Giải pháp đầy mạnh hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp FDI

ng cao (trõ hai n¨m 1991vµ 1998 ) B¶ng 2.1: T×nh h×nh xuÊt khÈu thêi kú 1991-2000 N¨m Kim ng¹ch (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng (%) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2.087 2.580 2.985 4.054 5.448 7.255 9.185 9.361 11.523 15.308 -13,2 23,7 15,7 35,8 34,4 33,2 26,6 1,9 23,1 23,9 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 1998 vµ B¸o c¸o cña bé th­¬ng m¹i. TÝnh chung thêi kú 1991-1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng b×nh qu©n 20,4%, cao h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ (®¹t kho¶ng 7,5%). Kim ng¹ch xuÊt khÈu tÝnh trªn ®Çu ng­êi t¨ng nhanh, n¨m 1991 míi ®¹t 30 USD, n¨m 1995 ®¹t 73USD, n¨m 1997 lµ 119 USD, n¨m 1999 lµ 150 USD vµ ®Õn n¨m 2000 con sè nµy ®· t¨ng lªn 148 USD, v­ît qua ng­ìng mét n­íc cã nÒn ngo¹i th­¬ng kÐm ph¸t triÓn (170 USD). C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc phï hîp theo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸. Tû träng cña nhãm c¸c mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn t¨ng tû träng cña c¸c mÆt hµng th« vµ s¬ chÕ gi¶m dÇn. B¶ng 2.2. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu thêi kú 1991-1991(%) MÆt hµng 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 C«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n 33,4 37 34 28,8 25,3 28,7 28 23,8 25 C«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp 14,4 13,8 17,6 23,1 28,4 29 36,7 35,8 36,8 N«ng, l©m, thuû s¶n 52,2 49,5 48,4 48,1 46,3 42,3 35,3 40,4 38,2 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 1998 vµ b¸o c¸o Bé th­¬ng m¹i Sè liÖu b¶ng 2.2 cho thÊy, tû träng nhãm hµng n«ng l©m – thuû s¶n, kho¸ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp nÆng b×nh qu©n tõ 79% thêi kú 1991-1995 xuuèng cßn 64,6% thêi kú 1996-1999, tû träng nhãm hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp tõ 21% lªn 35,4%. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh c¬ cÊu xuÊt khÈu ViÖt Nam ®· ®­îc c¶i thiÖn theo h­íng t¨ng dÇn tõ chiÒu s©u vµ chuyªn m«n ho¸ theo ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c vïng kinh tÕ, n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp vµ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, lµm trô cét cho chiÕn l­îc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai, ®ã lµ DÇu th«, g¹o, cµ phª, cao su, h¶i s¶n, dÖt may, giÇy dÐp vµ than ®¸. (b¶ng 2). ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña n­íc ta ®· chuyÓn biÕn kÞp thêi vµ kh«ng ngõng ®­îc më réng. Tõ n¨m 1991, sau khi thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ Liªn X« (cò) vµ c¸c n­íc XHCN §«ng ¢u tan r·, ChÊu ¸ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña n­íc ta, chiÕm trªn 60% tæng kim ng¹ch. Tû träng xuÊt khÈu sang c¸c khu vùc ¢u – Mü ®Òu t¨ng kh¸ nhanh, nhÊt lµ thÞ tr­êng c¸c n­íc EU vµ Mü.träng thÞ tr­êng T©y ¢u t¨ng tõ 6% n¨m 1991 lªn 24% n¨m 1999, cßn tû träng thÞ tr­êng Ch©u Mü t¨ng 0,3% n¨m 1991 lªn 5,3% n¨m 1999. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng nµy mang tÝnh tÝch cùc vµ phï hîp víi chÊt l­îng ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng cña ta. §iÒu nµy còng cho thÊy kh¶ n¨ng tham gia thÞ tr­êng thÕ giíi cña ta ®ang t¨ng lªn. Trong thêi gian qua, sù ®æi míi vÒ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ xuÊt khÈu theo h­íng th¸o gì vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phµan kinh tÕ kh¸c nhau tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI t¨ng tr­ëng nhanh h¬n c¸c doanh nghiÖp trong n­íc víi kim ng¹ch tõ 161 triÖu USD n¨m 1994 lªn 2,577 triÖu USD n¨m 1999. Tû träng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI còng t¨ng dÉn, 4% n¨m 1994 lªn 19% n¨m 1997 vµ 22,4% n¨m 1999 còng t¨ng dÇn, 4% n¨m 1994 lªn 19% n¨m 1997 vµ 22,4% n¨m 1999. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam thêi gian qua còng béc lé nhiÒu h¹n chÕ, tû träng chiÕm tíi 60% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. HiÖn nay, hµng ho¸ ViÖt Nam ®· cã mÆt t¹i nhiÒu thÞ tr­êng lín, mét sè mÆt hµng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ dÖt may, dÇu th«, da dµy, cao s­… Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng tr­ëng kh«ng æn ®Þnh do phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo “thêi tiÕt” cña tõng thÞ tr­êng vµ do kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam vÉn cßn yÕu kÐm. 2. Nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc Nhµ n­íc thùc hiÖn nh»m thóc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. 2.1. Nh÷ng chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· më ®­êng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn: Tõ chñ tr­¬ng ®æi míi cña §¶ng vµo n¨m 1996, mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ ®· ®­îc Nhµ n­íc triÓn khai thùc hiÖn theo th«ng qua c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ tiÕn hµnh tæ chøc lo¹i nÒn s¶n xuÊt trong n­íc, x©y dùng c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ theo h­íng nÒn kinh tÕ më. Trong thêi kú më cöa, nhiÒu chñ tr­¬ng cña §¶ng ®· ®­îc Nhµ n­íc ta thÓ chÕ b»ng ph¸p luËt, t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc vµ quèc tÕ tham gia vµo ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ. V¨n b¶n ph¸p luËt nµy võa mang tÝnh th«ng tho¸ng, võa phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nªn tÝch cùc hç trî ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ hiÖn nay,nnmootj mÆt tæ chøc l¹i c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trong n­íc, theo h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng vµ cho phÐp mäi thµnh phÇn cña xÝ nghiÖp tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, kªu gäi vµ khuyÕn khÝch FDI t¹i ViÖt Nam, tõng b­íc níi láng qu¶n lý xuÊt khÈu, cho ®Õn nay ®· cho phÐp c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu theo ®¨ng ký kinh doanh cña m×nh. MÆt kh¸c, Nhµ n­íc ta ®· lÇn l­ît tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn, t¹o ra thÞ tr­êng réng lín ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. 2.2, Nhµ n­íc ta t¨ng c­êng ®Çu t­, ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ nh©n lùc trong n­íc ®Ó lµm c¬ së ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu: Th«ng qua c¸c c«ng tr×nh kinh tÕ lín nh­: S¶n xuÊt l­¬ng thùc vµ thùc phÈm, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ c«ng tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, nh»m thùc hiÖn mét chiÕn l­îc dµi h¹n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - VÒ ch­¬ng tr×nh l­¬ng thùc vµ thùc phÈm, do ®­îc §¶ng vµ ChÝnh phñ quan tam ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ hÖ thèng thuû lîi, ®Õn c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng giao th«ng, ®­êng ®iÖn, khai hoang më réng diÖn tÝch gieo trång… tõ viÖc ®Çu t­ ®Ó sö dông c¸c lo¹i gièng cho n¨ng suÊt cao ®Õn ®Çu t­ cho gia c«ng chÕ biÕn … nh÷ng cè g¨ng to lín ®ã ®· ®­îc ®Òn ®¸p xøng ®¸ng, kÕt qu¶ chØ sau 3 n¨m ®æi míi, c¶ n­íc ta kh«ng nh÷ng cã ®ñ l­¬ng thùc cho tiªu dïng trong n­íc mµ cßn cã d­ ®Ó xuÊt khÈu. - VÒ chñ tr­¬ng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng: Khi thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi, ®©y lµ lÜnh vùc ®­îc Nhµ n­íc ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn trong mét thêi gian ng¾n, do cã nhiÒu doanh nghiÖp triÓn khai thùc hiÖn. Trong ®ã cã c¶ c¸c doanh nghiÖp FDI còng h­ëng øng nªnhh cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó, gi¸ c¶ hµng ho¸ æn ®Þnh tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi gióp cho ®Êt n­íc tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu ngo¹i tÖ, giµnh ngo¹i tÖ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. - Chñ tr­¬ng hµng xuÊt khÈu: Chñ tr­¬ng ®Çy m¹nh s¶n xuÊt hµng s¶n xuÊt ®Ó ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn, chñ tr­¬ng kinh tÕ nµy ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng phÊn khëi, kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµy mét gia t¨ng, gióp cho n­íc nhµ thu vÒ nh÷ng kho¶n ngo¹i tÖ lín ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Trong bÊt kú lÜnh vùc nµo kinh tÕ nµo, yÕu tè con ng­êi vÉn gi÷ vai trß quan träng trong quyÕt ®Þnh ®Õn th¾ng lîi cña c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ ®­îc ®Æt ra, ViÖt Nam víi d©n sè gÇn 80 triÖu ng­êi, ®©y võa lµ thÞ tr­êng tiªu thô, võa lµ thÞ tr­êng nh©n lùc quan träng cña khu vùc vµ thÕ giíi. Khi b­íc vµo x©y dùng mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta gÊp rót ®Çu t­ cho viÖc ®µo t¹o nh©n lùc, ®µo t¹o nh©n tµi ®Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ trong thêi kú më cöa vµ héi nhËp. C¸n bé cña chóng ta ®· tõng b­íc n¾m v÷ng ®­îc kiÕn thøc, t«i luyÖn trªn th­¬ng tr­êng ®· gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña n­íc nhµ. II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam. 1. Nh÷ng thµnh c«ng ®· ®¹t ®­îc. 1.1. Tæng quan vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong c¸c doanh nghiÖp FDI. KÓ tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987, ®Õn nay ®· ®­îc h¬n 13 n¨m vµ trong kho¶ng thÕ giíi nµy ®· cã hµng ngh×n nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lµm ¨n ë n­íc ta, hä x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt t¹i n­íc ta vµ lµm ra nh÷ng s¶n phÈm ®Ó phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ cho xuÊt khÈu. B¶ng 2.3: Sè dù ¸n ®Çu t­ vµo ViÖt Nam 1997-2000 1997 1998 1999 2000 Tæng sè dù ¸n c¶ n­íc (dù ¸n) 345 275 278 321 Trong ®ã vèn ®¨ng ký (triÖu USD) 4.649,1 3.897,4 1.696 1.907 Vµ vèn ph¸p ®Þnh (triÖu USD) 2.334,1 1.795,2 820 953 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 1999 - B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn n¨m 2000- vô ®Çu t­ - Bé th­¬ng m¹i. * N¨m 1997, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ sau: Tæng dù ¸n c¶ n­íc: 345 dù ¸n Tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t: 4.649,1 triÖu USD Trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh: 2.334,1 triÖu USD Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t: 2.700,0 triÖu USD Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña khu vùc cã FDI n¨m 1997 so víi n¨m 1996 t¨ng 42,4%, trong ®ã xuÊt khÈu t¨ng 103,56%. Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña khu vùc cã FDI chiÕm 20,69% tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu c¶ n­íc, trong ®ã xuÊt khÈu chiÕm 17,41% xuÊt khÈu c¶ n­íc. C¸c chØ sè vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu n¨m 1997 ®Òu t¨ng so víi n¨m 1997 vµ chñ tr­¬ng kiÓm so¸t nhËp khÈu ®· lµm lµnh m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc nhµ vµ gãp phÇn æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. N¨m 1997 ®¸nh dÊu lÇn ®Çu tiªn khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ x¶y ra t¹i khu vùc §«ng Nam ¸, nh­ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi n­íc ta. XuÊt khÈu cña khu vùc FDI tiÕp tôc t¨ng tr­ëng m¹nh ®· gãp phÇn quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc nhµ. * N¨m 1998 ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ sau: Tæng dù ¸n c¶ n­íc: 275 dù ¸n Tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t: 3.897,4 triÖu USD Trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh: 1.795,2 triÖu USD Theo b¸o c¸o cña Bé th­¬ng m¹i ngµy 20/3/1999 ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t 1.983,0 triÖu USD. ChØ sè t¨ng tr­ëng cña tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 15,5%, trong ®ã xuÊt khÈu t¨ng gÇn 24% so víi n¨m 1997. Qua sè liÖu nãi trªn cho thÊy ¶nh h­ëng rÊt ®¸ng kÓ cña c¬n b·o tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ®· t¸c ®oäng ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta nãi chung va ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta nãi riªng, lµm cho chØ sè t¨ng tr­ëng chØ t¨ng ë møc thÊp so víi nh÷ng n¨m võa qua. Bªn c¹nh viÖc gi¶m sót trªn th× khu vùc FDI ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tiÕp tôc t¨ng tr­ëng kh¸, trong ®ã nhËp khÈu ®­îc kiÓm so¸t vµ xuÊt khÈu t¨ng tr­ëng m¹nh (gÇn 24%) . §©y lµ sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña ®Çu t­ n­íc ngoµi voµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu n­íc nhµ. * N¨m 1999 lµ n¨m Nhµ n­íc ta ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam, tõ viÖc ®¬n gainr c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®Õn viÖc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp nµy cã mét ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng réng h¬n nh­ ®­îc phÐp mua hµng trong n­íc ®Ó chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng còng kh«ng tho¸ng h¬n,®iÒu kiÖn vÒ thuÕ còng khuyÕn khÝch h¬n ®èi víi viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. N¨m 1999, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ sau: Tæng sè dù ¸n c¶ n­íc: 278 dù ¸n Tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t: 1.696 triÖu USD Trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh: 820 triÖu USD Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t: 2.590 triÖu USD Sang n¨m 1999, sè dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam tuy cã nhØnh h¬n ®«i chót nh­ng tæng sè vèn ®¨ng ký l¹i gi¶m ®i rÊt nhiÒu, ch­a ®­îc mét nöa so víi sè vèn cña n¨m 1998. §iÒu nµy chøng tá quy m« cña dù ¸n lµ nhá. Nh­ng nÕu nh×n vµo kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× ta l¹i thÊy mét ®iÒu r»ng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn t­¬ng ®èi nhiÒu. §iÒu nµy cho thÊy sù ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ ®· b¾t ®Çu gi¶m bít sù ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®Æc biÖt lµ khu vùc FDI. * N¨m 2000, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t ®­îc kÕt qu¶ sau: Tæng dù ¸n c¶ n­íc: 321 dù ¸n Tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t: 1.907 triÖu USD Trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh: 935 triÖu USD N¨m 2000, tæng sè vèn dù ¸n c¶ n­íc l¹i tiÕp tôc t¨ng so víi n¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu còng t¨ng theo. §©y cã thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc ban hµnh mét lo¹tcc v¨n b¶n khuyÕn khÝch m¹nh mÏhd xuÊt khÈu cñacc doanh nghiÖp FDI ®­îc ®­a ra vµo n¨m 1999. §ång thêi n¨m 2000 còng lµ n¨m söa ®æi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, cã nhiÒu thu hót m¹nh mÏ c¸c nhµ ®Çu t­ nªn kÕt qu¶ cã phÇn kh¶ quan h¬n. BiÓu ®å: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam n¨m 1997-2000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1997 1998 1999 2000 1.2. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu Theo thèng kª cña bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, nÕu xem xÐt vÒ c¬ b¶n nhãm hµng xuÊt khÈu trong khèi FDI th×: + Hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ hµn c«ng nghiÖp nhÑ: 2.656,9 triÖu USD chiÕm 52,9% trÞ gi¸ hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu vµ chiÕm kho¶ng 23,6% trÞ gi¸ xuÊt khÈu chung cña khèi. + Hµng n«ng lÇm, h¶i s¶n chÕ biÕn mµ ta ®ang khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu míi chØ ®¹t 371,5 triÖu USD chiÕm tû lÖ thÊp, chØ b»ng 3,3% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña khèi vµ b»ng 7,4% trÞ gi¸ xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp. Trong khi ®ã hµng c«ng nghiÖp nhÑ xuÊt khÈu chiÕm tíi 52,9% vµ c«ng nghiÖp nÆng xuÊt khÈu chiÕm 17,7% trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña khèi. Theo sè liÖu ban ®Çu “B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn n¨m 2000 c¸c doanh nghiÖp FDI ”cña vô ®Çu t­ - bé th­¬ng m¹i vÒ mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña khu vùc cã FDI n¨m 1999 vµ n¨m 2000 nh­ sau: (c¶ khu chÕ xuÊt). B¶ng 2.4: Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña khu vùc cã FDI n¨m 1999 vµ 2000. §¬i vÞ tÝnh: TriÖu USD MÆt hµng TH 09 th¸ng /1999 TH 09 th¸ng /2000 Tû lÖ 2000/1999 Tæng sè 1.855.843 2.421.665 130,5 Trong ®ã §iÖn tö 447,060 528,401 118,1 GiÇy c¸c lo¹i 449,069 494,792 110,2 May 158,852 201,193 126,4 Hµng dÖt 76,261 92,117 120,8 §iÖn d©n dông 49,507 75,256 150 ¤t« vµ phô tïng 47,530 67,081 139,6 M× chÝnh 42,207 44,515 107,1 ChÕ t¸c ®¸ quý 24,385 37,831 155,1 Xe ®¹p 29,620 35,442 155,1 Tói x¸ch 28,646 32,786 114,7 Gç chÕ biÕn 23,731 23,967 101,3 V¨n phßng phÈm 20,566 22,350 108,2 Cao su chÕ biÕn 11,780 11,679 99,2 G¹o chÕ biÕn 3,912 10,792 119,6 Nh­ vËy ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam kh«ng lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc mµ lµm thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu, lµm t¨ng tû lÖ xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp, cã hµm l­îng kü thuËt c«ng nghÖ cao trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam ®· gãp phÇn t¹o ra nh÷ng mÆt hµng míi trong danh môc hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh­: « t« vµ phô tïng, chÕ t¸c ®¸ quý, v¨n phßng phÈm, .. lµm t¨ng kim ng¹ch nh÷ng mÆt hµng ®· cã trong danh môc hµng xuÊt khÈu cña ta. 1.3. C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Theo sè liÖu thèng kª cña Tæng côc H¶i quan qua c¸c n¨m 1998 vµ 1999: * N¨m 1998 xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI ®¹t 1.983 triÖu USD (kh«ng kÓ dÇu khÝ) th× xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Ch©u ¸ lµ lín nhÊt, cô thÓ lµ: - XuÊt khÈu sang thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ c¸c n­íc ASEAN lµ 886,9 triÖu USD chiÕm 44,7%. C¸c n­íc ASEAN ®¹t 559,4 triÖu USD, chiÕm 28% NhËt B¶n ®¹t 327,5 triÖu USD, chiÕm 16,5% EU ®¹t 456 triÖu USD, chiÕm 360% Nga ®¹t 4 triÖu USD Hoa kú ®¹t 107,4 triÖu USD, chiÕm 5,4%. C¸c n­íc kh¸c (bao gåm c¸c ch©u lôc) 528,4 triÖu USD, chiÕm 26%. * N¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI (kh«ng kÓ dÇu th«) lµ 2.590 triÖu USD th× c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng thay ®æi lín so víi n¨m 1998. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu vÉn lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ mµ chiÕm lín nhÊt vÉn lµ thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ c¸c n­íc ASEAN: + NhËt B¶n vµ c¸c n­íc ASEAN: 975 triÖu USD, chiÕm 37,6% kim ng¹ch cña khèi (kh«ng kÓ dÇu th«). Trong ®ã: - NhËt B¶n: 428 triÖu USD, chiÕm 16,5% - ASEAN: 547 triÖu USD, chiÕm 21,1% - C¸c n­íc EU: 684 triÖu USD, chiÕm 26,4% - Mü: 127 triÖu USD, chiÕm 5% - C¸c n­íc kh¸c: 791 triÖu USD, chiÕm 30,5% Nh­ vËy xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI sang NhËt B¶n vµ c¸c n­íc ASEAN kim ng¹ch tuy cã t¨ng 10% vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi so víi n¨m 1998 ( 975 triÖu /886 triÖu) vµ chiÕm phÇn lín kim ng¹ch cña khèi (37,6%), nh­ng thÞ phÇn l¹i gi¶m (tõ 44% xuèng 37,6%). XuÊt khÈu sang NhËt B¶n vÉn kh«ng thay ®æi vÒ thÞ phÇn (vÉn chiÕm 16,6%). Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU t¨ng gÇn 50%. XuÊt khÈu sang Nga vµ Mü còng t¨ng h¬n n¨m tr­íc, nh­ng chËm. 2. Nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc doanh nghiÖp FDI thùc hiÖn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. 2.1. C¸c biÖn ph¸p vÒ tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 2.1.1. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. Thø nhÊt, ph¶i thµnh lËp bé phËn chuyªn m«n cã chøc n¨ng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ tiÕp thÞ. Nã cã thÓ lµ mét phßng ®éc lËp hoÆc lµ mét tæ chøc phßng kÕ ho¹ch tæng hîp. Nguån nh©n lùc cña bé phËn nµy cã thÓ lµ tuyÓn míi hoÆc lµ nh©n viªn cña c¸c phßng ban víi yªu cÇu lµ ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c marketing ®ång thêi am hiÓu vµ cã kinh nghiÖm trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Thø hai, c«ng t¸c lùa chän thÞ tr­êng nªn giao trùc tiÕp cho bé phËn nghiªn cøu thÞ tr­êng hoÆc phßng kÕ to¸n tæng hîp thùc hiÖn víi sù tham gia cña c¸c c¸n bé b¸n hµng vµ c¸c phßng kinh doanh. Thø ba, mçi bé phËn, mÆt hµng, ngµnh hµng, ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp còng cÇn cã nh÷ng yªu cÇu cô thÓ ®Æc tr­ng trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng. 2.1.2. §a d¹ng ho¸ mÆt hµng kinh doanh, ph­¬ng thøc kinh doanh. Trong c«ng t¸c xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng trªn c¬ së mÆt hµng chuyªn m«n. §a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu gãp phÇn khai th¸c t«i ®a nhu cÇu, t¨ng kh¶ n¨ng kinh doanh vµ më réng thÞ tr­êng. 2.1.3. C«ng t¸c ch¸o hµng, lùa chän nhµ cung øng. C¸c doanh nghiÖp cÇn chut ®éng nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc ®Ó gäi chµo hµng sím h¬n, tõ ®ã cã thÓ nhËn ®­îc nhiÒu th­ b¸o gi¸ h¬n lµ nh÷ng nhµ cung øng tiÒm n¨ng, kh«ng nªn thê ë víi hä ®Ó khi cã kÕ ho¹ch nhËp khÈu, doanh nghiÖp cã thÓ gäi chµo hµng tíi hä mét c¸ch nhanh nhÊt. 2.1.4. C«ng t¸c ®µm ph¸n giao dÞch §©y lµ mét c«ng t¸c rÊt quan träng, ®ßi hái c¸n bé thùc hiÖn võa ph¶i biÕt nghiÖp vô xuÊt khÈu võa ph¶i hiÓu chuyªn m«n, giái ngo¹i ng÷, hiÓu biÕt réng nhanh nh¹y. Trong ®µm ph¸n, s¸ch l­îc chung lµ dÊu kÝn bèi c¶nh b¶n th©n, th¨m dß, t×m hiÓu hoµn c¶nh ®èi ph­¬ng, thêi gian ®µm ph¸n cÇn ®­îc c©n nh¾c theo tõng cuéc ®µm ph¸n, quan s¸t th¸i ®é cña ®èi ph­¬ng vµ sö dông ph­¬ng ph¸p ®iÓm chÕt ®Ó quyÕt ®Þnh. 2.2. C¸c biÖn ph¸p hç trî vµ phôc vô ho¹t ®éng xuÊt khÈu: 2.2.1. Huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶: Mét sè biÖn ph¸p kh¸i th¸c vèn cã hiÖu qu¶ nh­: - Khai th¸c nguån vèn tõ liªn doanh, liªn kÕt. §©y lµ biªn ph¸p t¨ng vèn rÊt nhanh. Víi mét sè th­¬ng vô lín, doanh nghiÖp cã thÓ kªu gäi c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc kh¸c cïng gãp vèn kinh doanh. Ngoµi ra doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc, víi c¸c ®¬n vÞ t­ nh©n hay c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. - Quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c tæ chøc tÝn dông, tËn dông, tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn víi l·i suÊt ­u ®·i cña c¸c tæ chøc nµy. - Thùc hiÖn mua chÞu hoÆc c¸c biªn ph¸p gi·n thêi nhanh chãng ®èi víi nh÷ng kho¶n nî ®Õn h¹n cña doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng vßng quay cña vèn. Muèn vËy ph¶i tæ chøc tèt qu¸ tr×nh kinh doanh. MÆt kh¸c cÇn t¨ng c­êng theo h­íng t¹o c¬ chÕ, t¹o nguån vèn cho c¸c ho¹t ®éng ®ång thêi t¹o quy chÕ cho qu¶n lý ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn b¶o toµn vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong ho¹t ®éng. Thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng tham « l·ng phÝ, thu håi nhanh c«ng nî ®Ó t¨ng sù linh ho¹t cña ®ång vèn. 2.2.2. Cñng cè, thiÕt lËp mèi quan hÖ víi b¹n hµng, víi c¸c c¬ quan cã liªn quan. Trong thêi buæi c¹nh tranh, cã ®­îc b¹n hµng lµ rÊt khã, duy tr× mèi quan hÖ cßn khã h¬n. §iÒu cèt yÕu giµnh chiÕn th¾ng trªn th­¬ng tr­êng hiÖn nay lµ cã sù tin t­ëng, sù gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c b¹n hµng, lµm ¨n cã uy tÝn. Muèn vËy th× phong c¸ch kinh doanh, c¸ch c­ sö víi b¹n hµng vµ kh¸ch hµng còng ph¶i thÓ hiÖn ch÷ tÝn, gióp ®ì vµ ®¶m b¶o lîi Ých cho b¹n hµng mét c¸ch sßng ph¼ng kÓ c¶ hy sinh mét phÇn lîi Ých cña m×nh, kh«ng v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ bá ®i c¶ mét mèi quan hÖ l©u dµi, mÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc míi g©y dùng ®­îc. Tuy nhiªn còng cÇn ®¸nh gi¸ t­¬ng lai triÓn väng cña c¸c b¹n hµng, kh¸ch hµng cò tõ ®ã cÇn tËp trung coi träng mèi quan hÖ voµ nhÊt ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ trong hîp t¸c kinh doanh c¶ vÒ hiÖn t¹i vµ l©u dµi. 2.2.3. N©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Uy tÝn cña doanh nghiÖp còng lµ mét yÕu tè quan träng t¹o thuËn lîi cho viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ kinh doanh l©u da× trong viÖc nhËn ®­îc c¸c ®¬n hµng hîp ®ång uû th¸c, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cã liªn quan. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña m×nh, ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp nªn quan t©m h¬n, chØ ®¹o cô thÓ h¬n ®Õn tõng th­¬ng vô kinh doanh, xö lý linh ho¹t kÞp thêi c¸c t×nh huèng ph¸t sinh. Mçi c¸ nh©n, mçi bé phËn trong doanh nghiÖp ®Òu ph¶i thÊy râ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh, phßng m×nh, g¾n b¶n th©n vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, doanh nghiÖp cÇn sö dông c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, khuÕch tr­¬ng ®Ó t¨ng c­êng uy tÝn cña m×nh, tæ chøc qu¶ng c¸o vÒ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp, c¸c thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, t¹o dùng h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. 3. Mét sè h¹n chÕ, nguyªn nh©n trong viÖc tiÕn hµnh xuÊt khÈu. 3.1. VÒ qu¶n lý Nhµ n­íc. * VÒ nhËn thøc: Ch­a thÊy hÕt tÇm quan träng cña viÖc ph¶i n©ng cao nhanh chãng møc sèng cña néi dung lªn cã liªn quan nh­ thÕ nµo ®èi víi vËn mÖnh ®Êt n­íc, nªn kh«ng toµn t©m toµn ý lo cho môc tiªu nµy. Ch­a thÊy hÕt ý nghÜa cña ®Çu t­ (®i s©u h¬n lµ xuÊt khÈu ) cã quan hÖ thÕ nµo víi viÖc n©ng cao nhanh chãng møc sèng cña nh©n d©n, vÉn û l¹i vµo tiÒm n¨ng lao ®éng, ®Êt ®ai. §iÒu mµ giê ®©y kh«ng cßn lµ lîi thÕ tuyÖt ®èi nöa bëi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ, cña nÒn kinh tÕ tri thøc. Khi Khoa häc c«ng nghÖ ®· trë thµnh mét yÕu tè cña lùc l­îng s¶n xuÊt th× chØ cã con ng­êi víi hµm l­îng khoa häc cao míi lµ lîi thÕ lín nhÊt cña c¸c quèc gia. * VÒ qu¶n lý, ®iÒu hµnh: HÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ch­a hoµn thiÖn, liªn tôc ®­îc bæ xung söa ®æi. Sù thay ®æi cña ph¸p luËt vµ thÓ chÕ qu¶n lý ®· t¹o ra t©m lý tr«ng chê, hoang mang cho c¸c nhµ ®Çu t­. Tõ ®ã dÉn tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m khã vµ kÐo theo ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng gi¶m thÐo. * VÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt khÈu: C¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý lµm c¶n trëhd xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI. Mét mÆt, c¸c chÝnh s¸ch ®Ò cao viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh­ng nh÷ng hµng rµo thuÕ quan l¹i b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ cã phÇn m©u thuÉn víi chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. * VÒ thñ tôc hµnh chÝnh h¶i quan: VÊn ®Ò thñ tôc hµnh chÝnh vÉn cßn nhiÒu r­êm rµ, vÉn lu«n lµ vÊn ®Ò bøc xóc ch­a thÓ gi¶i quyÕt mét sím, mét chiÒu. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng vËy, vÊn ®Ò cµng trë nªn khã kh¨n h¬n khi ¸p dông víi nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, nh÷ng ng­êi ®· quen víi t¸c phong c«ng nghÖp nhanh, gän, ®¬n gi¶n. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho t×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña nã. * C¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm: Trong lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng, chØ cã viÔn th«ng lµ ë møc t­¬ng ®èi hoµn thiÖn. C¸c yÕu tè kh¸c nh­ ®­êng bé, ®­êng s¾t, s©n bay, cÇu c¶ng, c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i… hÇu nh­ ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ thiÕu thiÖn nghi vµ ®¾t ®á vÉn lµ thùc tr¹ng cña c¬ së h¹ tÇng ViÖt Nam. Nh÷ng yÕu tè nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn quyÕt ®Þnh cña nhµ ®Çu t­ còng nh­ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh cña s¶n phÈm lµm ra. * N¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ: N¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn rÊt thÊp ®· ¶nh h­ëng kh«ng Ýt ®Õn chÝnh s¸ch lùa chän s¶n phÈm xuÊt khÈu. Nh÷ng ®iÒu nµy phÇn nhiÒu lµ do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ch­a hîp lý. 3.2. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp. * MÆc dï cã nhiÒu lîi thÕ so s¸nh so víi c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa nh­ng nh÷ng n¨m qua, xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn ch­a thùc sù t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña nã. §iÒu nµy lµ do khã kh¨n c¬ b¶n vÒ c¬ cÊu thÞ tr­êng. Còng nh­ c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc, c¬ cÊu thÞ tr­êng cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hiÖn nay còng ®ang mÊt c©n ®èi nghiªm träng. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña khu vùc cã FDI cã xu h­íng m¹nh c¸c n­íc trong khu vùc, c¸c n­íc Ch©u ¸, ASEAN, NhËt, c¸c n­íc NICs cßn Ch©u ¢U vµ Ch©u Mü chiÕm tû träng nhá. ChÝnh v× vËy khi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ x¶y ra, xuÊt khÈu ë khu vùc cã vèn FDI còng bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng. * C¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam ch­a ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp m×nh, ®ã lµ tiÒm n¨ng vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ lîi thÕ c¹nh tranh… PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p trong viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi I. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa Nhµ n­íc. 1. Qu¸n triÖt quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i. Quan ®iÓm chñ ®¹o vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· ®­îc ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII cña §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: “TiÕp tôc thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i víi tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn ”. Quan ®iÓm chñ ®¹o nµy cã thÓ cô thÓ ho¸ thµnh nh÷ng néi dung sau: * §¶m b¶o nguyªn t¾c ®éc lËp, chñ quyÒn, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nguyªn t¾c cña sù héi nhËp lµ gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, gi÷a ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ cïng cã lîi vµ b¶o vÖ an ninh chÝnh trÞ víi ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia. Héi nghÞ gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII ®· chØ râ: Më réng quan hÖ hîp t¸c h÷u nghÞ víi c¸c n­íc theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, gi¶i quyÕt c¸c chanh chÊp b»ng th­¬ng l­îng, b¶o ®¶m æn ®Þnh b×nh ®¼ng vµ ph¸t triÓn. * Khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng lîi thÕ trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, kÕt hîp søc m¹nh cña d©n téc víi søc m¹nh cña thêi ®¹i trong ®iÒu kiÖn míi. * §a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ c¸c bªn cïng cã lîi. * §a d¹ng ho¸c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ quèc tÕ. * N©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn c¬ së ph¸t huy t¸c dông kinh tÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®êi sèng xuÊt khÈu. * Xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. §Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cÇn ph¶i ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑ l·nh thæ vµ cïng cã lîi. C«ng t¸c an ninh quèc phßng ph¶i t¹o thuËn lîi cho viÖn më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Ng­îc l¹i ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn vµ an ninh quèc phßng. MÆt kh¸c , ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i chØ ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn lîi Ých chÝnh ®¸ng, hîp ph¸p cña c¸c bªn ®èi t¸c. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh ®­îc ®iÓm dung hoµ vÒ lîi Ých trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. 2. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. B¶o ®¶m mét khu«n khæ ph¸p luËt hÊp dÉn, th«ng tho¸ng, râ rµng, æn ®Þnh, mét hÖ thèng ­u ®·i vµ khuyÕn khÝch cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc. LuËt ho¸ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c lµm luËt, sao cho luËt sau khi ban hµnh cã søc sèng trong thùc tÕ vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. LuËt trong lÜnh vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i phï hîp vµ ®ång bé víi tiÕn tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p luËt chung cña n­íc ta, tr­íc hÕt lµ luËt doanh nghiÖp, luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc…. Tr­íc hÕt cÇn söa ®æi mét sè ®iÒu trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp FDI: N­íc ngoµi ®· cho phÐp c¸c doanh nghiÖp FDI ®­îc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt t¹i c¸c Ng©n hµng ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam (§iÒu 46, luËt söa ®æi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, 2000 ), nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ®©y còng lµ mét gi¶i ph¸p, lµ xu thÕ mµ c¸c n­íc trong khu vùc ®· ¸p dông. Song cÇn sím ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh vµ Th«ng t­ h­íng dÉn ®Ó chñ tr­¬ng nµy sím trë thµnh hiÖn th­C«ng ty, nh»m t¹o ®é hÊp dÉn cho m«i tr­êng ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp FDI ®­îc phÐp trùc tiÕp tuyÓn dông lao ®éng ViÖt Nam bëi lao ®éng lµ mét trong 3 yÕu tè cÊu thµnh mét tè chøc, quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña tæ chøc. V× vËy cÇn ph¶i söa §iÒu 135 Bé luËt lao ®éng cho phï hîp víi yªu cÇu míi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó t¹o ddk thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ gi¶m bít chi phÝ ®Çu t­, cÇn ph¶i söa ®æi ®iÒu 4 luËt thuÕ GTGT cho phÐp kh«ng tÝnh thuÕ VAT ®èi víi c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc dïng ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp FDI. Muèn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp FDI sö dông ng­êi ViÖt Nam gi÷ c¸c vÞ trÝ qu¶n lý vµ chuyªn m«n chñ chèt cÇn söa ®æi ph¸p lÖnh vÒ thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®èi víi ng­êi ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp FDI. MÆc dï Nhµ n­íc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong n­íc mua l¹i cæ phÇn cña doanh nghiÖp 100% vèn Nhµ n­íc, song trªn thùc tÕ ®iÒu nµy rÊt khã thùc hiÖn v× sù h¹n chÕ cña c«ng ty TNHN. V× vËy nªn bæ xung c¸c h×nh thøc ®Çu t­ míi nh­: - Doanh nghiÖp cæ phÇn cã vèn Nhµ n­íc. h×nh thøc nµy gióp c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ chñ ®éng linh ho¹t trong viÖc sö dông vèn ®Çu t­ vµ cung cÊp thªm hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®­îc h×nh thµnh ë n­íc ta. - Hai lµ cho phÐp thµnh lËp chi nh¸nh C«ng ty Nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t­. Nã gióp cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ tham gia ®Çu t­ mµ ch­a cÇn ph¶i chuyÓn toµn bé ho¹t ®éng cña m×nh ®Õn mét quèc gia kh¸c ë quy m« nhá. - Ba lµ h×nh thøc C«ng ty tù qu¶n lý vèn. Ho¹t ®éng cña C«ng ty nµy gióp cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®iÒu phèi vµ hç trî ho¹t ®éng cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ kh¸c nhau trªn cïng mét quèc gia mét c¸ch cã hiÖu qu¶, võa tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ, võa n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña hä. - Bèn lµ h×nh thøc C«ng ty hîp doanh, ®©y lµ h×nh thøc ®­îc ¸p dông réng r·i trªn thÕ giíi, chñ yÕu ®èi víi mét sè lÜnh vùc ®ßi hái uy tÝn, tr×nh ®é vµ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n cao cña ng­êi cung cÊp c¸c dÞch vô nh­: KiÓm to¸n, kÕ to¸n t­ vÊn luËt …. Söa ®æi, bæ xung mét sè ®iÒu cña LuËt DÇu khÝ vµ luËt kho¸ng s¶n ®Ó t¨ng søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. 3. Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh, m«i tr­êng ®Çu t­. * TiÕp tôc thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t­. QuyÕt ®Þnh sè 53/1999/Q§ -TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ lµ b­íc ®i ®Çu tiªn thùc hiÖn lé tr×nh tiÕn tíi t¹o dùng mét mÆt hµng thèng nhÊt gi¸ hµng ho¸ dÞch vô ®èi víi doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp FDI theo tinh thÇn nghÞ quyÕt Trung ­¬ng lÇn thø IV. Muèn vËy cÇn tiÕp tôc ®iÒu chØnh mét b­íc gi¸, phÝ c¸c hµng ho¸ dÞch vô theo h­íng quy ®Þnh mét møc gi¸, phÝ chung cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph©n biÖt h×nh thøc së h÷u. * Söa ®æi mét sè chÝnh s¸ch ®ang g©y c¶n trë ®Çu t­ n­íc ngoµi. - ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai: Nhµ n­íc cÇn so¸t xÐt l¹i gi¸ cho thuª ®Êt, mÆc dï Nhµ n­íc ®· nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh gi¸ cho thuª ®Êt cho phï hîp víi gi¸ chung, xong c¬ chÕ ®iÒu hµnh trong viÖc ®Òn bï gi¶i phßng mÆt b»ng vÉn cßn nhiÒu ®iÓm bÊt hîp lý, ch­a thèng nhÊt. Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn thu håi ®Êt vµ giao cho c¸c tæ chøc kinh tÕ cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc chuyªn m«n, chuyªn ngµnh ®Ó liªn doanh víi n­íc ngoµi. Cã nh­ vËy míi kh¾c phôc ®­îc sù yÕu kÐm cña ®éi ngò c¸n bé ho¹t ®éng trong bé m¸y ®iÒu hµnh cña c¸c liªn doanh víi Nhµ n­íc hiÖn nay. - ChÝnh s¸ch tµi chÝnh, tµi chÝnh vµ ngo¹i hèi: Gi¶m dÇn tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ ®Ó tiÕn tíi xo¸ bá viÖc kÕt hèi b¾t buéc khi cã ®iÒu kiÖn, tõng b­íc thùc hiÖn tù do ho¸ chuyªn m«n ngo¹i tÖ ®èi víi c¸c giao dÞch v·ng lai. C¸c doanh nghiÖp FDI ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng vèn, ®­îc vay vèn tÝn dông c¶ trung h¹n vµ dµi h¹n t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam tuú thuéc vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n vµ cã thÓ b¶o ®¶m b»ng ts cña c¸c C«ng ty mÑ ë n­íc ngoµi. X©y dùng quy chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp FDI, ban hµnh chuÈn mùc kiÓm to¸n phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o dùng mét nÒn tµi chÝnh râ rµng, lµnh m¹nh. * Thùc hiÖn ®ång bé chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­: Hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ tr­íc hÕt lµ chÝnh s¸ch thuÕ. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng cô thuÕ, hÖ thèng thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp FDI cÇn ®­îc c¶i tiÕn theo h­íng. DÔ tÝnh to¸n, ®¬n gi¶n c¸c møc thuÕ §¶m b¶o lîi Ých quèc gia Cã t¸c dông khuyÕn khÝch ®Çu t­ Phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ 4. Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt kinh tÕ vÒ xuÊt khÈu Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖncc chÝnh s¸ch vµ biªn ph¸p nh»m thóc ®Èy viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, h­íng m¹nh h¬n n÷a vµo xuÊt khÈu vµ ­u tiªn, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc còng nh­ doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch kinh tÕ h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu ph¶i thÓ hiÖn nh÷ng yÕu tè th«ng tho¸ng vÒ m«i tr­êng ®Çu t­, do vËy cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch h¬n n÷a nh»m thu hót FDI vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu t¹i ViÖt Nam. * Gi¶m tèi ®a sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a chñ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, t¹o mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Æc biÖt ph¶i b×nh ®¼ng trong c¸c lÜnh vùc ­u ®·i vÒ hç trî xuÊt khÈu (quü hç trî xuÊt khÈu quèc gia, hç trî l·i suÊt…) còng nh­ cÇn ph¶i xo¸ bá sù ph©n biÖt g­÷acc kho¶n chi phÝ g¾n víi xuÊt khÈu gi÷a c¸c doanh nghiÖp FDI vµ doanh nghiÖp trong n­íc. Cho phÐp dcc doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. * Nhµ n­íc cÇn cã mét chÝnh s¸ch thuÕ minh b¹ch, mÒm dÎo vµ ®ång thêi quy ®Þnh tû gi¸ ®ång néi tÖ linh ho¹t ®Ó ®¶m b¶o khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong c¶ n­íc trong ®ã cã doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam. Tû gi¸ ®ång néi tÖ cã t¸c dông thóc ®Èy hoÆc h¹n chÕ xuÊt khÈu hµng ho¸, do vËy sö dông c«ng cô tû gi¸ lµ mét viÖc lµm cña mäi Nhµ n­íc vµ c¸c ChÝnh phñ trªn toµn thÕ giíi. Mét tû gi¸ tiÒn tÖ hîp lý lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ ë n­íc ta, gãp phÇn xuÊt khÈu kinh tÕ ®Êt n­íc. 5. X©y dùng hµnh lang ph¸p lý thèng nhÊt, cã hiÖu lùc. Trong thêi gian qua, hÖ thèng ph¸p luËt vµ qu¶n lý Nhµ n­íc cña ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c, phøc t¹p, chång chÐo, g©y c¶n trë ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi vèn quen víi nh÷ng thñ tôc ®¬n gi¶n, râ rµng. Trong hÖ thèng ph¸p luËt cã nhiÒu v¨n b¶n kh«ng thèng nhÊt, gi¶i thÝch kh«ng râ rµng dÉn ®Õn viÖc ®i vµo thùc tÕ gÆp ph¶i nhiÒu r¾c rè do sù chång chÐo, do sù gi¶i thÝch sai lÖch, do nhwgx lç hæng ph¸p luËt. H¬n n÷a, nhiÒu khicc v¨n b¶n cña Nhµ n­íc ®· kh«ng kh¼ng ®Þnh ®­îc hiÖu lùc ph¸p lý cña m×nh lµm h×nh thµnh nªn t©m lý coi th­êng ph¸p luËt hoÆc kh«ng tin t­ëng víi nh÷ng g× ph¸p luËt quy ®Þnh còng nh­ khuyÕn khÝch. Trong qu¶n lý Nhµ n­íc còng diÔn ra sù chång chÐo, phñ ®Þnh lÉn nhau, cã nh÷ng doanh nghiÖp mçi n¨m chÞu ®Õn 4,5 ®ît kiÓm tra, thanh tra cña vµi ba c¬ quan Nhµ n­íc thuéc nh÷ng bé ngµnh kh¸c nhau. viÖc qu¶n lý nµy kh«ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy hiÖu qu¶ mµ cßn g©y nªn nhiÒu phiÒu hµ, r¾c rèi, mÊt thêi gian cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, trong thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn chó ý c¸c mÆt. * KhÈn tr­¬ng tiÕn hµnh tæng rµ so¸t v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, lo¹i bá c¸c v¨n b¶n lçi thêi, hÕt hiÖu ­ùc, kh¾c phôc t×nh tr¹ng trïng lÆp, chång chÐp lµm n¶y sinh nhiÒu thñ tôc phiÒn hµ ngay trong quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nghiªn cøu ®æi míi ph­¬ng thøc vµ quy tr×nh x©y dùng v¨n b¶n ph¸p quy cña ChÝnh phñ vµ c¸n bé ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝnh thèng nhÊt theo ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ®æi míi, kh«ng bÞ tri phèi bëi lîi Ých côc bé. * Ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm vµ mèi qua hÖ gi÷a c¸c c¬ quan ë tõng ngµnh, tõng cÊp, gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng trªn c¬ së t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc víi chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ho¹t ®éng dÞch vô c«ng Ých cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp. * Thùc hiÖn kÕt hîp hai yÕu cÇu: t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o vµ tËp trung, thèng nhÊt cña Trung ­¬ng vµ ph¸p luËt, thÓ chÕm, më réng sù ph©n cÊp, t¨ng quyÒn cho ®Þa ph­¬ng vÒ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. ViÖc g× ®Þa ph­¬ng c¬ së lµm ®­îc vµ lµm tèt th× ph©n giao r¹ch rßi, ph¸t huy tinh thÇn chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ®Þa ph­¬ng, quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c doanh nghiÖp, kh¾c phôc t×nh tr¹ng quan liªu, côc bé. * CÇn cã chÕ ®é th­ëng, ph¹t râ rµng, kÞp thêi th× míi cã t¸c dông khuyÕn khÝch r¨n ®e. Biªn ph¸p sö dông ®ßn bÈy kinh tÕ trong thêi kú hiÖn nay th­êng ®­îc coi lµ biªn ph¸p kÝch thÝch cã hiÖu qu¶ nhÊt v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, nÕu vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× còng sÏ bÞ ph¹t nghiªm kh¾c. Tuy nhiªn thêi gian qua, viÖc thùc hiÖn chÕ ®é th­ëng ph¹tcßn ch­a linh ho¹t kÞp thêi nen ch­a thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ cao. §iÒu chØnh vÊn ®Ò nµy trong thêi gian tíi sÏ gãp phÇn thóc ®Èy xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI nãi riªng. 6. ¦u tiªn FDI phôc vô cho xuÊt khÈu. * TËp trung FDI vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp, chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n, ph¸t triÓn n«ng th«n nh»m t¨ng c­êng xuÊt khÈu cña lÜnh vùc nµy, gãp phÊn ®Èy m¹nh c«ng t¸c hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. Trong thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn chó ý tiÕp tôc bæ xung c¸c ­u ®·i, khuyÕn khÝch ®Çu t­ Nhµ n­íc ®èi víi c¸c dù ¸n chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n nh­ miÔn tiÒn thuÕ ®Êt trong khung (ë n­íc ta miÔn thuÕ 8 n¨m cßn ë Th¸i Lan miÔn thuÕ 8 n¨m vµ gi¶m 50% trong 5 n¨m tiÕp theo), ­u ®·i ®Æc biÖt cho c¸c dù ¸n t¹o gièng c©y, gièng con míi, chÊt l­îng cao, ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu. * H­íng ®Çu t­ n­íc ngoµi voµ x©y dùng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao ®Ó t¹o ra hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ cao trong thêi gian tíi. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cÇn x©y dùng theo h­íng sau: - MiÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp víi møc cao h¬n, thùc hiÖn chÕ ®é ph©n bè h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp FDI. - Thu hÑp danh môc c¸c s¶n phÈm ph¶i ®¶m b¶o xuÊt khÈu tõ 80% trë lªn theo h­íng chØ ¸p dông yªu cÇu nµy ®èi víi mét sè s¶n phÈm thËt cÇn thiÕt ph¶i b¶o hé, ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm thùc sù cã lîi thÕ c¹nh tranh, ®ång thêi xö lý linh ho¹t b»ng c¸ch kh«ng b¾t buéc c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i cam kÕt xuÊt khÈu ngay tõ ®Çu mµ cã thÓ thùc hiÖn tõng b­íc. 7. C¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh. §Èy m¹nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh theo h­íng t¹o thuËn lîi, gi¶m phiÒn hµ, gi¶m thêi gian ®èi víi viÖc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu, thñ tôc h¶i quan, hµn thuÕ VAT, thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®èi víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, cho tíi nay, tæng côc H¶i quan ®· phèi hîp víi Bé th­¬ng m¹i vµ Bé tµi chÝnh rµ so¸t l¹i toµn bé quy tr×nh lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng ho¸ xuÊt khÈu bao gåm quy tr×nh kiÓm ho¸, quy tr×nh thu vµ hoµn thuÕ, ph­¬ng ph¸p ¸p m· tÝnh thuÕ… ®Ó gi¶m bít nh÷ng kh©u kh«ng cÇn thiÕt, t¹o thuËn lîi h¬n n÷a cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 8. X©y dùng c¬ chÕ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, cung cÊp th«ng tin hç trî xuÊt khÈu. Xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· thùc sù thu hót ®­îc sù quan t©m cña c¸c c¬ quan ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý Nhµ n­íc còng nh­ giêi kinh doanh vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm nhÊt lµ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu. NhiÒu ho¹t ®éng ®­îc triÓn khai nh»m cñng cè thªm nhËn thøc cña x· héi, cña c¸c cÊp ngµnh doanh nghiÖp nh­ to¹ ®µm viÕt bµi trªn b¸o chÝ, phãng sù truyÒn h×nh … ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò cÊp b¸ch lµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp trong bèi c¶nh cña xu thÕ toµn cÇn ho¸, tù do ho¸ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Xóc tiÕn th­¬ng m¹i bao gåm mét lo¹t c¸c biªn ph¸p vÒ qu¶ng c¸o tiÕp thÞ ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn trao ®æi cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu míi cña thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó v¹ch ra nh÷ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. 9. C«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé. HiÖn nay, mÆc dï lùc l­îng lao ®éng rÊt ®éng ®¶o nh­ng ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cña ViÖt Nam vÉn cßn h¹n chÕ. §Æc biÖt trong lÜnh vùc xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ßi hái rÊt nhiÒu kü n¨ng chuyªn m«n nh­ nghiÖp vô kinh doanh xuÊt khÈu, ngo¹i ng÷, hîp t¸c ®Çu t­…, sè l­îng nh÷ng c¸n bé cã thÓ ®¸p øng ®­îc lµ Ýt. C«ng t¸c c¸n bé còng lµ c«ng t¸c yÕu kÐm nhÊt cña ViÖt Nam thêi gian qua trong lÜnh vùc ®Çu t­ còng nh­ th­¬ng m¹i quèc tÕ. §iÒu nµy ®· khiÕn cho ViÖt Nam chÞu rÊt nhiÒu thua thiÖt. V× vËy, trong thêi gian tíi, c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé cÇn ®­îc chó träng ®Æc biÖt. * §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý, x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cÇn ®­îc lùa chän, bè trÝ nh÷ng c¸n bé thùc sù am hiÓu, cã kinh nghiÖm, cã thÓ lµm tham m­a tèt vÒ mÆt chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc cho ngµnh, kh«ng nªn bè trÝ nh÷ng ng­êi thiÕu kiÕn thøc, nÆng sù vô hµnh qua liªu. * T¨ng c­êng c«ng t¸c c¸n bé, kÓ c¶ ë c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Tæ chøc nhiÒu líp ®µo t¹o, båi d­ìng kiÕn thøc cho c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n kü thuËt cña c¸c doanh nghiÖp FDI, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu ®Ó cung cÊp ®ñ kinh nghiÖm còng nh­ kiÕn thøc ®ãng gãp vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ®Êu tranh b¶o vÖ lîi Ých cña bªn ViÖt Nam. * Qu¶n lý chÆt chÏ vµ ®iÒu hµnh c«ng t¸c xuÊt khÈu, phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c c¬ quan chøc n¨ng gãp phÇn chØ ®¹o qu¶n lý cã hiÖu qu¶, tr¸nh sù gian lËn còng nh­ chång chÐo, gãp phÇn gi÷ v÷ng nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. II. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp FDI. 1. Còng cè vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ bæ xung vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh cña m×nh trÝch tõ lîi nhuËn hµng n¨m. §©y ph¶i lµ nguån vèn c¬ b¶n cña C«ng ty v× nguån vèn bªn trong bao giê còng lµ vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc thùc sù. SÏ tuú thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña mçi n¨m mµ nguån vèn nµy cã thÓ thay ®æi. NÕu kinh doanh tèt th× nh©n viªn nµy sÏ ®­îc bæ sung thªm vµ ng­îc l¹i. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt huy ®éng vµ sö dông vèn bªn ngoµi còng lµ mét c¸ch kinh doanh kh¸c, võa lµ ®Ó bæ xung cho tæng vèn, võa ®Ó tËn dông hiÖu qu¶ nguån lùc nhµn rçi cña x· héi. Mét nhiÖm vô kh¸c cã thÓ huy ®éng ®­îc lµ tõ gi¸ ®èi t¸c kinh doanh. Trong nhiÒu tr­êng hîp, dm cã thÓ yªu cÇu hç trî tÝn dông tõ phÝa ®èi t¸c. Cô thÓ lµ ®èi víi mét sè hîp ®ång xuÊt khÈu (qu¸ lín hoÆc ®é rñi ro cao) doanh nghiÖp nªn yªu cÇu ng­êi mua øng tr­íc mét phÇn hoÆc toµn bé gi¸ trÞ hîp ®ång, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông sè tiÒn øng tr­íc ®ã nh­ vèn cña m×nh. * VÒ kü thuËt c«ng nghÖ: C¸c doanh nghiÖp FDI cã thÓ tËn dông tiÒm lùc vèn vµ c«ng nghÖ cao, c¸c doanh nghiÖp FDI vÉn cÇn h­íng vµo nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nh­ n«ng, l©m, thuû s¶n phôc vô xuÊt khÈu. Kh«ng ngõng ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ míi, khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn nhÊt, v­ît tréi nhÊt ®Ó ®¹t môc tiªu cña m×nh. * VÒ vÊn ®Ò tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu: Chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu kh«ng chØ tËp trung ë nh÷ng kh©u c«ng viÖc cô thÓ mµ tr­íc hÕt cßn ë viÖc tæ chøc hÖ thèng qu¶n trÞ. Bëi v× ®Ó ®èi phã víi mét thÞ tr­êng gay g¾t, viÖc n©ng cao c«ng t¸c qu¶n trÞ mang tÝnh tÊt yÕu. ViÖc ®æi míi vµ hoµn chØnh bé m¸y tæ chøc doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu gän nhÑ, hîp lý. §Ó ®¹t ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn viÖc ph©n c«ng ®óng nhiÖm vô phï hîp víi n¨ng lùc cho mçi nhµ qu¶n trÞ, tæ chøc s¾p xÕp l¹i thµnh viªn trong c¸c ban chøc n¨ng…. Sau khi ®· cã mét tæ chøc qu¶n lý hîp lý, doanh nghiÖp míi cã thÓ tiÕn hµnh tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶. Víi doanh nghiÖp chØ ®¬n thuÇn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu th× biªn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh kinh doanh, ®an d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu. §èi víi doanh nghiÖp kinh doanh mÆt hµng xuÊt khÈu th«ng qua thu mua, t¹o nguån th× biªn ph¸p cÇn thiÕt lµ më réng h×nh thøc t¹o nguån vµ tæ chøc tèt kh©u b¶o qu¶n, dù tr÷. 2. Chñ ®éng t×m kiÕm thÞ tr­êng, b¹n hµng. * §Èy m¹nh c«ng t¸c marketing th­¬ng m¹i: chÝnh s¸ch marketing phï hîp sÏ lµ c«ng cô quan träng ®Ó ®¹t môc tiªu cña mçi doanh nghiÖp, ®ßi hái mâi doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh chiÕn l­îc marketing cã tÝnh kh¶ thi kÕt hîp hµi hoµ víi c¸c tham sè cña nã. - VÒ s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh c¸c s¶n phÈm ®­a ra thÞ tr­êng nµo th× ph¶i phï hîp víi thÞ tr­êng ®ã. - VÒ gi¸ c¶: c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng kªnh ph©n phèi ®Ó tËn dông tèi ®a c¸c nguån lùc, ®ång thêi tiÕt kiÖm tèi ®a c¸c chi phÝ ph¸t sinh. - VÒ xóc tiÕn: xóc tiÕn th­¬ng m¹i cã thÓ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua héi chî triÓn l·m, khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o…. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy cÇn ph¶i ®­îc sö dông mét c¸ch phï hîp trong mç ®iÒu kiÖn, mçi hoµn c¶nh, mçi thÞ tr­êng kh¸c nhau. * C¸c doanh nghiÖp nªn chó träng chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng theo h­íng t¨ng nhanh c¸c thÞ tr­êng tiªu thô trùc tiÕp vµ cã søc mua lín nh­ EU, NhËt, NhËt, Mü …, gi¶m dÇn c¸c thÞ tr­êng trung gian, tõng b­íc kh«i phôc l¹i c¸c thÞ tr­êng Liªn Bang Nga, c¸c n­íc §«ng ¢u, tÝch cùc t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi. 3. §a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh kinh doanh – mÆt hµng kinh doanh. * §a d¹ng ho¸ mÆt hµng kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh quy m« võa vµ nhá t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp chuyÓn ®æi linh ho¹t c¬ cÊu mÆt hµng kinh doanh, t¹o lîi thÕ c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm lµm phong phó mÆt hµng kinh doanh. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ, nh÷ng mÆt hµng míi sÏ gióp cho c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp phong phó h¬n. §a d¹ng ho¸ mÆt hµng kinh doanh lµ ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cña m×nh. ChÊt l­îng còng kh«ng chØ thÓ hiÖn ë s¶n phÈm mµ cßn thÓ hiÖn qua bao b×, qua gi¸ c¶… chÝnh v× v©y, viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu lµ ph¶i hoµn thiÖn ®ång bé c¸c mÆt trªn. * §a ®¹ng ho¸ lo¹i h×nh kinh doanh. Cã thÓ cã c¸c h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu nh­ h×nh thøc xuÊt khÈu t­ doanh. Víi h×nh thøc nµy, c¸c doanh nghiÖp tù t×m kiÕm, giao dÞch vµ thùc hiÖn hîp ®ång víi b¹n hµng. §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, chñ ®éng h¬n trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp cßn tiÕn hµnh xuÊt khÈu uû th¸c cho dcc ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c ®Ó thu phÝ dÞch vô uû th¸c. Víi lo¹i h×nh nµy th× kh©u nghiÖp vô ®­îc rót ng¾n l¹i, c¸c doanh nghiÖp chØ ph¶i thùc hiÖn viÖc ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång víi Nhµ n­íc vµ lµm nh÷ng tho¶ thuËn cÇn thiÕt víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong n­íc. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÕ xuÊt khÈu theo h×nh thøc bu«n b¸n ®èi l­u, qua ®ã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña gi¸ n­íc ngoµi nÕu hä ®ang t×m kiÕm lo¹i hµng ho¸ mµ c«ng ty kinh doanh b»ng viÖc tiÕn hµnh trao ®ái hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi nhau. 4. ViÖt Nam vèn lµ n­íc cã thiªn nhiªn ­u ®·i: Cã ®Þa lý thuËn tiÖn, cã tiÒm lùc vÒ lao ®éng to lín vµ cã mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt h­íng m¹nh xuÊt khÈu, do vËy ®©y lµ nh÷ng c¬ héi ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam tranh thñ, tËn dông vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. 5. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr­êng bªn ngoµi: §ßi hái c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam cÇn quan t©m ®óng møc yÕu tè con ng­êi trong c¸c kh©u tõ s¶n xuÊt ®Õn xuÊt khÈu hµng ho¸, quan t©m trong viÖc ®µo t¹o båi d­ìng tay nghÒ, quan t©m trong viÖc t¨ng thªm thu nhËp vÒ l­îng vµ c¸c chÕ ®é ch¨m sãc søc khoÎ ng­êi lao ®éng. Cã nh­ vËy míi ph¸t huy ®­îc yÕu tè con ng­êi trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu. KÕt luËn XuÊt khÈu hµng ho¸ cã mét vai trß v« cïng quan trong ®èi víi mét nÒn kinh tÕ thùc hiÖn m¹nh mÏ, gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ quèc gia héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, phï hîp víi xu thÕ chung vÒ tÝnh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ngµy nay. XuÊt khÈu hµng ho¸ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh lµ h­íng ®i ®óng lµ môc tiªu hµng ®©u c¶u mét nÒn kinh tÕ më. Do vËy §¶ng vµ Nhµ n­íc ta rÊt quan t©m tíi lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn ®· ®Ò ra mét lo¹t c¸c gi¶i ph¸p khuyÕn khichs m¹nh xuÊt khÈu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc còng nh­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam. N­íc ta ®· tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chiÕn l­îc më cöa nÒn kinh tÕ vµ còng thêi gian nµy, hµng ho¸ n­íc ngoµi ngµy cµng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ta, hµng ho¸ cña chóng ta còng v­¬n m¹nh ra thÞ tr­êng bªn ngoµi. §Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao khi thêi gian vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ, tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n­íc nhµ. H¬n 10 n¨m thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, chóng ta ®· thu hót mét nguån vèn ®¸ng kÓ tõ bªn ngoµi vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp FDI cã nh÷ng ­u thÕ tréi h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc trong lÜnh vùc ph¸t triÓn xuÊt khÈu. Nh÷ng ­u thÕ vÒ vèn, thiÕt bÞ m¸y mãc kü thuËt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ­u thÕ vÒ th©m nhËp thÞ tr­êng…. Khi ®­îc kÕt hîp nh÷ng chÝnh s¸ch ­u tiªn khuyÕn khÝch m¹nh xuÊt khÈu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, sÏ gãp phÇn thóc ®Èy xuÊt khÈu trong c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam. Víi nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh xuÊt khÈu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc víi nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã trong n­íc cïng víi tiÒm n¨ng v«ng©n s¸ch cã cña c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam, chóng ta hy väng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam sÏ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ lín h¬n trong nh÷ng n¨m tíi, ®ãng gãp tÝch cùc vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ta trong thÕ kû 21. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Vâ Thanh Thu, kinh tÕ ®èi ngo¹i, NXB thãng kª, Hµ Néi n¨m 1994. PGS.TS. Bïi Xu©n L­u, Giao Tr×nh kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng, NXB Gi¸o dôc Hµ Néi n¨m 1997 NghÞ ®Þnh sè 10/1998/N§-CP vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ QuyÕt ®Þnh sè 1921/Q§-TM ngµy 1/9/1999 vÒ b·i bá viÖc duyÖt XNK LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam söa ®æi n¨m 2000 TËp chÝ th­¬ng m¹i ViÖt Nam: sè 21/2001 Lµm g× ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI T¹p chÝ th­¬ng m¹i ViÖt Nam: Sè 4/2001 Mét sè biÖn ph¸p ®Èy m¹nh cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn: Sè 4/2001 Nh÷ng biªn ph¸p cÇn thùc hiÖn ®Ó gia t¨ng xuÊt khÈu n¨m 2001 V¨n kiÖn héi nghÞ Trung ­¬ng, kho¸ VII NghÞ ®Þnh 12 CP Niªn gi¸n thèng kª 1999 T¹p chÝ th­¬ng m¹i: Sè 6/2001 Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó t¨ng c­êng thu hót FDI Môc lôc