn 800 - 850 triÖu$/n¨m, gi¶i quyÕt viÖc lµm thªm cho trªn 100 ngµn lao ®éng. §©y lµ mét b­íc tiÕn ®¸ng kÓ ®èi víi ngµnh dÖt may ViÑt Nam trong quan hÖ víi EU trong thêi kú qu¸ ®é tiÕn tíi tù do ho¸ hoµn toµn. Trong mÊy n¨m võa qua tû träng kim ng¹ch hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU lu«n chiÕm xÊp xØ 30% tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu ra thÕ giíi cña toµn ngµnh may mÆc, cã n¨m cao nhÊt lµ 31% Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang EU thÓ hiÖn trong biÓu ®å sau: §¬n vÞ: triÖu USD. N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Kim ng¹ch 285 350 420 450 580 620 590 631 575 610 Nguån cña Bé Th­¬ng m¹i (1/2004). Trong c¸c chñng lo¹i hµng may mÆc xuÊt khÈu sang EU, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp míi chØ tËp trung vµo mét sè s¶n phÈm dÔ lµm, c¸c m· hµng cho mïa ®«ng nh­ ¸o Jacket hai líp hoÆc ba líp, ¸o s¬ mi, ¸o v¸y, quÇn ©u, ¸o len vµ ¸o dÖt kim, ¸o T.shirt vµ polo shirt, quÇn dÖt kim, bé quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o s¬ mi n÷… MÆt hµng ¸o Jacket lu«n chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¬ cÊu hµng dÖt may xuÊt khÈu sang EU. N¨m 1997 ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU gÇn 11 triÖu chiÕc t¨ng gÇn 5 triÖu chiÕc so víi n¨m 1993 chiÕm 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU. Theo nguån tin cña Bé Th­¬ng m¹i trong th¸ng 1-2/2004 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU t¨ng rÊt m¹nh tõ 28 – 30% so víi cïng kú n¨m 2003. Nh÷ng cat ®­îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu lµ cat 4, cat 7, cat 9, cat10, cat 14, cat 18, cat 20, cat 21, cat 28, cat 41, cat 78; trong sè nh÷ng cat ®­îc cÊp giÊy phÐp th× cat 4, 6, 41, 78 cã tèc ®é t¨ng cao vµ cat 21 ¸o jacket vÉn lµ mÆt hµng chñ lùc trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu cña hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU lµ h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu chiÕm tû träng ®Õn trªn 80% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. V× thÕ hiÖu qu¶ thùc cña xuÊt khÈu dÖt may lµ rÊt nhá. HiÖn cã tíi 70% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang EU th«ng qua c¸c thÞ tr­êng Hµn Quèc, Hång K«ng, §µi Loan, Singapore. C¸c n­íc nµy th­êng nhËp khÈu hoÆc thuª ViÖt Nam gia c«ng råi t¸i xuÊt sang thÞ tr­êng EU. NÕu lµm phÐp tÝnh so s¸nh th× xuÊt khÈu trän gãi theo gi¸ FOB sÏ l·i gÊp 2 lÇn so víi may gia c«ng. Trung b×nh c¸c nhµ gia c«ng ViÖt Nam chØ nhËn ®­îc kho¶ng 20% gi¸ thnhf xuÊt khÈu, chñ yÕu lµ gia c«ng. Cßn l¹i 80% lµ cña chñ ®Æt hµng vµ c¸c c«ng ty trung gian cung cÊp nguyªn phô liÖu, mÉu m·. NÕu tÝnh trªn gi¸ b¸n lÎ chØ nhËn ®­îc 4%cho mét ¸o s¬ mi. 2.3 Mét ta cßn thiÕu vèn vµ tr×nh ®é qu¶n lý. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ EU. Nh÷ng ­u ®·i nµy cã thÓ lµ ­u ®·i vÒ thuÕ nhËp khÈu c«ng nghÖ, kÕt hèi ngo¹i tÖ, chuyÓn lîi nhuËn… CÇn thÓ chÕ ho¸ vµ quy ®Þnh cô thÓ ®Ó hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ sè yÕu kÐm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may. 2.3.1 Søc c¹nh tranh ch­a cao T¹i thÞ tr­êng EU thÞ tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã nhiÒu lîi thÕ nhÊt trong sè c¸c thÞ tr­êng h¹n ng¹ch, ®©y lµ thÞ tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ nhÊt nh­ng hµng dÖt may ViÖt Nam l¹i ®ang mÊt dÇn lîi thÕ t¹i thÞ tr­êng nµy. BÞ c¹nh tranh gay g¾t bëi nhµ xuÊt khÈu dÖt may lín kh¸c lµ Trung Quèc, thªm vµo ®ã EU b¾t ®Çu níi láng c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hµng Trung Quèc vµo thÞ tr­êng nµy b»ng c¸ch bá dÇn h¹n ng¹ch, thuÕ chèng ph¸ gi¸ … Hµng ViÖt Nam kh«ng cßn ­u thÕ vÒ chÊt l­îng bëi Trung Quèc ®· gi¶i quyÕt c¬ b¶n vÊn ®Ò nµy h¬n thÕ n÷a gi¸ gia c«ng mét sè s¶n phÈm may cña n­íc nµy thÊp h¬n cña ViÖt Nam tíi 20%. Kh«ng chØ víi Trung Quèc, hµng dÖt may cña ViÖt Nam cßn ph¶i c¹nh tranh víi hµng dÖt may tõ nhiÒu n­íc kh¸c nhÊt lµ khi EU bá h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may tõ c¸c n­íc thµnh viªn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Trong c¹nh tranh yÕu tè tr­íc hÕt vµ quyÕt ®Þnh nhÊt lµ gi¸ nh­ng gi¸ thµnh hµng dÖt may cña ta l¹i cao h¬n cña ®èi thñ c¹nh tranh ®Æc biÖt lµ Trung Quèc. Mét sè ­u ®·i vÒ thuÕ ®­îc ChÝnh phñ ¸p dông cho hµng dÖt may xuÊt khÈu ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng gÇn b»ng møc gi¸ cña c¸c ®èi thñ. Nh­ng nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ vµ sù t¨ng gi¸ nhiÒu lo¹i phÝ nh­ phÝ cÇu ®­êng, c¶ng, gi¸ ®iÖn n­íc, b­u chÝnh viÔn th«ng liªn tôc t¨ng lµm cho gi¸ thµnh hµng dÖt may kh«ng nh÷ng kh«ng h¹ mµ cßn cao h¬n cña ®èi thñ. §iÒu nµy lµm cho hµng ho¸ cña ta khã cã thÓ c¹nh tranh. ♦ Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ do: + Thø nhÊt lµ, sè l­îng h¹n ng¹ch ViÖt Nam ®­îc h­ëng cßn rÊt thÊp so víi nhiÒu n­íc chØ b»ng 5% cña Trung Quèc vµ 10 - 20% cña c¸c n­íc ASEAN. Sè mÆt hµng bÞ h¹n chÕ b»ng h¹n ng¹ch lín h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c cña VÞªt Nam lµ 29 nhãm trong khi ®ã cña Th¸i Lan lµ 20 nhãm, cña Singapore lµ 8 nhãm. + Thø hai lµ, do hµng cña ta kh«ng rÎ b»ng hµng ho¸ cña n­íc kh¸c nh­ Trung Quèc, bªn c¹nh ®ã mÉu m· cña hä l¹i phong phó h¬n hµng cña ta nhiÒu. Kh¸ch hµng yªu cÇu thay ®æi mÉu m· trong khi ®ã c¸c c¸c doanh nghiÖp, nhµ s¶n xuÊt l¹i kh«ng thay ®æi ®­îc mÉu m· thµnh ra hä kh«ng mua n÷a. Nhµ thiÕt kÕ ViÖt Nam còng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña thêi trang c«ng nghiÖp nªn s¶n phÈm chñ yÕu cña ta xuÊt sang EU tËp trung ë mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng cßn nh÷ng s¶n phÈm yªu cÇu kü thuËt cao ®ang cßn bÞ bá trèng h¹n ng¹ch ®­îc cÊp. Thùc tÕ cho thÊy cßn nhiÒu chñng lo¹i mÆt hµng cã h¹n ng¹ch nh­ng hiÖn nay vÉn ch­a cã doanh nghiÖp nµo s¶n xuÊt, ®ã lµ nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu ph¶i cã trang thiÕt bÞ kü thuËt cao, c«ng nh©n lµnh nghÒ mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc. + Thø ba lµ, chi phÝ vËn chuyÓn c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­¬ng EU kh¸ lín ®iÒu ®ã lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam. + Thø t­ lµ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã qu¸ Ýt th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, vÒ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi mµ hä hîp t¸c s¶n xuÊt. Do Ýt th«ng tin nªn c¸c doanh nghiÑp kh«ng thÓ tiÕp xóc trùc tiÕp ®­îc víi nhiÒu kh¸ch hµng, tû träng s¶n phÈm xuÊt khÈu qua kh©u trung gian, gia c«ng cßn cao. Tuy m¹ng l­íi th­¬ng vô cña ta hÇu nh­ cã mÆt ë mäi n¬i trªn thÕ giíi song nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nãi chung vµ thÞ tr­êng bu«n b¸n hµng dÖt may nãi riªng ®­îc hä quan t©m cung cÊp vÒ n­íc qu¸ Ýt kÓ c¶ mét sè thÞ tr­êng lín vµ truyÒn thèng cña ViÖt Nam nh­ EU. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¹i nghÌo kh«ng cã ®ñ chi phÝ ®Ó th­êng xuyªn tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m, c¸c cuéc xóc tiÕn mËu dÞch ë n­íc ngoµi, hoÆc lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi nªn th«ng tin quèc tÕ cµng bÞ h¹n chÕ. Nh÷ng thay ®æi vÒ mÉu m·, nh÷ng khuynh h­íng thêi trang míi chóng ta hoµn toµn kh«ng n¾m ®­îc tr­íc ®Ó chuÈn bÞ cho s¶n xuÊt. + Thø n¨m lµ, hÇu hÕt c¸c lo¹i chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cña ta ®Òu cao h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ n¨ng suÊt lao ®éng nh×n chung chØ b»ng 2/3 so víi møc b×nh qu©n cña c¸c n­íc ASEAN. Nhµ x­ëng, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt may cßn l¹c hËu ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi. 2.3.2 Gi¸ trÞ hµng dÖt may xuÊt khÈu ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp. Bé Th­¬ng m¹i cho biÕt h¹n ng¹ch cña thÞ tr­êng EU míi chØ ®¸p øng ®­îc ®¸p øng ®­îc 30- 35% n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Ngoµi ra nhiÒu doanh nghiÖp ký ®­îc ®¬n hµng xuÊt khÈu l¹i kh«ng cã h¹n ng¹ch ®Ó xuÊt trong khi tû lÖ sö dông h¹n ng¹ch l¹i rÊt thÊp. §iÒu nµy nãi lªn thùc tr¹ng cã mét l­îng h¹n ng¹ch rÊt lín ch­a xuÊt ®ang bÞ g¨m, gi÷ l¹i ë c¸c doanh nghiÖp. Do ®­îc xuÊt khÈu tù ®éng trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh nªn c¸c doanh nghiÖp ®· ký nhiÒu ®¬n hµng xuÊt khÈu lín víi kh¸ch hµng nh­ng do kh«ng cã th«ng tin nªn khi hÕt h¹n ng¹ch vÉn tiÕp tôc ký hîp ®ång víi ®èi t¸c dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ch¸y h¹n ngh¹ch vµ mÊt kh¸ch hµng. Chóng ta ch­a gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®iÒu phèi l­îng h¹n ng¹ch cña doanh nghiÖp kh«ng cã ®¬n hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp cã ®¬n hµng nh­ng kh«ng cã h¹n ng¹ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang tËp trung vµo nh÷ng cat nãng trong khi nh÷ng cat nguéi vµ c¸c s¶n phÈm cã yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p, chÊt l­îng cao ch­a ®­îc quan t©m nhiÒu. NÕu më réng sang s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p th× c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng ®­îc l­îng hµng xuÊt khÈu lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ. Mét sè tån t¹i: - S¶n phÈm sau khi ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng l¹i ®­îc duy tr× trong mét thêi gian kh¸ l©u trªn thÞ tr­êng, chØ khi nµo ng­êi tiªu dïng ®· ch¸n s¶n phÈm ®ã doanh nghiÖp míi th«i kh«ng s¶n xuÊt n÷a.§iÒu nµy cã t¸c h¹i lín lµ mÆc dÇu khi doanh nghiÖp ph¸t hiÖn ra sù ®i xuèng trong chu kú sèng cña s¶n phÈm vµ dõng l¹i kh«ng s¶n xuÊt n÷a nh­ng thùc ra trªn thÞ tr­êng vÉn tån ®äng mét khèi l­îng s¶n phÈm ch­a tiªu thô ®­îc. Kh¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam, doanh nghiÖp n­íc ngoµi biÕt kÕt thóc s¶n phÈm ngay khi s¶n phÈm ®ang ë ®Ønh cao cña chu kú sèng vµ ®­a ra ngay s¶n phÈm míi kh¸c. C¸ch lµm nµy gióp cho doanh nghiÖp lu«n cã s¶n phÈm míi ®Ò phôc vô kÞp thêi víi nhu cÇu hay ®æi cña kh¸ch hµng. T¸c ®éng xÊu ®Õn hµng dÖt may xuÊt khÈu cßn lµ do s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu nh­: x¬, sîi tæng hîp, b«ng v¶i thµnh phÈm, d©y kho¸ kÐo, cóc … chØ míi ®¸p øng ®­îc 10-15% nhu cÇu. Kh©u thiÕt kÕ vµ s¶n phÈm may mÆc cßn nhiÒu h¹n chÕ mÉu m· nghÌo nµn, gi¸ thµnh cao ch­a x©y dùng ®­îc mét th­¬ng hiÖu mang nÐt ®Æc tr­ng vµ ®¹t tÇm cì quèc tÕ. - Bªn c¹nh nh÷ng ®èi thñ m¹nh, thÞ tr­êng EU còng ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ s¶n phÈm cao ®ßi hái ph¶i cã m¸y mãc hiÖn ®¹i. ThiÕt bÞ cña ngµnh may ®· ®æi míi ®­îc kho¶ng 90 – 95% nh­ng kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cßn yÕu. C«ng nghÖ c¾t may l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. - C¸i yÕu cña ngµnh may xuÊt khÈu chÝnh lµ do c¸c doanh nghiÖp ch­a cã h×nh thøc mua ®øt b¸n ®o¹n, ch­a cã s¶n phÈm tù thiÕt kÕ s¶n phÈm hoµn chØnh ®Ó ®i chµo hµng cho c¸c kh¸ch hµng EU. - NhiÒu doanh nghiÖp ch­a ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9000 vµ ISO 14000 mét tiªu chuÈn gÇn nh­ b¾t buéc víi tÊt c¶ c¸c mÆt hµng dÖt may nhËp khÈu vµo EU. - ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ch­a hîp lý nh­ quy ®Þnh vÒ thêi h¹n thu håi vèn vay ®Çu t­ ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt tõ 7 – 10 n¨m, ngµnh may tõ 5 – 7 n¨m. Thùc tÕ ë ViÖt Nam ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt ph¶i tõ 12 – 15 n¨m, ngµnh may tõ 10 – 12 n¨m míi thu håi ®­îc hÕt vèn. C¸c thñ tôc triÓn khai vèn ®Çu t­ x©y dùng th­êng kÐo dµi, vµ ch­a cã chÝnh s¸ch cô thÓ thÝch hîp ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc bá vèn ®Çu t­ nhiÒu h¬n vµo ngµnh dÖt may. - Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may cßn thiÕu, ®Æc biÖt ë c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. HiÖn t­îng ®Çu t­ dµn tr¶i, manh món theo h­íng tù c©n ®èi khÐp kÝn ë nhiÒu doanh nghiÖp lµm cho ngµnh dÖt may ë t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a c¸c kh©u trong s¶n xuÊt. - Doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a biÕt tËn dông lîi thÕ cña céng ®ång c¸c doanh nghiÖp ng­êi ViÖt kinh doanh hµng dÖt may t¹i EU. ChØ riªng ë §øc cã 50000 ng­êi ViÖt sinh sèng ®· cã 20000 chuyªn kinh doanh trong lÜnh vùc may mÆc trong sè hä còng cã kho¶ng 100 «ng chñ lín lµ nh÷ng doanh nghiÖp dÖt may ng­êi ViÖt cã tiÕng vµ cã tiÒm lùc. Trong khi c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc t¹i thÞ tr­êng nµy biÕt tËp hîp nhau l¹i thµnh HiÖp héi kinh doanh hµng dÖt may ng­êi Trung Quèc vµ nç lùc ®­a hµng Trung Quèc víi gi¸ rÎ tÊn c«ng ¸p ®¶o c¸c ®èi thñ t¹i thÞ tr­êng EU th× ta l¹i ch­a biÕt khai th¸c lîi thÕ nµy ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp ngåi l¹i víi nhau tr¸nh c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ quan träng h¬n lµ t¹o thµnh mét kªnh tiªu thô hµng dÖt may ViÖt Nam rÊt lín t¹i ®©y. III. Mét sè MôC TI£U Vµ GI¶I PH¸P CHO HµNG DÖT MAY XUÊT KHÈU TRONG ThêI GIAN TíI. 3.1 Nh÷ng môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc víi thÞ tr­êng EU - Duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng EU më réng mÆt hµng xuÊt khÈu trªn c¬ së n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ, c¶i tiÕn mÉu m· t¹o ra mÆt hµng míi, kÕt hîp c¸c h×nh thøc kinh doanh linh ho¹t nh»m t¨ng thÞ phÇn t¹i thÞ tr­êng EU mét c¸ch æn ®Þnh v÷ng ch¾c, cè g¾ng ®¹t ®­îc kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU tõ 600 – 700 triÖu USD. - TiÕp tôc ®µm ph¸n ë cÊp nhµ n­íc ®Ó t¨ng l­îng h¹n ng¹ch dÖt may. - T×m c¸ch c¾t gi¶m chi phÝ l­u th«ng, chi phÝ hµnh chÝnh ®Ó h¹ gi¸ s¶n phÈm xuèng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ khi EU b·i bá h¹n ng¹ch vµo n¨m 2005 - TËn dông ­u thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng, kü n¨ng lao ®éng vµ c¶i c¸ch ph­¬ng thøc qu¶n lý h¹n ng¹ch vµ t×m c¸ch gi¶m thêi gian chê ®îi kh¸ch hµng ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó t¹o lîi thÕ lÊn ¸t c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong khu vùc kÓ c¶ Trung Quèc vµ In®«nªxia vµ t¨ng nhanh thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng EU. - Cè g¾ng t×m kiÕm nh÷ng ®¬n hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp nh­ng vÉn duy tr× h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng EU. Gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp dÖt may - N©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt khÈu sang EU. §Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chó träng ®Õn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng l¹c hËu cña m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ ph­¬ng ¸n tèi ­u víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ nhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ dÖt may nguån tõ EU. NhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ nguån tõ EU sÏ gióp gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, gi¶i quyÕt khã kh¨n do yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm tõ EU. - §Èy m¹nh ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9000 vµ ISO 14000, SA 8000 trong qu¶n lý s¶n xuÊt ®Ó v­ît rµo c¶n vµo thÞ tr­êng EU. ThÞ tr­êng EU cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng hµng nhËp khÈu kh¸ chÆt chÏ. Hµng ho¸ tõ bªn ngoµi muèn vµo thÞ tr­êng nµy ph¶i v­ît qua rµo c¶n kü thuËt cña EU gåm yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, tiªu chuÈn an toµn cho ng­êi sö dông vµ tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng. §èi víi tiªu chuÈn chÊt l­îng, hÖ thèng qu¶n lý ch©t l­îng ISO 9000 lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghÖp xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU thuéc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn; ISO 9000 ®­îc coi nh­ ch÷ tÝn gi÷a ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng, gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. ChÊt l­îng cña s¶n phÈm khong chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c yªu cÇu vÒ mÆt phÈm chÊt bªn trong mµ cßn ®¶m b¶o c¶ yªu cÇu vÒ mÆt thÈm mü, tiÖn dông vµ an toµn cho ng­êi sö dông. Bé tiªu chuÈn ISO 9000 quy tô kinh nghiÖm cña quèc tÕ trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c quan hÖ gi÷a ng­êi sö dông vµ ng­êi cung øng. §©y chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn hiÖu qu¶ gióp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt tù x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng b¶o ®¶m chÊt l­îng ë c¬ së m×nh, ®ång thêi lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó bªn mua cã thÓ c¨n cø vµo ®ã tiÕn hµnh kiÓm tra ng­êi s¶n xuÊt, kiÓm tra sù æn ®Þnh cña s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng tr­íc khi ký hîp ®ång. ISO 9000 ®­a ra c¸c chuÈn mùc mét hÖ thèng chÊt l­îng vµ cã thÓ ¸p dông réng r·i trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô. ISO 9000 h­íng dÉn c¸c tæ chøc còng nh­ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng mét m« h×nh qu¶n lý thÝch hîp vµ v¨n b¶n ho¸ c¸c yÕu tè cña hÖ thèng chÊt l­îng theo m« h×nh ®· chän. ISO 9000 kh«ng ph¶i lµ tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm mµ lµ tiªu chuÈn vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. HÖ thèng qu¶n lý cña mét doanh nghiÖp cã tèt míi cho ra s¶n phÈm chÊt l­îng cao. Do ®ã hµng cña doanh nghiÖp cã chøng chØ ISO th× th©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU dÔ dµng h¬n nhiÒu so víi hµng cña doanh nghiÖp kh¸c kh«ng cã chøng chØ nµy. §èi víi tiªu chuÈn an toµn cho ng­êi sö dông ký m· hiÖu trë nªn quan träng sè mét trong l­u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng EU vµ lµ yÕu tè b¾t buéc ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo EU. HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng ISO 14000 cµng trë nªn quan träng víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chó ý ®Õn vÊn ®Ò d¸n nh·n m«i tr­êng cho s¶n phÈm dÖt, thÞ tr­êng EU cÊm nhËp s¶n phÈm dÖt cã thuèc nhuém azo. Chøng chØ ISO 14000 sÏ lµ ph­¬ng tiÖn vµ th­íc ®o ®Ó kh¸ch hµng EU cã thÓ an t©m vÒ ph­¬ng diÖn b¶o vÖ m«i tr­êng cña s¶n phÈm. ViÖc thõa nhËn vµ cam kÕt ¸p dông ISO ®· trë thµnh mét tiªu chÝ ®Ó duy tr× sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng EU. B»ng ph­¬ng ph¸p nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¨ng d­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ uy tÝn trªn thÞ tr­êng EU - Lùa chän ph­¬ng thøc x©m nhËp thÞ tr­êng EU cã hiÖu qu¶. Cã nhiÒu h×nh thøc ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU nh­ xuÊt khÈu qua trung gian, xuÊt khÈu trùc tiÕp, thùc hiÖn liªn doanh, thùc hiÖn ®Çu t­ trùc tiÕp. Mçi ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr­êng trªn ®©y cã nh÷ng ­u thÕ vµ h¹n chÕ riªng. XuÊt khÈu qua trung gian lµ con ®­êng mßn mµ rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam nhÊt lµ ®èi víi hai ngµnh dÖt may vµ da giÇy ®· ¸p dông ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng EU. Do thÞ tr­êng nµy cßn rÊt míi mÎ vµ do c¸c doanh nghiÖp thiÕu kinh nghiÖm vÒ th­¬ng tr­êng nªn Ýt c«ng ty thiÕt lËp ®­îc quan hÖ b¹n hµng trùc tiÕp víi ®èi t¸c EU do ®ã chØ cã thÓ xuÊt khÈu qua trung gian lµ c¸c c«ng ty Ch©u ¸ cã quan hÖ trùc tiÕp víi ®èi t¸c EU. VÒ chiÕn l­îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ nªn lÊy ®ã lµm b­íc ®Öm nh»m lµm quen víi thÞ tr­êng vµ rót kinh nghiÖm nh»m tù m×nh x©y dùng chç ®øng riªng cho m×nh trªn thÞ tr­êng. XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ con ®­êng chÝnh, l©u dµi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU hiÖn nay. CÇn ¸p dông h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp vµ liªn doanh; tuy nhiªn ®Çu t­ trùc tiÕp kh«ng ph¶i lµ h­íng chÝnh trong thêi gian tr­íc m¾t nh­ng chÝ Ýt nã còng cÇn thiÕt trong mét sè lÜnh vùc nh­ c¸c c¬ së tiÕp thÞ vµ dÞch vô. Liªn doanh cã thÓ d­íi h×nh thøc sö dông giÊy phÐp, nh·n hiÖu hµng ho¸ bëi v× ng­êi tiªu dïng EU cã së thÝch vµ thãi quan sö dông nh÷ng s¶n phÈm cã nh·n hiÖu næi tiÕng, chÊt l­îng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tiªu dïng ®èi víi phÇn lín mÆt hµng ®­îc tiªu thô trªn thÞ tr­êng nµy chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶. HiÖn nay hµng dÖt may ViÖt Nam ch­a cã danh tiÕng, n¨ng lùc c¹nh tranh cßn yÕu nªn khã th©m nhËp vµo EU nÕu liªn doanh d­íi h×nh thøc sö dông giÊy phÐp nh·n hiÖu hµng ho¸ tªn th­¬ng phÈm cã thÓ lµ biÖn ph¸p trung gian ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy. PhÊn ®Êu t¨ng tû träng xuÊt khÈu trùc tiÕp gi¶m dÇn h×nh thøc gia c«ng vµ xuÊt khÈu qua n­íc thø ba vµ chuyÓn tõ gia c«ng sang mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm. - §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt, thiÕt kÕ, kinh doanh, c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh quèc tÕ trong t×nh h×nh míi vµ thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu trong thêi gian ng¾n nhÊt. Phèi hîp víi c¸c tr­êng ®¹i häc ®Ó ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ­u tiªn häc bæng cho sinh viªn ®Ó thu hót sè häc viªn vµ më thªm ch­¬ng tr×nh sau ®¹i häc ®Ó ®µo t¹o chuyªn s©u trong n­íc còng nh­ göi ®i thùc tËp nghiªn cøu ë ngoµi n­íc. - Tõng b­íc t¹o dùng tªn tuæi doanh nghiÖp, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm, kh¼ng ®Þnh uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®Æc biÖt lµ trªn thÞ tr­êng EU. C¸c doanh nghiÖp cÇn nghiªn cøu øng dông c¸c nghiÖp vô marketing ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng mÆt hµng míi cã kh¶ n¨ng tiªu thô ë thÞ tr­êng EU, cho ra ®êi vµ thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng khuÕch tr­¬ng cÇn thiÕt gióp cho c¸c mÆt hµng míi t×m ®­îc chç ®øng, duy tr× vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng nµy. Cung øng tèt c¸c dÞch vô sau b¸n hµng ®Ó duy tr× cñng cè uy tÝn s¶n phÈm ®èi víi ng­êi tiªu dïng vÒ nh÷ng s¶n phÈm cÇn cã dÞch vô sau b¸n hµng - T¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ huy ®éng mäi nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc, kªu gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi (trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) ®Ó tËp trung ®Çu t­ c¬ cë h¹ tÇng vµ ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i theo h­íng tiÕp cËn víi c«ng nghÖ cao trong thiÕt kÕ mÉu, trong s¶n xuÊt nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÐ giíi vµ trong n­íc. N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ thiÕt bÞ cho c¸c doanh nghiÖp dÖt, may. Liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp dÖt vµ may, may xuÊt khÈu. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc tham gia ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay tham gia s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt nh©p khÈu lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá, vèn kinh doanh Ýt, l¹i ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong th­¬ng tr­êng cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nªn gÆp nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i còng nh­ viÖc ®Ò ra chiÕn l­îc l©u dµi v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §Ó h¹n chÕ bít nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, c¸c doanh nghiÖp cÇn tiÕp cËn c¸c nguån vèn cña c¸c ng©n hµng hay c¸c quü tÝn dông trong khi nhµ n­íc ch­a cã ng©n hµng chuyªn doanh hay quü b¶o l·nh tÝn dông. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cÇn khai th¸c t¸c dông tÝch cùc cña Quü hç trî xuÊt khÈu, t×m kiÕm sù hç trî cña nhµ n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ hay c¸c hiÖp héi ngµnh hµng ®Ó tham gia triÓn l·m, héi chî, héi th¶o ë trong n­íc hoÆc ë n­íc ngoµi, t×m kiÕm sù hç trî trong vµ ngoµi n­íc ®Ó lËp v¨n phßng, phßng tr­ng bµy, lËp kho ngo¹i quan hay chi nh¸nh c«ng ty t¹i n­íc ngoµi ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i cho s¶n phÈm hay dÞch vô cña m×nh - Mçi doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng nh­ng còng x¸c ®Þnh râ s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng chñ lùc cña m×nh ®Ó cã chiÕn l­îc ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ phï hîp trªn c¬ së ®ã ®Ó tÝch cùc ®Çu t­ cñng cè vµ më réng s¶n xuÊt. Thùc hiÖn phèi hîp gi÷a chuyªn m«n ho¸ cao gi÷a c¸c doanh nghiÖp, t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng triÖt ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ nh»m gi¶m gi¸ thµnh mét c¸ch ®¸ng kÓ so víi hiÖn nay. §©y lµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh s¶n phÈm. - Chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng b»ng mäi biÖn ph¸p nh­ qua internet, héi chî th¬ng m¹i, qua c¸c ®¹i lý. §Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¸t triÓn hÖ thèng kªnh ph©n phèi, tiªu thô ë n­íc ngoµi mét vò khÝ c¹nh tranh dÆc biÖt v× ph©n phèi lµ yÕu tè chñ yÕu ®em ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng gi¸ trÞ gia t¨ng vµ ®em ®Õn cho kh¸ch hµng sù hµi lßng. Møc ®é hµi lßng cña kh¸ch hµng víi s¶n phÈm s¶n phÈm cña c«ng ty cao h¬n so víi hµng cña ®èi thñ c¹nh tranh sÏ quyÕt ®Þnh cuèi cïng kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp tøc lµ quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi trong c¹nh tranh. Céng ®ång ng­êi ViÖt Nam sinh sèng t¹i EU rÊt lín, c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m hîp t¸c víi nh÷ng «ng chñ dÖt may lín ng­êi ViÖt ë ®©y ®Ó hîp t¸c t¹o thµnh hÖ thèng kªnh ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm h÷u hiÖu. Doanh nghiÖp còng cÇn tÝch cùc chñ ®éng phèi hîp víi c¸c th­¬ng vô t¹i c¸c n­íc thµnh viªn EU ®Ó th­êng xuyªn n¾m b¾t t×nh h×nh vÒ nhu cÇu thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng vÒ nhu cÇu hµng ho¸, gi¸ c¶ vµ mäi biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Th«ng qua th­¬ng vô ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm t×m ®èi t¸c tin cËy. 3.2.2 Gi¶i ph¸p ®èi víi Nhµ n­íc. - §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­ khuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp më v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh, cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm, trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tæ chøc héi chî triÓn l·m, giíi thiÖu hµng ho¸, thêi trang. Ph¸t huy vai trß cña tÝch cùc cña c¸c c¬ quan th­¬ng vô, tham t¸n th­¬ng m¹i ë c¸c §¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i c¸c n­íc trong viÖc t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho ngµnh dÖt may n­íc ta trong thêi gian tíi. Bé Th­¬ng m¹i cÇn më réng trang web ®­a lªn m¹ng tÊt th«ng tin vÒ luËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng vèn, ®Çu t­, nhu cÇu qu¶ng b¸ vµ tiªu thô s¶n phÈm. C¸c th­¬ng vô ViÖt Nam ë n­íc ngoµi nãi chung vµ ë c¸c n­íc thµnh viªn EU nãi riªng tËn dông trang web nµy giíithiÖu vÒ thÞ tr­êng ViÖt Nam vÒ s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam. ®ång thêi còng trªn trang web ®ã th­¬ng vô sÏ ®­a lªn m¹ng nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cËp nhËt vµ xö lý th«ng tin theo nhu cÇu cña doanh nghiÖp m×nh. Thµnh lËp c©u l¹c bé 100 doanh nghiÖp hµng dÖt may xuÊt khÈu hµng ®Çu cña ViÖt Nam ®Ó cæ vò tËp hîp nh÷ng ®iÓn h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam tõ ®ã giíi thiÖu víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. Thµnh lËp trung t©m xóc tiÕn xuÊt khÈu hµng dÖt may ®¶m nhiÖm chøc n¨ng m«i giíi gióp cho doanh nghiÖp ViÖt Nam ký hîp ®ång xuÊt khÈu, ®Çu t­ víi c¸c doanh nghiÖp EU, thu thËp xö lý th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, kh¸ch hµng EU, kh¶o s¸t thÞ tr­êng thùc tÕ. KhuyÕn khÝch vµ cã c¬ chÕ hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng ra n­íc ngoµi t×m kiÕm thÞ tr­êng x¸c lËp kªnh ph©n phèi tiªu thô s¶n phÈm t¹i c¸c thÞ tr­êng lín nh­ EU. - X©y dùng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i vµ hç trî ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. CÇn miÔn gi¶m thuÕ vµ hoµn l¹i thuÕ cho mét sè doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong nh÷ng b­íc ®Çu ra thÞ tr­êng cßn Ýt b¹n hµng kinh doanh nh­ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng vµ cã tiÒm n¨ng chiÕm ®­îc mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. Ngoµi ra ChÝnh phñ còng nªn xem xÐt kÐo dµi thêi h¹n thu håi vèn mµ c¸c doanh nghiÖp vay ®Ó ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. §ång thêi khuyÕn khÝch m¹nh h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trùc tiÕp xuÊt khÈu còng nh­ cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, c¶i tiÕn thñ tôc xuÊt khÈu, nhËp khÈu hç trî vÒ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. - Trong nh÷ng n¨m qua chóng ta nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ chñ yÕu tõ Ch©u ¸ víi gi¸ rÎ nh­ng kh«ng ph¶i lµ c«ng nghÖ nguån mµ lµ m¸y mãc thiÕt bÞ h¹ng hai. M¸y mãc thiÕt bÞ tèt sÏ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ chÊt l­îng cao c¹nh tanh ®­îc trªn thÞ tr­êng. Trong c¸n c©n th­¬ng m¹i víi EU chóng ta xuÊt siªu kh¸ lín nÕu chóng ta t¨ng c­êng nhËp khÈu c«ng nghÖ nguån tõ EU sÏ lµm c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n cã lîi cho c¶ hai bªn, ®ång thêi nhËp khÈu ®­îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp thay ®æi cho c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu nãi chung, sang thÞ tr­êng EU nãi riªng. §©y sÏ lµ mét ph­¬ng ph¸p h÷u hiÖu hç trî vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. NhËp khÈu c«ng nghÖ nguån tõ EU cã thÓ d­îc thùc hiÖn b»ng hai biÖn ph¸p: ®Çu t­ cña ChÝnh phñ vµ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ EU tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. C«ng nghÖ nguån cña EU tiªn tiÕn hiÖn ®¹i chÊt l­îng cao dÞch vô b¸n hµng tèt song nh×n chung gi¸ c¶ l¹i cao so víi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ®èi t¸c ViÖt Nam, ph­¬ng thøc thanh to¸n l¹i kh«ng linh ho¹t nh­ mét sè ®èi t¸c ë khu vùc Ch©u ¸ nªn khi cã nhu cÇu ®Çu t­ doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng nghÜ tíi c«ng nghÖ cña khu vùc kh¸c cã gi¸ thÊp h¬n mÆc dï chÊt l­îng kÐm h¬n vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp h¬n. §Çu t­ ChÝnh phñ lµ gi¶i ph¸p l©u dµi ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mét c¸ch nhanh nhÊt vµ ®óng yªu cÇu. Tr­íc m¾t do khã kh¨n vÒ tµi chÝnh ChÝnh phñ cã thÓ ®Çu t­ vµo nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia cßn doanh nghiÖp ph¶i tù chñ kinh doanh. Thu hót nhµ ®Çu t­ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu lµ gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ tr­íc m¾t ®Ó nhËp khÈu ®­îc c«ng nghÖ nguån tõ EU vµ sö dông c«ng nghÖ nµy ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ®iÒu kiÖn chóng - Cã chÝnh s¸ch hç trî vµ h­íng dÉn gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp dÖt 4hiÖu t¹i thÞ tr­êng quèc tÕ. - ChÝnh phñ cÇn c¶i tiÕn chÕ ®é ph©n bæ h¹n ng¹ch, ®Æc biÖt cÇn æn ®Þnh h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn tèt h¹n ng¹ch ®­îc cÊp. ViÖc tæ chøc ®Êu thÇu h¹n ng¹ch cÇn hÕt søc thËn träng vµ chØ nªn ®Êu thÇu phÇn h¹n ng¹ch t¨ng thªm hµng n¨m víi mét sè mÆt hµng h¹n chÕ. CÇn quy ®Þnh ®èi t­îng dù thÇu ph¶i lµ nh÷ng doanh nghiÖp thùc sù s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng cã uy tÝn cã chÊt l­îng cao ®· ®­îc biÕt ®Õn qua c¸c n¨m. Ngoµi ra cÇn ph¶i t¨ng c­êng kiÓm tra kiÓm so¸t ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tÕ thùc hiÖn h¹n ng¹ch. KÕT LUËN H¬n 10 n¨m qua kÓ tõ n¨m 1993, n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn HiÖp ®Þnh vÒ bu«n b¸n hµng dÖt may víi EU ®Õn nay, ngµnh dÖt may ViÖt Nam mµ chñ yÕu lµ ngµnh may mÆc xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Møc t¨ng b×nh qu©n cña ngµnh dÖt may lµ trªn 13,5%/ n¨m, nhiÒu n¨m liªn tôc ®øng thø hai vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ sau dÇu th«. Tuy ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu träng ®iÓm vµ mòi nhän nh­ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ngµnh trong thêi gian v÷a qua gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ ë thÞ tr­êng EU. Trong thêi gian hiÖn nay viÖc lo¹i bá dÇn vµ tiÕn tíi lo¹i bá hoµn toµn h¹n ng¹ch dÖt may cña EU ®· vµ ®ang ®Æt ra cho ngµnh dÖt may n­íc ta nh÷ng th¸ch thøc to lín vµ quyÕt liÖt. Khi h¹n ng¹ch dÖt may ®­îc lo¹i bá hoµn toµn ®Ó cã thÓ “ sèng sãt” vµ “ tån t¹i” ®­îc t¹i thÞ tr­êng EU th× chóng ta ph¶i cè g¾ng nç lùc hÕt møc ngay tõ b©y giê. Cïng víi sù quan t©m gióp ®ì cña Nhµ n­íc th× doanh nghiÖp còng ph¶i biÕt ®Æt ra môc tiªu chiÕn l­îc cho m×nh trong thêi gian tíi ®Ó kh«ng chØ tån t¹i ®­îc mµ cßn ph¶i t¨ng l­îng hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy. TµI LIÖU THAM KH¶O * Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ - §an TuÊn Anh (§¹i häc th­¬ng m¹i), T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. * DÖt may vµo EU sôt gi¶m- CÇn hay kh«ng mét trung t©m giao dÞch h¹n ng¹ch? – Trïng D­¬ng, T¹p chÝ DÖt may ViÖt Nam 8/2003. * C¬ héi hay th¸ch thøc khi EU më réng – Trïng D­¬ng, T¹p chÝ DÖt may ViÖt Nam 11/2003. * Ngµnh dÖt Italia sau n¨m 2005 – T¹p chÝ DÖt may ViÖt Nam 11/2003. * §Èy m¹nh XK sang §øc vµ Ch©u ¢u – Trïng D­¬ng, T¹p chÝ DÖt may ViÖt Nam 2/2004. * Thö t×m hiÓu kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh C«ng nghiÖp DÖt – May ViÖt Nam – D­¬ng §×nh Gi¸m, T¹p chÝ C«ng nghiÖp ViÖt Nam 4/2001. * §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam – Mai H­¬ng, B¸o Tµi chÝnh th¸ng 9/2001. * Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU - Ts NguyÔn ThÞ H­êng (§¹i häc Kinh tÕ quèc d©n), Kinh tÕ vµ Dù b¸o 2/2002. * Quy chÕ nhËp khÈu chung cña EU hiÖn nay – Phïng ThÞ V©n KiÒu (ViÖn nghiªn cøu Th­¬ng m¹i), T¹p chÝ Nghiªn cøu Ch©u ¢u 2/2002. * Ph¸t triÓn hÖ thèng kªnh ph©n phèi- Mét vò khÝ c¹nh tranh ®Æc biÖt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp – Ts NguyÔn ViÕt L©m (§¹i häc Kinh tÕ quèc d©n), T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. * VÒ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – Ts NguyÔn Do·n ThÞ LiÔu (§¹i häc Th­¬ng m¹i), T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. * Thùc tr¹ng vµ triÓn väng quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam- EU – Ts Hoµng ThÞ BÝch Loan (Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh), T¹p chÝ Nghiªn cøu Ch©u ¢u 1/2002. * Tæng quan vÒ hîp t¸c ViÖt Nam – EU n¨m 2000 - §ç Lan Ph­¬ng & H¶i Anh (Trung t©m nghiªn cøu Ch©u ¢u) T¹p chÝ nghiªn cøu Ch©u ¢u 2/2002. * §Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU – PGS. Ts. TrÇn ChÝ Thµnh (§¹i häc Kinh tÕ quèc d©n), T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. * Ngµnh dÖt may vµ c¬ héi ph¸t triÓn – BÝch Thuû, T¹p chÝ ChÝnh s¸ch vµ sù kiÖn 1,2/2002. * XuÊt khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr­êng EU- nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc – Anh Th­, T¹p chÝ C«ng nghiÖp ViÖt Nam 4/2002. * Ngµnh DÖt – May ViÖt Nam víi nh÷ng th¸ch thøc trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu – H¶i Tïng, T¹p chÝ C«ng nghiÖp ViÖt Nam 13/2001. * CÇn th«ng tho¸ng h¬n cho XuÊt khÈu hµng dÖt may – Tè Uyªn, B¸o Th­¬ng m¹i 23/2001. * Gi¸o tr×nh Kinh tÕ vµ qu¶n lý c«ng nghiÖp – GS PTS NguyÔn §×nh Phan (chñ biªn), Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc - 1999. * Gi¸o tr×nh Marketing – PGS PTS TrÇn Minh §¹o (chñ biªn), Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 1998. * EU – thÞ tr­êng chiÕn l­îc quan träng hµng ®Çu – Nhµ XuÊt b¶n ChÝnh TrÞ Quèc Gia, S¸ch DÖt may ViÖt Nam c¬ héi vµ th¸ch thøc 2003. * Hµng dÖt may kh¼ng ®Þnh chç ®øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi – Nhµ XuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc Gia, S¸ch DÖt may ViÖt Nam c¬ héi vµ th¸ch thøc 2003.