Đề tài Một số vấn đề cần lưu ý khi đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Trung Cận Đông

c buæi hÑn gÆp. §iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i tr¶ lêi tÊt c¶ c¸c fax göi ®Õn hoÆc c¸c h×nh thøc giao dÞch kh¸c mét c¸ch tøc th×. Ng­êi UAE th­êng trao ®æi nh÷ng c©u chuyÖn phiÕm tr­íc khi ®i th¼ng vµo néi dung cuéc häp. LÔ nghi cÇn ®­îc coi träng h¬n so víi c¸c buæi häp kinh doanh kiÓu Mü. §õng bao giê hái mét ®èi t¸c vÒ vî cña hä. C¸c c¬ quan ChÝnh phñ ho¹t ®éng tõ thø b¶y ®Õn thø t­, ®ãng cöa rÊt sím (1-2 giê chiÒu). C¸c doanh nghiÖp ®ãng cöa kho¶ng tõ 13h ®Õn 16h30, sau ®ã l¹i lµm viÖc tiÕp ®Õn 20h - 21h. C¸c c«ng ty t­ nh©n cña UAE lµm viÖc c¶ s¸ng thø n¨m. Nãi chung, thø n¨m vµ thø s¸u lµ ngµy nghØ cña nhiÒu n­íc Trung CËn §«ng. V× vËy, tr¸nh hÑn gÆp ®èi t¸c vµo hai ngµy nµy. 4.2. C«-oÐt 4.2.1. ThuÕ quan Tr­íc ®©y, Tæng côc H¶i quan C«-oÐt ¸p dông møc thuÕ sµn 4% cho hµng dÖt may nhËp khÈu, tÝnh trªn gi¸ CIF. KÓ tõ ®Çu n¨m 2003, ChÝnh phñ C«-oÐt còng n©ng møc thuÕ quan lªn 7% nh»m t¨ng nguån thu Ng©n s¸ch vµ ®Ó hßa hîp víi c¸c quy ®Þnh cña c¸c n­íc thuéc Héi ®ång Hîp t¸c vïng VÞnh (GCC) GCC (the Gulf Cooperation Council) gåm c¸c n­íc: ¶rËp Xª ót, C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶rËp thèng nhÊt, C«-oÐt, Ba-ranh, Ca-ta, ¤man. . ViÖc ®¸nh gi¸ cña h¶i quan vÒ thuÕ ®¸nh vµo hµng hãa nhËp khÈu th­êng dùa trªn hãa ®¬n th­¬ng m¹i; chØ trong tr­êng hîp nghi ngê cã sù gian dèi, h¶i quan C«-oÐt míi tù tiÕn hµnh ®¸nh gi¸. 4.2.2. Hå s¬ xuÊt- nhËp khÈu Hµng dÖt may nhËp khÈu vµo C«-oÐt cÇn cã 03 b¶n sao hãa ®¬n th­¬ng m¹i cã ®Çy ®ñ gi¸ trÞ ph¸p lý vµ ®· ®­îc ký chøng nhËn; 03 b¶n sao vËn ®¬n ®­êng biÓn (B/L) hoÆc giÊy göi hµng ®­êng hµng kh«ng; 01 giÊy chøng nhËn xuÊt xø (C/0). Riªng giÊy chøng nhËn xuÊt xø cã yªu cÇu nh­ sau: §­îc chøng nhËn bëi c¬ quan cã chøc n¨ng ®­îc chØ ®Þnh (Phßng Th­¬ng m¹i); Thñ tôc hîp ph¸p hãa ph¶i ®­îc tiÕn hµnh bëi §¹i sø qu¸n C«-oÐt t¹i n­íc ng­êi xuÊt khÈu. Cã ghi tªn ®Çy ®ñ cña nhµ m¸y s¶n xuÊt hoÆc nhµ s¶n xuÊt, tªn ®Çy ®ñ cña ng­êi chuyªn chë Ghi râ ph­¬ng tiÖn chuyªn chë ChØ ra ®­îc nguån gèc xuÊt xø Hãa ®¬n vµ c¸c chøng tõ ph¶i giao cho ng­êi nhËp khÈu tr­íc khi hµng cËp c¶ng C«-oÐt (hµng sÏ kh«ng thÓ ®­îc th«ng quan nÕu kh«ng cã nh÷ng giÊy tê nµy). Hµng hãa nhËp khÈu vµo C«-oÐt (kÓ c¶ hµng hãa chuyÓn t¶i) nÕu kh«ng tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh sÏ chØ ®­îc phÐp l­u kho 3 th¸ng t¹i C«-oÐt. NÕu nhµ xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam kh«ng söa ch÷a ®­îc sai sãt, hµng hãa ®ã sÏ bÞ t¸i xuÊt trë l¹i n­íc xuÊt khÈu, chi phÝ do ViÖt Nam chÞu, hoÆc hµng sÏ bÞ mang b¸n ®Êu gi¸. Ngoµi ra, hµng t¹m nhËp vµo C«-oÐt ®Ó tham dù héi chî hoÆc triÓn l·m th­¬ng m¹i cã thÓ ®­îc ®­a vµo n­íc nµy sau khi lÊy ®­îc khÕ ­íc nhËp khÈu t¹m thêi. C¸c c«ng ty ®­a hµng vµo C«-oÐt tham dù triÓn l·m nªn tr¶ møc thuÕ nhËp khÈu 4% h¬n lµ tr¶ tiÒn cho khÕ ­íc nµy (v× nã rÊt ®¾t). 4.2.3. VÒ thanh to¸n C¸c c«ng ty t­ nh©n ë C«-oÐt th­êng thanh to¸n b»ng c¸ch më L/C qua mét ng©n hµng C«-oÐt. C¸c tæ chøc ChÝnh phñ thanh to¸n b»ng L/C qua Ng©n hµng Trung ­¬ng C«-oÐt. 4.2.4. D¸n nh·n, ghi chó hµng hãa Hµng dÖt may nhËp khÈu vµo C«-oÐt ®Òu ph¶i ®­îc ®¸nh ký m· hiÖu n­íc xuÊt xø. 4.2.5. C¸c tiªu chuÈn Côc tiªu chuÈn vµ khÝ t­îng thuéc Bé C«ng nghiÖp C«-oÐt ®· ®­a ra tíi 300 "tiªu chuÈn C«-oÐt" hiÖn vÉn ®ang cßn gi¸ trÞ thi hµnh. Nh÷ng tiªu chuÈn nµy lµ mét tËp hîp cã chän läc c¸c tiªu chuÈn cña Hoa Kú, Anh, §øc vµ mét sè n­íc kh¸c. Ngoµi ra, C«-oÐt còng thõa nhËn c¸c quy ®Þnh nhËp khÈu dùa trªn tiªu chuÈn nhËp khÈu cña GCC (Héi ®ång hîp t¸c vïng VÞnh). 4.2.6. C¸c khu mËu dÞch tù do (FTZ)/ kho ngo¹i quan N¨m 1995, Quèc héi C«-oÐt th«ng qua ®¹o luËt sè 26 cho phÐp Bé Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp n­íc nµy thµnh lËp c¸c khu vùc mËu dÞch tù do. Khu mËu dÞch tù do C«-oÐt t¹i c¶ng Shuwaikh ®­îc më cöa n¨m 1999, réng tíi 1,7 triÖu m2, chia lµm 3 khu vùc: th­¬ng m¹i, dÞch vô vµ c«ng nghiÖp; nã bao gåm c¶ c¸c kho ngo¹i quan, khu ®Êt triÓn l·m, ng©n hµng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ c«ng ty chuyªn chë hµng. Mét trung t©m th­¬ng m¹i tíi ®©y còng sÏ ®­îc x©y dùng bªn trong khu mËu dÞch tù do. C¸c kho ngo¹i quan ë C«-oÐt kh«ng chØ cã ë riªng c¶ng Shuwaikh mµ cßn ë c¶ Shuaiba vµ mét sè n¬i kh¸c. Mét sè nhµ nhËp khÈu hµng ®Çu còng ®­îc phÐp cã kho ngo¹i quan riªng. Víi nh÷ng lîi thÕ s½n cã cña c¸c khu mËu dÞch tù do vµ kho ngo¹i quan, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam nªn tËn dông triÖt ®Ó vµ nªn thµnh lËp tæng kho riªng cho hµng dÖt may cña tÊt c¶ c¸c h·ng dÖt - may trong n­íc muèn xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Trung CËn §«ng. 4.2.7. C¸c tËp qu¸n kinh doanh T¹i C«-oÐt, tuÇn lµm viÖc cã 6 ngµy (tõ thø b¶y ®Õn thø n¨m, ngµy thø s¸u lµ ngµy nghØ cña hÇu hÕt c¸c n­íc Håi gi¸o). Giê lµm viÖc lµ tõ 8 giê s¸ng ®Õn 5 giê chiÒu, mét sè n¬i lµm viÖc theo chÕ ®é giê tõ 8 giê s¸ng ®Õn 8h30 tèi (cã nghØ gi÷a giê tõ 12h30 ®Õn 4h30). C¸c v¨n phßng ChÝnh phñ nghØ hai ngµy (thø n¨m vµ thø s¸u). Ng©n hµng vµ c«ng ty b¶o hiÓm nghØ vµo ngµy thø s¸u vµ thø b¶y. C¸c c¬ quan ChÝnh phñ ®ãng cöa vµo mét sè ngµy quèc lÔ, ngµy lÔ Håi gi¸o vµ c¶ nh÷ng ngµy lÔ cña ph­¬ng T©y. Cô thÓ lµ: Ngµy n¨m míi (1/1), Ngµy Quèc kh¸nh (25/2), Ngµy Gi¶i phãng C«-oÐt (26/2), ngµy Gi¸ng sinh, ngµy lÔ sau th¸ng ¨n kiªng Ramadan, TÕt n¨m míi theo Håi lÞch… Trong suèt th¸ng ¨n chay Ramadan, c¸c c¬ quan chØ lµm viÖc víi mét sè thêi gian Ýt ái. C¸c cuéc hÑn gÆp kh«ng nªn Ên ®Þnh vµo hai ngµy: thø n¨m vµ thø s¸u. C¸c cuéc th¨m viÕng chÝnh thøc kh«ng nªn tiÕn hµnh trong th¸ng Ramadan, v× ng­êi C«-oÐt khi ®ã ph¶i dµnh nhiÒu thêi gian cho c¸c nghÜa vô x· héi. C¸c cuéc hÑn víi gi¸m ®èc/ nhµ qu¶n lý th­êng ®­îc tiÕn hµnh sau 9h tèi. NhiÒu l·nh ®¹o cÊp cao c¸c c«ng ty th­êng rêi C«-oÐt suèt c¶ mïa hÌ ®Ó nghØ ng¬i tr¸nh c¸i nãng vïng VÞnh cïng víi gia ®×nh. T¹i C«-oÐt cã tíi c«ng d©n cña h¬n 120 n­íc sinh sèng vµ lµm viÖc. Ng­êi C«-oÐt ®Æc biÖt th©n thiÖn, cëi më vµ tèt bông. Hä cã thãi quen mêi kh¸ch ®Õn nhµ vµo buæi tèi, hoÆc tíi nh÷ng khu nghØ ven biÓn cña gia ®×nh hä vµo dÞp cuèi tuÇn. TiÕng ¶rËp lµ ng«n ng÷ chÝnh thøc ë C«-oÐt. TiÕng Anh lµ thø tiÕng th«ng dông thø hai, ®­îc sö dông cho céng ®ång ng­êi n­íc ngoµi ®Õn tõ h¬n 120 n­íc vµ trong céng ®ång doanh nh©n. Ng­êi b¶n xø nãi tiÕng Anh rÊt tèt, v× phÇn ®«ng ®­îc ®µo t¹o ë n­íc ngoµi. Nh×n chung, C«-oÐt lµ mét quèc gia Håi gi¸o chÝnh thèng, nªn x· héi n­íc nµy cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt ®Æc tr­ng vµ ®iÓn h×nh, cho dï ®©y lµ quèc gia më cöa víi thÕ giíi ph­¬ng T©y nhÊt nh× trong khu vùc. Ng­êi n­íc ngoµi ®Õn C«-oÐt nªn phôc trang kÝn ®¸o, gi¶n dÞ; tr¸nh ®i ng­îc l¹i nh÷ng quy chuÈn v¨n hãa- x· héi cña n­íc nµy. 4.3. ¶rËp Xªót Lµ mét n­íc theo chÕ ®é qu©n chñ, ¶rËp Xªót lµ mét n­íc lín (chiÕm ph©n lín diÖn tÝch cña b¸n ®¶o ¶rËp), vµ cã tÇm ¶nh h­ëng sè 1 trong céng ®ång Håi gi¸o toµn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ trong khu vùc Trung CËn §«ng. ¶rËp Xªót lµ n­íc xuÊt khÈu dÇu löa hµng ®Çu trong c¸c n­íc OPEC. ¶rËp Xªót cßn lµ quª h­¬ng cña vÞ tiªn tri Mohammed, lµ n¬i ®¹o Håi sinh ra, vµ nay vÉn lµ m¶nh ®Êt thiªng bËc nhÊt. Víi sè d©n gÇn 22 triÖu, thÞ tr­êng ¶rËp Xªót lµ mét thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng cho s¶n phÈm dÖt may, nh­ng ®ång thêi còng lµ thÞ tr­êng rÊt míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc m¾t, trong khi ch­a trùc tiÕp x©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng nµy, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam cã thÓ sö dông Dubai thuéc UAE lµm ®iÓm trung chuyÓn ®Ó ®­a hµng hãa nhËp khÈu vµo ¶rËp Xªót. 4.4. Ai CËp Ng­êi Ai CËp th­êng cho r»ng n­íc m×nh cã vai trß cÇu nèi gi÷a ph­¬ng T©y vµ thÕ giíi ¶rËp ph­¬ng §«ng. Do ®ã, c¸c quy ®Þnh kinh doanh cã thÓ theo khu«n mÉu cña ch©u ¢u hoÆc ¶rËp hoÆc pha trén c¶ hai. Danh thiÕp nªn in b»ng hai thø tiÕng Anh vµ ¶rËp ë tõng mÆt. C¸c v¨n b¶n còng nªn viÕt b»ng hai lo¹i ngµy theo lÞch ph­¬ng T©y (lÞch mÆt trêi) vµ lÞch Hijrah cña ng­êi ¶rËp. KÕt luËn Mçi mét ®Êt n­íc, mçi mét d©n téc cã c¸c trang phôc truyÒn thèng riªng, ®©y chÝnh lµ mét phÇn quan träng thÓ hiÖn b¶n s¾c d©n téc cña mét quèc gia. §Ó c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam ®­îc ng­êi tiªu dïng Trung CËn §«ng biÕt ®Õn th× cÇn thiÕt ph¶i kÕt hîp ®­îc nÐt ®Æc tr­ng trong trang phôc d©n téc ViÖt Nam víi yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ë ®©y vÒ chÊt liÖu, mÉu mèt. Do khÝ hËu nãng, kh«, ng­êi d©n b¶n ®Þa th­êng sö dông chÊt liÖu v¶i b«ng th«; tuy nhiªn, hµng t¬ lôa (®Æc biÖt lµ lôa t¬ t»m cña ViÖt Nam) vÉn lµ chÊt liÖu ®­îc yªu thÝch. Cã hai ®iÓm mµ ngµnh dÖt may cÇn quan t©m, lµ: NhÊn m¹nh yÕu tè v¨n ho¸ trong s¶n phÈm hµng dÖt may cña ViÖt Nam: S¶n phÈm dÖt may muèn t¹o ®­îc chç ®øng cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ th× nªn ph¸t huy tèi ®a ®iÓm m¹nh chiÕn l­îc cña m×nh, ®ã chÝnh lµ yÕu tè v¨n ho¸ ®Æc s¾c truyÒn thèng trªn c¸c ho¹ tiÕt trong s¶n phÈm dÖt may. T¹o ra ®­îc s¶n phÈm chñ lùc, mang tÝnh ®Æc thï ®ñ søc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi: §ã lµ gi¶i ph¸p mang tÇm chiÕn l­îc rÊt quan träng cho viÖc th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng míi cña mét doanh nghiÖp, còng nh­ lµ ®Ó t¹o ra mét phong c¸ch, ®Æc tr­ng riªng cho dßng s¶n phÈm cña mét quèc gia t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi. S¶n phÈm chñ lùc ph¶i mang tÝnh kh¸c biÖt râ rÖt, ph¶i kÕt tô cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè tiÖn dông, ®Ñp, hîp thêi trang. Víi s¶n phÈm nµy, doanh nghiÖp sÏ cã thÓ th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng hoµn toµn míi hoÆc lµm t¨ng thÞ phÇn vµ cñng cè vÞ trÝ cña m×nh trªn mét thÞ tr­êng truyÒn thèng. III. §Þnh h­íng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Trung CËn §«ng 1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ®èi víi mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu ®Õn 2010 HiÖn nay, dÖt may ®­îc coi lµ mét trong c¸c ngµnh cã lîi thÕ nhÊt cña ViÖt Nam v× nã sö dông nhiÒu lao ®éng, mang vÒ nhiÒu ngo¹i tÖ. Nh»m môc tiªu "ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh träng ®iÓm, mòi nhän vÒ xuÊt khÈu; tháa m·n ngµy cµng cao nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc; t¹o nhiÒu viÖc lµm cho x· héi; n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, héi nhËp v÷ng ch¾c nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi", ChÝnh phñ ®· phª duyÖt "ChiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010" ngµy 23-4-2001. §©y ®­îc coi lµ mét ®Þnh h­íng b¶n lÒ cã tÝnh quyÕt ®Þnh s©u s¾c tíi tiÒn ®å vµ triÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may trong t­¬ng lai. (Xem thªm phô lôc) Theo ®ã, chiÕn l­îc t¨ng tèc cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 phÊn ®Êu ®¹t vµ v­ît ba môc tiªu chÝnh: t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn 4 tû USD vµo n¨m 2005, 8 tû USD vµo n¨m 2010; n©ng tû lÖ lao ®éng trong ngµnh lªn 2,5 - 3 triÖu ng­êi vµo n¨m 2005 vµ 4 - 4,5 triÖu ng­êi vµo n¨m 2010; t¨ng tû lÖ néi ®Þa hãa lªn 50% vµo n¨m 2005 vµ 70 - 75% vµo n¨m 2010. Hai môc tiªu ®Çu tiªn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¶ thi, cßn môc tiªu thø ba th× kh«ng dÔ, v× c¶ nh÷ng lý do chñ quan vµ kh¸ch quan. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may: Theo h­íng hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ, ®a d¹ng ho¸ vÒ s¶n phÈm Nh»m môc tiªu h­íng vÒ xuÊt khÈu g¾n víi viÖc thay thÕ nhËp khÈu mét c¸ch hîp lý Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may theo h­íng ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ tËp trung ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá, phï hîp víi tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lý ë n­íc ta Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®ång thêi gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta D­íi ®©y lµ mét sè chØ tiªu c¬ b¶n cña ngµnh dÖt may theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2005 vµ 2010. B¶ng 3.1: C¸c chØ tiªu ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2010 (trÝch QuyÕt ®Þnh sè 55/2001/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ) ChØ tiªu §VT §Õn 2005 §Õn 2010 1.S¶n xuÊt B«ng x¬ TÊn 30.000 80.000 X¬ sîi tæng hîp TÊn 60.000 120.000 Sîi c¸c lo¹i TÊn 150.000 300.000 V¶i lôa thµnh phÈm TriÖu m2 800 1.400 DÖt kim TriÖu SP 300 500 May mÆc TriÖu SP 780 1.500 2.Kim ng¹ch xuÊt khÈu Tû USD 4 - 5 8 - 9 3.Sö dông lao ®éng TriÖu ng­êi 2,5 - 3 4 - 4,5 4.Tû lÖ gi¸ trÞ sö dông NPL/SPXK* % > 50 > 75 5.Nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn Tû VN§ 35.000 30.000 Vèn ®Çu t­ më réng Tû VN§ 23.200 20.000 Vèn ®Çu t­ chiÒu s©u Tû VN§ 11.800 10.000 Riªng VINATEX Tû VN§ 12.500 9.500 6.Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn trång b«ng Tû VN§ 1.500 Nguån: "DÖt may ViÖt Nam - C¬ héi vµ th¸ch thøc", NXB CTQG, 2003, trang 645, 646 Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng trång b«ng nguyªn liÖu ®· b­íc ®Çu ®­îc quan t©m, ph¸t triÓn. C«ng t¸c ®Çu t­, nghiªn cøu c¸c lo¹i gièng b«ng chÊt l­îng tèt, cho n¨ng suÊt cao, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng b«ng ®­îc coi träng. Nhê ®ã, diÖn tÝch trång b«ng ®· t¨ng tõ 8.000 - 10.000 ha (1999) lªn 40.000 ha (n¨m 2002). Bªn c¹nh ®ã, do ®­îc ®Çu t­ m¹nh nªn n¨ng lùc kÐo sîi t¨ng kh¸ nhanh. Tr­íc n¨m 1999, c¶ n­íc cã xÊp xØ 1 triÖu cäc sîi, th× trong vßng 3 n¨m trë l¹i ®©y, n¨ng lùc kÐo sîi ®· t¨ng lªn gÇn gÊp ®«i (1,8 triÖu cäc); v¶i t¨ng gÇn 100 triÖu mÐt, may mÆc t¨ng n¨ng lùc ®¸ng kÓ. Ngµnh dÖt ®· ®­îc ®æi míi thiÕt bÞ - c«ng nghÖ ë møc gÇn 45%, s¶n l­îng t¨ng kh¸, b­íc ®Çu ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông v¶i trong n­íc. HiÖn nay, tû lÖ néi ®Þa hãa trªn s¶n phÈm may xuÊt khÈu ®¹t 30%. Ngµnh may ®· ®­îc ®Çu t­ kh¸ hoµn chØnh vÒ thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ tù ®éng hãa (90%). Nh­ vËy, ViÖt Nam coi träng ph¸t triÓn theo chiÒu réng ®i ®«i víi cñng cè chiÒu s©u. C«ng nghiÖp may ®­îc më réng ®Õn kh¾p c¶ n­íc, víi 6 khu vùc c«ng nghiÖp dÖt may trªn "B¶n ®å quy ho¹ch dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010". Trong t­¬ng lai, ®Þnh h­íng cña ta lµ sÏ lÊy may xuÊt khÈu ®Ó kÝch thÝch ph¸t triÓn v¶i vµ phô liÖu (lÊy ngµnh may ®Ó "xoay" ngµnh dÖt). Nh­ vËy, th«ng qua viÖc so s¸nh víi mét sè chØ tiªu hiÖn nay cña ngµnh dÖt may n­íc nhµ, cã thÓ thÊy ®©y lµ mét chiÕn l­îc t¨ng tèc quy m« vµ nhiÒu tham väng. Dùa trªn ®Þnh h­íng cña ChÝnh phñ cho ngµnh dÖt may, Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu tæng qu¸t cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 nh­ sau: Ngµnh dÖt may ViÖt Nam tr­íc tiªn ph¶i ®¸p øng nhu cÇu phong phó vµ ®a d¹ng cña h¬n 100 triÖu d©n trong n­íc vµo n¨m 2010, víi møc tiªu thô 3,6 kg v¶i/ng­êi vµ c¸c nhu cÇu cho ngµnh an ninh, quèc phßng. Toµn ngµnh cã møc t¨ng tr­ëng 13% tíi n¨m 2005 vµ 14% trong thêi kú 2005 - 2010 VÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ ®Õn 2010, toµn ngµnh sÏ ®¹t møc tiªn tiÕn trong khu vùc, t­¬ng ®­¬ng tr×nh ®é cña Hång K«ng, Th¸i Lan n¨m 1997 VÒ mÆt x· héi: t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho gÇn 2 triÖu lao ®éng dÖt may vµo 2010, cã møc thu nhËp b×nh qu©n 100 USD/ng­êi/th¸ng. B¶ng 3.2: Môc tiªu ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010 ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2005 2010 1. V¶i thµnh phÈm TriÖu m 800 1330 2.000 2. S¶n phÈm dÖt kim - XuÊt khÈu - Néi ®Þa TriÖu s¶n phÈm TriÖu s¶n phÈm TriÖu s¶n phÈm 70 45 25 150 110 40 210 150 60 3. S¶n phÈm may mÆc - XuÊt khÈu - Néi ®Þa - Quy chuÈn s¬mi TriÖu s¶n phÈm TriÖu s¶n phÈm TriÖu s¶n phÈm TriÖu s¶n phÈm 350 210 140 580 480 310 170 780 720 420 300 1.200 4. Kim ng¹ch XK - Hµng may mÆc - Hµng dÖt TriÖu USD TriÖu USD TriÖu USD 2.000 1.630 370 3.000 2.200 800 4.000 3.000 1.000 Nguån: Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t ngµnh DÖt - May ®Õn n¨m 2010 (Bé C«ng nghiÖp- Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam- 1997) Ngoµi viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn néi lùc ngµnh dÖt vµ may trong n­íc, ChÝnh phñ ViÖt Nam cßn ®Ò ra nh÷ng ®Þnh h­íng cô thÓ vÒ viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may. VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may HiÖn nay, ngoµi nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ EU, NhËt B¶n,… kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü ®ang t¨ng ngµy cµng nhanh; c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ Nga vµ §«ng ¢u còng ®· ®­îc kh«i phôc mét phÇn; c¸c thÞ tr­êng míi giµu tiÒm n¨ng nh­ Trung CËn §«ng, ch©u Phi, Nam Mü còng ®ang ®­îc xóc tiÕn ®· gãp phÇn ®­a kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh n¨m 2002 ®¹t 2,75 tû USD, t¨ng 40% so víi n¨m 2001. ViÖt Nam hiÖn nay ®· tham gia vµo c¸c tæ chøc dÖt may thÕ giíi, HiÖp héi DÖt May ASEAN, ASIA, tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh cña HiÖp héi B«ng ThÕ giíi tæ chøc t¹i Anh vµ Mü trong thêi gian gÇn ®©y; hy väng r»ng sù héi nhËp nµy sÏ t¹o ra nhiÒu thuËn lîi míi ®Ó n­íc ta thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn quèc gia thµnh c«ng vµo mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm. B¶ng 3.3: Kim ng¹ch vµ c¬ cÊu thÞ tr­êng XK vµo n¨m 2005 ThÞ tr­êng Kim ng¹ch 2005 C¬ cÊu thÞ tr­êng EU vµ Thôy Sü 1 - 1,2 tØ USD ChiÕm 27% SNG vµ §«ng ¢u 0,3 tØ USD ChiÕm 7% NhËt B¶n 0,8 - 1 tØ USD ChiÕm 25% C¸c n­íc ch©u ¸ kh¸c 0,5 tØ USD ChiÕm 10% B¾c Mü 1 - 1,2 tØ USD ChiÕm 27% ThÞ tr­êng kh¸c 0,5 tØ USD ChiÕm 10% Nguån: §Þnh h­íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu 2005, Bé Th­¬ng m¹i B¶ng trªn cho thÊy: Trung CËn §«ng n»m trong nhãm c¸c thÞ tr­êng nhá (chiÕm d­íi 10% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may n¨m 2005). Tuy nhiªn, trong sè c¸c thÞ tr­êng thuéc nhãm nµy (Nam Mü, Trung CËn §«ng, ch©u Phi, v.v) th× Trung CËn §«ng vÉn lµ thÞ tr­êng giµu tiÒm n¨ng nhÊt. Thªm vµo ®ã, viÖc Canada ¸p dông h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may tõ ViÖt Nam vµ tiÕp ®©y lµ Mü sÏ ¸p dông kÓ tõ n¨m 2004 ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ triÓn väng xuÊt khÈu dÖt may cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta vµo B¾c Mü. Tr­íc t×nh h×nh nµy, Bé Th­¬ng m¹i n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng chuyÓn sang ®Çu t­ thÝch ®¸ng h¬n cho c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch, trong ®ã cã Trung CËn §«ng (cuéc héi th¶o võa ®­îc tæ chøc vµo trung tuÇn th¸ng 12-2003). VÒ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu còng sÏ thay ®æi dÇn trong thêi gian tíi, chuyÓn tõ ph­¬ng thøc gia c«ng cho n­íc ngoµi lµ chñ yÕu sang ph­¬ng thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm, xuÊt khÈu s¶n phÈm b»ng chÝnh th­¬ng hiÖu cña m×nh. VÒ th­¬ng hiÖu hµng dÖt may xuÊt khÈu Cïng víi ®Þnh h­íng n©ng cao chÊt l­îng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý theo tiªu chuÈn ISO 9000, ISO 14000 (m«i tr­êng), SA 8000 (vÒ lao ®éng), chóng ta cßn khuyÕn khÝch x©y dùng vµ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu hµng hãa. Th­¬ng hiÖu vµ n¨ng lùc c¹nh tranh quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, phô thuéc lÉn nhau vµ cã ¶nh h­ëng râ nÐt ®Õn nhau. NhiÒu th­¬ng hiÖu næi tiÕng trong n­íc ®· tù tin b­íc ra thÕ giíi nh­ dÖt Th¸i TuÊn, ViÖt TiÕn (may, dÖt), may Nhµ BÌ, May 10, DÖt Thµnh C«ng, DÖt Th¾ng Lîi, ViÖt Th¾ng, dÖt kim §«ng Xu©n. T¹i thÞ tr­êng Trung CËn §«ng, ng­êi tiªu dïng ®· b¾t ®Çu biÕt ®Õn s¶n phÈm may mÆc mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam, trong ®ã tiªu biÓu lµ tr­êng hîp dÖt Th¸i TuÊn ë thÞ tr­êng Dubai. 2. §Þnh h­íng ®èi víi thÞ tr­êng Trung CËn §«ng "C¸c quèc gia Trung CËn §«ng lµ mét thÞ tr­êng "cò ng­êi, míi ta", giµu tiÒm n¨ng thiªn nhiªn, ®éc ®¸o vÒ v¨n hãa, Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña 3 tam gi¸c kinh tÕ thÕ giíi lµ Mü, NhËt B¶n, EU. Trung CËn §«ng lµ mét thÞ tr­êng cßn ®Ó ngá, hiÖn thu hót sù quan t©m cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. V× vËy, xóc tiÕn hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Trung CËn §«ng ph¶i lµ môc tiªu hµng ®Çu trong chiÕn l­îc h­íng hµng dÖt may sang thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch" - trÝch Gãp ý vÒ lËp Trung t©m Th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Dubai cña Vô XuÊt NhËp khÈu, Bé Th­¬ng m¹i. MÆc dï cã nh÷ng trë ng¹i vÒ ®Þa lý, vÒ tµu bÌ chuyªn chë nh­ng viÖc thiÕt lËp ®­îc nh÷ng kªnh tiªu thô riªng cho hµng hãa cña ViÖt Nam hoÆc thµnh lËp mét Trung t©m Th­¬ng m¹i th× sÏ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¸n c©n th­¬ng m¹i. H¬n n÷a, quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi khu vùc Trung CËn §«ng, ®Æc biÖt lµ víi Iraq, C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶rËp thèng nhÊt lµ mèi quan hÖ h÷u nghÞ, chia sÎ, c¶m th«ng. Tõ gãc ®é chÝnh trÞ - ngo¹i giao, nÒn th­¬ng m¹i sÏ cã c¬ héi n¶y në vµ ph¸t triÓn. MÆc dï ®· x¸c ®Þnh Trung CËn §«ng lµ mét thÞ tr­êng cÇn xóc tiÕn xuÊt khÈu, nh­ng c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn ®Ó thùc hiÖn ®Þnh h­íng Êy cßn rÊt Ýt vµ thiÕu hiÖu qu¶. Mét mÆt do kho¶ng c¸ch xa x«i khiÕn c¸c nhµ l·nh ®¹o Nhµ n­íc vµ Bé th­¬ng m¹i cßn h¹n chÕ viÖc th¨m quan t×m hiÓu thÞ tr­êng (GÇn ®©y, nh÷ng chuyÕn th¨m cña ViÖt Nam ®Õn khu vùc nµy lµ: chuyÕn th¨m cña Phã Chñ tÞch n­íc NguyÔn ThÞ B×nh ®Õn Iraq vµ cña Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i Tr­¬ng §×nh TuyÓn ®Õn Dubai, Iraq ®Òu trong n¨m 2002), mÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp cßn dÌ dÆt víi c¸c c¬ héi lµm ¨n ë ®©y (nguyªn nh©n thiÕu th«ng tin lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt). Trong lÜnh vùc hîp t¸c kinh tÕ, ViÖt Nam míi x©y dùng ®­îc hai trung t©m th­¬ng m¹i (ë Dubai th¸ng 6-2003 vµ C«-oÐt th¸ng 3-2002). §ã lµ n¬i duy nhÊt giíi thiÖu ®­îc hµng hãa cña ViÖt Nam ®Õn víi ng­êi tiªu dïng Trung CËn §«ng. II. §Ò xuÊt vµ gi¶i ph¸p 1. §èi víi Nhµ n­íc 1.1. T¨ng c­êng hîp t¸c tÇm ChÝnh phñ víi c¸c n­íc Trung CËn §«ng- "Ngo¹i giao phôc vô kinh tÕ" Quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i chØ cã thÓ ph¸t triÓn trªn nÒn t¶ng mét mèi quan hÖ ngo¹i giao æn ®Þnh. §­êng lèi ngo¹i giao cña mçi quèc gia phô thuéc vµo rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè kh¸c nhau, song mét trong nh÷ng môc ®Ých quan träng cña quan hÖ ngo¹i giao lµ v× lîi Ých kinh tÕ. ViÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng bao giê còng lµ b­íc cô thÓ hãa tiÕp theo cña hîp t¸c trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, mµ cô thÓ lµ lÜnh vùc kinh tÕ. HiÖn nay, trong sè 15 n­íc Trung CËn §«ng n»m trong giíi h¹n nghiªn cøu, ViÖt Nam míi chØ cã quan hÖ ngo¹i giao ë cÊp ®¹i sø víi mét sè n­íc, ë mét sè n­íc kh¸c míi chØ ë cÊp l·nh sù. T¹i Hµ Néi míi chØ cã ®¹i sø qu¸n cña mét sè n­íc (Ai CËp, Libya, Thæ NhÜ Kú, Iran, Iraq). V× vËy, trong thêi gian tíi, cÇn t¨ng c­êng quan hÖ ngo¹i giao, mét mÆt nh»m cñng cè vµ n©ng cao vai trß cña n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ, mÆt kh¸c tranh thñ sù ñng hé vÒ chÝnh trÞ vµ nh÷ng ­u ®·i vÒ th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc nµy. C¨n cø vµo lÞch sö quan hÖ ngo¹i th­¬ng th× thÞ tr­êng Trung CËn §«ng cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ng lµ thÞ tr­êng míi, do ®ã cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p vµ ­u tiªn kh¸c víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng. Trung CËn §«ng c¸ch xa ViÖt Nam vÒ ®Þa lý, nªn tõ viÖc kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng ®Õn viÖc b¸n nh÷ng l« hµng ®Çu tiªn gÆp rÊt nhiÒu rñi ro, khã kh¨n vµ phÝ tæn. V× vËy, ChÝnh phñ vµ trùc tiÕp lµ Bé Th­¬ng m¹i cÇn trî cÊp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, liªn kÕt ngµnh hµng (Trung Quèc ®· lµm tèt viÖc nµy). Trong thùc tÕ hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu cña n­íc ta cßn yÕu vÒ tiÒm lùc vèn, vÒ n¨ng lùc ph¸t triÓn thÞ tr­êng; nh×n chung, ch­a cã chiÕn l­îc kinh doanh l©u dµi æn ®Þnh, th­êng mang nÆng tÝnh phi vô chép giËt, chØ lµm ¨n khi cã c¬ héi (c¸c c¬ héi nµy th­êng do ®èi t¸c chñ ®éng ®Æt vÊn ®Ò hoÆc do cÊp trªn gîi ý) chø ch­a thËt tÝch cùc vµ chñ ®éng. H¹n chÕ kh¸c trong viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng míi ®èi víi cÊp ®é doanh nghiÖp lµ vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, tr×nh ®é c¸n bé, ph­¬ng tiÖn kü thuËt. Muèn ph¸t triÓn thÞ tr­êng míi mÎ vµ giµu tiÒm n¨ng nh­ Trung CËn §«ng, cÇn ph¶i cã kinh phÝ lín ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, ®iÒu kiÖn tù nhiªn x· héi, hoµn c¶nh chÝnh trÞ, v.v… mµ chØ ë cÊp ®é quèc gia míi thùc hiÖn thµnh c«ng ®­îc. Nh­ vËy, mét trong nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc lµ ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp. §µm ph¸n th­¬ng m¹i (song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng) bao gåm ®µm ph¸n më cöa thÞ tr­êng míi, vÒ c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh, kü thuËt; ®µm ph¸n ®Ó níi láng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan. T¹i khu vùc Trung CËn §«ng, ViÖt Nam hiÖn nay míi chØ cã Uû ban hçn hîp ChÝnh phñ häp hµng n¨m víi mét sè Ýt n­íc (nh­ Iraq, Ai CËp). 1.2. T¨ng c­êng hiÖu qu¶ trong ph¸t triÓn thÞ tr­êng Trung CËn §«ng ë tÇm quèc gia Tõ chç x¸c ®Þnh vai trß cña Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng míi, vÊn ®Ò tiÕp theo lµ ph¶i tiÕn hµnh c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy. C¸c gi¶i ph¸p ®ã nh­ sau: Mét lµ: §µm ph¸n víi c¸c n­íc vÒ tháa thuËn ­u ®·i tèi huÖ quèc (MFN) cho ViÖt Nam. ViÖt Nam ®· ký ®­îc HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i víi 8 trong sè 15 n­íc Trung CËn §«ng, nh­ng trong sè ®ã míi chØ cã Thæ NhÜ Kú cã tháa thuËn MFN víi n­íc ta. Néi dung c¬ b¶n trong ®µm ph¸n ®èi víi c¸c n­íc thuéc thÞ tr­êng míi nh­ Trung CËn §«ng cÇn h­íng vµo viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gi¶m nhËp siªu ®Ó tiÕn tíi c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i mét c¸ch hîp lý. Ngoµi ra, cÇn t¨ng c­êng ®µm ph¸n ®Ó thèng nhÊt c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng, tiªu chuÈn kü thuËt; níi láng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n­íc ta. Hai lµ: N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i Côc Xóc tiÕn thuéc Bé Th­¬ng m¹i cã nhiÖm vô t­ vÊn cho Bé x©y dùng lé tr×nh cô thÓ ®Ó ®­a hµng ho¸ ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Trung CËn §«ng. Côc sÏ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i vÒ thÞ tr­êng nµy (t¹o dùng c¬ së d÷ liÖu, trang Web). §Ó thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña m×nh, Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i cÇn ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ h¬n n÷a vÒ c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò c¸n bé. Ba lµ: Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin CÇn t¨ng c­êng trao ®æi th«ng tin víi c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi; phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc (V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé Th­¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch - §Çu t­, Bé Ngo¹i giao, Ng©n hµng Nhµ n­íc, c¸c ®¹i sø qu¸n, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i) víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc khai th¸c, xö lý th«ng tin phôc vô xuÊt khÈu. Cuèi cïng, c¸c th«ng tin nµy cÇn ph¶i ®­îc cung cÊp cho c¸c ®èi t­îng cÇn thiÕt theo con ®­êng ng¾n nhÊt víi gi¸ c¶ hîp lý, mét sè ®èi t­îng cÇn ®­îc Nhµ n­íc bao cÊp vÒ th«ng tin. 1.3. N©ng cao hiÖu qu¶ cña Th­¬ng vô, ®¹i diÖn th­¬ng m¹i N©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c tham t¸n vµ ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i c¸c n­íc Trung CËn §«ng. C¸c tham t¸n cÇn ph¶i lµ ®Çu mèi hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp trong n­íc. C¸c ho¹t ®éng hç trî cÇn thiÕt lµ: Th­êng xuyªn cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc b¹n, XuÊt b¶n c¸c s¸ch cÈm nang vÒ thÞ tr­êng ®ã (hiÖn míi chØ cã th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Dubai lµ ®ang biªn so¹n b¶n th¶o cuèn s¸ch "T×m hiÓu thÞ tr­êng Dubai" do Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i xuÊt b¶n), Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong n­íc sang tham gia héi chî th­¬ng m¹i t¹i n­íc b¹n; giíi thiÖu kh¸ch hµng vµ t­ vÊn vÒ thÞ tr­êng… Víi lîi thÕ cã Trung t©m Th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Dubai (m« h×nh showroom ®Çu tiªn ë Dubai chØ dïng ®Ó tr­ng bµy, giíi thiÖu s¶n phÈm cña mét n­íc), Th­¬ng vô n­íc ta t¹i ®©y cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thu thËp ®¸nh gi¸ cña ng­êi tiªu dïng n­íc nµy vÒ hµng hãa cña ViÖt Nam, hç trî c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham dù héi chî th­¬ng m¹i, tiÕp xóc víi b¹n hµng vµ t­ vÊn cho doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó Th­¬ng vô ho¹t ®éng tèt, rÊt cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng c¬ së vËt chÊt hç trî nhÊt ®Þnh. 1.4. X©y dùng chiÕn l­îc xóc tiÕn xuÊt khÈu theo h­íng ­u tiªn ph¸t triÓn thÞ tr­êng míi vµ mÆt hµng míi §Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®èi víi mÆt hµng dÖt may ë cÊp ChÝnh phñ víi c¸c néi dung lµ: Cung cÊp th«ng tin th­¬ng m¹i vÒ thÞ tr­êng, b¹n hµng, mÆt hµng cô thÓ th­êng xuyªn; Tæ chøc héi th¶o hay tËp huÊn vÒ c¸c kü n¨ng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hoÆc theo chuyªn ®Ò vÒ mét thÞ tr­êng nµo ®ã; Gi¶i ph¸p "matching" (kÕt mèi) c¸c nhµ xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam víi ng­êi nhËp khÈu ë Trung CËn §«ng; Tæ chøc kh¶o s¸t, tham quan thÞ tr­êng ®Ó doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp cËn thÞ tr­êng, gÆp gì b¹n hµng tiÒm n¨ng vµ t×m hiÓu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, v.v… Theo tµi liÖu cña Trung t©m Th­¬ng m¹i quèc tÕ thuéc Liªn HiÖp Quèc, hiÖn nay ®· cã 123 tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®­îc thµnh lËp t¹i gÇn 210 n­íc. Ngoµi ra cßn cã c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng nh­ cña APEC, ASEAN… T¹i ViÖt Nam ®· cã mÆt nhiÒu tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i n­íc ngoµi nh­ JETRO (NhËt), KOTRA (Hµn Quèc), CETRA (§µi Loan) ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶. §Ó cã mét tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cÊp ChÝnh phñ, nªn nghiªn cøu m« h×nh CETRA cña §µi Loan, bëi lÏ §µi Loan gièng ViÖt Nam ë chç cã nhiÒu doanh nghiÖp nhá vµ võa, s¶n xuÊt ®Ó h­íng ra xuÊt khÈu. §©y lµ m« h×nh tæ chøc do chÝnh quyÒn vµ t­ nh©n cïng lËp ra, kinh phÝ ho¹t ®éng ®­îc tµi trî bëi ng©n s¸ch vµ c¸c HiÖp héi C«ng nghiÖp - Th­¬ng m¹i. Tæ chøc nµy ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nhê m¹ng l­íi v¨n phßng ®¹i diÖn ë hÇu hÕt c¸c n­íc. N­íc ta ®ang tiÕn hµnh chiÕn l­îc xóc tiÕn cÊp Quèc gia, vµ ®©y lµ mét c¬ héi tèt cho ta häc hái. 1.5. ChiÕn l­îc vµ ph­¬ng thøc thÝch hîp ®Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng Trung CËn §«ng lµ mét thÞ tr­êng cã tÝnh ®Æc thï cao vÒ v¨n ho¸, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, t«n gi¸o, møc ®é më cöa thÞ tr­êng, do ®ã cÇn ph¶i chän lùa chiÕn l­îc vµ ph­¬ng thøc thÝch hîp ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng cã hiÖu qu¶. Gi¶i ph¸p tiÕp cËn ®èi víi khu vùc nµy nªn bao gåm hai giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: Chän 2 träng ®iÓm lµ thÞ tr­êng Dubai, C«-oÐt, tËn dông nh÷ng ­u thÕ næi bËt cña hai thÞ tr­êng nµy, tõ ®ã lµm bµn ®¹p tiÕn sang c¸c n­íc l¸ng giÒng nh­ ¶rËp Xªót, Iraq… T¹i c¸c ®Þa ®iÓm ®· ®­îc chän lµm bµn ®¹p, cÇn t¨ng c­êng quan hÖ ngo¹i giao, ®Æc biÖt lµ quan hÖ trªn lÜnh vùc kinh tÕ th­¬ng m¹i. T¹i C«-oÐt vµ Dubai, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã lîi thÕ h¬n v× c¶ hai ®Òu lµ cöa ngâ tiÕn vµo c¸c thÞ tr­êng quan träng, tõ l©u ®· lµ tr¹m trung chuyÓn lín hµng hãa cña c¶ thÕ giíi ®æ vÒ Trung CËn §«ng, cã hÖ thèng c¶ng biÓn vµ hµng kh«ng v« cïng thuËn lîi, thuÕ nhËp khÈu thÊp, tû lÖ t¸i xuÊt cao, cã quan hÖ th­¬ng m¹i cëi më víi nhiÒu n­íc… Quan träng h¬n c¶ lµ ViÖt Nam ®· thµnh lËp th­¬ng vô ë ®©y vµ cßn x©y dùng hai trung t©m th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Giai ®o¹n 2: "Cµy s©u cuèc bÉm". Sau khi ®· th©m nhËp ®­îc, sÏ më réng ph¹m vi ph©n phèi hµng dÖt may sang nhiÒu n­íc. Sau ®ã, nghiªn cøu kü h¬n vÒ ®Æc ®iÓm kinh doanh ë tõng n­íc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. 1.6. N©ng cao quyÒn kinh doanh vµ vai trß cho c¸c doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi QuyÒn kinh doanh vµ vai trß cña c¸c doanh nghiÖp cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. §èi víi thÞ tr­êng Trung CËn §«ng míi mÎ, Nhµ n­íc cÇn ®ãng vai trß quan träng trong giai ®o¹n ®Çu, nh­ng vÒ l©u dµi, vai trß quyÕt ®Þnh l¹i thuéc vÒ céng ®ång c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. ViÖc ban hµnh NghÞ ®Þnh 57/1998/N§ - CP quy ®Þnh chi tiÕt LuËt Th­¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®¹i lý mua b¸n hµng hãa víi n­íc ngoµi, NghÞ ®Þnh 44/2001/N§ - CP ®· n©ng cao sè l­îng doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ cÇn t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng vµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî hîp lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy tèt h¬n n÷a vai trß, quyÒn h¹n vµ kh¶ n¨ng cña m×nh. HÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Trung CËn §«ng xa x«i nªn bao gåm: Quü th­ëng xuÊt khÈu, trî gi¸ ®Ó xuÊt khÈu, gi¶m thuÕ xuÊt khÈu, v.v… 1.7. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng Trung CËn §«ng ë khÝa c¹nh v¨n hãa vµ tËp qu¸n tiªu dïng b¶n ®Þa; n¾m râ nhu cÇu thÞ tr­êng muèn th©m nhËp (cÇn lo¹i hµng g×, cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi kh«ng), yªu cÇu vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶, ®èi thñ c¹nh tranh, ph¸p luËt n­íc së t¹i, thÞ hiÕu tiªu dïng, mÉu m·, c¸c h×nh thøc th«ng quan vµ thanh to¸n quèc tÕ. 2. §èi víi ngµnh dÖt may (HiÖp héi ngµnh nghÒ, doanh nghiÖp) 2.1. TiÕp cËn th«ng tin ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng Trong thêi ®¹i hiÖn nay, th«ng tin lµ ch×a khãa dÉn ®Õn thµnh c«ng. Cã hai m¶ng th«ng tin rÊt cÇn cho c¸c doanh nghiÖp lµ: m¶ng th«ng tin liªn quan ®Õn nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vµ m¶ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §èi víi Trung CËn §«ng lµ thÞ tr­êng míi, khã th©m nhËp vµ tiÒm Èn nhiÒu rñi ro, c¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt thªm c¸c th«ng tin vÒ nh÷ng quy ®Þnh riªng cña b¹n ®èi víi ViÖt Nam. Nguån cung cÊp th«ng tin gåm cã: Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c Vô liªn quan, c¸c tæ chøc ngµnh nghÒ, c¸c tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô cung cÊp th«ng tin (nh­ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, Trung t©m th«ng tin - Bé Th­¬ng m¹i). Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ khai th¸c th«ng tin tõ c¸c ®¹i sø qu¸n. C¸ch tèt nhÊt lµ doanh nghiÖp nªn tiÕp cËn th«ng tin kÓ c¶ m¹ng tin trong n­íc vµ m¹ng tin n­íc ngoµi ®Ó xö lý kÞp thêi nh÷ng th«ng tin sai lÖch. Ph¶i thõa nhËn r»ng Trung CËn §«ng lµ thÞ tr­êng mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn thiÕu th«ng tin trÇm träng. 2.2. T¨ng c­êng tiÕp xóc víi thÞ tr­êng, qua Trung t©m th­¬ng m¹i, Héi chî th­¬ng m¹i §èi víi thÞ tr­êng Trung CËn §«ng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña ta ®· xuÊt khÈu ®­îc mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh nh­ng kim ng¹ch cßn qu¸ nhá bÐ. H¬n n÷a, ta l¹i th­êng xuÊt khÈu qua c¸c c«ng ty trung gian, v× vËy hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao. §Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng nµy, cÇn t×m c¸ch tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu cña n­íc së t¹i th«ng qua c¸c h×nh thøc héi chî, triÓn l·m, trung t©m th­¬ng m¹i vµ tranh thñ tiÕp xóc doanh nghiÖp b¹n b»ng c¸ch mêi hä sang th¨m ViÖt Nam. Sau sù kiÖn khñng bè n­íc Mü ngµy 11/9, cã mét xu thÕ míi trong t©m lý giíi th­¬ng gia Trung CËn §«ng (®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã quan hÖ th­¬ng m¹i rÊt chÆt chÏ víi Mü nh­ C«-oÐt). §ã lµ xu h­íng quay vÒ lµm ¨n vµ quan hÖ nhiÒu h¬n víi c¸c n­íc thuéc khèi ¶rËp vµ c¸c n­íc ch©u ¸. ThÓ hiÖn cô thÓ lµ ngµy cµng nhiÒu ng­êi ¶rËp nãi chung vµ C«-oÐt nãi riªng ®i du lÞch tr¸nh nãng kÕt hîp th¨m dß thÞ tr­êng t¹i c¸c n­íc §«ng Nam ¸ (Th¸i Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines) trong mïa hÌ võa qua. ViÖt Nam còng b¾t ®Çu ®­îc b¹n quan t©m Nguån: B¸o c¸o c«ng t¸c n¨m 2002 cña Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i C«-oÐt . Ta cÇn ph¶i tËn dông tèt c¬ héi thuËn lîi nµy. 2.3. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cÊp doanh nghiÖp §Ó tõng b­íc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng Trung CËn §«ng, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ë n­íc ta cÇn ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p sau: N©ng cao n¨ng lùc cña l·nh ®¹o, sö dông hiÖu qu¶ mäi sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc, v.v… ThÞ tr­êng Trung CËn §«ng kh«ng cã ®ßi hái kh¾t khe vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng mµ tr¸i l¹i cßn kh¸ dÔ tÝnh. Th«ng qua Trung t©m Th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i C«-oÐt vµ Dubai, chóng ta nhËn ®­îc ®¸nh gi¸ kh¸ tÝch cùc cña ng­êi tiªu dïng b¶n ®Þa: chÊt l­îng hµng cña ViÖt Nam kh¸ tèt, hµng ®Ñp, cã thÓ c¹nh tranh ®­îc. Tuy nhiªn, kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ thÊp c«ng t¸c ®ãng gãi bao b× vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm, c¸c kh©u hoµn thiÖn s¶n phÈm (nh­ lau chïi tr­íc khi ®ãng gãi). Ho¹t ®éng Marketing cho hµng xuÊt khÈu còng ch­a ®­îc ®Çu t­ ®óng møc, kÓ c¶ c¸c l« hµng mÉu còng kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c tiªu chuÈn th­¬ng m¹i (commercial standards). Kh¸ch hµng cho r»ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i c¶i tiÕn kh©u ®ãng gãi xuÊt khÈu, bao b× nh·n m¸c ph¶i cã ®ñ c¸c th«ng tin thiÕt thùc vÒ kÝch cì, mµu s¾c, gi¸ c¶; ph¶i ra c¸c s¸ch h­íng dÉn sö dông ®Ó theo kÞp vµ xøng ®¸ng víi chÊt l­îng s¶n phÈm. NÕu lµm tèt ®­îc nh÷ng nhiÖm vô trªn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may míi t¨ng lªn ®¸ng kÓ. 2.4. Sö dông hiÖu qu¶ c¸c dÞch vô hç trî xuÊt khÈu Thø nhÊt, dÞch vô th«ng tin: HiÖn c«ng t¸c th«ng tin t×m hiÓu thÞ tr­êng cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp n­íc ta ®Òu rÊt yÕu. Ch­a cã mét doanh nghiÖp nµo thiÕt lËp ®­îc ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ë khu vùc Trung CËn §«ng. H¹n chÕ nµy ®· ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp thu nh÷ng ph¶n øng vµ thay ®æi cña thÞ tr­êng còng nh­ th«ng tin vÒ thêi trang thÕ giíi. ChÝnh v× vËy, sö dông dÞch vô th«ng tin ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ kh«ng thÓ thiÕu. Thø hai, dÞch vô qu¶ng c¸o - triÓn l·m: T¹i hai thÞ tr­êng träng ®iÓm ë Trung CËn §«ng lµ Dubai vµ C«-oÐt ®· cã Trung t©m th­¬ng m¹i ViÖt Nam. §©y lµ n¬i c¸c doanh nghiÖp dÖt may n­íc ta cã thÓ triÓn l·m, tr­ng bµy s¶n phÈm cña m×nh mét c¸ch th­êng xuyªn víi mét chi phÝ gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ. Thø ba, dÞch vô tµi chÝnh - b¶o hiÓm: HiÖn nay n­íc ta cã h¬n 4.200 tæ chøc dÞch vô tµi chÝnh, tÝn dông, trong ®ã cã 10 c«ng ty b¶o hiÓm vµ 4 c«ng ty thuª mua tµi chÝnh ®¶m nhiÖm c¸c dÞch vô nµy. B¶o hiÓm hµng hãa xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu víi hai h×nh thøc lµ: mua b¶o hiÓm ngay sau khi më L/C vµ ký hîp ®æng "b¶o hiÓm bao" cho c¶ n¨m hoÆc cho c¶ l« hµng lín. §èi víi thÞ tr­êng cã møc ®é rñi ro cao nh­ Trung CËn §«ng, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam cÇn thiÕt ph¶i sö dông dÞch vô nµy. Thø t­, dÞch vô kiÓm nghiÖm gi¸m ®Þnh hµng xuÊt khÈu. T¹i ViÖt Nam, viÖc kiÓm nghiÖm ®Ó chøng nhËn hµng hãa vµ xuÊt xø hµng hãa do c¸c tæ chøc Nhµ n­íc vµ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp thùc hiÖn. Cßn ®èi víi gi¸m ®Þnh hµng hãa, c¶ n­íc cã 7 tæ chøc (3 cña Nhµ n­íc) thùc hiÖn. V× vËy, doanh nghiÖp cÇn sö dông linh ho¹t vµ hîp lý c¸c tæ chøc gi¸m ®Þnh. Thø n¨m, dÞch vô vËn t¶i, giao nhËn kho vËn. ViÖc vËn chuyÓn hµng hãa xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta, nhÊt lµ ®Õn nh÷ng thÞ tr­êng xa x«i nh­ Trung CËn §«ng, do c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®¶m nhËn lµ chñ yÕu. Nguyªn nh©n lµ ®éi tµu cña ViÖt Nam cßn ch­a ph¸t triÓn, gi¸ c¶ ®¾t h¬n møc trung b×nh quèc tÕ, søc c¹nh tranh thÊp vµ ®a sè doanh nghiÖp trong n­íc chñ yÕu mua CIF, b¸n FOB. C¸c chi phÝ giao th«ng, chi phÝ dÞch vô giao nhËn ë ViÖt Nam hiÖn cßn qu¸ cao so víi c¸c n­íc. NÕu göi container, chi phÝ nµy cao gÊp 3 lÇn Singapore, kho¶ng 2,5 lÇn so víi Kualar Lumper, 2 lÇn so víi Jakarta… céng thªm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh­ gi¸ ®iÖn, gi¸ nhËp x¬ cao… khiÕn gi¸ thµnh t¨ng lªn, lµm h¹n chÕ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Thø s¸u, dÞch vô t­ vÊn ph¸p luËt. DÞch vô nµy bao gåm: dÞch vô ®Æt yªu cÇu, ®µm ph¸n kinh doanh, cung cÊp th«ng tin ph¸p luËt vÒ thuÕ, ng©n hµng tµi chÝnh b¶o hiÓm, h¶i quan, h­íng dÉn thñ tôc lËp hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng; t­ vÊn lùa chän c«ng nghÖ, chuyÓn giao c«ng nghÖ; hç trî doanh nghiÖp khi cã tranh chÊp, b¶o vÖ quyÒn lîi cña doanh nghiÖp tr­íc Toµ ¸n vµ Träng tµi Kinh tÕ. HiÖn nµy, c¶ n­íc cã 25 c«ng ty luËt trong n­íc, 25 c«ng ty luËt n­íc ngoµi, h¬n 200 v¨n phßng vµ trung t©m t­ vÊn, 42 chi nh¸nh c«ng ty luËt n­íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng. MÆc dï ®· cã b­íc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh vÒ sè l­îng nh­ng do chÊt l­îng t­ vÊn cña c¸c tæ chøc trong n­íc cßn h¹n chÕ nªn Ýt doanh nghiÖp xuÊt khÈu t×m ®Õn c¸c chuyªn gia t­ vÊn. Tãm l¹i Do cßn khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn chi phÝ b×nh qu©n cho dÞch vô hç trî xuÊt khÈu trong gi¸ thµnh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung cßn thÊp, trong ®ã phÇn lín dµnh cho c¸c dÞch vô buéc ph¶i sö dông nh­ vËn t¶i, ng©n hµng, kÕ to¸n. Nh÷ng dÞch vô míi nh­ nghiªn cøu ph¸t triÓn (R&D), tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, th«ng tin thÞ tr­êng, b¶o hiÓm… cßn chiÕm tû träng hÕt søc khiªm tèn. ViÖc hiÓu vµ sö dông dÞch vô trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp lµ rÊt cÇn thiÕt. V× vËy, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, gi¶m thiÓu rñi ro t¹i thÞ tr­êng míi, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu dÖt may cÇn sö dông c¸c dÞch vô hç trî xuÊt khÈu vµo Trung CËn §«ng mét c¸ch hîp lý. 2.5. N©ng cao vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng C¸c doanh nghiÖp dÖt may tËp hîp nhau trong HiÖp héi DÖt may. §©y lµ tæ chøc phi ChÝnh phñ, tËp hîp vµ ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Thùc tiÔn cho thÊy: Trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay, vai trß cña HiÖp héi lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt trong viÖc ®Þnh h­íng cho c¸c doanh nghiÖp, khi Nhµ n­íc ®· h¹n chÕ can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh. §èi víi thÞ tr­êng Trung CËn §«ng lµ thÞ tr­êng hiÖn ®ang cã nhu cÇu nhËp khÈu lín vÒ hµng may mÆc, HiÖp héi DÖt may cÇn phèi hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp, liªn kÕt c¸c ngµnh hµng ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, tr¸nh t×nh tr¹ng "Gµ nhµ ®¸ nhau" ®Ó cho n­íc kh¸c "Ng­ «ng ®¾c lîi". §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, bªn c¹nh nç lùc tù th©n cña HiÖp héi, Nhµ n­íc còng cÇn sím ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng vµ quy ®Þnh râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña HiÖp héi. 2.6. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a tam gi¸c: Nhµ n­íc, HiÖp héi, doanh nghiÖp Nh­ ®· ph©n tÝch, vai trß cña Nhµ n­íc sÏ t¹o ra hµnh lang ph¸p lý vµ m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng th©m nhËp thÞ tr­êng. Khi c¸c doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ c¶ vÒ kinh phÝ lÉn n¨ng lùc, ch­a thÓ khai th«ng ®­îc thÞ tr­êng nµy th× Nhµ n­íc l¹i bµn giao nã cho HiÖp héi ngµnh nghÒ. Nh­ vËy, HiÖp héi DÖt may sÏ cã vai trß cÇu nèi gi÷a Nhµ n­íc vµ h¬n 800 doanh nghiÖp dÖt may trong n­íc. HiÖp héi cã thÓ ®Ò xuÊt, tham m­u cho Nhµ n­íc trong viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh. 3. Gi¶i ph¸p ®èi víi nguån hµng xuÊt khÈu §iÓm mÊu chèt, cèt lâi ®¶m b¶o cho hµng dÖt may cña ta th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Trung CËn §«ng lµ t¹o ra mét nguån hµng phï hîp, cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng nµy. Søc c¹nh tranh ®ã ®­îc quy ®Þnh bëi c¸c yªu tè nh­ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶ cña hµng hãa ®ã… Víi c¸c n­íc ph¸t triÓn, thÞ tr­êng khu vùc Trung CËn §«ng lµ thÞ tr­êng kh«ng ®ßi hái chÊt l­îng cao nh­ng gi¸ ph¶i c¹nh tranh. Gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt ®èi víi nguån hµng nãi chung vµ mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm nãi riªng lµ lµm thÕ nµo t¹o ra c¸c s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. C¨n cø vµo c¸c ph©n tÝch trªn ®©y, dÖt may ®ang lµ mÆt hµng xuÊt khÈu cã nhiÒu ­u thÕ t¹i thÞ tr­êng Trung CËn §«ng. ë giai ®o¹n ®Çu, khi tiÒm n¨ng vèn cßn yÕu, c«ng nghÖ cßn l¹c hËu, c¹nh tranh vÒ gi¸ gÆp nhiÒu bÊt lîi th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn tËp trung vµo kh©u thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm, mµu s¾c, chÊt liÖu phï hîp thÞ hiÕu, ghi nh·n m¸c b»ng tiÕng ¶rËp, v.v lµ sÏ cã thÓ ®¸p øng ®­îc thÞ tr­êng nµy. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n tiÕp theo 2005 - 2010, khi gi¸ lao ®éng ngµnh dÖt may n­íc ta kh«ng cßn rÎ n÷a, tr×nh ®é kü thuËt vµ n¨ng suÊt lao ®éng ®· ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ… th× c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña ViÖt Nam nªn chuyÓn sang s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã chÊt l­îng cao h¬n, tinh tÕ vµ thêi trang h¬n, s¶n phÈm cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín h¬n. Lóc ®ã, ®ßi hái vÒ chÊt l­îng cña thÞ tr­êng Trung CËn §«ng sÏ cã thÓ cao t­¬ng ®­¬ng víi c¸c khu vùc kh¸c vµ ta cã thÓ s½n sµng ®¸p øng ®­îc ngay. 4. Gi¶i ph¸p ®èi víi mét sè n­íc cô thÓ 4.1. §èi víi Thæ NhÜ Kú Thæ NhÜ Kú lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ ®· thiÕt lËp mèi quan hÖ vÒ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam tõ l©u. Kim ng¹ch XNK cña hai n­íc n¨m 2000 ®¹t møc 18 triÖu USD, trong ®ã ViÖt Nam xuÊt sang Thæ NhÜ Kú lµ 15,6 triÖu USD vµ nhËp khÈu lµ 2,4 triÖu USD. HiÖn nay, tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 8 n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam sang Thæ NhÜ Kú ®· ®¹t gÇn 1,6 triÖu USD, v­ît møc h¬n 1,5 triÖu USD cho c¶ n¨m 2002. Th«ng qua Thæ NhÜ Kú- mét n­íc thµnh viªn cña EU, ViÖt Nam cã thÓ ®­a hµng may mÆc vµo EU. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy thùc chÊt lµ Thæ NhÜ Kú t¸i xuÊt hµng cña ta nªn chØ nh÷ng mÆt hµng nµo cã l·i th× phÝa c¸c c«ng ty cña hä míi nhËn víi c¸c doanh nghiÖp cña ta. H¬n n÷a, vÒ mÆt gi¸ c¶, chÊt l­îng, nhiÒu mÆt hµng cña ta kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña Thæ NhÜ Kú, do ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta qua con ®­êng nµy cßn thÊp. Trong thêi gian tíi, ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n­íc ta vµo Thæ NhÜ Kú, c¸c doanh nghiÖp cña ta cÇn tiÕn hµnh mét sè gi¶i ph¸p nh­: ®Èy m¹nh trao ®æi, t×m thªm b¹n hµng xuÊt khÈu; t¨ng c­êng t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ tr­êng Thæ NhÜ Kú; ®­a c¸c c«ng ty ta ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tham gia héi chî quèc tÕ t¹i Izmir, vµ mêi c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña Thæ NhÜ Kú tham gia c¸c héi chî triÓn l·m chuyªn ngµnh dÖt may t¹i ViÖt Nam, nh­: Héi chî dÖt may, triÓn l·m thêi trang, v.v… Thæ NhÜ Kú lµ thµnh viªn cña EU nªn c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh, tiªu chuÈn vÒ hµng dÖt may nhËp khÈu cã nhiÒu nÐt gièng EU, v× vËy ViÖt Nam cã thÓ t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh cña n­íc nµy dùa vµo c¸c quy ®Þnh cña EU - thÞ tr­êng nhËp khÈu dÖt may chñ lùc vµ quen thuéc cña ViÖt Nam. 4.2. §èi víi C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶rËp thèng nhÊt T¹i khu vùc Trung CËn §«ng, mét trong hai thÞ tr­êng träng ®iÓm sÏ lµ Dubai (C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶rËp thèng nhÊt), ®©y còng lµ mét trong nh÷ng cöa ngâ cña khu vùc Trung CËn §«ng vµ lµ ®Þa ®iÓm trung chuyÓn hµng hãa ®i Syria, ¶rËp Xªót, ch©u Phi, ch©u ¢u… HiÖn nay, UAE lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may lín thø nh× cña ViÖt Nam t¹i khu vùc Trung CËn §«ng, víi gi¸ trÞ nhËp khÈu 3,44 triÖu USD (tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 8-2003). C¸c c«ng ty cña C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶rËp thèng nhÊt lµm ¨n ®øng ®¾n, gi÷ ch÷ tÝn, m«i tr­êng kinh doanh l¹i tù do, hÇu nh­ kh«ng cã thuÕ nhËp khÈu nªn c¸c c«ng ty cña ViÖt Nam cÇn cè g¾ng th©m nhËp nhanh vµo thÞ tr­êng nµy vµ lÊy ®©y lµm bµn ®¹p ®Ó tiÕn sang c¸c n­íc l©n cËn trong khu vùc. Thêi gian võa qua, mét sè c«ng ty cña ViÖt Nam ®· tham dù thµnh c«ng héi chî tæ chøc t¹i Dubai do cã sù phèi hîp víi c¬ quan ®¹i diÖn cña ViÖt Nam t¹i Dubai. Bé Th­¬ng m¹i hiÖn ®ang x©y dùng ph­¬ng ¸n cô thÓ nh»m gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc nµy. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp: CÇn ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm hµng dÖt may t¹i thÞ tr­êng nµy b»ng c¸ch gi¶m gi¸ thµnh, nh·n m¸c ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu, chÊt liÖu v¶i vµ kiÓu d¸ng thiÕt kÕ ph¶i phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng. Khi chµo hµng cÇn chµo ®óng gi¸, v× thÞ tr­êng nµy kh«ng ®ßi hái c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ chÊt l­îng cao mµ gi¸ c¶ qu¸ ®¾t. 4.3. §èi víi C«-oÐt ViÖt Nam vµ C«-oÐt thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao ngµy 10-01-1976 vµ hai n­íc ®· ký HiÖp ®Þnh hîp t¸c Kinh tÕ, Khoa häc kü thuËt vµ V¨n ho¸ vµ HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i th¸ng 5-1995. §èi víi mÆt hµng dÖt may: Gi¸ hµng cña ViÖt Nam hiÖn nay cao h¬n hµng cña mét sè n­íc xung quanh nh­ Ên §é, Th¸i Lan, Trung Quèc, Malaysia, Indonesia vµ mét sè n­íc thuéc khu vùc Trung §«ng cã nguån hµng dÖt may xuÊt khÈu gièng ta nh­ Thæ NhÜ Kú. Thªm vµo ®ã, c­íc vËn t¶i cao lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng C«-oÐt. §iÒu cÇn l­u ý lµ: MÆc dï thÞ tr­êng néi ®Þa nhá nh­ng C«-oÐt lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu dÖt may æn ®Þnh v× n­íc nµy phô thuéc chñ yÕu vµ l©u dµi vµo nhËp khÈu. §Ó n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ta sang C«-oÐt, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i kh«ng chØ t¹o ra nguån hµng cã gi¸ trÞ c¹nh tranh mµ cßn cÇn ®Çu t­ vµo kh©u x©m nhËp thÞ tr­êng, t×m hiÓu ®Æc tr­ng vµ tËp tôc bu«n b¸n. Muèn x©m nhËp ®­îc vµ cã chç ®øng l©u dµi t¹i C«-oÐt, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam nªn cã ®Çu t­ ban ®Çu, t×m ®èi t¸c b¶n ®Þa lµm ®¹i lý, b¶o l·nh, liªn kÕt liªn doanh… ®Ó më cöa hµng, phßng tr­ng bµy s¶n phÈm hoÆc trung t©m th­¬ng m¹i, thay v× dïng c¸ch truyÒn thèng lµ "më L/C - trao hµng". 4.4. §èi víi Iran HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu dÖt may ViÖt Nam cßn ch­a tin t­ëng ë kh©u thanh to¸n víi c¸c ®èi t¸c nhËp khÈu Iran, mÆc dï ng©n hµng hai n­íc ®· ký biªn b¶n ghi nhí. Do ch­a n¾m ®­îc c¸c thñ tôc th­¬ng m¹i cña Iran nªn c¸c doanh nghiÖp cña ta rÊt ng¹i giao dÞch bu«n b¸n vµ më réng thÞ tr­êng, trong thêi gian qua ta chñ yÕu giao dÞch, ký hîp ®ång víi nh÷ng kh¸ch hµng quen biÕt. Tuy nhiªn, viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng 72 triÖu d©n - lín nhÊt khu vùc Trung CËn §«ng- nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt, v× vËy trong thêi gian tíi cÇn tiÕn hµnh sím mét sè biÖn ph¸p sau ®©y: Nghiªn cøu kh¶ n¨ng vµ tæ chøc ®­a mét sè doanh nghiÖp dÖt may cã uy tÝn cña ViÖt Nam (nh­ dÖt Th¸i TuÊn, dÖt Th¾ng Lîi, May 10, May ViÖt TiÕn) tham gia héi chî quèc tÕ t¹i Tehran, g©y dùng uy tÝn b­íc ®Çu cho hµng dÖt may cña chóng ta t¹i thÞ tr­êng Iran, Phèi hîp víi §¹i sø qu¸n ta t¹i Tehran vµ §¹i sø qu¸n Iran t¹i Hµ Néi tæ chøc ®oµn doanh nghiÖp dÖt may cña hai n­íc th¨m viÕng lÉn nhau, t×m ®èi t¸c, trao ®æi cô thÓ, cëi më ®Ó hiÓu biÕt vµ thÊy râ ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña nhau, qua ®ã t¹o lßng tin trong viÖc më réng xuÊt - nhËp khÈu mÆt hµng, KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng dÖt may ®Æc thï cña b¶n ®Þa (nh­ ¸o kho¸c dµi cho nam giíi, ¸o chïng mµu ®en vµ kh¨n ®éi ®Çu chÊt liÖu lôa cho phô n÷). Ngoµi ra, quÇn ¸o trÎ em còng lµ mÆt hµng cã tiÒm n¨ng tiªu thô lín, KhuyÕn khÝch viÖc më réng c¸c h×nh thøc bu«n b¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp dÖt - may hai n­íc ch¼ng h¹n nh­ ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng (®æi lôa t¬ t»m lÊy th¶m Ba T­- ®Òu lµ hai mÆt hµng thñ c«ng truyÒn thèng, cïng cã gi¸ trÞ cao vµ ®­îc ­a chuéng ®Æc biÖt). 4.5. §èi víi Iraq Iraq lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam lín nhÊt trong khu vùc (3 triÖu USD n¨m 2002 vµ vät lªn møc h¬n 29 triÖu USD trong 8 th¸ng 2003). Tr­íc khi chiÕn tranh næ ra ë Iraq, ChÝnh phñ ta trùc tiÕp qu¶n lý mäi giao dÞch kinh tÕ víi thÞ tr­êng nµy. N¨m 2002, mÆc dï kh«ng khÝ chiÕn tranh ®· rÊt c¨ng th¼ng, nh­ng Héi chî Baghdad vÉn tiÕn hµnh b×nh th­êng. ViÖt Nam tham gia víi gian hµng 150 m2, ®­îc tÆng huy ch­¬ng vµng vµ ®Ých th©n Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam Tr­¬ng §×nh TuyÓn ®· dù lÔ khai m¹c. Trong thêi gian Bé tr­ëng ë Iraq, nhiÒu cuéc tiÕp xóc vµ hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®· ®­îc ký. T¹i Iraq, tr­íc khi chiÕn tranh víi Mü næ ra, hµng dÖt may xuÊt khÈu cña n­íc ta ®· ®­îc ng­êi tiªu dïng néi ®Þa biÕt ®Õn th«ng qua mèi quan hÖ nång th¾m gi÷a hai Nhµ n­íc. HiÖn nay, lÖnh cÊm vËn cña Liªn HiÖp quèc ®èi víi Iraq ®· ®­îc b·i bá, lµ c¬ héi cho mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may ViÖt Nam trë l¹i víi thÞ tr­êng Iraq, nhÊt lµ sau khi thµnh lËp Trung t©m th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam t¹i Iraq. 4.6. §èi víi ¶rËp Xªót §©y lµ mét trong nh÷ng n­íc giµu cã vµ kinh tÕ ph¸t triÓn cña khu vùc Trung §«ng. C¬ héi ®èi víi hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo n­íc nµy nh×n chung rÊt lín, tuy nhiªn kim ng¹ch thùc tÕ th× vÉn ë møc khiªm tèn. ThÞ tr­êng ¶rËp Xªót lµ mét thÞ tr­êng rÊt míi, do vËy viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ ®èi t¸c lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc m¾t, trong khi ch­a trùc tiÕp x©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy, ta cã thÓ sö dông Dubai lµm ®iÓm trung chuyÓn ®Ó ®­a hµng dÖt may vµo ®©y. T¹i thÞ tr­êng ¶rËp Xªót, hµng ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh víi hµng cña Trung Quèc, Ên §é, Th¸i Lan- ®Òu lµ nh÷ng n­íc s¶n xuÊt hµng dÖt may cã uy tÝn cña khu vùc vµ thÕ giíi. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp dÖt may n­íc ta cÇn ®Çu t­ thÝch ®¸ng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vÒ mÉu m·, gi¸ c¶… KÕt luËn Trung CËn §«ng lµ mét thÞ tr­êng hÕt søc tiÒm n¨ng. NÕu nh­ x­a kia, ®©y lµ m¶nh ®Êt cña nh÷ng cuéc phiªu l­u kú thó, cña nh÷ng c©u chuyÖn thÇn tiªn vÒ mét v­¬ng quèc trï phó nµo ®ã, th× nay ®· lµ khu vùc thÞ tr­êng ®Æc biÖt nh¹y c¶m víi thÕ giíi. Nã chÝnh lµ vïng gi¸p ranh vÒ quyÒn lîi kinh tÕ-chÝnh trÞ gi÷a Ph¸p (ch©u Phi), Anh (Nam ¸) vµ T©y Ban Nha - Italia (vïng §Þa Trung H¶i), h¬n thÕ n÷a cßn bÞ Mü tõ l©u nhßm ngã. Khèi thÞ tr­êng 15 n­íc Håi gi¸o nµy cã thÞ hiÕu tiªu dïng t­¬ng ®èi gièng nhau: cïng cã nguån gèc v¨n hãa ¶rËp, cïng chÞu ¶nh h­ëng bëi tÝn ng­ìng ®¹o Håi, vµ quan träng nhÊt, lµ cïng cã nÒn kinh tÕ xoay quanh nh÷ng giÕng dÇu. Víi chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng hãa c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam, Trung CËn §«ng ®ang lµ mét thÞ tr­êng xuÊt khÈu høa hÑn vµ hÕt søc phï hîp víi ®Þnh h­íng míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Trong c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n­íc ta, hµng dÖt may kh«ng chØ lµ mét mòi nhän cÇn ®Çu t­ träng ®iÓm mµ cßn lµ mét mÆt hµng nhËp khÈu thiÕt yÕu cho c¸c n­íc Trung CËn §«ng- vèn l©u nay chØ ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo nguån dÇu má. Cã thÓ nãi, hµng dÖt may cña ViÖt Nam hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng b¶n ®Þa vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ mµu s¾c. Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo ViÖt Nam vµo Trung CËn §«ng, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i l­u ý ®Õn v¨n hãa tiªu dïng vµ nh÷ng ®Æc tr­ng v« h×nh nh­ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín t¹i thÞ tr­êng nµy.