Đề tài Phương hướng và giải pháp chuyển dịch lao động nông nghiệp – nông thôn

T©y Nguyªn 88.105 3.765 8.129 88.934 2.231 8.836 §«ngNam Bé 57.228 19.693 23.079 63.869 13.862 22.269 §BSCL 73.210 8.191 18.600 71.185 8.469 20.347 Nguån : Thùc tr¹ng lao ®éng -viÖc lµm 1996,1999 NXB Thèng Kª Nh­ vËy sau 5 n¨m c¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n chuyÓn dÞch theo xu h­íng t¨ng tû träng lao ®éng phi n«ng nghiÖp, gi¶m tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp. MÆc dï vËy sù chuyÓn dÞch nµy diÔn ra víi tèc ®é chËm vµ cã sù kh¸c biÖt ®¸ng gi­· c¸c vïng. §ång b»ng s«ng Hång cã sù chuyÓn dÞch nhanh nhÊt, sau 5 n¨m tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m h¬n 10%, trung b×nh mçi n¨m gi¶m 2%, trong khi c¶ n­íc chØ gi¶m 1%. §iÒu nµy phÇn nµo thÓ hiÖn lîi thÕ cña vïng trong viÖc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn lµng, ph¸t triÓn ngµnh ngÒ phi n«ng nghiÖp; c¸c vïng §«ng B¾c vµ T©y B¾c cã sù chuyÓn dÞch chËm; ë T©y nguyªn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo chiÒu h­íng ng­îc l¹i, hoÆc cã thÓ coi nh­ kh«ng cã sù thay ®æi. Sau 5 n¨m tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp cña vïng t¨ng tõ 89.65%n¨m 1996 lªn 90.24%n¨m 2000. Tû träng nµy tuy t¨ng kh«ng nhiÒu song ®©y lµ dÊu hiÖu kh«ng mÊy kh¶ quan so víi xu thÕ chung cña c¶ n­íc C¬ cÊu lao ®éng theo thµnh phÇn kinh tÕ Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m cña ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ®¹t 8.6-9.8% trong vßng 12 n¨m qua, ®¹t tû lÖ cao nhÊt vµo c¸c n¨m 1993-1996. Sù t¨ng tr­ëng nµy cña ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn t¨ng tû lÖ lao ®éng trong nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp tõ 20% n¨m 1990 lªn 29.5% n¨m 1996 vµ gi¸ trÞ s¶n l­îng ngµnh nghÒ n«ng th«n lªn 27500 tû ®ång n¨m 1996. §ång thêi khu vùc nµy thu hót mét phÇn lao ®éng n«ng ë th«n mµ chñ yÕu lµ lao ®éng rót ra tõ n«ng nghiÖp, lao ®éng n«ng nhµn vµ mét phÇn lao ®éng trÓ ë n«ng th«n. Nh÷ng lao ®éng nµy mét phÇn ®­îc thuª vµo lµm th­êng xuyªn hoÆc thêi vô t¹i c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,c¸c c¬ së TTCN, c¸c hé kinh doanh hoÆc tù t¹o viÖc lµm b»ng c¸ch tù lËp doanh nghiÖp míi, doanh nghiÖp mini, doanh nghiÖp gia ®×nh,quy m« nhá hoÆc mét sè ho¹t ®éng thªm ë c¸c hé kiªm vµ chuyÓn dÇn thµnh lao ®éng phi n«ng nghiÖp . Theo thèng kª hiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 24000 doanh nghiÖp nhá vµvõa, phi n«ng nghiÖp ë c¸c vïng n«ng th«n, gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, hîp t¸c x·, tæ hîp, doanh nghiÖp t­ nh©n, doanh nghiÖp hé gia ®×nh,c¸ thÓ…NÕu tÝnh c¶ c¸c hé kiªm th× c¶ n­íc cã 1.350.000 c¬ së ,trong ®ã 97.1%lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ hé. Sè l­îng c¸c doanh nghiÖp chØ chiÕm d­íi 3%, cßn l¹i lµ c¸c d¹ng hîp t¸c …Trong sè c¸c doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm 14.16% c¸c hîp t¸c x· chiÕm 5.76% cßn l¹i 80.08 lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n,c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Kho¶ng 17.3% c¸c c¬ së ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n, gÇn 32.5% trong c«ng nghiÖp x©y dùng vµ 49.8% trong ngµnh dÞch vô.Tæng sè viÖc lµm t¹o ra ë trªn 1.35 triÖu ®¬n vÞ, c¬ së kinh doanh ngµnh nghÓ ë n«ng th«n lµ gÇn 10 triÖu b»ng 29.5% lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n . B¶ng11 :Sè l­îng c¸c ®¬n vÞ ngµnh nghÒ n«ng th«n 1990 1993 1997 Hîp t¸c X· (HTX) 13.086 5.287 17.432 Hé gia ®×nh ,c¸ thÓ (HG§) 37.690 452.866 3.000.000 Doanh nghiÖp t­ nh©n (DN) 1.248 3.322 33.359 Tæ hîp t¸c (THT) - - 40.000 Nguån :B¸o c¸o cña héi ®ång liªn minh c¸c HTX,1998 VÒ quy m« t¹o viÖc lµm theo thµnh phÇn, 90% viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n ®­îc t¹o ra ë c¸c hé ngµnh nghÒ, chØ cã 10% ®­îc t¹o ra ë c¸c c¬ së tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Nh×n tõ gãc ®é ngµnh th× c¸c ho¹t ®éng chÕ biÕn n«ng- l©m-thuû s¶n t¹o ®­îc viÖc lµm cho 17.9% lao ®éng phi n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹o ®­îc 40.7% vµ dÞch vô th­¬ng m¹i t¹o ®­îc 41.34% tæng sè viÖc lµm cho lao ®éng phi n«ng nghiÖp n«ng th«n . Qui m« sö dông lao ®éng æn ®Þnh trung b×nh cña c¸c c¬ së ,®¬n vÞ ngµnh nghÒ tõ 4-6,vµ 2-3 lao ®éng thêi vô, kho¶ng 90% ®¬n vÞ sö dông d­íi 50 lao ®éng vµ chØ cã 7% c¬ së dông trªn 100 lao ®éng.TÝnh riªng, b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp t¹o ®­îc27 viÖc lµm vµ mét hé thu hót ®­îc 4-6 lao ®éng æn ®Þnh. Trong ®ã, lao ®éng n«ng nghiÖp thu hót vµo mét c¬ së c«ng nghiÖp vµ 2 lao ®éng vµo hé ngµnh nghÒ. HÇu hÕt c¸c hé chuyªn nghÒ, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt c¸c hé lµm nghÒ truyªn thèng ë c¸c tØnh nh­ B¾c ninh,Nam §Þnh, Hµ t©y, Ninh B×nh Qu¶ng Nam, L©m §ång …®Òu cã thuª lao ®éng . HiÖn nay cã kho¶ng 629 c¬ së quèc doanh chÕ biÕn n«ng s¶n, trong ®ã 83% cã quy m« nhá sö dông h¬n 700 ngh×n lao ®éng. C¸c ho¹t ®éng chÝnh gåm chÕ biÕn g¹o ,®­êng ,c¸c s¶n phÈm bét thøc ¨n gia sóc … Bªn c¹nh viÖc thu hót lao ®éng vµo c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn ®­îc thu hót rÊt lín vµo c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng.Theo b¸o c¸o hiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶ng 1000 lµng nghÒ víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau .§©y lµ h­íng chuyÓn dÞch tèt . Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång, c¸c lµng nghÒ ®· thu hót tõ 60-98% c¸c hé tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ra kho¶ng tõ 76-98% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng, thu hót mét l­îng lín lao ®éng n«ng nghiÖp,lµm gi¶m tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp tõ 80% n¨m 1990 xuèng 70% n¨m 1994 vµ 62.34% n¨m 1996. Nh­ vËy viÖc ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c¸c ngµnh nghÒ ®· gãp phÇn t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng nghiÖp, n¨ng cao thu nhËp cho n«ng d©n, ®ång thêi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng CNH_H§H ®Êt n­íc . §èi víi chÊt l­îng lao ®éng chyÓn dÞch sang phi n«ng nghiÖp nãi chung cßn chËm vµ thÊp.Tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tay nghÒ cña lao ®éng phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n cßn thÊp kho¶ng 65% tèt nghiÖp PTCS ,35% lao ®éng trong c¸c hîp t¸c x·, doanh nghiÖp ch­a qua c¸c tr­êng líp III.§¸nh gi¸ chung vÒ c¬ cÊu lao ®éng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n trong giai ®o¹n 1996-2000 1.Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc: 1.1. Xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng: Nh×n chung, chuyÓn dÞch lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ ®óng quy luËt vµ theo xu h­íng tÝch cùc: Tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp gi¶m t­¬ng øng víi tû trong GDP cña ngµnh n«ng nghiÖp.Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1995, gi¸ trÞ ngµnh n«ng nghiÖp lµ 27.2%, tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp lµ 70%, ®Õn n¨m 2000 tû lÖ nµy lµ 24.3% vµ 63.6%.Trong 5 n¨m tõ 1996-2000 so víi c¶ n­íc, lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m 6.2%,b×nh qu©n mçi n¨m gi¶m 1.24%. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng phô thuéc vµo nhÞp ®é ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp vµ sù di chuyÓn cña lao ®éng n«ng th«n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gÇn ®©y c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn tèt.Theo kh¶o s¸t cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n sè hé vµ sè c¬ së s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m tõ 8.6% ®Õn 9.8% trong giai ®o¹n 1993-1996. HiÖn nay ë n«ng th«n cã kho¶ng 62.22%sè hé n«ng –l©m-ng­ nghiÖp thuÇn, 11.29%sè hé phi n«ng nghiÖp vµ 26.49% sè hé kiªm. C¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp ®· cã sù chuyÓn dÞch, tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m, tû träng lao ®éng phi n«ng nghiÖp t¨ng.Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m 5.52%. MÆc dï vËy ,sè lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp kh«ng gi¶m mµ vÉn t¨ng. Chung cho c¸c vïng n«ng th«n lao ®éng n«ng nghiÖp trong thêi gian tõ 1996 ®Õn 1999 t¨ng víi tèc ®é 2.6%; c«ng nghiÖp, dÞch vô t¨ng 11%vµ 13%. §iÒu nµy cho thÊy mÆc dï chñ tr­¬ng chuyÓn m¹nh lao ®éng n«ng nghiÖp sang c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp nh­ng trong n«ng th«n kh¶ n¨ng tiÕp nhËn lao ®éng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ,dÞch vô vÉn ch­a ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®Æt ra.Trong 3 n¨m vÉn cã tíi 1,69 triÖu lao ®éng t¨ng thªm trong ngµnh n«ng nghiÖp, chØ cã trªn 750 ngµn lao ®éng t¨ng thªm trong ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng, ë khu vùc dÞch vô lµ 1.4 triÖu lao ®éng . 1.2. T¸c ®éng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ®èi víi t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: ChuyÓn dÞch c¬ c¸u lao ®éng theo h­íng tÝch cùc ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh :Trong giai ®o¹n 19996-2000 tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m tõ 69.8% n¨m 1996 xuèng cßn 62.56 n¨m 2000 GDP n«ng nghiÖp gi¶m tõ 27.76% n¨m 1996 xuèng cßn 24.3 % n¨m 2000 t­¬ng øng lao ®éng trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng tõ 10.55% n¨m 1996 lªn 13% n¨m 2000 ,GDP t¨ng tõ 29.73% lªn 36.6%. Lao ®éng trong ngµnh dÞch vô t¨ng víi tèc ®é kh¸ cao tõ 19.65% n¨m 1996 lªn 23% n¨m 2000 tuy nhiªn tû träng ngµnh dÞch vô trong GDP trong giai ®o¹n 1996-2000 l¹i cã xu h­íng gi¶m xuèng ,sù gi¶m nµy lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi thêi kú nµy, tuy nhiªn do tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh dÞch vô trong thêi gian qua lµ kh¸ cao nªn ®· thu hót mét l­îng lín lao ®éng trong thêi gian qua B¶ng 11 : C¬ cÊu lao ®éng vµ c¬ cÊu GDP theo ngµnh 1996-2000 §¬n vÞ tÝnh (%) 1996 1997 1998 1999 2000 CN&XD - GDP - L§ 29.73 10,55 32.06 10.01 32.59 11.98 34.5 12.45 36.96 13.0 N-L-N -GDP -L§ 27.76 69.8 25.77 65.84 25.75 63.49 25.4 63.0 24.3 63.1 DÞch vô -GDP -L§ 42.51 19.65 42.17 24.09 41.66 24.58 40,1 23.94 39.1 23.0 Nguån: Vô NN&PTNT- Bé kÕ ho¹ch & ®Çu t­ C¬ cÊu lao ®éng dÞch chuyÓn theo h­íng chÊt l­îng ngµy cµng cao t¨ng tû träng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o, lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ sang c¸c ngµnh cã hµm l­îng trÝ tuÖ vµ hµm l­äng khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng cao 1.3. T¸c ®éng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp : Sù chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n trong thêi gian qua ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, trong 3 n¨m 1997-2000 sè lao ®éng t¨ng thªm trong ngµnh n«ng nghiÖp lµ 1.69 triÖu ng­êi ,sè lao ®éng t¨ng them trong ngµnh c«ng nghiÖp –x©y dùng n«ng th«n lµ trªn 750 lao ®éng vµ khu vùc dÞch vô lµ 1,4 triÖu lao ®éng ng­êi ,®­a sè lao ®éng cã viÖc lµm t¨ng tõ 34.6 triÖu lªn 40.7 triÖu tøc t¨ng 6.1 triÖu hay 17.6%, b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 3.2% . B¶ng 12: Sè lao ®éng ®­îc thu hót vµo c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm 1996-2000 1996 1997 1998 1999 2000 Tæng sè 35791.9 36994.2 3894.0 39394 40694 C«ng nghiÖp&X©y Dùng 44885.5 4632.5 4858.0 5089 53339 N«ng-L©m-Ng­ nghiÖp 24775.3 2543.4 2607.5 26697 27374 Th­¬ng m¹i DÞch vô 6528.1 6918.3 7261.0 7608 789000 Sè L§ cã viÖc lµm míi ®­îc t¨ng thªm hµng n¨m 1202.3 1199.8 1200 1200 1200 Nguån vô NN&PTNT Bé KÕ ho¹ch §Çu t­ Khu vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp ®· æn ®Þnh viÖc lµm cho 23.5 triÖu lao ®éng vµ thu hót thªm gÇn 2 triÖu lao ®éng míi khu vùc c«ng nghiÖp x©y dùng ,tiÓu thñ c«ng nghiÖp thu hót thªm gÇn 2,2 triÖu lao ®éng khu vùc dÞch vô cã b­íc ph¸t triÓn m¹nh ®ac thu hót thªm tõ 2.3®Õn 2.4 triÖu lao ®éng .C¬ cÊu viÖc lµm ®· cã b­íc chuyÓn dÞch râ rÖt theo h­íng t¨ng sè l­îng viÖc lµm trong kÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng tõ 13% n¨m 1996 lªn 17.6% n¨m 2000 sè l­îng viÖc lµm trong ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 19.5% n¨m 1996 lªn 22% n¨m 2000 .Sè l­îng viÖc lµm trong khu vùc n«ng- l©m- ng­ nghiÖp gi¶m tõ 67.5% n¨m 1996 xuèng cßn 63.1% n¨m 2000 tû lÖ thÊt nghiÖp cña khu vùc thµnh thi duy tr× ë møc 6.5% gi¶m 35% so víi ®Çu nh÷ng n¨m 1990 tû lÖ sö dông lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n t¨ng lªn 74% 2.Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n: 3.1.Cung lao ®éng Cã thÓ nãi nguyªn nh©n chÝnh khiÕn cho c¬ cÊu lao ®éng n­íc ta nãi chung vµ c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp nãi riªng chuyÓn dÞch chËm, ®ã lµ chÊt l­îng nguån lao ®éng n­íc ta yÕu vµ thiÕu vÒ chÊt l­îng .MÆc dï vÒ sè l­îng rÊt dåi dµo. Së dÜ nh­ vËy v× : Thø nhÊt:VÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ ,hiÖn nay trong n«ng nghiÖp tr×nh ®é v¨n ho¸ rÊt thÊp ,thÊp xa so víi c¸c n­íc trong khu vùc. HiÖn nay ë n«ng th«n cßn kho¶ng 4.89% d©n sè ch­a biÕt ch÷ ,20.15% ch­a tèt nghiÖp tiÓu häc. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n khiÕn cho lao ®éng n«ng th«n khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm viÖc lµm.Thùc tÕ cho thÊy tr×nh ®é d©n trÝ thÊp sÏ ¶nh h­ëng ®Õn kh¼ n¨ng nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng, kh¶ n¨ng ¸p dông nh÷ng tiÕn bé KHCN vµo s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã lao ®éng n«ng nghiÖp –n«ng th«n n­íc ta chñ yÕu lµ s¶n xuÊt theo truyÒn thèng, tËp qu¸n ,víi tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, sè lao ®éng chñ yÕu sèng dùa vµo n«ng nghiÖp, kh«ng tho¸t ra khái n«ng nghiÖp, do ®ã h¹n chÕ kh¶ n¨ng chuyÓn dÞch lao ®éng phi n«ng nghiÖp . Thø hai: HÇu hÕt lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n ®Òu ch­a qua ®µo t¹o .Do vËy h¹n chÕ kh¶ n¨ng t×m ®­îc viÖc lµm trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô (nh÷ng ngµnh ®ßi hái tr×nh ®é CMKT cao) vµ do ®ã lµm gi¶m tèc ®é chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng phi n«ng nghiÖp . 3.2.CÇu vÒ lao ®éng phi n«ng nghiÖp CÇu lao ®éng phi n«ng nghiÖp hiÖn cßn nhá. HiÖn nay lao ®éng phi n«ng nghiÖp chñ yÕu ®­îc t¹o ra bëi c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ nhá, lÎ. C¸c DNNN trong thêi gian qua do chÞu ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch c¾t gi¶m biªn chÕ nªn kh«ng thu hót thªm lao ®éng mµ cßn t¹o ra gÇn 1 triÖu lao ®éng ngoµi biªn chÕ. Khu vùc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ khu vùc t­ nh©n tham gia cßn rÊt h¹n chÕ, l¹i tËp trung ë mét sè vïng, nªn lao ®éng do khu vù nµy thu hót vµo kh«ng ®¸ng kÓ. Trong thêi gian qua chÝnh phñ ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng ,chÝnh s¸ch nh»m më réng m«i tr­êng ®Çu t­ ,thu hót c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp ,n«ng th«n.Tuy nhiªn hÇu hÕt nh÷ng nhµ ®Çu t­ cßn ch­a an t©m vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ ,vÒ chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ ,®Æc biÖt lµ giíi ®Çu t­ t­ nh©n, hä mong muèn cã ®­îc nh÷ng cam kÕt râ rµng h¬n. Bªn c¹nh ®ã lµ viÖc gi¶i quyÕt ®Êt lµm mÆt b»ng ®ang lµ mét kh©u khã kh¨n, ¸ch t¾c nhÊt, lµm cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, hé kinh doanh c¸ thÓ khã tiÕp cËn c¸c ®iÒu kiÖn vµ dÞch vô hç trî. ChÝnh v× nh÷ng trë ng¹i nµy ®· h¹n chÕ sè l­îng c¸c nhµ ®Çu t­ ,®Çu t­ vµo khu vùc n«ng th«n ,lµm gi¶m tèc ®é chuyÓn dÞch lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp 3.3.C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i trong n«ng nghiÖp Trong nh÷ng n¨m qua,vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· ®­îc nhµ n­íc hÕt søc quan t©m, ®· triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch nh­ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vÒ n«ng th«n, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n©ng cÊp x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi, t¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm, më réng kh¶ n¨ng hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ, h×nh thµnh Quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm.TriÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia nh­ ch­¬ng tr×nh tÝn dông xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë c¸c ®Þa ph­¬ng, ch­¬ng tr×nh 327, 773, ch­¬ng tr×nh 120, ®Þnh canh ®Þnh c­, hç trî ®ång bµo d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n …MÆc dï c¸c chÝnh s¸ch ,ch­¬ng tr×nh nµy thêi gian qua ®· t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n.Tuy nhiªn quy m« cña c¸c ch­¬ng tr×nh nµy cßn h¹n chÕ ,ch­a ®¸p øng ®­îc sè l­îng lao ®éng ®ang thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc trong khu vùc n«ng th«n.H¬n n÷a trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn mét sè lÖch l¹c, do ®ã ch­a ph¸t huy hÕt môc tiªu cña ch­¬ng tr×nh 3.4.C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n cßn chËm ®æi míi Cã thÓ thÊy c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n trong thêi gian qua ®· cã sù chuyÓn biÕn. ViÖc n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n trong h¬n thËp kû qua ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phi n«ng nghiÖp ë nhiÒu vïng n«ng th«n. NhiÒu c¬ së ®· ®­îc h­ëng thô c¸c dÞch vô h¹ tÇng ngµy cµng tèt nµy vµ tõ ®ã gia t¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¹o thªm nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi vµ t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n .Tuy nhiªn, nh÷ng ph¸t triÓn nµy chñ yÕu vÉn tËp trung vµo c¸c vïng gi¸p ®« , c¸c vïng thuËn lîi trong khi ë c¸c vïng khã kh¨n c¸c ®iÒu kiÖn cÇn ph¸t triÓn ch­a ®­îc ®¶m b¶o ®Ó ph¸t triÓn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ,lµm chËm l¹i qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp sang c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ch­¬ng iii ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n ë viÖt nam giai ®o¹n 2001-2010 I.Ph­¬ng h­íng 1.C¨n cø x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng 1.1.Néi dung vµ yªu cÇu cña CNH-H§H thêi k× 2001-2010 §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp th× giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2010 ph¶i x©y dùng ®­îc nÒn t¶ng cña rmét n­íc c«ng nghiÖp víi nh÷ng néi dung chñ yÕu lµ: X©y dùng tiÒm lùc vÒ kinh tÕ vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµy cµng cao cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao c«ng nghiÖp quèc phßng, ®­a nÒn n«ng nghiÖp n­íc ta h­íng tíi hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¬ b¶n vµ x©y dùng tiÒm lùc vµ c«ng nghÖ ngµy cµng cao Trªn c¬ së hiÖu qu¶ tæng hîp vÒ kinh tÕ x· héi tr­íc m¾t vµ l©u dµi, triÓn khai x©y dùng mét sè c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¬ së c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng cÇn thiÕt ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ vµ quèc phßng an ninh Coi träng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n n©ng cao tr×nh ®é vµ chÊt l­îng n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi n«ng th«n, x©y dùng c¸c ®iÓm kinh tÕ ®« thÞ c¸c khu c«ng nghiÖp v¨n ho¸ x· héi. ChuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu lao ®éng t¹o viÖc lµm n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt v¨n ho¸ vµ tinh thÇn cña d©n c­ n«ng th«n ngµy cµng cao Ph¸t triÓn m¹nh mÏ nguån lùc con ng­êi ViÖt Nam víi yªu cÇu ngµy cµng cao §Þnh h×nh vÒ c¬ b¶n vµ vËn hµnh th«ng suèt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc Nh­ vËy ®Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung vµ yªu cÇu cña sù nghiÖp CNH-H§H ®¸t n­íc trong thêi gian tíi th× viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp, n«ng th«n nh»m t¹o ra mét c¬ cÊu lao ®éng hîp lÝ víi chÊt l­îng ngµy cµng cao lµ mét gi¶i ph¸p c¨n b¶n vµ tÝch cùc ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp CNH-H§H giai ®o¹n 2001-2010 1.2 Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi 2001-2010 B­íc sang chiÕn l­îc 10 n¨m 2001-2010, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®øng tr­íc nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc lín.Trong ®ã vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc . Môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn l­îc ®ã lµ ®­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n thµnh 1 n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã trong vßng 10 n¨m tíi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i ®¹t 7,5%/n¨m . Riªng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ®©y lµ mÆt trËn hµng ®Çu cña chiÕn l­îc.Trong thêi gian tíi chóng ta x¸c ®Þnh CNH-H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h­íng h×nh thµnh nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ lín, chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. Môc tiªu t¨ng tr­ëng b×nh qu©n trong 10 n¨m tíi lµ 4-4.5%, tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp xuèng 50%. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã cÇn chuyÓn dÞch h¬n n÷a c¬ cÊu lao ®éng, trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng nghiÖp ,ph¸t triÓn m¹nh c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp sang c¸c ho¹t ®éng tiÓu thñ c«ng nghiÖp ,c«ng nghiÖp vµ dÞch vô . 2.2.Dù b¸o d©n sè vµ lao ®éng n«ng th«n D©n sè c¶ n­íc tÝnh ®Õn th¸ng 4 n¨m 1999 lµ76,3 triÖu ng­êi,trong ®ã d©n sè n«ng th«n chiÕm 76.5% d©n sè c¶ n­íc t­¬ng ®­¬ng 58.4 triÖu ng­êi. D©n sè trong dé tuæi lao ®éng ë n«ng th«n lµ 33.89triÖu ng­êi, chiÕm 58% d©n sè n«ng th«n. Nguån lao ®éng nµy ®· ®ãng gãp kh«ng nhá vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n nh÷ng n¨m qua . Trong khi ®ã ,t¹i n«ng th«n cßn mét sè l­îng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ: häc sinh, sinh viªn, häc viªn, ng­êi tµn tËt, ng­êi kh«ng ®ñ søc lao ®éng, ng­êi kh«ng cã nhu cÇu lao ®éng …Theo thèng kª,n¨m 1998 tû lÖ nµy chiÕm 17.07% sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng ë n«ng th«n, t­¬ng ®­¬ng víi 5.78 triÖu ng­êi. Nh­ vËy sè ng­êi trong tuæi lao ®éng ë n«ng th«n cÇn cã viÖc lµm lµ 28.11 triÖu ng­êi . Theo b¸o c¸o cña côc chÕ biÕn n«ng l©m s¶n thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, hiÖn nay trong n«ng th«n cã kho¶ng 10.88 triÖu lao ®éng phi n«ng nghiÖp (gåm c¶ lao ®éng kiªm vµ ngµnh kh¸c n«ng nghiÖp ). Gi¶ sö trong lao ®éng kiªm cã 1/2 thêi gian lµm n«ng nghiÖp,1/2 thêi gian lµm phi n«ng nghiÖp th× sè lao ®éng lµm n«ng nghiÖp ë n«ng th«n kho¶ng 65% tæng sè ng­êi phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n ,t­¬ng ®­¬ng 17 triÖu ng­êi . Nh­ vËy n¨m 1998 cã kho¶ng 21 triÖu lao ®éng ë n«ng th«n cã viÖc lµm,trong ®ã: riªng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gi¶i quyÕt ®­îc 14 triÖu lao ®éng,c¸c ngµnh nghÒ kh¸c thu hót ®­îc 7 triÖu lao ®éng. V× vËy ,sè lao ®éng d­ thõa ,kh«ng cã viÖc lµm ë vïng n«ng th«n c¶ n­íc n¨m 1998 kho¶ng 7.11 triÖu ng­êi, chiÕm 25.3% sè ng­êi cã nhu cÇu lao ®éng trong khu vùc n«ng th«n Dù b¸o ®Õn n¨m 2010 d©n sè ë n«ng th«n cã kho¶ng 57.59 triÖu ng­êi trong ®ã sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng lµ 36.40 triÖu ng­êi (chiÕm 63.2% d©n sè n«ng th«n ). Gi¶ thiÕt, cã hai xu h­íng t¨ng tr­ëng GDP n«ng nghiÖp trong giai ®o¹n 2001-2010, víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh cña ph­¬ng ¸n 1 hµng n¨m lµ 3.3%; ph­¬ng ¸n 2 lµ 4.3%.Theo ®ã, tû lÖ sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng kh«ng tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ t­¬ng øng lµ 19% (t­¬ng ®­¬ng 6.92 triÖu ng­êi ) cho ph­¬ng ¸n 2 lµ 20% kho¶ng 7.28 triÖu ng­êi . Theo møc t¨ng tr­ëng GDP n«ng nghiÖp ®· gi¶ thiÕt, møc t¨ng s¶n l­îng n«ng nghiÖp theo hai ph­¬ng ¸n t­¬ng øng lµ 2.7%vµ 3.6%. Gi¶ thiÕt n¨ng suÊt lao ®éng trong hai giai ®o¹n nµy t¨ng 5%/n¨m. Do n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp t¨ng nhanh h¬n møc t¨ng s¶n l­îng n«ng nghiÖp, thêi gian cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ gi¶m t­¬ng øng, cã nghÜa lµ sè lao ®éng cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ gi¶m. Dù kiÕn sè lao ®éng cÇn cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n¨m 2010 theo hai ph­¬ng ¸n lµ 11 triÖu lao ®éng vµ 12 triÖu lao ®éng . Do sù t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp ngµy cµng cao ®· thóc ®Èy c¸c ngµnh nghÒ ë n«ng th«n ph¸t triÓn. Dù kiÕn b×nh qu©n hµng n¨m khu vùc phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n sÏ thu hót kho¶ng 50 v¹n lao ®éng, n©ng sè phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n tõ møc 7.8 triÖu n¨m 2000 lªn 12.5 triÖu theo ph­ong ¸n 1 vµ 13 triÖu theo ph­¬ng ¸n 2 vµo n¨m 2010. Nh­ vËy nhu cÇu sö dông lao ®éng ë n«ng th«n vµo n¨m 2010 theo ph­¬ng ¸n 1 lµ 23.5 triÖu vµ ph­¬ng ¸n 2 lµ 25 triÖu. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ sè ng­êi trong tuæi lao ®éng ë n«ng th«n ch­a cã viÖc lµm ®Õn n¨m 2010 lµ 5.98 triÖu theo ph­¬ng ¸n 1 vµ 4.12 triÖu theo ph­¬ng ¸n 2.Nõu thùc tÕ diÔn ra nh­ dù b¸o trªn th× nhu cÇu viÖc lµm trong n«ng th«n thêi gian tíi lµ mét nh©n tè anhr h­ëng rÊt lín ®Õn chuyÓn dÞch lao ®éng trong n«ng nghiÖp . 2.3.Thùc tr¹ng lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n n­íc ta Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhiÒu cuéc ®iÒu tra, kh¶o s¸t, ®· cho thÊy tû lÖ thÊt nghiÖp chÝnh thøc ë khu vùc n«ng th«n chiÕm tõ 3-4%.Tuy nhiªn ,t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm nghiªm träng lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña lao ®éng n«ng th«n.Theo mét ®iÒu tra vÒ lao ®éng cho thÊy tû lÖ thiÕu viÖc lµm cña d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng ë n«ng th«n ë §«ng Nam Bé lµ 32.36% nÕu ®¸nh gi¸ theo møc ®é thiÕu viÖc lµm th× nhãm lao ®éng thiÕu viÖc lµm trªn 50% chiÕm tû lÖ cao nhÊt (59.83%) tiÕp ®Õn lµ møc thiÕu viÖc lµm ë møc 30-50% chiÕm 36.32%) vµ thiÕu viÖc lµm d­íi 30% (chiÕm 3.85% ). ë T©y nguyªn tû lÖ thiÕu viÖc lµm cña lao ®éng khu vùc n«ng th«n lµ 35.59%,trong ®ã thiÕu viÖc lµm d­íi 3 th¸ng chiÕm 21.67% vµ thiÕu viÖc lµm trªn 6 th¸ng lµ 4.97%. ë B¾c Trung Bé tû lÖ thiÕu viÖc lµm cña d©n sè khu vùc n«ng th«n lµ 43.88%, trong ®ã ph©n theo møc ®é thiÕu viÖc lµm th× cao nhÊt lµ ë møc thiÕu viÖc lµm d­íi 30% chiÕm 68.98%, tiÕp ®Õn lµ thiÕu viÖc lµm tõ 30-50% chiÕm 23.19% vµ thiÕu viÖc lµm trªn 50% chiÕm 7.82% .. Theo sè liÖu thèng kª cña Bé lao ®éng –Th­¬ng binh vµ X· héi vµ Tæng côc thèng kª, sè lao ®éng thiÕu viÖc lµm trong khu vùc n«ng th«n n¨m 1998 lµ 8219498 ng­êi chiÕm 29.18% tæng sè lao ®éng kinh tÕ th­êng xuyªn cña khu vùc (n¨m 1997 tØ lÖ nµy lµ 25.47%).sè ng­êi thiÕu viÖc lµm tËp trung nhiÒu nhÊt ë nhãm tuæi 15-24 (chiÕm 34.03% ) vµ thÊp nhÊt lµ nhãm tuæi 60 trë lªn (15.76%) . Trªn 7 vïng l·nh thæ khu vùc n«ng th«n cña ®ång b»ng s«ng Hång cã tû lÖ thÊt nghiÖp cao nhÊt 37.78% . Sè l­îng lao ®éng thiÕu viÖc lµm ph©n bè nh­ sau: ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp cã 6991718 ng­êi chiÕm 85.06%; ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã 327053 ng­êi, chiÕm 3.98%; ngµnh th­¬ng nghiÖp, s÷a ch­a xe cã ®éng c¬ cã 296802 ng­êi chiÕm 3.61% ngµnh x©y dùng cã 168395 ng­ßi chiÕm 2.05; ngµnh thuû s¶n cã 118329 ng­êi chiÕm 1.44%. Nh­ vËy sè ng­êi thiÕu viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n chñ yÕu vÉn tËp trung ë khu vùc n«ng nghiÖp . NÕu theo thµnh phÇn kinh tÕ th× sè lao ®éng thiÕu viÖc tËp trung ë thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi nhµ n­íc 98.34% tiÕp ®Õn l¶ khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc c¸c khu vùc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c chiÕm mét tû lÖ kh«ng nhá . Nh­ vËy tõ n¨m 1998 ®Õn nay, sè lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm th­êng xuyªn trong khu vùc n«ng th«n ngµy cµng gia t¨ng; ®Õn n¨m 1998 trong tæng sè gÇn 30 triªu lao ®éng n«ng th«n cã gÇn 9 triÖu ng­êi thÊt nghiÖp hoÆc b¸n thÊt nghiÖp, ®©y lµ con sè kh«ng nhá, vµ cßn tiÕp tôc gia t¨ng trong mét vµi n¨m tíi. Do vËy viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n trong thêi gian tíi lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch, ¶nh h­ëng tíi sù chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp thêi gian tíi . 1.3. Thùc tr¹ng chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp 1996-2000 Nh×n chung, giai ®o¹n 1996-2000 c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã b­íc chuyÓn ®¸ng kÓ. Tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp trong tæng lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc ®· cã xu h­íng gi¶m, tõ 69.8%n¨m 1996 xuèng 62,56% . Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lao ®éng phi n«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ®· cã b­íc chuyÓn theo h­íng ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¸c ngµnh chÕ biÕn n«ng l©m s¶n ph¸t triÓn m¹nh. Kho¶ng 28.3% c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong c¶ n­íc ®ãng ë n«ng th«n, ngµnh chÕ biÕn n«ng l©m s¶n chiÕm 32.5% x©y dùng vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng chiÕm 30.9% c«ng nghiÖp nhÑ 14.9%; ®iÖn c¬ khÝ 12.8% …nhiÒu lµng nghÒ truyÒn thèng ®· ®­îc kh«i phôc, theo sè liÖu hiÖn nay c¸c lµng nghÒ ë viÖt nam cã kho¶ng 1000 lµng nghÒ.Trong thêi gian tíi xu h­íng nµy cßn tiÕp tôc gia t¨ng. Do vËy ®©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó thu hót thªm lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp 2.Ph­¬ng h­íng chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp sang phi n«ng nghiÖp 2.1 Ph¸t triÓn m¹nh ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp 2.1.1. §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp §©y lµ ngµnh cã kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng tõ n«ng nghiÖp, nh÷ng ngµnh nµy kh«ng ®ßi hái lín vÒ vèn vµ tr×nh ®é. Do vËy nh÷ng ngµnh nµy cã nhiÒu tiÒm n¨ng thu thu hót mét l­îng lín lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp cô thÓ: - Ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh cã nhiÒu tiÒm n¨ng, lîi thÕ so s¸nh ®Ó thu hót nhanh vµ nhiÒu lao ®éng, d­ thõa trong n«ng nghiÖp. Khai th¸c ®­îc lîi thÕ vÒ nguån lao ®éng dåi dµo vµ rÎ ë n«ng th«n.Trong ®ã tËp trung vµo c¸c ngµnh nh­ chÕ biÕn n«ng s¶n, chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n l­¬ng thùc, chÌ, rau qu¶ vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i víi quy m« nhá, ph©n t¸n. -Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, c¸c trung t©m th­¬ng m¹i, dÞch vô ë n«ng th«n .H×nh thµnh c¸c thÞ tø, thÞ trÊn ë n«ng th«n ®Ó t¹o c¬ së kinh tÕ x· héi thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n -Ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp dùa trªn c«ng nghÖ sö dông nhiÒu lao ®éng Ýt vèn, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng vïng vµ ®Þa ph­¬ng. -Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n quy m« nhá vµ võa víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u trong ®ã ph¸t huy sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña kinh tÕ hé gia ®×nh. 2.1.2.§Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp chÕ biÕn-n«ng l©m thuû s¶n -Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng l©m thuû s¶n lµ yÕu tè quan träng kh«ng chØ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt n«ng l©m ng­ më réng quy m« ®i vµo s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸ -§Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c c¬ së chÕ biÕn quy m« lín, hiÖn ®¹i ®èi víi nh÷ng vïng ®· h×nh thµnh vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung nh­ vïng lóa g¹o ,vïng chÌ,vïng cµ phª, vïng cao su, c©y ¨n qu¶ c©y c«ng nghiÖp . -§èi víi nh÷ng vïng ch­a h×nh thµnh nªn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung ¸p dông m« h×nh s¶n xuÊt quy m« nhá vµ võa. Phï hîp víi quy m« gia ®×nh. 2.1.3.§Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ dÞch vô kh«ng chØ gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm mµ cßn n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n.Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ë n«ng th«n hiÖn cßn nhá bÐ, tù ph¸t vµ ch­a cã ®iÒu kiÖn tèt ®Ó më réng h×nh thøc ho¹t ®éng. V× vËy cÇn n©ng cao n¨ng lùc s¸ng gian n«ng nhµn. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt N«ng NghiÖp h­íng vµo khai th¸c tiÒm n¨ng, lîi thÕ so s¸nh cña tõng ®Þa ph­¬ng bao gåm lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, tiÓu vïng khÝ hËu, tr×nh ®é vµ tËp tôc canh t¸c, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, ngµnh nghÒ vv…ViÖc lµm trong N«ng nghiÖp cßn nhiÒu vµ cÇn ®­îc khai th¸c tèi ®a. C¸c vïng s¶n xuÊt lóa n¨ng suÊt thÊp,hay gÆp rñi ro vÒ b·o lôt …cã thÓ chuyÓn sang ng­ nghiÖp trång c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶, kÕt hîp víi ch¨n nu«i vµ ph¸t triÓn thuû s¶n phï hîp víi diÒu kiÖn cña tõng vïng sinh th¸i .Vïng ven c¸c thµnh phè lín, c¸c khu c«ng nghiÖp cã thÓ chuyÓn tõ trång lóa sang trång c¸c lo¹i rau, hoa, c©y ¨n qu¶, c©y c¶nh cã gi¸ trÞ cao phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña khu vùc thµnh thÞ v.v… §a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng l©m ng­ theo tõng vïng sinh th¸i lµ kh¶ n¨ng rÊt hiÖn thùc ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n cã hiÖu qu¶, Ýt tèn kÐm vµ cã tÝnh l©u bÒn, cô thÓ : -ë vïng trung du miÒn nói, cÇn ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp g¾n víi ph¸t triÓn l©m nghiÖp, tËn dông c¸c lo¹i s¶n phÈm rõng nguyªn liÖu, s¶n phÈm c©y C«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc.T¹i ®©y sÏ ph¸t triÓn c¸c ngµnh C«ng nghiÖp chÕ biÕn tËp trung phôc vô xuÊt khÈu, chÕ biÕn nhá phôc vô tiªu dïng t¹i chç. C¸c ho¹t ®éng nµy khi ®­îc më réng sÏ to¹ ra rÊt nhiÒu chç lµm viÖc vµ huy ®éng ®­îc mäi nguån vèn t¹i chç. NÕu ®­îc ®µo t¹o th× ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp sÏ v÷ng tin vµo c¸c ho¹t ®éng nµy. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt N«ng nghiÖp sÏ tõng b­íc chuyÓn sang c¬ giíi ho¸, ®a d¹ng ho¸ d­íi c¸c h×nh thøc hé kinh doanh hµng hãa, trang tr¹i, n«ng, l©m, ng­ tr¹i vµ doanh nghiÖp. Nhµ n­íc khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n ®µu t­ ph¸t triÓn c¸c c©y trång, con nu«i h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt nguyªn liÖu tËp trung th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, ®Çu t­, tÝn dông, khoa häc c«ng nghÖ, thÞ tr­êng… §Ó ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng ®ã, vÊn ®Ò quan träng lµ cÇn x©y dùng, n©ng cÊp hÖ thèng thuû lîi ®èi víi c¸c vïng c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m Ýt ®­îc chó ý vÒ thuû lîi víi sù tham gia cña ng­êi d©n, ph¸t triÓn c¸c tô ®iÓm vµ côm thÞ tr­êng hµng ho¸ t¹i c¸c khu d©n c­, thÞ tr­êng tÝn dông vµ hÖ thèng c¸c dÞch vô hç trî cÇn thiÕt kh¸c cho s¶n xuÊt, trong ®ã dÞch vô th«ng tin vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ lµ yÕu tè c¬ b¶n ®èi vïng miÒn nói trung du. §ång thêi, ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng s¸, vµ c¸c dÞch vô x· héi ®¶m b¶o cho hé n«ng d©n tõng b­íc th©m nhËp vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt l­u th«ng vµ tiªu thô, t¹o ra søc mua míi cho n«ng d©n vµ ng­êi d©n n«ng th«n . ë vïng ®ång b»ng l©u nay chØ quen s¶n xuÊt lóa n­íc cÇn tæ chøc h­íng dÉn, gióp ®ì n«ng d©n ®a d¹ng ho¸ c©y trång con nu«i theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh­: -ChuyÓn tõ s¶n xuÊt trång lóa sang trång c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, rau xanh cã gi¸ trÞ cao trång hoa vµ chÕ biÕn n«ng s¶n t¹i chç theo c¸c kinh nghiÖm cæ truyÒn kÕt hîp hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®¶m b¶o vÖ sinh thùc phÈm -KÕt hîp trång lóa vµ nu«i th¶ thuû s¶n (1 vô lóa 1vô c¸) -KÕt hîp trång lóa víi trång c©y ¨n qu¶ . -ChuyÓn h¼n trång lóa sang nu«i th¶ thñy s¶n ë vïng ven biÓn : -ChuyÓn sang nu«i th¶ thuû s¶n ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn -ChuyÓn s¶n xuÊt muèi sang nu«i th¶ thuû s¶n ,trång rõng -KÕt hîp s¶n xuÊt lóa mét vô vµ nu«i th¶ thuû s¶n 1 vô, ch¨n nu«i lîn, gia cÇm -Ph¸t triÓn ®¸nh b¾t c¸ ,h¶i s¶n xa bê -Ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n theo ph­¬ng thøc lång vµ bÌ ven bê §Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o viÖc lµm c¸c vïng ven biÓn, ChÝnh phñ cÇn ®Çu t­ x©y dùng míi n©ng cÊp s÷a ch÷a c¸c bÕn c¶ng ,kho tµng vµ c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû h¶i s¶n. Hç trî ng­êi s¶n xuÊt vÒ gièng, kü thuËt nu«i trång th©m canh vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm . 2.§Èy m¹nh ph¸t triÓn ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp Tr­íc hÕt ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh nghÒ cã nhiÒu tiÒm n¨ng, lîi thÕ so s¸nh ®Ó thu nhanh vµ nhiÒu lao ®éng n«ng nghiÖp ®ang d­ thõa ë ngay chÝnh ®Þa ph­¬ng ®Ó gãp phÇn n©ng cao thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho chÝnh nh÷ng ng­êi n«ng d©n trong vïng. Khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ so s¸nh vÒ nguån nguyªn liÖu t¹i chç s½n cã, nghÒ truyÒn thèng cña ®Þa ph­¬ng, thÞ tr­êng cã nhu cÇu vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã, lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng thÊp.Trong ®ã tr­íc hÕt tËp trung vµo ph¸t triÓn c¸c lo¹i ngµnh nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n nh­ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n l­¬ng thùc,chÌ rau qu¶, thÞt vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i víi quy m« nhá, ph©n t¸n . Kh«i phôc lµng nghÒ truyÒn thèng ®ång thêi ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ míi, c¸c trung t©m th­¬ng m¹i dÞch vô ë n«ng th«n, h×nh thµnh c¸c thÞ trÊn thÞ tø ë n«ng th«n ®Ó t¹o c¬ së kinh tÕ x· héi thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸vµ ®« thÞ ho¸ n«ng th«n vµ nèi liÒn víi m¹ng l­íi thÞ tr­êng c¶ n­íc Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n quy m« nhá vµ võa víi c¸c h×nh thøc së h÷u ®a d¹ng vµ kh«ng h¹n chÕ thuª m­ín lao ®éng. Ph¸t huy ®­îc vai trß, thÕ m¹nh vµ sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña lao ®éng n«ng th«n . TËp trung vµo c¸c lÜnh vùc, ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng, Ýt vèn, c«ng nghÖ thÝch hîp, nguyªn vËt liÖu t¹i chç, cã nguån gèc n«ng s¶n, kÓ c¶ bao b×; ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®ßi hái lao ®éng tØ mØ, dÔ phæ biÕn vµ tiÕp thu c¸c ngµnh nghÒ ®· tån t¹i nhiÒu n¨m nay ®­îc c¶i tiÕn, ¸p dông kü thuËt míi sÏ cã vai trß to lín thu hót lao ®éng ra khái s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¹o ra thu nhËp æn ®Þnh vµ tËp d­ît cho ng­êi lao ®éng cã ý thøc s¶n xuÊt hµng ho¸ . Kh«i phôc vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c vïng lµng nghÒ truyÒn thèng ë n«ng th«n,võa gi¶i quyÕt nhiÒu viÖc lµm võa lµ c¸c tô ®iÓm ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ ë n«ng th«n . Ph¸t triÓn thµnh c«ng c¸c vïng lµng nghÒ truyÒn thèng theo m« h×nh hiÖn ®¹i ho¸, v¨n minh hãa sÏ lµ kh¶ n¨ng to lín vÒ t¹o viÖc lµm, ph©n c«ng l¹i lao ®éng n«ng th«n theo h­íng “ly n«ng bÊt ly h­¬ng”, phi n«ng ho¸ lao ®éng n«ng nghiÖp qu¸ ®«ng hiÖn nay. Ph¸t triÓn c¸c xÝ nghiÖp gia c«ng c«ng nghiÖp cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tËp trung nh­ may mÆc, dÖt, ®ãng giµy, s¶n xuÊt ®å ch¬i, thiÕt bÞ gia ®×nh §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng -l©m-thuû s¶n Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng l©m thuû s¶n lµ yÕu tè quan träng kh«ng chØ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho sè lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng chÕ biÕn víi thu nhËp ngµy mét cao, khi s¶n phÈm lµm ra cã tÝnh c¹nh tranh cao h¬n mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt n«ng-l©m –ng­ nghiÖp më réng quy m« ®i vµo s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸, tõ ®ã thu hót thªm lao ®éng ngay chÝnh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp §Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ë n«ng th«n 3.Ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ hé vµ kinh tÕ trang tr¹i ë n«ng th«n §Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé ë n«ng th«n trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, ngµnh ho¹t ®éng mµ kinh tÕ hé cã thÓ tham gia . Kinh tÕ hé gia ®×nh n«ng d©n ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ chøng ®· tá kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kh«ng chØ trong s¶n xuÊt kinh doanh n«ng, l©m ng­ nghiÖp mµ cßn më réng ra c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c. HiÖn nay kinh tÕ hé ë c¸c vïng n«ng th«n ®· ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ ®a d¹ng ngoµi s¶n xuÊt n«ng l©m ng­ nghiÖp ®· më réng ho¹t ®éng sang chÕ biÕn n«ng, l©m thuû s¶n chiÕm 17.3% sè hé cã ngµnh nghÒ cã phi n«ng nghiÖp; c«ng nghiÖp nhá vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chiÕm 32.5%. X©y dùng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô chiÕm 49.8% lµm cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ n«ng th«n trë nªn s«i ®éng vµ bé mÆt n«ng th«n thay ®æi nhiÒu. MÆc dï quy m« cßn nhá vµ tÝnh æn ®Þnh cßn ch­a cao, song kinh tÕ hé ®· gãp phÇn quan träng vµo chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tù t¹o viÖc lµm cña ®¶ng vµ nhµ n­íc . Tuy nhiªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé l©u dµi vµ ngµy mét më réng quy m«, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ dÞch vô t¹o ra, cÇn khÈn tr­¬ng triÓn khai mét sè biÖn ph¸p sau: Mét lµ, cã chÝnh s¸ch thÝch hîp hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng hãa theo ®Æc thï s¶n xuÊt cña tõng vïng, ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ: ®Êt ®ai, thuÕ, tÝn dông khoa häc c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Ph¸t triÓn kinh tÕ hé cÇn h­íng vµo thóc ®Èy h×nh thµnh c¸c lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt hµng ho¸ theo m« h×nh kinh tÕ n«ng tr¹i, l©m tr¹i vµ ng­ tr¹i, dùa trªn lîi thª cña tõng vïng, ®Þa ph­¬ng, cô thÓ : ë c¸c vïng ®åi nói: víi tæng sè kho¶ng 2.3 triÖu hé n«ng d©n nh­ng cã diÖn tÝch gÇn 10 triÖu ha, ®ã lµ tiÒm n¨ng lín ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i trång trät vµ ch¨n nu«i ®¹i gia sóc víi quy m« lín vÒ diÖn tÝch ë c¸c vïng ven biÓn: Ngoµi vïng biÓn dµi h¬n 2000 km cßn cã gÇn 500.000 ha mÆt n­íc mÆn vµ lî cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ng­ tr¹i ,bªn c¹nh ®ã ph¶i kÕt hîp víi sù hç trî cña nhµ n­íc vµo c¬ së h¹ tÇng kü thuËt c¶ vÒ nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n, ch¾c ch¾n lao ®éng ven biÓn sÏ t¹o thªm viÖc lµm cã thu nhËp cao . ë c¸c vïng ®ång b»ng , víi trªn 7 triÖu hé ë n«ng th«n ,trong ®ã kho¶ng 6 triÖu hé lµm n«ng nghiÖp cã thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng tr¹i vÒ trång trät,ch¨n nu«i c«ng nghiÖp quy m« nhá vÒ diÖn tÝch nh­ng lín vÒ gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ thu dông nhiÒu lao ®éng trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ trong ho¹t ®éng s¬ chÕ ®ãng gãi, tiªu thô s¶n phÈm Hai lµ, kiªn tr× thùc hiÖn chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch kinh tÕ hé sö lao ®éng lµm thuª t¹i chç hoÆc lao ®éng tõ n¬i kh¸c ®Õn t×m viÖc lµm, th«ng qua chÕ ®é ­u ®·i vÒ cho thuª mÆt b»ng, tÝn dông ban ®Çu .. Ba lµ, tõng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng l©m ng­ tr¹i thµnh c¸c doanh nghiÖp nhá trong n«ng th«n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, b×nh ®¼ng víi c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kinh tÕ kh¸c. Nh÷ng hé cã ®ñ tiÒm lùc vÒ kinh tÕ sÏ ®­îc h­íng dÉn ®¨ng ký ho¹t déng theo ph¸p luËt doanh nghiÖp . 4.Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n lµ mét gi¶i ph¸p l©u dµi vµ h÷u hiÖu ®Ó thùc chñ tr­¬ng t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë n«ng th«n. HiÖn nay sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá cã ®¨ng ký kinh doanh ch­a nhiÒu, míi ®¹t 3% cßn 97% vÉn thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ hé kh«ng cã ®¨ng ký, ®iÒu nµy dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hé ch­a ®­îc ph¸p luËt b¶o hé nªn ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t huy tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o viÖc lµm ë n«ng th«n . §Ó nhanh chãng ph¸t triÓn më réng thªm sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n cÇn ph¶i : Mét lµ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a vÒ mÆt thñ tôc ®Ó c¬ së s¶n xuÊt ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp ®­îc dÔ dµng . Hai lµ, cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp kinh doanh chÕ biÕn n«ng s¶n vÒ ®Æt c¬ së s¶n xuÊt t¹i c¸c ®Þa bµn cã nguån nguyªn liÖu dåi dµo. C¸c c¬ së nµy mét mÆt sÏ thu hót mét l­îng lín nguån nh©n lùc t¹i chç tham gia vµo qua tr×nh s¶n xuÊt nguyªn liÖu cho c¬ së chÕ biÕn ®ã, mÆt kh¸c nã còng t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm cho ng­ßi d©n ®Þa ph­¬ng tham gia trùc tiÕp vµo qua tr×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn cña c¸c c¬ së nµy. Ba lµ, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp ®· cã ®¨ng ký vµ ®ang ho¹t ®éng, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nµy ®Æt c¸c c¬ së trªn c¸c huyÖn ,x· chñ yÕu lµm n«ng nghiÖp, d©n sè ®«ng .C¸c doanh nghiÖp nµy sÏ lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng n«ng nhµn vµ khëi ®Çu cho viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp trong n«ng th«n . C¸c huyÖn, x· cÇn quy ho¹ch l¹i ®Þa bµn, x¸c ®Þnh khu ®Êt n«ng nghiÖp, khu ë cña d©n ,khu chî bóa th­¬ng m¹i dÞch vô vµ khu ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp chuyÓn ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt vÒ ®Þa ph­¬ng.Sù quy ho¹ch hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ kh«ng ph¶i di dêi khi ®· ®i vµo lµm ¨n æn ®Þnh . HiÖn nay m« h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá h×nh thµnh ë n«ng th«n ®· thu hót nhiÒu lao ®éng vµo lµm gia c«ng xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp nµy ®· khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh cña lao ®éng n«ng th«n gi¸ rÎ vµ ng­êi d©n n«ng th«n rÊt cÇn cï chÞu khã.Tuy nhiªn còng cã mét sè h¹n chÕ lµ tr×nh ®é lao ®éng cña d©n n«ng th«n ch­a cao, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp cßn yÕu kÐm ®Æc biÖt lµ h¹n chÕ trong tiÕp cËn th«ng tin kinh tÕ ,®¸nh gi¸ vÒ thÞ tr­êng vµ trong giao tiÕp víi bé m¸y chÝnh quyÒn së t¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh. ChÝnh v× vËy rÊt cÇn sù hç trî cña nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o,d¹y nghÒ cho hä vµ hç trî t×m kiÕm thÞ tr­êng gia c«ng xuÊt kh©u ®Ó ph¸t huy nh÷ng kh¶ n¨ng ban ®Çu cña n­íc ta hiÖn nay võa gi¶i quyÕt viÖc lµm phï hîp cho lao ®éng n«ng th«n. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vµ thÓ hiÖn sù hîp t¸c hç trî tèt h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng, cã thu nhËp æn ®Þnh vµ ®¶m b¶o cho ng­êi lµm thuª . Bèn lµ, nhµ n­íc chó träng hç trî, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho c¸c vïng ®­îc quy ho¹ch ë huyÖn, x· vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô, tr­íc hÕt lµ ph¸t triÓn ®iÖn n­íc, giao th«ng . Tæ chøc ®µo t¹o, bçi d­ìng kiÕn thøc qu¶n lÝ kinh doanh cho c¸c chñ doanh nghiÖp, hé kinh doanh hiÖn t¹i vµ nh÷ng ng­êi muèn më doanh nghiÖp . 5.Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng vµ nghÒ míi ë n«ng th«n Ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®· cã tõ rÊt l©u ®êi vµ ®ã cã thÓ lµ mét thÕ m¹nh cña n­íc ta nh­ nghÒ kim hoµn, thªu ren, dÖt lôa ch¹m kh¾c gç, kh¶m trai, s¬n mµi, chÕ biÕn n«ng s¶n phÈm, thùc phÈm …Ngµnh nghÒ truyÒn thèng hiÖn ®ang gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét l­îng lín lao ®éng.Tuy nhiªn tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ c¸c lµng nghÒ còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nhÊt lµ vÒ tiªu thô s¶n phÈm, c«ng nghÖ l¹c hËu, Ýt vèn ..v× thÕ nhµ n­íc cÇn cã mét sè chÝnh s¸ch hç trî ®Ó kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, më mang c¸c nghÒ míi Mét lµ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, ë c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng nh­ cho vay vèn ­u ®·i, miÔn gi¶m thuÕ, hç trî t×m kiÕm thi tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn cho thuª mÆt b»ng ®Ó h×nh thµnh c¸c khu lµng nghÒ s¶n xuÊt tËp trung .. Hai lµ, tæ chøc l¹i c¸c c¬ së lµm nghÒ truyÒn thèng trªn c¬ së lÊy hé gia ®×nh lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®ång thêi ph¸t triÓn m¹nh mÏ h×nh thøc hiÖp héi, liªn kÕt gi÷a c¸c gia ®×nh tiÕn tíi thµnh lËp nh÷ng doanh nghiÖp nhá vµ võa.T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn ,hç tî nhau vÒ vèn ,c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng tiªu thô. Ba lµ, ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vÒ vèn, tÝn dông thuÕ vµ gi¶i quyÕt mÆt b»ng cho s¶n xuÊt ®èi víi c¸c lµng nghÒ, nghÒ truyÒn thèng ë giai ®o¹n kh«i phôc vµ ph¸t triÓn míi. Më réng cung cÊp tÝn dông h­¬ng m¹i ®èi víi c¸c hé nghÒ, lµng nghÒ ®Ó më mang c¬ së, c¶i tiÕn ph­¬ng thøc ®iÒu hµnh kinh doanh, khuyÕn khÝch cho vay c¸c c¬ së ,hé sö dông nhiÒu lao ®éng . Bèn lµ, cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c nghÖ nh©n ,thî giái ,hç trî c«ng t¸c ®µo t¹o, truyÒn nghÒ ®Ó nh÷ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng kh«ng bÞ mai mét. B¶o vÖ quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ cña nghÖ nh©n x©y dùng chÕ ®é b¶o hiÓm khi vÒ giµ ®Ó ng­êi d©n lµm viÖc trong c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng yªn t©m ®Çu t­ vèn vµ yªn t©m sèng víi nghÒ cña m×nh . 6.Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc héi hiÖp héi ngµnh nghÒ Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c h×nh thøc hiÖp héi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n nh­ héi n«ng d©n, Héi lµm v­ên, Héi ch¨n nu«i …Nh÷ng h×nh thøc hiÖp héi nµy ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng chôc v¹n lao ®éng nhÊt lµ viÖc lµm cho c¸c hé gia ®×nh nghÌo, thiÕu vèn vµ d­ thõa lao ®éng, víi tr×nh ®é vµ c«ng nghÖ hîp lÝ, vèn ®Çu t­ kh«ng lín mµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao C¸c héi nµy ®­îc thµnh lËp theo nguyªn t¾c tù nguyÖn gi÷a nh÷ng ng­êi cã chung nghÒ nghiÖp, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh,tù trang tr¶i, trªn tinh thÇn t­¬ng th©n t­¬ng ¸i, gióp ®ì nhau trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt . §Ó c¸c hiÖp héi nµy ®­îc ho¹t ®éng thuËn lîi, cã hiÖu qu¶, cã thÓ thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi tham gia, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch trî gióp cho sù ph¸t triÓn cña h×nh thøc tù gióp nhau lµm kinh tÕ nµy. Nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c quy chÕ, ®iÒu lÖ tæ chøc ho¹t ®éng cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh tÕ nh­ n­íc ta hiÖn nay.Ngoµi ra cã thÓ x©y dùng c¸c trung t©m h­íng dÉn khoa häc kü thuËt vµ giíi thiÖu viÖc trong mçi hiÖp héi 7.Hoµn thiÖn mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« 7.1 chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai cã vai trß quan träng ®èi víi lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm ®èi víi n«ng th«n, ®Êt ®ai ë n«ng th«n lµ ®èi t­îng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn viÖc lµm. HiÖn nay chÝnh s¸ch ®Êt ®ai t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n ®­îc quyÒn sö dông l©u dµi, ®­îc chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i phãng tiÒn n¨ng lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm ë n«ng th«n.Tuy nhiªn ®Ó khuyªn khÝch lao ®éng, t¹o viÖc lµm cÇn khuyÕn khÝch n«ng d©n ®Çu t­ khai hoang c¶i t¹o ®ång ruéng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ trªn mét ®¬n vÞ ®Êt canh t¸c. Néi dung cÇn ®æi míi lµ: -Hoµn thiÖn c«ng t¸c cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông cho hé n«ng d©n, khuyÕn khÝch n«ng d©n chuyÓn ®æi ruéng ®Ó gi¶m t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món.T¹o ®iÓu kiÖn ®Ó ng­êi d©n m¹nh d¹n ®Çu t­ x©y dùng thuû lîi, c¶i t¹o ®Êt vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång,thu hót nhiÒu lao ®éng.Nhµ n­íc cã vai trß gióp ®ì n«ng d©n vÒ mÆt vèn kü thuËt c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng -Quy ho¹ch l¹i c¸c n«ng l©m tr­êng ®Ó giao phÇn ®Êt ch­a sö dông ho¹c sö dông ch­a hiÖu qu¶ cho c¸c hé gia ®×nh qu¶n lÝ vµ sö dông -KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn tù khai hoang vµ kinh doanh theo kiÓu trang tr¹i t¹i c¸c vïng ®Êt hoang, ven nói ven biÓn …nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho vay, hç trî vèn víi chÝnh s¸ch ­u ®·i hoÆc cho thuª ®Êt l©u dµi víi gi¸ thÊp ®Ó ng­êi d©n m¹nh d¹n ®Çu t­. 7.2.ChÝnh s¸ch t¹o vèn vµ tÝn dông ChÝnh s¸ch nµy cã vai trß to lín trong viÖc gi¶i quyÕt lao ®éng n«ng th«n. Cô thÓ nªn h­íng vµo huy ®éng vèn trong n­íc vµ ngoµi n­íc, tr­íc hÕt lµ nguån tÝn dông ng©n hµng vµ nguån huy ®éng trong d©n, chó träng nguån vèn trong d©n. MÆt kh¸c,chÝnh s¸ch t¹o vèn ph¶i ®ång bé víi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cã liªn quan nh­ chÝnh s¸ch thuÕ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®¶m b¶o x©y dùng ®ång bé c¸c h¹ng môc c¬ së h¹ tÇng…®Ó ng­êi d©n cã c¬ héi tù t¹o viÖc lµm míi mét c¸ch æn ®Þnh vµ l©u dµi. HiÖn t¹i, vÊn ®Ò vèn cho c¸c doanh nghiÖp, hé gia ®×nh ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc. ChÝnh phñ ®· tËp trung vèn ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh­ thuû lîi, ®­êng giao th«ng vµ h×nh thµnh c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia cã môc tiªu ­u tiªn vèn cho ph¸t triÓn n«ng th«n nhu ch­¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, ch­¬ng tr×nh khai th¸c tiÒn n¨ng vïng ®ång b»ng s«ng Hång….Trong thêi gian tíi cÇn: KhuyÕn khÝch tù t¹o viÖc lµm th«ng qua chÝnh s¸ch cho ngußi cã vèn thuª ®Êt ®Ó h×nh thµnh kinh tÕ trang tr¹i ë c¸c vïng n«ng th«n. X©y dùng c¸c xÝ nghiÖp nhá. Ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp,kh«i phôc vµ më réng c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng Ph¸t triÓn c¸c thÞ tr­êng tÝn dông n«ng th«n. §­a hÖ thèng tÝn dông n«ng th«n tiÕn tíi ho¹t ®éng theo c¬ chÕ th­¬ng m¹i, cho vay th­¬ng m¹i theo c¸c dù ¸n, thñ tôc ®¬n gi¶n vµ gi¶m dÇn l­îng tÝn dông ­u ®·i, tÝn dông bao cÊp ®Ó ®¶m b¶o sù lµnh m¹nh trong thÞ tr­êng vèn ë n«ng th«n 7.3.ChÝnh s¸ch thuÕ HiÖn nay, trong khu vùc n«ng th«n c¸c doanh nghiÖp tiªu thô n«ng s¶n phÈm cña n«ng d©n ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n do luËt thuÕ VAT míi ¸p dông tõ n¨m 1999. CÇn tiÕp tôc söa ®æi luËt thuÕ VAT theo h­íng tÝnh to¸n l¹i viÖc khÊu trõ VAT ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vµ s¶n xuÊt cã sö dông s¶n phÈm n«ng nghiÖp ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ ph¸t triÓn æn ®Þnh, tõ ®ã mµ duy tr× chç viÖc lµm ®· ®­îc t¹o ra vµ cã thÓ tiÕp tôc ®­îc t¹o ra Thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ VAT.ThuÕ thu nhËp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá c¸c hé gia ®×nh. Nªn cã sù ph©n biÖt cô thÓ c¸c ®èi t­îng ®Ó cã thuÕ suÊt hîp lý MiÔn,gi¶m thuÕ cho d¹y nghÒ cña c¸c trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm.trung t©m d¹y nghÒ, khuyÕn n«ng vµ c¸c c¬ së d¹y nghÒ t­ nh©n lµ c¬ së vÖ tinh cña hÖ thèng ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm quèc gia Gi¶m tiÒn thuª ®Êt víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®ang sö dông nhiÒu lao ®éng vµ cã kh¶ n¨ng më réng ®Ó thu hót nhiÒu lao ®éng phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n vµ cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî nh­ ®µo t¹o nghÒ cho ®«ng ®¶o lao ®éng n«ng th«n Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng -§HKTQD Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn tËp 1, tËp 2 -§HKTQD NghÞ QuyÕt §¹i Héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII, lÇn thøIX S¸ch : Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n –NXB n«ng nghiÖp T¹p chÝ :ThÞ tr­êng lao ®éng: c¸c sè n¨m 2000,vµ 2001,sã 1,2 n¨m 2002 T¹p chÝ: Kinh tÕ ph¸t triÓn: c¸c sè 45,39,50 n¨m 2001 T¹p chÝ : Nghiªn cøu kinh TÕ: sè 12\1999 ,sè 12\2000 T¹p chÝ : Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 12\1999 T¹p chÝ: Kinh tÕ ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng sè 3\1999 T¹p chÝ : Nghiªn cøu lý luËn sè 10\2000 C¸c tµi liÖu kh¸c vÒ lao ®éng viÖc lµm KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Trªn ®©y lµ mét sè ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p kinh tÕ c¬ b¶n vµ chñ yÕu nh¨m chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong giai ®o¹n 2001-2010. ViÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n kh«ng thÓ thùc hiÖn mét c¸ch ®éc lËp ®­îc mµ ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ víi c¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi kh¸c nh­ môc tiªu t¨ng tr­ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña c¶ n­íc nãi chung vµ cña n«ng th«n nãi riªng V× vËy khi ho¹ch ®Þnh c¸c ®­êng lèi chÝnh s¸ch ®Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng n«ng nghiÖp n«ng th«n cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng nh©n tè nµy. Trong ®ã t¸c ®éng cña vèn, ®Æc biÖt t¨ng dÇn tû träng ®Çu t­ cho con ng­êi, cho khoa häc c«ng nghÖ, thay ®æi c¬ cÊu ®Çu t­ trong khu vùc n«ng th«n , thay ®æi c¬ cÊu ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp n«ng th«n.. sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó lµm phï hîp gi÷a cung vµ cÇu lao ®éng VÒ phÝa cung lao ®éng : Thóc ®Èy ®Çu t­ cho con ng­êi sÏ ®æi míi vµ n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng nãi chung vµ lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng mµ chÝnh ®©y sÏ lµ ®iÓm mÊu chèt ®Ó thùc hiÖn sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt VÒ phÝa cÇu : Khèi l­îng, c¬ cÊu vèn ®Çu t­ vµ hÖ thèng chÝnh s¸ch kÌm theo sÏ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ nã sÏ thóc ®Èy trë l¹i s­ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. MÆt kh¸c sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt víi sù thay ®æi tû lÖ ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ, cho c¸c nghµnh phi n«ng nghiÖp trong n«ng th«n sÏ gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp lµ mét yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng th«n