Đề án Nghiệp vụ thị trường mở của Ngân hàng Trung ương

®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Õn l­îng tiÒn c¬ së bÞ triÖt tiªu bëi c¸c t¸c ®éng ng­îc chiÒu lµm cho dù tr÷ cña hÖ thèng ng©n hµng kh«ng t¨ng hoÆc gi¶m t­¬ng øng theo ý muèn cña NHTW khi thùc hiÖn mua b¸n giÊy tê cã gi¸ trªn thÞ tr­êng më. Trªn thùc tÕ, c¸c ho¹t ®éng mua b¸n giÊy tê cã gi¸ cña NHTW nh»m b¬m thªm vèn kh¶ dông cã thÓ bÞ triÖt tiªu mét phÇn hay toµn bé do mÊt c©n ®èi trong c¸n c©n thanh to¸n hoÆc mét sè d­ tiÒn göi ë NHTW t¨ng lªn. - Kh¶ n¨ng ph¸t huy hiÖu qu¶ nghiÖp vô thÞ tr­êng më kh«ng chØ phô thuéc vµo NHTW mµ cßn bÞ chi phèi bë m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, hµnh vi cña c«ng chóng vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ch¼ng h¹n nh­ khi l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m xuèng nh­ lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù t¨ng lªn cña l­îng tiÒn c¬ b¶n, kh«ng ph¶i lóc nµo tÝn dông cho nÒn kinh tÕ còng t¨ng lªn t­¬ng øng. §iÒu nµy cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng hÊp thô vèn cña nÒn kinh tÕ, møc ®é rñi ro vµ sù æn ®Þnh m«i tr­êng ®Çu t­. ViÖc sö dông l­îng dù tr÷ d­ thõa cho môc tiªu më réng tÝn dông kh«ng chØ phô thuéc vµo quyÕt ®Þnh cña c¸c ng©n hµng mµ cßn phô thuéc nhiÒu yÕu tè kh¸c. II.6. Vai trß cña ng©n hµng trung ­¬ng trong viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më Ng©n hµng trung ­¬ng víi vai trß ho¹ch ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lùa chän c¸c c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, trong ®ã cã nghiÖp vô thÞ tr­êng më. NHTW tham gia thÞ tr­êng më kh«ng ph¶i v× ®éng c¬ lîi nhuËn mµ ®Ó ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý thÞ tr­êng, nh»m thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Cô thÓ: + NHTW cã vai trß tæ chøc, x©y dùng vµ ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më. + Nghiªn cøu vµ t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ra ®êi, ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng më còng nh­ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. + T¹o ®iÒu kiÖn më réng c¸c lo¹i c«ng cô cho thÞ tr­êng, hoµn thiÖn c¬ së vËt chÊt, x©y dùng c¸c quy ®Þnh vµ tiªu chÝ thùc hiÖn giao dÞch víi NHTW, gi¸m s¸t ho¹t ®éng thÞ tr­êng, thu thËp vµ c«ng bè, phæ biÕn c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, ®¶m b¶o hÖ thèng thanh to¸n an toµn vµ tr«i ch¶y. + Trªn c¬ së dù b¸o c¸c diÔn biÕn tiÒn tÖ, t×nh h×nh vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông, NHTW quyÕt ®Þnh thêi ®iÓm, khèi l­îng chµo mua-b¸n giÊy tê cã gi¸, thêi h¹n, ph­¬ng thøc thùc hiÖn giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më phèi hîp víi viÖc sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh¸c nh»m ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng tiÒn tÖ theo c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Th«ng qua ho¹t ®éng thÞ tr­êng më, ngoµi viÖc ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông, NHTW cung cÊp tÝn hiÖu níi láng hay th¾t chÆt tiÒn tÖ. §Æc biÖt, khi thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më th­êng xuyªn vµ hiÖu qu¶, l·i suÊt thÞ tr­êng më cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc ®Þnh h­íng, chØ ®¹o l·i suÊt thÞ tr­êng vµ qua ®ã NHTW h¹n chÕ nh÷ng biÕn ®éng cña l·i suÊt thÞ tr­êng. PhÇn 2: NghiÖp vô thÞ tr­êng më cña ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam Trong phÇn 1 ®· ®Ò cËp, nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ mét c«ng cô quan träng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia do NHTW ®iÒu hµnh. ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· ®­îc sö dông tõ l©u vµ cã vÞ trÝ quan träng bËc nhÊt, ®­îc sö dông th­êng xuyªn, hµng ngµy nh­ Hoa Kú. NghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam ®­a vµo vËn hµnh tõ ngµy 12 th¸ng 7 n¨m 2000. I. Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­ßng më Theo môc 4 §iÒu 9 LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam n¨m 1997 quy ®Þnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ nghiÖp vô mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n do Ng©n hµng Nhµ n­íc thùc hiÖn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ Quèc gia. Theo LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam n¨m 2003, kh¸i niÖm nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc ®Þnh nghÜa l¹i lµ nghiÖp vô mua b¸n ng¾n h¹n c¸c giÊy tê cã gi¸ do Ng©n hµng Nhµ n­íc thùc hiªn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. I.1. C¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng thÞ tr­êng më I.1.1. C¸c c«ng cô ®­¬c giao dÞch trªn thÞ tr­êng më §iÒu 21, LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc (NHNN) ViÖt Nam quy ®Þnh: "NHNN thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më th«ng qua viÖc mua b¸n tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, tÝn phiÕu NHNN ViÖt Nam vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ". Nh­ vËy cã thÓ thÊy, hµng ho¸ ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng nµy lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n: 1.TÝn phiÕu kho b¹c 2.TÝn phiÕu NHNN 3. C¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c do Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc quy ®Þnh cô thÓ trong tõng thêi kú. C¸c giÊy tê cã gi¸ trªn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y míi ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më: - Cã thÓ giao dÞch ®­îc: §­îc hiÓu lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ nµy ®­îc ph¸p luËt cho phÐp mua, b¸n, chuyÓn nh­îng, tÆng… - §­îc ph¸t hµnh b»ng ®ång ViÖt Nam (VN§) - §¨ng ký t¹i NHNN theo quy ®Þnh vÒ ®¨ng ký giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n cña NHNN. - GiÊy tê cã gi¸ ®­îc mua, b¸n h¼n ph¶i cã thêi h¹n cßn l¹i tèi ®a lµ 90 ngµy. Môc ®Ých cña quy ®Þnh nµy nh»m t¨ng kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña c¸c c«ng cô nµy. HiÖn nay, hai c«ng cô chñ yÕu ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më lµ TÝn phiÕu kho b¹c vµ tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc cã ®Æc ®iÓm: TÝn phiÕu kho b¹c: lµ mét lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n do Bé Tµi chÝnh ph¸t hµnh, x¸c nhËn nghÜa vô tr¶ nî cña ChÝnh phñ víi ng­êi së h÷u tÝn phiÕu. §ã lµ kho¶n nî cña ChÝnh phñ cho nªn rñi ro cña TÝn phiÕu kho b¹c lµ rÊt thÊp; TÝn phiÕu kho b¹c ®­îc ph¸t hµnh th«ng qua ®Êu thÇu t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc. TÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc: Lµ chøng kho¸n ng¾n h¹n do NHNN ph¸t hµnh, x¸c nhËn nghÜa vô tr¶ nî cña NHNN víi chñ së h÷u tÝn phiÕu. Ng©n hµng Nhµ n­íc ph¸t hµnh TÝn phiÕu NHNN nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. TÝn phiÕu NHNN hÇu nh­ kh«ng cã rñi ro. Nh÷ng giÊy tê trªn ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: 1. Cã thÓ giao dÞch ®­îc 2. §­îc ph¸t hµnh b»ng ®ång ViÖt Nam 3. §¨ng ký t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc theo quy ®Þnh vÒ viÖc ®¨ng ký giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n cña Ng©n hµng Nhµ n­íc 4. GiÊy tê cã gi¸ ®­îc mua, b¸n h¼n ph¶i cã thêi h¹n cßn l¹i tèi ®a lµ 90 ngµy I.1.2. C¸c thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më Thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ bao gåm: Ng©n hµng Nhµ n­íc tham gia víi t­ c¸ch võa lµ ng­êi tæ chøc ®iÒu hµnh thÞ tr­êng võa lµ thµnh viªn trùc tiÕp mua b¸n trªn thÞ tr­êng. C¸c thµnh viªn kh¸c lµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông Nhµ n­íc, tæ chøc tÝn dông cæ phÇn, tæ chøc tÝn dông hîp t¸c, tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi ®­îc phÐp ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. Môc tiªu tham gia vµo thÞ tr­êng më cña c¸c tæ chøc trªn lµ ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông vµ kiÓm soat l·i suÊt nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. I.1.3. §iÒu kiÖn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: 1. Cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc (Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc hoÆc chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n­íc tØnh, thµnh phè). 2. Cã ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më gåm nèi m¹ng m¸y vi tÝnh víi Ng©n hµng Nhµ n­íc, cã m¸y FAX vµ ®iÖn tho¹i ®Ó giao dÞch víi Ng©n hµng Nhµ n­íc. 3. Cã ®¨ng ký tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më theo mÉu cña NHNN. C¸c tæ chøc tÝn dông nÕu cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nh­ trªn, nÕu muèn trë thµnh thµnh viªn ph¶i viÕt ®¬n ®¨ng ký tham gia vµo nghiÖp vô thÞ tr­êng më (theo mÉu) göi cho së giao dÞch NHNN. Së giao dÞch NHNN cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt c«ng nhËn vµ cÊp giÊy chøng nhËn thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng më. ViÖc xem xÐt thùc hiÖn trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc ®¨ng ký tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më. C¸c tæ chøc tÝn dông khi ®­îc NHNN c«ng nhËn lµ thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ ®­îc cÊp m· sè (code), m· kho¸ ®Ó giao dÞch qua m¸y vi tÝnh, m¸y Fax vµ m· sè ch÷ ký cho nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn ®­îc tæ chøc tÝn dông uû quyÒn tham gia giao dÞch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é b¶o mËt ®èi víi c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më I.1.4. S¬ ®å ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ nhiÖm vô tõng bé phËn * C¬ cÊu tæ chøc cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më theo s¬ ®å d­íi ®©y: Bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông (Vô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ) Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më (Së Giao DÞch) - 1 Phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh - Phßng nghiÖp vô Bé phËn thanh to¸n (Së Giao DÞch) 1 C¸n bé phô tr¸ch 1 Chuyªn viªn nghiÖp vô Bé phËn ®¨ng ký tÝn phiÕu (Së Giao DÞch) - 1 Phô tr¸ch - 1 Chuyªn viªn Ban ®iÒu hµnh thÞ tr­êng më + Tr­ëng ban: Phã thèng ®èc NHNN + Phã ban: - Phã ban th­êng trùc:Vô tr­ëng vô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ - Gi¸m ®èc së giao dÞch NHNN + Thµnh viªn: - Vô tr­ëng vô tÝn dông - Phã gi¸m ®èc së giao dÞch vµ mét chuyªn viªn cña së giao dÞch lµm th­ ký * NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña tõng bé ph©n: + Ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã c¸c nhiÖm vô sau: - §iÒu hµnh ho¹t ®éng cuat nghiÖp vô thÞ tr­êng më theo quy ®Þnh - TiÕp nhËn th«ng tin tõ bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông, th«ng tin vÒ khèi l­îng vµ thêi h¹n tÝn phiÕu ®· mua hoÆc b¸n trong tõng thêi kú; Ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh dù b¸o vèn kh¶ dông cña c¸c Tæ chøc tÝn dông do c¸c Vô, Côc, Së, Chi nh¸nh NHNN trùc thuéc cung cÊp ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më. - QuyÕt ®Þnh c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua, b¸n; L·i suÊt; Thêi h¹n mua hoÆc b¸n (nÕu cã); Ph­¬ng thøc xÐt thÇu vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. - Th«ng b¸o c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®· ®­îc Ban ®iÒu hµnh quyÕt ®Þnh cho gi¸m ®èc Së giao dÞch NHNN biÕt. - Xö lý nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh v­ît qu¸ thÈm quyÒn cña Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc. - Tr×nh thèng ®èc NHNN vÒ møc vèn, nguån vèn, khèi l­îng tÝn phiÕu cÇn mua (b¸n) tÝn phiÕu tèi ®a trong tõng thêi kú. - Tæng hîp kÕt qu¶ vµ ph©n tÝch, dù b¸o diÔn biÕn cña thÞ tr­êng. - Yªu cÇu c¸c Vô, Côc, Së thuéc NHNN cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më. + Bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông cã c¸c nhiÖm vô sau: - Qu¶n lý, theo dâi vµ cung cÊp dù ®o¸n vèn kh¶ dông theo ®Þnh kú cña NHNN. - KiÕn nghÞ víi ban ®iÒu hµnh thÞ tr­êng më vÒ khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n mµ NHNN cÇn mua (b¸n) trong kú. + Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã c¸c nhiÖm vô sau: - C¨n cø vµo th«ng b¸o cña ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më vÒ khèi l­îng tÝn phiÕu cÇn b¸n hoÆc cÇn mua hµng ngµy vµ thêi h¹n mua (b¸n) tÝn phiÕu tèi ®a ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më: z Th«ng b¸o mua hoÆc b¸n tÝn phiÕu. z TiÕp nhËn viÖc ®¨ng ký mua hoÆc b¸n trong c¸c thµnh viªn. z Tæ chøc ®Êu thÇu theo ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu khèi l­îng hoÆc ®Êu thÇu l·i suÊt. - Phèi hîp víi c¸c c¬ quan th«ng tin, tuyªn truyÒn ®Ó th«ng b¸o vÒ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng më, vÒ khèi l­îng tÝn phiÕu mua (b¸n), l·i suÊt vµ thÓ thøc mua b¸n. - Tham m­u cho ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng më. + Bé phËn ®¨ng ký tÝn phiÕu cã c¸c nhiÖm vô sau: - Thùc hiÖn nhiÖp vô ®¨ng ký tÝn phiÕu cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tham gia dù thÇu. - B¶o qu¶n tÝn phiÕu ®· ®¨ng ký ®Ó ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng më cña c¸c thµnh viªn. - X¸c nhËn, phong to¶, chuyÓn quyÒn së h÷u tÝn phiÕu khi thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më. - Theo dâi, thèng kª chi tiÕt vÒ thêi h¹n, khèi l­îng tÝn phiÕu ®· mua (b¸n) ®Ó cung cÊp cho ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më. + Bé phËn thanh to¸n cã nhiÖm vô sau: - Thùc hiÖn viÖc ký quü ®Êu thÇu cña c¸c thµnh viªn. - Thùc hiÖn viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ thanh to¸n theo kÕt qu¶ cña ho¹t déng thÞ tr­êng më. I.2. Néi dung ho¹t ®éng thÞ tr­êng më Sù ra ®êi cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¹i ViÖt Nam (ngµy 12/7/2000) ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn míi trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõ c¸c c«ng cô trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp. §©y lµ c«ng cô t¹o cho NHNN ho¹t ®éng linh ho¹t, chñ ®éng t¸c ®éng ®Õn dù tr÷ cña c¸c tæ chøc tÝn dông tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn l­îng tiÒn cung øng theo ý ®å cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th«ng qua viÖc NHNN mua (b¸n) c¸c giÊy tê cã gi¸ víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña thÞ tr­êng më. I.2.1. Ph­¬ng thøc mua b¸n trªn thÞ tr­êng më HiÖn nay, NHNN ®ang ¸p dông hai ph­¬ng thøc ®Êu thÇu mua b¸n ®ã lµ: + Mua hoÆc b¸n h¼n: Lµ viÖc mua, b¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ tõ bªn b¸n cho bªn mua vµ kh«ng kÌm theo tho¶ thuËn mua, b¸n l¹i giÊy tê cã gi¸. Víi ph­¬ng thøc nµy chØ thùc hiÖn ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ thêi h¹n cßn l¹i (tøc lµ thêi gian thanh to¸n cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, tÝnh tõ ngµy giÊy tê cã gi¸ trÞ ®­îc mua, b¸n th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­íng më ®Õn h¹n thanh to¸n) tèi ®a theo quy ®Þnh cña thèng ®èc trong tõng thêi kú (hiÖn nay thêi h¹n thanh to¸n tèi ®a lµ 90 ngµy). + B¸n vµ cam kÕt mua l¹i (gäi t¾t lµ giao dÞch cã kú h¹n): Lµ viÖc bªn b¸n (Ng©n hµng Nhµ n­íc hoÆc tæ chøc tÝn dông) b¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ cho bªn mua (tæ chøc tÝn dông hoÆc Ng©n hµng Nhµ n­íc) ®ång thêi cam kÕt mua l¹i vµ nhËn l¹i quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ h¹n ®ã sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. I.2.2. CÊp m· sè giao dÞch cho c¸c tæ chøc tÝn dông C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc Ng©n hµng Nhµ n­íc c«ng nhËn lµ thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc cÊp m· sè (code), m· kho¸ ®Ó giao dÞch qua m¸y vi tÝnh, m¸y FAX vµ m· sè ch÷ ký cho nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn ®­îc tæ chøc tÝn dông uû quyÒn tham gia giao dÞch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é b¶o mËt ®èi víi c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më. I.2.3. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trªn thÞ tr­êng më ViÖc mua, b¸n c¸c l¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n göi NHNN víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc thùc hiÖn t¹i Sµn giao dÞch th«ng qua ®Êu thÇu giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n. Cã hai ph­¬ng thøc giao dÞch mµ NHNN ¸p dông ®Ó ®Êu thÇu ®ã lµ ®Êu thÇu khèi l­îng vµ ®Êu thÇu l·i suÊt. a) Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu khèi l­îng Lµ viÖc x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më trªn c¬ së khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông, khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mua hoÆc b¸n vµ l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o. Cô thÓ nh­ sau: - NHNN th«ng b¸o cho c¸c tæ chøc tÝn dông møc l·i suÊt vµ khèi l­îng c¸c lo¹i giÊy tê cÇn b¸n hoÆc mua (NHNN cã thÓ kh«ng th«ng b¸o khèi l­îng cÇn mua. - C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tham gia dù thÇu khèi l­îng c¸c lo¹i giÊy tê cÇn mua hoÆc cÇn b¸n theo møc l·i suÊt ng©n hµng c«ng bè. Sau khi më thÇu, NHNN x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c ®¬n vÞ tham gia dù thÇu theo nguyªn t¾c sau: * NÕu khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông b»ng hoÆc thÊp h¬n khèi l­îng NHNN cÇn mua hoÆc cÇn b¸n th× khèi l­îng tróng thÇu cña ®¬n vÞ tróng thÇu cña ®¬n vÞ chÝnh lµ khèi l­îng dù thÇu. ThÝ dô: NHNN th«ng b¸o b¸n mét khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ lµ 2000 tû ®ång, l·i suÊt 0,9%/n¨m. T¹i phiªn ®Êu thÇu cã 4 ®¬n vÞ tham gia ®Æt thÇu: + Ng©n hµng th­¬ng m¹i A ®¨ng ký mua 1000 tû ®ång + Ng©n hµng th­¬ng m¹i B ®¨ng ký mua 500 tû ®ång + Ng©n hµng th­¬ng m¹i C ®¨ng ký mua 200 tû ®ång + Ng©n hµng th­¬ng m¹i D ®¨ng ký mua 200 tû ®ång V× tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i (1900 tû ®ång) nhá h¬n khèi l­îng mµ NHNN chµo b¸n, cho nªn khèi l­îng dù thÇu cña c¸c NHTM A, B, C, D nªu trªn chÝnh lµ khèi l­îng tróng thÇu. * Tr­êng hîp tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông v­ît qu¸ khèi l­îng Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn mua hoÆc cÇn b¸n, khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ tróng thÇu ®­îc ph©n bæ theo tû lÖ thuËn víi khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ®­îc lµm trßn ®Õn 10 triÖu ®ång. Cô thÓ khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Tû lÖ ph©n bæ thÇu x Khèi l­îng dù thÇu hîp lÖ Khèi l­îng tróng thÇu = 100 Trong ®ã: Khèi l­îng GTCG NHNN cÇn b¸n (mua) Tû lÖ ph©n bæ thÇu = x 100 Khèi l­îng dù thÇu cña c¸c TCTD ThÝ dô: NHNN th«ng b¸o cÇn b¸n mét khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ lµ 1000 tû ®ång, l·i suÊt 0,9%/n¨m. T¹i phiªn ®Êu thÇu cã 4 ®¬n vÞ tham gia ®Êu thÇu: + Ng©n hµng th­¬ng m¹i A ®¨ng ký mua 500 tû + Ng©n hµng th­¬ng m¹i B ®¨ng ký mua 250 tû + Ng©n hµng th­¬ng m¹i C ®¨ng ký mua 250 tû + Ng©n hµng th­¬ng m¹i D ®¨ng ký mua 250 tû Tr­êng hîp nµy, tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông lµ 1250 tû, lín h¬n khèi l­îng NHNN muèn b¸n. Do vËy, chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña tõng ng©n hµng th­¬ng m¹i b»ng c¸c ¸p dông 2 c«ng thøc trªn. Ta cã: Tû lÖ ph©n bæ thÇu = (1000/1250) x 100 = 80(%) Khèi l­îng tróng thÇu cña: + Ng©n hµng th­¬ng m¹i A: 80% x 500 = 400 (tû) + Ng©n hµng th­¬ng m¹i B: 80% x 250 = 200 (tû) + Ng©n hµng th­¬ng m¹i C: 80% x 250 = 200 (tû) + Ng©n hµng th­¬ng m¹i D: 80% x 250 = 200 (tû) b) Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu l·i suÊt - NHNN c«ng bè khèi l­îng c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua (b¸n) - C¸c Tæ chøc tÝn dông dù thÇu theo c¸c møc l·i suÊt vµ khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ cÇn mua, cÇn b¸n t­¬ng øng víi c¸c møc l·i suÊt ®ã. L·i suÊt dù thÇu ®­îc tÝnh theo tû lÖ %/n¨m vµ ®­îc lµm trßn ®Õn 2 con sè sau dÊu phÈy. - C¸c ®¬n dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc xÕp theo thø tù l·i suÊt dù thÇu gi¶m dÇn trong tr­êng hîp NHNN mua giÊy tê cã gi¸, hoÆc l·i suÊt dù thÇu t¨ng dÇn trong tr­êng hîp NHNN b¸n giÊy tê cã gi¸. - L·i suÊt tróng thÇu lµ l·i suÊt dù thÇu thÊp nhÊt (tr­êng hîp NHNN mua giÊy tê cã gi¸) hoÆc l·i suÊt dù thÇu cao nhÊt (tr­êng hîp NHNN b¸n giÊy tê cã gi¸) mµ t¹i møc l·i suÊt ®ã ®¹t ®­îc khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ NHNN cÇn mua hoÆc cÇn b¸n. - Khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông lµ khèi l­îng cña c¸c møc dù thÇu cã l·i suÊt b»ng vµ cao h¬n møc l·i suÊt tróng thÇu (tr­êng hîp NHNN mua giÊy tê cã gi¸) hoÆc cã l·i suÊt dù thÇu b»ng vµ thÊp h¬n l·i suÊt tróng thÇu (tr­êng hîp Ng©n hµng Nhµ n­íc b¸n giÊy tê cã gi¸). - Trong tõng thêi kú, Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ th«ng b¸o viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc xÐt thÇu theo møc l·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ. + L·i suÊt thèng nhÊt: Toµn bé khèi l­îng tróng thÇu ®­îc tÝnh thèng nhÊt theo møc l·i suÊt tróng thÇu. + L·i suÊt riªng lÎ: Tõng møc khèi l­îng tróng thÇu ®­îc tÝnh t­¬ng øng víi tõng møc l·i suÊt dù thÇu. ViÖc x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau: * Tr­êng hîp t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu, tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông v­ît qu¸ khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn mua hoÆc cÇn b¸n, th× khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu ®­îc tÝnh theo tû lÖ thuËn víi khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu vµ ®­îc lµm trßn ®Õn 10 triÖu ®ång. Cô thÓ: Khèi l­îng tróng thÇu cña tõng tæ chøc tÝn dông = Tæng khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c møc l·i suÊt tr­íc ®ã + Khèi l­îng tróng thÇu t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu cuèi cïng Mµ: Khèi l­îng tróng Khèi l­îng dù thÇu cña c¸c thÇu t¹i møc LS Tû lÖ ph©n bæ thÇu x TCTD t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu cuèi tróng thÇu cuèi cïng cïng cña tõng = thµnh viªn 100 Trong ®ã: Tû lÖ Tæng KL tróng thÇu t¹i møc LS tróng thÇu cuèi sïng ph©n bæ = x 100 thÇu KL dù thÇu cña c¸c TCTD t¹i møc LS tróng thÇu (%) cuèi cïng Tæng khèi l­îng tróng thÇu t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu cuèi cïng b»ng tæng khèi l­îng NHNN cÇn mua (b¸n) trõ ®i tæng khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c møc l·i suÊt tróng th©ï tr­íc ®ã. ThÝ dô: NHNN th«ng b¸o mua h¼n mét khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ lµ 1000 tû ®ång, ph­¬ng thøc ®Êu thÇu l·i suÊt, ph­¬ng thøc xÐt thÇu: L·i suÊt thèng nhÊt. T¹i phiªn ®Êu thÇu cã 4 ng©n hµng th­¬ng m¹i tham dù thÇu theo c¸c sè liÖu sau: NH dù thÇu NHTM A (K. l­îng NHTM B (K. l­îng NHTM C (K. l­îng NHTM D (K. l­îng K. l­îng dù thÇu Tæng khèi LS dù thÇu (%n¨m) dù thÇu - tû ®ång) dù thÇu - tû ®ång) dù thÇu - tû ®ång) dù thÇu - tû ®ång) t¹i tõng møc l·i suÊtdù thÇu l­îng dù thÇu luü kÕ 0,91 100 100 50 150 400 400 0,90 200 100 100 100 500 900 0,89 50 100 150 100 400 1300 0,87 50 150 200 150 550 1850 0,85 50 200 200 250 700 2550 Céng 450 650 700 750 2550 2550 Theo b¶ng sè liÖu trªn, ta x¸c ®Þnh ®­îc l·i suÊt tróng thÇu cuèi cïng lµ 0,89%. C¸c møc l·i suÊt tróng thÇu tr­íc ®ã lµ 0,90% vµ 0,91%. Chóng ta tÝnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸ NHTM tham gia dù thÇu (b»ng c¸ch ¸p dông c«ng thøc trªn): Tû lÖ ph©n bæ thÇu = (10000 - 900)/400 = 25(%) Khèi l­îng tróng thÇu t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu cuèi cïng cuat c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ: NHTM A: 50 x 25% = 12., (tû) NHTM B: 100 x 25% = 25 (tû) NHTM C: 150 x 25% = 37,5 (tû) NHTM D: 100 x 25% = 25 (tû) Khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ: NHTM A: 100 + 200 + 12,5 = 312,5 (tû) NHTM B: 100 + 100 + 25 = 225 (tû) NHTM C: 50 + 100 + 37,5 = 187,5 (tû) NHTM D: 150 + 100 + 25 = 275 (tû) Tr­êng hîp t¹i møc l·i suÊt tróng thÇu, cã nhiÌu lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn b¸n hoÆc mua, NHNN sÏ xÐt thÇu x¸c ®Þnh thø tù ­u tiªn tõng lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ nh­ sau: + GiÊy tê cã gi¸ ®¨ng ký cã khèi l­îng lín + GiÊy tê cã gi¸ thêi h¹n b¸n ng¾n h¬n (tr­êng hîp giao dÞch cã kú h¹n) + Thêi h¹n cßn l¹i giÊy tê cã gi¸ ng¨n h¬n (tr­êng hîp mua b¸n h¼n) I.2.4. X¸c ®Þnh gi¸ b¸n (mua) giÊy tê cã gi¸ trªn thÞ tr­êng më * Tr­êng hîp mua, b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ Tr­êng hîp nµy gi¸ mua, b¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: GT G® = L x T 1 + 365 x 100 G® : Gi¸ b¸n GT: Gi¸ trÞ cña giÊy tê cã gi¸ khi ®Õn h¹n thanh to¸n T : Thêi h¹n cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ (sè ngµy) L : L·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng) t¹i phiªn ®Êu thÇu, tÝnh theo %/n¨m 365 : Sè ngµy quy ­íc cña mét n¨m ThÝ dô 1: NHNN th«ng b¸o mua tÝn phiÕ kho b¹c, khèi l­îng 200 tû VN§ Ngµy ®¸u thÇu: 10/4/2002 Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu: §Êu thÇu l·i suÊt Ph­¬ng thøc xÐt thÇu: L·i suÊt thèng nhÊt Ph­¬ng thøc mua b¸n: Mua h¼n Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o trªn, cã 4 ng©n hµng ®¨ng ký b¸n tÝn phiÕu kho b¹c cña hä gåm: Tæ chøc tÝn dông vµ c¸c lo¹i giÇy tê cã gi¸ ng¾n h¹n L·i suÊt dù thÇu (%) K.l­îng GTCG khi ®Õn h¹n thanh to¸n (tû ®ång) Ngµy ®Õn h¹n 2002 Thêi h¹n cßn l¹i (ngµy) Ng©n hµng th­¬ng m¹i A: - TPKH kú h¹n 364 ngµy (A1) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (A2) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (A3) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (A4) Ng©n hµng th­¬ng m¹i B: - TPKH kú h¹n 364 ngµy (B1) - TPKH kú h¹n 182 ngµy (B2) - TPKH kú h¹n 182 ngµy (B3) Ng©n hµng th­¬ng m¹i C: - TPKB kú h¹n 364 ngµy (C2) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (C3) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (C4) Ng©n hµng th­¬ng m¹i D: - TPKH kú h¹n 364 ngµy (D1) - TPKB kú h¹n 364 ngµy (D2) 4,91 4,90 4,86 4,84 4,91 4,90 4,84 4,90 4,88 4,84 4,84 4,80 120 50 20 20 30 110 50 30 30 110 50 50 10 60 50 10 20/6 30/6 9/7 19/6 12/6 15/6 15/6 20/6 16/6 20/6 16/6 20/6 70 80 84 36 32 35 35 40 36 40 36 40 H·y tÝnh gi¸ b¸n cña c¸c lo¹i tÝn phiÕu tróng thÇu? Gi¶i: B»ng c¸ch s¾p xÕp c¸c l·i suÊt dù thÇu theo thø tù gi¶m dÇn vµ dÔ dµng thÊy ®­îc l·i suÊt tróng thÇu lµ 4,9%/n¨m. Khèi l­îng tróng thÇu lµ 200 tû VN§ ®­îc ph©n bæ nh­ sau: Tæ chøc tÝn dông vµ c¸c lo¹i giÇy tê cã gi¸ ng¾n h¹n L·i suÊt dù thÇu (%) Khèi l­îng GTCG khi ®Õn h¹n thanh to¸n Ngµy ®Õn h¹n 2002 Thêi h¹n cßn l¹i (ngµy) Ng©n hµng th­¬ng m¹i A: TPKB kú h¹n 364 ngµy (A1) TPKB kú h¹n 364 bgµy (A2) Ng©n hµng th­¬ng m¹i B TPKB kú h¹n 364 ngµy (B1) TPKB kú h¹n 182 ngµy (B2) Ng©n hµng th­¬ng m¹i C TPKB kú h¹n 364 ngµy 4,91 4,90 4,91 4,90 4,90 70 50 20 80 50 30 50 50 20/6 30/6 12/6 15/6 20/6 70 80 32 35 40 Ta lÇn l­ît tÝnh gi¸ b¸n cña tõng lîi tÝn phiÕu ®­îc giao dÞch trªn. Do ®Êu thÇu theo l·i suÊt thèng nhÊt, nªn tÊt c¶ l·i suÊt ®Òu tÝnh theo l·i suÊt tróng thÇu. ¸p dông c«ng thøc: GT G® = L x T 1 + 365 x 100 Gi¸ b¸n cña A1: 50 G® = 0,490 x 70 1 + 365 x 100 = 49,534 511 Tû ®ång Nh­ vËy, gi¸ b¸n cña A1 lµ: 49,534 511 tû ®ång T­¬ng tù ta cã: + Gi¸ b¸n cña A2: 19,787 487 tû ®ång + Gi¸ b¸n cña B1: 49,789 124 tû ®ång + Gi¸ b¸n cña B2: 29,859 701 tû ®ång + Gi¸ b¸n cña C1: 49,723 940 tû ®ång * Tr­êng hîp mua, b¸n cã kú h¹n Tr­êng hîp nµy chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh c¶ gi¸ b¸n tÞa thêi ®iÓm b¸n vµ mua t¹i thêi ®iÓm lóc kÕt thóc hîp ®ång Gi¸ b¸n: §­îc tÝnh gièng nh­ tr­êng hîp mua b¸n h¼n Gi¸ mua: §­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: L x Tb Gv = G® x 1 + 365 x 100 Gv : Gi¸ mua l¹i; G® : Gi¸ b¸n; L : L·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng) t¹i phiªn ®Êu thÇu, tÝnh theo %/n¨m Tb : Thêi h¹n b¸n (sè ngµy) 365 : Sè ngµy quy ­íc cña mét n¨m. ThÝ dô 2: NHNN th«ng b¸o mua tÝn phiÕu kho b¹c, khèi l­îng 200 tû VN§ Ngµy ®Êu thÇu: 10/4/2002 Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu: §Êu thÇu l·i suÊt Ph­¬ng thøc xÐt thÇu: L·i suÊt thèng nhÊt Ph­¬ng thøc mua b¸n: Mua cã kú h¹n Thêi h¹n mua: 30 ngµy Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o trªn, cã 4 ng©n hµng th­¬ng m¹i tham gia ®¨ng ký b¸n tÝn phiÕu kho b¹c cña hä gåm: (Sè liÖu ®¨ng ký cña c¸c ng©n hµng gièng thÝ dô 1) H·y tÝnh gi¸ b¸n vµ gi¸ mua l¹i cña c¸c lo¹i tÝn phiÕu tróng thÇu? Gi¶i: + Tr­íc hÕt tÝnh gi¸ b¸n: T­¬ng tù ThÝ dô 1 ta cã: - Gd (A1) lµ: 49,534 511 Tû ®ång - Gd (A2) lµ: 19,787 487 Tû ®ång - Gd (B1) lµ: 49,786 124 Tû ®ång - Gd (B2) lµ: 29,859 701 Tû ®ång - Gd (C1) lµ: 49,732 940 Tû ®ång + TÝnh gi¸ mua l¹i cña c¸c lo¹i tÝn phiÕu trªn: ¸p dông c«ng thøc: L x Tb Gv = G® x 1 + 365 x 100 Ta cã: GV(A1): 49,734 000 Tû ®ång GV(A2): 19,867 177 Tû ®ång GV(B1): 49,986 627 Tû ®ång GV(B2): 29,979 954 Tû ®ång GV(C1): 49,933 229 Tû ®ång II. Quy tr×nh nghiÖp vô III.1. X¸c ®Þnh khèi l­îng, thêi h¹n giÊy tê cã gi¸ cÇn mua, cÇn b¸n B­íc 1:Tõ 8 giê ®Õn 10 giê ngµy th«ng b¸o, Tr­ëng Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më hoÆc Phã Tr­ëng ban ®­îc Tr­ëng ban uû quyÒn häp víi c¸c thµnh viªn trong Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó x¸c ®Þnh c¸c néi dung chÝnh nh­ sau: Khèi l­îng c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua hoÆc cÇn b¸n Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu Ph­¬ng thøc xÐt thÇu (Tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) Thêi h¹n cña giao dÞch mua b¸n cã kú h¹n L·i suÊt mua hoÆc b¸n (Tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng). B­íc 2:ViÖc x¸c ®Þnh c¸c néi dung trªn dùa vµo c¸c c¨n cø sau ®©y: Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ KÕt qu¶ dù b¸o vèn kh¶ dông Khèi l­îng, l·i suÊt tróng thÇu cña c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· mua hoÆc ®· b¸n th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¹i phiªn ®Êu thÇu gÇn nhÊt Tham kh¶o c¸c lo¹i l·i suÊt hiÖn hµnh trªn thÞ tr­êng T×nh h×nh ho¹t ®éng t¸i cÊp vèn cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông. B­íc 3: ChËm nhÊt ®Õn 11 giê 30 ngµy th«ng b¸o, Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ th«ng b¸o cho Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc (Bé phËn NghiÖp vô thÞ tr­êng më). II.2. Th«ng b¸o mua, b¸n giÊy tê cã gi¸ B­íc 1: Tõ 8 giê ®Õn 10 giê ngµy th«ng b¸o, Tr­ëng Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më hoÆc Phã Tr­ëng ban ®­îc Tr­ëng ban uû quyÒn häp víi c¸c thµnh viªn trong Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó x¸c ®Þnh c¸c néi dung chÝnh nh­ sau: Khèi l­îng c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua hoÆc cÇn b¸n Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu Ph­¬ng thøc xÐt thÇu (Tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) Thêi h¹n cña giao dÞch mua b¸n cã kú h¹n L·i suÊt mua hoÆc b¸n (Tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng). B­íc 2: ViÖc x¸c ®Þnh c¸c néi dung trªn dùa vµo c¸c c¨n cø sau ®©y: Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ KÕt qu¶ dù b¸o vèn kh¶ dông Khèi l­îng, l·i suÊt tróng thÇu cña c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· mua hoÆc ®· b¸n th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¹i phiªn ®Êu thÇu gÇn nhÊt Tham kh¶o c¸c lo¹i l·i suÊt hiÖn hµnh trªn thÞ tr­êng T×nh h×nh ho¹t ®éng t¸i cÊp vèn cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông. B­íc 3: ChËm nhÊt ®Õn 11 giê 30 ngµy th«ng b¸o, Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ th«ng b¸o cho Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc (Bé phËn NghiÖp vô thÞ tr­êng më). II.3. Nép ®¬n dù thÇu Tõ 8 giê ®Õn 10 giê ngµy ®Êu thÇu (ngay sau ngµy th«ng b¸o), c¸c tæ chøc tÝn dông c¨n cø vµo th«ng b¸o mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸ cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó nép ®¬n dù thÇu ®¨ng ký mua hoÆc ®¨ng ký b¸n víi Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc (Bé phËn NghiÖp vô thÞ tr­êng më) th«ng qua m¹ng m¸y vi tÝnh víi c¸c néi dung sau: C¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua hoÆc cÇn b¸n Kú h¹n cña giÊy tê cã gi¸ H×nh thøc c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua hoÆc cÇn b¸n (chøng chØ, ghi sæ) Khèi l­îng cÇn mua hoÆc cÇn b¸n (tÝnh theo gi¸ trÞ khi ®Õn h¹n thanh to¸n cña giÊy tê cã gi¸ ) C¸c møc l·i suÊt dù thÇu cña tõng lo¹i giÊy tê cã gi¸ cÇn mua hoÆc cÇn b¸n (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) Ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n cña tõng lo¹i Ph­¬ng thøc mua hoÆc b¸n Thêi h¹n mua hoÆc b¸n cña tõng lo¹i (sè ngµy) M· sè ch÷ ký cña ng­êi giao dÞch (ng­êi lËp biÓu), ng­êi kiÓm so¸t vµ ng­êi cã thÈm quyÒn. Trong thêi h¹n nép ®¬n dù thÇu, tæ chøc tÝn dông cã thÓ thay ®æi néi dung ®¬n dù thÇu b»ng ®¬n dù thÇu míi hoÆc huû bá ®¬n dù thÇu th«ng qua m¹ng m¸y vi tÝnh. Nh÷ng thay ®æi vÒ néi dung ®¬n dù thÇu cña tæ chøc tÝn dông chØ cã hiÖu lùc sau khi ®¬n dù thÇu cò bÞ huû bá. Tæng khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ ®¨ng ký mua hoÆc b¸n cña mét tæ chøc tÝn dông trong mét ®¬n dù thÇu tèi thiÓu lµ 100 triÖu ®ång. * §¬n dù thÇu kh«ng hîp lÖ §¬n dù thÇu cña tæ chøc tÝn dông bÞ coi lµ kh«ng hîp lÖ trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: §¬n dù thÇu kh«ng ®óng víi m· sè (code) quy ®Þnh M· sè ch÷ ký cña ng­êi ®¹i diÖn tæ chøc tÝn dông trong ®¬n dù thÇu kh«ng ®óng víi m· sè ch÷ ký do Ng©n hµng Nhµ n­íc cÊp L·i suÊt dù thÇu kh«ng lµm trßn ®Õn 2 con sè sau dÊu phÈy §¬n dù thÇu ghi cô thÓ yªu cÇu mua theo gi¸ rÎ nhÊt hoÆc yªu cÇu b¸n theo gi¸ ®¾t nhÊt Tæng khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ ghi trong mét ®¬n dù thÇu d­íi 100 triÖu ®ång C¸c néi dung trong ®¬n ®Æt thÇu kh«ng ®­îc ®iÒn ®óng theo quy ®Þnh cña Tæ chøc tÝn dông b¸n giÊy tê cã gi¸ mµ kh«ng cã giÊy tê cã gi¸ ®¨ng ký t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc theo quy ®Þnh §èi víi nh÷ng ®¬n dù thÇu kh«ng hîp lÖ, Ng©n hµng Nhµ n­íc (Së Giao dÞch) sÏ th«ng b¸o cho tæ chøc tÝn dông biÕt qua m¹ng m¸y vi tÝnh hoÆc b»ng FAX. II.4. Tæ chøc xÐt thÇu Tõ 10 giê ®Õn 11 giê 30 ngµy ®Êu thÇu, Ng©n hµng Nhµ n­íc thùc hiÖn xÐt thÇu. Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc giao cho Gi¸m ®èc Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc tæ chøc thùc hiÖn xÐt thÇu víi sù chøng kiÕn cña thµnh viªn trong Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më do Tr­ëng Ban quyÕt ®Þnh. ViÖc xÐt thÇu thùc hiÖn theo néi dung th«ng b¸o cña Ban §iÒu hµnh NghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ theo quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña Së Giao dÞch. Tr­êng hîp tæ chøc tÝn dông b¸n giÊy tê cã gi¸ mµ kh«ng cã ®ñ giÊy tê cã gi¸ ®¨ng ký t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc th× Ng©n hµng Nhµ n­íc chØ chÊp nhËn xÐt thÇu víi khèi l­îng t­¬ng øng víi khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ ®· ®¨ng ký . II.5. X¸c ®Þnh gi¸ mua hoÆc gi¸ b¸n giÊy tê cã gi¸ II.5.1. Tr­êng hîp b¸n cã kú h¹n kÌm theo hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i a. Gi¸ b¸n gi÷a Ng©n hµng Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: GT G® = L x T 1 + 365 x 100 G® : Gi¸ b¸n; GT: Gi¸ trÞ cña giÊy tê cã gi¸ khi ®Õn h¹n thanh to¸n; T : Thêi h¹n cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ (sè ngµy); L : L·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng) t¹i phiªn ®Êu thÇu, tÝnh theo %/n¨m; 365 : Sè ngµy quy ­íc cña mét n¨m. b. Gi¸ mua l¹i gi÷a Ng©n hµng Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tÝn dông x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: L x Tb Gv = G® x 1 + 365 x 100 Gv : Gi¸ mua l¹i G® : Gi¸ b¸n; L : L·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng) t¹i phiªn ®Êu thÇu, tÝnh theo %/n¨m; Tb : Thêi h¹n b¸n (sè ngµy); 365 : Sè ngµy quy ­íc cña mét n¨m. II.5.2. Tr­êng hîp mua hoÆc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ gi÷a Ng©n hµng Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tÝn dông Gi¸ mua hoÆc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ ®­îc ¸p dông nh­ c«ng thøc quy ®Þnh t¹i II.5.1. phÇn a) II.6. Th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu ChËm nhÊt nhÊt vµo lóc 14 giê ngµy ®Êu thÇu, Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu cho c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia ®Êu thÇu vµ chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n­íc tØnh, thµnh phè qua m¹ng m¸y vi tÝnh th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu bao gåm c¸c néi dung chÝnh nh­ sau: a. Ngµy ®Êu thÇu b. Khèi l­îng tróng thÇu c. Khèi l­îng kh«ng tróng thÇu d. L·i suÊt tróng thÇu e. Sè tiÒn thanh to¸n g. Ngµy thanh to¸n. Th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu lµ c¨n cø ®Ó thùc hiÖn viÖc giao, nhËn, thanh to¸n giÊy tê cã gi¸ trong tr­êng hîp mua hoÆc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸; ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó lËp hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i trong tr­êng hîp mua b¸n cã kú h¹n. II.7. LËp vµ giao, nhËn hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i 1. Hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i giÊy tê cã gi¸ do bªn b¸n lËp 2. Sau khi nhËn ®­îc th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu cña Ng©n hµng Nhµ n­íc, tæ chøc tÝn dông b¸n giÊy tê cã gi¸ cho Ng©n hµng Nhµ n­íc lËp hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i, göi cho Ng©n hµng Nhµ n­íc qua m¹ng vi tÝnh vµ b»ng FAX. 3. Ng©n hµng Nhµ n­íc (Së Giao dÞch) lËp hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i trong tr­êng hîp Ng©n hµng Nhµ n­íc b¸n giÊy tê cã gi¸ cho tæ chøc tÝn dông. Hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i do Ng©n hµng Nhµ n­íc lËp ®­îc göi cho tæ chøc tÝn dông tróng thÇu qua m¹ng vi tÝnh vµ b»ng FAX. 4. Thêi h¹n lËp vµ göi hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i chËm nhÊt vµo lóc 15 giê ngµy ®Êu thÇu. 5. Sau khi nhËn ®­îc hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i, ng­êi cã thÈm quyÒn cña tæ chøc tÝn dông tróng thÇu hoÆc Së Giao dÞch Ng©n hµng Nhµ n­íc ký tªn vµ ®ãng dÊu trªn b¶n FAX hîp ®ång vµ göi cho Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më (Së giao dÞch ng©n hµng nhµ n­íc) chËm nhÊt vµo lóc 15 giê 30 ngµy ®Êu thÇu. 6. Bé phËn NghiÖp vô thÞ tr­êng më (Së giao dÞch ng©n hµng nhµ n­íc)sÏ FAX b¶n hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i cho Së Giao dÞch vµ chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n­íc tr­íc 16 giê 30 cïng ngµy. 7. Hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i lµ c¨n cø ®Ó thùc hiÖn viÖc thanh to¸n vµ giao, nhËn giÊy tê cã gi¸ gi÷a Ng©n hµng Nhµ n­íc víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong tr­êng hîp giao dÞch cã kú h¹n. II.8. Thanh to¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ 1. Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o kÕt qu¶ thÇu hoÆc hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i ®· ®­îc c¸c bªn ký kÕt, bªn b¸n ph¶i chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ cho bªn mua; ®ång thêi, bªn mua ph¶i thanh to¸n tiÒn mua giÊy tê cã gi¸ cho bªn b¸n. ViÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ thùc hiÖn trong ngµy thanh to¸n. 2. Tr­êng hîp tæ chøc tÝn dông tróng thÇu mua giÊy tê cã gi¸ kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n, Ng©n hµng Nhµ n­íc(Së Giao dÞch) sÏ trÝch tµi kho¶n cña tæ chøc tÝn dông tróng thÇu t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc cho ®ñ sè tiÒn t­¬ng øng víi khèi l­îng tróng thÇu; nÕu kh«ng ®ñ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n th× Ng©n hµng Nhµ n­íc sÏ huû bá phÇn kÕt qu¶ tróng thÇu ch­a ®­îc thanh to¸n . 3. Vµo ngµy kÕt thóc hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i, bªn mua vµ bªn b¸n sÏ thùc hiÖn chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ vµ thanh to¸n theo cam kÕt cña c¸c bªn t¹i hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i. Tr­êng hîp, ®Õn h¹n ph¶i thanh to¸n mµ tæ chøc tÝn dông b¸n vµ cam kÕt mua l¹i giÊy tê cã gi¸ kh«ng thanh to¸n hoÆc thanh to¸n kh«ng ®ñ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n th× Ng©n hµng Nhµ n­íc ( Së Giao dÞch) sÏ trÝch tµi kho¶n cña tæ chøc tÝn dông ®ã t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc cho ®ñ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n. Ng©n hµng Nhµ n­íc sÏ xö lý ®èi víi khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mµ tæ chøc tÝn dông kh«ng thanh to¸n cho Ng©n hµng Nhµ n­íc theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. ViÖc thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi cña tæ chøc tÝn dông t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc. PhÇn 3: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam hiÖn nay I. NghiÖp vô thÞ tr­êng më ViÖt Nam sau 5 n¨m vËn hµnh I.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc Ho¹t ®éng tõ n¨m 2000, ®Õn nay nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· trë thµnh mét c«ng cô gi¸n tiÕp quan träng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn vèn thanh to¸n, æn ®Þnh l·i suÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ. I.1.1. Khèi l­îng giao dÞch Mét lµ, khèi l­îng giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¨ng m¹nh, qua ®ã t¨ng kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cña c«ng cô nµy ®Õn vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông còng nh­ ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Tæng doanh sè giao dÞch n¨m 2004 lµ 61 936 tû ®ång, b»ng 292% so víi n¨m 2003, t¨ng cao h¬n nhiÒu so víi c¸c n¨m tr­íc ®©y (n¨m 2003 lµ 136, n¨m 2002 lµ 127%). Khèi l­îng giao dÞch b×nh qu©n mçi phiªn t¨ng m¹nh: n¨m 2004 lµ 500 tû ®ång/phiªn, trong khi n¨m 2003 lµ 197 tû ®ång/phiªn, n¨m 2002 lµ 105 tû ®ång/phiªn, n¨m 2001 lµ 82 tû ®ång/phiªn. Hai lµ, tû träng doanh sè mua giÊy tê cã gi¸ qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më trªn tæng doanh sè cho vay cña NHNN ( bao gåm cÇm cè chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸, ho¸n ®æi ngo¹i tÖ vµ nghiÖp vô thÞ tr­êng më) n¨m 2004 tiÕp tôc t¨ng lªn kho¶ng 81% so víi c¸c n¨m tr­íc (n¨m 2003 lµ 75%, n¨m 2002 lµ 39% vµ n¨m 2001 lµ 37%). §iÒu nµy cho thÊy nghiÖp vô thÞ tr­êng më trë thµnh kªnh hç trùo vèn chñ yÕu vµ ngµy cµng quan träng cña NHNN. I.1.2. Sè phiªn giao dÞch vµ kú h¹n giao dÞch §Þnh kú giao dÞch ®­îc t¨ng c­êng ®Ó ®¸p øng kÞp thêi vèn kh¶ dông, ®¶m b¶o æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Tõ th¸ng 11/2004, NHNN ®· t¨ng ®Þnh kú giao dÞch lªn 3 phiªn/tuÇn (n¨m 2002 lµ 2 phiªn/tuÇn, n¨m 2001 lµ 2 phiªn/tuÇn vµ n¨m 2000 lµ 1 phiªn/10ngµy). Bªn c¹nh ®ã, NHNN cßn më c¸c phiªn giao dÞch ®ét xuÊt hoÆc c¸c phiªn giao dÞch hµng ngµy vµo nh÷ng dÞp gi¸p TÕt ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu thanh to¸n, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n còng nh­ chËm tr¶ ®èi víi kh¸c hµng. Nhê ®ã, ho¹t ®éng ng©n hµng ®­îc diÔn ra b×nh æn, cñng cè uy tÝn cña hÖ thèng ng©n hµng. Kú h¹n giao dÞch ®­îc ®iÒu chØnh linh ho¹t phï hîp víi nhu cÇu ®iÒu tiÕt linh ho¹t vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông theo môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Ngoµi kú h¹n chñ yÕu tõ 15-30 ngµy, trong mét sè phiªn NHNN cßn chµo mua víi thêi h¹n ng¾n 7 ngµy ®Ó ®¸p øng kh¶ n¨ng thanh to¸n . I.1.3. Quy tr×nh nghiÖp vô C¸c thñ tôc giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më tiÕp ttôc ®­îc c¶i tiÕn, c¬ chÕ ho¹t ®éng tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn. N¨m 2004, NHNN ®· ban hµnh Quy chÕ l­u ký giÊy tê cã gi¸ t¹i NHNN ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1022/2004/Q§- NHNN ngµy 17/8/2004. §©y lµ c¬ së ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn thèng nhÊt viÖc l­u ký c¸c giÊy tê cã gi¸ phôc vô cho c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Ngoµi ra, NHNN ®·, më tµi kho¶n l­u ký giÊy tê cã gi¸ t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc l­u ký c¸c giÊy tê cã gi¸ ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc thuËn lîi Quy tr×nh kü thuËt vµ thñ tôc giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng tiÕp tôc cã nh÷ng c¶i tiÕn ®¸ng kÓ ®Ó thu hót thµnh viªn tham gia. §Æc biªth, tõ 15/12/2004, NHNN b¾t ®Çu ¸p dông c«ng nghÖ trang Web trong giao dÞch ®Æt thÇu vµ ®Êu thÇu nghiÖp vô thÞ tr­êng më, t¹o thuËn lîi cho c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng më ( gi¶m chi phÝ ®Çu t­ ban ®Çu do kh«ng ph¶i cµi ®Æt phÇn mÒm). C¸c thñ tôc trong giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Õn nay ®­îc coi lµ thuËn tiÖn vµ nhanh chãng nhÊt trong sè c¸c nghiÖp vô hç trî vèn cña NHNN ®èi víi c¸c Tæ chøc tÝn dông. Th«ng qua ho¹t ®éng ®Êu thÇu nghiÖp vô thÞ tr­êng më, c¸c Tæ chøc tÝn dông cã thÓ nhË vèn vay trong ngµy ®Ó ®¸p øng kÞp thêi vèn thanh to¸n. I.1.4. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng më Chñng lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®­îc giao dÞch trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng ngµy cµng ®­îc më réng. Trong n¨m 2004, NHNN ®· cho phÐp c¶ tr¸i phiÕu c«ng tr×nh trung ­¬ng ®­îc sö dông trong c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më, qua ®ã t¹o thuËn lîi thu hót thªm c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng, n©ng cao kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ cu¶ NHNN Ngoµi ra, trong n¨m 2004, toµn bé c«ng cô ®­îc NHNN b¸n trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ tÝn phiÕu Kho b¹c do NHNN mua trong c¸c phiªn ®Êu thÇu. ViÖc sö dông tÝn phiÕu Kho b¹c lµm c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më thay cho viÖc sö dông tÝn phiÕu NHNN tr­íc ®©y ®· gãp phÇn thóc ®Èy thÞ tr­íng s¬ cÊp. I.1.5. Thµnh viªn tham gia Thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng më ®a d¹ng lµm cho ho¹t ®éng thÞ tr­êng më s«i ®éng h¬n. §iÒu nµy còng cho thÊy c¸c thµnh viªn thÞ tr­êng ®· cã sù quan t©m h¬n ®Õn viÖc tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Trong n¨m 2004, kh«ng chØ 4 NHTM Nhµ n­íc th­êng xuyªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng nh­ nh÷ng n¨m tr­íc, mµ c¸c NHTMCP, NH liªn doanh vµ chi nh¸nh Ng©n hang n­íc ngoµi tham gia. Tuy sè l­îng thµnh viªn tham gia ch­ nhiÒu (8 thµnh viªn), nh­ng còng lµm cho thÞ tr­êng më bít ®¬n ®iÖu h¬n tr­íc, mang tÝnh c¹nh tranh h¬n. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë ®é chªnh lÖch gi÷a møc l·i suÊt ®Æt thÇu cao nhÊt vµ thÊp nhÊt, tr­íc ®©y chØ kho¶ng 0,3%/n¨m th× nh÷ng phiªn trong n¨m 2004 t¨ng lªn 1,85%/n¨m. C¸c thµnh viªn ngoµi c¸c NHTM Nhµ n­íc mÆc dï bÞ h¹n chÕ vÒ vèn hoÆc kh¶ n¨ng c¹nh tranh huy ®éng vèn VND, nh­ng vÉn tróng thÇu trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, sè phiªn ®Êu thÇu kh«ng cã thµnh viªn tham gia n¨m 2004 lµ 16% trªn tæng sè phiªn, gi¶m m¹nh so víi nh÷ng n¨m tr­íc (2003 lµ 22%, n¨m 2002 lµ 49,4%). NghiÖp vô thÞ tr­êng më gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Th«ng qua ho¹t ®éng nhiÖp vô thÞ tr­êng më, lµ ho¹t ®éng mua b¸n thø cÊp giÊy tê cã gi¸, ®· lµm t¨ng møc ®é thanh kho¶n cña c¸c giÊy tê cã gi¸ do c¸c Tæ chøc tÝn dông hiÖn ®ang n¾m gi÷. §iÒu nµy ®· gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng s¬ cÊp. Cô thÓ, riªng ®èi víi thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c n¨m 2004, khèi l­îng b¸n ra lµ trªn 19 465 tû ®ång, t¨ng h¬n 3 563 tû ®ång so víi n¨m 2002. Thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c còng t¨ng lªn 14 thµnh viªn, so víi 10 thµnh viªn n¨m 2003. I.1.5. NghiÖp vô thÞ tr­êng më thÓ hiÖn vai trß lµ mét c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hiÖu qu¶ ViÖc ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh¸c ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao. Trong n¨m 2004, môc tiªu ®iÒu hµnh ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ võa ph¶i gãp phÇn phôc vô t¨ng tr­ëng kinh tÕ 7,7%, võa ph¶i kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë moÞot con sè. ViÖc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ 2 môc tiªu trªn ®· ®Æt ra cho NHNN kh«ng Ýt th¸ch thøc, ®ßi hái NHNN ph¶i ®iÒu hµnh thËn träng linh ho¹t. V× vËy, c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc kÕt hîp ch¨th chÏ víi c¸c céng cô ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh¸c nh»m ®iÒu tiÕt linh ho¹t vèn kh¶ dông. Cô thÓ, khi NHNN t¨ng tû lÖ Dù tr÷ b¾t buéc tõ th¸ng 7/2004, vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông gi¶m m¹nh. Do vËy, NHNN ®· chµo mua trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më víi kú h¹n ng¾n chñ yÕu 15 ngµy ®Ó ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông cña Tæ chøc tÝn dông, ®¶m b¶o vèn kh¶ dông kh«ng sôt gi¶m m¹nh g©y ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Trong n¨m 2004, mÆc dï chØ sè gi¸ tiªu dïng t¨ng cao g©y søc Ðp t¨ng l·i suÊt. Nh­ng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu æn ®Þnh l·i suÊt gãp phÇn phôc vô t¨ng tr­ëng kinh tÕ, NHNN ®· kh«ng t¨ng c¸c møc l·i suÊt ®iÒu hµnh (l·i suÊt c¬ b¶n, l·i suÊt t¸i cÊp vèn, l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu). §ång thêi, trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, NHNN ®· thùc hiÖn chµo mua víi l·i suÊt thÊp dao ®éng trong khung l·i suÊt t¸i cÊp vèn vµ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu. Cïng víi viÖc duy tr× æn ®Þnh víi chi phÝ thÊp ®· gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh l·i suÊt thÞ tr­êng. MÆt b»ng l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay VND cña c¸c Tæ chøc tÝn dông chØ dao ®éng nhÑ so víi n¨m 2003 ( l·i suÊt tiÒn göi t¨ng kho¶ng 0,24-0,48%/n¨m, l·i suÊt cho vay t¨ng kho¶ng 0,36- 0,60%/n¨m). Th«ng qua ho¹t ®éng nhiÖp vô thÞ tr­êng më, NHNN ®· t¹o tÝn hiÖu vÒ ®Þnh h­íng ®iÒu hµnh cña NHNN còng nh­ cã ®­îc nguån th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa Tæ chøc tÝn dông vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Trong ®iÒu kiÖn NHNN chuyÓn sang ®iÒu hµnh b»ng c¸c c«ng cô tiÒn tÖ gi¸n tiÕp nh­ hiÖn nay, viÖc dù b¸o tr­íc c¸c diÔn biÕn cña thÞ tr­êng ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¹o tÝn hiÖu cho thÞ tr­êng ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng. B»ng viÖc dù b¸o th­ßng xuyªn vèn kh¶ dông cña c¸c Tæ chøc tÝn dông, NHNN ®· n¾m b¾t ®­îc c¸c diÔn biÕn vÒ vèn cña Tæ chøc tÝn dông vµ th«ng qua viÖc quyÕt ®Þnh c¸c phiªn giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më, NHNN ®· ph¸t tÝn hiÖu cho c¸c Tæ chøc tÝn dông vÒ viÖc c©n ®èi nguån vèn. Ng­îc l¹i, trong ®iÒu kiÖn th«ng tin vÒ thÞ tr­ßng tiÒn tÖ cßn thiÕu vµ yÕu nh­ hiÖn nay th× kÕt qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng ph¶n ¸nh mét phÇn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng tiÒn tÖ phôc vô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. I.2. H¹n chÕ Qua h¬n 5 n¨m triÓn khai thùc hiÖn, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· ®¹t ®ùoc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan, tuy nhiªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më vÉn cßn béc lé mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh: 1. Ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ mét ho¹t ®éng hoµn toµn míi nªn mét sè l­îng tæ chøc tÝn dông tham gia cßn Ýt ( 8 thµnh viªn). Bªn c¹nh ®ã sù gia nhËp vña c¸c tæ chøc tÝn dông vµo thÞ tr­êng më cßn h¹n chÕ do nÒn kinh tÕ cßn ®ang ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp vµ ch­a æn ®Þnh; thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ ch­a ph¸t triÓn; m«i tr­êng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông cßn chøa ®ùng nhiÒu rñi ro. 2. Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ch­a thùc sù s«i ®éng. ThÓ hiÖn trong mçi phiªn giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më chØ cã tõ 1 ®Õn 4 thµnh viªn tham gia, chiÕm tû lÖ t­¬ng ®èi thÊp (50% ) so víi tæng sè thanh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ chiÕm tû lÖ rÊt nhá trong tæng sè c¸c Tæ chøc tÝn dông. C¸c thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh (do l­îng hµng ho¸ chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c ng©n hµng nµy) 3. C¸c tæ chøc tÝn dông vÉn ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô trùc tiÕp, chuyªn s©u vµo nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ viÖc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ kü thuËt phôc vô cho nghiÖp vô thÞ tr­êng më cßn nhiÒu bÊt cËp, mÆt kh¸c do tæ chøc tÝn dông hiÖn t¹i vÉn chñ yÕu quan t©m ®Õn c¸c nghiÖp vô kinh doanh truyÒn thèng nh­ tÝn dông nªn c¸c tæ chøc tÝn dông vÉn ch­a cã thãi quen kinh donah trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ mµ ®iÓn h×nh lµ th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më. 4. LuËt NHNN quy ®Þnh chØ cã c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n míi ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng më do vËy ®· cã v« h×nh dung giíi h¹n vµ thu hÑp ph¹m vi ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më. V× vËy, viÖc söa ®æi bæ sung luËt NHNN cho phÐp c¸c giÊy tê cã gi¸ dµi h¹n ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ cÇn thiÕt. 5. ViÖc dù ®o¸n vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ ®Æc biÖt lµ chÕ ®é th«ng tin phôcvô cho c«ng t¸c dù ®o¸n do vËy ®· h¹n chÕ tíi chÊt l­îng cña viÖc dù ®o¸n vèn kh¶ dông. 6. Thêi gian giao dÞch mçi tuÇn mét phiªn lóc ban ®Çu vµ b©y giê lµ 2 phiªn mét tuÇn vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc kÞp thêi nhu cÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong viÖc ®iÒu hoµ vèn cña m×nh. II. KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p 1. CÇn ph¶i tæ chøc tuyªn truyÒn tËp huÊn chi tiÕt ®i vµo tõng nghiÖp vô cô thÓ ®Ó tõ ®ã gióp c¸c thµnh viªn thÊy râ vai trß, t¸c dông vµ sù linh ho¹t cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN còng nh­ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña tæ chøc tÝn dông trong ®iÒu hµnh vèn cña m×nh. 2. CÇn h¹n chÕ c¸c h×nh thøc cung øng vèn tÝn dông kh¸c tõ NHNN nh­ cho vay theo chØ ®Þnh bªn c¹nh viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn khoanh nî, xo¸ nî còng nh­ viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng liªn ng©n hµng … ®Ó tõ ®ã t¹o ra ®­îc mét m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông vµ gióp nghiÖp vô thÞ tr­êng më ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ trë thµnh mét c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hiÖu qu¶ nhÊt vµ chñ ®¹o cña NHNN. 3. CÇn t¹o thªm c¸c lo¹i hµng ho¸ cho nghiÖp vô thÞ tr­êng më theo h­íng cho phÐp c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc giao dÞch trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Bé tµi chÝnh cÇn xem xÐt ph¸t hµnh c¸c lo¹i tÝn phiÕu cã thêi h¹n ng¾n h¬n: 3 th¸ng, 6 th¸ng vµ 9 th¸ng ®Ó tõ ®ã gióp cho ho¹t ®éng cña nhiÖp vô thÞ tr­êng më thªm s«i ®éng. 4. viÖc thanh to¸n cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më theo quy ®Þnh lµ sau 2 ngµy giao dÞch lµ ch­a phï hîp víi ®ßi hái ®¸p øng nhanh vÒ vèn kh¶ dông do vËy nªn chØnh söa l¹i quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më cho phÐp thanh to¸n diÔn ra sau 1 ngµy. 5. ViÖc giao dÞch th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më diÔn ra 2 phiªn/tuÇn nh­ hiÖn nay vÉn ch­a cung øng kÞp thêi vÒ vèn cho c¸c tæ chøc tÝn dông vµ vÉn ch­a t¹o ra ®­îc sù liªn hoµn trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më v× vËy cã thÓ nghiªn cøu giao dÞch hµng ngµy. 6. C¸c tæ chøc tÝn dông cÇn ph¶i chó träng tíi viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô, chuyªn s©u vµo c«ng t¸c nghiªn cøu ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®ång thêi cÇn trang bÞ c¸c thiÕt bÞ phï hîp víi sù tiÕn bé cña c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ dÓ gióp cho viÖc giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më diÔn ra thuËn tiÖn, nhanh chãng, an toµn. C. kÕt luËn NghiÖp vô ThÞ më ViÖt Nam ®· tr¶i qua 5 n¨m ho¹t ®éng, tuy cßn kh¸ míi mÎ song nh÷ng ­u ®iÓm cña nã rÊt cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Bé mÆt cña ®Êt n­íc ®ang thay ®æi tõng ngµy, nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n, thÞ tr­êng tµi chÝnh ®· xuÊt hiÖn vµ rÊt s«i ®éng… ®iÒu nµy cho thÊy cÇn ph¶i t¨ng c­êng h¬n n÷a ho¹t ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ mµ bé phËn cña nã kµ nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Lµ mét nghiÖp vô ®· xuÊt hiÖn tõ l©u tuy nhiªn míi ®­îc ¸p dông vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho nªn nh÷ng nh­îc ®iÓm cña nã cßn tån t¹i vµ béc lé kh¸ râ nÐt. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc khuyÕt ®iÓm cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm cña c«ng cô nµy. §Ò tµi “NghiÖp vô thÞ tr­êng më cña ng©n hµng trung ­¬ng ” ®· ®Æt ra nhiÒu suy nghÜ cho sinh viªn ViÖt Nam - ®Æc biÖt cho sinh viªn ngµnh ng©n hµng tµi chÝnh nh÷ng hái ®¸p vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu ®Ò tµi, ta kh«ng chØ hiÓu biÕt vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña c¸c n­íc mµ trªn c¬ së ®ã cßn cã thÓ ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o + Hoµng Xu©n QuÕ NghiÖp vô Ng©n hµng trung ­¬ng_NXB Thèng kª Hµ Néi n¨m 2003 + NguyÔn H÷u §é ThÞ tr­êng më_ NXB Tµi chÝnh n¨m 2003 + QuyÕt ®Þnh sè 85/2000/Q§-NHNN14 cña Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më + Vò Nguyªn Hµ- Vô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 10 ®iÓm nhÊn quan träng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më n¨m 2004_Webside www.sbv.gov.vn + S.Peter Rose Quản trị ngân hàng thương mại_NXB Tài Chính 2004