Đề tài Một số giải pháp nhằm huy động vốn đầu tư qua thị trường chứng khoán Việt Nam

h­ëng g×, lîi thÕ nµy ng©n hµng cã thÓ cã ®­îc. + Quy m« vèn huy ®éng ®­îc më réng gÊp nhiÒu lÇn quy m« huy ®éng tõ nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp. §©y lµ lîi thÕ gióp c¸c doanh nghiÖp míi ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cã thÓ t×m ®­îc vèn tµi trî cho c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ mµ chñ ®Çu bÞ h¹n chÕ vÒ nguån vèn tù cã. H¬n n÷a, huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹o cho tæ chøc ph¸t hµnh mäi vÞ thÕ chñ ®éng réng r·i h¬n khi ®i vay vèn ng©n hµng. + Nhµ n­íc cã thÓ sö dông TTCK kh«ng nh÷ng nh­ mét ph­¬ng tiÖn tµi trî th©m hôt ng©n s¸ch mµ cßn huy ®éng vèn tõ TTCK cho c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n cña m×nh mµ kh«ng g©y l¹m ph¸t, hoÆc g©y ¸p lùc cho hÖ thèng ng©n hµng. * TTCK gãp phÇn thùc hiÖn t¸i ph©n c«ng b»ng h¬n: * TTCK t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t¸ch biÖt gi÷a së h÷u vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. * ViÖc më cöa thÞ tr­êng chøng kho¸n lµm t¨ng tÝnh láng vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §iÒu nµy cho phÐp c¸c c«ng ty cã thÓ huy ®éng nguån vèn rÎ h¬nvµ t¨ng tÝch luü tõ bªn ngoµi. * TTCK cung cÊp mét hÖ thèng dù b¸o tuyÖt vêi vÒ c¸c chu kú kinh doanh trong t­¬ng lai. * Khi tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n doanh nghiÖp cã lîi thÕ qu¶ng c¸o réng r·i vµ t¹o søc Ðp cho giíi qu¶n lý doanh nghiÖp chó t©m vµo lîi nhuËn. 3. Néi dung vµ ph­¬ng thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. a. Ph­¬ng thøc ph¸t hµnh. C¸c ph­¬ng thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®­îc ph©n : * Ph©n theo ®ît ph¸t hµnh + Ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng + Ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo * Ph©n theo ®èi t­îng mua + Ph¸t hµnh riªng lÎ (mang tÝnh néi bé) + Ph¸t hµnh c«ng chóng (chµo b¸n c«ng khai) * §èi t­îng ph¸t hµnh -- §èi víi cæ phiÕu + C¸c c«ng ty cæ phÇn + Tæ chøc tÝn dông cæ phÇn + C¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ( doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¸c thµnh phÇn kh¸c). -- §èi víi Tr¸i phiÕu + Doanh nghiÖp nhµ n­íc + C«ng ty cæ phÇn + C¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ¼ b. §iÒu kiÖn ®Ó ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng §èi víi ph¸t hµnh lÇn ®Çu ra c«ng chóng * C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng - C«ng ty ph¶i cã quy m« vèn ®iÒu lÖ nhÊt ®Þnh, tuú theo quy ®Þnh cña mçi n­íc. ë ViÖt Nam quy ®Þnh møc vèn ®iÒu lÖ lµ trªn 10 tû ®ång. - C«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ liªn tôc trong mét sè n¨m tr­íc khi niªm yÕt. ViÖt Nam quy ®Þnh lµ 2 n¨m. - Tæng gi¸ trÞ cña ®ît ph¸t hµnh ph¶i ®¹t quy m« nhÊt ®Þnh. - Mét tû lÖ nhÊt ®Þnh cña ®ît ph¸t hµnh ph¸t ®­îc b¸n cho mét sè l­îng quy ®Þnh c«ng chóng ®Çu t­. ViÖt Nam tèi thiÓu 20% vèn cæ phÇn ph¶i ®­îc b¸n cho trªn 100 nhµ ®Çu t­ ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh. Tr­êng hîp trªn 100 tû lµ 15%. - C¸c thµnh viªn s¸ng lËp cña c«ng ty ph¶i cam kÕt n¾m mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vèn cæ phÇn cña c«ng ty. ViÖt Nam quy ®Þnh lµ Ýt nhÊt 20% trong 3 n¨m kÓ tõ ngµy kÕt thóc ®ît ph¸t hµnh. * C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh. + C¸c nhµ qu¶n lý c«ng ty bao gåm thµnh viªn ban gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ héi ®ång qu¶ng trÞ ph¶i cã tr×nh ®é qu¶n lý c«ng ty. + C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty ph¶i hîp lý vµ ph¶i v× lîi Ých cña nhµ ®Çu t­. + C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¶n c¸o b¹ch vµ c¸c tµi liÖu cung cÊp th«ng tin ph¶i cã ®é tin cËy cao nhÊt, ®­îc chÊp thuËn kiÓm to¸n bëi c¸c tæ chøc kiÓm to¸n cã uy tÝn. + C«ng ty ph¶i cã ph­¬ng ¸n kh¶ thi vÒ sö dông vèn thu ®­îc tõ ®ît ph¸t hµnh. + C«ng ty ph¶i ®­îc mét hay mét sè c¸c tæ chøc b¶o l·nh ph¸t hµnh ®øng ra cam kÕt b¶o l·nh cho ®ît ph¸t hµnh. §èi víi ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ra c«ng chóng + Ph¶i c¸ch mét n¨m sau lÇn ph¸t hµnh cæ phiÕu tr­íc vµ cã gi¸ trÞ khong lín h¬n tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu ®ang l­u hµnh . c. Quy tr×nh ph¸t hµnh chøng kho¸n B­íc 1: chuÈn bÞ hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh + §¬n xin phÐp ph¸t hµnh +B¶n c¸o b¹ch + §iÒu lÖ ho¹t ®éng + Danh s¸ch ph¸t hµnh + C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong 2 n¨m gÇn nhÊt + Hîp ®ång b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc b¶o l·nh + C¸c tµi liÖu gi¶i tr×nh vÒ kh¶ n¨ng lîi nhuËn, thanh to¸n cæ tøc vµ chÊp hµnh c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. B­íc 2: Nép hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh lªn c¬ quan nhµ n­íc ph¸t hµnh B­íc 3: C«ng bè ph¸t hµnh Trong vßng 5 ngµy sau khi nhËn ®­îc giÊy phÐp ph¸t hµnh TCPH cã nghÜa vô c«ng bè viÖc ph¸t hµnh trªn 5 sè b¸o liªn tiÕp cña mét tê b¸o trung ­¬ng vµ mét tê b¸o ®Þa ph­¬ng n¬i TCPH ®Æt trô së chÝnh. B­íc 4: Chµo b¸n vµ ph©n phèi chøng kho¸n ra c«ng chóng. 4. §iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ huy ®éng vèn ®Çu t­ qua TTCK ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ h×nh thøc ph¸t triÓn bËc cao cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, v× vËy nã chØ cã thÓ ra ®êi vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ khi héi tô ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÈn thiÕt. Tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn x©y dùng vµ ph¸t triÓn TTCK c¸c n­íc trªn thÕ giíi c¸c chuyªn gia cho r»ng ®Ó huy ®éng vèn qua TTCK cÇn cã c¸c ®iÒu kiÖn chñ yÕu sau: + cÇn cã mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¹t ®éng theo c¬ chÐ thi tr­êng TTCK lµ yÕu tè cÊu thµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. + cÇn ph¶i cã m«i tr­êng trÝnh trÞ æn ®Þnh bëi v× chÝnh trÞ cã æn ®Þnh th× c¸c ho¹t ®äng kinh tÕ míi cã thÓ diÔn da mét c¸ch su«n sÎ vµ liªn tôc. + cÇn cã m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ ®©y chÝnh lµ hµnh lang ho¹t ®éng cña ttck còng nh­ mäi ho¹t ®éng kinh tÕ. + ®iÒu kiÖn vËt chÊt kü thuËt ®¶m b¶o: -- vÒ hÖ thèng th«ng tin -- vÒ hÖ thèng thanh to¸n. + TTCK chØ cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ æn ®Þnh cã tÝch luü. 5. Kinh nghiÖm cña thÞ tr­êng chøng kho¸n mét sè n­íc ë Ch©u ¸ * ThÞ tr­êng chøng kho¸n Hµn Quèc ThÞ tr­êng chøng kho¸n Hµn Quèc ra ®êi vµ chÝnh thøc ho¹t ®éng vµo n¨m 1956 cïng víi sù khai sinh cña së gi¸o dôc chøng kho¸n Deahan- tiÒn th©n cña së giao dÞch chøng kho¸n vµ Hµn Quèc. Tõ ®ã ®Õn nay, thÞ tr­êng chøng kho¸n Hµn Quèc ®· trë thµnh mét trong 10 thÞ tr­êng chøng kho¸n lín nhÊt thÕ giíi. ThÞ tr­êng nµy ®· ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. ChØ trong giai ®o¹n 1990-1999 khèi l­îng giao dÞch cæ phiÕu ®· t¨ng 53 triÖu tû Won lªn 867 triÖu tû Won, khèi l­îng tr¸i phiÕu t¨ng tõ 39 triÖu tû lªn ®Õn 2183 triÖu tû Won trong khi ®ã gi¸ trÞ niªm yÕt trªn thÞ tr­êng còng t¨ng tõ 79 triÖu tû Won lªn 350 triÖu tû Won. Së giao dÞch chøng kho¸n Hµn Quèc (KSE) lµ mét sµn giao dÞch cã tæ chøc ë Hµn Quèc, cã 3 khu vùc giao dÞch trªn Së: Khu vùc giao dÞch cho cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c chøng kho¸n ph¸t sinh, Khu vùc cho cæ phiÕu ®­îc chia thµnh hai khu vùc. Khu vùc thø nhÊt dµnh cho c¸c c«ng ty cã quy m« lín víi h¬n 80% tæng c« phiÕu trªn thÞ tr­êng. Khu vùc thø hai dµnh cho cæ phiÕu míi ®­îc niªm yÕt hoÆc cho c¸c c«ng ty cã quy m« võa vµ nhá. §Õn th¸ng 3 /2001, tæng sè c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng t¹i Hµn Quèc lµ 64 c«ng ty, trong ®ã cã 21 c«ng ty n­íc ngoµi. ThÞ tr­êng phi tËp trung (OTC) truyÒn thèng cña Hµn Quèc ®­îc thµnh lËp th¸ng 04/87 nh»m t¹o mçi tr­êng ho¹t ®éng cho c¸c chøng kho¸n kh«ng ®­îc niªm yÕt trªn Së vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n Hµ Quèc (KSDA) thµnh lËp n¨m 1953. Th¸ng 04/1997, chÝnh phñ Hµn Quèc quyÕt ®Þnh tæ chøc l¹i vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng nµy b»ng viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng m¹ng m¸y tÝnh ®iÖn tö Kosdaq nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty m¹o hiÓm, c«ng ty c«ng nghÖ cao, quü t­¬ng hç vµ c¸c c«ng ty võa vµ nhá kh«ng ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng tËp trung cã thÓ huy ®éng vèn trùc tiÕp. ThÞ tr­êng ®­îc x©y dùng theo m« h×nh thÞ tr­êng Nasdaq, tiÕn hµnh giao dÞch qua m¹ng ®iÖn tö cã sù kiÓm so¸t cña trung t©m. C¸c tæ chøc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng Kosdaq ph¶i ®¸p øng mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n nh­ møc vèn ®iÒu lÖ tèi thiÕu, tû lÖ ph¸t hµnh ra c«ng chóng. Tuy nhiªn, viÖc ®Êu gi¸ ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc ®Êu lÖnh tËp trung t­¬ng tù nh­ Së giao dÞch. * ThÞ tr­êng chøng kho¸n Th¸i Lan. TTCK Th¸i Lan lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn nhanh nhÊt ë khu vùc Ch©u ¸. TTCK Th¸i Lan ban ®Çu ®­îc c¸c c«ng ty t­ nh©n thµnh lËp (vµo th¸ng 7/1962), ®Õn n¨m 1970 thÞ tr­êng nµy ph¶i ®ãng cña v× Ýt ng­êi tham gia vµ thiÕu sù hç trî cña Nhµ n­íc. Th¸ng 5 n¨m 1974, LuËt Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc ra ®êi vµ Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc më cöa trë l¹i vµo n¨m 1975. KÓ tõ n¨m 1986, Së giao dÞch chøng kho¸n Th¸i Lan ph¸t triÓn m¹nh vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Giai ®o¹n 1962 -1986, Së giao dÞch chøng kho¸n Th¸i Lan chÞu sù qu¶n lý vµ gi¸m s¸t song trïng cöa 2 c¬ quan. Ng©n hµng Trung ­¬ng, Bé Tµi ChÝnh. N¨m 1992, Uû ban chøng kho¸n - c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp TTCK Th¸i Lan míi ®­îc thµnh lËp. T¹i Th¸i Lan, th¶o LuËt chøng kho¸n n¨m 1874, c¸c c«ng ty chøng kho¸n muèn trë thµnh thµnh viªn cña SGDCK ph¶i ®­îc Bé Tµi chÝnh ®ång ý. Theo luËt vÒ SGDCK, c¸c thµnh viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng Tµi chÝnh m¹nh, cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c giao dÞch chøng kho¸n vµ cã kinh nghiÖp trong c¸c ho¹t ®éng giao dÞch ®ã. Th¸ng 4 n¨m 1991, SGDCK Th¸i Lan b¾t ®Çu ¸p dông hÖ thèng vi tÝnh hoµn toµn tù ®éng trong giao dÞch. Víi hÖ thèng giao dÞch tù ®éng nµy, SGSCK Th¸i Lan cho phÐp c¸c c«ng ty chøng kho¸n th«ng qua hÖ thèng vi tÝnh thùc hiÖn c¸c giao dÞch ngay t¹i v¨n phßng cña hä mµ kh«ng cÇn ®Õn trùc tiÕp së gi¸o dÞch. Ch­¬ng II: ®iÒu kiÖn vµ mét sè thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam i. ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë viÖt nam. Sau ®¹i héi §¶ng VI n¨m 1986, chóng ta ®· tõng b­íc xo¸ bá nÒn kinh tÕ quan liªu ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Trong h¬n 15 n¨m qua, chóng ta ®· tõng b­íc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ ®· t¹o ra nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. + HiÖn nay chóng ta ®­îc ®¸nh gi¸ lµ n¬i cã hÖ thèng chÝnh trÞ vµ t×nh h×nh an ninh æn ®Þnh. Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi tõ §¹i Héi §¶ng kho¸ VI n¨m 1986 chóng ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®¸ng phÊn khëi uy tÝn cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc cñng cè trong d©n chóng vµ trªn tr­êng quèc tÕ. + NÒn kinh tÕ n­íc ta tõ mét nÒn mét nÒn kinh tÕ quan liªu tù cung tù cÊp ®· chuyÓn h¼n sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. HiÖn nay, trong nÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. So víi tr­íc kia chóng ta chØ chÊp nhËn hai thµnh phÇn kinh tÕ lµ: kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ, th× hiÖn nay trong nÒn kinh tÕ chóng ta ®· chÊp nhËn tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o nªn sù ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ phong phó cña nÒn kinh tÕ. + Tõ sau ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh. Møc t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m b×nh qu©n tõ 6% -10%, l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¹t ë møc d­íi 10% mét n¨m, hµng n¨m chóng ta t¹o thªm kho¶ng 1,2 – 1,3 triÖu lao ®éng, n©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho h¬n 30 v¹n hé d©n. + Tõ n¨m 1991 chóng ta ®· chñ ch­¬ng ®Èy m¹nh phong trµo cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, cã thÓ nãi ®©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. ChÝnh sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· t¹o ra: - sù n¨ng ®éng cho nÒn kinh tÕ - sù tÝch luü vµ tËp trung vèn - t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t huy vai trß cña m×nh. + Chóng ta ®· vµ ®ang x©y dùng mét hÖ thèng ng©n hµng gåm c¸c ng©n hµng quèc doanh, c¸c ng©n hµng cæ phÇn th­¬ng m¹i¼ víi nhiÒu quy m« ®¶m b¶o cho viÑc thanh to¸n trªn thÞ tr­êng. + Chóng ta ®ang tiÕn hµnh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng chøc ®ñ "t©m" ®ñ "tÇm" hoµn thµnh tèt nhiÖm vô. + VÒ m«i tr­êng ph¸p lý: ®©y chÝnh lµ hµnh lang ho¹t ®éng cho thÞ tr­êng khi nã ra ®êi. Ngay tõ n¨m 1993, Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam ®· thµnh lËp ban nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn nh»m x©y dùng ®Ò ¸n kh¶ thi tr×nh ChÝnh Phñ cho phÐp thµnh lËp mét c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chøng kho¸n. Ngµy 28/11/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 75/CP vÒ thµnh lËp Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc (UBCKNN). 11/7/1998 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh48/1998/ N§_CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. 25/5/2000 Ban hµnh NghÞ ®Þnh 17/2000 N§_CP vÒ tæ chøc thanh tra chøng kho¸n. QuyÕt ®Þnh sè 127/Q§_TTg cña thñ t­íng vÒ thµnh lËp trung t©m giao dÞch chøng kho¸n (10/6/1999). QuyÕt ®Þnh sè 128/1998 Q§_UBCKNN vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña trung t© giao dÞch chøng kho¸n. Th«ng t­ 01/1998 TT_UBCKNN h­íng dÉn vÒ ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu ra c«ng chóng ngµy 13/10/1998 theo NghÞ ®Þnh 48/CP. QuyÕt ®Þnh sè 05/1998 Q§_UBCK3 ngµy 13/10/1998 cña Chñ tÞch UBCKNN vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña quü ®Çu t­ chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng ty chøng kho¸n. + §¶ng vµ ChÝnh Phñ rÊt quan t©m ®Õn ®µo t¹o ®éi ngò nh©n lùc cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®ßi hái mét ®éi ngò ®«ng ®¶o nh÷ng ng­êi lµm viÖc ë nh÷ng vÞ trÝ vµ chøc n¨ng kh¸c nhau. §ã lµ c¸c nh©n viªn m«i giíi chøng kho¸n, c¸c chuyªn gia, viªn chøc t¹i sµn b¸n,c¸c nhµ ph©n tÝch ¼, ®éi ngò nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù vËn hµnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Trong c¸c n¨m gÇn ®©y Bé Gi¸o Dôc vµ §µo T¹o ®· ®­a m«n häc thÞ tr­êng chøng kho¸n vµo trong c¸c tr­êng §¹i Häc thuéc khèi kinh tÕ vµ më nhiÒu líp båi d­ìng nghiÖp vô chøng kho¸n, tranh thñ c¸c dù ¸n ®µo t¹o quèc tÕ cö ng­êi ®i häc c¸c kho¸ ng¾n vµ dµi h¹n trong vµ ngoµi n­íc. + Trong sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam nhµ n­íc cã chøc n¨ng ®Æc biÖt, chøc n¨ng "bµ ®ì ''. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc h×nh thµnh d­íi t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan theo quy luËt vËn ®éng tõ thÊp ®Õn cao, tõ ch­a hoµn thiÖn ®Õn hoµn thiÖn ®ßi hái mét qu¸ tr×nh tiÕn triÓn kh¸ l©u dµi ®Ó cã thÓ rót ng¾n ®¸ng kÓ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vÒ mÆt thêi gian nh­ng vÉn tu©n theo quy luËt cña thÞ tr­êng. §Ó thùc hiÖn ®­îc vÊn ®Ò nµy nhµ n­íc ta thùc sù cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Trong thêi gian qua nhµ n­íc ta ®· rëÊt tÝch cùc vµ chñ ®éng trong viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý cã liªn quan ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n, hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ c¸c chÝnh s¸ch mang tÝnh khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n (nh­ thuÕ, l·i suÊt, c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp vµ hç trî CPH c¸c doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ph¸t hµnh chøng kho¸n réng r·i ra c«ng chóng, khuyÕn khÝch c¸c trung gian tµi chÝnh ®a thµnh phÇn¼). + Con ng­êi ViÖt Nam cÇn cï s¸ng t¹o chÞu th­¬ng chÞu khã, th«ng minh,®Ô tiÕp thu c¸i míi, ham häc hái. NhiÒu chuyªn gia cho r»ng ng­êi d©n ViÖt Nam rÊt cã ý chÝ kinh doanh, s½n sµng chÊp nhËn rñi ro m¹o hiÓm trªn th­¬ng tr­êng. * Tãm t¾t c¸c ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n VIÖt Nam. Tãm l¹i, ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã rÊt nhiÒu c¸c ®iÒu kiÖn: + Chóng ta ®· vµ ®ang x©y nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®a d¹ng ®a thµnh phÇn ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. + Sau ®æi míi chóng ta ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng chÝnh trÞ æn ®Þnh, t×nh h×nh an ninh ®­îc ®¶m b¶o, ®Êt n­íc Ýt cã biÕn ®éng. + Sau ®æi míi chóng ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt to lín chóng ta lu«n ®¹t ®­îc nhÞp ®é t¨ng tr­ëng cao. + Tõ n¨m 1991 chóng ta ®· ®Èy m¹nh phong trµo cæ phÇn ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng chøng kho¸n sím ®i vµo ho¹t déng + Chóng ta ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng ng©n hµng ®a thµnh phÇn ®¶m b¶o cho viÖc thanh to¸n trªn thÞ tr­êng + §¶ng vµ nhµ n­íc tiÕn hµnh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh ®µo t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc qu¶n lý vÒ ph¸p luËt. + Nhµ n­íc ®· ®­a ra nhiÒu c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n, hßn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý. + VÒ c¬ së vËt chÊt: v× chóng ta lµ n­íc ®i sau nªn chóng ta cã hÖ thèng th«ng tin t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i. + chóng ta ®· x©y dùng thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®©y chÝnh lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. + §­îc nhµ n­íc quan t©m víi chøc n¨ng "bµ ®ì" cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. + §¶ng vµ nhµ n­íc rÊt quan t©m ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn cho thÞ tr­êng. + Con ng­êi ViÖt Nam cÇn cï s¸ng t¹o dÔ tiÕp thu c¸i míi lµ mét nh©n tè rÊt quan träng. Ii. thùc tr¹ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam 1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n * Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n VÒ ho¹t ®ång cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n UBCKNN ®· cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho 9 c«ng ty chøng kho¸n (xem phô lôc 2) trong ®ã cã 3 c«ng ty cæ phÇn vµ 6 c«ng ty TNHH vµ cho phÐp 01 c«ng ty cæ phÇn chøng kho¸n t¨ng vèn ®iÒu lÖ. Thêi gian qua, bÇu hÕt c¸c c«ng ty CK ho¹t ®éng æn ®Þnh tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ TPCK, c¸c quy ®Þnh cña UBCKNN. TÝnh ®Õn th¸ng 7/2002, sè tµi kho¶n giao dÞch chøng kho¸n cña kh¸ch hµng ®­îc më t¹i c¸c c«ng ty CK lµ gÇn 12.000, trong ®ã cã 91 nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (§TNN). C¸c c«ng ty CK ®· më réng ph¹m vi ho¹t ®éng, chi nh¸nh vµ ®¹i lý nhËn lÖnh t¹i 7 tØnh, thµnh phè lµ Hµ Néi, T/P Hå ChÝ Minh. H¶i Phßng, §µ N½ng, §ång Nai, B×nh D­¬ng, Long An. Ngo¹i trõ 5 th¸ng cuèi n¨m 2000 khi míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, trong n¨m 2001 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002. KÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c c«ng ty CK ®Òu cã h­íng ph¸t triÓn tèt, 7 trong sè 8 c«ng ty CK ®· b¸o c¸o cã l·i so víi 3 trong sè 7 c«ng ty trong n¨m 2000. C¸c chØ tiªu b¸o c¸o tµi chÝnh cho thÊy tÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001 c¸c c«ng ty CK cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh. HiÖn nay, c¬ cÊu doanh thu c¶u c¸c c«ng ty CK ®· cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. NÕu nh­ trong thêi gian ®Çu, doanh thu tõ vèn kinh doanh chiÓm tû träng lín trong doanh thu cña c¸c c«ng ty CK vµ tiÕp ®Õn lµ c¸c nghiÖp vô nh­ t­ doanh m«i giíi th× ®Õn hÕt Quý 1 n¨m 2002 doanh thu tõ ho¹t ®éng m«i giíi vµ t­ doanh ®· chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ; tµi s¶n d­íi d¹ng tiÕn gi¶m, tû lÖ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n t¨ng; kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c c«ng ty ®­îc ®¶m b¶o. * Ho¹t ®éng cña TTGDCK: TÝnh ®Õn ngµy 30/6/2002 TTGDCK TP.HCM ®· thùc hiÖn 322 phiªn giao dÞch. Víi tæng khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ 41,3 triÖu cè phiÕu vµ 811 ngµn tr¸i phiÕu, ®¹t tæng gi¸ trÞ giao dÞch 1.673 tû ®ång, trong ®ã giao dÞch cæ phiÕu chiÕm 94,9%. B×nh qu©n gi¸ trÞ giao dÞch chøng kho¸n trong 1 phiÕt ®¹t 5,2 tû ®ång. HiÖn nay, ®· cã 19 lo¹i cæ phiÕu vµ 27 lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc niªn yÕt giao dÞch. Trong 2 n¨m qua, TTGDCK TP. HCM ®· thùc hiÖn t­¬ng ®èi tèt c«ng t¸c qu¶n lý niªn yÕt, thµnh viªn vµ c«ng bè th«ng tin thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, TTGDCK TP.HCM cßn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi to¹ dµm tiÕp nhËn chøc c¸c buæi to¹n ®µm tiÕp nhËn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c c«ng ty CK thµnh viªn, c«ng ty NY, kiÕn nghÞ lªn UBCKNN ®iÒu chØnh vµ bæ sung c¸c quy ®Þnh, quy chÕ cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý vµ thùc tiÔn thÞ tr­êng ®ßi hái. ViÖc l­u ký chøng kho¸n ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho giao dÞch chøng kho¸n t¹i TTGDCK. C¸c thµnh viªn l­u ký ®Òu tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ l­u ký chøng kho¸n cña UBCKNN vµ TTGD-CK. HiÖn nay, ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn l­u ký n­íc ngoµi ch­a ®¸ng kÓ do ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ Ýt vµo TTCK ViÖt Nam. TÝnh ®Õn th¸ng 7/2002, tæng sè cæ phiÕu l­u ký t¹i TTGDCK TP.HCM lµ 54 triÖu cæ phiÕu trªn tæng sè 101,6 triÖu cæ phiÕu niªn yÕt, chiÕm 61,57%; tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn (NH§T & PT) ViÖt Nam lµ 3.246 tû ®ång ®· ®­îc lùa chän gÇn nh­ toµn bé ®¹t 93,87%. 2. Thùc tr¹ng huy ®«ng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n a. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam tr­íc n¨m 2000 : ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 20/7/2000 ®¸nh dÊu mét b­íc ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam. MÆc dï quy m« cßn nhá bÐ song b­íc ®Çu ®· thu hót ®­îc sù quan t©m cña c«ng chóng ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc song tr­íc n¨m 2000, ë ViÖt Nam thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· tån t¹i, nh­ng cßn ë d¹ng rÊt s¬ khai. Tuy nhiªn, nã còng lµ mét trong nh÷ng kªnh huy ®éng vèn trong tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi thêi kú nµy ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ ®Æc biÖt lµ sù ra ®êi cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TPHCM. + §èi víi viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ qua b¸n cæ phiÕu. Trong giai ®o¹n nµy, Cæ PhiÕu ®­îc b¸n trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp vµ chia lµm 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1991 – 1994: ®©y lµ giai ®o¹n kiÓm kª toµn bé doanh nghiÖp nhµ n­íc, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trªn c¬ s¬ ®ã thùc hiÖn ®¨ng ký l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc theo NghÞ §Þnh 388 - H§BT (nay lµ ChÝnh Phñ) vµ Quy §Þnh 202/ct. §©y lµ giai ®o¹n thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Giai ®o¹n nµy cæ phÇn ho¸ ®­îc ba c«ng ty lµ: C«ng ty ®¹i lý liªn hîp vËn chuyÓn 93 C«ng ty C¬ ®iÖn l¹nh ( REE ) XÝ nghiÖp giµy hoµ an Giai ®o¹n1994 – 1998: thùc hiÖn quy ®Þnh sè 90/TTG, 91/TTg vµ chØ thÞ 500/TTg quy tr×nh cæ phÇn ho¸ giai ®o¹n nµy ®­îc më réng ®¸nh dÊu b»ng nghÞ ®Þnh 28/CP ngµy 7/5/1996. Tuy tiÕn ®é CPH giai ®o¹n nµy diÔn ra chËm míi chØ cã 20 doanh nghiÖp ®­îc CPH Giai ®o¹n 1998-2000: ®¸nh dÊu b»ng chØ thÞ 20/98/ct_TTg ngµy 21/4/1998 cña Thñ T­íng ChÝnh Phñ lµ giai ®o¹n cæ phÇn ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ víi quy m« lín, ®Õn n¨m 2000 ®· cã 430 doanh nghiÖp CPH víi tæng vèn ®iÒu lÖ trªn 2000 tû ®ång. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp CPH lµ c¸c doanh nghiÖp nhá vèn ®iÒu lÖ b×nh qu©n lµ 6 tû ®ång, trong 430 doanh nghiÖp cæ phÇn chØ cã 50-60 doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ trªn 10 tû ®ång. PhÇn vèn thuéc së h÷u nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cao lµ 35%, phÇn b¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chiÕm 38 %, cßn l¹i lµ b¸n cho c«ng chóng ®Çu t­ bªn ngoµi. C¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh Cæ phiÕu ra cong chóng d­íi h×nh thøc chøng chØ cã mÖnh gi¸ phæ biÕn lµ 100000 ®ång cao gÊp 10 lÇn mÖnh gi¸ quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 48/1998/N§CP, c¸c chøng chØ nµy do kho b¹c nhµ n­íc invµ cung cÊp chon c¸c c«ng ty. + VÒ huy ®éng vèn qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. Trong giai ®o¹n nµy ®Ó t¹o hµng cho thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn nhµ n­íc ®· ph¸t hµnh ®ît tr¸i phiÕu huy ®éng trªn 4000 tû ®ång, tÝn phiÕu vµ tr¸i phiÕu ng©n hµng ®©u t­ vµ ph¸t triÓn lµ trªn 2000 tû ®ång. §ång thêi thµnh lËp ban ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc tuy nhiªn trong ®ît ph¸t hµnh nµy cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ bëi v× ®ît ph¸t hµnh nµy chñ yÕu ph¸t hµnh b»ng c­ìng Ðp g¾n víi quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi d©n. b. Thùc tr¹ng huy ®éng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam tõ n¨m 2000 ®Õn nay. Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP.HCM ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 20/7/2000, cho ®Õn nay ®· ®­îc h¬n hai n¨m. Trong h¬n hai n¨m qua, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· v­ît qua bao khã kh¨n thö th¸ch ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh vµ tõng b­íc ph¸ triÓn thÞ tr­êng. Chóng ta h·y cïng xem xÐt xem chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu g× qua hai n¨m n¨m qua ®Æc biÖt trong vai trß huy ®éng vèn cña m×nh. Trong phiªn giao dÞch ®Çu tiªn chØ cã hai lo¹i chøng kho¸n lµ hai cæ phiÕu ®­îc phÐp niªm yÕt lµ REE , SAM vµ tr¸i phiªu ChÝnh Phñ víi quy m« giao dÞch trªn thÞ tr­êng lµ 444 tû ®ång {chØ tÝnh riªng cæ phiÕu} cho ®Õn nay UBCKNN ®· cÊp phÐp ph¸t hµnh, t¨ng vèn vµ ®¨ng ký niªm yÕt cæ phiÕu cho 19 c«ng ty cæ phÇn. STT Tªn c«ng ty M· cè phiÕu 1 C«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh REE 2 C«ng ty cæ phÇn vµ VËt liÖu ViÔn th«ng SAM 3 C«ng ty Gi©y H¶i Phßng HAP 4 C«ng ty cæ phiÕu kho vËn vµ Giao nhËn ngo¹i th­¬ng TMS 5 C«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An LAF 6 C«ng ty cæ phÇn kh¸ch s¹n Sµi Gßn SGH 7 C«ng ty cæ phÇn ®å hép H¹ Long CAL 8 C«ng ty cæ phÇn nhùa §µ N½ng DPC 9 C«ng ty cæ phÇn b¸nh kÑo Biªn hoµ BBC 10 C«ng ty cæ phÇn n­íc gi¶i kh¸t Sµi Gßn TRI 11 C«ng ty cæ phÇn SXKD vµ XNK B×nh Th¹nh GIL 12 C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng B×nh TriÖu BTC 13 C«ng ty cæ phÇn bao b× BØm S¬n BPC 14 C«ng ty cæ phÇn bª t«ng 620 Ch©u Thíi BT6 15 C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn GMD 16 C«ng ty cæ phÇn XNK thuû s¶n An Giang AGF 17 C«ng ty cæ phÇn hîp t¸c kinh tÕ vµ XNK SAV 18 C«ng ty cæ phÇn Thuû s¶n sè 4 TS4 19 C«ng ty cæ phÇn XNK Kh¸nh Héi KHA ( Theo b¸o chøng kho¸n viÖt nam sè 8 th¸ng 8 – 2002) Víi tæng gi¸ trÞ vèn ®iÒu lÖ 1016 tû ®ång. TÝnh ®Õn ®Çu th¸ng 7 n¨m 2002, TTGDCK TP.HCM ®· tr¶i qua 330 phiªn giao dÞch víi tæng khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ 41,3 triÖu cæ phiÕu vµ 841 ngµn tr¸i phiÕu, ®¹t tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 1673 tû ®ång, trong ®ã cæ phiÕu chiÕm 94.9%. B×nh qu©n gi¸ trÞ giao dÞch mçi phiªn ®¹t 5.2 tû ®ång, hiÖn nay ®· cã 19 lo¹i cæ phiÕu vµ 27 lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc niªm yÕt giao dÞch. Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc (UBCKNN), trung t©m giao dÞch chøng kho¸n (TTGDCK) phèi hîp víi Bé tµi chÝnh ®· thùc hiÖn thµnh c«ng 22 ®ît ®Êu thÇu qua TTGDCK vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh Phñ víi tæng gi¸ trÞ lµ 3088,6 tû ®ång. C«ng t¸c t¹o hµng cho thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ rÊt khã kh¨n. §Õn nay, víi sè l­îng hµng ho¸ trªn 4000 tû ®ång nãi trªn lµ mét sù cè g¾ng cña UBCKNN, còng nh­ c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng. Qua hai n¨m ho¹t d«ng cho thÊy c¸c c«ng ty niªm yÕt ®Òu lµ c¸c C«ng ty cæ phÇn vµ hiÖn nay ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c c«ng ty cã chiÒu h­íng tèt, ®Òu cã l·i; bªn c¹nh ®ã c¸c c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr­êng ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ nªn møc tr¶ cæ tøc t­¬ng ®èi hÊp dÉn ng­êi ®Çu t­. Trong thêi gian qua, c«ng ty cæ phÇn GiÊy H¶i Phßng (HAPACO) ®· ph¸t hµnh thµnh c«ng thªm 1 triÖu cæ phiÐu míi ®Ó huy ®éng vèn cho dù ¸n nhµ m¸y GiÊy Kraf víi tæng gi¸ trÞ lµ 32 tû ®ång (tÝnh theo gi¸ ph¸t hµnh). C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (REE) ph¸t hµnh thªm 7.5 triÖu cæ phiÕu th­êng ®Ó t¨ng vèn ®iÒu lÖ tõ 150 tû ®ång lªn 225 tû ®ång. VÒ c¬ b¶n c¸c c«ng ty niªm yÕt ®· cè g¾ng ®¸p øng c¸c quy ®Þnh cña UBCKNN ®Ò ra, bé m¸y qu¶n lý, c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n cña c¸c c«ng ty niªm yÕt ®· ®­îc chó träng, nhÊt lµ chÊt l­îng b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n. Tuy nhiªn, mét sè c«ng ty cßn thô ®éng trong viÖc c«ng bè th«ng tin; hÇu hÕt c¸c c«ng ty niªm yÕt chØ chó träng vµo th«ng tin ®Þnh kú vµ th«ng tin cung cÊp theo yªu cÇu, ch­a chñ ®éng kÞp thêi th«ng tin liªn quan tíi ho¹t déng cña c«ng ty. Tuy nhiªn, chóng ta còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ nh÷ng h¹n chÕ. §iÒu ®Çu tiªn ®¸ng nãi lµ thÞ tr­êng cña chóng ta ch­a thùc sù trë thµnh mét c«ng cô ®Ó huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ. So víi quy m« cña c¸c thÞ tr­êng kh¸c th× thÞ tr­êng cña chóng ta cßn qu¸ nhá bÐ. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ®· t¨ng vÒ quy m« song thùc sù lµ ch­a nhiÒu vµ ch­a ®a d¹ng, vÒ sè l­îng nhµ ®Çu t­ ng­êi n­íc ngoµi tham gia thÞ tr­êng lµ rÊt khiªm tèn. * Sè l­îng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi mua cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. David Apleton, quèc tÞch Anh, ®· ghi vµo "lÞch sö" ph¸t triÓn cña TTCK ViÖt Nam khi Anh lµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu tiªn ®­îc khíp lÖnh mua 100 cæ phiÕu TMS víi gi¸ 65.000 ®ång / cæ phiÕu t¹i c«g ty chøng kho¸n ACBS trong phiªn giao dÞch thø 102 (ngµy 2 th¸ng 4). Tõ ®ã ®Õn nay, ®· cã 11 nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (c¸ nh©n) mua ®­îc 161.700 cæ phiÕu trªn ViÖt Nam (93.700 cæ phiÕu TMS, 32.300 cæ phiÕu HAP vµ 35.700 cæ phiÕu SGH). VÒ v¨n b¶n ph¸p lý, NghÞ ®Þnh 48/1998/ N§ - CP ngµy 11/7/1998 cña ChÝnh Phñ ®­îc so¹n th¶o vµ ban hµnh trong ®iÒu kiÖn TTCK ViÖt Nam ch­a ®i vµo ho¹t ®éng. Do vËy, mét sè néi dung kh«ng phï hîp víi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng hiÖn t¹i còng nh­ néi dung míi cña luËt doanh nghiÖp. VÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c c«ng ty niªm yÕt tuy cã tû lÖ doanh thu cao nh­ng phÇn lín c¸c c«ng ty cã quy m« nhá ; s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh khiªm tèn trªn thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng ngoµi n­íc. C«ng t¸c phæ biÕn, qu¸n triÖt c¸c quy ®Þnh chÝnh s¸ch, ®èi víi ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n tuy ®· ®­îc tæ chøc thùc hiÖn nh­ng ch­a thËt s©u réng nªn ý thøc chÊp hµnh ch­a cao; hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ tr­êng ®· ®­îc thiÕt lËp nh­ng ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶, ch­a cã hÖ thèng chØ tiªu gi¸m s¸t, ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý cßn ch­a cã kinh nghiÖm, ch­a n¾m ch¾c nghiÖp vô nªn kÕt qu¶ kiÓm tra cßn kÐm hiÖu qu¶ VÒ ho¹t ®éng cña TTGD CK cßn h¹n chÕ vÒ m« h×nh tæ chøc vµ tr×nh dé kü thuËt. VÒ m« h×nh tæ chøc: TTGDCK lµ mét ®¬n vÞ cã thu trùc thuéc UBCKNN kiªm chøc n¨ng l­u ký ®¨ng ký chøng kho¸n vµ thanh to¸n bï trõ chØ phï hîp trong giai ®o¹n ®Çu cña thÞ tr­êng. VÒ n¨ng lùc kü thuËt: hÖ thèng giao dÞch cña thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ lµ hÖ thèng b¸n tù ®éng víi m¹ng côc bé, do vËy c«ng suÊt vµ hiÖu suÊt ch­a cao. HÖ thèng th«ng tin trªn thÞ tr­êng hiÖn nay tuy ®· cung cÊp ®­îc mét sè th«ng tin vÒ gi¸, khèi l­îng chøng kho¸n giao dÞch hµng ngµy, tuy nhiªn l­¬ng th«ng tin cung cÊp mét mÆt ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tham gia thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ th«ng tin cña c¸c c«ng ty niªm yÕt, th«ng tin vÒ qu¶n lý thÞ tr­êng, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, th«ng tin vÒ tæ chøc trung gian tµi chÝnh¼cho nªn kh«ng g©y ®­îc sù chó ý cho nhµ ®Çu t­. TTCK ViÖt Nam vÉn cßn Ýt nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc, ®Çu t­ víi quy m« lín vµ dµi h¹n gãp phÇn t¨ng tÝnh æn ®Þnh cho thÞ tr­êng nh­ quü ®Çu t­, c¸c tæ chøc ®Çu t­ tµi chÝnh; cßn thiÕu v¾ng c«ng ty qu¶n lý quü, tæ chøc møc tÝn nhiÖm, tæ chøc ®¨ng ký chuyÓn nh­îng chøng kho¸n¼, lµ c¸c ®Þnh chÕ quan träng trªn thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng cña c¸c trung gian tµi chÝnh vµ hç trî thÞ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ: ®éi ngò hµnh nghÒ cßn yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é vµ kü n¨ng hµnh nghÒ. C¸c c«ng ty Chøng Kho¸n míi chØ triÓn khai ®­îc nghiÖp vô m«i giíi vµ ho¹t ®éng tù doanh ngoµi ra cßn cã mét phÇn nhá nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh; hÇu nh­ ch­a triÓn khai ®­îc ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Êu t­¼ 3. Nguyªn nh©n Thø nhÊt: Chøng kho¸n vµ thÞ tr­¬ng chøng kho¸n lµ mét lÜnh vùc míi, thùc tiÔn vµ kiÓm nghiÖm qu¶n lý vËn hµnh cña UBCKNN, TTGDCK c¸c c«ng ty niªm yÕt, c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc trung gian kh¸c cßn h¹n chÕ vµ ®©y còng lµ lÜnh vùc cßn rÊt míi mÎ víi c«ng chóng ®Çu t­. Thø hai: HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan cßn thiÕu, kh«ng ®ång bé, thËm chÝ cßn m©u thuÉn lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. Thø ba: M«i tr­êng kinh tÕ, ph­¬ng thøc qu¶ng trÞ kinh doanh còng nh­ thãi quen dÌ dÆt víi c¸i míi lµm cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n kÐm s«i ®éng vµ hiÖu qu¶. Thø t­: kh¶ n¨ng hÊp thô vèn cña c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ, c¸c doanh nghiÖp ch­a cã chiÕn l­îc ®Ó huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thø n¨m: Nhµ n­íc ®· cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c c«ng ty tham gia niªm yÕt , c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tham gia thÞ truêng¼ Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch nµy còng cÇn d­îc tiÕp tôc nghiªn cøu vµ hoµn chØnh. Ch­¬ng iii: chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam I. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam §Õn n¨m 2010 Môc tiªu tæng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi m­êi n¨m 2001-2010 cña ViÖt nam ®­îc nªu râ trong V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX:"§­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp ho¸ theo h­íng hiÖn ®¹i; nguån lùc con ng­êi, n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ , kÕt cÊu h¹ tÇng­êi tiÒm lùc kinh tÕ, quèc hßng an ninh ®­îc t¨ng c­êng v÷ng ch¾c, thÎ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng XHCN ®­îc h×nh thµnh c¬ b¶n, vÞ thÕ cña n­íc ta trong quan hÖ kinh tÕ ®­îc cñng cè vµ n©ng cao". §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu ®ã, vÊn ®Ò x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi riªng trong ®ã cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 cã mét ý nghÜa rÊt quan träng. Trªn c¬ së nghiªn cøu xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, thùc tr¹ng cña hÖ thèng tµi chÝnh còng nh­ TTCK ViÖt Nam trong thêi gian qua, vµ môc tiªu yªu cÇu ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010, chiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 – 2010 tËp trung vµo nh÷ng néi dung chÝnh sau: 1. Ph¸t triÓn TTCK tËp trung theo m« h×nh tõ Trung t©m giao dÞnh Chøng kho¸n lªn Së Giao DÞch Chøng kho¸n. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Õn n¨m 2010 cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n. Giai ®o¹n mét tõ n¨m 2010 ®Ðn n¨m 2004, lµ giai ®o¹n x©y dùng vµ hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña 2 Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n (TTGDCK) t¹i Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng­êi vµ khung ph¸p luËt ®Ó tõng b­íc ph¸t triÓn TTGDCK thµnh Së Giao dÞch Chøng kho¸n (SGDCK). Giai ®o¹n hai tõ n¨m 2005 ®Õn n¨m 2010, lµ giai ®o¹n vËn hµnh SGDCK víi quy m« hiÖn ®¹i. 2. X©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n phi tËp trung (OTC). HiÖn nay, nhu cÇu mua b¸n chøng kho¸n cña c«ng chóng ®Çu t­ lµ rÊt lín, trong khi ®ã sè l­îng chøng kho¸n niªm yÕt trªn TTGDCK cßn qu¸ Ýt ái vµ chiÕm tû träng thÊp trong tæng sè chøng kho¸n ®ang l­u hµnh trªn thÞ tr­êng. Do vËy, ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi TTGDCK diÔn ra hÕt søc s«i ®éng, n»m ngoµi sù qu¶n lý vµ kiÓm so¸t cña nhµ n­íc. §iÒu ®ã ®Æt ra yªu cÇu kh¸ch quan cho viÖc x©y dùng mét TTCK phi tËp trung giao dÞch c¸c lo¹i chøng kho¸n nµy. §Ó cã thÓ ®­a thÞ tr­êng OTC ®i vµo vËn hµnh trong thêi gian sím nhÊt, m« h×nh giao dÞch thÞ tr­êng OTC dù kiÕn thiÕt kÕ sö dông m¹ng m¸y tÝnh côc bé (LAN) nh­ hÖ thèng Put through hiÖn nay cña TTGDCK Thµnh Phè Hå ChÝ Minh. Qua m¹ng nµy, c¸c c«ng ty chøng kho¸n sÏ liªn tôc ®­a c¸c chµo gi¸ hai chiÒu vµ khèi l­îng giao dÞch chøng kho¸n vµo hÖ thèng. C¸c thµnh viªn ®èi t¸c cã thÓ dß t×m c¸c lÖnh ®èi øng vµ tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c gi¸, khèi l­îng chøng kho¸n giao dÞch. Dù kiÕn viÖc x©y dùng thÞ tr­êng OTC ë ViÖt Nam ®­îc chia lµm hai giai ®o¹n: n¨m 2003 ®­a vµo vËn hµnh thÞ tr­êng OTC d¹ng ®¬n gi¶n dµnh cho c¸c chøng kho¸n cã chÊt l­îng thÊp h¬n c¸c chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt trªn TTGDCK. Tõ n¨m 2009 trë ®i sÏ x©y dùng thÞ tr­êng phi tËp trung theo tiªu chuÈn quèc tÕ vµ ®­îc tæ chøc thµnh hai d¹ng: (i) thÞ tr­êng theo kiÓu NASDAQ cña Mü cho chøng kho¸n cã chÊt l­îng thÊp h¬n chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt; (ii) thÞ tr­êng OTC ®Çy ®ñ cho c¸c chøng kho¸n cßn l¹i theo kiÓu thÞ tr­êng chøng kho¸n thø ba. 3. Ph¸t triÓn hµng ho¸ cho thÞ tr­êng HiÖn nay, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng cßn rÊt khan hiÕm. Toµn thÞ tr­êng míi chØ cã 19 c«ng ty cã cæ phiÕu vµ hai lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc niªm yÕt. Môc tiªu ®Õn n¨m 2010 khèi l­îng chøng kho¸n niªm yÕt sÏ ®¹t 15- 20% GDP. §èi víi cæ phiÕu: Cã thÓ chia thµnh hai giai ®o¹n. Giai ®o¹n 1 tõ n¨m 2000 ®Ðn n¨m 2006 lµ giai ®o¹n c¬ b¶n hoµn thµnh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. HiÖn nay, chóng ta ®· cæ phÇn ho¸ ®­îc kho¶ng h¬n 1000 doanh nghiÖp nhµ n­íc, trong ®ã míi cã kho¶ng h¬n 80 doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng tËp trung, vµ vÉn cßn kho¶ng gÇn 5000 doanh nghiÖp ch­a ®­îc cæ phÇn ho¸. Môc tiªu ®Õn n¨m 2006 sÏ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cho toµn bé sè doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn l¹i. Giai ®o¹n 2 2007- 2010: môc tiªu sÏ ®­a mét sè l­îng lín c¸c doanh nghiÖp CPH cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn SGDCK, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch cÇn thiÕt ®Ó khuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c c«ng ty cæ phÇn kh«ng thuéc diÖn DNNN ®· tiÕn hµnh CPH niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng tËp trung ®Ó t¨ng c­êng hµng ho¸ giao dÞch trªn thÞ tr­êng. §èi víi tr¸i phiÕu : Ngo¹i trõ tr¸i phiÕu chÝnh phñ vÉn ®­îc coi lµ hµng ho¸ chÝnh trªn thÞ tr­êng, môc tiªu ®Æt ra lµ cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c lo¹i c«ng cô nî kh¸c nh­ tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, tr¸i phiÕu ng©n hµng th­¬ng m¹i, tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ tr¸i phiÕu c«ng tr×nh¼ th«ng c¸c gi¶i ph¸p nh­: x©y dùng mét khung ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé qu¶n lý viÖc ph¸t hµnh vµ giao dÞch tr¸i phiÕu, h¹n chÕ vµ tiÕn tíi xo¸ bá tr­¬ng tr×nh cho vay ­u ®·i, ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ, lÖ phÝ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ tr­êng trµi phiÕu, thµnh lËp vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc ®Þnh møc tÝn nhiÖm lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt tr¸i phiÕu doanh nghiÖp khi ph¸t hµnh¼ 4. Ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian HiÖn nay, mÆc dï TTCK ViÖt Nam ®· ®i vµo vËn hµnh, song míi chØ ë giai ®o¹n thö nghiÖm, c¸c thiÕt chÕ vËn hµnh, quy m« ®èi t­îng tham vµo thÞ tr­êng (®Æc biÖt lµ sù tham gia cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian) cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña mét thÞ tr­êng vèn ®Çy ®ñ. V× vËy, trong chiÕn l­în ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010 cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn cô thÓ cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian cña thÞ tr­êng, bao gåm c¸c c«ng ty trøng kho¸n, tæ chøc ®Þnh møc tÝn nhiÖm vµ tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp. Riªng ®èi víi c«ng ty chøng kho¸n trong t­¬ng lai khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn sÏ cho phÐp c¸c c«ng ty chøng kho¸n 100% vèn n­íc ngoµi cã thÓ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam. 5. ChiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ N»m trong xu thÕ chung khi ViÖt Nam chuÈn bÞ tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ quan träng (AFTA, WTO¼) th× viÖc tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ CK&TTCK ®­îc ®Æt ra nh­ mét nh©n tè cÇn thiÕt trong qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ chøng kho¸n xuyªn biªn giíi. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ TTCK ViÖt Nam còng cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ vÒ nhiÒu mÆt cho viÖc héi nhËp ®óng ®¾n vµ phï hîp, trong ®ã quan träng lµ: + KÕ ho¹ch hµnh ®éng Hµ Néi t¹i héi nghÞ th­îng ®Ønh ASEAN th¸ng 12 n¨m 1998 vµ c¸c cam kÕt hîp t¸c vÒ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn gi÷a c¸c n­íc ASEAN nh»m x©y dùng mét c¬ chÕ niªm yÕt chÐo gi÷a TTCK c¸c n­íc ASEAN vµo n¨m 2003. + Gia nhËp HiÖp héi c¸c SGDCK §«ng ¸ vµ Ch©u §¹i D­¬ng (EAOSEF). + Gia nhËp HiÖp héi quèc c¸c SGDCK (FIBV). ViÖc trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña FIBV lµ rÊt thuËn lîi vµ phï hîp víi xu thÕ héi nhËp vµo khu vùc v× phÇn lín c¸c n­íc trong thµnh viªn ASEAN ®· tham gia vµo HiÖp héi nµy. 6. §µo t¹o vµ n©ng cao d©n trÝ trong lÜnh vùc TTCK ChiÕn l­îc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é d©n trong lÜnh vùc TTCK bao gåm ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, t©m huyÕt víi sù nghiÖp cña ngµnh chøng kho¸n, ®ång thêi víi viÖc t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt cña d©n chóng vÒ CK&TTCK, mµ tr­íc hÕt lµ phæ cËp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ TTCK cho toµn d©n trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. §Ó cã thÓ ®¶m ®­¬ng tèt c«ng t¸c ®µo t¹o cho toµn ngµnh chøng kho¸n chóng ta cÇn më réng ph¹m vi còng nh­ n©ng­êi cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña Trung t©m nghiªn cøu khoa häc vµ Båi d­ìng nghiÖp vô chøng kho¸n hiÖn nay ngang tÇm víi c¸c häc viÖn nghiªn cøu vµ ®µo t¹o CK cña c¸c TTCK c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ rong khu vùc. VËy ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy vµ ®Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam thùc sù lµ c«ng cô huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ chóng ta cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: II. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam 1. Hoµn thiÖn khung ph¸p lÝ cho sù vËn hµnh cña TTCK HiÖn nay, khung ph¸p lý cho hoat ®éng cña TTCK ®· b­íc ®Çu x©y dùng víi mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña thÞ th­¬ng trong ®ã v¨n b¶n ph¸p luËt cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ cao nhÊt lµ nghÞ ®Þnh sè48/1998/N§-CP ngµy11/7/1998 cña chÝnh phñ vÒ CK&TTCK cßn bao gåm mét sè quy ®Þnh cã liªn quan t¹i c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nh­: luËt d©n sù, luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc, luËt h×nh sù. VÊn ®Ò hoµn thiÖn khung ph¸p lý cho s­ vËn hµnh cña TTCK lµ ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng diÔn ra an toµn vµ hiÖu qu¶ ,trong ®ã bao gåm viÖc x©y dùng vµ tr×nh quèc héi ban hµnh luËt CK&TTCK ( tõ nay ®Ðn n¨m2005) song song víi qu¸ tr×nh s­a ®æi bæ sung c¸c v¨n b¶n cã liªn quan, bao gåm c¶ nghÞ ®Þnh 48/1998/N§-CP nh»m ®ång ho¸ c¸c quy ph¹m ph¸p lý ®iÒu chØnh lÜnh vùc nµy t¹i ViÖt Nam, ®ång thêi tÝnh ®Õn mÆt b»ng ph¸p lý chung cña khu vùc vµ thÕ giíi trong xu thÕ héi nhËp toµn cëÇu ho¸ kinh tÕ hiÖn nay. 2. Thµnh lËp hiÖp héi kinh doanh chøng kho¸nviÖt nam Theo kinh nghiÖm ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n cña nhiÒu n­íc, sù tån t¹i cña c¸c hiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n bªn c¹nh c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cã mét ý nghÜa rÊt quan träng. HiÖp héi ®ãng vai trß ®iÒu tiÕt, duy tr× sù c«ng b»ng, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña thÞ tr­êng th«ng qua viÖc ®Þnh ra c¸c tiªu chuÈn ®ãi víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng trong ngµnh chøng kho¸n, ®ång thêi ®¹i diÖn vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho héi viªn, tæ chøc c«ng t¸c ®µo t¹o chuyªn m«n, ®Ò ®¹t c¸c ý kiÕn cña héi viªn tíi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc trong viÖc ban hµnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p .. 3. Thµnh lËp trung t©m l­u ký chøng kho¸n Trong giai ®o¹n ®µu ph¸t triÓn TTCK, ViÖt Nam dù kiÕn x©y dùng hai TTGDCK t¹i Tp.HCM vµ Hµ Néi, sau ®ã dÇn dÇn ph¸t triÓn thµnh hai sµn giao dÞch sau khi TTGDCK ®­îc n©ng cÊp vµ trë thµnh SGDCK (m« h×nh mét SGDCK víi hai sµn giao dÞch ®­îc nèi m¹ng). Do vËy, trong giai ®o¹n ®Çu trung t©m l­u ký chøng kho¸n ®­îc thiÕt lËp d­íi d¹ng thu nhá n»m trong TTGDCK (gäi lµ phßng thanh to¸n bï trõ vµ l­u ký chøng kho¸n) trªn c¬ së x©y dùng mét hÖ thèng thanh to¸n bï trõ ®ång nhÊt cho c¶ hai bé phËn ngay tõ thêi gian ®Çu. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005, khi Së giao dÞch chøng kho¸n (SGDCK) ®­îc thµnh lËp vµ ®i vµo vËn hµnh, Trung t©m thanh to¸n bï trõ vµ l­u ký cÇn ®­îc t¸ch riªng vµ ho¹t ®éng ®éc lËp víi TTGDCK, gièng nh­ m« h×nh nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. 4. Thµnh lËp trung t©m ®iÖn to¸n chøng kho¸n. trung t©m ®iÖn to¸n lµ mét trung t©m ®­îc trang bÞ c¸c hÖ thèng ®iÖn tö nh»m hç trî cho viÖc vËn vËn hµnh ho¹t ®éng cña TTCK mét c¸ch hiÖu qu¶, nhanh chãng, chÝnh x¸c, ®¶m b¶o c«ng b»ng cho c¸c nhµ ®Çu t­. Dù kiÕn trung t©m ®iÖn to¸n sÏ ®­îc thµnh lËp vµo giai ®o¹n tõ 2003-2006, nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng cña TTCK khi b­íc sang giai ®o¹n giao dÞch tù ®éng hoµn toµn, ®ång thêi cung cÊp c¸c lo¹i h×nh dÞch vô viÔn th«ng kh¸c 5. Gi¶i ph¸p t¨ng cung kÝch cÇu cho dù ¸n §Èy m¹nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh Phñ qua TTGDCK ®Ó huy ®éng vèn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña quü hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn; t¨ng sè l­îng c«ng ty ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, gåm c¸c doanh nghiÖp CPH, doanh nghiÖp t­ nh©n doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng cung hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n nh»m gãp phÊn huy ®éng nguån lùc cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh tÕ lµ thùc hiÖn tèt chñ ch­¬ng s¾p xÕp ®æi míi vµ cæ phÇn ho¸ DNNN. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, cÇn ph¶i cã sù hç trî m¹nh mÏ vÒ tµi chÝnh cña nhµ n­íc, mµ cô thÓ lµ trong dù to¸n ng©n s¸ch nhµ n­íc hµng n¨m ph¶i bè trÝ nguån lùc kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ cho c«ng t¸c s¾p xÕp ®æi míi vµ CPH doanh nghiÖp. NhiÖm vô träng t©m tr­íc m¾t lµ ph¶i nhanh chãng triÓn khai thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 64/2002 vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN, ®ång thêi kÕt hîp ngay tõ ®Çu víi viÖc lùa chän c¸c doanh nghiÖp ®ñ tiªu chuÈn ®­a ra niªm yÕt t¹i TTGDCK g¾n CPH víi viÖc ®Èy m¹nh cÇu chøng kho¸n trong vµ ngoµi n­íc th«ng qua viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n tham gia thÞ tr­êng. Ph¸t triÓn c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc tham gia thÞ tr­êng vµ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nghiªn cøu ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch kÝch cÇu nh­ ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh b¸n cæ phiÕu cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp níi láng c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ vµ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ cho c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia thÞ tr­êng, thóc ®Èy thµnh lËp c¸c quü ®Çu t­, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng cho c¸c nhµ ®Çu t­ nhá; níi láng h¹n chÕ ®Çu t­ cña n­íc ngoµi, thµnh lËp quü b×nh æn thÞ tr­êng¼ 6. X©y dùng vµ më réng ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m tµi chÝnh, c¸c tæ chøc hç trî thÞ tr­êng n©ng quy m« vèn, më réng ph¹m vi vµ lo¹i h×nh nghiÖp vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n, ph¸t triÓn c¸c tæ chøc ®¨ng ký chuyÓn nh­îng chøng kho¸n, ph¸t triÓn c¸c tæ chøc ®Þnh møc tÝn nhiÖm, x©y dùng trung t©m l­u ký chøng kho¸n ®éc lËp, khuyÕn khÝch thµnh lËp vµ ®­a vµo ho¹t ®éng quü ®Çu t­ chøng kho¸n, t¨ng c­êng vai trß võa lµ trung gian tµi chÝnh võa lµ nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, thµnh lËp hiÖp héi chøng kho¸n ho¹t ®éng nh­ mét tæ chøc tù qu¶n nh»m hç trî vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÕn cña C«ng ty chøng kho¸n vµ ho¹t déng lµnh m¹nh cña thÞ tr­êng. 7. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng phi tËp trung ( OTC ) §èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn nhanh chãng ph¸t triÓn vµ ®­a thÞ tr­¬ng phi tËp trung vµo ho¹t ®éng ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy vèn ch­a héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng tËp trung, cã dÞp ®Ó tham gia giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n cña m×nh. Nh­ vËy, t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam sÏ phÇn nµo bít c¨ng th¼ng. 8. §i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, cÇn ph¶i tiÕp tôc triÓn khai nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ viÖc ¸p dông th«ng lÖ quèc tÕ vµ qu¶ng trÞ c«ng ty, trong ®ã cã viÖc n©ng cao chÊt l­îng, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp. ViÖc thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy nhanh chãng vµ cã kÕt qu¶ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn t¹o ®iªu kiÖn cho sù ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 9. T¨ng c­êng ho¹t ®éng kiÓm ttra gi¸m s¸t thÞ tr­êng th«ng qua viÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng theo dâi, kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng ®Ó kÞp thêi ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp vµ sö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, x©y dùng hÖ thèng c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n, t¨ng c­êng c«ng t¸c phæ biÕn ph¸p luËt, t¨ng c­êng c«ng t¸c ®oµ t¹o ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c ®iÒu hµnh TTCK . 10. HiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, trong ®ã chó ttrongj tíi hÖ thèng giao dÞch vµ gi¸m s¸t cña TTGDCK, nèi m¹ng g÷a c¸c c«ng ty chøng kho¸n víi TTGDCK vµ ng­êi ®Çu t­ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn th«ng tin vµ tham gia thÞ tr­êng cho ng­êi ®Çu t­ ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc còng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ ë n­íc ngoµi¼ 11. T¨ng c­êng hîp t¸c vµ héi nhËp quèc tÕ vÒ CK&TTCK trªn c¸c ph­¬ng diÖn, T­ vÊn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn vµ qu¶n lý thÞ tr­êng, x©y dùng khu«n khæ ph¸p luËt cho thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé tõng b­í më cña vµ héi nhËp víi thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi theo c¸c lé tr×nh mµ chóng ta cam kÕt. * Mét sè kiÕn nghÞ: ChÝnh phñ quyÕt t©m thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010, tr­íc m¾t ban hµnh NghÞ ®Þnh thay thÕ NghÞ ®Þnh 48/CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, UBCKNN sÏ phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh hoµn chØnh ®Ò ¸n nµy trong n¨m 2002 §Ó thÞ tr­êng ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ quy m«, ho¹t déng cã hiÖu qu¶, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn cã sù tham gia tÝch cùc cña c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t­. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH DNNN theo NghÞ ®Þnh 64/2002/N§_CP ngµy 19/6/2002 cÇn kÕt hîp ngay tõ ®Çu lùa chän c¸c doanh nghiÖp ®ñ tiªu chuÈn ra niªm yÕt, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng rÊt cÇn c¸c doamh nghiÖp lín tham gia, ®ång thêi sím thÝ ®iÓm dua vµi niªm yÕt c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN. ChÝnh phñ cÇn cã chÝnh sach tiÕp tôc ­u ®·i thuÕ ®èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt, c«ng ty chøng kho¸n, ng­êi ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ®èi t­îng tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ò nghÞ NHNN tiÕp tôc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi ®èi víi §TNN trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ò nghÞ ChÝnh phñ xem xÐt hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc ®èi víi UBCKNN lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸n s¸t TTCK ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý gi¸m s¸t dèi víi lÜnh vùc míi vµ phøc t¹p nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n. KÕt luËn Sau h¬n hai n¨m ®i vµo ®éng ®· chøng minh thùc sù TTCK ViÖt Nam lµ mét kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n h÷u hiÖu cña nÒn kinh tÕ hiÖn nay. Tuy mhiªn, TTCK ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn rÊt non trÎ cÇn ®­îc sù quan t©m theo dâi, gi¸m s¸t hÕt søc chÆt chÏ. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay rÊt Ýt v× thÕ khung c¶nh giao dÞch diÔn ra kh«ng mÊy s«i ®éng nÕu kh«ng nãi lµ buån tÎ. VÊn ®Ò t¹o hµng ho¸ phong phó cho TTCK ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi nh­ng mang tÝnh cÊp b¸ch ®ßi hái sù phÊn ®Êu nç lùc kh«ng ngõng cña §¶ng vµ nhµ n­íc ®Ó TTCK ViÖt Nam tõ nay vÒ sau thùc sù lµ kªnh quan träng thu hót vèn ®Çu t­ trung vµ dµih¹n cho nÒn kinh tÕ. Gãp phÇn n©ng coa tû träng t¨ng tr­ëng trong GDP vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Trªn ®©y lµ nh÷ng tr×nh bµy vÒ mét sè lý thuyÕt, ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­¬ng chøng kho¸n ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy do gÆp ph¶i mét khã kh¨n vÒ thêi gian, ph¹m vi hiÓu biÕt nªn trong ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt rÊt mong thÇy c« vµ c¸c b¹n th«ng c¶m. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o h­íng dÉn - gi¶ng viªn bé m«n Kinh TÕ §Çu t­ ®· tËn t×nh gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh ®­îc ®Ò tµi nµy. Mong thÇy c« vµ c¸c b¹n tiÕp tôc ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó bµi viÕt sau ®­îc tèt h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o + Gi¸o tr×nh kinh tÕ ®Çu t­: PGS - PTS NguyÔn Ngäc Mai Tr­êng §HKTQDT + Gi¸o tr×nh TTCK : PGS - TS NguyÔn V¨n Nam V­¬ng Träng NghÜa Tr­êng §HKTQDT + Hái ®¸p thÞ tr­êng chøng kho¸n + V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng 9 + T¹p chÝ CKVN c¸c sè 7,8,9,10,11,12/2000 3,4,5,6,7,8,9,10,11,12/2001 4,8,9,10,12/2002 + T¹p chÝ ®tck 2000 2002 + T¹p chÝ GDLL 8/2001 + T¹p chÝ T/C 6/2001 + T¹p chÝ TTTC 1+2,17/01 + T¹p chÝ ng©n hµng 4/2000 + Kinh tÕ vµ Dù B¸o 6,7/1997 Môc lôc Lêi nãi ®Çu NéI DUNG Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn chung I. Vèn ®Çu t­ 1. Kh¸i niÖm 2. Néi dung cña vèn ®Çu t­ a. Nguån vèn trong n­íc b. Vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi II. ThÞ tr­êng chøng kho¸n 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 2. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 3. Néi dung vµ ph­¬ng thøc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n a. Ph­¬ng thøc ph¸t hµnh b. §iÒu kiÖn ®Ó ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chøng c. Quy tr×nh ph¸t hµnh chøng kho¸n 4. §iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n 5. Kinh nghiÖm mét sè n­íc ë Ch©u ¸ Ch­¬ng II: §iÒu kiÖn vµ mét sè thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. I. §iÒu kiÖn huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam * Tãm t¾t c¸c ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam II. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam 1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 2. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n a. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam tr­íc n¨m 2000 b. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam sau n¨m 2000 3. Nguyªn nh©n Ch­¬ng III: ChiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng vèn ®Çu t­ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam I. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 II Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. * Mét sè kiÕn nghÞ KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o