Đề tài Quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở kí túc xá đại học TP Hồ Chí Minh

ộ ẩm 70 – 80%) vi sinh vật phân hủy tạo ra mùi hôi thối và sinh ra nhiều loại chất khí có tác động xấu tới sức khỏe con người và môi trường đô thị. 1.3.4 Ả ởng tới sức khỏe co i và c n q a đ ị Hiện tượng rác vứt bừa bãi sẽ là nơi rất lý tưởng cho vi khuẩn, vi sinh vật và các loại côn trùng phát triển là nơi lan truyền các bệnh dịch. Một số vi khuẩn và siêu vi khuẩn gây các loại bệnh cho con người như sốt xuất huyết, sốt rét và các bệnh ngoài da khác. Tại các bãi rác lộ thiên gây ra ra tình trạng ô nhiễm môi trường xung quanh gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe con người. Rác rơi vãi trên đường phố gây mất cảnh quan đô thị. 1.4 H thống qu n lý chất th i rắn sinh hoạt Hệ thống quản lý TR đô thị là một cơ cấu tổ chức quản lý chuyên trách về TR đô thị trong cấu trúc quản lý tổng thể của một tổ chức (cơ quan quản lý nhà nước về môi trường, doanh nghiệp, công ty, xí nghiệp, đơn vị sản xuất…) được biểu diễn bởi hình 1.1: 11 Hình1.1: Mối liên h giữa các thành phần trong h thống qu n lý CTR Ngu n: Nguyễ Vă P ước, 2009 Trang 14-[1] 1.4.1 Mục đíc của qu n lý chất th i rắn 1. Bảo vệ sức khỏe cộng đồng. 2. Bảo vệ môi trường. 3. Sử dụng tối đa vật liệu, tiết kiệm tài nguyên và năng lượng. 4. Tái chế và sử dụng tối đa rác hữu cơ. 5. Giảm thiểu chất thải rắn 1.4.2 Thứ bậc o q n lý tổng hợp chất th i rắn 1. Giảm thiểu tại nguồn 2. Tái chế 3. Chế biến chất thải: sản xuất phân bón, khí sinh học, đốt tận dụng nhiệt, tiêu hủy 4. Chôn lấp hợp vệ sinh Nguồn phát sinh chất thải Phân loại, lưu trữ, tái sử dụng tại nguồn Thu gom tập trung Thải bỏ Trung chuyển và vận chuyển Phân loại, xử lý và tái chế CTR 12 1.5 Những nguyên tắc kỹ thuật trong qu n lý CTRSH 1.5.1 Phân loại CTR tại nguồn Phân loại rác tại nguồn nhằm tận dụng được các phế liệu có thể tái sinh, tái chế, hạn chế việc khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên, các nguy cơ phát tán dịch bệnh từ rác thải sinh hoạt, không gây mất mỹ quan đô thị vì các bãi rác lộ thiên, góp phần xã hội hóa công tác quản lý chất thải rắn và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước về khoản công tác vệ sinh đường phố, vận chuyển và xử lý chất thải rắn đô thị. 1.5.2 Thu gom chất th i rắn Thu gom chất thải rắn là quá trình thu nhặt rác thải từ các hộ dân, công sở hay từ những điểm thu gom, chất chúng lên xe và vận chuyển đến điểm trung chuyển, trạm xử lý hay những nơi chôn lấp CTR. Thu gom TR trong khu đô thị là vấn đề khó khăn và phức tạp, bởi vì CTR phát sinh từ mọi nhà, mọi khu thương mại, khu công nghiệp cũng như trên các đường phố, công viên và ngay cả các khu đất trống. CTR lại phát sinh phân tán (không tập trung) và tổng khối lượng CTR gia tăng làm cho công tác thu gom trở nên phức tạp hơn bởi chi phí nhiên liệu và nhân công cao. Do đó, công tác thu gom là một trong những vấn đề quan trọng trong việc quản lý CTR. Dịch vụ thu gom rác thải có thể chia làm hai loại: - Thu gom sơ cấp là thu gom rác thải từ nguồn phát sinh ra nó và chở đến bãi chứa chung, các địa điểm hoặc bãi chuyển tiếp. - Thu gom thứ cấp là thu gom các loại chất thải rắn từ các điểm thu gom chung (điểm cẩu rác) trước khi vận chuyển chúng theo từng thành phần hoặc cả tuyến thu gom đến một trạm trung chuyển, một cơ sở xử lý hay bãi chôn lấp bằng các loại phương tiện chuyên dụng có động cơ. 13 B ng 1.4: Nguồn nhân công và các thiết bị thu gom tại chỗ Nguồn phát sinh rác th i i chịu trách nhi m Thiết bị thu gom 1. Từ các khu dân cư  Nhà ở thấp tầng  Nhà trung bình  Nhà cao tầng  Dân cư tại khu vực, người làm thuê.  gười làm thuê, nhân viên phục vụ của khu nhà, dịch vụ của các công ty vệ sinh.  gười làm thuê, nhân viên phục vụ của khu nhà, dịch vụ của các công ty vệ sinh.  ác đồ dùng thu gom tại nhà, các xe gom.  Các máng tự chảy, các thang nâng, các xe gom, các băng chuyền chạy bằng khí nén.  Các máng tự chảy, các thang nâng, các xe gom, các băng chuyền chạy bằng khí nén. 2. Các khu vực kinh doanh, thương mại Nhân viên, dịch vụ của các công ty vệ sinh. Các loại xe thu gom có bánh lăn, các container lưu giữ, các thang nâng hoặc băng chuyền. 3. Các khu công nghiệp Nhân viên, dịch vụ của các công ty vệ sinh. Các loại xe thu gom có bánh lăn, các côngtenơ lưu giữ, các thang nâng hoặc băng chuyền. 4. Các khu sinh hoạt ngoài trời (quảng trường, …) Chủ nhân của khu vực hoặc các công ty công viên, cây xanh. ác thùng lưu giữ có mái che hoặc nắp đậy. 5. Các trạm xử lý nước thải Các nhân viên vận hành trạm Các loại băng chuyền khác nhau và các thiết bị. 6. Các khu nông nghiệp Chủ nhân của khu vực hoặc công nhân. Tùy thuộc vào trang bị của từng đơn vị đơn lẻ. Ngu n: Trần Hiếu Nhuệ, 2001 Trang 21-[3] 1.5.3 Trung chuyển và vận chuyển a. Trung chuyển Trung chuyển là hoạt động mà trong đó TR từ các xe thu gom nhỏ được chuyển sang các xe lớn hơn. ác xe này được sử dụng để vận chuyển chất thải trên một khoảng cách khá xa, hoặc đến trạm thu hồi phế liệu, hoặc đến bãi đổ rác. 14 Các trạm trung chuyển rác là cần thiết bởi: - Hạn chế tối đa sự xuất hiện các bãi rác hở không hợp pháp do khoảng cách vận chuyển khá xa - Vị trí của bãi đỗ cách xa tuyến thu gom - Việc sử dụng các loại xe thu gom vừa và nhỏ không thích hợp cho việc vận chuyển rác đi xa - Có nhiều tổ chức thu gom rác quy mô nhỏ từ các khu dân cư - Sự hiện hữu của khu vực thu gom CTR có mật độ dân cư thấp. - Việc hoạt động của các xe thu gom dùng thùng chứa luân chuyển cho các khu thương mại - Việc sử dụng phương thức vận chuyển rác từ nguồn bằng khí nén hoặc dòng nước - Khi có sự thay đổi phương tiện vận chuyển: đường bộ - đường sắt, đường bộ - đường thủy. b. Các dạng trạm trung chuyển  Trạm Trung Chuyển (TTC) chất tải trực tiếp Tại TTC chất tải trực tiếp, chất thải từ xe thu gom được chuyển sang xe vận chuyển hoặc chuyển sang thiết bị ép chất thải vào xe vận chuyển hoặc thành từng kiện chất thải để để chuyển đến bãi chôn lấp (BCL). Trong một số trường hợp, chất thải được đổ ra bệ đổ và sau đó được đẩy vào xe vận chuyển sau khi đã tách lọai các vật liệu có thể tái sinh được.  Trạm trung chuyển chất tải – lưu trữ Trong TTC chất tải - lưu trữ, chất thải được đổ trực tiếp vào hố chứa, từ hố này chất thải sẽ được chuyển lên xe vận chuyển bằng nhiều thiết bị phụ trợ khác. sự khác biệt giữa TTC chất tải trực tiếp và TTC chất tải – lưu trữ là TTC chất tải lưu trữ được thiết kế để có thể chứa chất thải trong khoảng từ 1-3 ngày.  Trạm trung chuyển kết hợp chất tải trực tiếp và chất tải thải bỏ. Hoạt động ở TTC này có thể mô tả như sau: tất cả những người chuyển chở chất thải rắn đến TT đều phải qua khâu kiểm tra ở trạm cân. Những xe thu gom lớn sẽ được cân, sau đó đổ chất thải trực tiếp sang xe vận chuyển, rồi trở lại trạm cân, cân xe và tính lệ phí thải bỏ. c. Phương tiện và phương pháp vận chuyển Xe vận chuyển đường bộ, xe lửa và tàu thuỷ là những phương tiện chủ yếu sử dụng để vận chuyển chất thải rắn. Hệ thống khí nén và hệ thống thuỷ lực cũng được dùng. 15 Ở những nơi có thể vận chuyển chất thải từ TT đến BCL cuối cùng bằng xe vận tải thì các loại xe có toa moóc, xe có toa kéo một cầu và xe ép được dùng để vận chuyển. Tất cả các loại xe náy có thể sử dụng ở bất cứ loại TTC nào. Một cách tổng quát, các xe vận chuyển phải thoả mãn những yêu cấu sau: - Chi phí vận chuyển thấp nhất. - Chất thải phải được phủ kín trong suốt thời gian vận chuyển - Xe phải được thiết kế vận chuyển trên đường cao tốc - Không vượt quá giới hạn khối lượng cho phép - Phương pháp tháo dỡ chất thải phải đơn giản và có khả năng thực hiện độc lập 1.5.4 Một số p ơ p áp xử lý chất th i rắ đ ị Xử lý chất thải rắn là một hoạt động không thể thiếu và chiếm vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý tổng hợp CTR sau hàng loạt các hoạt động giảm thiểu tại nguồn, thu gom, trung chuyển và vận chuyển chất thải. Vì vậy, việc lựa chọn phương án xử lý chất thải phù hợp là một yếu tố quyết địn sự thành công của công tác quản lý chất thải. Phương pháp xử lý CTR được lựa chọn phải đảm bảo ba mục tiêu: - Nâng cao hiệu quả của việc quản lý CTR, bảo đảm an toàn vệ sinh môi trường - Thu hồi vật liệu để tái sử dụng, tái chế - Thu hồi năng lượng từ rác cũng như các sản phẩm chuyển đổi a. Phương pháp xử lý chất thải rắn đô thị Dựa vào thành phần, tính chất của từng loại chất thải mà người ta đưa ra những phương pháp xử lý CTR khác nhau, phân loại thành các phương pháp xử lý TR đô thị được trình bày theo bảng 1.5, phương pháp xử lý CTR công nghiệp và phương pháp xử lý CTR nguy hại. B ng 1.5: ác p ơ p áp xử đ ị STT Chi tiế p ơ p áp 1. ơ học Giảm kích thước Phân loại theo kích thước Phân loại theo KLR Phân loại theo điện/từ trường Nén 2. Nhiệt ốt Khí hóa Nhiệt phân 3. Sinh học và hóa học Ủ hiếu khí Lên men kỵ khí Ngu n: Nguyễ Vă P ước, 2009 Trang 132-[1] 16 b. Bãi chôn lấp chất thải rắn Chôn lấp (landfilling) là hành động đổ chất thải vào khu đất đã được chuẩn bị trước. Quá trình chôn lấp bao gồm cả công tác giám sát chất thải chuyển đến, thải bỏ, nén ép chất thải và lắp đặt các thiết bị giám sát chất lượng môi trường xung quanh. Chôn lấp là phương pháp thải bỏ CTR kinh tế nhất và chấp nhận được về mặt môi trường. Ngay cả khi áp dụng các biện pháp giảm thiểu lượng chất thải hay tái sinh, tái sử dụng và cả kỹ thuật chuyển hóa chất thải, việc thải bỏ phần chất thải còn lại ra bãi chôn lấp (BCL) vẫn là một khâu quan trọng trong chiến lược quản lý tổng hợp CTR. Công tác quản lý BCL kết hợp chặt chẽ với quy hoạch, thiết kế, vận hành đóng cửa và kiểm soát sau khi đóng cửa hoàn toàn BCL. c. Phân loại bãi chôn lấp chất thải rắn:  Phân loại theo hình thức chôn lấp: - Bãi hở (opendumps) - hôn dưới biển (submarine disposal) - BCL hợp vệ sinh (sanitary landfill)  Phân loại theo chức năng: (theo hệ thống bang California, 1964) - Bãi chôn lấp CTR nguy hại - Bãi chôn lấp TR quy định - Bãi chôn lấp CTR sinh hoạt  Phân loại theo địa hình, chôn theo phương pháp: - ào rãnh hố - Chôn lấp trên khu đất bằng - Chôn lấp theo hẻm núi 17 CHƯƠNG 2 HIỆN TR NG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HO T T X I H C BÁCH KHOA TP. HCM 2.1 Tổng quan về X ại học Bách Khoa 2.1.1 Vị í địa lý KTX Bách Khoa nằm ở: số 497, đường oà ảo, thuộc Phường 7, Quận 10, Tp. , cách Trường ại ọc Bách khoa (cơ sở 1) khoảng 1,5 km. + Phía Tây giáp với siêu thị oop art hướng về phía đường Lý Thường Kiệt + Phía ông giáp đường guyễn Kim + Phía Bắc giáp đường òa ảo + Phía am giáp đường ào Duy Từ KTX ại học Bách khoa nằm trong khu vực trung tâm Quận 10, một trong những quận trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh có vị trí thuận lợi và là một trọng điểm giao dịch thương mại của thành phố hình 2.1. Hình 2.1: B đồ vị í X ại học Bách khoa Ngu n: [7] 18 2.1.2 ơ sở vật chất ược thành lập từ năm 1978, sau nhiều năm sử dụng, KTX ại học Bách khoa đã xuống cấp nghiêm trọng, do vậy năm 2004 KTX ại học Bách khoa được nhà trường đầu tư xây mới và đưa vào sử dụng từ đầu năm 2009, với quy mô 12 tầng lầu và 01 tầng hầm để xe, tổng diện tích xây dựng khoảng 38.000 m2 hình 2.2. Ngu : ả Duyê , 2009 [10] Hình 2.2: úc xá ạ ọc ác k oa ặt bằng khối có hình chữ U giật cấp thấp về phía đường Lý Thường Kiệt, bốn hướng tiếp cận các mặt đường chính, do vậy các phòng ở đều được lấy ánh sáng và gió tự nhiên, đồng thời bố trí sân vườn bên trong ở giữa kết hợp cây xanh. Toàn bộ công trình có 03 vị trí thang máy với 06 thang loại 750 kg, 05 thang bộ và hệ thống P , báo cháy tự động và hệ thống tạo áp thang thoát hiểm. Với hơn 400 phòng ở, làm việc, sinh hoạt theo thiết kế ban đầu, việc bố trí các loại phòng như sau: ầ 1 : Bố trí các phòng chức năng điều hành quản lý KTX, Thư viện 100 chỗ, phòng máy tính khoảng 100 máy cấu hình mạnh, một nhà ăn diện tích 300 m2, phòng Tập thể hình, Phòng tiếp khách SV 59 chỗ ngồi; Phòng Y tế; Trung tâm goại ngữ cơ sở 3 của trường ại học Bách khoa, điểm giao dịch ngân hàng … ó 02 phòng khách với 16 chỗ dành cho thân nhân SV nội trú đến thăm và ở lại qua đêm khi cần hình 2.3. 19 Hình 2.3: Sơ đồ mặ bằ ầ 1 X ạ ọc ác oa Ngu : [8] ừ ầ 2 đế ầ 10 Dành cho SV Bách khoa diện ưu tiên (tổng cộng 2456 chỗ) ó 307 phòng (loại phòng A1) , mỗi phòng 43 m2 bố trí 8 SV-VN lưu trú (04 giường tầng sắt), sân phơi quần áo và hệ thống Toilet khép kín trong phòng ở SV. ỗi SV được trang bị: 01 tủ sắt đựng quần áo có móc khoá riêng, 01 bàn học liền kệ sách và có chỗ để máy vi tính khi cần, 01 ghế ngồi sắt nệm oà Phát, kệ để giày dép. Trong các phòng ở SV được trang bị 7 bóng đèn các loại, 02 quạt trần và hệ thống nước được cấp thường trực 24/24 giờ và 01 bàn sinh hoạt chung. ỗi phòng còn được trang bị 01 máy điện thoại gọi nội bộ trong Ký túc xá miễn phí, đồng thời hệ thống cho phép nhận cuộc gọi từ bên ngoài vào tới các máy tại các phòng ở SV miễn phí. goài ra mỗi phòng còn được trang bị 01 ổ cắm ti vi truyền hình cáp, mỗi tầng bố trí 01 phòng sinh hoạt chung để sinh viên học nhóm, hội họp sinh hoạt tập thể, xem tivi truyền hình cáp. ầ 11 : Gồm 20 phòng (loại phòng A2), mỗi phòng 43 m2 dùng để bố trí SV nước ngoài lưu trú với 04sv/phòng, sân phơi quần áo và hệ thống toilet khép kín trong phòng ở. ỗi phòng trang bị tủ lạnh, nước nóng/lạnh, 04 giường cá nhân sắt nệm, 04 tủ sắt cá nhân có khoá riêng, 04 bàn học liền kệ sách và có chỗ để máy vi tính, 04 ghế ngồi sắt nệm oà Phát, kệ để giày dép và 01 bàn sinh hoạt chung. 20 Trong các phòng ở được trang bị 7 bóng đèn các loại, 02 quạt trần và hệ thống nước nóng/lạnh được cấp thường trực 24/24 giờ. Mỗi phòng còn được trang bị 01 máy điện thoại gọi nội bộ trong ký túc xá miễn phí. ồng thời hệ thống cho phép nhận cuộc gọi từ bên ngoài vào tới các máy tại các phòng ở SV miễn phí, ngoài ra mỗi phòng còn được trang bị 01 ổ cắm ti vi truyền hình cáp, hệ thống internet wifi miễn phí. Tầng 11 bố trí 01 phòng sinh hoạt chung để sinh viên học nhóm, hội họp sinh hoạt tập thể, xem tivi truyền hình cáp. ầ 12 : hà khách trường gồm 20 phòng (loại phòng A3) với 02 - 03 người/phòng, mỗi phòng 43 m2 dùng để bố trí chỗ ở cho các giáo sư, chuyên gia và các quý khách đến làm việc với nhà trường. Trang bị mỗi phòng gồm: 02 - 03 giường cá nhân gỗ nệm, tủ gỗ treo áo quần, 02 - 03 bàn làm việc bằng gỗ, ghế nệm, bàn nước, máy lạnh 2,5HP, tivi truyền hình cáp, tủ lạnh, hệ thống nước nóng/lạnh, sân phơi quần áo và hệ thống toilet khép kín trong phòng ở, kệ để giày dép. goài ra còn có internet wifi, điện thoại nội bộ sử dụng miễn phí… ò c ứa ác : Từ tầng 1 tới tầng 12 ở mỗi tầng đều có một nhà chứa rác, được bố trí phù hợp cách phòng ở để thu gom rác thải sinh hoạt. Ký túc xá Bách khoa là đơn vị đầu tiên trong các Ký túc xá trên cả nước ứng dụng công nghệ thông tin trong việc cho sinh viên đăng ký thuê chỗ ở online và công bố kết quả xét duyệt thuê chỗ ở qua mạng internet và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý sinh viên. ồng thời cũng là đơn vị Ký túc xá đầu tiên thuê dịch vụ vệ sinh công nghiệp, dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp để bảo vệ ký túc xá và sử dụng ệ thống kiểm soát an ninh bằng thẻ cảm ứng không tiếp xúc RFID để kiểm soát ra vào ký túc xá và ứng dụng thẻ RFID trong ký túc xá như đóng tiền iện nước vượt định mức, mượn/trả sách thư viện, làm thủ tục thuê chỗ ở tại ký túc xá Bách khoa, gởi xe, khám chữa bệnh tại Y tế ký túc xá Bách Khoa. Với hệ thống mạng internet, wifi phủ sóng khắp ký túc xá và hệ thống internet ADSL các gói cước tốc độ cao tự chọn ( ega – Family 4.096 Kbps/640 Kbps; Mega - Maxi 6.144 Kbps/640 Kbps) được lắp đặt đến từng phòng ở sinh viên. 21 2.1.3 ơ cấu tổ chức Hình 2.4: Sơ đồ mô hình tổ chức cán bộ X ại học Bách Khoa Ngu : [9] a ám đốc Ban Giám đốc ký túc xá lãnh đạo toàn ký túc xá, chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của ký túc xá trước nhà trường. Giúp việc cho Ban Giám đốc có các tổ trưởng tổ công tác chuyên môn. C PHÒNG QUẢN LÝ SINH VIÊN PHÒNG KỶ THUẬT PHÒNG TỔNG HỢP T iếp k h á ch B o v X ử lý v i p h ạ m X ử k ý v i p h ạ m a đ a H th ố n g th a n g m á y H th ố đ ớ c ă – L ữ K ế to á n – V ậ n Y tế - V sin h ởng phòng Sinh viên 22 ò q s : - Tham mưu cho lãnh đạo Ký túc xá trong công tác quản lý sinh viên, giữ gìn và bảo vệ an ninh trật tự, tài sản Ký túc xá - Tổ QLSV có các bộ phận sau :  Tiếp nhận, bố trí chỗ ở cho sinh viên  Xử lý vi phạm quy chế  Tiếp khách  Giám thị  An ninh và Bảo vệ tòa nhà KTX  Văn thể mỹ - thông tin tuyên truyền - báo chí trong KTX. - Thời gian làm việc của các bộ phận giám thị, bảo vệ thường trực 24/24 giờ. ò kỹ ậ : - Tham mưu cho Giám đốc Ký túc xá trong công tác quản lý, sử dụng và vận hành hệ thống mạng máy tính, điện, nước, thang máy, trang thiết bị, cơ sở vật chất ... trong toàn Ký túc xá. - Lập kế hoạch và duy tu bảo dưỡng định kỳ cơ sở hạ tầng và sửa chữa khắc phục những hư hỏng thông thường của hệ thống mạng máy tính nội bộ, điện, nước, thang máy các công trình công cộng và phòng ở của sinh viên. ảm bảo vận hành hệ thống thường trực. - Quản lý, sửa chữa, bảo quản, vận hành phân phối điện, nước đảm bảo cho toàn Ký túc xá hoạt động và sinh hoạt. - Tiếp nhận và xử lý đơn của cán bộ và sinh viên yêu cầu sửa chữa. - Thời gian làm việc và thường trực 24/24 giờ. Phòng tổng hợp : - ảm nhận các thủ tục về hành chính, văn thư lưu trữ của ký túc xá. - Khám và điều trị các bệnh thông thường. - Quản lý và cho mượn sách, tạp chí để sinh viên học tập nghiên cứu. - Tham mưu cho Giám đốc Ký túc xá trong công tác tài chính, mua sắm trang thiết bị, theo dõi tình hình sử dụng tài sản, trang thiết bị, điện, nước. . . . 23 ởng Phòng : - Do tập thể các thành viên trong phòng ở bầu ra, giám thị phụ trách đề nghị, giám đốc bổ nhiệm. Trưởng phòng là cầu nối giữa sinh viên lưu trú trong phòng đến Giám đốc hoặc cán bộ Ký túc xá . 2.1.4 Hi n trạ m ng a. Môi trường không khí Nguồn phát sinh yếu tố gây ô nhiễm môi trường không khí tại khu vực KTX bao gồm: - Khí thải từ các hoạt động giao thông vận tải: Các loại động cơ sử dụng nhiên liệu (xe ra vào KTX) sẽ phát sinh ra một lượng khí thải đáng kể. Thành phần khí thải phát sinh từ phương tiện giao thông vận tải bao gồm bụi SOx, NOx, T … - Khí sinh ra từ hệ thống điều hòa nhiệt độ: khí NH3 rò rỉ - Mùi hôi, thối từ phòng chứa chất thải rắn sinh hoạt - Khí thải sinh ra từ hoạt động nấu nướng của căntin - Khí thải sinh ra từ máy phát điện N ư g ì c u g do được kiểm soát tốt ê mô trường không khí ở K X là tươ g đối tốt b. Môi trường nước - KTX ại học Bách khoa hiện đang tiếp nhận gần 2000 sinh viên và cán bộ đang cư trú và làm việc tại KTX, nước thải sinh hoạt một lượng tương đối lớn từ các phòng của KTX, khu vệ sinh, và khu nấu ăn… có chứa các thành phần cặn bã (TSS), các chất hữu cơ (BOD/ OD) chất dinh dưỡng (N/P) và vi sinh gây bệnh. - ước mưa chảy tràn trên toàn bộ mặt bằng KTX, nước mưa chảy tràn cuốn theo đất cát và các tạp chất rơi vãi trên mặt đất xuống nguồn nước. Thành phần chủ yếu của nước mưa chảy tràn là cặn, chất dinh dưỡng… và các rác thải cuốn trôi trên khu vực KTX. Do c ưa được quản lý tốt ê cũ g đa g gây ữ g tác động tiêu cực tớ mô trường. c. Môi trường đất - Khu vực KTX có gần 90% diện tích bị bê tông hóa, 10% còn lại là đất sử dụng để trồng cây xanh. - Một phần rác thải sinh hoạt không được thu gom, xử lý gây ô nhiễm và làm mất cảnh quan khu vực. 24 - ước thải sinh hoạt, nước mưa chảy tràn chứa đất cát, bùn thải, dầu mỡ cháy trực tiếp xuống đất làm suy giảm chất lượng đất và năng suất cây trồng. N ư g mô trườ g đất K X ì c u g c ưa có dấu hiệu ô nhiễm các yếu tố hóa học. 2.2 Hi n trạng qu n lý chất th i rắn sinh hoạt tạ X ại học Bách Khoa 2.2.1 Thành phần và khố ợng CTRSH tại KTX Bách Khoa a. Nguồn gốc phát sinh Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt từ KTX ại học Bách Khoa bao gồm: từ các phòng ở, phòng làm việc của ban quản lý KTX, nhà ăn, phòng y tế… ỗi loại chất thải chất thải rắn có các đặc tính khác nhau, tùy thuộc vào các loại hình hoạt động và đối tượng phát sinh.  Phòng ở các tầng: Gồm các loại chất thải phát sinh trong sinh hoạt của các sinh viên bao gồm: rác do sử dụng cơm hộp, thức ăn còn dư, quét dọn phòng, các đồ dùng cũ hay bị hư hỏng bao gói, giấy, túi nilon… trong đó rác thải thực phẩm dư thừa, hộp xốp và nilon là chiếm đa số rác. eo đ ều tra của tác giả có gần 1000 sinh viên sử dụ g cơm ộp hằng ngày, chiếm 42% số lượ g s v ê lưu trú tại KTX, ngoài ra có thể chứa thêm một phần chất thải nguy hạ ư , rác t ả đ ện tử…  Phòng làm việc ban quản lý KTX: Rác phát sinh từ hoạt động làm việc, chất thải sinh hoạt từ đây c ủ yếu là giấy.  Nhà ăn KTX: Phát sinh từ hoạt động chế biến thực phẩm và thức ăn còn dư. Thành phần chủ yếu là rác hữu cơ bao gồm: rau củ, quả thừa, hư hỏng, thực phẩm hư, và một lượng lớn thực phẩm dư thừa. Rác à ă có một tỷ lệ hữu cơ rất cao.  Đường phố xung quanh và trong khuôn viên KTX: Phát sinh từ hoạt động vệ sinh đường phố, hoạt động vui chơi giải trí trong khuôn viên KTX. Nguồn rác này do người đi đường, các đối tượng tham gia giao thông và các hộ dân sống xung quanh KTX xả rác bữa bãi. Thành phần của c ú g t ường chứa nhiều đất bẩn, vỏ lá cây, tú lo …  Phòng y tế: Gồm rác sinh hoạt và rác y tế từ các hoạt động khám chữa bệnh. Các loại chất thải bao gồm: kim tiêm , chai lọ chứa thuốc, bông băng… có khả năng lây nhiễm và độc hại đến sức khỏe mọi người nên phải được phân loại và tổ chức thu gom, vận chuyển riêng. Nhìn chung chất thải sinh hoạt từ K X Đa ọc Bách Khoa phát sinh chủ yếu từ các phòng ở, à ă … 25 b. Khối lượng rác phát sinh tại KTX Đại học Bách Khoa Theo khảo sát thăm dò ý kiến của nhân viên Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10 chịu trách nhiệm thu gom rác tại KTX Bách Khoa thì khối lượng CTRSH thu gom tại KTX tăng không đáng kể qua từng năm theo bảng 2.1. Trong đó TRS phát sinh từ phòng ở các sinh viên chiếm tỷ lệ cao nhất. ồng thời, khối lượng CTRSH phát sinh, thu gom được thay đổi theo các tháng khác nhau trong năm và đặc biệt tăng cao trong cao các ngày sinh viên bước vào mùa thi… B ng 2.1: Khố ợng CTR phát sinh tạ X ại học Bách Khoa ăm Khố ợng CTRSH (tấn/ngày) Tỷ l ă (%/năm) 2009 0,76 - 2010 0,85 12 2011 0,90 5,9 Ngu n: Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10, 2012 - ầu năm 2009 KTX mới đi bắt đầu đi vào sử dụng, các phòng ở KTX mới được sử dụng một phần với gần 1.900 sinh viên - ăm 2010, 2011 KTX đi vào hoạt động ổn định, KTX tiếp nhận tối đa lượng sinh viên lưu trú với 2.350 sinh viên - Tính tới tháng 4/2012 lượng sinh viên đang lưu trú ở KTX là vào khoảng 2.400 sinh viên. Với lượng CTRSH sinh ra mỗi ngày theo ước tính của nhân viên vận chuyển Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10 là hơn 1 tấn/ngày. Theo nhận định của tác giả: Tro g và ăm tớ lượng rác thải phát sinh tại KTX sẽ tă g do nhu cầu ă uống và sử dụ g cơm ộ tă g ư g sẽ k ô g đá g kể. Do K X đã đ vào oạt động ổ định cùng với số lượ g s v ê lưu trú luô ằm trong khoảng 2000 – 2400 sinh viên nên tốc độ phát sinh rác thả dao động từ 0,35kg/ gười - gày đến 0,7kg/ gười – ngày. c. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt tại KTX Đại học Bách Khoa Thành phần rác thải sinh hoạt tại KTX ại học Bách Khoa được tác giả khảo sát trong vòng 1 tuần từ 14/04/2012 đến hết ngày 20/04/2012. Riêng thành phần rác thải ở các phòng ở sinh viên từ tầng 2 đến tầng 12 ở mỗi tầng lấy 1 mẫu của 1 phòng đại diện cho cả tầng, sau đó lấy giá trị trung bình cho mẫu rác thải sinh hoạt phòng ở cho ngày hôm đó. hỉ phân tích thành phần 26 40% 20% 10% 20% 5% 5% Thực phẩm thừa Giấy Cacton Nhựa Kim loại Thành phần khác lý học của chất thải qua khảo sát thực tế hằng ngày từ sinh viên và cán bộ nhân viên trong KTX. Kết quả khảo sát được trình bày ở bảng 2.2 và hình 2.5. B ng 2.2 Thành phần khố ợng CTRSH tại KTX Bách Khoa STT Thành phần Thành phần phầ ăm k ố ợng (%) Phòng ở sinh viên Phòng ban QLKTX ă Phòng Photocopy ng phố xung quanh KTX 1 Thực phẩm thừa 40 10 80 0 15 2 Giấy 20 65 5 90 5 3 Cacton 10 5 5 5 10 4 Nhựa 20 10 5 3 40 5 Kim loại 5 2 2 1 10 6 Thành phần khác 5 8 3 1 20 Tổng cộng 100 100 100 100 100 Hình 2.5 Thành phần CTRSH phòng ở X ại học Bách Khoa Trong thành phần rác sinh hoạt tạ K X Đại học Bách Khoa chiếm tỷ lệ nhiều nhất là thành phần rác hữu cơ và một số thành phầ k ác ư lo , ựa, giấy, carto … có t ể tận dụng làm nguyên liệu tái chế. Bên cạnh các thành phần trêm còn có các thành phầ ư k m loạ , cao su… là ững thành phần có khả ă g gây ô ễm mô trườ g ư g c ếm một tỉ lệ nhỏ và k ô g đá g kế. 27 2.2.2 H thống qu n lý hành chính Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10 đảm nhận việc vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt tại KTX ại học Bách Khoa. Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10 tiền thân là công ty Dịch Vụ ô Thị và Quản Lý Nhà Quận 10, Địa chỉ : Số 466 - Nguyễn Chí Thanh - Phường 6 - Quận 10. Là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công ích. ông ty đã không ngừng đổi mới để phát triển, hoạt động ngày càng có hiệu quả cao và là điểm sáng về chất lượng phục vụ cộng đồng trên địa bàn Quận 10. Công ty chuyên kinh doanh:  Quản lý duy tu, bảo dưỡng các công trình hạ tầng đô thị.  Tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát.  Sửa chữa và xây dựng các công trình dân dụng.  hăm sóc và bảo quản công viên cây xanh.  Thực hiện dịch vụ đô thị (thu gom, vận chuyển xà bần, rác xây dựng).  Quản lý cho thuê nhà.  Xây dựng và kinh doanh nhà - kinh doanh bất động sản.  Dịch vụ tư vấn: xây dựng sửa chữa, hợp thức hóa, sang nhượng, mua bán nhà. ơ cấu tổ chức của công ty được biểu diễn bởi hình 2.6 28 Hình 2.6: ơ cấu tổ chức của Công ty Dịch vụ công ích Quận 10 Ngu n: Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10, 2012 [11] 2.2.3 H thống qu n lý kỹ thuật a. Công tác lưu trữ tại nguồn  Tại các phòng ở: Tại tất cả các phòng ở trong KTX thường sử dụng túi nilon làm phương tiện lưu trữ CTSH. Tất cả các túi nylon đều được đựng trong thùng phần lớn được làm từ loại vật liệu PVC (polyvinycloride) khó phân hủy với đủ màu sắc và kích cỡ theo hình 2.7. Hình 2.7: ơ ữ CTRSH phòng ở sinh viên GI ỐC PHÓ GIÁM ỐC ỘI VỆ SINH ỘI VẬN CHUYỂN ỘI THOÁT ƯỚC VÀ CÔNG VIÊN XANH CÔNG NHÂN 29  Tại phòng y tế : Công tác tồn trữ CTR tại phòng y tế KTX được thực hiện khá tốt, Rác y tế và rác sinh hoạt được lưu chứa vào những nơi khác nhau, ở những thùng chưa rác khác nhau. Rác từ phòng y tế được đưa xuống điểm tập trung rác bệnh viện hình 2.8. Hình 2.8: ơ ữ CTRSH phòng y tế  Tại nhà ăn: Nhà ăn luôn được vệ sinh sạch sẽ, ngăn nắp và thoáng mát, không có mùi đặc trưng, có tủ lưu mẫu thức ăn, dưới mỗi bàn có các giỏ đựng rác. Ngoài ra nhà ăn còn bố trí một thùng rác chứa giấy vệ sinh phục vụ cho sinh viên sau khi ăn, thực phẩm dư thừa được đổ vào hai xô 60L hình 2.9. Hình 2.9: ơ ữ S ă 30  Tại khuôn viên trong và ngoài KTX: Thùng rác được bố trí thích hợp chỗ đông người qua lại với đủ kích cở các loại kích thước 60L, 30L, thuận tiện cho việc bỏ rác vào thùng không làm mất cảnh quan khuôn viên KTX hình 2.10. Hình 2.10: Ph ơ ữ CTRSH trong và ngoài khuôn viên b. Công tác thu gom Việc kiểm tra vệ sinh hàng tuần tại các phòng ở, đã đảm bảo gần như 95% rác thải sinh hoạt được thu gom tới nơi quy định. Khâu vệ sinh và thu gom CTRSH trong khuôn viên KTX ( trừ phòng ở sinh viên ) được ban quản lý KTX ại học Bách Khoa thuê công ty vệ sinh Hoàng Gia thực hiện. Hiện nay, KTX ại học Bách Khoa đã sử dụng hệ thống thoát rác nhà cao tầng hiện đại nhất. Những người sống trong KTX mặc dù ở tầng cao nhưng không phải xuống tầng 1 để bỏ rác, gây mất nhiều thời gian. Hệ thống thoát rác nhà cao tầng được thiết kế ở cầu thang bộ hình 2.3, tại mỗi tầng có một cửa thu rác để vứt rác trực tiếp từ tầng mình đang sống, tạo sự thoải mái cho sinh viên sống trên tầng cao hình 2.11. 31 Hình 2.11: ểm thu rác ở các tầng tại KTX ại học Bách Khoa Hệ thống thoát rác này bao g m: Một đường ống trục dài làm bằng ống thép không rỉ, có trổ lắp thêm các cửa nhận rác cho mỗi tầng nhà (bằng chất liệu thép không rỉ hoặc thép sơn tĩnh điện) và luôn được đậy kín nhờ các cánh lật nhận rác, dễ đóng mở. oạn trên cùng ở nóc toà nhà là ống hút khí phát sinh để thải ra khoảng không; đoạn thấp nhất của hệ thống là máng uốn có miệng xả rác vào thùng chứa, luôn được đóng kín bằng cánh nắp tự đậy. Miệng xả rác cũng có thể khoá bằng tay để bảo đảm an toàn khi có người đang làm việc dưới hầm chứa. Ngoài ra, còn có hệ thống nước rửa định kỳ, giúp cho ống thường xuyên sạch sẽ sau một thời gian dài sử dụng. Khi có hỏa hoạn bốc lên từ tầng hầm nước tự động xả khống chế đám cháy không cho cháy lan rộng. Cùng với một hệ thống báo cháy được lắp đặt dưới tầng hầm thì hệ thống xả nước định kỳ là một điều kiện thuận lợi cho hệ thống thoát rác hình 2.12. 32 Hình 2.12: H thống thoát rác tại KTX ại học Bách Khoa 33 c. Công tác trung chuyển và vận chuyển CTRSH Quận 10 hiện tồn tại song song hai lực lượng thu gom CTRSH:  Lực lượng thu gom CTR công lập: Do công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10 chịu trách nhiệm, thu gom rác đường phố, rác từ các cơ quan xí nghiệp, rác chợ và xà bần và một phần rác từ các hộ dân.  Lực lươ g t u gom R dâ lập: Bao gồm các cá nhân, các nghiệp đoàn thu gom chịu sự quản lý của phường, chủ yếu thu gom rác từ các hộ dân. Sơ dồ hệ thống thu gom CTRSH Quận 10 theo hình 2.13 Hình 2.13: Sơ đồ h thố om S địa bàn Quận 10 Hiện nay, để giảm ảnh hưởng đến chất lượng môi trường xung quanh cũng như ùn tắc giao thông do việc tập trung xe thu gom về điểm hẹn cũng như thời gian lấy rác tại mỗi điểm hẹn dài. ội dịch vụ công ích Quận 10 đã chia nhỏ các điểm hẹn. Mỗi điểm hẹn chỉ thu rác từ khoảng 5 xe đẩy tay. Vị trí mỗi điểm hẹn chính trên địa bàn Quận 10 được trình bày rõ ràng trong bảng 2.3 và hình 2.14 Toàn bộ phương tiện vận chuyển TRS sau khi thu gom trên địa bàn Quận 10 hiện nay do ông Ty ôi Trường ô Thị Thành Phố quản lý. Phương tiện thu gom chủ yếu là xe ép 10 tấn. Bên cạnh đó Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10 đầu tư thêm để đảm trách công tác vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt và xà bần trên địa bàn Quận. Quận 10 có một trạm ép rác kín công suất 40 tấn/ngày đặt tại 350B Trần Bình Trọng. Trạm có diện tích khoảng 768m2 có 4 container và 2 đầu kéo. Hiện tại, trạm chỉ sử dụng 2 container và 1 đầu kéo. Số container và đầu kéo còn lại để dự phòng. Với trạm ép rác kín này, Quận có thể xóa được các điểm hẹn thuộc Phường 1, 2, 3, 4 và một phần Nguồn thải Lực lượng dân lập Thu gom Lực lượng công lập Trạm trung chuyển Lạc Long Quân Xe tải lớn 15 tấn Bãi chô lấp 34 Phường 5. Phần rác còn lại (không tập trung về trạm ép kín) được chuyển thẳng đến bãi chôn lấp Gò Cát hoặc Phước Hiệp, Tam Tân bằng xe ép rác hoặc chuyển đến trạm trung chuyển Lạc Long Quân do đội Vận Chuyển 2 thuộc ông ty ôi Trường ô Thị Thành Phố quản lý. B ng 2.3: Vị í đ ểm hẹ cơ ớ địa bàn Quận 10 Ngu n : Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10, 2010 STT ểm hẹn ng Công suất (tấn/ngày) 1 Nguyễn Tiểu La 8 6.800 2 Sư Vạn Hạnh (bên hông bệnh viện hi ồng) 3 3/2(gần nhà hát Hòa Bình) 4 5.400 4 3/2(bên hông bệnh viện hi ồng) 5 Chợ Chuồng Bò 10 9.300 6 Chợ Nhật Tảo (đường Nguyễn Tri Phương) 4 5.400 7 Bà Hạt(góc ngã tư guyễn Duy Phương) 4 5400 8 Nguyễn Kim(Ký túc xá Bách K oa) 7 13.000 9 ào Duy Từ (góc ngã tư gô Quyền) 6 6.000 10 Ngô Quyền(ngã ba Hòa Hảo) 11 Vĩnh Viễn ( ngã ba Nguyễn Tiểu La) 12 ư Xá ồng Tiến (cư xá 80 căn) 12 1.600 13 ồng ai ( trước cổng cư xá) 15 10.000 14 Cách Mạng Tháng Tám (chợ òa ưng) 15 5.000 15 Cách Mạng Tháng Tám (chợ Chí Hòa) 15 5.700 16 Trường Sơn 15 8.800 17 Chợ Nguyễn Tri Phương 6 18000 18 Trạm ép 135B Trần Bỉnh Trọng 35 Hình 2.14: B đồ mạ ớ đ ểm hẹ địa bàn Quận 10 Ngu n : Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10,2010 36 2.3 á á thống qu n lý CTR tại KTX ại học Bách Khoa Công tác quản lý CTRSH tại KTX ại học Bách khoa từ khi đi vào hoạt động cho tới nay đã đạt hiệu quả cao trong việc thu gom CTRSH trong toàn KTX. Tuy nhiên bên cạnh những mặt được vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong các khâu: 2.3.1 Về vấ đề l ữ tại nguồn - Ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của sinh viên vẫn còn hạn chế - Tại các phòng ở: Sinh viên vẫn còn lười trong việc phân loại rác tại nguồn, việc không đổ rác hằng ngày làm cho các giỏ đựng rác quá tải, làm rơi vãi các thực phẩm dư thừa xung quanh phòng, tạo điều kiện cho các loại ruồi, muỗi và các vi sinh vật truyền bệnh tồn tại và phát triển. - Tạ các đ ểm thu rác: Không thực thiện đúng quy trình bỏ rác gây rơi vãi rác, làm bốc mùi hôi gây ảnh hưởng đến sinh hoạt các phòng cạnh đó. - Tại các phòng y tế, otoco y, vă ò g…: Với lượng rác thải tương đối ít nên cho dù chất thải có thể tái chế hay không, có nguy hại hay không cũng đều được lưu trữ vào một chỗ mà không phân loại rác. 2.3.2 Về vấ đề h thống thu gom - Hệ thống thu gom CTRSH ở KTX Bách Khoa là một hệ thống thoát rác nhà cao tầng hiện đại. Rác từ các tầng được đưa vào phểu chảy vào ống và xuống xe chưa rác, đảm bảo vệ sinh môi trường không rơi vãi trong quá trình thu gom. Tuy nhiên, một số sinh viên lại không đưa rác vào hệ thống mà lại để rác bừa bãi tại nhà chứa rác . - Trước đây, ống dẫn rác được làm bằng sắt nên đã xảy ra tình trạng ống bị ăn mòn. iện nay, được sự hỗ trợ của trung tâm vật liệu mới Trường ại học Bách Khoa nên ống dẫn rác mới được thay bằng vật liệu compozit chống ăn mòn cao. - Công tác quản lý chưa chặt chẽ, khi sinh viên phân loại rác đưa đến các điểm chứa rác thì những loại rác thải có thể tái chế không được thu gom đưa về nơi quy định, mà cũng chỉ đưa vào một hệ thống thu gom chung. hưa có thống kê đầy đủ về lượng rác thải sinh hoạt thải ra từ mỗi phòng. - Các vựa ve chai hoạt động cạnh KTX Bách Khoa làm mất mỹ quan đô thị - Việc nước rỉ rác chảy ra từ hệ thống thu gom rác gây ảnh hưởng xấu đến môi trường xung quanh khu dân cư gần KTX, cũng như mất cảnh quan đô thị. 37 2.3.3 Về vấ đề h thống vận chuyển và xử lý - Do KTX ại học Bách Khoa thuê hoàn toàn Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10 chịu trách nhiệm vận chuyển và xử lý. Trong khi đó khâu vệ sinh trong KTX lại thuê công ty vệ sinh Hoàng Gia nên vấn đề vận chuyển và xử lý TRS như thế nào thường không được quan tâm. iều này dẫn đến sự phối hợp không đồng bộ giữa hai công ty dịch vụ, làm giảm hiệu quả thu gom và xử lý rác tại ký túc xá. 38 CHƯƠNG 3 Ề XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HO T T X I H C BÁCH KHOA TP. HCM Qua quá trình khảo sát và phân tích ở các chương trước, tác giả đồ án xin đề xuất các giải pháp quản lý chất thải rắn ở KTX ại học Bách Khoa nói riêng và các KTX hiện đang xây dựng trong cả nước nói chung như sau: 3.1 Xây dựng h thống thu gom và thoát rác cho KTX a. Hệ thống thu rác Nằm cố định tại một vị trí trong toà nhà cao tầng để thu gom rác trên các tầng cao về một vị trí cố định và đưa ra ngoài. ó giúp sinh viên không phải đi xuống tầng trệt để đổ rác thải và đảm bảo an toàn vệ sinh phòng ở, phòng chống hoả hoạn… hình 3.1. ì 3.1 ố p â oạ xử ỷ ác o cao ầ Ngu : [12] Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều sản phẩm hệ thống đổ rác cho nhà cao tầng bao gồm các sản phẩm ngoại nhập và các sản phẩm trong nước. ác hệ thống đổ rác do doanh nghiệp trong nước sản xuất về mặt kỹ thuật và chất lượng hầu như không thua kém sản phẩm ngoại nhập nhưng giá thành chỉ bằng 1/2. Phổ biến hiện nay có 3 dòng sản phẩm chính bao gồm:  Hệ thống đổ rác bằng Inox: Dòng sản phẩm này đa phần là ngoại nhập, lắp ghép đơn giản, chống ăn mòn tốt tuy nhiên độ ồn cao và giá thành cũng rất cao so với sản phẩm tương tự. 39  Hệ thống đổ rác bê tông: Thi công phức tạp và thời gian thi công lâu, trọng lượng lớn. Giá thành cao.  Hệ thống đổ rác bằng sợi thuỷ tinh: ệ thống công nghệ mới nhất này là sự kết hợp hoàn hảo các tính năng ưu việt nhất của sợi thuỷ tinh, thạch anh, một số hợp chất tăng cường độ cứng khác và được thiết kế để sự dụng cho các nhà cao tầng cho việc xử lý rác thải, phế thải. ó có thể lắp đặt trong và ngoài nhà một cách rất đơn giản với thời gian thi công nhanh. ơn nữa, hệ thống đổ rác công nghệ mới này được cấu tạo từ các ống sợi thuỷ tinh rất bền, thành ống dầy đặc từ 12-20mm do đó giảm thiểu tiếng ồn do các vật thể gây ra. Đặc đ ểm ổ bật của ệ t ố g ày là k ô g gây t ế g , k ô g gây mù , ạ c ế tố đa ệ tượ g c áy la lê các tầ g và đạt t ẩm mỹ cao tro g k ô g g a xây dự g mà các ệ t ố g k ác k ô g có được Ngoà ra, ệ t ố g ày được cấu tạo c ủ yếu từ sợ t ủy t ê k ả ă g c ố g c áy cực cao và có t ể cắt dễ dà g, bề mặt tro g ẳ g ẵ k ô g gây cả trở c o v ệc t oát rác, vật l ệu tươ g đố ẹ làm g ảm c c o v ệc g a tă g kết cấu t é ay g ảm g á t à cô g trì hình 3.2. Hình 3.2: oá ác đ ợc cấ ạo ừ sợ ỷ cao cấp Ngu : [13] Do đó, tác giả đồ án xin đề xuất chọn hệ thống đổ rác bằng sợi thủy tinh để xây dựng cho các KTX trong cả nước. 40 b. Hệ thống thoát rác cho KTX cao tầng (trên 7 tầng) [14]. Hình 3.3: Chi tiết kết cấu h thống thoát rác cho các KTX cao tầng A. Hệ thố g út k cưỡng bức; B. Hệ thống làm sạc đường ống; C. Cửa đổ rác; D Đa và gô g c ịu lực; E. Ống dẫn rác; F. Cửa xả rác gă c áy. 41 A. QU Ú ỠNG BỨC ược lắp đặt tại phần đỉnh của hệ thống, thường là phía trên mái, hệ thống giúp duy trì một luồng không khí trong lành lưu thông tốt trong ống thải rác. Có thể sử dụng ống thông hơi có đường kính khoảng 270mm hoặc lớn hơn hình 3.4. Tiêu chuẩn kỹ thuật của quạt hút. Lưu thông không khí khoảng 230 m 3/h. ộng cơ quạt 1300 vòng/phút.Nguồn điện: 220/240V hoặc 110/120V, 50/60 Hz. Hình 3.4: Chi tiết quạ ú k í c ỡng bức B. HỆ TH NG LÀM S NG NG Hệ thống làm sạch tự động ược thiết kế đặc biệt để làm sạch toàn bộ bề mặt bên trong đường ống thải rác dọc theo đường ống hình 3.5. Tiêu chuẩn kỹ thuật điện Nguồn điện 220 V, 50/60 z, ộng cơ 1/6 mã lực, 1600 vòng/phút. Hình 3.5: Chi tiết h thống làm sạc đ ng ống 42 C. CỬ Ổ RÁC Tiêu chuẩn kỹ thuật. Cửa đổ rác tuân theo tiêu chuẩn BS 476 và BS 5588 Ngăn khói: đáp ứng tiêu chuẩn BS 476 mục 31.1 Chịu lửa: đáp ứng tiêu chuẩn BS 476 phần 22, mục 6 Lắp ghép phẳng: theo tiêu chuẩn BS 1703 6.3.3.5 Tự đóng: cửa đổ rác tự đóng mở nhẹ nhàng và an toàn sau mỗi lần hoạt động theo tiêu chuẩn BS 1703 6.3.3.4 Cửa đổ rác được sản xuất từ thép không gỉ hay thép tráng men Hình 3.6: Chi tiết cửa đổ rác D. Ỡ VÀ GÔNG CHỊU LỰC Các khung chịu lực: ược sản xuất từ thép U100, U80 có kích thước 100x35x5mm hoặc (80x38x5mm) được phun sơn chống gỉ để sử dụng trong nhà và được mạ kẽm nóng để sử dụng ngoài trời. Đai ôm ống: Bản thép 7,5x5m. ược phun sơn chống gỉ để sử dụng trong nhà và được mạ kẽm nóng để sử dụng ngoài trời. Hình 3.7: Chi tiế đa đỡ 43 E. NG DẪN RÁC ường ống áp lực composite cốt sợi thủy tinh hình 3.8. Ống chính: ường kính ống : 500mm - 800mm ộ dày thành ống : 20mm - 27mm Hình 3.8: ng dẫn rác F. CỬA XẢ RÁC – Ă Y ược sản xuất bằng thép CT3 dày 5mm mạ kẽm chống ăn mòn, nhưng với kích thước lớn hơn để có thể chịu được tác động của các túi rác thải rơi xuống. Khuỷu ống không được nhỏ hơn 450 so với bề mặt ngang. Khuỷu ống được sản xuất phù hợp với mọi loại đường kính của các ống thải rác hình 3.9. Hệ thống ngăn cháy: ược lắp trong cửa xả rác. Có một nắp ngang cửa xả được giữ chặt bằng chốt và được cân bằng với một đối trọng thông qua một mối nối nóng chảy ở 820 . Trong trường hợp có cháy ở phòng chứa rác, mối nối sẽ đứt khiến cửa sập lại ngăn không cho khói và ngọn lửa cháy lan lên đường ống. TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT Chịu ăn mòn hoá chất: theo tiêu chuẩn ASTM D6783 và ASTM C1450 Khả năng chịu nhiệt: TCVN 6160:1996 Hình 3.9: Cửa x rác 44 đ ểm của h thống: - Thuận tiện khi gom được tất cả các loại rác trong tòa nhà vào một nơi - Rác được đổ đúng nơi quy định một cách dễ dàng và vệ sinh nhất - Tiết kiệm năng lượng sử dụng - Tiết kiệm sức người - ược sử dụng rộng rãi trên thế giới - Có lắp hệ thống thoát khí và ngăn chặn khí thoát ra - Tự động đóng cửa xả rác - Có cửa dừng thoát rác khi xảy ra cháy 3.2 ề xuất gi i pháp phân loại rác tại nguồ c o X ại học Bách Khoa Rác thải hiện nay đang là một vấn đề nan giải của xã hội và môi trường, phân loại rác thải tại nguồn nếu được thực hiện tốt sẽ làm giảm chi phí, tạo thuận lợi hơn cho quá trình xử lý, tái chế và làm giảm tác động tới môi trường. hưng phần lớn mọi người hiện nay vẫn chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của việc phân loại rác thải tại nguồn, mặc dù đã có khá nhiều dự án, chương trình tuyên truyền giáo dục, nâng cao ý thức cho người dân, nhưng có lẽ quy mô, thời gian chưa đủ lớn, lại mang nhiều tính lý thuyết và đặc biệt là chưa có được phương pháp có tính thực tiễn để mọi người dễ dàng thực hiện. Dựa vào hiện trạng chất thải rắn sinh hoạt tạ K X Đại học Bách Khoa, tác giả xin đưa ra mô ì â loạ rác ư sau: ớc 1: Phân loại được 2 loại rác vô cơ và rác hữu cơ ớc 2: Phân loại được ba loại rác thải là hữu cơ, vô cơ có thể tái chế và vô cơ không thể tái chê, độc hại. Bước này chủ yếu do công ty thu gom chịu trách nhiệm quản lý. - Việc làm đầu tiên và quan trọng nhất là việc nâng cao ý thức và nhận thức cho tất cả sinh viên lưu trú trong KTX, phải được tiến hành toàn diện, trong một thời gian dài, phát huy tối đa tính tiếp cận của phương tiện truyền thông, thông báo tới tất cả sinh viên. - Cùng với đó là việc chuẩn hóa trang thiết bị tồn trữ, thu gom và vận chuyển chất thải rắn là hết sức cần thiết, nhằm mục đích giúp cho các đối tượng tham gia và chương trình phân loại rác tại nguồn dễ dàng nhận biết loại chất thải rắn nào cần bỏ vào thùng nào, hạn chế nhầm lẫn trong quá trình tồn trữ, thu gom và vận chuyển. 45 Các loại trang thiết bị cho khâu t n trữ, thu gom và vận chuyển bao g m:  Thùng chứa rác tại các phòng chức năng ở tầng 1 Ở các phòng làm việc lượng rác thải sinh ra mỗi ngày tương đối ít, và để tiết kiệm diện tích trong phòng chúng ta nên sử dụng sọt nhựa không nắp, có 2 ngăn hình 3.10. Ngăn màu xanh: ể chứa rác hữu cơ Ngăn màu đỏ: ể chứa rác vô cơ Ngoài ra, các sọt rác có ghi dòng chữ ghi rõ loại rác để người tham gia phân loại rác dễ dàng nhận biết. Hình 3.10: Sọ ác 2 ă  Thùng chứa rác sinh hoạt tại các phòng ở từ tầng 2 – 12 ể thuận tiện cho việc đổ rác vào hệ thống phân loại rác chúng ta nên sử dụng mỗi phòng 2 sọt rác, 1 sọt để đựng rác vô cơ ( màu đỏ và có ghi chữ) và một sọt để chứa rác hữu cơ (màu xanh và có ghi chữ) như hình 3.11. Hình 3.11: Sọt rác chứa ác cơ ác ữ cơ Trong quá trình sử dụng sọt đựng rác, có kèm theo các loại túi nilon để lót, tránh nước rỉ rác thì nên sử dụng các loại túi polymer dễ phân hủy. 46  Thùng rác tại khuôn viên KTX Sử dụng các thùng rác theo màu sắc đồng nhất: àu xanh để chứa rác hữu cơ và màu đỏ (cam) rác vô cơ. ó ghi dòng chữ ghi rõ loại rác. ì 3.12 ù ác đặt tại khuôn viên KTX - Phương án cải tiến hệ thống thoát rác phù hợp với giải pháp phân loại rác. Hình 3.13: H thống phân loại rác Ngu n: [15] 47 - Theo đó phân rác thành vô cơ và rác hữu cơ - Tự động hoàn toàn, nhưng chỉ 1 người sử dụng ở một thời điểm - Bình thường các cửa đều đóng Quy trình hoạ động: - Ấn nút để hoạt động hệ thống - Nếu cùng thời điểm có người đang sử dụng, hệ thống sẽ sáng đèn báo bận và tự động khóa các cửa xả còn lại - Cửa xả đang hoạt động không bị khóa đèn báo sẽ chỉ cho ta biết loại rác lựa chọn - Mở cửa rác bằng tay và thả túi rác vào máng - Túi rác sẽ được chuyển tới thùng rác chứa loại rác như đã phân loại - Cửa xả rác sẽ tự động đóng và hệ thống sẽ trở lại cho lần hoạt động kế tiếp - Tổng thời gian cho 1 chu trình theo tính toán khoảng 10 giây đ ểm của h thống - Tiết kiệm chi phí và thân thiện cho các tòa nhà cao tầng - Giữ vệ sinh và môi trường trong lành chung cho mọi người. - ây là một phương pháp phân loại rác mới - Lựa chọn dễ dàng với giá thành thấp - Nếu phát triển thêm có thể phân loại nhiều hơn hai loại rác - Cửa xả và hệ thống mang lại an toàn cho người sử dụng 3.3 Gi i pháp tuyên truyền nâng cao ý thức sinh viên  Giám đốc KTX ra quyết định thành lập Ban truyền thông bao gồm các giám thị các tầng và sinh viên tình nguyện nhằm mục đích tuyên truyền cách phân loại rác đến từng phòng ở cho sinh viên  Thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn thực hiện các văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường đối với sinh viên và nhân viên trong toàn KTX.  Tổ chức các cuộc thi học thuật về chủ đề môi trường nhằm giúp sinh viên biết được cách phân loại rác, trong toàn KTX hưởng ứng các chương trình nhằm bảo vệ môi trường như: gày hội tái chế, Chủ nhật xanh…  Treo các băng rôn, khẩu hiệu trong KTX nhằm phát động chương trình Xanh – Sạch – ẹp trong khuôn viên KTX. 48 3.4 Gi i pháp thể chế chính sách  Ban giám đốc KTX nghiên cứu ban hành các quy định về việc xử lý vi phạm về làm mất vệ sinh và bỏ rác không đúng nơi quy định thích hợp nhằm kiểm soát chất thải sinh hoạt một cách hiệu quả chất.  ưa ra các chính sách hỗ trợ nhà ăn KTX nâng cao chất lượng bữa ăn nhằm giảm thiểu việc sinh viên sử dụng cơm hộp trong phòng.  Tăng cường đầu tư cho hệ thống thu gom chất thải rắn sinh hoạt.  Khuyến khích, hỗ trợ các phòng ở tham gia công tác quản lý chất thải rắn, tuyên dương và khen thưởng các cá nhân và đội nhóm có thành tích trong việc tham gia bảo vệ môi trường và đặc biệt là phân loại rác tại nguồn. 49 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN a. Qua khảo sát thực tế cho thấy hiện trạ g mô trường ở K X Đại học Bách Khoa là tươ g đối tốt.  Lượng rác thải phát sinh chủ yếu từ phòng ở, nhà ăn KTX và thay đổi theo các tháng khác nhau trong năm ( đặc biệt tă g cao ở những tháng sinh viên thi học kỳ ) được kiểm soát và lưu trữ rất tốt.  Phân tích thành phần chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn cho thấy thành phần rác hữu cơ chiếm tỷ lệ hữu cơ cao nhất. Ngoài ra, có khoảng 5 – 6 thành phần có khả năng tái sử dụng, tái sinh và tái chế. b. Hệ thống thu gom và quả lý RS tro g K X là tươ g đối hoàn thiện.  KTX đã áp dụng hệ thống thoát rác nhà cao tầng hiện đại nhất, mặc dù vẫn còn những hạn chế tồn tại nhất định trong vấn đề lưu trữ, thu gom, vận chuyển và xử lý.  Việc vận chuyển và xử lý CTRSH tại KTX ại học Bách Khoa được Ban giám đốc KTX ký hợp đồng thuê Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10 chịu trách nhiệm thu gom và vận chuyển tới nới xử lý, đảm bảo tốt tiêu chí giữ gìn môi trường và mỹ quan đô thị. c. Đ á đã đề xuất được một số giả á ư sau:  ầu tư, trang bị thùng đựng rác và hệ thống thoát rác phù hợp với chương trình phân loại rác tại nguồn nhằm tận dụng phế liệu và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.  Tuyên truyền nâng cao ý thức sinh viên trong việc giữ gìn vệ sinh trong và ngoài khuân viên KTX, góp phần bảo vệ môi trường.  Ban hành các thể chế, chính sách khen thưởng và xử lý phù hợp trong các hoạt động vì môi trường. KIẾN NGHỊ - Ban quản lý KTX cần đào tạo ít nhất 1 cán bộ có chuyên môn về quản lý môi trường thực hiện công tác tuyên truyền, hướng dẫn và giáo dục cho mọi người trong KTX về vấn đề bảo vệ môi trường. - Phối hợp với đồng bộ với Công ty TNHH một thành viên Dịch vụ công ích Quận 10 để lên phương án cụ thể thực hiện việc phân loại rác tại nguồn có hiệu quả. 50 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]- Nguyễn Văn Phước. Quản lý và xử lý chất thải rắn. Nhà xuất bản ại học quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, 2009. [2]- Báo cáo cơ sở dữ liệu quản lý chất thải rắn 2010, Sở Tài nguyên và ôi trường Tp.Hồ Chí Minh, 2010 [3]- Trần Hiếu Nhuệ, Quản lý chất thải rắn,Tập 1: Chất thải rắn đô thị NXB Xây dựng, Hà Nội, 2010. [4]- Khoa ôi Trường – Trường ại học Bách Khoa Thành Phố Hồ Chí Minh: Tập bài giảng “Quản lý và xử lý chất thải rắn”, 2011. [5]- ào Thúy Vân. Nghiên cứu đá g á ện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt và đề xuất giải pháp phân loại rác tại ngu n ở thị xã Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh. Luận văn thạc sỹ. ại học Bách Khoa TP. HCM, 2011. [6]- Ký túc xá Bách Khoa – Trường ại học Bách Khoa Thành Phố Hồ Chí Minh, “Sổ tay s v ê lưu trú ký túc xá Bác K oa”, 2008. [7]- Bả đ vị trí Ký túc xá Đại học Bách Khoa, 09/2008. [8]- Sơ đ mặt bằng tầ g 1 Ký túc xá Đại học Bách Khoa, 09/2008. 69&lang=vi [9]- Sơ đ tổ chức cán bộ Ký túc xá Đại học Bách Khoa, 09/2008. [10]- Theo VNEXPRESS, Ký túc xá hiệ đại nhất Việt Nam, 03/2009. [11]- Dữ liệu về Công ty TNHH một thành viên dịch vụ công ích Quận 10, 2011 [12]- Theo Tuvankientruc.com.vn. Hệ thố g đổ rác cho nhà cao tầng, 05/2008. &Itemid=62 [13]- Sản phẩm composite cốt sợi thủy tinh, 02/2010 [14]- Theo compositesaodo.com.vn. Tài liệu hệ thố g đổ rác, 2012. [15]- Ống thoát rác cho nhà cao tầng, 2012 cao-tang 51 PHỤ LỤC MỘT S HÌNH ẢNH KHẢO SÁT T X I H C BÁCH KHOA ( Ngu n ảnh: Tác giả tự chụp và biên tập ) a) Chùm ảnh hiện trạng môi trường trong và ngoài khuôn viên KTX. Hình 1: Vựa ve chai cạnh KTX Hình 2: ác ớc cổng KTX Hình 3: Sân KTX bị ngập ớc ì 4 ù đứng rác KTX 52 b) Hình ảnh về thành phần CTRSH và hệ thống thoát rác tại KTX Hình 5: Rác phòng 10.17 ngày 14/04/2012 Hình 6: Rác phòng 10.17 ngày 15/04/2012 Hình 7: Rác phòng 10.17 ngày 16/04/2012 Hình 8: Rác phòng 10.17 ngày 17/04/2012 Hình 9: Nhà chứa rác Hình 10: Cửa đổ rác