Đề tài Phương hướng hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp công nghiệp

Website: Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368 lêi më ®Çu Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng kh¾c nghiÖt hiÖn nay, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi th× ®ã qu¶ lµ mét bµi to¸n rÊt bøc xóc ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ®ßi hái ph¶i kinh doanh cã l·i. Muèn vËy c¸c doanh s¶n xuÊt ph¶i ®­a ra mét môc tiªu cho m×nh, ®ã lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ph¶i cã chÊt l­îng tèt, mÉu m· ®Ñp, phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vµ ®Æc biÖt lµ cã gi¸ thµnh h¹. ChÝnh v× vËy biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nhiÖm vô rÊt quan träng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §Ó qu¶n lÝ tèt chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc hiÖn ®­îc nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng lu«n lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. KÕ to¸n lu«n lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lÝ kinh tÕ nãi chung vµ tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹t s¶n phÈm s¶n xuÊt ra mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi, ®óng ®èi t­îng vµ ®óng ph­¬ng ph¸p ®Æt ra. §ång thêi lµ nguån th«ng tin sè liÖu ®¸ng tin cËy ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu hµnh vÜ m« vÒ kinh tÕ, kiÓm tra, kiÓm so¸t. Qua qu¸ tr×nh t×m tßi vµ nghiªn cøu lÝ luËn, thùc tr¹ng c¸c Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp hiÖn nay, cïng víi sù h­íng dÉn gi¶ng d¹y cña tiÕn sÜ NguyÔn ViÕt TiÕn, em xin ®­îc tr×nh bµy bµi viÕt cña m×nh víi chñ ®Ò: “Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp” Néi dung bµi viÕt gåm c¸c phÇn sau: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô ®ã. Do thêi gian vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn tèt h¬n. phÇn I lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm I. sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i h¹ch to¸n chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt NÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ang trªn con ®­êng ®æi míi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· b­íc qua khái nh÷ng bì ngì ban ®Çu ®Ó b­íc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tr­íc sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i n©ng ®­îc hiÖu qña kinh tÕ. Cã nghÜa lµ doanh thu kh«ng chØ nh÷ng bï ®¾p ®­îc nh÷ng chi phÝ mµ cßn ph¶i cã lîi nhuËn, h¬n n÷a ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi Nhµ n­íc. Víi ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay chÞu sù thèng chÕ cña quy luËt cung cÇu c¹nh tranh, ®Ó cã lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh nghiÖp chØ quan t©m ®Õn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ quan träng,biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña, hao phÝ lao ®éng sèng vµ hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. §øng trªn gãc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn kh¼ n¨ng sinh lêi cña c¸c doanh nghiÖp. Trong doanh nghÖp hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc Nhµ n­íc giao quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c hiÖu qu¶ H§SXKD th× doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra vµ kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n thu nhËp, cã nghÜa lµ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ ®· chi ra vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ viÖc lµm kh«ng nh÷ng cÇn thiÕt mµ cßn mang l¹i tÝnh chÊt nguyªn t¾c cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ h¹ch to¸n kinh tÕ doanh nghiÖp. Bëi v× chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ doanh nghiÖp ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i dïng th­íc ®o tiÒn tÖ ®Ó ®o l­êng chi phÝ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, dïng thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ trªn nguyªn t¾c cã lîi vµ ®¶m b¶o cã lêi. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp muèn tiªu thô ®­îc, hai lîi thÕ c¹nh tranh ®ã lµ chÊt l­îng vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i dõng l¹i ë møc thÞ tr­êng cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Muèn thu ®­îc lîi nhuËn cùc ®¹i th× c¸c doanh nghiÖp chØ b»ng c¸ch tèt nhÊt lµ phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh c¸ biÖt cña m×nh, viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp, nã kh«ng ngõng lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp mµ cßn t¹o cho doanh nghiÖp ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. §Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× phô thuéc vµo yÕu tè kÜ thuËt vµ viÖc thay ®æi thiÕt kÕ ( rÎ tiÒn mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm ) c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, trang bÞ thªm thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã c«ng suÊt cao... Cßn trªn gãc ®é kÜ thuËt tr­íc hÕt lµ viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trªn c¬ së ®ã ph©n tÝch vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c phÊn ®Êu kh«ng ngõng h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt vµ cËp nhËt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,lµ kh©u träng t©m cña toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. II. néi dung, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cô thÓ ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: KÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp: Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm toµn bé chi phÝ NVL chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®éng lùc dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. ViÖc tËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp hoÆc theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp hoÆc theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Tr×nh tù kÕ to¸n nh­ sau: - C¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu hoÆc b¶ng ph©n bæ NVL, sau khi ®· x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña NVL thùc tÕ xuÊt dïng cho c¸c ®èi t­îng ghi: Nî TK 621 (chi tiÕt liªn quan) Cã TK152. - Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn cho c¸c ®èi t­îng ghi: Nî TK 154 (chi tiÕt liªn quan) Cã TK 621 - NÕu NVL mua ngoµi xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, kh«ng qua kho th× c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho ghi: Nî TK 621 Cã TK 111, 112, 331... Cuèi th¸ng nÕu cã NVL sö dông ch­a hÕt nép tr¶ k¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi nhËp kho, kÕ to¸n c¨n cø vµo b¸o c¸o vËt liÖu cuèi th¸ng cña ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt phiÕu nhËp kho vËt liÖu, phÕ liÖu ®Ó tÝnh to¸n trÞ gi¸ cña chóng vµ ghi: Nî TK 152 Cã TK 621 KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh­ tiÒn l­¬ng, trî cÊp, kho¶n trÝch theo l­¬ng nh­ BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp hoÆc ph©n bæ gi¸n tiÕp cho ®èi t­îng liªn quan. Tr­êng hîp ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng hay giê c«ng ®Þnh møc hä¨c cã thÓ lµ giê c«ng thùc tÕ, theo h×nh thøc kÕ to¸n NKCT th× chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng ph©n bæ sè 1 vµ b¶ng kª sè 4. Tr×nh tù kÕ to¸n: - C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng, tµi liÖu trÝch BHXH,BHYT, KPC§ hoÆc b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng ghi: Nî TK 622 Cã TK 334, 335, 338... - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t­îng liªn quan: Nî TK 154 Cã TK 622 KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cßn cã thÓ s¶n xuÊt c¸c bé phËn kinh doanh phô. §ã lµ: - Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®­îc tæ chøc ra nh»m phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh nh­: Ph©n x­ëng söa ch÷a, ph©n x­ëng ®iÖn. - Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®­îc tæ chøc nh»m môc ®Ých tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt mÆt hµng phô, t¨ng thu nhËp nh­: s¶n xuÊt mÆt hµng phÕ liÖu, phÕ phÈm. - Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®­îc tæ chøc ra víi môc ®Ých trùc tiÕp phôc vô c¶i thiÖn ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn nh­ kinh doanh nhµ ë, nhµ ¨n, c¨ng tin. Tr×nh tù kÕ to¸n: TËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinhtrong c¸c ph©n x­ëng bé phËn s¶n xuÊt phô: Chi phÝ NVL trùc tiÕp: Nî TK 621 Cã TK 152, 153 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nî TK 622 Cã TK 334, 153 Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 627 Cã TK 334, 338, 152, 153, 214, 111, 112.. Cuèi k× kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vµo c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt, lao vô s¶n xuÊt kinh doanh phô. Nî TK 154(chi tiÕt liªn quan ) Cã TK 621, 622, 627 C¨n cø vµo gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ, s¶n l­îng s¶n phÈm phôc vô cho c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n x¸c ®Þnh lao vô, s¶n xuÊt phôc vô cho c¸c ®èi t­îng vµ ghi sæ: Nî TK 627, 641, 642 Nî TK 157, 632 Cã TK 154 KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc: ViÖc tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc thùc hiÖn trªn TK 142 (chi phÝ tr¶ tr­íc). Tr×nh tù kÕ to¸n: C¸c tµi kho¶n chi phÝ ph¸t sinh thuéc chi phÝ tr¶ tr­íc. - C¨n cø vµo nh÷ng ph¶n ¸nh chi phÝ ®ã ph¸t sinh: Nî TK 142 Cã TK 111, 112, 152, 153... - C¨n cø vµo chi phÝ ®· ph¸t sinh, tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc vµo chi phÝ kinh doanhcña kú nµy. Nî TK 214, 627, 641, 642 Cã TK 142 (1421) §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi, nÕu ®­îc phÐp kÕt chuyÓn mét chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sang kú sau khi cã doanh thu tiªu thô t­¬ng øng ghi: Nî TK 911 Cã TK 142 Theo h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ th× chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc thõc hiÖn trªn b¶ng kª sè 6. KÕ to¸n chi ph¶i tr¶: Tr×nh tù kÕ to¸n nh­ sau -Khi tÝnh trÝch tr­íc theo kÕ ho¹ch chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ghi: Nî TK 622, 627, 641, 642 Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ®· ph¸t sinh ghi: Nî TK 335 Cã TK 241 Cã TK 331 Cã TK111,112,152,153 Cuèi niªn ®é kÕ to¸n ph¶i quyÕt to¸n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh v¬Ýi chi phÝ tÝnh trøc.NÕu chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh trøoc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lín h¬n sè thùc tÕ ®· ph¸t sinh th× sè chªnh lÖch sÏ ®ùoc ghi g¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Nî TK 335 Cã TK 627,642,641. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Tr×nh tù kÕ to¸n: Ph¶n ¸nh viÖc tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh thùc tÕ: Nî TK 627 Cã TK 334,338 Cã TK 152,153,142 Cã TK 214 Cã TK 111,112,331 Cã TK 333 (3336) NÕu ph¸t sinh gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 111,112,138 Cã TK 627 - Cuèi kú ph©n bæ chØ tiªu s¶n xuÊt chung vµ kÕt chuyÓn vµo TK cã liªn quan: Nî TK 154 Cã TK 627 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn.§Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÊm kÕ to¸n sö dông TK 154. Tr×nh tù kÕ to¸n: - Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp: Nî TK 154 Cã TK 621 - Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo tõng ph©n x­ëng, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô: Nî TK 154 Cã TK 627 C¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña c¸c s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú nhËp kho, göi ®i b¸n hoÆc b¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho do bé phËn kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh ®· ghi: Nî TK 155 Nî TK 632 Nî TK 157 Cã TK 154 NÕu cã ph¸t sinh c¸c kho¶n båi th­êng vµ thu håi sè liÖu cho s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc, kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ ghi: Nî TK 138 Nî TK 152 Cã TK 154 §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §Çu th¸ng kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú cña TK 154 sang TK 631. Nî TK 631 Cã TK 154 Nî TK 631 Cã TK 154 Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc trªn c¸c tµi kho¶n, chi phÝ kÕt chuyÓn vµo TK 631. + KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp: Nî TK 631 Cã TK 621 + KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nî TK 631 Cã TK 622 + KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK 631 Cã TK 627 + Cuèi th¸ng ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë: Nî TK 154 Cã TK 631 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: = + - KÕt qu¶ tÝnh to¸n sÏ ghi: Nî TK 632 Cã TK 631 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch ®óng ®¾n ®¶m b¶o tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i nghiªn cøu ¸p dông ph­¬ng ph¸p thÝch hîp. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµotuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý, phô thuéc vµo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n) Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi ®èi tù¬ng tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o hµng th¸ng. Theo ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp, cuèi th¸ng sau khi kiÓm kª ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú theo c«ng thøc: Z = D1 + C - D2 Trong ®ã: Z: lµ tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. D1: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú D2: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n b­íc, cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm phøc t¹p. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu b­íc chÕ biÕn liªn tiÕp. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë b­íc cuèi cïng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm b­íc tr­íc chuyÓn sang b­íc sau ®Ó tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm b­íc sau. Cø thÕ tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm hoµn thµnh ë bøc cu«Ý cïng Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng nh÷ng c«ng thøc sau: = + - = + + - T­¬ng tù víi b­íc n Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm nh­ ë ph­¬ng ph¸p thø 2. Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm hoµn thµnh trong tõng b­íc mµ tæng hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm hoµn thµnh ë b­íc cuèi cïng Ngoµi ba ph­¬ng ph¸p trªn kÕ to¸n cßn cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­: · Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng · Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lo¹i trõ s¶n phÈm phô · Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè · Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ Sau khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh, kÕ to¸n kÕt chuyÓn: + §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Nî TK 155, 157, 632 Cã TK 154 + §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Nî TK 632 Cã TK 631 phÇn II thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô ®ã I. Thùc tr¹ng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. Tr­íc ®©y theo c¬ chÕ bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®­îc Nhµ n­íc bao cÊp, thÞ tr­êng æn ®Þnh nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng gÆp khã kh¨n g× lín. Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 1991 thÞ tr­êng §«ng ¢u biÕn ®éng. C¸c doanh nghiÖp kh«ng cßn ký ®­îc nhiÒu hîp ®ång n÷a. Tr­íc t×nh h×nh ®ã c¸c doanh nghiÖp ®· tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ tæ chøc tiªu thô theo hîp ®ång, nhËn gia c«ng s¶n phÈm. V× vËy mét sè c¸c doanh nghiÖp vÉn ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn hoµn thµnh nghÜa vô víi Nhµ n­íc. Cïng víi sù ®i lªn vµ ph¸t triÓn trong s¶n xuÊt tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng ngõng ®­îc cñng cè vµ n©ng cao, ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó ®øng v÷ng trong c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm xuÊt ra, bªn c¹nh c¸c chiÕn l­îc marketing, doanh nghiÖp rÊt chó träng ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy ®­îc x¸c ®Þnh lµ träng t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp. ¦u ®iÓm: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng nªn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ph©n x­ëng cô thÓ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh­ vËy cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc kÞp thêi vµ ®óng ®¾n. Cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi vµ b¸n thµnh phÈm ë giai ®o¹n tr­íc cïng víi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp lµ hîp lý, cã c¨n cø khoa häc, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c kÞp thêi. Phôc vô cho c«ng t¸c chØ ®¹o s¶n xuÊt vµ qu¶n lý gi¸ thµnh.C¸c doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh ®­îc tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n, tû lÑ ph©n bæ tiÒn ®iÖn cho tõng ph©n x­ëng lµ hîp lý. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tÝnh to¸n t¹p hîp chi phÝ s¶n xuÊt nhanh chãng dÔ dµng. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ®· b¾t kÞp víi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÌ kinh tÕ nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, c«ng t¸c kÕ to¸n nhÝn chung ®· ®i vµo nÒ nÕp. Nh­îc ®iÓm: + PhÇn tÝnh to¸n vÉn cßn phøc t¹p, ch­a ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ, c¸c th«ng tin cung cÊp ch­a kÞp thêi vµ chÝnh x¸c ®Ó qu¶n lý ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt. CÇn ph¶i ®­a l¹i c¸c kho¶n môc chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh sao cho tÝnh to¸n vÉn ®¬n gi¶n mµ cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý nhøng chi phÝ thËt quan träng. + Ch­a thùc hiÖn ®­îc viÖc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n nghØ phÐp vµ trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t sinh th× sÏ lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt trongkú t¨ng lªn mét c¸ch bÊt th­êng. Gi¸ thµnh sÏ kh«ng æn ®Þnh gti÷a c¸c kú h¹ch to¸n. + C¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«mg ë mèt sè ®¬n vÞ kh¸c, hoÆc nhhËn nguyªnv¹t liÖu chÝnh ®Ó gia c«ng. Trªn ¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp vÉn cßn cét chi phÝ gia c«ng mµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Nguyªn nh©n: -Do ch­a cã kinh nghiÖm -Do chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc cßn nhiÒu thñ tôc r­êm rµ lµm cho c«ng t¸c kÕ to¸n cña c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n. II. Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm * BiÖn ph¸p ®Ò xuÊt: TÇm vi m«: §èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm tèt c¸c vÊn ®Ò sau: - Gi¶m bít ®­îc c¸c chi phÝ cã thÓ HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo ba kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung Trong ®ã chi phÝ NVL trùc tiÕp lµ kho¶n môc quan träng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc cÊu thµnh s¶n phÈm . Nªn cÇn ph¶i gi¶m bít ®­îc kho¶n chi phÝ nµy cµng nhiÒu cµng tèt. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ph¶i gi¶m ®­îc c¸c chi phÝ quan träng kh¸c nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp,chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp. -Tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý sao cho thËt hîp lý vµ hiÖu qu¶ so víi hiÖn t¹i. C¸c phßng ban ph¶i gän nhÑ vµ cã sù ®ång bé thèng nhÊt v¬Ý nhau. -Gi¶m biªn chÕ c¸c c¸n bé ë phßng ban b»ng viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ h­u, mÊt søc ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· ®ñ tuæi hoÆc ch­a ®ñ tuæi nh­ng lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶. - NÕu c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ nh­ ®· nªu ë trªn th× sÏ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c. §ång thêi lµ biÖn ph¸p ®Ó phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . T¹o ®iÒu kiÖn cho søc c¹nh tranh ®èi víi bÊt kú s¶n phÈm cïng läai nµo cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. -Tæ chøc trÝch tiÒn l­¬ng, c«ng nh©n nghØ phÐp vµ chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh vµo TK 335 (chi phÝ ph¶i tr¶). Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ chi phÝ thùc tÕ ch­a ph¸t sinh nh­ng ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Hµng th¸ng trÝch tr­íc chi phÝ tiÒn l­¬ng c«ng nh©n nghØ phÐp vµ chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Cã lµm nh­ vËy th× míi kÕ ho¹ch ho¸ ®­îc chi phÝ tiÒn l­¬ng, nghØ phÐp hoÆc chi phÝ söa ch÷a lín ta× s¶n cè ®Þnh ph¸t sinh trong th¸ng nµy sÏ kh«ng ph¶i chÞu tÊt c¶ chi phÝ s¶n xuÊt ®ã. V× thùc tÕ chi phÝ ®ã ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c kú tr­íc råi. TuÇn tù h¹ch to¸n nh­ sau: TrÝch tr­íc chi phÝ tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt: Nî TK 622 (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) Cã TK 335 (chi phÝ ph¶i tr¶) TrÝch tr­íc chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh: Sè chi phÝ s¶n xuÊt söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh dù kiÕn sÏ ph¸t sinh. Nî TK 627, 614, 642 (chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ) Cã TK 335 Khi ph¸t sinh, chi phÝ ph¶i tr¶ ghi: Nî TK 335 Cã TK 111, 12, 152, 153, 331,... NÕu lµm ®­îc nh­ vËy th× sÏ gióp doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®­îc chi phÝ ®­îc chÝnh x¸c nhanh chãng. Tõ ®ã n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ chi phÝ gia c«ng kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Th× kÕ to¸n sau khi lËp b¶ng kª ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm nhËn gia c«ng vµ sè l­îng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Th­êng xuyªn båi d­ìng n©ng cao tay nghÒ cho ®éi ngò c«ng nh©n nh»m gãp phÇn sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cã hiÖu qu¶ h¬n. N©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n viªn lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Tõ ®ã gãp phÇn vµo h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ sau: +Më c¸c líp phæ biÕn kü thuËt, h­íng dÉn cô thÓ vÒ c¸ch sö dông mÊy mãc thiÕt bÞ sao cho tõng b­íc ®­îc thµnh th¹o vµ cã hiÖu qña nhÊt. +CÇn cö c¸c bé phËn kü thuËt ®i nghiªn cøu, häc hái kü thuËt s¶n xuÊt cña c¸c nhµ m¸y cïng ngµnh trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi. +Tæ chøc c¸c cuéc thi tay nghÒ giái trong doanh nghiÖp, tõ ®ã khuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch luü kinh nghiÖm, häc hái tay nghÒ. TÇm vÜ m«: Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan Tµi chÝnh nªn xem xÐt, c¶i tiÕn c¸c chÝnh s¸ch mét c¸ch hîp lý, phï hîp víi nhu cÇu hiÖn nay, tr¸nh c¸c thñ tôc r­êm rµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n mét c¸ch cã hiÖu qu¶, gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiªu thô ®­îc c¸c mÆt hµng mét c¸ch nhanh chãng, cã hiÖu qu¶ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n n÷a. kÕt luËn Trong t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh vµ sù vËn hµnh c¬ chÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay th× c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh­ bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ®Òu ®ßi hái kinh doanh ph¶i cã l·i. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra môc tiªu cho m×nh. §ã lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, mÉu m· ®Ñp, phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, ®Æc biÖt cã gi¸ thµnh h¹. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa ®ã nªn em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp” Qua chuyªn ®Ò nµy gióp em nhËn thøc vµ hÖ thèng ho¸ thªm phÇn kiÕn thøc ®· ®­îc häc, hiÓu ®­îc phÇn nµo vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp nãi riªng. Cuèi cïng sù thµnh c«ng cña bµi viÕt nµy chÝnh lµ nhê sù gióp ®ì, gãp ý cña c¸c thÇy c« ®èi víi bµi viÕt cña em. Mét lÇn n÷a em rÊt mong ®­îc nhËn sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« trong ®Ó em cã mét c¸i nh×n hoµn thiÖn h¬n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sî gióp ®ì quý b¸u ®ã ! Môc lôc