Đề tài Nghiên cứu khả năng áp dụng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 cho nhà máy Sữa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI I.1 GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI  Trong quá trình phát triển không ngừng của xã hội, loài người đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong các lĩnh vực kinh tế xã hội với một trình độ khoa học kỹ thuật hiện đại, nhưng đồng thời cũng gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho môi trường sinh thái. Sự ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường, suy giảm tài nguyên, sự thay đổi khí hậu toàn cầu là hậu quả trực tiếp, gián tiếp của tác động do các dự án, chính sách không thân thiện với môi trường gây ra.  Nước ta đang ở trong thời kì công nghiệp hóa-hiện đại hóa, quá trình này tạo ra những thay đổi to lớn về mặt kinh tế nhưng đồng thời nó cũng để lại những hậu quả nặng nề về môi trường. Việc phá hủy tài nguyên thiên nhiên, sử dụng tài nguyên thiên nhiên không hợp lý đã trực tiếp hay gián tiếp ảnh hưởng đến môi trường hiện tại và tương lai.  Ngày nay, việc quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và chống ô nhiễm đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của mọi quốc gia trên thế giới. Việt Nam muốn hội nhập trong nền kinh tế khu vực và thế giới phải chấp nhận những luật chung đó của nó. Do đó, việc áp dụng các bộ tiêu chuẩn quốc tế về môi trường sẽ giúp chúng ta hội nhập dễ dàng và nhanh chóng.  ISO 14001 là tiêu chuẩn chứng nhận về hệ thống quản lý môi trường trong bộ tiêu chuẩn ISO 14000 do tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế ban hành và được áp dụng vào Việt Nam năm 1998. Tiêu chuẩn nhằm định hướng cho các doanh nghiệp đưa ra các hoạt động quản lý môi trường song song với hoạt động quản lý sản xuất, góp phần không nhỏ trong việc nâng cao uy tín của doanh nghiệp và đảm bảo cho sản phẩm của doanh nghiệp đó hòa nhập thuận lợi vào thị trường quốc tế, đồng thời tiêu chuẩn thể hiện một phương pháp khoa học để tiến hành một cách hiệu quả công tác quản lý môi trường.  Cùng với xu thế phát triển ISO 14001 ngày càng tăng nhanh và nắm bắt được tình hình trên, Công ty Sữa Vinamilk nghiên cứu áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004. Để vận dụng những kiến thức đã học và giúp đỡ công ty trong quá trình xem xét, tiền đánh giá quá trình hoạt động của công ty theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004, em đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu khả năng áp dụng HTQLMT theo Tiêu chuẩn ISO 14001:2004 cho Nhà Máy Sữa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ” I.2 TÍNH CẤP THIẾT VÀ LÝ DO HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI  Hiện nay, việc bảo vệ môi trường đã trở thành vấn đề toàn cầu chứ không chỉ là việc riêng của một quốc gia nào cả. Nhiều nước trên thế giới đã yêu cầu sản phẩm muốn nhập khẩu phải có “nhãn xanh” ISO 14001. Bên cạnh một số điều kiện khác, ISO 14001 đã trở thành “giấy thông hành” quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào thị trường thế giới.  Hơn thế nữa, đất nước chúng ta đã từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới nên tính cạnh tranh của mỗi công ty ngày càng phải được nâng cao. Đây chính là phương pháp duy nhất để các doanh nghiệp Việt Nam có thể cùng hội nhập và phát triển. Một trong những yếu tố cạnh tranh cần quan tâm hiện nay đó là việc chứng tỏ cho khách hàng và các bên hữu quan thấy được sự quan tâm đến môi trường của doanh nghiệp; cụ thể là các kết quả hoạt động môi trường tốt thông qua việc kiểm soát ảnh hưởng môi trường do các hoạt động, sảm phẩm và dịch vụ của mình, mà hệ thống quản lý môi trường là bằng chứng rõ ràng và dễ thấy nhất.  Khi nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, mức sống của người dân đang nâng cao thì nhu cầu về việc sử dụng các loại sữa tốt, có uy tín ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Đáp ứng nhu cầu này, trên thị trường đã có rất nhiều loại sữa trong nước lẫn nước ngoài cạnh tranh với nhau, và công ty Sữa Vinamilk cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. Công ty đang trên bước đường tự khẳng định mình, khẳng định vị thế trong nước, trong khu vực và trên thế giới. Để thực hiện tốt đồng thời cả mục tiêu kinh tế và mục tiêu môi trường, cung cấp cho khách hàng những sản phẩm, dịch vụ có chất lượng cao, được thực hiện trong điều kiện đảm bảo môi trường; đồng thời nâng cao tính cạnh tranh trong thị trường khu vực và thế giới thì việc xây dựng và áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 là điều vô cùng cần thiết và cần làm ngay.  Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực thi HTQLMT cho công ty Sữa Vinamilk là điều hết sức thiết thực, và đó cũng chính là lý do mà em chọn đề tài này I.3 MỤC TIÊU ĐỀ TÀI  Nghiên cứu các yêu cầu và cơ sở cần thiết cho việc xây dựng mô hình hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 cho công ty Sữa Vinamilk, bao gồm mọi hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của công ty.  Đề xuất các bước đi căn bản và tính toán các chi phí mà công ty phải chi trả từ khi áp dụng đến khi chứng nhận hệ thống để Ban Giám Đốc công ty có cái nhìn tổng thể và phân bổ nguồn lực cũng như kinh phí một cách phù hợp. I.4 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Để đạt được mục tiêu đề ra, đề tài được thực hiện với các nội dung sau:  Giới thiệu tóm lược về HTQLMT ISO 14001  Tìm hiểu hiện trạng và năng lực quản lý môi trường tại công ty Sữa Vinamilk. Qua đó xem xét, đánh giá khả năng áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 của Công ty.  Xây dựng những qui trình xác định khía cạnh môi trường có ý nghĩa tại công ty  Đề xuất chương trình áp dụng ISO 14001:2004 cho công ty Sữa Vinamlik tại chi nhánh Cần Thơ. I.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nghiên cứu khả năng áp dụng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 cho công ty Sữa Vinamilk là một đề tài dựa trên tình hình thực tế cụ thể của công ty. Để thực hiện đề tài, các phương pháp nghiên cứu sau đây được sử dụng: I.5.1 Phương pháp luận  Trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần hiện nay, cùng với quá trình mở cửa và hội nhập, sự cạnh tranh trên thương trường diễn ra ngày gay gắt và quyết liệt. Với sức ép của người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến chất lượng sản phẩm, mà còn chú trọng đến chất lượng môi trường trong sản xuất hàng hóa và dịch vụ, thì việc nghiên cứu áp dụng hệ thống môi trường cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và Công ty Sữa Vinamilk nói riêng là điều rất cần thiết. Ngành sữa là một ngành rất được xã hội quan tâm do đặc tính an toàn trong sử dụng của nó. Chính vì vậy, việc chọn Hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 (ngoài tiêu chuẩn ISO 9001, GMP) là một sự lựa chọn tối ưu cho các doanh nghiệp dược sản xuất sữa, điển hình là công ty Sữa Vinamilk, trong quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới.  Bước đầu tiên trong quá trình áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 cho công ty Sữa Vinamilk là phải nắm bắt, hiểu rõ về HTQLMT, các yêu cầu trong các điều khoản của ISO 14001:2004; tình hình hoạt động thực tế cũng như hiện trạng và khả năng giải quyết các vấn đề về môi trường của Công ty. Để làm được điều này, xem xét môi trường ban đầu và đánh giá khả năng áp dụng là một việc làm cần thiết đối với Ban Giám Đốc công ty nhằm định hướng đúng và lên kế hoạch cung cấp nguồn lực cũng như tài chính cho quá trình áp dụng.  Đề tài sử dụng phương pháp luận về nhận dạng, đánh giá và phân loại các khía cạnh môi trường và tác động của chúng. Từ các khía cạnh môi trường có ý nghĩa, đề xuất các mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình quản lý môi trường là những thành tố rất quan trọng khi áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004. I.5.2 Phương pháp thực tế  Thu thập và phân tích các tài liệu về ISO 14000  Trong quá trình thu thập và phân tích các tài liệu về ISO 14000, chú trọng đến hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 và những vấn đề liên quan. Ngoài ra còn tìm hiểu về các quy định, tiêu chuẩn của Nhà nước về hệ thống quản lý môi trường. Từ đó đưa ra một quy định cụ thể, phù hợp chuẩn bị cho việc xây dựng và thực thi ISO 14001 áp dụng cho công ty Sữa Vinamilk, nhằm đạt được các yều cầu của tiêu chuẩn. I.5.2.1 Phương pháp điều tra phỏng vấn  Tiến hành điều tra phỏng vấn theo dạng trực tiếp, các câu hỏi phỏng vấn sẽ được chuẩn bị trước theo mục đích của thông tin cần nắm bắt, xen vào đó là các câu hỏi nảy sinh trong quá trình phỏng vấn không được chuẩn bị trước.  Đối tượng phỏng vấn: - Ban lãnh đạo. - Phòng kỹ thuật. - Phòng hành chánh quản trị. - Một số các phân xưởng sản xuất - Phòng quản lý chất lượng. - Trung tâm chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn QUACERT I.5.2.2 Phương pháp thống kê  Thu thập các thông tin về hoạt động và môi trường của công ty trong các năm từ 2000 đến 2006. - Quá trình hình thành và phát triển, cơ cấu tổ chức. - Tình hình kinh doanh, nhân sự và tình hình tài chính. - Quy trình công nghệ sản xuất sữa - hoàn tất. - Tình hình quản lý môi trường thực tế tại công ty. - Lượng nguyên vật liệu đầu vào, chất thải rắn, chất thải nguy hại, nước thải. - Kết quả quan trắc môi trường  Tình hình thực thi hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 trên Thế giới và ở Việt nam trong các năm qua.  Sử dụng phần mềm SPSS I.5.2.3 Phương pháp phân tích tổng hợp  Phân tích tổng hợp là phương pháp được sử dụng rộng rãi và thường xuyên trong tất cả các ngành nghiên cứu khoa học.  Phân tích là phương pháp chia tổng thể hay chia một vấn đề phức tạp thành những phần đơn giản hơn để nghiên cứu, giải quyết.  Tổng hợp là phương pháp liên kết, thống nhất lại các bộ phận, các yếu tố đã được phân tích, khái quát hóa vấn đề trong sự nhận thức tổng thể. I.6 PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đề tài này chỉ tập trung nghiên cứu khả năng áp dụng mà chưa xây dựng áp dụng. Đánh giá bước đầu về môi trường là cơ sở cho việc áp dụng ISO 14001. Nghiên cứu trong nội bộ nhà máy sản xuất sữa tại Cần Thơ. I.7 PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN  Tiếp tục tư vấn cho công ty trong các giai đoạn tiếp theo như viết tài liệu, đánh giá nội bộ,  Nghiên cứu khả năng tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001, ISO 14001, GMP và OHSAS 18000. I.8 TÍNH THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Đề tài “Nghiên cứu khả năng áp dụng HTQLMT theo tiêu chuan ISO 14001 cho nhà máy Sữa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ” có tính thực tế rất cao. Trong thời gian qua, các doanh nghiện đã bắt đầu nhận thức tầm quan trọng của ISO 14001 và vấn đề bảo vệ môi trường. Một số doanh nghiệp đã áp dụng thành công và được cấp chứng chỉ phù hợp ISO 14001. Điều này mang lại hiệu quả rất lớn trong công tác quản lý, góp phần trong việc tiêu thụ sản phẩm cũng như nâng cao uy tín đối với khách hàng. Thực hiện ISO 14001 không chỉ khẳng định uy tín của công ty mà còn đảm bảo cho công ty hoà nhập vào thị trường quốc tế. Tiêu chuẩn ISO 14001 sẽ giúp cho công ty tổ chức xử lý các vấn đề môi trường một cách hệ thống và từ đó sẽ cải thiện được tác động đối với môi trường.