LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, toàn cầu hóa kinh tế ngày càng phát triển và trở thành xu thế khách quan của sự phát triển kinh tế thế giới. Quá trình toàn cầu hóa đang làm thay đổi mạnh mẽ bộ mặt nền kinh tế thế giới, trong đó có sự thay đổi về thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Bên cạnh nhu cầu ngày càng cao về những sản phẩm hữu dụng nói chung, người tiêu dùng, đặc biệt là tại các nước phát triển, người tiêu dùng còn chú ý đến những sản phẩm thân thiện với môi trường.
Trong bối cảnh đó, nhiều công ty, nhiều quốc gia đã thay đổi chiến lược sản xuất, tạo ra những sản phẩm xanh, ít gây độc hại đến môi trường. Cùng với đó là sự ra đời của các tổ chức làm nhiệm vụ xây dựng tiêu chí, giám định và cấp nhãn sinh thái cho những sản phẩm thân thiện với môi trường.
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, toàn cầu hóa kinh tế ngày càng phát triển và trở thành xu thế khách quan của sự phát triển kinh tế thế giới. Quá trình toàn cầu hóa đang làm thay đổi mạnh mẽ bộ mặt nền kinh tế thế giới, trong đó có sự thay đổi về thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Bên cạnh nhu cầu ngày càng cao về những sản phẩm hữu dụng nói chung, người tiêu dùng, đặc biệt là tại các nước phát triển, người tiêu dùng còn chú ý đến những sản phẩm thân thiện với môi trường.
Trong bối cảnh đó, nhiều công ty, nhiều quốc gia đã thay đổi chiến lược sản xuất, tạo ra những sản phẩm xanh, ít gây độc hại đến môi trường. Cùng với đó là sự ra đời của các tổ chức làm nhiệm vụ xây dựng tiêu chí, giám định và cấp nhãn sinh thái cho những sản phẩm thân thiện với môi trường.
Để phát triển nền kinh tế quốc dân và thực hiện hội nhập kinh tế thành công, ngoài việc xác định cơ cấu kinh tế định hướng vào những ngành có khả năng cạnh tranh, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn chỉnh chiến lược xây dựng chương trình nhãn sinh thái. Đặc biệt, khi mà các nước phát triển sử dụng nhãn sinh thái như một công cụ để bảo hộ thị trường trong nước của họ thì nhãn sinh thái chính là một trong những yếu tố có vai trò quyết định đến việc thâm nhập vào những thị trường nói trên. Chính vì thế, các doanh nghiệp trong nước nói chung và Công ty Tâm Châu nói riêng muốn mở rộng thị trường sang các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước phát triển như châu Âu, Mỹ, Nhật, phải sớm xây dựng chương trình nhãn sinh thái cho sản phẩm của mình.
1.1 GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
Nhãn sinh thái đang là một trong những vấn đề có tính thời sự cao, liên quan đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Việt Nam đã chính thức là thành viên của WTO, việc tham gia vào các chương trình nhãn sinh thái có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước nói chung và các doanh nghiệp nói riêng.
Hiện nay, với trình độ nhận thức ngày càng cao, người tiêu dùng cũng như các nhà xuất khẩu ở một số thị trường như EU, Bắc Mỹ đòi hỏi các sản phẩm hàng hóa không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng (ISO 9000) mà còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường (ISO14000). Trên thực tế, nhiều thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, trong đó có EU, đã yêu cầu có nhãn sinh thái đối với hàng nhập khẩu.
Về phía người tiêu dùng, khi ưu tiên sử dụng những sản phẩm thân thiên với môi trường, họ sẽ góp phần tạo ra áp lực nhằm giảm bớt việc sản xuất những sản phẩm không thân thiện với môi trường, do đó sẽ góp phần giảm thiểu phát sinh chất thải, chất gây ô nhiễm. Thái độ của người tiêu dùng là yếu tố quan trọng giúp chúng ta xác định phạm vi và bước đi của chương trình cấp nhãn sinh thái.
Qua tìm hiểu được biết công ty TNHH Tâm Châu muốn mở rộng thêm thị trường xuất khẩu trà Oolong sang các nước EU, Bắc Mỹ. Đó là những thị trường khó tính, đặc biệt là các nước EU đã yêu cầu có nhãn sinh thái đối với hàng nhập khẩu. Nắm bắt được những tình hình trên em đã chọn đề tài:“Nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho trà Oolong Tâm Châu, Thị xã Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng nhằm phục vụ hội nhập kinh tế thế giới”.
1.2 MỤC TIÊU ĐỀ TÀI
1.2.1 Mục tiêu chung
Nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm trà tại Việt Nam nhằm phục vụ hội nhập kinh tế thế giới.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong Tâm Châu, Thị xã Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng nhằm phục vụ hội nhập kinh tế thế giới.
1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Để đạt được mục tiêu đề ra, đề tài cần phải thực hiện những nội dung sau:
- Tổng hợp, biên hội và kế thừa các nghiên cứu, tài liệu có liên quan.
- Khảo sát thực tế tại công ty TNHH Tâm Châu.
- Đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) cho sản phẩm trà Oolong.
- Xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong bao gồm việc xây dựng các tiêu chí về làm đất, ươm cành, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản, quá trình sản xuất và bao gói.
- Nghiên cứu về lộ trình chứng nhận và cơ quan chứng nhận.
- Đề xuất qui trình phân tích kiểm kê cho sản phẩm trà Oolong.
- Thiết kế nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong.
1.4 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Ngày 25 tháng 6 năm 1998, Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng ban hành chỉ thị 36/CT-TW về “Tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng và cam kết của Chính Phủ. Chiến lược quốc gia bảo vệ môi trường đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 được phê duyệt tại quyết định số 256/2003 QĐ-TTg ngày 2 tháng 12 năm 2003 của thủ tướng Chính Phủ. Trong mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 thì có 80% cơ sở sản xuất, kinh doanh được cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO 14000. Đồng thời, 100% sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu và 50% hàng hóa nội địa phải được ghi nhãn sinh thái theo tiêu chuẩn ISO 14024.
Nhiều thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, trong đó có EU, đã yêu cầu có nhãn sinh thái đối với hàng nhập khẩu.
Trà là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu chiếm tỉ lệ lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Chính vì thế, việc nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong Tâm Châu rất cần thiết giúp doanh nghiệp ổn định thị trường và mở rộng thiï trường.
1.5 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- Nhãn sinh thái.
- Sản phẩm trà Oolong Tâm Châu.
1.6 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.6.1 Phương pháp luận
Để chuẩn bị tốt cho quá trình hội nhập, nhiều ngành, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã xây dựng cho mình những chiến lược phát triển lâu dài, trong đó thể hiện rõ mối quan tâm về các vấn đề môi trường là điều kiện quan trọng để đảm bảo cắt giảm chi phí và mở rộng cánh cửa thị trường. Sự thay đổi trong quan điểm và nhận thức của các doanh nghiệp về vấn đề môi trường như vậy đã được thể hiện ở nhiều nơi. Trên thị trường đã xuất hiện các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường và trong đó không ít những sản phẩm, dịch vụ có nhu cầu được cấp nhãn sinh thái để quản bá cho các nỗ lực của mình.
Lựa chọn sản phẩm Trà cho việc nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái bởi các lý do sau:
- Thị trường tiêu thụ trà trên thế giới ngày càng tăng lên và để đáp ứng được thị trường đó, các doanh nghiệp trà cần phải đồng tình ủng hộ và sẵn sàng tham gia chương trình xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm của mình.
- Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, có thể lựa chọn thực hiện chương trình cấp nhãn môi trường cho một số sản phẩm thân thiện với môi trường như nhóm sản phẩm được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu, nhiên liệu, dây chuyền công nghệ thân thiện với môi trường, tiết kiệm tài nguyên, phát tán ít chất thải. Trà Oolong là một trong những nhóm sản phẩm đó. Điều này sẽ giúp cho việc xây dựng chương trình nhãn sinh thái dễ dàng hơn những nhóm sản phẩm không thân thiện với môi trường.
Xây dựng nhãn sinh thái cho trà Oolong Tâm Châu dựa trên cơ sở xem xét các tài liệu có liên quan và khảo sát các sảm phẩm có dán nhãn trên thế giới giúp ta biết được quá trình dán nhãn sinh thái ở các nước trên thế giới như thế nào, để từ đó nghiên cứu xây dựng một chương trình nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Tiến hành đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) cho trà Oolong Tâm Châu bằng cách khảo sát thực tế tại nông trường trồng trà Oolong và khu sản xuất trà Oolong nhằm mục đích thu thập các số liệu và kết quả chính xác giúp ích cho việc đề ra các tiêu chí về môi trường.
1.6.2. Phương pháp cụ thể
Phương pháp thu thập tài liệu: Thu thập các số liệu, tài liệu từ thực tế, sách vở, internet, tổng cục đo lường chất lượng và công ty TNHH Tâm Châu,
- Thu thập một số tài liệu, sách về công tác chuẩn bị trước khi trồng trà, chăm sóc, làm đất, bón phân, danh sách thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng trên cây trà.
- Thu thập tài liệu về quy trình sản xuất trà.
- Thu thập tài liệu về thị trường xuất khẩu trà và tiêu thụ trà nội địa trên internet.
- Thu thập một số tiêu chuẩn Việt Nam và tiêu chuẩn một số nước trên thế giới cũng như tiêu chuẩn ISO về sản phẩm trà tại tổng cục đo lường chất lượng.
- Tìm hiểu các tài liệu, trên internet về đánh giá vòng đời sản phẩm, đặc biệt là sản phẩm trà.
Phương pháp quan sát: Khảo sát thực tế nông trường trồng trà Oolong và nhà máy sản xuất trà Oolong để đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) cho trà Oolong.
Phương pháp đánh giá vòng đời sản phẩm: Từ việc khảo sát thực tế nông trường trà Oolong và tham khảo tài liệu về cách đánh giá vòng đời sản phẩm từ đó tiến hành việc đánh giá vòng đời sản phẩm trà Oolong.
Phương pháp phân tích dòng vật chất: phương pháp này giúp ta biết được ở đâu, tại sao và bao nhiêu lượng nguyên nhiên vật liệu biến đổi thành sản phẩm cuối cùng, chất thải và năng lượng tổn thất.
Phương pháp phân tích tổng hợp: Từ các số liệu và kết quả thu thập được chọn lọc tiến hành phân tích để minh chứng cho đề tài.
Phương pháp đánh giá tổng hợp: Sau khi tiến hành việc khảo sát thực tế để thu thập số liệu cụ thể và phân tích tổng hợp các số liệu, tài liệu đã thu thập được từ đó đánh giá khả năng xây dựng chương trình dán nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong.
Phương pháp trao đổi ý kiến với chuyên gia: Trao đổi ý kiến với các lãnh đạo của Công ty TNHH Tâm Châu, cán bộ của tổng cục đo lường chất lượng, các chuyên gia môi trường.
1.7 GIỚI HẠN ĐỀ TÀI
1.7.1 Giới hạn nội dung
Do nhiều yếu tố khách quan cũng như về thời gian mà nội dung của đề tài chỉ nghiên cứu xây dựng chương trình dán nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong.
Chưa có đầy đủ các số liệu nên chưa thể thiết lập cân bằng vật chất mà chỉ đưa ra các biển mẫu cho quá trình phân tích kiểm kê số liệu.
1.7.2 Giới hạn không gian và thời gian
Giới hạn không gian
Đề tài này chỉ nghiên cứu xây dựng chương trình dán nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Oolong của công ty TNHH Tâm Châu thuộc Thị xã Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng.
Giới hạn thời gian
Đề tài chính thực hiện trong vòng 12 tuần, từ ngày 1 tháng 10 năm 2006 đến ngày 21 tháng 12 năm 2006.
1.8 ÝÙ NGHĨA ĐỀ TÀI
1.8.1 Ý nghĩa thực tiễn
Đề tài nghiên cứu xây dựng chương trình dán nhãn sinh thái cho trà Oolong Tâm Châu giúp công ty đáp ứng xu thế phát triển chung của thế giới. Điều này giúp công ty tăng thị phần tại thị trường nội địa, cũng như có thể xâm nhập vào những thị trường khó tính, họ đòi hỏi các sản phẩm hàng hóa không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng mà còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, tạo tính cạnh tranh với các sản phẩm trà nước ngoài.
Các doanh nghiệp trà tại Việt Nam có thể dựa vào để tài này để xây dựng chương trình nhãn sinh thái cho doanh nghiệp của mình.
1.8.2 Ý nghĩa khoa học
Đối với các nước phát triển thì nhãn sinh thái không còn xa lạ đối với họ, nhưng nó là một vấn đề mới đối với các nước đang phát triển và rất mới mẻ đối với Việt Nam. Do đó, nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho trà Oolong là nghiên cứu rất mới tạo tiền đề cho các đề tài nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho các sản phẩm nông sản cũng như các sản phẩm khác.
1.9 PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỀ TÀI
Nếu có điều kiện nên tiến hành phân tích, kiểm kê và đánh giá các tác động môi trường cho sản phẩm trà Oolong.
Đề tài này chỉ nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho trà Oolong Tâm Châu nếu có điều kiện về thời gian cũng như kinh phí có thể phát triển đề tài này theo hướng nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho sản phẩm trà Việt Nam hoặc có thể cho các sản phẩm nông sản khác ở Việt Nam.
Để phát triển nền kinh tế quốc dân và thực hiện hội nhập kinh tế thành công, ngoài việc xác định cơ cấu kinh tế định hướng vào những ngành có khả năng cạnh tranh, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn chỉnh chiến lược xây dựng chương trình nhãn sinh thái. Đặc biệt, khi mà các nước phát triển sử dụng nhãn sinh thái như một công cụ để bảo hộ thị trường trong nước của họ thì nhãn sinh thái chính là một trong những yếu tố có vai trò quyết định đến việc thâm nhập vào những thị trường nói trên. Chính vì thế, các doanh nghiệp trong nước nói chung và Công ty Tâm Châu nói riêng muốn mở rộng thị trường sang các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước phát triển như châu Âu, Mỹ, Nhật, phải sớm xây dựng chương trình nhãn sinh thái cho sản phẩm của mình.
93 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1876 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nghiên cứu xây dựng nhãn sinh thái cho trà Oolong Tâm Châu, Thị xã Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng nhằm phục vụ hội nhập kinh tế thế giới, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ñoái vôùi haøng noâng saûn ñöôïc saûn xuaát trong khoái EU. Nhöng neáu nhoùm haøng naøy cuûa caùc nöôùc thöù ba ñaùp öùng tieâu chuaån ISO 14001 seõ raát thuaän lôïi khi xaâm nhaäp vaøo EU.
Tieâu chuaån, luaät Vieät Nam
Döïa vaøo moät soá tieâu chuaån Vieät Nam (TCVN) veà traø:
TCVN 1454 -1993 : (xem, “Caùc chæ tieâu hoùa lyù cuûa traø”, phuï luïc 6)
10 TCN 458 -2001: Yeâu caàu veà bao bì, vaän chuyeån, baûo quaûn
Bao goùi: bao goùi ñöïng traø phaûi khoâ, saïch, beàn chaéc, khoâng coù muøi laï, ñaûm baûo choáng aåm toát.
Vaän chuyeån: traø phaûi ñöôïc che möa che naéng, caùc phöông tieän vaän chuyeån phaûi chaéc chaén, khoâ raùo, saïch seõ khoâng coù muøi laï.
Baûo quaûn: traø phaûi ñöôïc baûo quaûn ôû nôi khoâ raùo, saïch seõ, xeáp rieâng töøng loaïi. Caùc bao traø xeáp thaønh töøng choàng cao khoâng quaù 3m, caùch töôøng khoâng nhoû hôn 0,5m, caùch neàn khoâng nhoû hôn 0,15m.
Danh muïc thuoác baûo veä thöïc vaät ñöôïc pheùp söû duïng ôû Vieät Nam ñöôïc ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá:17 /QÑ – BNN – BVTV ngaøy 06 thaùng 3 naêm 2001 cuûa Boä Noâng nghieäp vaø PTNT (xem,“Danh muïc thuoác BVTV ñöôïc pheùp söû duïng ôû Vieät Nam”, phuï luïc 4).
Döïa vaøo caùc tieâu chuaån nhö : Tieâu chuaån thaûi khí (xem, TCVN 5939, ôû phuï luïc 9), chaát löôïng nöôùc duøng cho thuûy lôïi (xem TCVN 6773, phuï luïc 10).
HEÄ THOÁNG TIEÂU CHUAÅN ISO 14000
ISO 14024 (nhaõn sinh thaùi loaïi I)
Chöông trình nhaõn sinh thaùi loaïi I caàn phaûi ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu sau:
Coù muïc tieâu roõ raøng.
Hoaøn toaøn mang tính chaát töï nguyeän.
Saûn phaåm ñöôïc caáp nhaõn phaûi tuaân theo caùc quy ñònh, ñaùp öùng caùc tieâu chuaån moâi tröôøng vaø caùc quy ñònh coù lieân quan.
Löïa choïn saûn phaåm coù khaû naêng.
Nghieân cöùu voøng ñôøi saûn phaåm moät caùch toaøn dieän.
Chöông trình phaûi mang tính minh baïch.
ISO 14040: Ñaùnh giaù chu trình soáng cuûa saûn phaåm
Caùc böôùc thöïc hieän:
Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi cuûa coâng vieäc ñaùnh giaù.
Xaùc ñònh soá löôïng vaät lieäu vaø naêng löôïng söû duïng cuõng nhö soá löôïng thaûi ra ngoaøi moâi tröôøng trong suoát chu trình soáng. Giai ñoaïn naøy goïi laø phaân tích, kieåm keâ chu trình chuyeån hoùa. Giai ñoaïn naøy khoâng ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa ñaàu vaøo ñaàu ra. Noù chæ cung caáp thoâng tin cho vieäc ñaùnh giaù phía sau.
Söû duïng thoâng tin thu ñöôïc töø phaân tích kieåm keâ ñeå xaùc ñònh leân moâi tröôøng. Giai ñoaïn naøy ñöôïc goïi ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa chu trình chuyeån hoùa. Noù xaùc ñònh caùc taùc ñoäng aûnh höôûng thöïc teá vaø tìm aån ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi lieân quan ñeán vieäc söû duïng naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu vaø caùc chaát thaûi vaøo moâi tröôøng sinh ra töø quy trình.
Tieâu chuaån ISO veà traø: ISO 3720
Caùc chæ tieâu hoùa lyù cuûa traø ñen (xem phuï luïc 7).
CAÙC NGUYEÂN TAÉC CAÁP NHAÕN SINH THAÙI
Khi tieán haønh moät chöông trình daùn nhaõn moâi tröôùng cho moät saûn phaåm, caàn phaûi ñaûm baûo theo caùc nguyeân taéc chung laø:
Chöông trình caáp nhaõn sinh thaùi phaûi ñöôïc xaây döïng vaø quaûn lyù theo nguyeân taéc töï nguyeän.
Coâng boá moâi tröôøng vaø nhaõn moâi tröôøng phaûi chính xaùc coù theå kieåm tra xaùc nhaän ñöôïc, thích hôïp khoâng hieåu laàm.
Nhaõn sinh thaùi khoâng ñöôïc gaây hieåu nhaàm hoaëc khoù hieåu. Do ñoù, nhaõn sinh thaùi phaûi ñôn giaûn, deã hieåu, nhöõng ñieåm veà noäi dung khi ñöôïc coâng boá phaûi roõ raøng, bieåu töôïng, bieåu ñoà khoâng ñöôïc phöùc taïp.
Thuû tuïc vaø caùc yeáu caàu cuûa nhaõn moâi tröôøng vaø coâng boá moâi tröôøng khoâng ñöôïc soaïn thaûo, chaáp nhaän hoaëc aùp duïng theo caùch thöùc maø coù theå taïo ra trôû ngaïi khoâng caàn thieát trong thöông maïi quoác teá.
Nhaõn moâi tröôøng vaø coâng boá moâi tröôøng phaûi döïa treân phöông phaùp luaän khoa hoïc hoaøn chænh ñeå chöùng minh cho caùc coâng boá vaø taïo ra caùc keát quaû chính xaùc, coù theå taùi laëp.
Thoâng tin lieân quan ñeán thuû tuïc, phöông phaùp luaän vaø chöùng cöù duøng ñeå chöùng minh caùc nhaõn moâi tröôøng vaø coâng boá moâi tröôøng phaûi saün coù vaø ñöôïc cung caáp theo yeâu caàu cuûa caùc beân höõu quan.
Khi xaây döïng caùc coâng boá moâi tröôøng vaø nhaõn moâi tröôøng caàn phaûi tính ñeán taát caû caùc khía caïnh coù lieân quan cuûa chu trình soáng cuûa saûn phaåm.
Nhaõn moâi tröôøng vaø coâng boá moâi tröôøng khoâng ñöôïc kieàm haõm vieäc tieán haønh ñoåi môùi maø söï ñoåi môùi ñoù duy trì hoaëc coù tieàm naêng ñeå caûi thieän hieäu quaû cuûa moâi tröôøng.
Caàn phaûi giôùi haïn ôû möùc caàn thieát caùc yeâu caàu mang tính chaát haønh chính hoaëc caùc nhu caàu thoâng tin lieân quan ñeán moâi tröôøng vaø coâng boá moâi tröôøng ñeå thieát laäp söï phuø hôïp vôùi chuaån cöù ñöôïc aùp duïng vaø caùc tieâu chuaån cuûa coâng boá hoaëc nhaõn moâi tröôøng ñoù.
Quaù trình xaây döïng coâng boá moâi tröôøng vaø nhaõn moâi tröôøng caàn phaûi môû roäng, coù söï tham gia tö vaán roäng raõi vôùi caùc beân höõu quan caàn phaûi coá gaéng ñeå ñaït ñöôïc moät thoaû thuaän trong quaù trình ñoù.
Beân ñöa ra nhaõn moâi tröôøng hoaëc coâng boá moâi tröôøng phaûi saün coù cho khaùch haøng veà khía caïnh moâi tröôøng cuûa saûn phaåm vaø dòch vuï töông öùng vôùi nhaõn moâi tröôøng hoaëc coâng boá moâi tröôøng ñoù.
THUAÄT NGÖÕ VAØ ÑÒNH NGHÓA
Doøng cô baûn: Vaät lieäu hoaëc naêng löôïng ñöa vaøo heä thoáng nghieân cöùu, ñaõ ñöôïc khai thaùc töø moâi tröôøng nhöng tröôùc ñoù chöa bò con ngöôøi laøm bieán ñoåi.
Vaät lieäu hoaëc naêng löôïng ñöa ra khoûi heä thoáng nghieân cöùu, ñöôïc thaûi vaøo moâi tröôøng vaø sau ñoù khoâng bò con ngöôøi laøm bieán ñoåi.
Ñôn vò chöùc naêng: ñaëc tính ñònh löôïng cuûa heä thoáng saûn phaåm ñöôïc söû duïng nhö laø moät ñôn vò chuaån nghieân cöùu ñaùnh giaù chu trình soáng.
Chu trình soáng: caùc giai ñoaïn phoái hôïp vaø lieân quan vôùi nhau cuûa heä thoáng saûn phaåm, töø vieäc thu thaäp caùc nguyeân lieäu thoâ hoaëc caùc taøi nguyeân thieân nhieân ñeán vieäc thaûi boû cuoái cuøng.
Ñaùnh giaù taùc ñoäng chu trình soáng: Giai ñoaïn ñaùnh giaù chu trình soáng ñeå hieåu vaø ñaùnh giaù qui moâ, taàm quan troïng cuûa caùc taùc ñoäng moâi tröôøng tieàm aån cuûa heä thoáng saûn phaåm.
Ñaàu vaøo: Nguyeân lieäu hoaëc naêng löôïng ñöa vaøo moät quaù trình ñôn vò.
Ñaàu ra: Nguyeân lieäu hoaëc naêng ra khoûi moät quaù trình ñôn vò.
Dieãn giaûi chu trình soáng: Giai ñoaïn ñaùnh giaù chu trình soáng trong ñoù caùc phaùt hieän cuûa caùc phaân tích kieåm keâ hoaëc caùc ñaùnh giaù taùc ñoäng hoaëc caû hai, ñöôïc keát hôïp moät caùch nhaát quaùn vôùi muïc tieâu vaø phaïm vi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh ñeå ñöa ra caùc keát luaän vaø kieán nghò.
Phaân tích kieåm keâ chu trình soáng: Giai ñoaïn ñaùnh giaù chu trình soáng bao goàm vieäc thu thaäp vaø löôïng hoùa caùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra ñoái vôùi heä thoáng saûn phaåm ñöôïc ñònh tröôùc trong suoát chu trình soáng cuûa noù.
Heä thoáng saûn phaåm: Moät taäp hôïp cuûa caùc quaù trình ñôn vò ñöôïc keát noái vôùi nhau veà nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng ñeå thöïc hieän moät hoaëc nhieàu chöùc naêng xaùc ñònh.
Nguyeân lieäu thoâ: Nguyeân lieäu chính hoaëc nguyeân lieäu phuï söû duïng ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm.
Quaù trình ñôn vò: Phaàn nhoû nhaát cuûa heä thoáng saûn phaåm maø töø ñoù caùc döõ lieäu ñöôïc thu thaäp khi thöïc hieän ñaùnh giaù chu trình soáng.
Chaát thaûi: Baát cöù ñaàu ra naøo bò thaûi boû töø heä thoáng saûn phaåm.
ÑAÙNH GIAÙ VOØNG ÑÔØI CHO SAÛN PHAÅM TRAØ OOLONG
Voøng ñôøi cuûa traø Oolong (heä thoáng saûn phaåm)
Heä khaûo saùt cuûa voøng ñôøi traø Oolong töø khaâu laøm ñaát ñeán khaâu ñoùng goùi
Quaù trình ñôn vò
Laøm ñaát
Öôm caønh
Chaêm soùc
Thu hoaïch
Cheá bieán
Thaûi boû
Söû duïng
Phaân phoái
Ñoùng goùi
Do thôøi gian ñeå hoaøn thaønh baøi luaän vaên coù haïn neân chæ ñaùnh giaù chu trình soáng cho heä khaûo saùt cuûa voøng ñôøi traø Oolong töø khaâu laøm ñaát ñeán khaâu ñoùng goùi theo ñôn vò chöùc naêng laø löôïng traø thaønh phaåm/ ngaøy.ñeâm.
Quy trình troàng traø oolong
Laøm ñaát
Noâng tröôøng troàng traø Oolong cuûa Taâm Chaâu tröôùc ñaây laø röøng keo, nhöng ñeå coù ñöôïc ñaát troàng traø coâng ty ñaõ tieán haønh khai hoang.
Sau khi choïn ñaát khai hoang, duøng maùy muùc muùc heát moät löôït vôùi ñoä saâu khoaûng 50 – 60cm, roài duøng saø baùch raïch haøng theo qui caùch: roäng 40cm vaø saâu 40cm, khoaûng caùch giöõa 2 haøng laø 1,5m.
Khi raïch haøng xong, boùn phaân loùt baèng phaân höõu cô. Löôïng boùn 20 – 30 taán höõu cô troän vôùi 500 kg supe laân/ha, khi boû phaân xong thì ñaûo ñaát laáp phaân, thôøi gian uû phaân döôùi luoáng khoaûng moät thaùng nhaèm muïc ñích ñeå cho phaân oâi vaø oån ñònh nhieät ñoä aåm trong ñaát.
Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng
Vieäc laøm naøy goùp phaàn gaây taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng nhö ñoä che phuû cuûa röøng bò giaûm suùt ñaõ laøm cho ñaát bò xoùi moøn, maát chaát dinh döôõng, maát tính ña daïng cuûa heä sinh thaùi. Tuy nhieân, ñeå buø ñaép vaøo söï maát maùt ñoù, coâng ty ñaõ thöïc hieän ñöôïc phöông thöùc canh taùc noâng tröôøng traø hieän nay vaø trong töông lai nhö moät heä thoáng ñai röøng phoøng hoä, haøng raøo baûo veä, heä thoáng coâng trình giöõ aåm, giöõ maøu, giöõ ñaát.
Quaù trình muùc ñaát, raïch haøng seõ laøm maát ñi tính keát dính cuûa ñaát töø ñoù ñaát seõ bò röûa troâi vaøo muøa möa.
Uôm caønh
Choïn caønh coù ñöôøng kính 4 - 6mm, khoâng bò saâu beänh, caét hom daøi 3 - 4mm, coù moät laù vaø moät maàm naùch. Hom caét xong ñem caém ngay vaøo tuùi niloâng coù kích thöôùc laø 12Í18 cm, ñuïc boán loã phía ñaùy. Ñaùy tuùi ñöïng moät lôùp ñaát maët troän vôùi tyû leä 50% phaân hoai muïc, phía treân laø 8cm ñaát ñoû. Tröôùc khi caém hom töôùi nöôùc vaøo tuùi niloâng ñeå ñaït ñöôïc ñoä aåm trong ñaát laø 80 - 85%, moãi tuùi caém 1-2 hom. Xeáp tuùi vaøo luoáng, coù ñieåm töïa ñeå tuùi coù theå ñöùng vöõng, caùc tuùi phaûi xeáp saùt vaøo nhau.
Giai ñoaïn naøy haàu nhö khoâng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuõng nhö khoâng aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi.
Tình hình söû duïng thuoác BVTV taïi vöôøn öôm
Noâng tröôøng coù chuû tröông aùp duïng bieän phaùp sinh hoïc trong quaù trình chaêm soùc caây traø, ngay caû trong giai ñoaïn öôm caønh, tuy nhieân, ñeå dieät saâu raày vaø maàm beänh cho caây con, noâng tröôøng vaãn söû duïng caùc loaïi hoùa chaát cuõng nhö caùc loaïi phaân voâ cô nhöng so vôùi caùc hoä daân cuõng nhö caùc noâng tröôøng trong vuøng thì noâng tröôøng Taâm Chaâu söû duïng töông ñoái ít vaø ñuùng kyõ thuaät hôn.
Theo keát quaû ñieàu tra taïi noâng tröôøng, moãi tuaàn noâng tröôøng seõ phun thuoác tröø saâu beänh cho vöôøn öôm laø 2 laàn trong tuaàn, vôùi caùc loaïi thuoác BVTV (xem phuï luïc 5 ).
Trong giai ñoaïn naøy noâng tröôøng ñaõ söû duïng thuoác BVTV ñeå tröø saâu haïi vaø dòch beänh nhöng nhöõng loaïi thuoác naøy ñeàu naèm trong danh muïc thuoác BVTV ñöôïc pheùp söû duïng cuûa Ñaøi Loan vaø Vieät Nam (xem phuï luïc 6 vaø phuï luïc 7). Tuy nhieân noù vaãn toàn taïi moät soá taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng cuõng nhö söùc khoûe con ngöôøi.
Taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng
OÂ nhieãm ñaát: Ñaây laø thaønh phaàn moâi tröôøng bò oâ nhieãm ñaàu tieân vaø nghieâm troïng nhaát ñoái vôùi ngaønh troàng traø. Do söï tích tuï caùc kim loaïi naëng trong thuoác tröø saâu beänh vaø phaân boùn, theo moät thôøi gian daøi nhö chì (Pb), Asen(As), Camidi(Cd), ñoàng (Cu), thuûy ngaân (Hg), … laøm ngaên caûn söï trao ñoåi chaát giöõa ñaát vaø khoâng khí, laøm ñaát trôû neân chai cöùng, khoâ caèn.
OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc: Nguyeân nhaân khuyeách taùn caùc chaát hoùa hoïc naøy hay moät löôïng thuoác BVTV dö thöøa khoâng ñöôïc thöïc vaät haáp thuï, ñaõ ngaám xuoáng ñaát hoaëc theo doøng nöôùc hoøa troän vaøo nöôùc maët hoaëc cuõng coù theå thaám vaøo nguoàn nöôùc ngaàm xung quanh. Moät vaán ñeà khaùc cuõng coù theå gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc chính laø vieäc suùc röûa hoà troän thuoác sau khi söû duïng taïi noâng tröôøng, ngöôøi phun thuoác ñaõ xaû tröïc tieáp xuoáng hoà taïi noâng tröôøng, trong nöôùc röûa thì moät phaàn dö löôïng thuoác BVTV coøn soùt laïi seõ goùp phaàn gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc.
OÂ nhieãm khoâng khí: Cuõng nhö moâi tröôøng nöôùc, moâi tröôøng khoâng khí cuõng bò oâ nhieãm ñaùng keå, ñoù laø söï phaùt taùn dö löôïng thuoác BVTV vaøo khoâng khí. Vaán ñeà oâ nhieãm khoâng khí do dö löôïng thuoác BVTV naëng hay nheï khoâng xaùc ñònh ñöôïc do coâng ty chöa tieán haønh ño chaát löôïng khoâng khí taïi noâng tröôøng.
Giaûm tính ña daïng sinh hoïc: Moät phaàn taùc ñoäng cuõng mang tính nghieâm troïng cuûa vieäc phun thuoác thöïc vaät vôùi soá laàn thöôøng xuyeân (2 laàn trong tuaàn) ñaõ goùp phaàn dieät luoân caùc loaøi voán baûo veä thöïc vaät, caùc loaøi thieân ñòch.
Chaát thaûi raén: Chai, bao bì cuûa thuoác BVTV cuõng laø moät vaán ñeà coù theå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, noù ñöôïc xeáp vaøo loaïi chaát thaûi raén nguy haïi neáu khoâng bieát caùch xöû lyù seõ gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán moâi tröôøng. Neáu trong chai, bao bì coøn soùt laïi maø ñoå ra ñaát seõ laøm oâ nhieãm ñaát, neáu rôi xuoáng keânh raïch seõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc, aûnh höôûng ñeán caùc sinh vaät thuûy sinh soáng trong nguoàn nöôùc ñoù. Taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu, chai loï sau khi ñaõ söû duïng ñöôïc taäp trung taïi moät nôi sau ñoù ñònh kyø baùn ve chai, coøn bao bì thì ñöôïc vaän chuyeån ñeán baõi raùc loä thieân caùch noâng tröôøng 1 km.
Aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi
Thôøi gian phun thuoác: Qua vieäc khaûo saùt thöïc teá, thôøi gian phun thuoác cho vöôøn öôm taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu vaøo buoåi saùng, sau khi söôn tan, thöôøng baét ñaàu töø luùc 7h, do dieän tích vöôøn öôm töông ñoái nhoû, soá löôïng ngöôøi xòt thuoác laø 2 ngöôøi, neân vieäc phun thuoác hoaøn taát tröôùc khi trôøi naéng, neân cuõng khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán ngöôøi phun thuoác.
Duïng cuï baûo hoä lao ñoäng khi phun thuoác: Moïi ngöôøi ñeàu bieát thuoác BVTV laø ñoäc haïi, nguy hieåm nhöng chöa hieåu heát möùc ñoä ñoäc haïi neân coøn nhieàu chuû quan trong vieäc töï baûo veä caù nhaân khi tieáp xuùc vôùi thuoác BVTV. Theo khaûo saùt thöïc teá, nhöõng ngöôøi phun thuoác taïi noâng tröôøng coù ñeo ñaày ñuû duïng cuï baûo hoä khi phun thuoác nhö khaåu trang, boä ñoà daøi, ñoäi muõ, mang uûng, tuy nhieân chöa ñeo kính baûo veä maét, bao tay. Ñieàu naøy seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe cuûa hoï sau naøy.
Ngoaøi ra, trong khi phun thuoác, hoï cuõng chöa quan taâm ñeán vaán ñeà höôùng gioù thoåi, neân moät soá tröôøng hôïp hay phun thuoác ngöôïc vôùi höôùng gioù thoåi. Ñieàu naøy, seõ laøm cho löôïng thuoác aûnh höôûng caønh nhieàu ñeán söùc khoûe cuûa hoï.
Chaêm soùc caây traø saûn xuaát
Boùn phaân cho caây: bao goàm caû phaân vi sinh, phaân höõu cô vaø phaân voâ cô.
Moãi naêm, noâng tröôøng boùn 2 ñôït phaân vi sinh (nöôùc ñaäu naønh, tröùng gaø, maät ñöôøng, xaùc caù, men vi sinh). Ñieàu naøy khoâng gaây taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng maø goùp phaàn laøm taêng höông thôm trong laù traø. Ngoaøi ra coøn boùn phaân chuoàng vaø phaân baùnh daàu, trung bình 1 ha boùn 120 m3 phaân boø vaø 3 taán baùnh daàu. Vieäc boùn phaân boø vaø phaân baùnh daàu khoâng gaây aûnh höôûng moâi tröôøng ñaát nhöng taïo ra muøi hoâi vaø sinh ra nhieàu ruoài taïi nôi laøm vieäc, maát tính myõ quan, ñoàng thôøi deã gaây beänh ñöôøng ruoät ôû ngöôøi. Ñoàng thôøi, ñeå laù xanh toát hôn, boä reã cöùng caùm, caây coù theå choáng saâu beänh cao, noâng tröôøng ñaõ söû duïng phaân voâ cô nhö: NPK, N, K, P. Moãi naêm noâng tröôøng boùn trung bình 7 ñôït phaân.
Baûng 5.1: Löôïng phaân boùn cho 1 ñôït
Loaïi phaân
Soá löôïng/ ha(kg)
NPK
150 - 300
N
175 - 176
K
40 - 60
P
300
Baûng 5.2: Phaân tích maãu ñaát taïi noâng tröôøng
maãu ñaát taïi noâng tröôøng
(Nguoàn: Noâng tröôøng Taâm Chaâu)
STT
Teân maãu
Ñaïm
Laân
Kali
N
mg/100g
N
%
P2O5
mg/100g
P2O5
%
K2O mg/100g
K2O
%
1
khu I
14.0
0.17
6.2
0.69
4.7
0.3
2
khu II
19.6
0.13
2.2
0.99
5.5
0.1
3
khu III
5.6
0.22
22.1
1.14
8.2
0.2
TCVN
0.065-0.530
0.04 -1.53
0.02 -1
(Nguoàn: Noâng tröôøng Taâm Chaâu)
Theo baûng phaân tích maãu ñaát taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu vaø döïa vaøo caùc tieâu chuaån veà haøm löôïng cho pheùp cuûa N, P, K trong ñaát nhö TCVN 7373, TCVN 7374, TCVN 7375. Cho thaáy ñaát taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu ñaït so vôùi tieâu chuaån.
Tình hình söû duïng thuoác BVTV
Söû duïng thuoác tröø saâu trong giai ñoaïn chaêm soùc caây traø saûn xuaát cuõng töông töï chaêm soùc vöôøn öôm, tuy nhieân löôïng thuoác BVTV söû duïng cho noâng tröôøng traø saûn xuaát vôùi dieän tích 65 ha seõ lôùn hôn raát nhieàu so vôùi vöôøn öôm.
Theo keát quaû ñieàu tra taïi Noâng tröôøng, moãi tuaàn noâng tröôøng seõ phun thuoác 3 laàn thuoác tröø saâu vaø 2 laàn thuoác tröø beänh, vôùi caùc loaïi thuoác BVTV (xem phuï luïc 5).
Thôøi gian phun thuoác: Qua vieäc khaûo saùt thöïc teá, thôøi gian phun thuoác taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu vaøo buoåi saùng, sau khi söôn tan, thöôøng baét ñaàu töø luùc 7h, do dieän tích taïi noâng tröôøng khaù lôùn, 2 ngöôøi phun trong phaïm vi moät ha, neân vieäc phun thuoác seõ keùo daøi töø 5 - 6 giôø. Töùc seõ keùo daøi ñeán khi trôøi naéng, phun thuoác vaøo luùc trôøi naéng raát nguy hieåm ñoái vôùi ngöôøi phun thuoác vì khi ñoù noàng ñoä cuûa thuoác taêng cao raát deã gaây soác vaø khi trôøi naéng tuyeán moà hoâi hoaït ñoäng maïnh neáu baát caån ñeå thuoác dính vaøo cô theå seõ deã bò nhieãm ñoäc.
Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa thuoác BVTV ñoái vôùi moâi tröôøng
Baûng 5.3: Ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa giai ñoaïn
söû duïng thuoác BVTV
Döïa treân keát quaû ñieàu tra ôû treân, ta coù theå tieán haønh vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa thuoác BVTV leân moâi tröôøng nhö sau:
Böôùc coâng vieäc
Loaïi hình taùc ñoäng
Nöôùc thaûi
Chaát thaûi raén
Mua thuoác
0
0
Pha cheá
0
+
Phun xòt
0
0
Veä sinh trang thieát bò
+
0
Toång keát
X
X
Ghi chuù: +: coù taùc ñoäng; 0: khoâng gaây taùc ñoäng; X: taùc ñoäng chính
Baûng 5.4 Nguyeân nhaân vaø haäu quaû cuûa quaù trình söû duïng thuoác BVTV ñoái vôùi moâi tröôøng
Loaïi hình oâ nhieãm
Nguyeân nhaân oâ nhieãm
Ñoái töôïng vaø möùc ñoä taùc ñoäng
Ghi chuù
Con ngöôøi
Moâi tröôøng
Nöôùc thaûi
Do quaù trình veä sinh thieát bò phun vaø ñoà baûo hoä. Do möa röûa troâi caùc chaát hoùa hoïc hay moät löôïng thuoác dö thöøa khoâng ñöôïc thöïc vaät haáp thuï.
++
++
Trong nöôùc thaûi cuûa quaù trình veä sinh thieát bò phun vaø ñoà baûo hoä lao ñoäng coù chöùa dö löôïng thuoác BVTV khi thaûi ra nguoàn nöôùc seõ aûnh höôûng ñeán caùc sinh vaät thuûy sinh.
Löôïng dö löôïng naøy neáu thaám vaøo ñaát seõ laøm cheát caùc sinh vaät soáng trong ñaát, laøm cho chaát löôïng ñaát bò giaûm xuoáng.
Chaát thaûi raén
Chai loï, bao bì ñöïng thuoác BVTV
++
++
Gaây aûnh höôûng laâu daøi ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi.
Khoù phaân huûy, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát
Ghi chuù: ++: taùc ñoäng roõ raøng
Döïa vaøo hai baûng ñaùnh giaù taùc ñoäng treân, coù theå thaáy taùc ñoäng chính do vieäc söû duïng thuoác BVTV laø nöôùc thaûi vaø chaát thaûi raén. Hai loaïi hình oâ nhieãm naøy laø nguyeân nhaân chính gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc, caùc ñoäng thöïc vaät soáng trong moâi tröôøng nöôùc vaø moâi tröôøng ñaát. Ngoaøi ra tính ñoäc cuûa thuoác BVTV coøn gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ngöôøi söû duïng.
Thu hoaïch, baûo quaûn
Thôøi gian caùch ly ñeå haùi traø
Chu kyø haùi traø laø 45 ngaøy, trong thôøi gian ñoù, seõ tieán haønh boùn phaân nhö sau:
10 ngaøy sau khi thu hoaïch boùn phaân N-P-K laàn thöù nhaát.
17 ngaøy sau khi thu hoaïch boùn phaân N-P-K laàn thöù hai.
28 ngaøy sau khi thu hoaïch boùn phaân N-P-K laàn thöù ba.
Chu kyø haùi traø laø 45 ngaøy, trong thôøi gian ñoù, seõ tieán haønh phun thuoác tröø saâu beänh vôùi lieàu löôïng vaø thôøi gian caùch ly tuøy theo töøng loaïi thuoác (xem phu luïc 5). Khoaûng caùch phun thuoác nhö sau:
5 ngaøy keå töø khi haùi traø, tieán haønh phun thuoác laàn thöù nhaát (soá laàn phun töø 2-3 laàn).
17 ngaøy keå töø khi haùi traø, tieán haønh phun thuoác laàn thöù hai (soá laàn phun töø 2-3 laàn).
30 ngaøy keå töø khi haùi traø, tieán haønh phun thuoác laàn thöù ba (soá laàn phun töø 2-3 laàn).
Thôøi gian coøn laïi trong chu kyø laø 15 ngaøy, 15 ngaøy naøy noâng tröôøng khoâng tieán haønh boùn phaân cuõng nhö phun thuoác BVTV, chính vì theá, coù theå goïi traø Oolong Taâm Chaâu laø traø “an toaøn”chöù khoâng theå laø “traø saïch” vì ñaõ coù söû duïng hoùa chaát.
Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng, nhöõng ngöôøi haùi traø cuõng ñöôïc huaán luyeän tröôùc khi haùi, chæ haùi moät toâm hai laù, khoâng boû xoùt, ñeå quaù löùa. Tuy nhieân, ngöôøi haùi traø chöa coù duïng cuï baûo hoä lao ñoäng nhö boä ñoà daøi, hay bao tay, uûng moät phaàn ñaûm baûo veä sinh khi haùi traø, moät phaàn baûo veä ngöôøi haùi traø khoûi kieán, saâu raày,…
Ñeå traùnh vieäc daäp traø, moãi ngöôøi haùi traø söû duïng guøi ñeå ñöïng traø, sau khi haùi xong traø ñöôïc vaän chuyeån veà nhaø maùy raát nhanh ñeå phôi, neáu khoâng traø seõ deã bò oâi.
Giai ñoaïn naøy khoâng gaây taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng cuõng nhö söùc khoûe con ngöôøi.
Qua vieäc ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm ôû quy trình troàng traø Oolong cho thaáy vieäc söû duïng phaân boùn vaø thuoác BVTV laø nhöõng taùc nhaân chính gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi vaø aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa saûn phaåm traø.
Quy trình saûn xuaát traø Oolong
Quy trình coâng ngheä cheá bieán traø Oolong:
Traø buùp töôi
Hôi gas
Laøm heùo
Gas
Nhieät
Ñieän
Quay thôm
Leân men
Ñieän
Nhieät
Xaøo dieät men
Nhieät
Ñieän
Voø chuoâng
Daàu FO
SO2, CO, NxOx, buïi,…
Saáy nheï
Nhieät
Ñieän
Taïo hình
SO2, CO, NxOx, buïi,…
Daàu FO
Saáy khoâ
Buïi
Phaân loaïi
Tuùi nhoâm, hoäp goã, hoäp giaáy,…
Chaát thaûi raén
Ñoùng goùi
Thaønh phaåm
Naéng heùo, nhieät ñoä: 25 - 30oC, thôøi gian : 30 - 45 phuùt
Traø buùp töôi ñöôïc raûi moûng treân vaûi baït, coù giaøn che beân treân ñeå haïn cheá naéng gaét. Nhaèm söû duïng aùnh naéng maët trôøi ñeå taêng nhanh quaù trình thoaùt hôi nöôùc trong buùp traø, laøm maát tính baùn thaám cuûa maøng teá baøo, taêng haøm löôïng caùc thaønh phaàn hoaù hoïc trong teá baøo, ñaëc bieät laø haøm löôïng cathechin, taêng hoaït tính cuûa enzym, thuùc ñaåy quaù trình oxy hoaù ñeå leân men töï nhieân.
Maùt heùo, nhieät ñoä: 20 - 22 oC, thôøi gian: 30 - 45phuùt.
Buùp cheø ñöôïc ñöa vaøo phoøng, raûi moûng ñeàu treân nong ñoàng thôøi ñaûo troän ñeå tieáp tuïc quaù trình thoaùt hôi nöôùc, laøm daäp caùc teá baøo, xuùc tieán quaù trình leân men.
Quay thôm (ruõ höông), thôøi gian: 15 - 30 phuùt.
Laøm daäp teá baøo, dòch teá baøo traøn phuû buùp traø, tieáp xuùc vôùi oxy trong khoâng khí ñeå ñaåy maïnh quaù trình leân men.
Leân men, nhieät ñoä: 18 - 20 oC, thôøi gian: 180 - 200 phuùt.
Traø sau khi quay thôm ñöôïc raûi, ñeå yeân treân nong ñeå thuùc ñaåy quaù trình thuûy phaân oxi hoaù khöû dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa caùc enzym ñeå hoaøn thieän quaù trình leân men, taïo höông thôm töï nhieân, vò vaø maøu nöôùc ñaëc tröng cuûa traø Oolong. Quan troïng nhaát cuûa qua trình naøy laø kyõ thuaät vieân phaûi baûo ñaûm möùc ñoä leân men ôû 50 - 60%.
Xaøo dieät men, nhieät ñoä: 80 - 85 oC, thôøi gian : 30 - 45phuùt.
Khi traø ñaõ ñaït ñoä leân men caàn thieát, ñöa traø vaøo oáng sao ñeå duøng ñoä noùng cao phaù vôõ hoaït tính leân men, öùc cheá quaù trình tieáp tuïc leân men cuûa traø ñeå baûo trì höông vò, khoâng coù muøi ngaùi, giöõ cho höông vò cuûa traø khoâng thay ñoåi trong caùc böôùc cheá bieán tieáp theo.
Voø chuoâng, thôøi gian : 1 - 1.5phuùt
Söû duïng löïc cuûa maùy chuyeân duøng laøm cho khoái traø chuyeån ñoäng vaø töï ma saùt vaøo nhau. Laøm daäp vôõ teá baøo ñoàng thôøi phaân boá laïi chaát dòch leân caùc boä phaän cuûa buùp traø.
Saáy deûo, nhieät ñoä: 80 - 85 oC, thôøi gian: 35 - 45 phuùt
Laøm giaûm thuûy phaàn cuûa traø ñeán möùc caàn thieát, loaïi boû nhöõng enzym coøn laïi sau khi voø, chaám döùt leân men, taïo thuaän lôïi cho quaù trình laøm khoâ.
Taïo hình, thôøi gian : 480 - 600 phuùt
Taïo hình theå vieân troøn ñaëc tröng cuûa traø Oolong
Saáy khoâ, nhieät ñoä: 85 - 95 oC, thôøi gian : 120 - 140 phuùt
Duøng maùy saáy nhieàu laàn ñeå laøm giaûm thuûy phaàn ñeán 3 - 5%, oån ñònh caùc chæ tieâu veà phaåm chaát cuûa traø, taêng höông thôm cho traø.
Phaân loaïi: Taùch traø caùnh baïc, coïng, caùm ra khoûi traø chính phaåm.
Ñoùng goùi: Ñoùng trong bao nhoâm, ruùt chaân khoâng.
Saûn phaåm hoaøn chænh ñöôïc baûo quaûn trong kho laïnh.
Baûng 5.5: Toùm löôïc möùc tieâu thuï nguyeân nhieân lieäu
STT
Ñaàu vaøo
Toång möùc söû duïng / ngaøy.ñeâm
Toång möùc söû duïng/ taán saûn phaåm traø khoâ
1
Traø xanh( kg)
2500
5000
2
Ñieän (Kwh)
250
500
3
Gas (kg)
180
350
4
Daàu (kg)
175
360
5
Tuùi nhoâm (loaïi 200g)(bao)
1250
5000
6
Tuùi nhoâm (loaïi25kg)(bao)
10
40
6
Hoäp goã thoâng
112
7
Hoäp giaáy
350
(Nguoàn: Noâng tröôøng Taâm Chaâu)
Baûng 5.6: Phaân tích, kieåm keâ quaù trình cheá bieán traø Oolong
Giai ñoaïn
Ñaàu vaøo ( trong moät ngaøy. ñeâm)
Ñaàu ra( trong moät ngaøy ñeâm)
Ngyeân lieäu
(kg)
Nhieân lieäu
Chaát thaûi raén
Khí thaûi
Hôi gas
Buïi
Tieáng oàn
Nhieät
Saûn phaåm (kg)
Ñieän (kW)
Gas (kg)
Daàu (kg)
Phôi heùo
Traø töôi
2500
_
0
0
0
0
0
_
Phôi heùo baèng gas
Traø töôi 2500
180
_
0
++
0
+
_
_
Quay thôm
Traø heùo
15
0
0
0
0
0
0
_
Leân men
Traø ñöôïc ruõ höông
52
0
0
0
0
0
0
_
Xaøo dieät men
Traø ñöôïc leân men
24
0
0
0
0
++
0
_
Voø chuoâng
Traø ñaõ xaøo dieät men
27
0
0
0
0
++
_
_
Saáy deûo
Traø voø chuoâng
65
0
+++
0
+
+
++
_
Taïo hình
Traø saáy deûo
105
0
0
0
+
0
0
_
Saáy khoâ
Traø ñöôïc taïo hình
110
0
+++
0
0
++
+++
_
Taùch buïi
Traø saáy khoâ
16
+
0
0
+++
++
0
_
Phaân loaïi
Traø taùch buïi
0
0
0
+++
0
0
500
Ñoùng goùi
Traø + bao bì
11
+
0
0
+++
0
0
_
(-): khoâng thoáng keâ ñöôïc soá lieäu
Baûng 5.7: Ñaùnh giaù taùc ñoäng giai ñoaïn saûn xuaát traø Oolong
Giai ñoaïn
Loaïi hình taùc ñoäng
Chaát thaûi raén
Khí thaûi
Hôi gas
Buïi
Tieáng oàn
Nhieät
Phôi heùo
1
0
0
0
0
0
Phôi heùo baèng gas
1
0
2
0
1
0
Quay thôm
0
0
0
0
0
0
Leân men
0
0
0
0
0
0
Xaøo dieät men
0
0
0
0
2
0
Voø chuoâng
0
0
0
0
2
0
Saáy deûo
0
3
0
1
1
2
Taïo hình
0
0
0
2
1
2
Saáy khoâ
0
3
0
3
1
2
Taùch buïi
1
0
0
3
1
0
Phaân loaïi
1
0
0
2
0
0
Ñoùng goùi
3
0
0
2
0
0
Toång coäng
6
6
2
13
7
4
Taùc ñoäng chính
X
X
X
X
Ghi chuù: 0: khoâng gaây taùc ñoäng; 1: taùc ñoäng ít; 2: taùc ñoäng trung bình;
3: taùc ñoäng maïnh; X: taùc ñoäng chính.
Baûng 5.8: Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa quaù trình saûn xuaát ñeán
moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi
Loaïi hình oâ nhieãm
Taùc nhaân oâ nhieãm
Ñoái töôïng vaø möùc ñoä taùc ñoäng
Ghi chuù
Con ngöôøi
Moâi tröôøng
Buïi
Buïi saûn phaåm
+++
++
Gaây oâ nhieãm khoâng khí. Gaây ra caùc kích thích ñoái vôùi phoåi vaø gaây khoù thôû cuõng nhö caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp
Tieáng oàn
AÂm thanh khoâng mong muoán phaùt ra töø maùy moùc
++
0
Gaây ra caùc beänh tim maïch, huyeát aùp vaø beänh thaàn kinh,… cho coâng nhaân taïi nhaø xöôûng.
Nhieät
Nhieät ñoä
++
0
Laøm cho coâng nhaân caûm thaáy böïc boäi, meät moûi, naêng suaát laøm vieäc khoâng cao.
Chaát thaûi raén
Bao bì nilong, tuùi nhoâm, thuøng carton, traø hö
0
++
Bao bì khoù phaân huûy gay suy thoaùi moâi tröôøng ñaát.
Khí thaûi
Khí SO2, CO, NxOx
++
+++
OÂ nhieãm khoâng khí. Khí SO2, CO, NxOx gaây ra caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp, laøm giaûm khaû naêng trao ñoåi, vaän chuyeån oxy cuûa hoàng caàu trong maùu.
Goùp phaàn laøm oâ nhieãm khoâng khí.
Hôi gas
++
0
Muøi gas gaây khoù thôû, ñaâu ñaàu, choùng maët cho coâng nhaân trong phaân xöôûng.
Khaû naêng chaùy noå
Chaùy, noå
++
++
Gaây thieät haïi lôùn veà ngöôøi vaø cuûa caûi cuûa coâng ty. Khi chaùy noå xaûy ra seõ laøm maát heä sinh thaùi, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh.
Ngoaøi nhöõng vaán ñeà neâu treân, vaán ñeà veä sinh cho saûn phaåm traø Oolong trong saûn xuaát cuûa coâng ty vaãn chöa ñöôïc chuù troïng, ñaëc bieät, laø coâng ñoaïn phôi traø, maëc duø coù löôùi phía döôùi nhöng traø vaãn tieáp xuùc vôùi maët ñaát, khi ñöa vaøo phaân xöôûng traø laïi moät laàn nöõa ñoå treân neàn caïnh caùc loái ñi, ñieàu naøy khoâng traùnh khoûi vieâïc daãm ñaïp leân traø. Nhöõng laù traø cuoái cuøng vaãn ñöôïc queùt toùm laïi cuøng vôùi moät ít ñaát roài tieáp tuïc cho vaøo daây chuyeàn saûn xuaát, ñieàu naøy khoâng phuø hôïp vôùi teân goïi traø “an toaøn”.
Vaán ñeà PCCC vaãn coøn thoâ sô, moät phaân xöôûng lôùn nhöng chæ ñaàu tö ñöôïc 4 bình chöõa chaùy nhöng trong vaên baûn laïi coù ñeán 18 bình vaø 16 ngöôøi ñaõõ ñöôïc huaán luyeän veà PCCC. Ñieàu naøy, cho thaáy phaân xöôûng chöa chaáp haønh nghieâm chænh luaät PCCC.
Söû duïng bao bì ñoùng goùi
Ñeå ñoùng goùi cho traø Oolong coâng ty ñaõ söû duïng moät soá loaïi hoäp, bao bì sau: tuùi nhoâm, hoäp goã laøm baèng goã thoâng, hoäp giaáy, voû döøa. Thaønh phaàn cuûa caùc loaïi bao bì nhö sau:
Tuùi nhoâm: Thaønh phaàn cuûa tuùi nhoâm goàm 96% lôùp nhöïa vaø lôùp laù nhoâm cöïc moûng 4%. Sôû dó coù lôùp nhoâm beân trong laø ñeå choáng laïi quaù trình oxy nhaèm giöõ traø ñöôïc laâu. Nhöng sau khi tuùi nhoâm ñaõ qua söû duïng vaø thaûi ra moâi tröôøng, nhöïa vaø nhoâm trong tuùi nhoâm raát khoù phaân huûy. Nhöng khi thu gom laïi noù coù theå seõ tieáp tuïc ñöôïc söû duïng cho ngaønh vaät lieäu xaây döïng. Hieän nay, vôùi khoái löôïng traø 100g thì coâng ty vaãn söû duïng bao 200g ñeå ñoùng goùi, vöøa laõng phí vöøa taïo theâm moät löôïng raùc khoâng caàn thieát.
Hoäp giaáy: Hoäp giaáy ñoùng goùi naøy laø söï keát dính cuûa 3 loaïi nguyeân lieäu: giaáy bìa chaát löôïng cao, lôùp nhöïa vaø lôùp nhoâm. Lôùp giaáy chieám 74% troïng löôïng, lôùp nhöïa 22%, lôùp laù nhoâm cöïc moûng 4%. Sau khi hoäp giaáy ñaõ qua söû duïng, ta coù theå taùch lôùp giaáy, lôùp nhöïa, lôùp nhoâm ñeå taùi söû duïng laïi. Ñieàu naøy, seõ goùp phaàn giaûm löôïng chaát thaûi ra moâi tröôøng.
Hoäp goã: Hoäp goã duøng ñeå ñöïng traø Oolong ñöôïc cheá taïo töø goã thoâng. Nhö vaäy, vieäc söû duïng hoäp goã ñeå ñöïng traø ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân. Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñang ñöôïc quan taâm nhaát hieän nay.
XAÂY DÖÏNG CAÙC TIEÂU CHÍ ÑAÙNH GIAÙ
Xaây döïng tieâu chí cho qui trình troàng traø Oolong
Baûng 6.1: Xaây döïng caùc tieâu chí cho qui trình troàng traø Oolong
STT
Giai ñoaïn
Tieâu chí
1
Laøm ñaát
Dö löôïng phaân trong ñaát taïi noâng tröôøng ñaït TCVN ( xem baûng 5.2). Vì theá, noâng tröôøng vaãn coù theå söû duïng löôïng phaân nhö hieän nay. Ñònh kyù 6 thaùng phaân tích moät laàn. Neáu dö löôïng phaân trong ñaát vöôït quaù tieâu chuaån, thay ñoåi laïi chæ tieâu baèng caùch giaûm 20% löôïng phaân boùn voâ cô, ñoàng thôøi ñeå ñaûm baûo chaát löôïng ñaát thì phaûi taêng löôïng phaân höõu cô.
Thieát keá ñai röøng phoøng hoä nhaèm giaûm söùc gioù, ngaên chaën saâu beänh lan traøn, haïn cheá lai gioáng hoãn taïp, giöõ aåm, choáng xoùi moøn, baûo veä caùc coâng trình möông, bôø,… Cöù 200 - 500m boá trí moät ñai röøng.
2
Chaêm soùc vöôøn öôm
Söû duïng thuoác BVTV trong danh muïc caùc thuoác BVTV ñöôïc pheùp söû duïng ñoái vôùi caây traø ôû Vieät Nam, Ñaøi Loan, chaâu AÂu vôùi lieàu löôïng pha cheá vaø thôøi gian caùch ly tuøy theo töøng loaïi thuoác. (xem ôû phuï luïc 2, phuï luïc 3, phuï luïc 5)
Taêng cöôøng trang bò duïng cuï baûo hoä caù nhaân khi phun thuoác bao goàm caùc duïng cuï sau: khaåu trang, maét kính, noùn, bao tay, boä ñoà daøi daønh rieâng cho coâng nhaân khi phun thuoác, uûng. Ñoàng thôøi khi phun thuoác phaûi phun theo höôùng gioù ñeå traùnh thuoác rôi tröïc tieáp vaøo ngöôøi.
Chaát löôïng nöôùc töôùi taïi noâng tröôøng phaûi ñaït chaát löôïng nöôùc duøng cho thuûy lôïi (TCVN 6673:2000 xem phuï luïc 10)
3
Chaêm soùc caây traø saûn xuaát
AÙp duïng phöông phaùp IPM trong chaêm soùc vöôøn öôm.
Söû duïng thuoác BVTV trong danh muïc caùc thuoác BVTV ñöôïc pheùp söû duïng ñoái vôùi caây traø ôû Vieät Nam, Ñaøi Loan, chaâu AÂu vôùi lieàu löôïng pha cheá vaø thôøi gian caùch ly tuøy theo töøng loaïi thuoác (xem phuï luïc 2, phuï luïc 3, phuï luïc 5)
Taêng cöôøng trang bò duïng cuï baûo hoä caù nhaân khi phun thuoác bao goàm caùc duïng cuï sau: khaåu trang, maét kính, noùn, bao tay, boä ñoà daøi daønh rieâng cho coâng nhaân khi phun thuoác, uûng. Ñoàng thôøi khi phun thuoác phaûi phun theo höôùng gioù ñeå traùnh thuoác rôi tröïc tieáp vaøo ngöôøi.
Chaát löôïng nöôùc töôùi taïi noâng tröôøng phaûi ñaït chaát löôïng nöôùc duøng cho thuûy lôïi (TCVN 6673:2000 xem phuï luïc 10 )
Xaây döïng tieâu chí cho qui trình saûn xuaát traø Oolong
Baûng 6.2: Xaây döïng caùc tieâu chí cho qui trình saûn xuaát traø Oolong
STT
Giai ñoaïn
Tieâu chí
1
Phôi heùo
Traùnh tröôøng hôïp traø tieáp xuùc vôùi maët ñaát vaø ñeå thuaän lôïi cho vieäc phôi traø caàn thieát keá xe phôi traø nhieàu taàng vôùi kích côõ tuøy choïn, coù theå xeáp laïi khi khoâng söû duïng ñeå giaûm dieän tích maët baèng.
2
Phôi heùo baèng gas
Gas söû duïng phaûi coù van an toaøn, caùc bình gas ñang söû duïng hoaëc ñaõ söû duïng phaûi ñeå ñuùng nôi quy ñònh.
3
Xaøo dieät men
Taùc ñoäng chuûû yeáu cuûa giai ñoaïn naøy laø tieáng oàn. Nhö vaäy, ñeå giaûm tieáng oàn caàn thöôøng xuyeân boâi trôn daàu môõ cho maùy xaøo ñònh kyø (1 thaùng/ laàn ).
4
Voø chuoâng
Taùc ñoäng chuûû yeáu cuûa giai ñoaïn naøy cuõng laø tieáng oàn nhöng khoâng ñaùng keå. Nhö vaäy, ñeå giaûm tieáng oàn caàn thöôøng xuyeân boâi trôn daàu môû cho maùy xaøo ñònh kyø (1 thaùng/ laàn ).
5
Saáy deûo
Ñeå ñaûm baûo khí thaûi ñaït tieâu chuaån thaûi khí (TCVN 5939:1995, xem phuï luïc 9), caàn thieát keá heä thoáng xöû lyù khí thaûi.
6
Taïo hình
Vaûi ñöïng traø trong giai ñoaïn taïo hình phaûi ñöôïc giaët thöôøng xuyeân, coù theå moãi tuaàn giaët moät laàn.
7
Saáy khoâ
Ñeå ñaûm baûo khí thaûi ñaït tieâu chuaån thaûi khí (TCVN 5939:1995, xem phuï luïc 9), caàn thieát keá heä thoáng xöû lyù khí thaûi.
8
Taùch buïi
Caàn caûi tieán maùy taùch buïi vì vôùi maùy taùch buïi hieän nay coøn phaùt thaûi nhieàu buïi trong phaân xöôûng.
9
Phaân loaïi
Thieát keá heä thoáng huùt buïi trong khu vöïc phaân loaïi traø. 100% coâng nhaân phaûi ñeo bao tay, khaåu trang khi phaân loaïi traø.
10
Ñoùng goùi
Thieát keá heä thoáng huùt buïi rieâng, 100% coâng nhaân phaûi ñeo bao tay, khaåu trang khi phaân loaïi traø.
11
Chaát löôïng saûn phaåm
Chaát löôïng traø phaûi ñaït TCVN 1454 -1993 ( xem phuï luïc 6), ñoàng thôøi phaûi ñaït tieâu chuaån ISO veà traø: ISO 3720 (xem phuï luïc 7).
12
PCCC
Taêng löôïng bình chöõa chaùy trong phaân xöôûng nhö 4 bình MFZt 35 , 8 bình F4, 6 bình F8 .
Caám vieäc huùt thuoác trong phaân xöôûng.
Tieâu chí söû duïng hoäp, bao bì
Bao bì, hoäp ñöïng traø phaûi ñaït TCN 458:2001, ñoàng thôøi phaûi thoûa maõn caùc yeâu caàu veà bao bì trong chæ thò 94/62/EEC.
Tieâu chí veà hoäp ñöïng traø
Soá löôïng hoäp ñöïng traø ñöôïc saûn xuaát töø goã thoâng caàn giaûm khoaûng 50% so vôùi löôïng hoäp goã ñöôïc söû duïng hieän nay. Thay vaøo ñoù laø söû duïng voû döøa ñeå ñöïng traø vöøa taùi cheá ñöôïc raùc thaûi vöøa tieát kieäm ñöôïc taøi nguyeân.
Tieâu chí veà bao bì ñöïng traø
Bao bì phaûi ñöôïc saûn xuaát sao cho theå tích, soá löôïng vaø troïng löôïng ñöôïc giôùi haïn nhoû nhaát nhaèm duy trì möùc ñoä caàn thieát veà an toaøn, veä sinh vaø phaûi phuø hôïp vôùi saûn phaåm ñöôïc ñoùng goùi vaø ngöôøi tieâu duøng.
Bao bì phaûi ñöôïc thieát keá, saûn xuaát, buoân baùn vaø söû duïng theo caùch coù theå taùi söû duïng hoaëc phuïc hoài, taùi cheá vaø coù möùc ñoä aûnh höôûng thaáp nhaát ñeán moâi tröôøng hoaëc coâng taùc xöû lyù pheá thaûi khi bao bì trôû thaønh pheá thaûi.
Bao bì phaûi ñöôïc saûn xuaát theo caùch sao cho giaûm thieåu chaát ñoäc, chaát gaây nguy hieåm vaø nguyeân lieäu khoù tieâu huûy caû khi söû duïng laãn khi trôû thaønh pheá thaûi nhö chaát ñoäc haïi do söï phaùt xaï cuûa nguyeân lieäu laøm bao bì, tro taøn khi ñoát chaùy hay choân bao bì, chaát caën baõ.
Bao bì phaûi taùi cheá ñaït 50 - 60 % raùc bao bì tính baèng soá nguyeân lieäu taùi cheá hay ñoát ñeå thu naêng löôïng.
Loaïi bao bì khoâng theå taùi söû duïng, phaûi ñem ñoát thì phaûi ñaûm baûo laø khoâng laøm aûnh höôûng moâi tröôøng bôûi caùc khí ñoäc haïi thaûi ra.
Tieâu chí khi vaän chuyeån
Söû duïng caùc phöông tieän vaän chuyeån giao thoâng ñöôøng boä phaûi tuaân thuû möùc oàn toái ña cho pheùp (TCVN 6436, xem phuï luïc 12) vaø khí thaûi töø phöông tieän vaän chuyeån phaûi ñaït tieâu chuaån khí thaûi cho caùc phöông tieän vaän taûi (TCVN 5947, xem phuï luïc 11)
6.2 LOÄ TRÌNH CHÖÙNG NHAÄN VAØ CÔ QUAN CHÖÙNG NHAÄN
Loä trình chöùng nhaän
Traø Oolong laø moät trong nhöõng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát töø nguoàn nguyeân lieäu, nhieân lieäu, daây chuyeàn saûn xuaát thaân thieän vôùi moâi tröôøng, tieát kieäm taøi nguyeân, phaùt taùn ít chaát thaûi, chính vì theá loä trình chöùng nhaän nhaõn sinh thaùi seõ deã daøng vôùi loä trinhg chöùng nhaän ngaén hôn so vôùi caùc saûn phaåm khaùc.
Giai ñoaïn 2008– 2010:
Ñaây laø giai ñoaïn khôûi ñoäng coù yù nghóa quan troïng, chuaån bò caùc ñieàu kieän, tieàn ñeà caàn thieát vaø baét ñaàu trieån khai cho vieäc ra ñôøi vaø hoaït ñoäng cuûa chöông trình nhaõn sinh thaùi taïi coâng ty Taâm Chaâu. Coâng vieäc caàn thöïc hieän trong giai ñoaïn naøy taäp trung vaøo:
Xaây döïng chöông trình vaø toå chöùc moâ hình döïa treân cô sôû nhöõng keát quaû nghieân cöùu lyù luaän chung veà nhaõn sinh thaùi, tìm hieåu caùc loaïi hình nhaõn sinh thaùi, muïc ñích, yù nghóa cuûa nhaõn sinh thaùi cuõng nhö kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån chöông trình caáp nhaõn sinh thaùi.
Tieáp tuïc nghieân cöùu chi tieát hôn veà kinh nghieäm cuûa caùc chöông trình caáp nhaõn sinh thaùi cho saûn phaåm traø Oolong cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi vaø ñieàu kieän thöïc teá taïi coâng ty nhaèm phuïc vuï cho xaây döïng vaø thöïc hieän chöông trình.
Ñaëc bieät, caàn öu tieân ñaàu tö cho vieäc nghieân cöùu, quaûn lyù moâi tröôøng taïi coâng ty, laøm cô sôû cho vieäc caáp nhaõn sinh thaùi cho caùc giai ñoaïn tieáp theo.
Ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng nhaèm naâng cao nhaän, yù thöùc veà moâi tröôøng cho caùc thaønh vieân trong coâng ty, ñaëc bieät chuù troïng coâng taùc tuyeân truyeàn vaø phoå bieán veà chöông trình nhaõn sinh thaùi.
Taêng cöôøng coâng taùc quaûng baù cuõng nhö taïo uy tín vôùi ngöôøi tieâu duøng trong vaø ngoaøi nöôùc veà saûn phaåm traø “an toaøn”. Ñieàu naøy giuùp ngöôøi tieâu duøng coù theå laøm quen vôùi saûn phaåm “an toaøn” cuõng nhö saûn phaåm “thaân thieän moâi tröôøng” vaø nhanh choùng laøm vôùi chöông trình nhaõn sinh thaùi cho saûn phaåm traø.
Giai ñoaïn 2010 – 2015:
Giai ñoaïn naøy töøng böôùc aùp duïng moâ hình caáp nhaõn sinh thaùi. Tröôùc tieân, leân keá hoaïch thöïc hieän caùc tieâu chí nhö ñaõ trình baøy ôû treân.
Trong qui trình troàng troït, tröôùc heát tieán haønh aùp duïng chöông trình IPM, vieäc naøy seõ giuùp raát nhieàu trong vieäc thöïc hieän caùc tieâu chí trong qui trình naøy.
Trong quaù trình saûn xuaát, caàn öu tieân vieäc môû roäng maët baèng nhaø xöôûng, phaân ra töøng khu vöïc saûn xuaát, loùt gaïch men toaøn boä nôi chöùa traø. Thieát keá nhöõng xe phôi traø hôïp veä sinh maø khoâng maát thôøi gian cuõng nhö dieän tích. Trang bò duïng cuï baûo hoä cho coâng nhaân trong phaân xöôûng (bao tay, khaåu trang, uûng,…) ñoàng thôøi, phaûi taäp thoùi quen giöõ veä sinh trong quaù trình laøm vieäc cho coâng nhaân, cung caáp theâm moät soá bình chöõa chaùy trong phaân xöôûng, ñaëc bieät laø nhöõng nôi coù nhieàu bình gas lôùn, thieát keá laïi maãu cuõng nhö kích côõ soá moät soá bao bì,…
Ñònh kyø ño ñaït chaát löôïng ñaát, nöôùc, khoâng khí, tieáng oàn beân trong vaø ngoaøi phaân xöôûng,...
Giai ñoaïn 2015 – 2017:
Coâng ty seõ nhaän maãu ñôn, baûn sao caùc tieâu chí chöùng nhaän phuø hôïp, caùc höôùng daãn… taïi vaên phoøng toå chöùc ñaùnh giaù vaø caáp nhaõn.
Sau khi khai baùo vaøo ñôn vaø chuaån bò ñuû caùc hoà sô lieân quan theo yeâu caàu cuûa nôi chöùng nhaän, coâng ty seõ noäp laïi caùc giaáy tôø naøy cho vaên phoøng caáp chöùng nhaän. Trong giai ñoaïn naøy, coâng ty phaûi chuaån bò saün saøng cho vieäc kieåm nghieäm saûn phaåm vaø thanh tra ñòa ñieåm saûn xuaát neáu cô quan chöùng nhaän coù yeâu caàu.
Sau khi toå chöùc caáp nhaõn kieåm tra hoà sô cuûa coâng ty, neáu thaáy chöa ñaày ñuû toå chöùc seõ thoâng baùo cho coâng ty boå sung, hoaøn chænh. Ñaây cuõng laø giai ñoaïn ñeå coâng ty boå sung, hoaøn chænh nhöõng thieáu soùt cuûa mình.
Sau khi coù thoâng baùo chaáp nhaän, seõ tieán haønh soaïn thaûo vaø kyù keát hôïp ñoàng cho pheùp coâng ty söû duïng nhaõn sinh thaùi cho traø Oolong.
Cô quan chöùng nhaän
Hieän nay, Vieät Nam chöa coù toå chöùc ñaùnh giaù vaø caáp nhaõn sinh thaùi. Theo kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc, ñeå coù theå xaây döïng ñöôïc moâ hình caáp nhaõn vaø quaûn lyù chöông trình nhaõn sinh thaùi hoaït ñoäng coù hieäu quaû, thì nhaø nöôùc ñoùng vai troø raát quan troïng trong quaù trình khôûi xöôùng chöông trình. Tröôùc heát, Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, vôùi tö caùch laø cô quan thay maët Chính phuû trong vieäc baûo veä moâi tröôøng, neân noã löïc thöïc hieän chöông trình caáp nhaõn sinh thaùi ñaàu tieân taïi Vieät Nam. Töø ñoù taïo cô sôû cho caùc toå chöùc phi chính phuû hình thaønh.
Tröôøng hôïp, coâng ty Taâm Chaâu ñaõ thöïc hieän hoaøn chænh caùc chæ tieâu ñeà ra, cuõng nhö saün saøng cho vieäc kieåm nghieäm saûn phaåm vaø thanh tra ñòa ñieåm saûn xuaát nhöng Vieät Nam vaãn chöa coù toå chöùc ñaùnh giaù vaø chöùng nhaän nhaõn sinh thaùi, coâng ty Taâm Chaâu cuõng coù theå môøi caùc toå chöùc chöùng nhaän nhaõn sinh thaùi coù uy tín treân theá giôùi ñeå chöùng nhaän cho saûn phaåm traø cuûa mình, tuy nhieân, tieâu chí cuûa caùc toå chöùc treân theá giôùi seõ cao hôn so vôùi Vieät Nam, ñoàng thôøi chi phí tö vaán vaø chöùng nhaän seõ cao.
6.3 THIEÁT KEÁ NHAÕN SINH THAÙI CHO SAÛN PHAÅM TRAØ OOLONG
6.3.1 Caùc nguyeân taéc khi thieát keá nhaõn sinh thaùi
Nhaõn sinh thaùi khoâng ñöôïc gaây hieåu nhaàm hoaëc khoù hieåu. Do ñoù, nhaõn sinh thaùi phaûi ñôn giaûn, deã hieåu, nhöõng ñieåm veà noäi dung khi ñöôïc coâng boá phaûi roõ raøng, bieåu töôïng, bieåu ñoà khoâng ñöôïc phöùc taïp.
YÙ nghóa cuûa nhaõn sinh thaùi
Voøng troøn beân trong vöøa coù yù nghóa laø quaû ñòa caàu vöøa theå hieän cho chöõ O, thaân chim boà caâu ñöùng thaúng theå hieän cho chöõ L, hai chöõ O, L töôïng tröng cho saûn phaåm traø Oolong. Ñoàng thôøi, hai chöõ naøy cuõng bieåu töôïng cho chim boà caâu ñang bay mang theo moät traùi ñaát xanh töôi, beân trong traùi ñaát coù caønh traø hình chöõ S töôïng tröng cho Vieät Nam , treân caønh traø coù 3 laù traø theå hieän ñöôïc moät toâm hai laù. Beân ngoaøi, coù doøng chöõ Green tea coù nghóa laø traø saïch.
ÑEÀ XUAÁT QUI TRÌNH PHAÂN TÍCH KIEÅM KEÂ CHO SAÛN PHAÅM TRAØ OOLONG
Giai ñoaïn
Ñaàu vaøo( trong moät ngaøy.ñeâm)
Ñaàu ra ( trong moät ngaøy.ñeâm)
Hoùa chaát
Naêng löôïng
Nöôùc thaûi
Chaát thaûi raén
Chai loï, bao bì
Hoùa chaát rôi vaûi
Kg
Lít
Ñieän (kwh)
Nöôùc (m3)
Pha thuoác
Phun thuoác
Veä sinh thieát bò vaø ñoà baûo hoä
Troän phaân
Boùn phaân
Baûng 6.3: Phaân tích kieåm keâ qui trình troàng traø
Baûng 6.4: Phaân tích kieåm keâ qui trình saûn xuaát traø
Giai ñoaïn
Ñaàu vaøo( trong moät ngaøy.ñeâm)
Ñaàu ra ( trong moät ngaøy.ñeâm)
Nguyeân lieäu
Nhieân lieäu
Naêng löôïng
Chaát thaûi raén
Khí thaûi
Hôi gas
Buïi
Vaûi ñaõ qua söû duïng
saûn phaåm
Daàu FO (taán)
Gas (taán)
Ñieän (kwh)
Nöôùc (m3)
Phôi heùo
Phôi heùo baèng gas
Quay thôm
Leân men
Xaøo dieät men
Voø chuoâng
Saáy deûo
Taïo hình
Saáy khoâ
Taùch buïi
Phaân loaïi
Ñoùng goùi
Giai ñoaïn
Ñaàu vaøo (trong moät ngaøy.ñeâm)
Ñaàu ra (trong moät ngaøy.ñeâm)
Saûn phaåm traø
Bao, hoäp
Buïi traø
Bao, hoäp hö
Traø ñoùng bao
Ñoùng bao nilong
Ñoùng vaøo tuùi nhoâm
Ñoùng vaøo hoäp giaáy
Ñoùng vaøo hoäp goã
Baûng 6.5: Phaân tích kieåm keâ cho giai ñoaïn ñoùng goùi ñöôøng boä
Baûng 6.6: Phaân tích kieåm keâ cho giai ñoaïn vaän chuyeån ñöôøng boä
Teân cuûa saûn phaåm trung chuyeån
Vaän chuyeån baèng ñöôøng boä
Nhieân lieäu
Khoaûng caùch
Naêng löïc vaän chuyeån
Chaát thaûi thöïc teá
Phöông tieän trôû veà (coù/ khoâng)
KEÁT LUAÄN
Do thôøi gian ñeå hoaøn thaønh ñoà aùn coù haïn neân chæ ñaùnh giaù chu trình soáng cho heä khaûo saùt voøng ñôøi traø Oolong töø giai ñoaïn laøm ñaát ñeán giai ñoaïn ñoùng goùi theo ñôn vò chöùc naêng laø löôïng traø thaønh phaåm/ ngaøy.ñeâm.
Trong heä khaûo saùt voøng ñôøi traø Oolong ñöôïc chia thaønh moãi quaù trình ñôn vò, moãi quaù trình ñôn vò naøy ñeàu ñöôïc phaân tích ñaàu vaøo vaø ñaàu ra nhaèm muïc ñích ñaùnh giaù chính xaùc chu trình soáng cuûa traø Oolong.
Döïa vaøo caùc taùc ñoäng ñaùng keå ñoái vôùi moâi tröôøng trong heä khaûo saùt voøng ñôøi traø Oolong, ñaõ thieát laäp ñöôïc caùc tieâu chí cho caùc quaù trình ñôn vò döïa treân caùc qui ñònh, luaät, tieâu chuaån cuûa Vieät Nam vaø chaâu AÂu, cuï theå:
Thieát laäp ñöôïc 2 tieâu chí cho giai ñoaïn laøm ñaát, 2 tieâu chí cho giai ñoaïn chaêm soùc vöôøn öôm, 4 tieâu chí cho giai ñoaïn chaêm soùc caây traø saûn xuaát.
Thieát laäp ñöôïc 12 tieâu chí cho qui trình saûn xuaát traø.
Thieát laäp ñöôïc moät soá tieâu chí veà bao bì, hoäp duøng ñöïng traø.
Ñaõ tieán haønh ñoái chieáu thuoác BVTV söû duïng taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu vôùi danh muïc thuoác BVTV ñöôïc pheùp söû duïng ôû Vieät Nam, Ñaøi Loan. Keát quaû laø taát caû danh muïc thuoác BVTV söû duïng taïi noâng tröôøng Taâm Chaâu ñeàu naèm trong danh muïc cho pheùp söû duïng. Ñaây laø ñieàu kieän raát lôùn taïo cô sôû ñeå coâng ty Taâm Chaâu aùp nhaõn sinh thaùi cho saûn phaåm traø.
Tuy nhieân, vôùi thôøi gian vaø chi phí coù haïn, ñoà aùn chöa thoáng keâ ñöôïc caùc soá lieäu caàn thieát vaø ñaây laø khoù khaên lôùn nhaát khi thöïc hieän ñoà aùn naøy, cuï theå:
Chöa phaân tích caùc chæ tieâu veà khí thaûi, buïi, nöôùc töôùi; chöa ño tieáng oàn trong phaân xöôûng.
Chöa phaân tích dö löôïng thuoác BVTV trong traø.
Ñoàng thôøi, ñeå nhaõn sinh thaùi ñöôïc quoác teá coâng nhaän, khoâng nhöõng thoûa maõn luaät phaùp Vieät Nam maø coøn thoûa maõn qui ñònh, luaät theá giôùi, vì luaät Vieät Nam hieän nay chæ thoûa maõn 20% luaät theá giôùi. Ñaây cuõng laø khoù khaên trong vieäc ñeà ra caùc tieâu chí cho phuø hôïp.
KIEÁN NGHÒ
Ñoái vôùi coâng ty Taâm Chaâu
Ñeå aùp duïng nhaõn sinh thaùi thaønh coâng, ngöôøi laõnh ñaïo cao nhaát cuûa coâng ty Taâm Chaâu caàn nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa noù trong söï phaùt trieån laâu daøi cuûa coâng ty.
Beân caïnh ñoù, naâng cao nhaän thöùc cuûa toaøn boä ñoäi nguû caùn boä, nhaân vieân cuûa coâng ty, giuùp hoï hieåu roõ veà nhaõn sinh thaùi cuõng nhö kieán thöùc veà moâi tröôøng, kieán thöùc veà an toaøn thöïc phaåm, coù yù thöùc tích cöïc tham gia vaøo quaù trình aùp nhaõn sinh thaùi laø vieäc laøm coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi vieäc xaây döïng vaø trieån khai thöïc hieän thaønh coâng chöông trình nhaõn sinh thaùi.
Ñoàng thôøi, thöïc hieän toát caùc tieâu chí ñaõ ñeà ra cho töøng quaø trình ñôn vò.
Ñoái vôùi Nhaø nöôc
Taêng cöôøng Boå sung, söûa ñoåi qui ñònh, luaät veà moâi tröôøng cuõng nhö caùc luaät khaùc,… phuø hôïp vôùi theá giôùi nhaèm phuïc vuï hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi.
Taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc vaø quaûng baù veà nhaõn sinh thaùi.
Ñöa noäi dung giaûng daïy veà moâi tröôøng noùi chung vaø nhaõn sinh thaùi noùi rieâng vaøo chöông trình giaûng daïy cuûa taát caû caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng.
Ñaøo taïo, boå sung kieán thöùc veà nhaõn sinh thaùi cho caùc ñoái töôïng hieän laø caùn boä kinh teá, kyõ thuaät trong caùc lónh vöïc coù lieân quan.
Quaûng baù treân caùc phöông tieän nhö baùo, ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình,.. neân thieát laäp trang web veà nhaõn sinh thaùi.
Ñeå hoã trôï cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø coâng ty Taâm Chaâu noùi rieâng trong quaù trình xaây döïng nhaõn sinh thaùi, nhaø nöôùc caàn hoã trôï kinh phí, ñoàng thôøi thaønh laäp toå chöùc chöùng nhaän nhaõn sinh thaùi ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc doanh nghieäp hieän nay.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Buøi theá Ñaït, Vuõ khaéc Nhöôïng (1999), Kyõ thuaät gieo troàng cheá bieán cheø vaø caø pheâ, NXB. Noâng nghieäp.
Coâng baùo soá 34 (2003), Danh muïc thuoác baûo veä thöïc vaät ñöôïc pheùp söû duïng , haïn cheá, caám söû duïng ôû Vieät Nam, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân.
Heinz Leuenberger (2004), Introduction to Cleaner Production, trung taâm saûn xuaát xanh Vieät Nam..
Hazell, R.W(1998), Nhaõn sinh thaùi, ñaùnh giaù taùc ñoäng theo voøng ñôøi saûn phaåm, UÛy ban Moâi tröôøng, söùc khoûe vaø an toaøn, Anh Quoác.
Nguyeãn Höõu Khaûi (2005), Nhaõn sinh thaùi ñoái vôùi haøng hoùa xuaát khaåu vaø tieâu duøng noäi ñòa, NXB. Lyù luaän Chính trò, Haø Noäi.
Nguyeãn Vaên Lòch (2004), Caùc quy ñònh veà moâi tröôøng cuûa Lieân minh Chaâu AÂu ñoái vôùi nhaäp khaåu haøng noâng thuûy saûn vaø khaû naêng ñaùp öùng cuûa Vieät Nam, NXB. Chính trò Quoác gia, Haø Noäi.
Thaùi vaên Nam (2004), Baøi giaûng quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000, Tröôøng ÑH KTCN TP. Hoà Chí Minh.
Vuõ cao Thaùi(1999), Danh muïc caùc loaïi phaân boùn laù ñöôïc pheùp söû duïng ôû Vieät Nam, NXB. Noâng nghieäp.
Tieâu chuaån nhaø nöôùc Vieät Nam (2002), Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, NXB. Haø Noäi.
Tieâu chuaån Vieät Nam(2000), TCVN ISO 14050:2000 vaø ISO 14050:1998 quaûn lyù moâi tröôøng töø vöïng, NXB. Haø Noäi.
Wolfdietrich Eichler (2001), Chaát ñoäc trong thöïc phaåm, NXB. Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät.
Website Boä Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng :
Website chöông trình Moâi Tröôøng LHQ :
Website Maïng löôùi nhaõn sinh thaùi toaøn caàu :
Website chöông trình nhaõn sinh thaùi Chaâu AÂu :
Website chöông trình con daáu xanh cuûa Myõ :
Website Toå chöùc tieâu chuaån Quoác teá :
Website Coâng ty Traø vaø Caø pheâ Taâm Chaâu :
