Đề tài Thị trường chứng khoán Việt Nam - Thực trạng và định hướng xây dựng

Lêi nãi ®Çu Qua 15 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín, ®¸nh dÊu vµ kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao vµ æn ®Þnh (h¬n 7%/n¨m), ®êi sèng cña ®¹i bé phËn d©n c­ ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt, ®­a ®Êt n­íc tõng b­íc tho¸t khái nghÌo nµn kÐm ph¸t triÓn, gi¶m dÇn nî n­íc ngoµi, gi¶m th©m hôt trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, ®· b¾t ®Çu cã dù tr÷ ngo¹i tÖ. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn ®ang ®øng tr­íc nhiÒu nguy c¬ vµ th¸ch thøc lín: nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi; nguy c¬ bÞ diÔn biÕn hoµ b×nh cña c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng; thÊt nghiÖp ngµy cµng gia t¨ng; t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu vÉn ®ang ®Ì nÆng lªn vai mçi ng­êi d©n; m«i tr­êng b¾t ®Çu bÞ « nhiÔm nÆng; n¹n lò lôt vµ thiªn tai vÉn ®ang diÔn ra th­êng xuyªn ... Tr­íc thùc tr¹ng ®ã ngoµi viÖc ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c nguån néi lùc, lîi thÕ trong n­íc, cÇn ph¶i biÕt khai th¸c c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt chóng nh­: vèn ®Çu t­, vèn viÖn trî ­u ®·i, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, tiÕp nhËn c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, c¸c kinh nghiÖm bæ Ých cña ®èi t¸c,... cho ph¸t triÓn kinh tÕ; vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. C¸c biÖn ph¸p cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®Ó æn ®Þnh m«i tr­êng kinh doanh, trong ®ã cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, thÞ tr­êng chøng kho¸n, hÖ thèng ng©n hµng, hÖ thèng luËt ph¸p, ®Èy m¹nh vai trß cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc... ThÞ tr­êng chøng kho¸n mÆc dï ®· ®­îc ph¸t triÓn tõ l©u nh­ng míi ®­îc biÕt ®Õn ë ViÖt Nam, v× vËy, cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã tÝnh hÖ thèng, kÕt hîp víi kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña c¸c n­íc ®Ó ¸p dông trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ h¬n, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Ó ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, c¸c nhµ ®Çu t­ thu ®­îc cæ tøc. Tõ ®ã ph¸t huy tèi ®a nguån lùc trong n­íc cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n... vµ huy ®éng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, lµ cÇu nèi cho ViÖt Nam héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh chÝnh thøc ®­îc ®­a vµo häat ®éng ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt to lín trong sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh ë ViÖt Nam. MÆc dï quy m« ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ, nh­ng còng ®· g©y ®­îc nhiÒu sù chó ý cña c¸c c«ng ty, c«ng chóng trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi Lêi më ®Çu, KÕt luËn, Danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña b¸o c¸o tæng hîp ®­îc tr×nh bµy gåm ba phÇn: PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ tæ chøc thÞ tr­êng Chøng kho¸n ViÖt nam. PhÇn II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. PhÇn III: §Þnh h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Do thêi gian, tµi liÖu, vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ thiÕu sãt, rÊt mong sù ®ßng gãp nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c«, ®Æc biÖt lµ c« h­íng dÉn TS: NguyÔn Ph­¬ng LuyÕn, c¸c Anh ChÞ trong Vô Quan hÖ Quèc tÕ, nhÊt lµ TS NguyÔn Vò Quang Trung trùc tiÕp h­íng dÉn t¹i UBCKNN vµ c¸c b¹n ®äc ®Ó b¸o c¸o tæng hîp ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Sinh viªn thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Thuú V©n Ch­¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc 1. Kinh tÕ viÖt nam thêi kú ®æi míi (1986- 2000). KÓ tõ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI -®¹i héi tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi- ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸. Kinh tÕ sau thêi kú l¹m ph¸t cao ®· b­íc sang thêi kú t¨ng tr­ëng cao (1999- 2000). Tèc ®é t¨ng tr­ëng (GDP) hµng n¨m thêi kú 1991- 1997 ®¹t 8,2%. Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ Ch©u ¸, møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÞ ch÷ng l¹i nh­ng nh÷ng dÊu hiÖu phôc håi ®· thÓ hiÖn râ nÐt trong n¨m 2000. L¹m ph¸t gi¶m tõ 12,7% trong n¨m 1995 xuèng møc b×nh qu©n thêi kú 1996 –1999 lµ 4,35% n¨m. §Çu t­ toµn x· héi b»ng nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc so víi GDP t¨ng tõ møc 15,8% n¨m 1990 lªn 29% n¨m 1997. Tû lÖ tiÕt kiÖm trong n­íc so víi GDP t¨ng tõ 17% n¨m 1992 lªn 22% n¨m 1999. HÖ thèng luËt vÒ kinh tÕ ®· ®­îc chØnh söa vµ hoµn thiÖn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nguån thu cho ng©n s¸ch t¨ng, bao cÊp cho doanh nghiÖp nhµ n­íc gi¶m, cho phÐp Nhµ n­íc dµnh nhiÒu nguån vèn h¬n cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. HÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®­îc ®æi míi vµ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. HÖ thèng ng©n hµng ®­îc cñng cè; c¸c tæ chøc tÝn dông ph¸t triÓn, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ tÝn dông ®­îc n©ng lªn. C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi hoµn thiÖn dÇn; chÝnh s¸ch tû gi¸ cã ®æi míi dùa trªn nguyªn t¾c cña thÞ tr­êng. Khu vùc t­ nh©n ph¸t triÓn m¹nh vµ ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ. Nh÷ng thµnh qu¶ kinh tÕ trªn ®©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®­a ®Êt n­íc b­íc vµo thêi kú míi c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh x©y dùng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n cã hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam §Ó tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ nh»m môc tiªu t¨ng tr­ëng nhanh, l©u bÒn ph¶i cÇn ®Õn mét khèi l­îng lín vèn ®Çu t­ dµi h¹n mµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. Do vËy, khi c«ng cuéc ®æi míi ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ quan träng b­íc ®Çu, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã sù quan t©m, chØ ®¹o s¸t sao ®èi víi viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam nh»m t¹o thªm mét kªnh míi quan träng huy ®éng vèn dµi h¹n cho ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi t¹o thªm c¸c kh¶ n¨ng lùa chän vÒ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ cho nh©n d©n. N¨m 1992, c¸c tæ nghiªn cøu thuéc Bé Tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc b¾t ®Çu nghiªn cøu ®Ò ¸n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. N¨m 1993, Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam thµnh lËp “Ban nghiªn cøu x©y dùng thÞ tr­êng vèn” lµ ®¬n vÞ chuyªn nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. N¨m 1995, trªn c¬ së ®Ò ¸n cña Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng Nhµ n­íc, vµ Ban Kinh tÕ Trung ­¬ng, ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban chuÈn bÞ tæ chøc thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ngµy 28/11/1996 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 75/CP thµnh lËp Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. Ngay sau khi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng (4/1997), mÆc dï kinh tÕ ®ang bÞ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ Ch©u Á, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc d­íi sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, ®· khÈn tr­¬ng phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý, t¹o hµng ho¸, c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ngµy 11/07/1998 NghÞ ®Þnh sè 48/1998/N§-CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ QuyÕt ®Þnh sè 127/1998/Q§-TTg vÒ viÖc thµnh lËp hai Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n ë Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh ®­îc chÝnh thøc ban hµnh. §©y lµ c¬ së ph¸p lý quan träng ban®Çu ®Ó ChÝnh phñ, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng c¸c v¨n b¶n thùc thi t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý ®ång bé cho viÖc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh chÝnh thøc khai tr­¬ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Sau h¬n mét n¨m ho¹t ®éng, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng ®¸ng kÓ, thÓ hiÖn sù tËp trung, nç lùc cña §¶ng, ChÝnh phñ vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn ngµnh chøng kho¸n. Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®i vµo ho¹t ®éng ®· t¹o ra mét kªnh huy ®éng vèn míi cho nÒn kinh tÕ vµ ®· x©y dùng cho ViÖt Nam mét chØ sè kinh tÕ míi, tuy ch­a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ nh­ng còng ®· thÓ hiÖn sù nç lùc cña ChÝnh phñ ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. 3. Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cã sù kh¸c biÖt so víi c¸c quèc gia kh¸c ë chç: UBCKNNVN ra ®êi tr­íc khi cã thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ lµ mét bé phËn quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam; TTGDCK lµ mét bé phËn trùc thuéc cña UBCKNN, ho¹t ®éng tr­íc khi cã thÞ tr­êng chøng kho¸n. 3.1. Vai trß cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh 75/CP ngµy 28/11/1996cña ChÝnh phñ, lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ thùc hiÖn chøc n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ Chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng Chøng kho¸n. Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n chñ yÕu sau: - So¹n th¶o vµ h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan tæ chøc x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. - CÊp, ®×nh chØ hoÆc thu håi giÊy phÐp ho¹t ®éng ®èi víi c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n, c«ng ty t­ vÊn chøng kho¸n, quü ®Çu t­ chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c¸c ®¬n vÞ ®­îc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó giao dÞch ë thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c tæ chøc dÞch vô vµ phô trî cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së giao dÞch chøng kho¸n. - KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña Së giao dÞch chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc liªn quan ®Õn viÖc kinh doanh, ph¸t hµnh, dÞch vô chøng kho¸n. - Ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ niªm yÕt, th«ng b¸o ph¸t hµnh, th«ng tin vÒ giao dÞch, mua b¸n chøng kho¸n; tho¶ thuËn víi Bé Tµi chÝnh ®Ó quy ®Þnh phÝ, lÖ phÝ, vµ thuÕ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n. - Tæ chøc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kinh doanh chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c n­íc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n diÔn ra cã hiÖu qu¶ vµ ®óng ph¸t luËt. 3.2. C¬ cÊu tæ chøc cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc Ban l·nh ®¹o Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc Gåm: Chñ tÞch, c¸c Phã Chñ tÞch, c¸c Uû viªn kiªm nhiÖm cÊp Thø tr­ëng cña Bé Tµi chÝnh, Bé T­ ph¸p, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vµ Phã thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam. Chñ tÞch Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Thñ t­¬ng ChÝnh phñ ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng cña Uû ban chøng kho¸n vµ ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸c Phã Chñ tÞch vµ c¸c Uû viªn kiªm nhiÖm. Bé m¸y gióp viÖc cña Chñ tÞch Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc gåm cã: -Vô ph¸t triÓn ThÞ tr­êng Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Chñ tÞch vÒ x©y dùng c¸c dù th¶o LuËt, Ph¸p lÖnh, NghÞ ®Þnh vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n; x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n, Së giao dÞch chøng kho¸n, c«ng bè th«ng tin vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n. -Vô Qu¶n lý Ph¸t hµnh Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Chñ tÞch trong lÜnh vùc qu¶n lý ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ niªm yÕt chøng kho¸n; cÊp phÐp vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®­îc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®Ó giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. -Vô Qu¶n lý Kinh doanh Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Chñ tÞch trong viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô chøng kho¸n; c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü, quü ®Çu t­ chøng kho¸n, c¸c tæ chøc l­u ký, ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n; cÊp phÐp vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña V¨n phßng ®¹i diÖn c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. -Vô Quan hÖ Quèc tÕ: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Chñ tÞch vÒ c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Uû ban nh»m thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ trong lÜnh vùc chøng kho¸n gi÷a ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc Quèc tÕ, c¸c c¬ quan qu¶n lý vÒ chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh liªn quan ®Õn ngµnh chøng kho¸n. -Vô Tæ chøc C¸n bé vµ §µo t¹o: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Chñ tÞch trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, cña Uû ban vÒ tæ chøc bé m¸y, c¸n bé, biªn chÕ, tiÒn l­¬ng thuéc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc, Së giao dÞch chøng kho¸n vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kinh doanh chøng kho¸n ë ViÖt Nam. -Thanh tra Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc: Cã chøc n¨ng thanh tra viÖc tu©n thñ ph¸p luËt cña Së giao dÞch chøng kho¸n, c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c tæ chøc x· héi vµ c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh, kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n. -Vô Tµi chÝnh-KÕ to¸n: Cã chøc n¨ng tham m­u gióp Chñ tÞch trong viÖc thùc hiÖn c¸c chè ®é, chÝnh s¸ch tµi chÝnh- kÕ to¸n cña Nhµ n­íc t¹i Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc trùc thuéc. -V¨n phßng Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc: Cã chøc n¨ng lµm ®Çu mèi tham m­u ®iÒu hµnh gióp Chñ tÞch tæ chøc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Uû ban. -V¨n phßng §¹i diÖn cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc t¹i TP. Hå ChÝ Minh: Cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ phèi hîp víi c¸c Vô chøc n¨ng vµ lµm ®Çu mèi triÓn khai c¸c c«ng viÖc cña UBCKNN vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i TP. HCM vµ c¸c tØnh, thµnh phè phÝa Nam; thu thËp, tæng hîp ph©n tÝch vµ cung cÊp th«ng tin vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n TP. HCM vµ c¸c tØnh, thµnh phè phÝa Nam ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ chØ ®¹o cña Chñ tÞch. -T¹p chÝ Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng th«ng tin vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, trao ®æi kinh nghiÖm ho¹t ®éng chøng kho¸n vµ c¸c lÜnh vøc cã liªn quan, cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cho c«ng chóng vÒ lÜnh vøc ®Çu t­ vµ kinh doanh chøng kho¸n. -Phßng ph¸p chÕ: Cã chøc n¨mg tham m­u cho Chñ tÞch thùc hiÖn viÖc qu¶n lý Nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt trong ngµnh chøng kho¸n, tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt, thÈm ®Þnh, rµ so¸t, hÖ thèng ho¸ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, phæ biÕn, gi¸o dôc ph¸p luËt, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, t­ vÊn ph¸p lý vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. -Trung t©m Nghiªn cøu khoa häc vµ Båi d­ìng nghiÖp vô vÒ Chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng Chøng kho¸n: Cã chøc n¨ng tæ chøc nghiªn cøu khoa häc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®µo t¹o vµ båi d­ìng chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ c¸c kiÕn thøc bæ trî cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n cho nh÷ng ng­êi tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ c«ng chóng. -Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n (së giao dÞch chøng kho¸n): Lµ mét bé phËn trùc thuéc UBCKNN cã chøc n¨ng qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng mua-b¸n chøng kho¸n t¹i trung t©m giao dÞch nh»m ®¶m b¶o cho Trung t©m ho¹t ®éng an toµn, c«ng khai, c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶, b¶o vÖ quyÒn lîi cña nhµ ®Çu t­. 3.3 NhiÖm vô, quyÒn h¹n trong ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n bao gåm: + Tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh viÖc mua b¸n chøng kho¸n; + Qu¶n lý, ®iÒu hµnh hÖ thèng giao dÞch chøng kho¸n; + Cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî viÖc mua b¸n chøng kho¸n, dÞch vô l­u ký chøng kho¸n; + Thùc hiÖn ®¨ng ký chøng kho¸n; + Thùc hiÖn thanh to¸n bï trõ ®èi víi c¸c giao dÞch chøng kho¸n; + C«ng bè c¸c th«ng tin vÒ ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n; + KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; + Thu phÝ niªm yÕt chøng kho¸n, phÝ thµnh viªn, phÝ giao dÞch, phÝ cung cÊp dÞch vô th«ng tin vµ c¸c phÝ dÞch vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; + Lµm thñ tôc cho chøng kho¸n ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; + §×nh chØ giao dÞch t¹m thêi mét hoÆc mét sè chøng kho¸n; + §­îc quyÒn yªu cÇu thµnh viªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n, tæ chøc ph¸t hµnh göi b¸o c¸o ®ét xuÊt theo quy ®Þnh cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc; + LËp vµ qu¶n lý Quü hç trî thanh to¸n; Lµm trung gian hoµ gi¶i cho thµnh viªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n vµ ng­êi ®Çu t­ khi cã yªu cÇu; + Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o, thèng kª, kÕ to¸n, kiÓm to¸n theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc Vô Tæ chøc C¸n bé vµ §µo t¹o Vô Quan hÖ Quèc tÕ V¨n phßng Uû ban Chøng kho¸n Vô Qu¶n lý Kinh doanh Chøng kho¸n Vô Qu¶n lý Ph¸t hµnh Chøng kho¸n Thanh tra Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc V¨n phßng ®¹i diÖn cña UBCKNN t¹i TP. HCM Chñ tÞch C¸c Phã chñ tÞch C¸c Uû viªn kiªm nhiÖm: -Thø tr­ëng Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­; -Thø tr­ëng Bé Tµi chÝnh; -Thø tr­ëng Bé T­ ph¸p; -Phã thèng ®èc NHNN. Phßng Ph¸p chÕ Trung t©m NCKH& BDNV vÒ CK& TTCK Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Hµ Néi Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM T¹p chÝ Chøng kho¸n Phßng C«ng nghÖ tin häc Vô KÕ to¸n- Tµi chÝnh Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 1.Ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ niªm yÕt. 1.1 tiªu chuÈn ph¸t hµnh, niªm yÕt vµ c«ng bè th«ng tin. +Tiªu chuÈn ph¸t hµnh, niªm yÕt: Tæ chøc ph¸t hµnh muèn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ®Ó niªm yÕt trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n ph¶i ®­îc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc cÊp phÐp, trõ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. Tæ chøc ph¸t hµnh, niªm yÕt cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ra c«ng chóng ph¶i th¶o m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Cã møc vèn ®iÒu lÖ tèi thiÓu lµ 10 tû ®ång ViÖt Nam; - Ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i trong hai n¨m liªn tôc gÇn nhÊt; - Thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc (Tæng Gi¸m ®èc) cã kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh; - Cã ph­¬ng ¸n kh¶ thi vÒ viÖc sö dông vèn cã tõ ®ît ph¸t hµnh cæ phiÕu; - Tr­êng hîp cæ phiÕu ph¸t hµnh cã tæng gi¸ trÞ theo mÖnh gi¸ v­ît 10 tû ®ång th× ph¶i cã tæ chøc b¶o l·nh ph¸t hµnh; - Tèi thiÓu 20% vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i ®­îc b¸n cho trªn 100 ng­êi ®Çu t­ ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh; trong tr­êng hîp vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh tõ 100 tû ®ång trë lªn th× tû lÖ tèi thiÓu nµy lµ 15% vèn cá phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh (®èi víi cæ phiÕu); - Cæ ®«ng s¸ng lËp ph¶i gi÷ Ýt nhÊt 20% vèn cæ phÇn cña tæ chøc ph¸t hµnh vµ ph¶i n¾m gi÷ møc nµy tèi thiÓu 3 n¨m kÓ t­ ngµy kÕt thóc ®ît ph¸t hµnh; - Tèi thiÓu 20% tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh ph¶i ®­îc b¸n cho h¬n 100 nhµ ®Çu t­ ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh; tr­êng hîp tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh trªn 100 tû ®ång th× tû lÖ nµy tèi thiÓu 15% (®èi víi tr¸i phiÕu). + C«ng bè th«ng tin: - Tæ chøc Ph¸t hµnh chøng kho¸n, C«ng ty qu¶n lý Quü: trong thêi gian 5 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc giÊy phÐp ph¸t hµnh, cã nghÜa vô c«ng bè th«ng tin trªn 5 sè liªn tiÕp cña mét tê b¸o Trung ­¬ng vµ mét tê b¸o ®Þa ph­¬ng, lµ nh÷ng th«ng tin trong hå s¬ xin cÊp giÊy phÐp ph¸t hµnh ®· ®­îc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc chÊp thuËn ®Ó ph¸t hµnh; - Tæ chøc Ph¸t hµnh chøng kho¸n, C«ng ty qu¶n lý Quü: Cã nghÜa vô c«ng bè th«ng tin tøc thêi vµ c«ng bè th«ng tin theo yªu cÇu cña TTGDCK vµ UBCKNN tu©n theo Quy chÕ thµnh viªn, niªm yÕt, c«ng bè th«ng tin vµ giao dÞch chøng kho¸n ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 04/1999/Q§-UBCK1 ngµy 27/3/1999 cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc. 1.2 C¸c lo¹i Chøng kho¸n niªm yÕt. + Cæ phiÕu: Cho ®Õn nay Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· xem xÐt vµ cÊp phÐp ®¨ng ký niªm yÕt cho 12 cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty sau: Tªn c«ng ty Vèn ®iÒu lÖ (tû ®ång) Sè Cp niªm yÕt (triÖu) MÖnh gi¸ (®ång) Lo¹i Chøng kho¸n Sè giÊy phÐp- ngµy cÊp §Þa chØ c«ng ty Cty CP c¬ ®iÖn l¹nh REE 150 15 10.000 CP th«ng th­êng 01/GPPH 02/06/2000 TP. HCM Cty CP c¸p vµ vËt liÖu viÔn th«ng SACOM 120 12 10.000 CP th«ng th­êng 02/GPPH 02/06/2000 §ång Nai Cty CP giÊy H¶i Phßng HAPACO 10.8 1.008 10.000 CP th«ng th­êng 03/GPPH 17/07/2000 H¶i Phßng Cty CP kho vËn t¶i ngo¹i th­¬ng HCM TRANSIMEX 22 2.2 10.000 CP th«ng th­êng 04/GPPH 20/07/2000 TP. HCM Cty CP chÕ biÕn hµng XK Long An LAFOOCO 19.3 1.93 10.000 CP th«ng th­êng 05/GPPH 06/11/2000 Long An Cty CP kh¸ch s¹n Sµi Gßn SGHC 17.663 1.76 10.000 CP th«ng th­êng 06/GPPH 13/06/2001 TP. HCM Cty CP ®å hép H¹ Long- H¹ Long CANFOCO 35 3.5 10.000 CP th«ng th­êng 07/GPPH **/10/2001 Cty CP nhùa §µ N½ng- §anaplast (DPC) 16 1.6 10.000 CP th«ng th­êng §µ N½ng Cty CP b¸nh kÑo Biªn Hoµ- BIBICA 56 5.6 10.000 CP th«ng th­êng §ång Nai Cty CP n­íc gi¶i kh¸t Sµi Gßn TRIBICO 37.5 3.75 10.000 CP th«ng th­êng TP. HCM Cty CP SXKDXNK B×nh Th¹ch- GILIMEX **** **** 10.000 CP th«ng th­êng TP. HCM Cty CP c¬ khÝ vµ x©y dùng B×nh TriÖu (BTC) 12.6 1.26 10.000 CP th«ng th­êng 12/GPPH 07/01/2001 TP. HCM +Tr¸i phiÕu: TÝnh ®Õn nay, ®· cã 18 lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc ®­a vµo giao dÞch trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh. Trong ®ã chØ cã 2 lo¹i tr¸i phiÕu do Ng©n hµng §Çu t­ - Ph¸t triÓn ph¸t hµnh: Lo¹i thø nhÊt BID1-100 tæng gi¸ trÞ ph¸t hµnh víi 83,07 tû ®ång, l·i suÊt tr¶ tr­íc 6,5%/n¨m; lo¹i thø hai BID1-200 tæng gi¸ trÞ ph¸t hµnh 74,63 tû ®ång, l·i suÊt 6,55%/n¨m. Hai lo¹i tr¸i phiÕu nµy lµ tr¸i phiÕu v« danh, cã kú h¹n 5 n¨m, møc l·i suÊt cña c¶ hai tr¸i phiÕu n¸y cã thÓ ®­îc ®iÒu chØnh hµng n¨m. Cßn l¹i 16 lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi tæng gi¸ trÞ niªm yÕt lµ ????? tû ®ång, kú h¹n 5 n¨m, l·i ®­îc tr¶ hµng n¨m vµ gèc ®­îc tr¶ mét lÇn khi ®¸o h¹n, møc l·i suÊt phæ biÕn lµ 7,35%/n¨m. Tuy nhiªn, sè l­îng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®­îc giao dÞch trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n rÊt Ýt vµ kh«ng ®Òu ®Æn so víi hai lo¹i tr¸i phiÕu cña Ng©n hµng §Çu t­- Ph¸t triÓn tuy cßn h¹n chÕ nh­ng ®Òu ®Æn h¬n qua c¸c phiªn.????? 2. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n TÝnh ®Õn nay Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· cÊp phÐp cho 8 c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n bao gåm: C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n B¶o ViÖt; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng §Çu t­& Ph¸t triÓn; C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n kh¸ch s¹n Sµi Gßn; C«ng ty Cæ phÇn Chøng kho¸n §Ö NhÊt; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Th¨ng Long; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n ACB; C«ng ty TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam; C«ng ty Cæ phÇn TNHH Chøng kho¸n Ng©n hµng N«ng nghiÖp& Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam. Trong sè c¸c c«ng ty chøng kho¸n nµy cã C«ng ty cæ phÇn tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n chøng kho¸n Th¨ng Long xin cÊp phÐp thùc hiÖn 3 nghiÖp vô: m«i giíi, qu¶n lý danh môc ®Çu t­, t­ vÊn ®Çu t­; C«ng ty cæ phÇn chøng kho¸n kh¸ch s¹n Sµi Gßn xin cÊp phÐp thùc hiÖn 2 nghiÖp vô: m«i giíi, t­ vÊn ®Çu t­. Cßn l¹i 6 c«ng ty ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp thøc hiÖn kinh doanh c¶ 5 lo¹i h×nh nghiÖp vô: NghiÖp vô m«i giíi, tù doanh, b¶o l·nh ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­ vµ t­ vÊn ®Çu t­. Ngoµi viÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh chøng kho¸n Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc cßn h­íng dÉn c¸c c«ng ty chøng kho¸n më c¸c chi nh¸nh vµ ®¹i lý ë c¸c tØnh ®Ó thu hót nhiÒu nhµ ®Çu t­ tõ c¸c tØnh tham gia vµo thÞ tr­êng. 3. Ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n HÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM quy m« ho¹t ®éng cßn nhá (cho kho¶ng 40-50 chøng kho¸n). Ho¹t ®éng giao dÞch ®­îc thùc hiÖn t¹i Sµn giao dÞch. Kh¸ch hµng muèn giao dÞch ph¶i më tµi kho¶n t¹i c«ng ty chøng kho¸n. C¸c lÖnh mua- b¸n chøng kho¸n ®­îc tËp hîp t¹i trô së chÝnh hoÆc t¹i chi nh¸nh cña c«ng ty chøng kho¸n, sau ®ã ®­îc chuyÓn tíi ®¹i diÖn cña c«ng ty chøng kho¸n t¹i Sµn giao dÞch ®Ó nhËp vµo hÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m. Sau khi khíp lÖnh kÕt qu¶ giao dÞch sÏ ®­îc th«ng b¸o cho ®¹i diÖn cña c«ng ty chøng kho¸n t¹i Sµn giao dÞch ®Ò c«ng ty chøng kho¸n x¸c nhËn cho kh¸ch hµng. KÕt qu¶ giao dÞch còng ®­îc chuyÓn qua hÖ thèng thanh to¸n, bï trõ ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n. ViÖc chuyÓn giao chøng khon¸ ®­îc thùc hiÖn th«ngn qua tµi kho¶n cña c«ng ty chøng khon¸ më t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n vµ viÖc chuyÓn giao tiÒn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tµi kho¶n cña c«ng ty më t¹i Ng©n hµng chØ ®Þng thanh to¸n. Toµn bé ho¹t ®éng thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc ghi sæ th«ng qua hÖ thèng tµi kho¶n, kh«ng cã bÊt kú ho¹t ®éng chuyÓn giao chøng chØ vËt chÊt nµo. HiÖn nay, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. HCM quy ®Þnh thùc hiÖn giao dÞch vµo c¸c ngµy thø 2-4-6 hµng tuÇn vµ khíp lÖnh 1 lÇn mçi phiªn giao dÞch. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 2- 2002, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn thµnh c«ng 250 phiªn giao dÞch, víi tæng khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ ????? cæ phiÕu vµ ????? tr¸i phiÕu, ®¹t tæng gi¸ trÞ giao dÞch ????? tû ®ång, trong ®ã giao dÞch cæ phiÕu lµ chñ yÕu (chiÕm h¬n 90%) cßn l¹i tr¸i phiÕu ®­îc giao dÞch rÊt Ýt. 3.2 m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc m« h×nh tæ chøc cña trung t©m giAo dÞch chøng kho¸n tp. Hå chÝ minh Gi¸m §èc C¸c Phã Gi¸m ®èc Phßng Giao dÞch Phßng Qu¶n lý Niªm yÕt Phßng Qu¶n lý Thµnh Viªn Phßng KÕ to¸n Phßng C«ng nghÖ tin häc Phßng Hµnh ChÝnh nh©n sù Phßng NC vµ T.tin thÞ tr­êng Phßng §¨ng ký, Thanh to¸n bï trõ vµ l­u ký chøng kho¸n Phßng Gi¸m s¸t thÞ tr­êng 4. Hîp t¸c quèc tÕ 4.1. Hîp t¸c song ph­¬ng Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· më réng quan hÖ víi nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé cho Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n, c¸c tæ chøc c¸ nh©n tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n; kinh nghiÖm x©y dùng khung ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®Ò ¸n x©y dùng Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n, Së Giao dÞch Chøng kho¸n; cung cÊp c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc kü thuËt, phÇn cøng, phÇn mÒm cho hÖ thèng giao dÞch, b¶ng ®iÖn tö cho Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n vµ c¸c C«ng ty Chøng kho¸n. Më réng quan hÖ quèc tÕ qua c¸c Dù ¸n ®Ó hç trî cho viÖc n©ng cao kü thuËt nghiÖp vô, qu¶n lý gi¸m s¸t cña c¸n bé Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; tiÕp thu nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. 4.2 Hîp t¸c ®a ph­¬ng Ngoµi viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc cßn tÝch cùc më réng ch­¬ng tr×nh hîp t¸c víi c¸c tæ chøc quèc tÕ lín nh­: Tæ chøc quèc tÕ c¸c Uû ban Chøng kho¸n Quèc gia- ISOCO, Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸- ADB, AUSAID cña austalia, C«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ- IFC, Quü tiÒn tÖ quèc tÕ- IMF, Ng©n hµng thÕ giíi- WB,... trong viÖc trî gióp kü thuËt vÒ kiÓm to¸n ChuÈn ®o¸n Doanh nghiÖp Nhµ níc chuÈn bÞ hå s¬ niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n vµ vÊn ®Ò Qu¶n trÞ c«ng ty... Ch­¬ng III §Þnh h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn ThÞ tr­êng Chøng kho¸n ViÖt Nam 1. Hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ®óng víi b¶n chÊt cña nã th× vÊn ®Ò t¹o ra hµng ho¸ cho thÞ tr­êng lµ viÖc hÕt søc cÇn thiÕt, hµng ho¸ cã nhiÒu vµ ®a d¹ng th× thÞ tr­êng míi thËt sù ho¹t ®éng tèt ®­îc. Do vËy, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc kh«ng ngõng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®­a thªm hµng ho¸ cho thÞ tr­êng bao gåm: + KhuyÕn khÝch vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n nép hå s¬ ®¨ng ký niªm yÕt; + X©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®Ó niªm yÕt vµ giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ cña viÖc ph¸t hµnh s¬ cÊp; + Phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh vµ ®Þa ph­¬ng lùa chän mét sè dù ¸n cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh ®Ó niªm yÕt; + Phèi hîp víi Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn Doanh nghiÖp Trung ­¬ng lùa chän c¸c doanh nghiÖp Nhµ N­íc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ kÕt hîp víi viÖc ®¨ng ký niªm yÕt chøng kho¸n t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n; + Phèi hîp d­íi sù chñ tr× cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ x©y dùng ®Ì ¸n, dù th¶ov¨n b¶n ph¸p lý vµ lùa chän mét vµi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ vµ tham gia niªm yÕt; + Phèi hîp víi Ng©n hµng Nhµ n­íc h­íng dÉn viÖc ®­a cæ phiÕu cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ra niªm yÕt; + Tr×nh ChÝnh phñ ®Ò ¸n thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n phi t¹p trung (OTC); Bªn c¹nh sù nç lùc tõ phÝa Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc, vÒ phÝa c¸c c«ng ty cæ phÇn còng ®· cè g¾ng phÊn ®Êu ®Ó xím ®­îc niªm yÕt chÝnh thøc trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n, nhÊt lµ c¸c c«ng ty ®· ho¹t ®éng m¹nh trªn thÞ tr­êng tù do. Theo c¸c nhµ ®Çu t­ dù b¸o thêi gian tíi sÏ cã thªm nhiÒu c«ng ty còng sÏ ch×nh thøc niªm yÕt trªn Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n nh­: c«ng ty s÷a Sµi Gßn (Sµi Gßn milk), ... Ngoµi ra cßn cã mét lo¹i hµng ho¸ míi lµ tr¸i phiÕu Quü Hç trî Ph¸t triÓn. Lo¹i tr¸i phiÕu nµy cã tÝnh an toµn cao, bëi kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Æc biÖt nÕu Quü nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ l·i vµ gèc th× ®­îc ChÝnh phñ trùc tiÕp lµ Bé Tµi chÝnh ®øng ra b¶o l·nh. 2. Hoµn thiÖn khung ph¸p lý Trªn c¬ së thùc tiÔn cña thÞ tr­êng, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· tr×nh bµy ChÝnh phñ bæ sung,söa ®æi NghÞ ®Þnh 48/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ Chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Rµ so¸t, chØnh söa, hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy cho ho¹t ®éng cña cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, võa t¹o ra hµnh lang ph¸p lý phï hîp cho c¸c ®èi t­îng tham gia thÞ tr­êng, v­a n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý Nhµ n­íc cña c¬ quan qu¶n lý thÞ tr­êng. Tr×nh Thñ T­íng ChÝnh phñ ®Ò ¸n giao dÞch cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Hoµn thiÖn ®Ò ¸n x©y dùng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho thÞ tr­êng chøng kho¸n tõ nay ®Õn n¨m 2010. X©y dùng dù th¶o Ph¸p lÖnh Chøng kho¸n ®Ó n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cho ngµnh chøng kho¸n. 3. VÒ c¸c tæ chøc kinh doanh vµ dÞch vô chøng kho¸n N©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng nghiÖp vô, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸c tæ chøc kinh doanh, dÞch vô chøng kho¸n. TiÕp tôc khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty chøng kho¸n më c¸c ®Þa ®iÓm giao dÞch míi vµ ®æi míi ph­¬ng thøc nhËn lÖnh nh»m më réng ph¹m vi c¸c nhµ ®Çu t­ trong c¶ n­íc. Ph¸t triÓn nghiÖp vô tù doanh vµ tõng b­íc triÓn khai nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh. ThiÕt lËp c¸c c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ ®¹i diÖn c¸c c«ng ty chøng kho¸n n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. 4. Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Tr­íc m¾t cÇn hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh. Theo nh­ chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan ®ang tËp trung chuÈn bÞ c¸c c«ng t¸c cÇn thiÕt ®Ó ®­a Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n Hµ Néi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. VÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, c¬ cÊu tæ chøc ë hai trung t©m nµy lµ gièng nhau. C¸c chøng kho¸n ®ång thêi ®­îc niªm yÕt vµ giao dÞch trªn c¶ hai Trung t©m Giao dÞch nµy, qua ®ã h×nh thµnh gi¸ c¶ thèng nhÊt trong c¶ n­íc. VÒ quy m« ho¹t ®éng thêi kú ®Çu cña Trung t©m Gao dÞch Chøng kho¸n Hµ Néi: - Sè l­îng chøng kho¸n tõ 10 ®Õn 15 lo¹i cæ phiÕu; tõ 15 ®Õn 25 lo¹i tr¸i phiÕu; - Sè l­îng c«ng ty chøng kho¸n tõ 10 ®Õn 15 c«ng ty; - Sè l­îng nhµ ®Çu t­ tõ 150000 ®Õn 200000 ng­êi; - Thêi gian sö dông tõ 3 ®Õn 5 n¨m. 5. Héi nhËp Quèc tÕ 5.1 Hîp t¸c song ph­¬ng TiÕp tôc ph¸t triÓn nh÷ng quan hÖ s½n cã vµ t×m kiÕm nh÷ng quan hÖ míi nh­: + TiÕp tôc thùc hiÖn c¸c néi dung giai ®o¹n ba Dù ¸n hîp t¸c víi SGD Hµn Quèc vµ triÓn khai dù ¸n hîp t¸c míi; + TriÓn khai dù ¸n hîp t¸c víi Uû ban gi¸m s¸t tµi chÝnh Hµn Quèc FSC; + TiÕp tôc ph¸t triÓn hîp t¸c víi JICA NhËt B¶n vÒ hç trî kü thuËt cho Uû ban Chøng kho¸n; + Ph¸t triÓn c¸c kh¶ n¨ng hîp t¸c s½n cã víi Th¸i Lan, §µi Loan, Trung Quèc... 5.2 Hîp t¸c ®a ph­¬ng + TiÕp tôc ®µm ph¸n më réng dù ¸n vÒ C«ng ty ho¸ vµ qu¶n trÞ C«ng ty do ADB tµi trî; + Xóc tiÕn c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn hîp t¸c víi IFC, IMF, WB, ... vÒ viÖc t×a trî c¸c kho¸ häc vµ trî gióp kü thuËt cho Uû ban Chøng kho¸n; + TiÕp tôc theo dâi s¸t sao nh÷ng ho¹t ®éng cña IOSCO nh»m kÞp thêi tham gia c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy, tranh thñ c¶m t×nh vµ sù hîp t¸c cña c¸c thµnh viªn IOSCO, tÝch tùc tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn chÝnh thøc. + TiÕp tôc triÓn khai c¸c c«ng viÖc x©y dùng ch­¬ng tr×nh gia nhËp WTO cña ngµnh chøng kho¸n, hîp t¸c ®µo t¹o chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n trong khu«n khæ ASEAN... KÕt luËn Nh­ vËy, chØ míi ®­îc thµnh lËp chÝnh thøc theo NghÞ ®Þnh 75/CPcña ChÝnh phñ th¸ng 11/1996 tíi nay, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· kh«ng ngõng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cÇn thiÕt cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. D­íi sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ- Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· khÈn tr­¬ng phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng khung ph¸p lý, hµng ho¸, c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian cho sù ra ®êi thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ngµy 20/07/2000 Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n TP. Hå ChÝ Minh chÝnh thøc khai tr­¬ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng ®ã lµ thµnh c«ng b­íc ®Çu trong viÖc chØ ®¹o cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc; ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn quan träng trong lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh tµi chÝnh ViÖt Nam nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung. Tuy quy m« ho¹t ®éng cßn nhá: cã 12 cæ phiÕu vµ 18 tr¸i phiÕu ®­îc chÝnh thøc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng; vµ 8 c«ng ty chøng kho¸n, 6 c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng. Ngoµi ra, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc còng ®· tÝch cùc t×m kiÕn vµ ®µm ph¸n më réng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ: IMF, IFC, WB... ; víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi: Mü, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Trung Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan,...vµ víi tæ chøc quèc tÕ c¸c Uû ban Chøng kho¸n (IOSCO) trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé ngµnh chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n cho Uû ban vµ trî gióp kü thuËt: chuÈn bÞ hå s¬ niªm yÕt, thñ tôc cÊp phÐp ph¸t hµnh, kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. §iÒu ®ã thÓ hiÖn sù héi nhËp cña ngµnh tµi chÝnh ViÖt Nam nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµo ngµnh tµi chÝnh quèc tÕ vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o th­êng niªn n¨m 2000 cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc. Tµi liÖu Héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c 2001 vµ Ph­¬ng h­íng NhiÖm vô n¨m 2002 cña Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc ngµy 24/01/2002. B¸o c¸o Tæng kÕt c«ng t¸c 2001vµ Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng n¨m 2002 cña Vô Quan hÖ Quèc tÕ th¸ng 01/2002. T¹p chÝ Chøng kho¸n ViÖt Nam sè ®Æc biÖt th¸ng 07/2001 vµ c¸c sè ra hµng th¸ng. T¹p chÝ §Çu t­ Chøng kho¸n c¸c sè ra hµng tuÇn.