Đề tài Trung quốc gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO thời cơ và thách thức

Trung quèc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO thêi c¬ vµ th¸ch thøc. Ch­¬ng 1: Trung quèc vµ WTO Tr­íc khi ®i s©u ph©n tÝch qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña Trung Quèc, ta cÇn lµm râ vÞ thÕ cña Trung Quèc vµ WTO, nªu ra nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc vµ WTO. Trung Quèc cã thÓ sÏ lµ mét th¸ch thøc? Trung Quèc hiÖn ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ d©n sè, thø hai vÒ tiÒm lùc qu©n sù, thø s¸u vÒ GDP vµ sÊp xØ 10% GDP cña Mü. Mét ®Æc ®iÓm hÕt søc næi bËt cña nÒn kinh tÕ Trung Quèclµ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é liªn tôc cao nhÊt thÕ giíi ®¹t 7-9% n¨m bÊt chÊp kinh tÕ Mü, NhËt, Ch©u ¢u r¬i vµo khñng ho¶ng, suy tho¸i, bÊp chÊp cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ n¨m 1997, ng©y ¶ dÞch bÖnh SARS n¨m 2003 còng ®· ®­îc ng¨n c¶n ®­îc ®µ t¨ng tr­ëng cao ®ã. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao ®· kÐo dµi trong nhiÒu n¨m vµ theo nhiÒu dù b¸o sÏ cßn kÐo dµi n÷a trong nh÷ng thËp kû tíi, sÏ g©y ra nh÷ng th¸ch thøc to lín ®èi víi thÕ giíi. Tr­íc hÕt, nh÷ng th¸ch thøc vÒ thÞ tr­êng : Theo liªn hiÖp c¸c c«ng ®oµn quèc tÕ, th× thÞ phÇn cña Trung Quèc trong thÞ tr­êng Mü ®èi víi 29 lo¹i hµng may mÆc theo hÖ thèng h¹n ng¹ch n¨m 2002 t¨ng tõ 31%-59%. Th©m hôt th­¬ng m¹i víi Trung Quèc n¨m 2002 lªn 103 tû USD, nghÜa lµ hµng ho¸ Trung Quèc ®· chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Mü µo ¹t, g©y lo sî cho c¸c c«ng ty còng nh­ giíi lao ®éng Mü chÝnh quyÒn Mü g©y søc Ðp buéc Trung Quèc t¨ng gi¸ ®ång NDT, ®Ó gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Trung Quèc. Hµng ho¸ Trung Quèc kh«ng chØ th¸ch thøc ®èi víi thÞ tr­êng Mü, mµ cßn ®e do¹ c¶ Ch©u Mü, hµng ho¸ Trung Quèc tõ dÖt may, ®Õn c¸c hµng ®iÖn tö, trß ch¬i trÎ em... ®· trµn ngËp vµo thÞ tr­¬ng Mü vµ chØ ddwongs sau Canada. C¸c n­íc Ch©u ¸ tõ NhËt ®Õn ASEAN ®Òu lo ng¹i søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Trung Quèc ... thÞ phÇn cña Trung Quèc trong xuÊt khÈu hµng ho¸ chÕ biÕn cña §«ng Nam ¸ ®· t¨ng gÊp 4 lÇn trong 10 n¨m. NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp cña c¸c n­íc Ch©u ¸ tõ dÖt may ®Õn ®iÖn tö ®ang chÞu søc Ðp c¹nh tranh ngµy cµng gia t¨ng tõ phÝa Trung Quèc nªn Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng cã søc hÊp dÉn næi tréi h¬n so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Thø hai, nh÷ng th¸ch thøc ®Ó thu hót vèn ®Çu t­: Trung Quèc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi v× l­¬ng thÊp vµ thÞ tr­êng néi ®Þa lín t¨ng tr­ëng nhanh n¨m 2002 v­ît Mü vÒ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, trong khi FDI nãi chung cña thÕ giíi vÉn gi¶m. ViÖc c¹nh tranh cña Trung Quèc trong lÜnh vùc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi ¸c quèc gia kh¸c, ®ång thêi Trung Quèc ®i s¨n lïng c¸c hîp ®ång trong c¸c lÜnh vùc ®ãng tÇu, thiÕt bÞ ®iÖn tho¹i, khoan dÇu... T×m kiÕm t¨ng tr­ëng ë n­íc ngoµi, v× kho¶ng ®Çu t­ ra n­íc ngoµi cho phÐp Trung Quèc gi¶m l­îng dù tr÷ ngo¹i tÖ cao, ®· v­ît 400$ ®ång thêi gi¶m søc Ðp ®ßi t¨ng gi¸ ®ång NDT tr¸nh ®­îc c¸c ®ßn chèng ph¸ gi¸... Thø 3, nh÷ng th¸ch thøc vÒ dÇu má: LÞch sö cho thÊy mét quèc gia t¨ng tr­ëng cao sÏ gia t¨ng nhu cÇu vÒ dÇu má, do vËy ph¶i thùc thi chÝnh s¸ch bµnh tr­íng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Trung Quèc sÏ ph¶i nhËp khÈu tíi 400 triÖu tÊn dÇu má hµng n¨m nh­ng Trung Quèc vÊp ph¶i c¸c giíi h¹n: - Tr÷ l­îng dÇu má thÕ giíi cã h¹n, ­íc tÝnh hiÖn cã kho¶ng 1650 tû thïng dÇu, tèc ®é sö dông hiÖn nay th× sö dông hÕt trong vßng h¬n 40 n¨m n÷a. - C¸c nguån n¨ng l­îng míi: H¹t nh©n, mÆt trêi, giã tuy ®· ®­îc sö dông nh­ng cßn kh«ng Ýt h¹n chÕ. V× vËy Trung Quèc ph¶i tranh chÊp nguån dÇu má víi c¸c quèc gia kh¸c, ®Æc biÖt lµ Trung §«ng n¬i chiÕm 70% tr÷ l­îng dÇu má thÕ giíi. ViÖc tranh chÊp víi Mü, EU, NhËt B¶n vµ ngay c¶ víi c¸c quèc gia Ch©u ¸ ngÇy cµng gia t¨ng trong sö dông dÇu má. - Nguån n¨ng l­îng c¹n kiÖt vµ Trung Quèc lµ n­íc nhËp khÈu quÆng s¾t nhiÒu nhÊt thÕ giíi víi sè l­îng 148,12 triÖu tÊn... Trung Quèc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nhanh chãng kh«ng chØ t¹o tra nh÷ng th¸ch thøc, mµ cßn t¹o ra nh÷ng c¬ héi to lín: thÞ tr­êng Trung Quèc míi më vµ t¨ng tr­ëng cao, n¨m 2003 kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®¹t 800 USD, cã søc hÊp dÉn lín ®èi víi c¸c quèc gia kh¸c, chi phÝ lao ®éng ë Trung Quèc rÎ gióp cho c«ng ty n­íc ngoµi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, cã tiÒm n¨ng to lín vÒ tµi nguyªn, du lÞch vµ c¶ vÒ sù s¸ng t¹o... Do vËy, c¸c quèc gia Mü, NhËt, vµ Ch©u ¢u ngµy cµng nhËn thÊy r»ng, sù ph¸t triÓn bµnh tr­íng ra thÕ giíi cña Trung Quèc lµ kh«ng thÓ ng¨n chÆn ®­îc. Nªn c¸c n­íc nµy ®· ®­a ra mét sè chÝnh s¸ch tõ c« lËp, ng¨n chÆn, kiÒm chÕ ®Õn cïng hîp t¸c, cïng héi nhËp cïng ph¸t triÓn víi ®iÒu kiÖn Trung Quèc ph¶i cam kÕt më cöa thÞ tr­êng ra thÕ giíi. Trung Quèc vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vµ phi thÞ tr­êng: - Ph¶i ®èi mÆt víi hÇu hÕt c¸c vÊn ®Ò cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn – c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu, vÊn ®Ò viÖc lµm, sù kh«ng c©n b»ng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n... ®­îc h­ëng tíi nh÷ng ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. - §ång NDT ch­a chuyÓn ®æi tù do trªn c¸c tµi kho¶n vèn, tû gi¸ hèi ®o¸i ch­a ®­îc tù do ho¸. - Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n cßn bÞ h¹n chÕ ®¸ng kÓ do sù can thiÖp cña nhµ n­íc. - Tiªu chÝ: tù do ho¸ gi¸ c¶, l·i suÊt, tù do ho¸ th­¬ng m¹i vÒ c¸c quyÒn kinh doanh, ®Æc biÖt lµ kinh doanh ®èi ngo¹i cña c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn h¹n chÕ. §©y chÝnh lµ nh÷ng bÊt lîi thÕ cña Trung Quèc. V× sao Trung Quèc xin gia nhËp WTO? §ã lµ do cã nh÷ng lîi Ých to lín: - §­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia thi tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng. - Më réng thÞ tr­êng quèc tÕ cho hµng ho¸ Trung Quèc xuÊt khÈu hµng dÖt may kh«ng h¹n chÕ sang thÞ tr­êng Mü. - Gia nhËp WTO sÏ gia t¨ng c¹nh tranh gi÷a hµng ho¸ n­íc ngoµi vµ trong n­íc ®iÒu ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc ph¶i ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn. - Xo¸ bá c¸c ph©n biÖt ®èi sö, ph¶i c«ng khai minh b¹ch, ph¶i söa ®æi luËt ph¸p theo th«ng lÖ quèc tÕ... m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n, kh¶ n¨ng thu hót vèn n­íc ngoµi t¨ng. - Ng­êi tiªu dïng Trung Quèc sÏ ®­îc mua hµng ho¸ vµ thô h­ëng c¸c lo¹i dÞch vô víi gi¸ rÎ, chÊt l­îng tèt, do hµng rµo thuÕ quan gi¶m dÇn. - Sù gia t¨ng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ lµm gia t¨ng c¬ héi viÖc lµm, t¨ng phóc lîi x· héi cho ng­êi lao ®éng. - Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng chØ trªn qua hÖ song ph­¬ng mµ cßn ë toµ ¸n quèc tÕ WTO. - Cã tiÕng nãi quan träng trªn diÔn ®µn WTO, tham gia trùc tiÕp viÖc quyÕt ®Þnh quy t¾c ho¹t ®éng cña WTO. Nh­ng viÖc gia nhËp WTO ®Æt Trung Quèc vµo nh÷ng th¸ch thøc cô thÓ sau: gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ bá chÕ ®é giÊy phÐp nhËp khÈu cïng hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c, doanh nghiÖp Trung Quèc ®èi diÖn víi sù c¹nh tranh gay g¾t, nh÷ng ngµnh c«ng nhiÖp cao cña Trung Quèc míi khëi ph¸t s÷ ®èi mÆt víi c¹nh tranh quèc tÕ gay g¾t, buéc ph¶i ®æi míi, yªu cÇu më cöa c¸c ngµnh dÞch vô, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ sÏ ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p cho Trung Quèc. §­îc gia nhËp Wto, Trung Quèc sÏ lµ mét thµnh viªn víi vÞ thÕ lµ nhµ xuÊt khÈu lín thø 7, nhËp khÈu lín thø 8 vÒ th­¬ng m¹i hµng hãa, vµ nhµ xuÊt khÈu lín thø 12 vµ nhµ nhËp khÈu lín thø 10 vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô. Trung Quèc cã d©n sè lín nhÊt thÕ giíi vµ lµ thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng lín nhÊt ®èi víi bÊt cø mét thµnh viªn nµo cña WTO. Trung Quèc víi thùc lùc kinh tÕ kh«ng ngõng gia t¨ng cã t¸c ®éng ngµycµng lín, ®ang ®e do¹ an ninh kinh tÕ cñaNhËt B¶n, ASEAN còng nh­ c¸c khu vùc cña Ch©u ¸. Víi ­u thÕ cña n­íc ®i sau, l¹i cã thÞ tr­êng néi ®Þa khæng lå vµ sù ph¸t triÓn ®a ngµnh, Trung Quèc ®ang lµ ®iÓm ®Õn cã søc hÊp dÉn cùc m¹nh vÌ vèn, kü thuËt vµ nguån nh©n lùc. §iÒu nµy lµm cho c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c ë Ch©u ¸ (ngay c¶ n­íc cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh nh­ NhËt B¶n) thÊy hé yÕu thÕ h¬n, lÐp vÕ h¬n, do vËy lo ng¹i vÒ sù lín lªn qu¸ nhanh cña Trung Quèc lam cho thêi gian gia nhËp WTO cña Trung Quèc víi thêi gian dµi h¬n. Ch­¬ng II: C¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña Trung Quèc. Qu¸ tr×nh nµy kh«ng t¸ch rêi khái c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ nãi chung cña Trung Quècvµ ph¶i ®i theo mét lé tr×nh vµ logic cña c¶i c¸ch kinh tÕ, tuy nhiªn sÏ tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan mËt thiÕt víi nh÷ng yªu cÇu cña WTO. Trung Quèc gia nhËp WTO lµ mét có hÝch cho viÖc c¶i c¸ch m¹nh mÏ vµ triÖt ®Ó thÓ chÕ kinh tÕ trong n­íc nªn xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a gia nhËp WTO vµ c¶i c¸ch lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ lÝ thó, chøa ®ùng nhiÒu hµm ý cho ViÖt Nam. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¶i c¸ch vµ më cöa, liªn tôc n©ng cao møc ®é më cña ®èi ngo¹i ®Ó duy tr× mét søc Ðp vµ chuyÓn biÔn hiÖu qu¶ søc Ðp nµy thµnh lùc ®Èy c¶i c¸ch ... gia nhËp WTO ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh nhanh nã lµ ®ßn bÈy ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña Trung Quèc. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch vÜ m« nãi chung lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp c¸c yÕu tè thÓ chÕ cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ¶nh h­ëng cña viÖc t¨ng c­êng më cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. - Tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n: c«ng khai, c«ng b»ng, h÷u hiÖu vµ phï hîp víi lîi Ých c«ng céng, gióp cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cã ­u thÕ, tiÖn lîi trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm. - HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc l©u nay dùa vµo sù hç trî vµ h­íng dÉn cña chÝnh phñ, vÉn ch­a tho¸t khái m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh­îc ®iÓm cña thÓ chÕ truyÒn thèng, ®©y lµ mét th¸ch thøc t­¬ng ®èi gay go vµ lµm cho doanh nghiÖp nhµ n­íc nhanh chãng trë thµnh doanh nghiÖp thùc sù trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, mÆt kh¸c l¹i lµm t¨ng râ rÖt nh÷ng t¸c ®éng tõ viÖc h¹ hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, më cöa th­¬ng m¹i dÞch vô vµ më cöa ®èi ngo¹i vµ t¸c ®éng míi sÏ lµm cho nh÷ng nh­îc ®iÓm vÒ h¹n chÕ, vÊn ®Ò hiÖu qu¶ thÊp, nh©n viªn d­ thõa qu¸ nhiÒu, nh©n tµi bÞ l·ng quªn. V× vËy doanh nghiÖp nhµ n­íc chÞu ¶nh h­ëng t¸c ®äng t­¬ng ®èi m¹nh.... - §Ó x©y dùng chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc s½n sµng øng phã víi c¹nh tranh tõ ben ngoµi. T¹o lËp khung ph¸p lý thèng nhÊt cho ho¹t ®äng cña c¸c doanh nghiÖp, ®¶m b¶o mÆt b»ng ph¸p lý chung kh«ng ph©n biÖt ®èi xö do vËy ph¶i ban hµnh c¸c luËt. - Sö dông chÝnh s¸ch më cöa ®Ó thóc ®Èy c¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm n¶y sinh: Quèc tÕ ho¸ c¸c yÕu tè kinh doanh. TËp ®oµn ho¸ tæ chøc doanh nghiÖp, t¹o lËp mèi quan hÖ liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp. §a nguyªn ho¸ thÞ tr­êng doanh nghiÖp theo møc ®é më cöa víi bªn ngoµi. HiÖn ®¹i ho¸ ph­¬ng thøc qu¶n lý doanh nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ tµi s¶n doanh nghiÖp. TrÝ tuÖ c¹nh tranh doanh nghiÖp, nh©n tµi gi÷a doanh nghiÖp ngµy cµng m¹nh vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. LuËt ph¸p ho¸ doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp sÏ ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc rñi ro kinh doanh lín, ®ßi hái kh¶ n¨ng n¾m b¾t kÞp thêi cã chiÕn l­îc vµ chiÕn thuËt kinh doanh tèt nh»m gi¶m thiÓu rñi ro. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tµi chÝnh: T¹o lËp sö dông c¸c c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m« vµ t¨ng tr­ëng thÓ chÕ tµi chÝnh tiÒn tÖ míi. C¶i c¸ch ng©n s¸ch: Më réng thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng trong hÖ thèng thuÕ doanh thu. ChuyÓn VAT tõ s¶n xuÊt sang tiªu dïng. C¶i thiÖn thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®­a ra hÖ thèng thuÕ thu nhËp c¸ nh©n cã ph©n lo¹i. Thèng nhÊt hÖ thèng ho¸ c¸c doanh nghiÖp, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i. C¶i c¸ch thuÕ x©y dùng ®« thÞ. C¶i thiÖn hÖ thèng thuÕ ®Þa ph­¬ng. C¶i c¸ch s©u h¬n thuÕ ë n«ng th«n: huû bá thuÕ n«ng nghiÖp, gi¶m thuÕ n«ng nghiÖp. ® HÖ thèng ng©n s¸ch sÏ ®­îc c¶i c¸ch theo h­íng t¹o lËp mét hÖ thèng bao gåm ng©n s¸ch c«ng cña chÝnh phñ, ng©n s¸ch vèn së h÷u cña nhµ n­íc, lµm cho ng©n s¸ch an ninh x· héi ®­îc thèng nhÊt vµ tiªu chuÈn ho¸, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt r¹ch rßi, rµnh m¹ch vµ dÔ dµng kiÓm tra, phï hîp c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ: T¨ng tÝnh ®éc lËp cña ng©n hµng Trung ¦¬ng trong viÖc sö dông c«ng cô tiÒn tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ t­¬ng tù nh­ chøc n¨ng cña bÊt cø ng©n hµng Trung ¦¬ng trong c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. T¸ch biÖt c¸c ng©n hµng cÝnh s¸ch vµ ng©n hµng th­¬ng m¹i, khuyÕn khÝch c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng. chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù më cöa vµ héi nhËp cña hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i: Lµm cho chÕ ®é ngo¹i th­¬ng vµ ®Çu t­ ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña WTO. Lµm cho nÒn kinh tÕ quèc tÕ thÝch øng vµ tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i toµn cÇu. Më réng quyÒn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ph©n cÊp qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i: - C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ t¹o còng ®­îc quyÒn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trùc tiÐp mµ kh«ng cµn qua c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chuyªn doanh cña nhµ n­íc. - Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cã kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m trªn 10$ ®­îc quyÒn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vÒ hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ cho phÐp c¸c trung t©m nghien cøu triÓn khai ®­îc quyÒn nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm víi môc ®Ých Marketing thö nghiÖm. - C¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i kh«ng bÞ r»ng buéc bëi ®iÒu kiÖn vÒ së h÷u, vèn, lÜnh vùc kinh doanh ho¹c kinh nghiÖm s¶n xuÊt. 2. Gi¶m hµng rµo thuÕ quan: ThuÕ quan b×nh qu©n ®èi víi hµng nhËp khÈu cña Trng Quèc giai ®o¹n 1982 – 2001: N¨m Møc thuÕ quan b×nh qu©n% 1982 55,6 1985 43,3 1988 43,7 1991 44,1 1992 43,2 1993 39,9 1994 35,9 1996 23,0 1997 17 2000 16,4 200 15,3 Sau khi gia nhËp 9,8 ThuÕ b×nh qu©n ®èi víi hµng nhËp khÈu cña Trung Quèc ®· liªn tôc gi¶m xuèng. Gi¶m c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan: Thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng vµ sù an toµn nh­ mét rµo c¶n phi thuÕ quan ®èi víi 144 s¶n phÈm, chiÕm 10% tæng dßng thuÕ ®Ó ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i sau khi gia nhËp WTO. Nh÷ng chÝnh s¸ch thóc ®Èy xuÊt khÈu: Gåm nhiÒu néi dung: chÝnh s¸ch mÆt hµng, chÝnh s¸ch thÞ tr­êng, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt: - KhuyÕn khÝch qua thuÕ quan nhËp khÈu ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu hoÆc víi nh÷ng s¶n phÈm trung gian cho c¸c ngµnh ­u tiªn ph¸t triÓn. - H¹ thÊp thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi hµng xuÊt khÈu, theo WTO, c¸c lo¹i thuÕ gi¸n tiÕp nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc phÐp h¹ thÊp mµ kh«ng bÞ coi lµ bãp mÐo th­¬ng m¹i hay c¹nh tranh kh«ng c©n b»ng lµm cho c¸c c«ng ty cña Trung Quèc t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc Ýt sö dông thuÕ gi¸n tiÕp. - ChÝnh s¸ch tû gi¸ thóc ®Èy xuÊt khÈu trong khi vÉn ®¹t ®­îc môc tiªu thÞ tr­êng hµnh ho¸ hèi ngo¹i Trung Quèc còng ®ang tÝch cùc chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó ®ång NDT cã thÓ trë thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi tù do trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi quèc tÕ. 5. Mét sè vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn yªu cÇu cña WTO - VÊn ®Ò chèng ph¸ gi¸ : Trung Quèc n¨m 1998 bÞ h¬n 300 cuéc ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸, trong ®ã 70% ph¸t sinh tõ sau n¨m 1991. Do kh«ng cã kinh nghiÖm nªn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc bÞ thua kiÖn nªn ph¶i båi th­êng rÊt lín. Trong khi ®ã Trung Quèc bÞ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi lîi dông chÝnh s¸ch më cöa thùc hiÖn b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu ngay trªn thÞ tr­êng Trung Quèc g©y thiÖt h¹i hµng tû ®« la cho Trung Quèc. ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch chèng ph¸ gi¸ cµng trë lªn cÊp thiÕt. Ban hµnh luËt : §iÒu lÖ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp hµng nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi, h­íng dÉn c¸c c«ng ty trong n­íc c¸ch thøc th­a kiÖn vÒ nh÷ng vô tranh chÊp, c¸c biÖn ph¸p tr¶ ®òa víi c¸c hµng vi chèng ph¸ gi¸ vµ ¸p dông møc thuÕ mang tÝnh k× thÞ hµng ho¸ Trung Quèc. CÇn ph¶i g¾n vÊn ®Ò nµy víi viÖc c¶i c¸ch toµn bé hÖ thèng qu¶n lý ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña Trung Quèc còng nh­ cÇn cã c¸c c¬ quan vµ ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc, th«ng hiÓu luËt ph¸p quèc tÕ ho¹t chuyªn tr¸ch trong lÜnh vùc chèng ph¸ gi¸. - Chèng ®éc quyÒn: lµ vÊn ®Ò nh»m thùc hiÖn th­¬ng m¹i c«ng b»ng trªn c¬ së c¹nh tranh lµnh m¹nh. - VÒ mua s¾m cña chÝnh phñ: VÊn ®Ò th­¬ng m¹i ho¸ vµ minh b¹ch trong mua s¾m cña chÝnh phñ lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c¸c quy ®Þnh cña WTO. Nh»m më cöa tõng b­íc thÞ tr­êng mua s¾m chÝnh phñ cho c¸c nhµ cung øng n­íc ngoµi. IV.ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi - Tù do ho¸ ®Çu t­ n­íc ngoµi b»ng ®a d¹ng ho¸ c¸c nguån ®Çu t­ ph¸t triÓn, tµi chÝnh lµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng phi nhµ n­íc vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi. - §Çu t­ n­íc ngoµi ®· ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ Trung Quèc. ViÖc gia nhËp nhËp lµ mét c¬ héi lín ®Ó Trung Quèc thu hót nhiÒu h¬n vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi song còng ®Æt ra c¸c yªu cÇu ph¶i ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. - HiÖp ®Þnh c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i ®ßi hái c¸c n­íc thµnh viªn kh«ng ®­îc dïng c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ lµm bãp mÐo th­¬ng m¹i, xo¸ bá nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng hîp lý ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. - HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i dÞch vô, yªu cÇu më cöa thÞ tr­êng cho c¸c nhµ cung øng n­íc ngoµi v× viÖc më cöa thÞ tr­êng dÞch vô kh«ng ph¶i b»ng gi¶m hµng rµo thuÕ quan mµ cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo c¸c ho¹t ®éng dÞch vô. - HiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cã liªn quan ®Õn mËu dÞch yªu cÇu møc ®é b¶o hé tèi thiÓu cÇn thiÕt vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ nh­ biÖn ph¸p b¶o ®¶m cho ®Çu t­ n­íc ngoµi. 1, Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2, Më réng c¸c lÜnh vù cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 3, Hîp lý ho¸ nh÷ng khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së ®·i ngé quèc gia. + ¦u ®·i vÒ thuÕ: C¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi ë Trung Quèc ®· ®­îc ­u ®·i vÒ tû lÖ thuÕ th­¬ng m¹i, miÔn thuÕ, hoµn thuÕ vµ gi¶m thuÕ, thu hót FDI cã ­u ®·i thuËn lîi h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. + XuÊt nhËp khÈu: C¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi quyÒn xuÊt nhËp khÈu mµ kh«ng cã ngo¹i lÖ. + VÒ ngo¹i hèi : Doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®­îc quyÒn lËp tµi kho¶n ngo¹i tÖ vµ néi tÖ ë bÊt kú ng©n hµng nµo. + VÒ tuyÓn dông lao ®éng : §­îc tù do tuyÓn dông lao ®éng nh­ng ph¶i tu©n theo quy ®Þnh vÒ l­îng tèi thiÓu vµ quyÒn cña ng­êi lao ®éng. VI: KÕt luËn : Bµi häc vµ triÓn väng Trung Quèc ®· ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« theo h­íng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thi tr­êng thùc thô, ®¸p øng ®ßi hái WTO. Cèt lâi cña c¶i c¸ch theo h­íng thÞ tr­êng trong giai ®o¹n gia nhËp WTO lµ tuyÖt ®èi mèi t­¬ng quan gi÷a chÝnh phñ vµ thÞ tr­êng. §Ó gia nhËp WTO chÝnh phñ ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch “chuyÓn ng«i”: - ChuyÓn tõ chÝnh phñ ®iÒu tiÕt lµ chÝnh sang ®Çu t­ lµ chÝnh sang t­ nh©n ®Çu t­ lµ chÝnh. ChÝnh phñ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c thÓ chÕ thÞ tr­êng. - Chñ ®éng c¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« g¾n liÒn víi c¶i c¸ch thÓ chÕ ®ång nghÜa víi tÝnh chñ ®éng trong héi nhËp. - Ho¹t ®éng cña chÝnh phñ hiÖn nay cßn bÊt cËp so víi yªu cÇu cña WTO. BiÓu hiÖn: - TiÕp tôc c¶i c¸ch m¹nh mÏ khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc, lµm cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng hoµn toµn trªn nh÷ng nguyªn t¾c cña kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo kh¸c. Kh«ng cã luËt ph¸p riªng cho doanh nghiÖp theo h×nh thøc së h÷u, mµ chØ cã khu«n khæ luËt ph¸p ®iÒu tiÕt c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kÝch thÝch khu vùc t­ nh©n, h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Thùc hiÖn kinh doanh quèc tÕ. - Bé m¸y chÝnh phñ c¶i tæ theo h­íng chuyÓn sang c«ng nghÖ míi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ChÝnh phñ trë thµnh ng­êi phôc vô, cung cÊp c¸c dÞch vô cho mäi doanh nghiÖp. + ChuyÓn tõ chÝnh phñ toµn n¨ng sang chÝnh phñ h÷u h¹n. + ChuyÓn thµnh chÝnh phñ qu¶n lý hµnh chÝnh c«ng vµ liªm khiÕt. + X©y dùng chÝnh phñ theo m« h×nh häc tËp, kÕt hîp chÝnh phuur theo m« h×nh häc tËp víi viÖc t¸i t¹o chÝnh phñ. - TiÕp tôc ®iÒu chØnh c¬ quan theo h­íng t¸i t¹o ra “c«ng x­ëng thÕ giíi” ®¸p øng vµ t¹o ra nhu cÇu cña thÞ tr­êng NHTW ®éc lËp trong viÖc x©y dùng vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Th«ng qua ®ã ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«. - TiÕp tôc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thÞ tr­êng ho¸ nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr­êng mét c¸ch ®Çy ®ñ, xo¸ bá sù c¸ch biÖt gi÷a c¸c vïng nh»m t¹o lËp m« h×nh ph¸t triÓn trong æn ®Þnh trªn c¬ së ®¶m b¶o anh ninh x· héi, an ninh kinh tÕ. Ch­¬ng III: T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO tíi c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña Trung Quèc Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt tr­íc khi gia nhËp WTO. - C¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña Trung Quèc ®Òu ®· tiÕp tôc t¨ng tr­ëng víi tèc ®é kh¸ cao cã su h­íng chuyÓn dÞch tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Møc ®é c«ng nghiÖp ho¸ ch­a thùc sù cao. - C¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña kinh tÕ vÉn mang nÆng kinh tÕ nhÞ nguyªn. - C¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña Trung Quèc ngµy cµng ®­îc tù do ho¸ c¶ ë bªn trong vµ bªn ngoµi. - C¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt tr­íc khi gia nhËp WTO ®· ®­îc cho tù do ho¸ kh¸ m¹nh ®Æc biÖt lµ trong viÖc gi¶m thuÕ quan, h¹n g¹ch còng nh­ gi¶m møc ®é ®éc quyÒn cña nhµ n­íc trong ngo¹i th­¬ng. Cã nh÷ng ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch tr­íc khi gia nhËp. §ång thêi, ®iÒu nµy còng cho thÊy møc ®é s½n sµng cao cña c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt Trung Quèc ®èi víi viÖc gia nhËp WTO. 1.T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO: §ång nghÜa víi viÖc chñ ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ – mét xu thÕ tÊt yÕu vµ ®ãng vai trß chi phèi mäi ho¹t ®éng kinh tÕ thÕ giíi trong thÕ kØ XXI n©ng cao ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ, ph¸t huy ®­îc tÝnh chñ ®éng, ¶nh h­ëng cña m×nh víi t­ c¸ch lµ mét n­íc lín b»ng viÕc tham gia x©y dùng vµ thµnh lËp mét c¬ chÕ mËu dÞch. D­íi søc Ðp c¹nh tr¹nh quèc tÕ: sö dông tµi nguyªn vµ nguån lùc hîp lý h¬n, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ph¶i ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt, tuyÖt ®èi ph­¬ng thøc kinh doanh, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña m×nh, cã c¬ héi tèt h¬n trong viÖc tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng quèc tÕ. Ng­êi tiªu dïng sÏ ®­îc lîi nhiÒu hµng ho¸ vµ dÞch vô rÎ h¬n nhiÒu vµ ®a d¹ng h¬n nhiÒu, chÊt l­îng cao h¬n. 2. T¸c ®éng tíi n«ng nghiÖp: 2.1 Nh÷ng t¸c ®éng chÝnh: - Gi¸ c¶ n«ng nghiÖp lu«n thÊp h¬n so víi gÝa c¶ c«ng nghiÖp. - C¸c chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, ng©n s¸ch còng nh­ ng©n hµng cã xu h­íng rót vèn tõ n«ng th«n ®Ó cung cÊp cho thµnh thÞ. §Çu t­ cho n«ng nghiÖp thÊp, ®Æt ra nh÷ng lo¹i gi¸ vµ thuÕ bÊt hîp ph¸p lµm ph¸t triÓn g¸nh nÆng tµi chÝnh ®èi víi n«ng d©n. - ChÕ ®é hé khÈu, h¹n chÕ viÖc di chuyÓn lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ khiÕn cho sè l­îng ng­êi thÊt nghiÖp tr¸ h×nh cao. - Gi¸ c¶ nhiÒu lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp Trung Quèc cao h¬n so víi gi¸ c¶ thÕ giíi do chÝnh phñ s¶n xuÊt cao, c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm vµ do b¶o hé. - Hµng n«ng s¶n trong n­íc khã tiªu thô, thu nhËp cña n«ng d©n t¨ng chËm. - Quy m« s¶n xuÊt nhá kÐm hiÖu qu¶, m¸y mãc l¹c hËu, n¨ng xuÊt thÊp. - Tµi nguyªn n«ng nghiÖp ngµy cµng khan hiÕm, m«i tr­êng n«ng nghiÖp bÞ « nhiÔm nÆng nÒ. §èi s¸ch cña Trung Quèc trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp - §a d¹ng ho¸ n«ng s¶n vµ c¶i thiÖn chÊt l­îng s¶n phÈm theo h­íng toµn diÖn. - Ph¸t triÓn chÕ biÕn n«ng s¶n. - Khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Þa ph­¬ng trong n«ng nghiÖp. - Thóc ®Èy m«i tr­êng sinh th¸i vµ thùc hiÖn ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Sö dông linh ho¹t hiªô qu¶ c¬ chÕ tù b¶o vÖ trong khu«n khæ WTO nh»m b¶o vÖ thÞ tr­êng trong n­íc tr­íc sù th©m nhËp å ¹t cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp n­íc ngoµi : Sö dông hiÖu qu¶ c¬ chÕ gi¶i ph¸p c¸c tranh chÊp trong c¸c hiÖp ®Þnh vÒ n«ng nghiÖp, luËt chèng trî cÊp xuÊt khÈu , chèng b¸n ph¸ gi¸. 3. T¸c ®éng tõ c«ng nghiÖp: Nh÷ng t¸c ®éng chÝnh: S¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp ®ang trong giai ®o¹n khñng ho¶ng thõa víi 80% c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt ra cung v­ît qu¸ cÇu. Tû lÖ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç cao Một số thị trường và ngành công nghiệp ở Trung Quốc Xuất khẩu máy móc và hàng điện tử của Trung Quốc Xuất khẩu máy móc và hàng điện tử chiếm hơn một nửa thu nhập ngoại hối của TQ. Xuất khẩu các mặt hàng này vào Mỹ đạt 5,67 tỉ USD trong 4 tháng đầu năm 2001, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm 2000. Máy xay sinh tố, ấm cà phê điện, truyền hình màu, máy giặt, máy đĩa, máy tính là các mặt hàng xuất khẩu chính vào thị trường Mỹ. Theo Bộ Hợp tác Kinh tế và Ngoại thương TQ (MOFTEC), 27 trong số 86 mặt hàng máy móc và điện tử của TQ có số lượng xuất khẩu giảm trong năm 2000. Các nhà nhập khẩu Mỹ bắt đầu tập trung vào các hợp đồng ngắn hạn thay vì dài hạn như trước đây, khiến cho xuất khẩu các mặt hàng này giảm đáng kể trong năm 2001. Nhật, EU và các nước khác cũng giảm nhập khẩu các mặt hàng điện máy của TQ năm 2001. 4. Sơ lược về ngoại thương của Trung Quốc Tổng kim ngạch XNK của TQ đạt 323.93 tỉ USD năm 1998, trong đó kim ngạch xuất khẩu chiếm 183,76 tỉ USD, nhập khẩu chiếm 140,17 tỉ USD và thặng dư thương mại hàng năm đạt 43,59 tỉ USD, đứng thứ 11 về tổng kim ngạch XNK trong số các cường quốc/vùng thương mại chính trên thế giới, thứ 10 về kim ngạch nhập khẩu và thứ 9 về kim ngạch xuất khẩu. 10 đối tác kinh doanh hàng đầu của TQ vào năm 1998 là Nhật Bản (tổng trị giá mậu dịch song phương là 57,9 tỉ USD), Mỹ (54,94 tỉ USD), Liên minh châu Âu (48,86 tỉ USD), Hong Kong (45,41 tỉ USD), ASEAN (23,48 tỉ USD), Hàn Quốc (21,26 tỉ USD), Đài Loan (20,5 tỉ USD), Nga (5,48 tỉ USD), Uùc (5,03 tỉ USD), Canda (4,36 tỉ USD). Kim ngạch buôn bán hai chiều giữa TQ và 10 đối tác hàng đầu này đạt 287,22 tỉ USD, chiếm 88.7% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của TQ. Tính đến cuối năm 1998, số đối tác thương mại của TQ đạt hơn 220 quốc gia. 4.1. Khuynh hướng phát triển Ngoại thương phản ánh thành quả phát triển kinh tế tổng quát của Trung Quốc. Ngoại thương còn gắn liền với những cải tổ kinh tế của đất nước. Tổng giá trị ngoại thương của TQ chiếm hơn 40% GNP của đất nước vào năm 1996, so với chỉ dưới 30% vào năm 1990. 4.2. Khuynh hướng phát triển ngoại thương từ năm 1980-1990 Việc TQ tiến hành cải tổ kinh tế từ năm 1979 đã khuyến khích mạnh mẽ sự phát triển của ngoại thương. Tổng giá trị ngoại thương đạt 4,6 tỉ vào năm 1970 đã tăng đến 29, 4 tỉ vào năm 1979 và 53,6 tỉ USD vào 1984. Tổng giá trị xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng lên 22 tỉ USD vào năm 1981, nhờ đó lần đầu tiên TQ trở thành quốc gia có giá trị xuất khẩu chiếm trên 1% tổng giá trị xuất khẩu của toàn thế giới vào năm này. Đến năm 1984, giá trị xuất khẩu tăng lên 26 tỉ USD, chiếm khoảng 1,37% tổng giá trị xuất khẩu của thế giới và xếp hạng thứ 18 trong số các nước xuất khẩu hàng đầu trên thế giới. Do gia tăng nhập khẩu các vật liệu thiết yếu, công nghệ tiên tiến, các bộ trang thiết bị hoàn chỉnh và một số các hàng hóa tiêu dùng, TQ đã nhập khẩu đến 27,41 tỉ USD vào năm 1984, gây ra thâm thụt thương mại đến 1,27 tỉ USD lần đầu tiên trong giai đoạn 1981-1984. Trong suốt giai đoạn thực hiện Kế hoạch 5 năm lần thứ 7 (1986-1990), phát triển ngoại thương tăng nhanh nhưng ổn định. Tổng giá trị ngoại thương đạt 486,4 tỉ USD, trong khi nhập khẩu và xuất khẩu công nghệ tiếp tục gia tăng. Trong suốt giai đoạn này có khoảng 3.000 hợp đồng nhập khẩu công nghệ đã được MOFTEC và các tổ chức ủy quyền trong nước phê duyệt. 4.3. Khuynh hướng phát triển từ năm 1991 đến 1996 Ngoại thương của TQ gia tăng mạnh trong giai đoạn thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 8 (1991-1995). Sự phát triển nhanh chóng của ngoại thương là môt yếu tố quan trọng hỗ trợ cho sự phát triển nhanh chóng, bền vững của nền kinh tế quốc gia. Tổng giá trị ngoại thương trong suốt giai đoạn thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 8 đạt 1.010 tỉ USD , hơn gấp đôi giá trị đạt được trong giai đoạn thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 7. Trong giai đoạn thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ 8, TQ đã ký trên 5.000 hợp đồng nhập khẩu công nghệ và các nhà máy hoàn chỉnh trị giá 33,297 tỉ USD. Công nghệ nhập khẩu dành cho các ngành như năng lượng, máy móc, điện tử, hoá dầu, luyện kim, xây dựng đô thị, hàng không và dệt. Ngược lại, TQ xuất khẩu công nghệ ngành máy móc, điện, vật liệu xây dựng, công nghiệp nhẹ, đóng tàu, hàng không và điện tử. 5. Cơ cấu hàng hóa Vào năm 1979, 80% ngoại tệ của TQ đã dành nhập khẩu các phương tiện sản xuất, và 25% ngoại tệ chi cho nhập khẩu các nhà máy hoàn chỉnh, công nghệ mới, máy móc, thiết bị điện, trang thiết bị và công cụ, chẳng hạn các bộ thiết bị hoàn chỉnh dành cho ngành công nghiệp dầu khí, luyện kim, than đá và phân bón hóa học, các công cụ máy móc và thiết bị dành cho ngành công nghiệp nhẹ và dệt. Số liệu thống kê xuất nhập khẩu của TQ Đơn vị: triệu USD Trung Quốc 1995 1996 1997 1998 1999 Xuất khẩu 148.79 151.197 182.877 183.589 195.150 Nhập khẩu 129.11 138.944 142.189 140.305 165.788 Cán cân TM 19.684 12.253 40.688 43.284 29.362 Hồng Kông 1995 1996 1997 1998 1999 Xuất khẩu 173.750 180.750 188.059 174.002 173.885 Nhập khẩu 192.751 198.550 208.614 184.518 179.520 Cán cân TM -19.001 -17.800 -20.555 -10.516 -5.635 Macau 1995 1996 1997 1998 1999 Xuất khẩu 1977 1975 2128 2122 Nhập khẩu 2021 1979 2062 1937 Cán cân TM -44 -4 66 185 Tổng sản phẩm quốc gia của Trung Quốc và đặc khu hành chính Hồng Kông Tổng số GNP (triệu USD) GNP bình quân đầu người (USD) 1996 1997 1998 1996 1997 1998 Trung Quốc 906.079 1.055.372 923.560 750 860 750 Hồng Kông 152.489 163.834 158.238 24.160 25.200 23.660 Nguồn: Cục Thống Kê TP. HCM 6. Đèi tác kinh doanh Trước năm 1979, TQ chủ yếu buôn bán với Liên bang Xô Viết (cũ) và các nước Đông Âu. Từ năm 1970, các nền kinh tế thị trường đã trở thành các đối tác kinh doanh chính của TQ, chiếm 80% tổng giá trị nhập khẩu của TQ. Tãm l¹i Trung Quốc, một thị trừơng “dễ tính” Nhu cầu của thị trường TQ khá đa dạng và có thể được xem là một thị trường dễ tính do các tầng lớp dân cư khác nhau có thu nhập khác nhau. Đây là một thị trường đặc trưng bởi sự tồn tại của các loại hàng hóa có quy cách và chất lượng khác nhau xa đến mức giá cả hàng hóa chênh lệch nhau hàng chục, thậm chí hàng trăm lần. Nhưng nói đến hàng hóa Trung Quốc thì mọi người trên thế giới đều có chung một câu hỏi là tại sao hàng TQ lại rẻ đến mức khó tin? Hàng hóa TQ đang tràn ngập thị trường thị giới với giá rẻ không ngờ là một thực tế không thể phủ nhận được. Đây không phải là một câu hỏi đơn giản, một số yếu tố quan trọng sau đã ảnh hưởng quan trọng đến gía cả hàng hóa TQ. Thứ nhất, hầu hết thiết bị, nhà máy của TQ, ngoài một số chi tiết nhập ngoại, đều được sản xuất trong nước. Vì vậy, giá máy móc rất rẻ so với máy cùng loại của nước ngoài. Mức khấu hao tài sản tính vào trong mỗi sản phẩm rất thấp, dẫn đến việc giá thành sản phẩm rất rẻ. Kế đến, để sản xuất một sản phẩm nào đó, các xí nghiệp TQ thường sản xuất một khối lượng rất lớn với lý luận dễ hiểu rằng giá thành sẽ tỉ lệ nghịch với số lượng. Với suy nghĩ đó, các doanh nhân TQ không ngại sản xuất một số lượng lớn hàng hóa mỗi khi họ nhận được đơn đặt hàng của khách hàng, thậm chí số sản phẩm làm ra còn cao hơn khối lượng trong đơn đặt hàng nữa. Họ không phải lo vì thị trường nội địa với dân số trên một tỉ người sẽ tiêu thụ số lượng hàng khổng lồ đó, số còn dư sẽ được xuất khẩu sang nước ngoài. Chẳng hạn một chủ doanh nghiệp may xuất khẩu của TQ đã tiết lộ rằng khi nhận được đơn đặt hàng 1 triệu sản phẩm, ông sẵn sàng làm ra 1,3-1,5 triệu sản phẩm. Tổng chi cho 1 triệu và 1,5 triệu sản phẩm không chênh lệch nhau nhiều. Và sau khi xuất 1 triệu sản phẩm này sang nước ngoài với giá cao (theo hợp đồng xuất khẩu đã ký), số áo còn lại sẽ được tiêu thụ nội địa hay bán sang nước khác với giá nào cũng được. Ngoài ra, giá nhân công TQ thuộc loại thấp nhất thế giới. Chính phủ TQ còn khuyến khích các doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu bằng cách thoái thuế đến 19% trên trị giá lô hàng bán được. Đây cũng là nguyên nhân khiến các nước công nghiệp phát triển áp dụng điều luật “chống bán phá giá” đối với hàng TQ. TQ là một thị trường đầu tư to lớn, thu hút một số lượng lớn các công ty, tập đoàn đầu tư nước ngoài với các hình thức kinh doanh muôn màu muôn vẻ nhưng cũng là nơi cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp nội địa với các hãng nước ngoài. Trong số hàng chục triệu công ty đang hoạt động tại TQ, có những tập đoàn khổng lồ đến mức năm 2000 doanh số đạt 50 tỉ USD, nộp ngân sách 12 tỉ USD, lợi nhuận đạt 7 tỉ USD như tập đoàn dầu khí Sinopec. TQ là thị trường rộng lớn nhưng tốc độ phát triển từng vùng chênh lệch nhau rất rõ. Đó là miền duyên hải phát triển như Thâm Quyến với thu nhập bình quân đầu người trên 20,000 USD/năm trong khi các vùng miền Tây có thu nhập bình quân đầu người khá thấp chỉ khoảng 300 USD/năm. Trung quèc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO thêi c¬ vµ th¸ch thøc. 1 Ch­¬ng 1: Trung quèc vµ WTO 1 Ch­¬ng II: C¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña Trung Quèc. 5 I. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tµi chÝnh: 6 1. C¶i c¸ch ng©n s¸ch: 6 2. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ: 7 II. C¶i c¸ch chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i: 7 1. Më réng quyÒn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ph©n cÊp qu¶n lý ho¹t ®éng th­¬ng m¹i: 7 2. Gi¶m hµng rµo thuÕ quan: 7 3. Gi¶m c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan: 8 4. Nh÷ng chÝnh s¸ch thóc ®Èy xuÊt khÈu: 8 5. Mét sè vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn yªu cÇu cña WTO 9 IV.ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 9 VI: KÕt luËn : Bµi häc vµ triÓn väng 10 Ch­¬ng III: T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO tíi c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt cña Trung Quèc 12 Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt tr­íc khi gia nhËp WTO. 12 1.T¸c ®éng cña viÖc gia nhËp WTO: 12 2. T¸c ®éng tíi n«ng nghiÖp: 12 2.1 Nh÷ng t¸c ®éng chÝnh: 12 2.2. §èi s¸ch cña Trung Quèc trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp 13 3. T¸c ®éng tõ c«ng nghiÖp: 13 4. Sơ lược về ngoại thương của Trung Quốc 14 4.1. Khuynh hướng phát triển 14 4.2. Khuynh hướng phát triển ngoại thương từ năm 1980-1990 15 4.3. Khuynh hướng phát triển từ năm 1991 đến 1996 15 5. Cơ cấu hàng hóa 16 6. Đèi tác kinh doanh 17 Tãm l¹i 18 Trung Quốc, một thị trừơng “dễ tính” 18