Đề tài Hạch toán hàng hoá và tiêu thụ hàng hoá ở công ty chế biến và kinh doanh than Hà Nội

C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng kª sè 11 Ph¶i thu cña kh¸ch hµng (TK131) Th¸ng 12/2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång STT Tªn ng­êi mua Sè d­ ®Çu th¸ng Ghi Nî TK 131, Ghi cã c¸c TK Ghi Nî TK 131, Ghi cã c¸c TK Sè d­ cuèi th¸ng TK 511 TK 3331 Céng Nî TK 131 TK 111 TK 112 Céng Cã TK 131 I. Tr¹m VÜnh Tuy 1.309.357.027 2.162.460.217 108.123.464 2.270.583.681 1.937.932.220 926.025.550 2.863.957.770 715.982.938 1 C«ng ty gèm §¹i Thanh 524.317.949 178.807.200 8.940.360 187.747.560 308.000.000 380.000.000 404.065.509 2 C«ng ty VLXD §¹i La 342.299.533 - - - - - - 342.299.533 3 C«ng ty gèm Tõ S¬n 300.277.560 140.312.700 7.015.635 147.328.335 400.000.000 400.000.000 47.605.895 4 C«ng ty gèm §«ng TriÒu 615.698.440 210.932.806 10.547.194 221.480.000 150.000.000 200.000.000 350.000.000 487.178.440 5 B¸n lÎ tiÒn sÐc 3.375.523 11.079.989 553.999 11.663.988 18.025.550 18.025.550 3.010.039 6 B¸n lÎ tiÒn mÆt 476.611.978 1.621.327.522 81.066.276 1.702.393.798 1.787.932.220 1.787.932.220 … … … … … … … … … VII. Tr¹m ¤ C¸ch - 946.837.146 47.341.862 994.179.008 964.533.658 29.645.3500 994.179.008 - 1 B¸n lÎ tiÒn mÆt - 946.837.146 47.341.862 994.179.008 964.533.658 29.645.350 994.179.008 - Tæng céng 2.219.004.201 12.231.224.530 611.561.227 12.842.785.760 10.750.582.838 3.088.367.621 13.838.950.459 1.222.839.514 KÕ to¸n KÕ to¸n tr­ëng (Ký,ghi râ hä tªn) (Ký,ghi râ hä tªn) §èi víi ph­¬ng thøc b¸n néi bé: VD: Ngµy 5/12/2005 C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi xuÊt b¸n 25 tÊn than C¸m 6 víi gi¸ 350.000®ång/tÊn cho C«ng ty than Qu¶ng Ninh TiÒn b¸n ch­a cã GTGT: 8.750.000 (®ång) TiÒn thuÕ GTGT (5%): 437.500 (®ång) Tæng gi¸ thanh to¸n: 9.187.500 (®ång) C¨n cø vµo hãa ®¬n GTGT vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n tiÒn hµnh ghi chÐp vµo sæ chi tiÕn b¸n hµng néi bé. Sæ chi tiÕn b¸n hµng néi bé cã mÉu nh­ sau: BiÓu sè 6: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN Sæ chi tiÕt b¸n hµng Th¸ng 12 n¨m 2005 Tµi kho¶n 136 “Ph¶i thu néi bé” Sè b¶ng kª Hãa ®¬n DiÔn gi¶i Chñng lo¹i Than c¸m 6 Gi¸ b¸n 350.000§/T L­îng b¸n: tÊn Than c¸m chÕ biÕn. Gi¸ b¸n 304.700§/T L­¬ng b¸n: tÊn …. Tæng céng Sè Ngµy th¸ng L­îng b¸n TÊn TiÒn b¸n §ång TiÒn thuÕ GTGT §ång Tæng céng tiÒn thanh to¸n (®ång) 01 902 5/12 C«ng ty An B×nh C¸m CB 25 … 25 8.750.000 437.500 9.187.500 02 903 9/12 C«ng ty que hµn C¸m CB 37 … 37 11.273.900 563.695 11.837.595 … … … … … … … … … Tæng céng 1.250 68,5 … 3335,952 1.027.413.100 51.373.655 1.078.846.755 KÕ to¸n KÕ to¸n tr­ëng (Ký,ghi râ hä tªn) (Ký,ghi râ hä tªn) 2.3. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n C«ng ty chñ yÕu b¸n hµng cho kh¸ch hµng quen, vµ mua víi sè l­îng lín. Phßng kinh danh lµ n¬i trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng nªn th«ng tin vÒ kh¸ch hµng lu«n ®­îc cËp nhËt, viÖc mua b¸n ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng, thuËn tiÖn. Khi cã quan hÖ thanh to¸n víi kh¸ch hµng th× kÕ to¸n c«ng ty sö dông tµi kho¶n 131 ®Ó theo dâi vµ më sæ theo dâi ®èi víi tµi kho¶n 131, sæ chi tiÕt b¸n hµng, b¶ng kª sè 11, b¶ng kª sè 1, b¶ng kª sè 2. Tr­êng hîp kh¸ch hµng thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n, sau khi nhËn ®­îc hãa ®¬n, kh¸ch hµng mang ®Õn thñ quü ®Ó lµm thñ tôc nép tiÒn. Thñ quü sau khi thu tiÒn ®ãng dÊu “®· thu tiÒn” vµo hãa ®¬n vµ ghi vµo sæ quü. Kh¸ch hµng mang hãa ®¬n xuèng kho ®Ó lÊy hµng, thñ kho c¨n cø vµo hãa ®¬n ®ã ®Ó giao hµng cho kh¸ch hµng theo ®óng chñng lo¹i va sè l­îng ghi trªn hãa ®¬n vµ gi÷a l¹i ®Ó liªn 3 lµm c¨n cø ®Ó ghi thÎ kho. Hãa ®¬n sau khi ghi thÎ kho ®­îc tËp hîp ®Ó göi lªn phßng kÕ to¸n. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc theo dâi ë b¶ng kª sè 1, b¶ng kª sè 2. BiÓu sè 7: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng kª sè 1 Ghi Nî TK111, Ghi Cã c¸c TK liªn quan Th¸ng 12/2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång Sè d­ ®Çu kú: 41.384.291 Sæ quü Ghi Nî TK 111, Ghi Cã c¸c TK liªn quan Tæng céng STT Ngµy TK112 TK 131 …. TK515 1 1/12 738.595.400 738.595.400 2 9/12 727.920.000 136.364 273.157.000 3 12/12 704.900.000 704.900.000 4 15/12 50.000.000 573.900.000 623.900.000 5 16/12 454.834.299 458.371.893 6 17/12 300.000.000 675.304.000 975.034.000 …. … … … … 23 31/12 37.800.000 37.800.000 Céng 1.350.000 10.750.582.838 136.364 12.113.795.752 Sè d­ cuèi kú: 24.119.688 KÕ to¸n KÕ to¸n tr­ëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) BiÓu sè 8: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng kª sè 2 Ghi Nî TK111, Ghi Cã c¸c TK liªn quan Th¸ng 12/2003 §¬n vÞ tÝnh: §ång Sè d­ ®Çu kú: 291.035.100 Sao kª NH Ghi Nî TK 111, Ghi Cã c¸c TK liªn quan Tæng céng STT Ngµy TK112 TK 1368.3 …. TK641 1 1/12 14.884.450 14.884.450 2 4/12 683.010.201 683.010.201 3 6/12 7.250.000 7.250.000 4 8/12 200.000.000 200.000.000 5 11/12 158.000.000 158.000.000 6 12/12 200.000.000 200.000.000 7 15/12 161.228.950 161.228.950 8 17/12 200.000.000 100.000.000 300.000.000 9 18/12 4.562.000 … … … … … … 15 31/12 314.760.900 100.000.000 315.867.841 Céng 3.088.367.621 27.308.296 3.228.857.308 Sè d­ ®Çu kú: 291.035.100 KÕ to¸n KÕ to¸n tr­ëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) Tr­êng hîp kh¸ch hµng thanh to¸n chËm theo hîp ®ång kinh tÕ, sau khi nhËn hãa ®¬n tõ phßng kinh doanh, kh¸ch hµng ph¶i xin x¸c nhËn cña kÕ to¸n tr­ëng vµ gi¸m ®èc, trªn hãa ®¬n cã ®ãng dÊu "thanh to¸n theo hîp ®ång", kh¸ch hµng mang hãa ®¬n xuèng kho ®Ó lÊy hµng t­¬ng tù nh­ mua tr¶ tiÒn ngay. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc theo dâi ë sæ chi tiÕt TK 131. 2.4. Ph­¬ng ph¸p vµ tr×nh tù h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ b¸n hµng hãa c¨n cø vµo b¶ng gi¸ niªm yÕt tõ trªn C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than MiÒn B¾c. §èi víi viÖc tÝnh gi¸ vèn, ®Ó gi¸ vèn hµng b¸n ra phï hîp víi thùc tÕ, ®¶m b¶o nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng còng nh­ tÝnh to¸n ®­îc kÕt qu¶ tiªu thô mét c¸ch chÝnh x¸c, C«ng ty h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, tÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Gi¸ vèn hµng b¸n bao gåm: TiÒn than, tiÒn vËn chuyÓn tõ má vÒ, tiÒn bèc xÕp tõ tµu lªn « t«, tiÒn vËn chuyÓn vµo kho b·i C«ng ty. C¸c b­íc tÝnh trÞ gi¸ vèn hµng b¸n. Hµng ngµy, khi xuÊt kho hµng hãa, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho ghi chi tiÕt l­îng hµng xuÊt trong ngµy. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo l­îng hµng tån, hµng nhËp trong th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ b×nh qu©n cña tõng chñng lo¹i hµng hãa. Sau khi tÝnh ®­îc gi¸ b×nh qu©n, kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho cña tõng lo¹i hµng hãa. TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho trong th¸ng = §¬n gi¸ b×nh qu©n cña hµng xuÊt kho trong th¸ng x Sè l­îng hµng hãa xuÊt kho trong th¸ng Trong ®ã: §¬n gi¸ b×nh qu©n cña hµng xuÊt kho trong th¸ng = TrÞ gi¸ mua cña hµng hãa tån ®Çu kú + Tæng trÞ mua cña hµng hãa nhËp trong kú Sè l­îng hµng hãa tån ®Çu kú + Sè l­îng hµng hãa nhËp trong kú VD: TÝnh trÞ gi¸ vèn cña than Don xuÊt b¸n trong th¸ng 12/2003: D­ ®Çu th¸ng: 15.539,39272 tÊn víi sè tiÒn: 6.022.463.042 ®ång NhËp trong th¸ng: 747,900 tÊn víi sè tiÒn: 318.440.840 ®ång XuÊt trong th¸ng: 1.017,920 tÊn. KÕ to¸n tÝnh gi¸ b×nh qu©n sè hµng nµy: §¬n gi¸ b×nh Qu©n cña than Don = 6.022.463.042 + 318.440.840 15.539,39272 + 747,900 = 389.316,0141 (®ång/tÊn) VËy, trÞ gi¸ vèn cña than Don xuÊt b¸n trong th¸ng 12/2003 lµ: 1.017,920 (tÊn) x 389.316,014 (®ång) = 396.292.557 (®ång) Sau khi tÝnh ®­îc trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n, kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª sè 8 “NhËp, xuÊt tån kho hµng hãa” ®Ó tõ ®ã ph¶n ¸nh vµo nhËt ký chøng tõ sè 8 B¶ng kª sè 8 mÉu nh­ sau: 2.5. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng. C«ng ty kh«ng ¸p dông c¸c h×nh thøc gi¶m trõ doanh thu nh­: Gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i. MÆt hµng cña C«ng ty kh«ng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, do vËy doanh thu thuÇn ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh lµ doanh thu b¸n hµng thu ®­îc. ViÖc theo dâi doanh thu b¸n hµng ®­îc kÕ to¸n theo dâi ë sæ chi tiÕ b¸n hµng. Sau khi hãa ®¬n GTGT ®­îc lËp, kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi vµo sæ chi tiÕt b¸n hµng cña tõng tr¹m. Tõ sæ chi tiÕt b¸n hµng cña tõng tr¹m, kÕ to¸n lËp b¶ng kª sè 11, b¶ng tæng hîp tiÒn b¸n than cña c¸c tr¹m, tõ ®ã lËp b¸o c¸o b¸n hµng. Sè chi tiÕt b¸n hµng cña tõng tr¹m ë biÓu sè 4. Tæng hîp sè liÖu trªn sè chi tiÕt b¸n hµng cña c¸c tr¹m ®Ó lËp b¶ng tæng hîp tiÒn b¸n than cña c¸c tr¹m vµ b¸o c¸o hµng b¸n, mÉu nh­ sau: BiÓu sè 10: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng kª sè 8 NhËp, xuÊt tån kho hµng hãa Th¸ng 12/2003 §¬n vÞ tÝnh: §ång TT DiÔn gi¶i Ghi Nî TK 156, Ghi Cã c¸c TK Ghi Nî TK 156, Ghi Cã c¸c TK TK 331.1 TK331.2 TK 331.2 Céng cã TK 331 Tæng Nî TK 156 TK632 Tæng cã TK 156 L­îng TiÒn C­íc V/C C­íc B/X V/C ®ç b·i L­îng TiÒn I Than Côc 747,900 254.286.000 44.558.800 9.332.720 10.263.320 318.440.840 318.440.840 1.107,920 400.714.110 400.714.110 1 Than Côc 4b - - - - - - - - - - 2 Than Côc 5a - - - - - - - - - - 3 Than Don KC 747,900 254.286.000 44.558.800 9.332.720 10.263.320 318.440.840 318.440.840 1.017,920 396.292.557 396.292.557 II Than C¸m 36.903,810 8.034.118.028 1.190.960 80.398.060 36.492.399 931.719.399 931.719.399 38.357,439 9.945.731.025 9.945.731.025 1 Than C¸m 6a 13.412,630 3.288.845.170 485.693.460 29.795.040 14.002.505 3.815.336.175 3.815.336.175 14.870,062 4.239.728.968 4.239.728.968 … … … … … … … … … … … … III Than chÕ biÕn 3.522,340 629.184.380 40.883.900 11.953.681 7.648.638 689.670.599 689.670.599 4.421,648 596.173.387 596.173.387 Céng 41.174,050 8.917.588.408 1.276.153.660 101.684.461 54.404.309 10.349.830.838 10.349.830.838 43.797,007 10.962.647.360 10.962.647.360 Ng­êi lËp KÕ to¸n tr­ëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) BiÓu sè 11: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng tæng hîp tiÒn b¸n than cña c¸c tr¹m Th¸ng 12 n¨m 2005 STT Tªn ®¬n vÞ L­îng b¸n (TÊn) TiÒn b¸n (§ång) TiÒn thuÕ GTGT (§ång) TiÒn b¸n cã thuÕ (§ång) 1 Tr¹m than VÜnh Tuy - A 9313,553 2.162.460.217 108.123.464 2.270.583.681 2 CH sè I - VÜnh Tuy 6854,251 1.594.330.200 79.716.498 1.674.046.698 3 CH sè I - VÜnh Tuy 4017,684 1.066.641.478 53.332.072 1.119.973.550 4 CH sè I - VÜnh Tuy 6011,07 1.530.242.650 76.512.129 1.606.754.779 .. … … … … … 7 Tr¹m than ¤ C¸ch 2820,06 946.837.146 47.341.862 994.179.008 Tæng céng 43.797,007 12.231.224.530 611.561.227 12.842.785.760 Ng­êi lËp KÕ to¸n tr­ëng Gi¸m ®èc (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) BiÓu sè 12: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¸o c¸o hµng b¸n Th¸ng 12 n¨m 2005 STT Chñng lo¹i §¬n vÞ tÝnh L­îng TiÒn Vèn TiÒn b¸n I Than Côc TÊn 1.017,920 400.714.110 416.044.000 Than don TÊn 1.011,800 396.292.557 410.536.000 Than côc x« TÊn 6,120 4.421.553 5.508.000 II Than C¸m TÊn 38.357,439 9.945.731.025 10.145.276.269 Than C¸m 5 TÊn 4.012,478 1.218.989.928 1.307.708.985 Than C¸m 6a TÊn 14.870.062 4.239.728.968 4.309.170.910 …. … … … … … III Than chÕ biÕn TÊn 4.421,648 596.173.387 616.264.578 Céng 43.797,007 10.962.647.360 12.231.224.530 Ng­êi lËp KÕ to¸n tr­ëng Gi¸m ®èc (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) 3. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô 3.1. KÕ to¸n chi phhÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi chØ lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc cña C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than MiÒn B¾c cho nªn quy m« tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty lµ kh«ng lín, chØ bao gåm ban gi¸m ®èc vµ ba phßng ban chøc n¨ng. Phßng tæ chøc h×nh chÝnh, phßng kÕ to¸n thèng kª, phßng kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng nh­ng doanh thu hµng n¨m ®¹t gÇn 30 tû ®ång vµ s¶n l­îng tiªu thô than ®¹t h¬n 120.000 tÊn than c¸c lo¹i. Ngoµi ra v× lµ C«ng ty h¹ch to¸n trùc thuéc C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than MiÒn B¾c nªn kh«ng h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ C«ng ty kh«ng cã sù t¸ch b¹ch gi÷a chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, mµ gép chung chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng cña C«ng ty ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng”. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng t¹i C«ng ty bao gåm c¸c kho¶n sau: * Chi phÝ nh©n viªn * Chi phÝ vËt liÖu bao b× * Chi phÝ dông cô * Chi phÝ khÊu hao * Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi * Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Mäi chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong th¸ng ®­îc kÕ to¸n tËp hîp trªn sæ chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng. Tõ sæ chi tiÕt b¸n hµng, kÕ to¸n lËp b¸o c¸o chi phÝ b¸n hµng tõ ®ã ph¶n ¸nh lªn nhËt ký chøng tõ sè 8. Sè chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng vµ b¸o c¸o chi phÝ b¸n hµng cã mÉu nh­ sau: BiÓu sè 13: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN Sæ chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng Th¸ng 12 n¨m 2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång Sè M· CT DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn Ph©n bæ chi phÝ CP l­¬ng nh©n viªn CP kh¸c b»ng tiÒn … CP dÞch vô mua ngoµi 6 TMAT2 B­u ®iÖn phÝ, ®iÖn tho¹i 111 7.413.457 7.413.457 11 TMAT2 Thanh to¸n ®iÖn, n­íc 111 10.992.364 10.992.364 12 TMAT2 VËn chuyÓn hµng hãa 111 174.824.515 174.824.515 19 TMAT3 TÝnh l­¬ng 334 498.402.665 498.402.665 498.402.665 .. … …. … … … … … … 23 TMAT2 Chi v¨n phßng phÈm, Ên lo¸t 111 3.263.115 3.263.155 Céng 989.149.308 498.402.665 498.402.665 102.797.788 348.137.626 Ng­êi lËp KÕ to¸n tr­ëng (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) BiÓu sè 14: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¸o c¸o chi phÝ b¸n hµng Th¸ng 12 n¨m 2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång STT Kho¶n môc Sè tiÒn I Chi phÝ nh©n viªn 516.465.654 1 TiÒn l­¬ng CBCNV 498.402.665 2 TiÒn ¨n ca CBCNV 10.547.500 3 BHXH 3.015.489 4 BHYT - 5 KPC§ 4.500.000 II Chi phÝ vËt liÖu, bao b× - III Chi phÝ dông cô 9.470.000 IV Chi phÝ khÊu hao 12.278.240 V Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (Cã biÓu chi tiÕt) 348.137.626 VI Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn (Cã biÓu chi tiÕt) 102.797.778 Tæng céng 989.149.308 B¸o cao chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Th¸ng 12 n¨m 2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång STT Kho¶n môc Sè tiÒn A Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 348.137.626 1 B­u ®iÖn phÝ, ®iÖn tho¹i 7.413.457 2 TiÒn ®iÖn, n­íc 10.992.364 3 Thuª nhµ, kho b·i, bÕn c¶ng 14.627.460 4 Thuª vËn chuyÓn 174.824.515 … … B Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 102.797.788 C«ng t¸c phÝ 1.880.000 Chi v¨n phßng phÈm, Ên lo¸t tµi liÖu 3.263.155 … … C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi lµ ®¬n vÞ kinh doanh th­¬ng m¹i nªn viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty chÝnh lµ kÕt qu¶ cña khèi l­îng hµng hãa tiªu thô trong kú. §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong kú, kÕ to¸n C«ng ty sö dông TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” vµ NhËt ký - Chøng tõ sè 8. KÕt qu¶ kinh doanh ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: KÕt qu¶ kinh doanh = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ QLND Trong ®ã: Doanh thu thuÇn = Tæng doanh thu b¸n hµng - C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu = 12.231.224.530 - 0 = 12.231.224.530 (®ång) KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn: Nî TK 511: 12.231.224.530 (®ång) Cã TK 911: 12.231.224.530 (®ång) KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 911: 10.962.647.360 (®ång) Cã TK632: 10.962.647.360 (®ång) KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng: Nî TK 911: 989.149.308 (®ång) Cã TK 641: 989.149.308 (®ång) KÕt qu¶ kinh doanh = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ QLND = 12.231.224.530 – 10.962.647.360 – 989.149.308 = 279.427.862 (®ång) KÕt chuyÓn l·i tõ ho¹t ®éng kinh doanh th¸ng 12/2003: Nî TK 911: 279.427.862 (®ång) Cã TK 421: 279.427.862 (®ång) KÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty trong th¸ng 12/2005 ®­îc ph¶n ¸nh trªn NKCT sè 8. C¬ së ®Ó lËp NKCT sè 8: C¨n cø vµo b¶ng kª sè 8 ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 156 C¨n cø vµo b¶ng kª sè 11 ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 131 C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp tiÒn b¸n than cña c¸c tr¹m ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 511 C¨n cø vµo sæ chi tiÕt TK 632 ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 512 C¨n cø vµo sæ chi tiÕt CPBH vµ b¸o c¸o CPBH ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 512 C¨n cø vµo sæ chi tiÕt TK 632 ®Ó ghi vµo cét cã cña TK 632 NKCY sè 8 cã mÉu biÓu sè 15 §Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty, cuèi th¸ng kÕ to¸n C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi lËp mét sè b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho néi bé C«ng ty, trong ®ã cã B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh biÓu sè 16. BiÓu sè 13: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN NhËt ký chøng tõ sè 8 Ghi Cã TK 156, 131, 511, 512, 632, 641, 911 Th¸ng 12/2005 §¬n vÞ tÝnh: §ång Sè hiÖu TK Nî C¸c TK ghi nî C¸c TK ghi cã TK 156.1 TK 156.2 KT 131 Tk 511 TK 512 TK632 TK641 TK911 111 Quü tiÒn mÆt 112 TiÒn göi ng© hµng 131 Ph¶i thu kh¸ch hµng 13683 Ph¶i thu néi bé 511 Doanh thu b¸n hµng 512 Doanh thu néi bé 632 Gi¸ vèn hµng hãa 641 Chi phÝ b¸n hµng 911 X¸c ®Þnh KQKD Tæng céng Ngµy th¸ng n¨m Ng­êi lËp KÕ to¸n tr­ëng Gi¸m ®èc (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) (Ký, ghi râ hä tªn) BiÓu sè 16: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Th¸ng 12 n¨m 2005 PhÇn I: l·i lç §¬n vÞ tÝnh: (§ång) ChØ Tiªu M· sè Tæng céng Tæng doanh thu 01 Trong ®ã: Doanh thu XK 02 C¸c kho¶n gi¶m trõ 03 Gi¶m gi¸ b¸n hµng 05 Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i 06 ThuÕ TT§B, thuÕ XK 07 1.Doanh thu thuÇn 10 2.Gi¸ vèn b¸n hµng 11 3.Lîi tøc gép 20 4.Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh 21 5.Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh 22 6.Chi phÝ b¸n hµng 24 7.Chi phÝ QKDN 25 8. Chªnh lÖch KQKD néi bé 30 9.Thu thËp kh¸c 31 10.Chi phÝ kh¸c 32 11.Lîi nhuËn kh¸c 40 12.Tæng chªnh lÖch KQKD néi bé 50 13. Chªnh lÖch KQKD néi bé ph¶i nép 51 14.Chªnh lÖch KQKD néi bé cßn l¹i 60 ch­¬ng IV Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kÕ ton¨ng suÊt Tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô T¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi I. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ chung kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i c«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than hµ néi Tõ khi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng CHCN, c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty ®· chøng tá ®­îc vai trß cña m×nh nh­ lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh doanh h÷u hiÖu, gãp phÇn quan träng gi÷ v÷ng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña C«ng ty hiÖn nay cóng nh­ trong t­¬ng lai. C«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa nãi riªng ®· cã nhiÒu sù thay ®æi ®Ó thÝch øng víi c¬ chÕ tµi chÝnh vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Qua thêi gian thùc tËp tai C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi, t«i nhËn thÊy C«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét sè ­u ®iÓm vµ tån t¹i mét sè nh­îc ®iÓm sau: ¦u ®iÓm: VÒ vËn dông c¬ chÕ tµi chÝnh: C«ng t¸c tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®· ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ ph¹m vi, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ gi÷a kÕ to¸n vµ c¸c bé phËn cã liªn quan còng nh­ ®¶m b¶o cho sè liÖu kÕ to¸n ph¶n ¸nh mét c¸ch trung thùc, hîp lý, râ rµng, dÔ hiÓu. Mäi chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ qu¶n lý C«ng ty, ®Òu ®­îc tËp hîp ®Çy ®ñ trªn nhËt ký chøng tõ sè 7 vµ chØ sö dông duy nhÊt mét tµi kho¶n ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh. §iÒu nµy gãp phÇn thuËn cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n, tr¸nh sai sãt trong c«ng viÖc tÝnh to¸n kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty. MÆt hµng than lµ mÆt hµng rÊt ®a d¹ng. C«ng ty cã rÊt nhiÒu chñng lo¹i than, ®ång thêi ph¶i qu¶n lý nhiÒu tr¹m vµ nhiÒu cöa hµng nhá nªn viÖc theo dâi viÖc tiªu thô hµng hãa kh«ng ph¶i lµ dÔ. Song trªn thùc tÕ, C«ng ty ®· h¹ch to¸n kh©u tiªu thô mét c¸ch linh ho¹t, kÞp thêi, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh. Mäi nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh vÒ tiªu thô ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh, ghi chÐp ®Çy ®ñ gióp cho viÖc h¹ch to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô chÝnh x¸c, dÔ dµng. VÒ tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu: C¸c chøng tõ ban ®Çu, ®­îc lËp t¹i C«ng ty ®Òu phï hîp víi c¸c yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ vµ ph¸p lý cña nghiÖp vô. ViÖc mua b¸n than ®Òu cã hãa ®¬n tµi chÝnh. C¸c chøng tõ ®­îc lËp ®Òu cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ng­êi cã liªu quan, sö dông ®óng mÉu cña bé tµi chÝnh. C¸c chøng tõ ®­îc s¾p xÕp ph©n lo¹i hÖ thèng theo nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo thø tù thêi gian tr­íc khi ®­a vµo l­u tr÷. Chøng tõ ®­îc ®ãng thµnh lËp, s¾ xÕp theo néi dung, theo th¸ng, quý khi cÇn cã thÓ t×m ®­îc ngay thuËn tiÖn cho viÖc sö dông l¹i chøng tõ. C«ng ty tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu t¹i c¸c tr¹m, lµ tËp hîp ph©n lo¹i chøng tõ ban ®Çu, vµ ®Þnh kú 3 ngµy göi vÒ phßng kÕ to¸n C«ng ty. C¸ch lµm nµy tuy phøc t¹p nh­ng ®¶m b¶o ®é trung thùc cao. Thùc hiÖn theo c¸ch lµm nµy sÏ lµm cho viÖc lËp b¶ng kª, ghi sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp kh«ng bÞ dån vµo cuèi th¸ng. Do ®ã sÏ ®¶m b¶o viÖc cung cÊp sè liÖu kÞp thêi cho l·nh ®¹o C«ng ty. VÒ vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n: KÕ to¸n C«ng ty ¸p dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141/TC/Q§/KT ngµy 01/11/1995 cña Bé tµi chÝnh. §Ó phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh, kÕ to¸n C«ng ty më thªm mét sè tµi kho¶n cÊp 2,3 ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi vµ h¹ch to¸n, t¨ng hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty. Do khèi l­îng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t triÓn sinh nhiÒu, liªu tôc trong th¸ng nªn ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng kinh doanh, C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ rÊt hîp lý. V× vËy c«ng viÖc ghi chÐp nhanh chãng, chÝnh x¸c, kÞp thêi thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu sau nµy th«ng qua ®ã gióp cho kÕ to¸n tr­ëng n¾m b¾t ®­îc chi tiÕt, nhanh chãng kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. VÒ sæ s¸ch kÕ to¸n: H×nh thøc sè kÕ to¸n mµ C«ng ty ¸p dông lµ NhËt ký chøng tõ, ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ viÖc ghi chÐp trïng lÆp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ph¸t huy ãc s¸ng t¹o cña nh©n viªn. ë phßng kÕ to¸n C«ng ty cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cho mçi kÕ to¸n viªn theo dâi vµ lËp mét sè sæ nhÊt ®Þnh, gióp cho viÖc ghi sæ thèng nhÊt, ®¶m b¶o thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu c¸c sæ gi÷a c¸c bé phËn kÕ to¸n. Doanh thu b¸n hµng cña C«ng ty, kÕ to¸n ®· më sæ chi tiÕt theo dâi cho tõng tr¹m, theo tõng chñng lo¹i, theo tõng ph­¬ng thøc (b¶ng kª sè 10 chi tiÕt cho tõng tr¹m, theo tõng ph­¬ng thøc thanh to¸n tiÒn mÆt hay sÐc). MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh b¸n hµng C«ng ty kh«ng cã c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nªn gióp cho viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n ®¬n gi¶n, kh«ng g©y nhÇm lÉn. Doanh thu b¸n hµng lu«n ®­îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c. Gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc tÝnh to¸n mét lÇn vµo cuèi th¸ng dùa trªn c¸c sæ chi tiÕt nhËp, xuÊt, tån kho hµng hãa (B¶ng kª sè 8), b¶ng c©n ®èi nhËp, xuÊt, tån kho cña c¸c tr¹m. Gi¸ vèn b¸n than ®­îc tÝnh cho tõng chñng lo¹i than, gióp cho l·nh ®¹o C«ng ty thÊy ®­îc t×nh h×nh kinh doanh cña tõng chñng lo¹i than, Qua ®ã ban l·nh ®¹o thÊy ®­îc chñng lo¹i than nµo b¸n ®­îc nhiÒu nhÊt, chñng lo¹i than nµo b¸n ®­îc Ýt nhÊt, lý do t¹i sao, t×m nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc nh»m gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn. VÒ b¸o c¸o kÕ to¸n: B¸o c¸o kÕ to¸n mµ C«ng ty sö dông hÇu hÕt lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ tÝnh kÞp thêi, kh¸ch quan, trung thùc, møc ®é tin cËy cao. VÝ dô nh­ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty cã mÉu kh¸c víi mÉu quy ®Þnh nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña C«ng ty. Nh­îc ®iÓm: VÒ vËn dông c¬ chÕ tµi chÝnh: HiÖn nay, chi phÝ b¸n hµng t¹i C«ng ty bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Nh­ vËy viÖc x¸c ®Þnh néi dung vµ ph¹m vi cña chi phÝ b¸n hµng t¹i C«ng ty lµ kh«ng ®óng, vi ph¹m c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc kiÓm so¸t c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh còng nh­ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña C«ng ty. VÒ vËn dông c¬ chÕ tµi chÝnh: Sè liÖu cña kÕ to¸n tµi chÝnh lµ sè liÖu kÕ thõa cña c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n tr­íc ®ã. Th«ng qua c¸c sè liÖu, sè liÖu cña kÕ to¸n b¸n hµng, kÕ to¸n chi phÝ kinh doanh… cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, song kÕ to¸n cÇn ph¶i lËp c¸c chøng tõ ban ®Çu ®Ó ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn, lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n. Nh­ng kÕ to¸n C«ng ty ch­a lËp c¸c chøng tõ ®Ó ph¶n ¸nh bót to¸n kÕt chuyÓn khi h¹ch to¸n kÕt qu¶ kinh doanh, lµm cho ng­êi xem rÊt khã theo dâi quy tr×nh ghi chÐp cña kÕ to¸n. VÒ vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n: §Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß vµ t¸c dông cña kÕ to¸n tµi chÝnh, C«ng ty cÇn ph¶i biÕt vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ë C«ng ty cßn kh¸ ®¬n gi¶n, kÕ to¸n chñ yÕu sö dông c¸c tµi kho¶n tæng hîp mµ kh«ng më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt ®Ó theo dâi doanh thu, chi phÝ vµ h¹ch to¸n kÕt qu¶ cho tõng tr¹m kinh doanh. KÕ to¸n kh«ng theo dâi t¸ch biÖc c¸c kho¶n chi phÝ gi÷a bé phËn b¸n hµng vµ bé phËn qu¶n lý mµ h¹ch to¸n chung trªn TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng”. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý vµ sÏ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c dù to¸n chi phÝ vµ kiÓm so¸t chi phÝ. VÒ sæ s¸ch kÕ to¸n: C«ng ty tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ, nh­ng kÕ to¸n chñ yÕu më c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp mµ ch­a më ®Çy ®ñ c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi chÐp, h¹ch to¸n cô thÓ, chi tiÕt cho tõng mÆt hµng kinh doanh, tõng tr¹m kinh do¹n. KÕ to¸n cÇn më thªm c¸c sæ chi tiÕt vÒ doanh thu, chi phÝ, gi¸ vèn, sæ chi tiÕt kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng tr¹m vµ sæ chi tiÕt chi phÝ thu nhËp cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c. VÒ b¸o c¸o kÕ to¸n: HÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n mµ C«ng ty lËp chñ yÕu lµ c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc so¹n th¶o theo ®Þnh kú, thèng nhÊt vÒ toµn bé kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty vµ ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cña nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau c¶ trong vµ ngoµi doanh nghiÖp. H¬n n÷a, viÖc tæ chøc c¸c th«ng tin trªn c¸c b¸o c¸o nµy lµ ch­a khoa häc vµ hîp lý, thiÕu tiªu chuÈn so s¸nh . Do dã hÖ thèng b¸o c¸o ch­a cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin cã gi¸ trÞ vµ ®Çy ®ñ cho yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. II. sù cÇn thiÕt vµ yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Khi ViÖt Nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n vÒ s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña hä. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi vÒ t×nh h×nh tiªu thô l·i lç thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã, doanh nghiÖp sÏ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng th«ng tin nµy cã thÓ lÊy tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nªn ph¶i cã sù thu thËp vµ chän läc th«ng tin. Thu thËp th«ng tin tõ phßng kÕ to¸n lµ viÖc mµ chñ doanh nghiÖp vÉn thùc hiÖn, bëi kÕ to¸n lµ mét c«ng cô qu¶n lý rÊt quan träng kh«ng thÓ bá qua. Tr­íc hÕt sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ còng t¹o nªn sù thay ®æi c¸ch h¹ch to¸n. Cho nªn sù thay ®æi néi dung vµ h×nh thøc cña c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ nh­ kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cïng víi nã lµ sù xuÊt hiÖn C«ng ty TNHH, C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty t­ nh©n… ®ßi hái ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ®Ó theo kÞp sù ph¸t triÓn vµ hßa nhËp víi hÖ thèng kÕ to¸n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tõ ®Çu n¨m 1994 d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, Bé tµi chÝnh ®· tiÕn hµnh x©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n ¸p dông thèng nhÊt trong c¶ n­íc. Nh­ vËy hoµn thiÖn hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét viÖc lµm tÊt yÕu vµ cÇn thiÕt. §èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng kÕt thóc qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp nªn cã ®ãng vai trß quan träng. Thùc tr¹ng kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n tiªu thô nãi riªng t¹i c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hÇu hÕt ch­a thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nhiÖm vô cña m×nh. Nãi chung, c«ng t¸c kÕ to¸n cßn thô ®éng, chØ dõng ë møc ®é ghi chÐp, cung cÊp th«ng tin mµ ch­a cã sù t¸c ®éng tÝch cùc. NghiÖp vô tiªu thô lµ nghiÖp vô quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. NghiÖp vô nµy sÏ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña mét doanh nghiÖp. Hµng hãa tiªu thô nhanh, c«ng nî Ýt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp, ng­îc l¹i, nÕu hµng hãa tiªu thô chËm, c«ng nî cña kh¸ch hµng t¨ng, doanh nghiÖp kh«ng thu håi ®­îc vèn kinh doanh sÏ dÉn ®Õn kinh doanh suy tho¸i. Do vËy, hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tiªu thô hµng hãa t¹i c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa rÊt quan träng. 2. Yªu cÇu cña hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i: §Ó viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa ®­îc tèt th× ph¶i thùc hiÖn mét sè yªu cÇu chñ yÕu sau: B¶o ®¶m phï hîp víi chÕ ®é qu¶n lý chÝnh vµ kÕ to¸n cña Nhµ n­íc do Bé tµi chÝnh ban hµnh. Nhµ n­íc ®· x©y dùng vµ ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n nh»m môc ®Ých ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý ®ång bé ho¹t ®éng kÕ to¸n tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¶ n­íc. §©y chÝnh lµ nh÷ng v¨n b¶n cã tÝnh b¾t buéc. Do vËy, khi hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ kinh doanh nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i xem xÐt sao cho viÖc hoµn thiÖn lµ kh«ng vi ph¹m chÕ ®é. HÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt dïng cho c¸c doanh nghiÖp hiÖn hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 ®· ®­îc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÓm nh»m ®¶m b¶o sù phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp, víi c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp Nhµ n­íc ban hµnh vµ c¸c th«ng t­ h­íng dÉn kh¸c. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh sö dông. Doanh nghiÖp thÊy ®iÓm nµo kh«ng phï hîp th× cã kiÕn nghÞ söa ®æi trong khu«n khæ nhÊt ®Þnh vµ ®­îc sù cho phÐp cña cÊp cã thÈm quyÒn, sau ®ã söa ®æi. B¶o ®¶m phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, lo¹i h×nh kinh doanh, mÆt hµng kinh doanh, tr×nh ®é nh©n viªn vµ yªu cÇu qu¶n lý… §©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm mµ kh«ng doanh nghiÖp nµo gièng doanh nghiÖp nµo. Cã thÓ hai doanh nghiÖp cïng kinh doanh mét mÆt hµng, cïng lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, bé m¸y qu¶n lý t­¬ng tô nhau… nh­ng mét bªn c¸n bé th­êng xuyªn häc nh÷ng líp n©ng cao tay nghÒ th× sÏ cho c¸c kÕt qu¶ kh¸c nÕu cïng thùc hiÖn mét kÕ ho¹ch. Do vËy, viÖc vËn dông hÖ thèng kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ph¶i hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm riªng cña doanh nghiÖp. §¶m b¶o quyªn t¾c tiÕt kiÖm nh©n lùc vµ chi phÝ. Yªu cÇu nµy thùc hiÖn b»ng c¸ch x©y dùng c¬ cÊu sæ s¸ch sao cho khèi l­îng c«ng viÖc thùc hiÖn nhiÒu nhÊt mµ vÉn ®¸p øng ®­îc khèi l­îng cña c«ng viÖc. §¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. KÕ to¸n lµ mét c«ng cô ®¾c lùc cña qu¶n lý kinh doanh. Qua c«ng cô nµy sÏ gióp nhµ qu¶n ý n¾m b¾t toµn bé th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp. Nh÷ng yªu cÇu trªn lµ nh÷ng yªu cÇu chñ yÕu cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n. Ngoµi ra, tïy thuéc vµo n«i dung hoµn thiÖn mµ c¸c c¸c yªu cÇu cô thÓ kh¸c. Nh­ng tÊc c¶ c¸c yªu cÇu ®iÒu nh»m môc ®Ých gióp cho doanh nghiÖp tèt h¬n. 3. §Þnh h­íng chung cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i doanh nghiÖp th­¬ng m¹i: 3.1. Hoµn thiÖn h¹ch to¸n ban ®Çu H¹ch to¸n ban ®Çu lµ qu¸ tr×nh theo dâi, ghi chÐp, hÖ thèng hoa c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t triÓn vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®Ó lµm c¬ së cho viÖc h¹ch to¸n tæng hîp, h¹ch to¸n chi tiÕt. H¹ch to¸n ban ®Çu bao gåm: X¸c ®Þnh c¸c chøng tõ sö dông, ng­êi lËp chøng tõ, sè liÖu chøng tõ cÇn lËp, tr×nh tù lu©n chuyÓn c¸c chøng tõ ®ã. C¸c chøng tõ sö dông trong h¹ch to¸n kÕ t¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa gåm cã: * Hãa ®¬n GTGT kiÓm phiÕu xuÊt kho * Hãa ®¬n GTGT c­íc vËn chuyÓn * ThÎ quÇy hµng * PhiÕu giao hµng * PhiÕu thu, phiÕu chi 3.3. Hoµn thiÖn vËn dông hÖ thèng kÕ to¸n HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp hiÖn hµnh gåm nhiÒu tµi kho¶n cÊp 1 trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc chia lµm 9 lo¹i vµ 7 tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Nhµ n­íc quy ®Þnh viÖc më còng nh­ néi dung ph¶n ¸nh, kÕt cÊu vµ ph­¬ng ph¸p ghi chÐp cñ tõng tµi kho¶n nh»m ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt cña viÖc ghi chÐp sæ kÕ to¸n, tæng hîp sè liÖu ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Tuy nhiªn, mçi doanh nghiÖp cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng, ®Æc ®iÓm vÒ tæ chøc vµ ph©n cÊp kh¸c nhau, v× vËy cã khi c¸c doanh nghiÖp ®· vËn dông sai tµi kho¶n hoÆc lÉn lén néi dung gi÷a c¸c tµi kho¶n… Cho nªn, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã thÓ theo dâi chÝnh x¸c, râ rµng c¸c sè liÖu ®ång thêi thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra cña cÊp trªn hoÆc Bé tµi chÝnh. 3.3. Hoµn thiÖn sæ kÕ to¸n §Ó ph¶n ¸nh ®­îc t×nh h×nh tiªu thô hµng hãa cña doanh nghiÖp ph¶i theo dâi chi tiÕt trªn c¸c sæ kÕ to¸n theo tõng th¸ng, quý, n¨m. ViÖc sö dôg hÖ thèng sæ kÕ to¸n nµo phô thuéc vµo h×nh thøc kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ¸p dông. * H×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký - Chøng tõ * H×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký - Sæ c¸i * H×nh thøc kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ * H×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung ViÖc ghi chÐp, tæng hîp, hÖ thèng hãa sè liÖu kÕ to¸n tõ chøng tõ ®Ó cung cÊp sè liÖu b¸o c¸o tµi chÝnh lµ kh©u chiÕm khèi l­îng c«ng viÖc chñ yÕu cña bé m¸y kÕ to¸n, kh©u tËp trung mäi nghiÖp vô kinh tÕ vµ vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n. Do ®ã, viÖc vËn dông hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n hîp lý thÝch hîp víi quy m«, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp th× sÏ ph¸t huy ®­îc chøc n¨ng gi¸m ®èc kÕ to¸n, cung cÊp ®­îc ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c chØ tiªu cÇn thiÕt cho qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, cã kh¶ n¨ng ®¬n gi¶n hãa, gi¶m nhÑ viÖc ghi chÐp, ®èi chiÕu n©ng cao hiÖu suÊt c«ng t¸c kÕ to¸n… Cho nªn, ®©y lµ vÊn ®Ò cÇn hoµn thiÖn trong kÕ to¸n, ®Æc biÖt trong nghiÖp vô kÕ to¸n b¸n hµng. 3.4. Hoµn thiÖn b¸o c¸o kÕ to¸n C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô ®Òu ph¶i lËp b¸o c¸o kÕ to¸n nh»m tæng hîp vµ tr×nh bµy mét c¸ch kh¸i qu¸t, toµn diÖn t×nh h×nh tµi s¶n, c«ng nî, nguån vèn, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cua danh nghiÖp trong kú h¹ch to¸n. ViÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n sÏ cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh chñ yÕu cho viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng ®· qua vµ nh÷ng dù ¸n trong t­¬ng lai. Th«ng tin b¸o c¸o tµi chÝnh lµ c¨n cø quan träng cho c¸c chñ doanh nghiÖp, chñ së h÷u, c¸c nhµ ®Çu tõ, c¸c chñ nî hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c nghiÖp vô tiªu thu hµng hãa, kÕt qu¶ cuèi cïng ®­îc ph¶n ¸nh trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. C¸c kho¶n môc doanh thu cña hµng b¸n, gi¸ vèn, chi phÝ b¸n hµng cho ta thÊy ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn cïng mét lÜnh vùc. Tïy theo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ mµ theo ®Þnh kú kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tiªu thô cho c¸c cÊp qu¶n lý. Nãi chung, ®Ó hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa ph¶i c¨n cø vµo néi dung cña tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, hoµn thiÖn mét sè kh©u h¹ch to¸n (tõ h¹ch to¸n ban ®Çu), vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt ®Õn viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh vµo c¸c sæ b¸o c¸o kÕt qu¶. 4. ý nghÜa cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i §èi víi c«ng t¸c qu¶n lý, hoµn thiÖn qu¸ tr×nh nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô sÏ gióp c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý chÆt chÏ h¬n ho¹t ®éng tiªu thô hµng hãa, viÖc thanh to¸n hµng hãa cña kh¸ch hµng theo dâi chi tiÕt kho¶n nî. Tõ ®ã doanh nghiÖp sÏ cã biÖn ph¸p ®Ó thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay cho vèn cña doanh nghiÖp, hoµn thiÖn qu¸ tr×nh nµy cho phÐp qu¶n lý hµng vµ tiÒn hµng tèt, gi¶m chi phÝ cho doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kinh doanh, ph©n phèi thu nhËp mét c¸ch chÝnh x¸c, kÝch thÝch ng­êi lao ®éng vµ thùc hiÖn tèt nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n, hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa sÏ cung cÊp tµi liÖu cã ®é chÝnh x¸c tin cËy cao, gióp cho nhµ qu¶n lý ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua c¸c sè liÖu kÕ to¸n ph¶n ¸nh sÏ thÊy ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña doanh nghiÖp, tõ ®ã nhµ qu¶n lý sÏ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng khã kh¨n hoÆc ph¸t huy nh÷ng thuËn lîi nh»m môc ®Ých gióp doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn. III. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty, trªn c¬ së t×m hiÓu, n¾m n¾m v÷ng t×nh h×nh thùc tÕ còng nh­ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn ®· ®­îc häc, t«i nhËn thÊy trong c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña C«ng ty cßn cã nh÷ng h¹n chÕ mµ nÕu ®­îc kh¾c phôc th× phÇn hµnh kÕ to¸n nµy cña C«ng ty sÏ ®­îc hoµn thiÖn h¬n, cã hiÖu qu¶ cao h¬n. T«i xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô t¹i C«ng ty nh­ sau: 1. Hoµn thiÖn h¹ch to¸n ban ®Çu: §Æc ®iÓm cña kÕ to¸n tµi chÝnh lµ kÕ thõa sè liÖu cña c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n tr­íc ®ã nh­ kÕ to¸n b¸n hµng, kÕ to¸n chi phÝ kinh doanh., kÕ to¸n c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c…Do ®ã c¸c chøng tõ ph¸t sinh ®Òu lµ c¸c chøng tõ tù lËp. C¸c chøng tõ nµy ®­îc sö dông trong néi bé ®¬n vÞ lµm c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ kinh doanh. Môc ®Ých cña viÖc lËp c¸c chøng tõ nµy lµ ®Ó tËp hîp vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt c¸c kho¶n doanh thu, chi phÝ (theo tõng häat ®éng kinh doanh), ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Sè liÖu ®­îc ph¶n ¸nh trong c¸c chøng tõ nµy ®­îc thu thËp tõ c¸c sæ c¸i TK 511, TK 623, TK 641…vµ c¸c sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng, sæ chi tiÕt chi phÝ kinh doanh…hoÆc tõ c¸c nhËt ký chøng tõ sè 7, sè 8… Do C«ng ty ®ang qu¶n lý vµ h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô mua b¸n theo tõng chñng lo¹i vµ theo tõng tr¹m kinh doanh, nªu khi kÕ thõa sè liÖu cña c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n tr­íc ®ã, kÕ to¸n tµi chÝnh doanh, nªn khi kÕ thõa sè liÖu cña c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n tr­íc ®ã, kÕ to¸n tµi chÝnh cÇn lËp c¸c chøng tõ cã thÓ gióp cho viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt qu¶ theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh. Ch¼ng h¹n nh­ b¶ng ®æng hîp chi phÝ kinh doanh cña c¸c tr¹m lËp theo mÉu sau: C«ng ty CB vµ KD than MB C«ng ty CB vµ KD than HN B¶ng tæng hîp chi phÝ kinh doanh c¸c tr¹m Th¸ng…..n¨m….. Kho¶n môc phÝ Tr¹m ¤ C¸ch Tr¹m VÜnh Tuy Tr¹m Cæ Loa Tr¹m Gi¸p NhÞ Tæng céng I Chi phÝ bµn hµng 1.Chi phÝ nh©n viªn 2.Chi phÝ vËt liÖu, bao b× 3.Chi phÝ dông cô, ®å dïng 4.Chi phÝ khÊu hao TSC§ 5.Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 6.C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c II.Chi phÝ qu¶n lý d­îc ph©n bæ Tæng céng 2. Hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n. 2.1. Hoµn thiÖn kÕ to¸n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n. HiÖn nµy trªn thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu tËp thÓ vµ c¸ nh©n ho¹t ®éng kinh doanh mÆt hµng than nªn t×nh h×nh c¹nh tranh diÔn ra rÊt gay g¾t. C«ng ty hiÖn nay ®ang cã mét l­îng kh¸ch hµng truyÒn thèng, lµ nh÷ng nhµ m¸y, xÝ nghiÖp lín. Nh÷ng kh¸ch hµng nµy th­êng mua than víi sè l­îng lín, thanh to¸n b»ng sÐc. Do vËy C«ng ty nªn ¸p dông mét sè biÖn ph¸p khuyÕn m·i nh­ bít gi¸, chiÕt khÊu th­¬ng m·i khi kh¸ch hµng mua víi khèi l­îng lín, thanh to¸n tiÒn nhanh, nh»m gi÷ ®­îc kh¸ch hµng. B»ng biÖn ph¸p khuyÕn m·i nµy cã thÓ. C«ng ty cßn t¨ng ®­îc khèi l­îng kh¸ch hµng trong t­¬ng lai v× cã sù ­u ®¹i cña C«ng ty trong viÖc b¸n hµng vµ thanh to¸n. Khi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i më TK 521 “ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i” vµ TK 530 “Gi¶m gi¸ hµng b¸n” ®Ó theo dâi. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n TK 521 “ChÕt khÊu th­¬ng m¹i” nh­ sau: Ph¶n ¸nh sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh: Nî TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i kh¸ch hµng ®­îc h­ëng Nî TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép theo chiÕt khÊu th­¬ng m¹i Cã TK111, 112, 131: Sè tiÒn tr¶ l¹i hoÆc gi¶m nî cho kh¸ch hµng Cuèi kú, kÕt chuyÓn sè tiÒn (ChiÕt khÊu b¸n hµng ®· chÊp thuËn) cho kh¸ch hµng sang TK 511 “Doanh thu b¸n hµng” Nî TK 511: Danh thu b¸n hµng Cã TK 521: ChiÕt khÊu b¸n hµng Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n TK 532 “Gi¶m gi¸ hµng b¸n” Khi ph¸t sinh nghiÖp vô gi¶m gi¸ hµng b¸n, kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK 532: Sè tiÒn gi¶m gi¸ cho hµng b¸n NîTK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép theo sè tiÒn gi¶m gi¸. Cã TK111,112,131: Tæng sè tiÒn tr¶ l¹i hoÆc gi¶m nî cho kh¸ch hµng. Cuèi kú h¹ch to¸n kÕt chuyÓn gi¶m gi¸ hµng b¸n ®Ó ®iÒu chØnh gi¶m doanh thu: Nî TK 511: Gi¶m gi¸ hµng b¸n Cã TK 532: KÕt chuyÓn gi¶m gi¸ hµng b¸n 2.2. Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp C¸c nhµ qu¶n lý kinh doanh rÊt cÇn biÕt c¸c th«ng tin chi tiÕt, cô thÓ vÒ c¸c kho¶n môc phÝ còng nh­ viÖc sö dông c¸c lo¹i phÝ nµy, ®Ó tõ ®ã lËp dô to¸n chi phÝ vµ chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ. Nh­ng ë C«ng ty, tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng” vµ kh«ng h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng kho¶n môc phÝ. Do ®ã, th«ng tin mµ kÕ to¸n cung cÊp ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý. KÕ to¸n nªn më TK 642 “Chi phÝ QLDN” ®Ó h¹ch to¸n riªng chi phÝ qu¶n lý ph¸t sinh t¹i C«ng ty. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn v¨n phßng C«ng ty vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn tÊt c¶ häat ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ. Khi ®ã TK 641 chØ ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa, dÞch vô. §Ó theo dâi c¸c kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn b¸n hµng, kÕ to¸n cã thÓ më réng c¸c TK cÊp 2 cña TK 641 nh­ sau: * TK 641.1: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng * TK 641.2: Chi phÝ vËt liÖu, bµo b× * TK 641.3: Chi phÝ dông cô ®å dïng * TK 641.4: Chi phÝ khÊu hao TSC§ * TK 641.7: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi * TK 641.8: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c H¬n n÷a, kÕ to¸n cÇn ph¶i më c¸c tµi kho¶n cÊp 3 ®Ó theo dâi chi phÝ b¸n hµng cña tõng tr¹m, vÝ dô chi phÝ viªn b¸n hµng cã thuª më nh­ sau: * TK 6411.1: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng tr¹m VÜnh Tuy * TK 6411.2: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng tr¹m Cæ Loa * TK 6411.3: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng tr¹m Gi¸p NhÞ * TK 6411.3: Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng tr¹m ¤ C¸ch T­¬ng tù më chi tiÕt c¸c tµi kho¶n cÊp 3 theo dâi c¸c kho¶n môc phÝ kh¸c ë tõ tr¹m. Riªng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña C«ng ty, nÕu h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng kho¶n môc phÝ sÏ gÆp khã kh¨n vµ phøc t¹p. Do ®ã, kÕ to¸n chØ nªn h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ qu¶n lý theo tõng tr¹m kinh doanh ®Ó cã c¨n cø x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng tr¹m. KÕ to¸n më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt cña TK 642 nh­ sau: * TK 6420.1: Chi phÝ qu¶n lý tr¹m VÜnh Tuy * TK 6420.2: Chi phÝ qu¶n lý tr¹m Cæ Loa * TK 6420.3: Chi phÝ qu¶n lý tr¹m Gi¸p NhÞ * TK 6420.4: Chi phÝ qu¶n lý tr¹m ¤ C¸ch 3. Hoµn thiÖn sæ s¸ch kÕ to¸n HÖ thèng sæ kÕ to¸n mµ C«ng ty ®ang ¸p dông ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ. Theo h×nh thøc nµy, kÕ to¸n ph¶i më c¸c lo¹i sæ tæng hîp, sæ chi tiÕt, c¸c b¶ng kª vµ b¶ng ph©n bæ ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh, hÖ thèng hãa vµ tæng hîp sè liÖu c¸c chøng tõ kÕ to¸n nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. Hoµn thiÖn hÖ thèng sæ kÕ to¸n lµ tæ chøc hîp lý mét hÖ thèng sæ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh, quy m« kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n cña nh©n viªn kÕ to¸n, trang bÞ c¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn kü thuËt cho kÕ to¸n… ViÖc tæ chøc mét hÖ thèng sæ phï hîp ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ to¸n, thuËn lîi cho viÖc l­u tr÷ b¶o qu¶n vµ dÔ dµng kiÓm tra, kiÓm so¸t. 3.1. Hoµn thiÖn viÖc ghi chÐp doanh thu b¸n hµng Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô than ë C«ng ty, kÕ to¸n ghi toµn bé doanh thu vµo b¶ng kª sè 10 vµ hé träng ®iÓm vµo sæ chi tiÕt doanh thu TK 511 (theo n¨m) th× C«ng ty kh«ng theo dâi ®­îc sè mçi chñng lo¹i, cña tõng tr¹m. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, C«ng ty nªn x©y dùng mét b¶ng chi tiÕt riªng ®Ó theo dâi cho tõng tr¹m (theo tõng ph­¬ng thøc thanh to¸n, theo tõng chñng lo¹i than). Dùa vµo sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng cña tõng tr¹m ®Ó lËp b¸o c¸o b¸n hµng toµn C«ng ty, thuËn lîi cho viÖc theo dâi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tr¹m MÉu cã thÓ nh­ sau: B¶ng theo dâi tiÒn hµng cña tr¹m… Th¸ng ….n¨m….. Chøng tõ Tªn kh¸ch hµng Chñng lo¹i than Sè l­îng §¬n gi¸ TiÒn ch­a cã thuÕ GTGT ThuÕ GTGT TiÒn b¸n cã thuÕ Ph­¬ng thøc thanh to¸n Sè Ngµy 111 112 131 …  3.2. Hoµn thiÖn viÖc ghi chÐp gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ vèn hµng b¸n lµ chØ tiªu hÕt søc quan träng cña qu¸ tr×nh tiªu thô. C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, dùa vµo b¶ng kª sè 8 “NhËp, xuÊt, tån kho hµng hãa”. Sau khi tÝnh gi¸ vèn b×nh qu©n th× tÝnh ngay trÞ gi¸ vèn, lËp b¸o c¸o b¸n hµng. Do ®ã, khã cã thÓ tr¸nh khái nhÇm lÉn. V× vËy, ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn vµ gióp cho viÖc tÝnh to¸n dÔ dµng h¬n, C«ng ty nªn lËp b¶ng tÝnh gi¸ vèn b¸n hµng b×nh qu©n. MÉu cã thÓ nh­ sau: B¶ng tÝnhgi¸ vèn b×nh qu©n Th¸ng….n¨m….. STT Chñng lo¹i Sè d­ ®Çu kú Tæng nhËp trong kú Gi¸ vèn b×nh qu©n Sè l­îng Sè tiÒn Sè l­îng Sè tiÒn 3.3. Hoµn thiÖn sæ chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng §Ó thùc hiÖn kÕ to¸n b¸n hµng theo ®Þa ®iÓm kinh doanh, kÕ to¸n cÇn ph¶i sö dông c¸c sæ chi tiÕt tËp hîp chi phÝ. Sæ chi tiÕt nµy ®uîc më chi tiÕt theo tõng ®Þa ®iÓm kinh doanh kÕt hîp víi viÖc theo dâi tõng kho¶ng môc chi phÝ b¸n hµng. C«ng ty cã thÓ sö dông mÉu sè sau vµ mÉu nµy theo t«i lµ tiÖn lîi v× cã thÓ theo dâi ®­îc c¶ phÇn thuÕ GTGT ®Çu vµo cña c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng. Sè chi tiÕt TK 641 Tr¹m:….. Chøng tõ Néi dung TK ®èi øng Tæng sè tiÒn thanh to¸n ThuÕ GTGT ®Çu vµo Ph©n theo kho¶n môc phÝ SH NT 6411.01 6411.02 4. Hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp b¸o c¸o kÕ to¸n B¸o c¸o kÕ to¸n cña doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c b¸o b¸o tæng hîp sè liÖu tõ c¸c sè kÕ to¸n kª to¸n vµ c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c theo c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh, nh»m cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cho mçi ®èi t­îng sö dông thèng tin kh¸c nhau, ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc ®Ých sö dông th«ng tin cña m×nh vµ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vÜ m« vµ vi m«. HÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n cña C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi ®­îc chi thµnh: B¸o c¸o tµi chÝnh: Lµ c¸c b¸o c¸o ®Þnh kú b¾t buéc ®­îc lËp theo mÉu biÓu thèng nhÊt do nhµ n­íc quy ®Þnh, dùa trªn c¬ së sè liÖu mµ kÕ to¸n cung cÊp. B¸o c¸o kÕ to¸n néi bé: Lµ nh÷ng b¸o c¸o ®­îc lËp theo yªu cÇu qu¶n lý cña ngµnh néi bé C«ng ty. Chóng ph¶n ¸nh chi tiÕt, cô thÓ vÒ mét hoÆc mét sè lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh trong häat ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y lµ c¸c b¸o c¸o nhanh ®­îc lËp trong c¸c kho¶ng thêi gian ng¾n h¬n so víi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Thùc tr¹ng ë C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi, HÇu hÕt c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n (Chñ yÕu lµ c¸c b¸ c¸o tµi chÝnh) ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau, ®¶m b¶o ®­îc ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu vÒ tÝnh kÞp thêi, trung thùc, kh¸ch quan, møc ®« tin cËy cao. Tuy nhiªn mét sè b¸o c¸o mµ C«ng ty lËp l¹i ch­a thÓ hiÖn ®­îc c¸c chØ tiªu so s¸nh. Do vËy, kÕ to¸n cÇn ph¶i thiÕt kÕ c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o ë d¹ng so s¸nh ®­îc, nh»m gióp c¸c nhµ qu¶n lý ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn tõng mÆt ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, tõ ®ã x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp. VÝ dô: MÉu b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh néi bé nh­ sau: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh néi bé Th¸ng…..n¨m….. Tr¹m C¸c chØ tiªu Kú tr­íc Kú nµy Chªnh lÖch Sè tiÒn Tû lÖ (%) 1.Doanh thu 2.C¸c kho¶n gi¶m trõ 3.Doanh thu thuÇn 4.Gi¸ vèn hµng b¸n 5.Chi phÝ b¸n hµng 6.Chi phÝ qu¶n lý 7.KÕt qu¶ kinh doanh 5. ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n HiÖn nay, C«ng ty ®· ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, tuy vËy hÖ thèng sæ vµ tr×nh tù ghi sæ cña C«ng ty ch­a ®­îc thùc hiÖn trªn mét phÇn mÒm kÕ to¸n nµo mµ míi chØ tiªu ®­îc x©y dùng trªn ch­êng tr×nh EXCEL. Do vËy ®· gi¶m nhiÒu hiÖu qu¶ cña viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n th× h×nh thøc NhËt ký chung lµ h×nh thøc mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. H×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ tuy cã tiªn tiÕn h¬n nh­ng chØ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao trong ®iÒu kiÖn lµm thñ c«ng. Theo t«i, C«ng ty ®· ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. VËy C«ng ty nªn ¸p dông h×nh thøc NhËt ký chung vµ ¸p dông phÇn mÒm kÕ to¸n phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n trong qu¶n lý tµi s¶n vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh trong C«ng ty. KÕt luËn Nh­ vËy, tiªu thô hµng hãa trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh, tæ chøc kh©u tiªu thô tèt míi cã thÓ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh, kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña c¸c doanh nghiÖp. §iÒu ®ã ®ßi hái bé m¸y qu¶n lý ph¶i cã kiÕn thøc tæng hîp vµ chuyªn s©y vÒ lÜnh vùc kinh tÕ, tæ chøc vµ qu¶n lý ®Ó cã thÓ thiÕt lËp chiÕn l­îc l©u dµi cho C«ng ty. Trong chiÕn l­îc vÒ qu¶n lý, kÕ to¸n gi÷ mét vai trß hÕt søc quan träng, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cña Ban gi¸m ®èc. V× vËy, viÖc h¹ch to¸n khoa häc vµ hîp lý toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n trong kh©u tiªu thô cã liªn quan ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty. Qu¸ t×nh häc tËp t¹i tr­êng vµ t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi cïng sù h­íng dÉn cña c« gi¸o h­íng dÉn còng nh­ c¸c c¸n bé C«ng ty, em ®· cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu ®Ò tµi “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi”. Do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é vµ thêi gian nªn khãa luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong sô ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó khãa luËn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o: PGS.TS. §Æng ThÞ Loan cïng c¸c c¸n bé trong C«ng ty ®· gióp em hoµn thµnh tèt khãa luËn. Sinh viªn NguyÔn ThÞ CÈm Trang Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp Tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi 2. 207 s¬ ®å kÕ to¸n doanh nghiÖp Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 3. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 4. ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 5. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 6. H­íng dÉn thùc hµnh kÕ to¸n trªn sæ kÕ to¸n Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 7. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp Nhµ xuÊ b¶n tµi chÝnh