Giải pháp phát triển xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam đến năm 2015
Lời Nói đầu Trong những năm qua, thực hiện công cuộc “Đổi mới” kinh tế, cùng với các lĩnh vực hoạt động khác của nền kinh tế quốc dân, công nghiệp cơ khí Việt Nam đang có những b−ớc phát triển mới, khẳng định nội lực của mình bằng việc sản xuất các sản phẩm có chất l−ợng cao, đáp ứng một cách hiệu quả cho yêu cầu phát triển kinh tế, quốc phòng và phục vụ tiêu dùng của nhân dân. Mặt khác, ngành cơ khí Việt Nam cũng đang từng b−ớc chứng tỏ tiềm lực của mình thông qua việc xuất khẩu các sản phẩm cơ khí ra thị tr−ờng n−ớc ngoài. Theo số liệu của Bộ Công nghiệp, tốc độ tăng tr−ởng bình quân của ngành cơ khí giai đoạn 1995 - 2005 đạt mức trên 40%/năm. Kết quả trên thể hiện sự phát triển khá mạnh mẽ của ngành cơ khí. Ngày 26/12/2002, Thủ t−ớng Chính phủ ký Quyết định số 186/2002/QĐ/TTg phê duyệt Chiến l−ợc phát triển ngành cơ khí Việt Nam đến 2010, tầm nhìn tới 2020 khẳng định “Cơ khí là một trong những ngành công nghiệp nền tảng, có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, củng cố an ninh, quốc phòng của đất n−ớc” và xác định mục tiêu “−u tiên phát triển 8 chuyên ngành và sản phẩm cơ khí trọng điểm để đáp ứng về cơ bản nhu cầu của nền kinh tế”. Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp ngành cơ khí đã tự v−ơn lên tìm kiếm nguồn vốn đầu t− mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ và thiết bị để sản xuất sản phẩm có chất l−ợng cao nên sản phẩm của họ đã chiếm đ−ợc thị phần lớn ở trong n−ớc, với các th−ơng hiệu đã quen thuộc với ng−ời tiêu dùng nh−: Vanappro, Vikino, Bông Sen, Futul Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong n−ớc, thời gian qua, các sản phẩm cơ khí chế tạo của Việt Nam đã thâm nhập và tăng thị phần trên thị tr−ờng các n−ớc khác trên thế giới, đem về cho đất n−ớc mỗi năm khoảng 500 triệu USD. Trong 8 nhóm sản phẩm cơ khí trọng điểm, các nhóm sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu t−ơng đối lớn và thị phần trên thị tr−ờng thế giới ngày càng tăng là: Máy động lực, các sản phẩm cơ khí phục vụ nông, lâm, ng− nghiệp và công nghiệp chế biến, thiết bị kỹ thuật điện . Các thị tr−ờng xuất khẩu chính đối với các sản phẩm cơ khí của Việt Nam là: Nhật Bản, các n−ớc Trung Đông, Nam Mỹ, các n−ớc Châu Phi, đặc biệt là các n−ớc trong khu vực ASEAN nh− : Philipin, Inđônêxia, Thái Lan . Có thể nói, đây là những b−ớc tiến đáng kể của ngành cơ khí nói chung và của các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm cơ khí nói riêng. Tuy nhiên, nhìn về tổng thể, ngành cơ khí Việt Nam vẫn ch−a đáp ứng đ−ợc yêu cầu phát triển của nền kinh tế quốc dân. Tỉ lệ giá trị xuất khẩu của các mặt hàng cơ khí còn ở mức thấp, mới chỉ đạt 0,15% tổng giá trị xuất khẩu của cả n−ớc. Mặt khác, Nhà n−ớc ch−a có kế hoạch phát triển một cách tổng thể, lâu dài, do đó ch−a có những giải pháp hữu hiệu về đầu t− nghiên cứu khoa học, thiết bị chế tạo, về vốn, giá cả nhằm tạo môi tr−ờng thuận lợi cho sự phát triển của ngành cơ khí, đặc biệt các giải pháp kích cầu, trợ giá, cho vay vốn trung và dài hạn với lãi suất thấp để khuyến khích doanh nghiệp đầu t− mua sắm máy móc, thiết bị, đổi mới công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển sản xuất. Nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm cơ khí Việt Nam trên tr−ờng quốc tế trong điều kiện hội nhập và cạnh tranh, đã có một số dự án, một số cuộc hội thảo đ−ợc tổ chức nh−: (1) Prof Ohno, Xuất khẩu sản phẩm chế tạo của Việt Nam, 2003; (2) Ths. Đỗ Hồng Hạnh, Xuất khẩu sản phẩm công nghiệp: Cơ hội và thách thức, Dự án GRIPS - NEU, 2004 . và một số công trình nghiên cứu nh−: (1) Hội KHKT Cơ khí Việt Nam, Đánh giá tổng quát hiện trạng cơ khí Việt Nam, đề xuất giải pháp phát triển ngành cơ khí trong giai đoạn 2000 - 2010 , 2000; (2) Hội KHKT Cơ khí Việt Nam, Khảo sát, nghiên cứu lựa chọn sản phẩm cơ khí trọng điểm đến năm 2010 và h−ớng đến 2020. Đề xuất mô hình tổ chức sản xuất, 2001; (3) TS. Nguyễn Xuân Chuẩn, Thách thức và cơ hội của ngành cơ khí Việt Nam sau WTO, Tạp chí Cơ khí Việt Nam, tháng 4/2006 . Một vấn đề cần đ−ợc quan tâm là bắt đầu từ năm 2006, theo tiến trình hội nhập AFTA cũng nh− sau khi Việt Nam trở thành thành viên WTO thì các −u đãi về thuế đối với các sản phẩm cơ khí của Việt Nam sẽ bị huỷ bỏ. Sự cạnh tranh của các sản phẩm cơ khí cùng loại đ−ợc sản xuất ở các n−ớc khác trên thị tr−ờng quốc tế và ngay cả trên thị tr−ờng nội địa sẽ là thách thức lớn đối với ngành cơ khí Việt Nam. Để đạt đ−ợc mục tiêu đã đề ra trong Chiến l−ợc phát triển ngành cơ khí Việt Nam đến 2010, tầm nhìn tới 2020 và phấn đấu “Đến năm 2020, n−ớc ta cơ bản trở thành một n−ớc công nghiệp theo h−ớng hiện đại” thì nhiệm vụ đặt ra cho ngành cơ khí và các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm cơ khí trong thời gian tới là rất nặng nề. Vì vậy, cùng với sự nỗ lực và năng động của các doanh nghiệp và toàn ngành cơ khí, đòi hỏi cần có sự quan tâm đầu t− thích đáng của Nhà n−ớc cũng nh− các chính sách vĩ mô để thực hiện. Xuất phát từ những lý do cơ bản nêu trên, Bộ Th−ơng mại đã duyệt và cho phép tổ chức nghiên cứu Đề tài: “Giải pháp phát triển xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam đến năm 2015”. Mục tiêu chính của đề tài là: - Đ−a ra đ−ợc những nét khái quát về thị tr−ờng các sản phẩm cơ khí thế giới - Tổng kết thực trạng xuất khẩu một số nhóm sản phẩm cơ khí quan trọng và có tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam nh−: Máy động lực, các sản phẩm cơ khí phục vụ nông, lâm, ng− nghiệp và công nghiệp chế biến, thiết bị kỹ thuật điện . và tìm ra các vấn đề bức xúc cần quan tâm giải quyết. - Đề xuất các giải pháp để phát triển xuất khẩu các nhóm sản phẩm cơ khí nói trên của Việt Nam thời kỳ đến 2015. Đối t−ợng nghiên cứu của đề tài là - Các sản phẩm cơ khí của Việt Nam, trong đó tập trung vào 3 nhóm sản phẩm là: Máy động lực, các sản phẩm cơ khí phục vụ nông, lâm, ng− nghiệp và công nghiệp chế biến, thiết bị kỹ thuật điện . Đây là các nhóm sản phẩm cơ khí đ−ợc đánh giá là Việt Nam có khả năng sản xuất đáp ứng tốt yêu cầu tiêu thụ trong n−ớc và có kim ngạch xuất khẩu t−ơng đối lớn, thị tr−ờng xuất khẩu t−ơng đối ổn định trong những năm gần đây. - Các thị tr−ờng xuất khẩu chính đối với các nhóm sản phẩm nêu trên của Việt Nam - Chính sách, cơ chế của Nhà n−ớc đối với hoạt động sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm cơ khí nói chung và các nhóm sản phẩm lựa chọn nêu trên nói riêng. Do giới hạn về phạm vi và thời gian nghiên cứu, về nội dung, Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và các giải pháp phát triển xuất khẩu đối với 3 nhóm sản phẩm cơ khí là: Máy động lực, các sản phẩm cơ khí phục vụ nông, lâm, ng− nghiệp và công nghiệp chế biến, thiết bị kỹ thuật điện . Về không gian và thời gian, Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động xuất khẩu đối với 3 nhóm sản phẩm cơ khí là: Máy động lực, các sản phẩm cơ khí phục vụ nông, lâm, ng− nghiệp và công nghiệp chế biến, thiết bị kỹ thuật điện . của cả n−ớc giai đoạn 2001 - 2006 và dự báo đến năm 2015. Các ph−ơng pháp nghiên cứu chủ yếu đ−ợc sử dụng là: - Ph−ơng pháp điều tra, khảo sát, thu thập thông tin, t− liệu - Ph−ơng pháp tổng hợp, phân tích, so sánh - Tham khảo ý kiến chuyên gia và hội thảo chuyên đề Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phụ lục, bảng biểu, đề tài đ−ợc kết cấu thành 3 ch−ơng: Ch−ơng 1: Tổng quan về thị tr−ờng các sản phẩm cơ khí thế giới Ch−ơng 2: Thực trạng xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam giai đoạn 2001 - 2006 Ch−ơng 3: Những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam đến năm 2015
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Giải pháp phát triển xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam đến năm 2015, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hµng ®· qua sö dông ®−îc nhËp khÈu tõ c¸c n−íc ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm cña Trung
Quèc do ®−îc trî gi¸ xuÊt khÈu hoÆc ®−îc nhËp lËu vµo ViÖt Nam kh«ng râ nguån
gèc xuÊt xø nªn th−êng cã gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi s¶n phÈm cña ViÖt Nam.
So s¸nh vÞ trÝ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt
Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi víi s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan cã
thÓ thÊy s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn ë vÞ trÝ kh¸ khiªm tèn. Tuy nhiªn,
kh¸c víi nhãm m¸y ®éng lùc, Ýt cã s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp
cña ViÖt Nam trong nhãm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu (thèng kª danh môc c¸c
mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín cña mçi n−íc) trïng víi s¶n phÈm xuÊt khÈu
cña Th¸i Lan vµ Trung Quèc. §©y còng lµ mét c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn
16
xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy, kh«ng ph¶i ®èi ®Çu víi søc Ðp c¹nh tranh trùc tiÕp cña
c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i.
2.3 - §èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
2.3.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu
N¨m 2005, gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam −íc ®¹t
kho¶ng 500 triÖu USD, t¨ng gÇn 34% so víi n¨m 2004. TÝnh chung giai ®o¹n 2001 -
2005, xuÊt khÈu mÆt hµng nµy ®¹t xÊp xØ 1,5 tû USD víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n gÇn
35%/n¨m.
HiÖn t¹i, ë ViÖt Nam cã kho¶ng trªn 100 doanh nghiÖp tham gia s¶n xuÊt vµ
xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn. Trong sè ®ã, nhiÒu c«ng ty 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoµi
hoÆc liªn doanh víi n−íc ngoµi ®Ó ®Çu t− s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng víi qui m«
lín vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh−: Cty cæ phÇn d©y vµ c¸p ®iÖn Taya ViÖt
Nam, Furukawa Automotive Parts ViÖt Nam, Sumi - Hanel, LG - Vina... Khèi c¸c
doanh nghiÖp trong n−íc còng ®· xuÊt hiÖn nhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
d©y vµ c¸p ®iÖn víi qui m« lín, ®Æc biÖt lµ C«ng ty d©y vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam.
ThÞ tr−êng xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ NhËt B¶n
(chiÕm 90%), Hµn Quèc, Australia, H«ng K«ng vµ c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña
ASEAN. Tuy nhiªn, c¸c thÞ tr−êng nhËp khÈu cã kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng cao lµ Hoa Kú,
§øc, Trung Quèc, Mªhic« vµ Ph¸p.
Ngoµi d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®−îc mét sè thiÕt bÞ ®iÖn
nh−: §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn, s¶n phÈm ®iÖn d©n dông, ¾c quy ®iÖn... Mét sè
s¶n phÈm ®· ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 100 triÖu USD víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cao
nh−: §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8501) víi kim ng¹ch n¨m 2006 ®¹t 232,63
triÖu USD, t¨ng 2,8 lÇn so víi 68 triÖu USD cña n¨m 2001; BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m
(HS 8504) ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 111,29 triÖu USD, t¨ng 2,7 lÇn so víi 38 triÖu
USD cña n¨m 2001.
NhËt B¶n lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam ®èi víi nhiÒu nhãm s¶n
phÈm thiÕt bÞ ®iÖn nh−: D©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, ®éng c¬ ®iÖn, biÕn thÕ ®iÖn, thiÕt bÞ c¬
®iÖn…Kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng nµy ®ang dÇn ®−îc t¨ng lªn ë c¸c thÞ tr−êng
kh¸c nh−: Hµn Quèc, §µi Loan, Trung Quèc, Hång K«ng, Hoa Kú...
2.3.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng thiÕt bÞ kü thuËt
®iÖn ViÖt Nam
So víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c, nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ ®iÖn cña ViÖt
Nam cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao h¬n, mét phÇn do lÜnh vùc nµy ®· thu hót ®−îc sù
tham gia cña nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t− n−íc ngoµi víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn.
Ph©n tÝch vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi cã thÓ
thÊy: NÕu so víi Trung Quèc, thÞ phÇn vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng cña thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn cßn h¹n chÕ, nh−ng so víi Th¸i Lan, tuy nhiÒu lo¹i thiÕt
bÞ kü thuËt ®iÖnViÖt Nam cã thÞ phÇn nhá h¬n vµ thø h¹ng thua xa Th¸i Lan nh−ng l¹i
cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao h¬n nhiÒu.
17
III- Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt
khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu
trªn cña ViÖt Nam
3.1- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu
ChÝnh s¸ch quan träng, më ®−êng cho ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam tho¸t
ra khái t×nh tr¹ng khã kh¨n kÐo dµi trong nhiÒu n¨m lµ QuyÕt ®Þnh sè 29/1998/Q§-
TTg ngµy 09/12/1998 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ dµnh mét kho¶n vèn tÝn dông −u ®·i
trung vµ dµi h¹n cña Nhµ n−íc ®Ó ®Çu t− ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cho mét sè s¶n
phÈm c¬ khÝ nh−: Xe ®¹p, qu¹t ®iÖn, m¸y ®éng lùc nhá, m¸y c«ng cô... víi l·i suÊt
vay 7%/n¨m vµ cÊp 50% vèn l−u ®éng ®Þnh møc.
TiÕp theo, c¸c QuyÕt ®Þnh sè 37/2000/Q§ - TTg ngµy 24/03/2000, QuyÕt ®Þnh
sè 117/2000/Q§ - TTg ngµy 10/10/2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh mét sè
chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tÝn dông tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm c¬
khÝ; NghÞ quyÕt sè 05/2001/NQ-CP ngµy 24/5/2001 cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ
®−îc x©y dùng ®Ò ¸n s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ quan träng ®Ó xÐt cho vay −u
®·i 3%/n¨m tõ quü hç trî ph¸t triÓn (thêi h¹n 12 n¨m, trong ®ã cã 2 n¨m ©n h¹n, 5
n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vay)...
Bé C«ng nghiÖp ®· ban hµnh Th«ng t− sè 03/2000/TT-BCN ngµy 31/05/2000
cña Bé C«ng nghiÖp vÒ h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 37/2000/Q§-TTg ngµy
24/03/2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm
c«ng nghiÖp träng ®iÓm còng nh− QuyÕt ®Þnh sè 67/2000/Q§-BCN ký ngµy
20/11/2000 nªu kÌm c¸c danh môc s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc h−ëng −u ®·i ®Çu t−. §©y lµ
nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ nghÞ quyÕt rÊt quan träng cã t¸c dông vùc dËy vµ ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp c¬ khÝ.
- Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 08/2002/Q§-TTg ngµy 26/4/2002
ban hµnh tiªu chÝ, danh môc ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ c¸c Tæng c«ng ty
Nhµ n−íc. Theo ®ã, trong ngµnh c¬ khÝ sÏ cã c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn Nhµ n−íc
n¾m gi÷ 100% vèn, nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ víi cæ phÇn cña Nhµ n−íc trªn
50% hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt hoÆc cæ phÇn thÊp h¬n 50%, hoÆc kh«ng cã cæ phÇn.
- Trªn c¬ së LuËt C«ng nghÖ, NghÞ quyÕt Trung −¬ng 2 (kho¸ VIII), c¸c QuyÕt
®Þnh 362/TTg vµ 363 /TTg ngµy 30/6/1996 vÒ c¸c Ch−¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ
cÊp Nhµ n−íc, QuyÕt ®Þnh 68/1998/Q§-TTg ngµy 27/3/1998 vÒ viÖc thµnh lËp c¸c
doanh nghiÖp Nhµ n−íc trong c¸c c¬ së nghiªn cøu ®· cã t¸c ®éng m¹nh tíi ngµnh c¬
khÝ, ®Æc biÖt c¸c ch−¬ng tr×nh tù ®éng ho¸, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ th«ng tin...
ViÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc trong c¸c ViÖn nghiªn cøu
c¬ khÝ ®· ph¸t huy s¸ng t¹o, khuyÕn khÝch øng dông s¸ng t¹o cña c¸c nhµ khoa häc,
c«ng nh©n lµnh nghÒ ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr−êng.
- Ngµy 26/12/2002, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§-
TTg phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n
tíi n¨m 2020, trong ®ã kh¼ng ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn
t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng
cña ®Êt n−íc.
18
QuyÕt ®Þnh 186/2002 còng ®Ò ra mét sè chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p hç
trî ngµnh c¬ khÝ ph¸t triÓn.
QuyÕt ®Þnh 186/2002/Q§ - TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ phª duyÖt ChiÕn
l−îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· ®em l¹i nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc
trong ngµnh c¬ khÝ. C¸c Tæng c«ng ty lín cña Nhµ n−íc ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc
m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, chÕ t¹o thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®· cã ®Þnh h−íng ®Ó
x¸c ®Þnh chiÕn l−îc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt. Nh×n
chung c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®· ®¹t ®−îc thµnh qu¶ b−íc ®Çu vµ t¨ng tr−ëng trong
s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tiÕp tôc
t¨ng ®· kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®èi víi ngµnh c¬ khÝ lµ tÝch cùc.
3.2- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
- Th¸ng 9/2002, Nhµ n−íc ®· thµnh lËp Tæng côc qu¶n lý doanh nghiÖp nhá vµ
võa, trong ®ã cã giao c¬ quan nµy thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông QuÜ
b¶o hiÓm tÝn dông giµnh cho c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp
nhá vµ võa kinh doanh, cung cÊp dÞch vô m¸y mãc lµm ®Êt, m¸y n«ng nghiÖp.
- QuyÕt ®Þnh sè 1335/2003/Q§-BTM ngµy 22/10/2003, s¶n phÈm c¬ khÝ lµ mét
trong 12 nhãm hµng thuéc Danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm ®−îc −u tiªn xóc tiÕn xuÊt
khÈu n¨m 2004. S¶n phÈm c¬ khÝ còng thuéc danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm cña
Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i träng ®iÓm quèc gia n¨m 2005 theo QuyÕt ®Þnh
1836/2004/Q§ - BTM. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ ®¹t kim ng¹ch 2
triÖu USD ®−îc xÐt duyÖt lµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu uy tÝn.
IV- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam
nãi chung vµ cô thÓ ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän
4.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc
- Trong 5 n¨m 2001 - 2005, ngµnh c¬ khÝ ViÖt nam ®· cã nh÷ng b−íc tiÕn ®¸ng
kÓ víi tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n gÇn 30%/n¨m. HÇu hÕt c¸c nhãm s¶n phÈm c¬
khÝ, trong ®ã c¬ m¸y ®éng lùc, thiÕt bÞ c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, thiÕt bÞ
kü thuËt ®iÖn... ®· cã sù ph¸t triÓn ®i lªn kÓ c¶ trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô
trong n−íc vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
- C¸c lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o ®ang tõng b−íc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong
c¬ chÕ thÞ tr−êng. C¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm nh−: ThiÕt bÞ ®ång bé, phô
tïng c«ng nghiÖp, ®ãng, söa ch÷a tµu thñy, l¾p r¸p « t«, chÕ t¹o m¸y ®éng lùc vµ m¸y
19
n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... ®Òu ®i lªn tõ néi lùc b»ng nh÷ng ®¬n hµng chÕ
t¹o phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc vµ tõng b−íc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.
- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi,
®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ
c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n... C¸c s¶n phÈm
c¬ khÝ ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung
Mü... Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m
triÖu USD vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m.
4.2. Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ
- N¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña s¶n phÈm cßn thÊp. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho
thÊy, tiÒn l−¬ng b×nh qu©n cña lao ®éng trong ngµnh c¬ khÝ ë ViÖt Nam cao h¬n so
víi cïng chØ tiªu cña Trung Quèc trong 5 n¨m gÇn ®©y. TiÒn l−¬ng cña ViÖt Nam chØ
b»ng kho¶ng mét nöa møc l−¬ng cña Indonexia trong 4 n¨m qua, nh−ng hiÖn nay ®· cao
h¬n kho¶ng 20%. N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh theo USD cña ViÖt Nam thÊp h¬n ®¸ng kÓ so
víi ë Indonexia, Th¸i Lan vµ thÊp h¬n nhiÒu so víi ë Malaixia, Hµn Quèc, §µi Loan...
- VÒ c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. Nh×n chung, c¸c lo¹i h×nh c«ng
nghÖ chÕ t¹o cña ViÖt Nam cßn kh¸ ®¬n gi¶n vµ l¹c hËu, thËm chÝ tôt hËu kho¶ng 2 -
3 thÕ hÖ so víi c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc.
- C«ng t¸c nghiªn cøu phôc vô cho ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ cßn yÕu. C«ng t¸c t−
vÊn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ch−a ®¸p øng yªu cÇu ®· h¹n chÕ ®Õn kh¶ n¨ng lµm
chñ viÖc chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phøc t¹p.
- §éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt tuy ®«ng nh−ng cßn bÊt cËp vÒ mÆt kiÕn
thøc, ph©n t©m, thiÕu c¸n bé ®Çu ®µn thùc sù. H¹ tÇng c¬ së cña c¸c c¬ quan nghiªn
cøu chuyªn ngµnh cßn yÕu kÐm, trang thiÕt bÞ phÇn lín ®· qu¸ l¹c hËu, thiÕu ®ång bé.
C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé khoa häc kü thuËt cßn ch−a tháa ®¸ng còng h¹n chÕ
nhiÖt t×nh vµ tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o.
- Tr×nh ®é qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm, l¹c hËu, kh«ng theo kÞp tiÕn
tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ.
- Ch−a tÝch cùc tæ chøc thÞ tr−êng trong n−íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt c¬
khÝ ph¸t triÓn. N¨ng lùc marketing cßn yÕu kÐm. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cña ta míi
chØ biÕt lµm ra s¶n phÈm, cßn lµm tiÕp thÞ b¸n s¶n phÈm th× cßn rÊt h¹n chÕ.
20
- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ch−a ®−îc chuÈn
bÞ tèt cho héi nhËp.
- Ngµnh c¬ khÝ cßn thiÕu nhiÒu HiÖp héi chuyªn ngµnh ®Ó tËp hîp, phèi hîp lùc
l−îng ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ lµm t¨ng søc m¹nh c¹nh tranh.
4.3. Nguyªn nh©n vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra
- Tæ chøc s¶n xuÊt vÉn cßn manh món, ch−a ®¹t quy m« lín, c¸c doanh nghiÖp
c¬ khÝ chñ yÕu cã quy m« nhá vµ võa, nhiÒu doanh nghiÖp t− nh©n vµ doanh nghiÖp
quèc doanh ®· thµnh c«ng, song nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng thµnh c«ng trong s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.
- Nguyªn liÖu ®Çu vµo cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hÇu hÕt ph¶i nhËp khÈu tõ
n−íc ngoµi.
- Trªn thÞ tr−êng xuÊt khÈu, s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam phÇn lín ch−a cã th−¬ng
hiÖu riªng vµ ch−a chiÕm gi÷ thÞ phÇn ®¸ng kÓ nªn ch−a t¹o ®−îc uy tÝn trªn thÞ
tr−êng n−íc ngoµi vµ sÏ khã kh¨n h¬n nhiÒu khi tham gia vµo thÞ tr−êng thÕ giíi.
- Nguån nh©n lùc cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cßn
nhiÒu bÊt cËp c¶ vÒ kü thuËt lÉn kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh víi nh÷ng
biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng.
- §Ó n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña QuyÕt ®Þnh 186/2002, ChÝnh phñ cho phÐp c¸c dù
¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®−îc quy ®Þnh trong Ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc
vay vèn theo NghÞ quyÕt sè 11/NQ-CP ngµy 31/7/2000 víi møc l·i suÊt tÝn dông
3%/n¨m, thêi h¹n vay 12 n¨m, th«ng qua Quü hç trî ph¸t triÓn; hai n¨m ®Çu kh«ng
ph¶i tr¶ l·i vµ b¾t ®Çu tr¶ nî vµo n¨m thø 5 hoÆc ®−îc bï chªnh lÖch l·i suÊt nÕu c¸c
doanh nghiÖp vay vèn th−¬ng m¹i, theo ®ã cã 50 dù ¸n thuéc danh môc dù ¸n c¬ khÝ
träng ®iÓm ®−îc h−ëng −u ®·i vay vèn theo QuyÕt ®Þnh 186.
- TÝnh ®Æc thï cña ngµnh c¬ khÝ lµ cÇn vèn lín, nh−ng quay vßng vèn l¹i chËm
nªn Ýt phï hîp víi môc tiªu th−¬ng m¹i hiÖn ®¹i (thu lîi tèi ®a trong thêi gian ng¾n
nhÊt), do ®ã Ýt ®−îc c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi quan
t©m. MÆc dï tæng ®Çu t− n−íc ngoµi (FDI) vµo ngµnh c¬ khÝ kh¸ lín, nh−ng cã ®Õn
50% sè vèn tËp trung vµo ngµnh l¾p r¸p « t«, xe m¸y, cßn l¹i lµ thiÕt bÞ ®iÖn... Tæng
®Çu t− trong n−íc vµo c¬ khÝ còng thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c ngµnh hµng kh¸c.
21
Ch−¬ng 3
Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu
mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m
2015
I- Bèi c¶nh vµ dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c
s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam
1.1- Bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n−íc ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam
1.1.1 - Bèi c¶nh quèc tÕ
- Xu h−íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang më ra nhiÒu c¬ héi thuËn lîi cho c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam.
- ThÕ giíi ®ang diÔn ra xu thÕ chuyÓn dÞch s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cång
kÒnh, tiªu tèn nhiÒu n¨ng l−îng, lao ®éng, vËt t− tõ c¸c n−íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn
sang c¸c n−íc thø ba.
- Bªn c¹nh c¬ héi tiÕp cËn khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do héi nhËp ®em l¹i,
viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc thø 150 cña WTO ®ang më ra cho c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ nãi riªng nhiÒu c¬ héi míi hÕt søc to lín ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô.
- Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng m¹nh mÏ vµ toµn diÖn trong
mäi lÜnh vùc, lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¬ khÝ cña ViÖt
Nam cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ®−îc ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt, ngo¹i ng÷ vµ tr×nh ®é
qu¶n lý theo c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c vÒ ®µo t¹o cña khu vùc vµ quèc tÕ.
1.1.2 - Bèi c¶nh trong n−íc
- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ diÔn ra trong ®iÒu kiÖn c¶
n−íc ®ang thùc hiÖn ®−êng lèi CNH-H§H ®Êt n−íc cña §¶ng vµ ChÝnh phñ.
- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc thùc hiÖn khi ChÝnh
phñ x¸c ®Þnh râ vÞ trÝ, vai trß cña ngµnh c¬ khÝ trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n−íc vµ
®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ.
22
- ViÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®ang ®−îc tiÕn
hµnh víi sù gãp mÆt cña nhiÒu doanh nghiÖp, tËp ®oµn s¶n xuÊt c¬ khÝ lín cña c¸c
n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc thùc
hiÖn trong bèi c¶nh ViÖt Nam võa trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO. Khi ®ã,
c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc tù do th©m nhËp vµo thÞ tr−êng cña c¸c n−íc
thµnh viªn kh¸c cña WTO mµ kh«ng ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c
s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn kü
thuËt vµ tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng cña n−íc nhËp khÈu.
1.2- Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam
thêi kú ®Õn n¨m 2015
C¨n cø vµo ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n
®Õn 2020 vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lµ ®Ó gãp phÇn thùc
hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng xuÊt khÈu nh»m ®a d¹ng ho¸ mÆt
hµng xuÊt khÈu vµ gãp phÇn ®−a kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¹t
72,5 tû USD vµo n¨m 2010 (møc t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 2006 - 2010 ®¹t
17,5%/n¨m) vµ c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ
2020, cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam, ngµnh c¬ khÝ sÏ cã
nh÷ng b−íc ph¸t triÓn míi.
§Ó ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu ®¹t 30% gi¸ trÞ s¶n l−îng vµo n¨m
2010, dù b¸o tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña c¶ n−íc sÏ
®¹t møc t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 17,5%/n¨m giai ®o¹n 2006 - 2010. Con sè nµy ®−îc
dù b¸o lµ 15% cho giai ®o¹n 2011 - 2015.
Trong giai ®o¹n 2006 - 2010, c¸c doanh nghiÖp sÏ tËp trung xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cã lîi thÕ nh−: M¸y chÕ biÕn n«ng - l©m - thñy s¶n, c¬ khÝ
®ãng tµu, chÕ t¹o thiÕt bÞ, l¾p r¸p c¬ ®iÖn tö... §Õn giai ®o¹n 2011 - 2015, c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu nh÷ng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao
h¬n nh−: §éng c¬ c¸c lo¹i, m¸y ph¸t ®iÖn, biÕn thÕ ®iÖn, c¸c lo¹i nåi h¬i, c¸c lo¹i
m¸y phôc vô s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n cã yªu cÇu c«ng nghÖ cao...
Riªng mÆt hµng d©y vµ c¸p ®iÖn, dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ t¨ng kho¶ng
31%/n¨m trong giai ®o¹n 2006 - 2010 vµ ®¹t h¬n 2 tû USD vµo n¨m 2010. §©y lµ mÆt
hµng ®−îc dù b¸o cã møc t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cao cho c¶ thêi kú 2006 - 2010
(31%), trong khi møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m thêi kú 2001 - 2005 ®¹t 35%.
ThÞ tr−êng xuÊt khÈu chñ yÕu ®èi víi mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam
lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc, óc, Hång K«ng vµ c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña ASEAN.
Trong sè ®ã, thÞ tr−êng NhËt B¶n ®−îc dù kiÕn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t trªn 800
triÖu USD, thÞ tr−êng Australia dù kiÕn ®¹t trªn 60 triÖu USD vµo n¨m 2010. Tuy
nhiªn, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ tËp trung khai th¸c c¸c thÞ tr−êng Hoa Kú, §øc,
23
Trung Quèc, Mexico vµ Ph¸p...lµ c¸c n−íc nhËp khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn lín nhÊt thÕ
giíi hiÖn nay.
24
B¶ng 3.1: Dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän
cña ViÖt Nam giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015
§¬n vÞ: 1.000 USD
S¶n
phÈm
T. ®é t¨ng
01 - 05
(%)
2006 2007 2008 2009 2010
T.®é
t¨ng
06-10
(%)
2011 2012 2013 2014 2015
T.®é
t¨ng
11 -15
(%)
Nhãm
m¸y
®éng
lùc
22,94 150.208 176.495 207.381 243.673 286.316 17,5 329.263 378653
435.451
500.767
575.884
15
Nhãm
s¶n
phÈm
c¬ khÝ
phôc
vô
n«ng,
l©m,
ng−
nghiÖp
27,23 13.365 15.704 18.452 21.682 25.476 17,5 29.298 33.692 38.747 44.558 51..242 15
Nhãm
thiÕt bÞ
®iÖn
28,81 987.289 1.160.060 1.363.307 1.601.610 1.881.890 17,5 2.164.180 2.488.810 2.862.130 3.291.450 3.785.170 15
Nguån: TÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶
25
II- Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ
cña ViÖt Nam ®Õn 2015
2.1- Quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015
Theo ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi
n¨m 2020 ®−îc phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§-TTG cña Thñ t−íng ChÝnh
phñ ngµy 26 th¸ng 12 n¨m 2002 ®· x¸c ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng
nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh,
quèc phßng cña ®Êt n−íc.
Thùc hiÖn chñ tr−¬ng trªn, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhiÒu mÆt hµng c¬ khÝ do
doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ra kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ë trong
n−íc mµ cßn ®−îc xuÊt khÈu víi kim ng¹ch kh¸ lín sang nhiÒu thÞ tr−êng trªn thÕ
giíi. C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu víi chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu ®−îc c¸c ®èi t¸c
quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ c¸c n−íc trong
khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n.... C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®·
b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü…Kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m
triÖu USD.
§Ó tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam sang thÞ tr−êng
n−íc ngoµi, trªn c¬ së quan ®iÓm ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ
tÇm nh×n ®Õn n¨m 2020, mét sè quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ
cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 cÇn ®−îc qu¸n triÖt nh− sau:
- §Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn cã sù lùa chän ®èi víi nh÷ng
s¶n phÈm/nhãm s¶n phÈm trong n−íc cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt, cã thÞ tr−êng tiªu thô
t−¬ng ®èi æn ®Þnh;
- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn theo h−íng ®a
d¹ng ho¸ c¸c ph−¬ng thøc xuÊt khÈu;
- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c thÞ
tr−êng träng ®iÓm, cã kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän mét c¸ch l©u
dµi vµ cã dung l−îng thÞ tr−êng lín;
- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cÇn ®−îc thùc hiÖn theo
h−íng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu vµ cho doanh
nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän.
2.2- §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn
2015
2.2.1- §Þnh h−íng thÞ tr−êng
+ §èi víi mÆt hµng m¸y ®éng lùc
26
- Chó träng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng ASEAN, v× ®©y lµ c¸c thÞ tr−êng cã doanh
thu tõ xuÊt khÈu ®¹t møc kh¸ cao (7 - 18 triÖu USD trong giai ®o¹n 2000 - 2005) víi
c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ: §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston, c¸c bé phËn dïng cho ®éng
c¬ ®èt trong, b¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ...
- T¨ng c−êng xuÊt khÈu sang c¸c n−íc Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt
B¶n, Australia...víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ: Nåi h¬i vµ m¸y phô trî sö dông cïng
c¸c lo¹i nåi h¬i, turbin ph¶n lùc, c¸c lo¹i ®éng c¬ vµ m«t¬...
- Th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng c¸c n−íc Mü la tinh, Nam Phi, Srilanca,
Iraq...
+ §èi víi nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng
nghiÖp chÕ biÕn
- TiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng−
nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang thÞ tr−êng Trung Quèc, Hoa Kú víi c¸c s¶n
phÈm chñ yÕu lµ m¸y thu ho¹ch, m¸y ®Ëp, m¸y lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n,
m¸y kÐo, m¸y n«ng, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt...
- Chó ý ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hoa Kú, x©y dùng thÞ tr−êng nµy trë
thµnh thÞ tr−êng míi tiÒm n¨ng, cã søc tiªu thô lín víi c¸c mÆt hµng chñ yÕu lµ: M¸y
c¾t cá, dµn xíi ®Êt...
- Gi÷ v÷ng thÞ phÇn tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng−
nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang c¸c n−íc Th¸i Lan, In®«nªxia, Malaysia,
Philippin, Australia...
+ §èi víi nhãm mÆt hµng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
- T¨ng c−êng xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm ®èi víi c¸c lo¹i d©y vµ
c¸p ®iÖn ë ch©u ¸ nh−: NhËt B¶n, Trung Quèc, Hång K«ng, Hµn Quèc, §µi Loan,
Singapor, Philippin, Ên ®é, Th¸i Lan... C¸c mÆt hµng chñ yÕu cã thÓ xuÊt khÈu sang
khu vùc thÞ tr−êng nµy lµ: Bé d©y ®¸nh löa vµ c¸c bé d©y kh¸c sö dông cho xe cé,
m¸y bay, tÇu thuû (HS. 854430), c¸c lo¹i d©y ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p kh«ng qu¸ 80V
cã g¾n ®Çu nèi (HS. 854441), c¸c lo¹i d©y ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p lín h¬n 80V nh−ng
kh«ng qu¸ 1.000V cã g¾n ®Çu nèi (HS. 854451), c¸c lo¹i c¸p quang (HS. 854470)...
- Khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÞ tr−êng ch©u ¢u nh−: Ph¸p, §øc, Anh, PhÇn Lan,
Thuþ Sü, Hungary, Hµ Lan, Bå §µo Nha...víi c¸c mÆt hµng: Cuén d©y ®iÖn b»ng
nh«m (HS. 854419), cuén d©y ®iÖn b»ng ®ång (HS. 854411), c¸c lo¹i d©y dÉn ®iÖn
dïng cho ®iÖn ¸p trªn 1.000V (HS. 854451), c¸p ®ång trôc vµ c¸c lo¹i d©y ®iÖn ®ång
trôc kh¸c (HS. 854420)...
- Th©m nhËp më réng thÞ tr−êng sang khu vùc ch©u Mü (Mexico, Hoa Kú...),
ch©u Phi (Nam Phi, Nigeria), ch©u §¹i D−¬ng (Australia, NewZealand) víi c¸c mÆt
hµng nh−: C¸c lo¹i c¸p quang (HS. 854470), bé d©y ®¸nh löa vµ c¸c bé d©y kh¸c sö
dông cho xe cé, m¸y bay, tÇu thuû (HS. 854430), cuén d©y ®iÖn b»ng nh«m (HS.
854419), cuén d©y ®iÖn b»ng ®ång (HS. 854411)...
2.2.2- §Þnh h−íng vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm
27
§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu, yªu cÇu vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i s¶n
phÈm ®−îc ®Þnh h−íng nh− sau:
- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ
kü thuËt, tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng vµ c¸c quy ®Þnh cña c¸c n−íc nhËp khÈu. §©y lµ
®Þnh h−íng quan träng nh»m gióp cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®¹t chÊt l−îng
cao vµ cã thÓ th©m nhËp hiÖu qu¶, gi÷ v÷ng thÞ phÇn vµ ®−îc tiªu thô æn ®Þnh trªn c¸c
thÞ tr−êng c¸c n−íc nhËp khÈu chñ yÕu.
- Tõng b−íc t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu, t¨ng
c−êng ®Çu t− kü thuËt, c«ng nghÖ ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm cã gi¸ thµnh thÊp,
chÊt l−îng cao ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ quèc tÕ.
- T¨ng c−êng ph©n c«ng, hîp t¸c nh»m chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®èi
víi nh÷ng nhãm s¶n phÈm chñ yÕu, nh÷ng mÆt hµng träng ®iÓm, t¨ng c−êng liªn kÕt
s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ víi c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn c¬ khÝ lín
trªn thÕ giíi.
- Ph¸t triÓn ®a ngµnh ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng khu
vùc vµ thÕ giíi, x©y dùng vµ qu¶ng b¸ th−¬ng hiÖu cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt
Nam (®Æc biÖt lµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän) trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.
- Nhanh chãng ®Çu t− thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã søc
c¹nh tranh cao, võa ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc, thay thÕ thiÕt bÞ nhËp khÈu,
®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.
2.2.3 - §Þnh h−íng vÒ gi¸ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn
2015
Nh− ®· ®Ò cËp ë Ch−¬ng 2, gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung
vµ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nãi riªng cña ViÖt Nam so víi c¸c s¶n phÈm
cïng lo¹i trªn thÕ giíi (®Æc biÖt lµ cña Trung Quèc) ®ang ë møc cao. §©y lµ mét
trong nh÷ng lý do khiÕn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam trªn
thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ë møc thÊp.
§Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh (®Æc biÖt lµ n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ gi¸ xuÊt
khÈu) cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän trªn thÞ tr−êng thÕ giíi, trong giai ®o¹n tõ
nay ®Õn n¨m 2015, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa
chän cÇn sö dông tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p ®Ó c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−a ra thÞ tr−êng cã
møc gi¸ c¹nh tranh. Cô thÓ lµ:
- Gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän trªn c¬ së sö dông
nguån nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong n−íc (HiÖn nay nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt chñ yÕu
ph¶i nhËp khÈu nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm t−¬ng ®èi cao).
- T¨ng c−êng ®Çu t− tõ mäi nguån vèn ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nh»m t¹o
ra c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr−êng vµ kh¸ch hµng,
cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu víi khèi l−îng lín, víi gi¸ c¹nh tranh.
28
- Gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt gi¸ cña c¸c dÞch vô hç trî xuÊt khÈu nh−: Chi phÝ
giao nhËn, vËn t¶i, chi phÝ marketing vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i...®Ó gi¶m gi¸ xuÊt khÈu
hµng hãa, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam so víi
c¸c n−íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc...
Iii- c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y
®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−
nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë
ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015
3.1- Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan
3.1.1- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän theo h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó phôc vô
xuÊt khÈu
Tr−íc nh÷ng ®ßi hái khi chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ tr−êng, gi¶i ph¸p sèng cßn
cña c¸c ngµnh c¬ khÝ s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m,
ng− nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...lµ ph¶i ®æi míi, tæ chøc l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp
s¶n xuÊt - kinh doanh.
ChÝnh phñ cÇn sím tæ chøc, s¾p xÕp l¹i khèi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thuéc së
h÷u Nhµ n−íc, t¹o søc m¹nh liªn kÕt, hîp t¸c ®Çu t− s¶n xuÊt cho toµn ngµnh.
Bé C«ng nghiÖp cÇn x©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt Quy ho¹ch ®Çu t−
ph¸t triÓn ®èi víi tõng nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän theo vïng l·nh thæ ®Ó ®Þnh
h−íng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¶
n−íc. Cã nh− vËy, viÖc ®Çu t− sÏ kh«ng bÞ trïng lÆp, thiÕu hiÖu qu¶ vµ kh«ng huy
®éng ®−îc nguån lùc tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
Ngoµi ra, ChÝnh Phñ còng cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ®iÒu chØnh c¬
cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tõng b−íc h×nh
thµnh m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con, g¾n víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt
l−îng ®éi ngò vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
Cô thÓ, Bé C«ng nghiÖp cÇn triÓn khai x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t
triÓn m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
®Ó t¹o c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh
doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hä. C¸c ChiÕn l−îc ph¸t triÓn cho tõng nhãm
hµng cÇn ®¶m b¶o c¸c néi dung c¬ b¶n sau:
- §¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh c¸c ph−¬ng ¸n tæ chøc nguån nguyªn liÖu ®Ó cung øng
cho s¶n xuÊt nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu thô trong n−íc vµ xuÊt
khÈu trong thêi kú chiÕn l−îc.
- S¾p xÕp, tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt trong n−íc, bao gåm qui ho¹ch ph¸t triÓn
c¸c ®èi t−îng tham gia s¶n xuÊt (doanh nghiÖp trong n−íc, doanh nghiÖp liªn doanh,
doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoµi), ®Þnh h−íng c¬ cÊu s¶n phÈm cho tõng
mÆt hµng trong nhãm s¶n phÈm lùa chän.
29
- X©y dùng Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn xuÊt khÈu cô thÓ cho c¸c nhãm s¶n phÈm g¾n
víi nh÷ng thÞ tr−êng xuÊt khÈu träng t©m.
- §Ò xuÊt c¬ chÕ phèi hîp, triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc, b¶o ®¶m sù tham gia
mét c¸ch réng r·i cña c¸c thµnh phÇn gåm c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc, c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c c¬ quan xóc tiÕn th−¬ng m¹i...
3.1.2- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R &
D), ®−a khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän
§Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao, ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn, ViÖt
Nam coi viÖc ®Çu t− hç trî cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng h×nh thøc
trî cÊp kh«ng bÞ cÊm theo quy ®Þnh cña WTO nh»m t¹o lËp m«i tr−êng thÝch hîp cho
viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, øng dông réng r·i c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ë ViÖt
Nam.
BiÖn ph¸p tr−íc m¾t lµ cÇn ®Çu t− x©y dùng míi hoÆc n©ng cÊp c¸c ViÖn nghiªn
cøu thµnh c¸c ViÖn ®Çu ngµnh, võa lµm c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®ång thêi
thùc hiÖn ho¹t ®éng t− vÊn thiÕt kÕ trong mét sè lÜnh vùc c¬ khÝ ®¸p øng yªu cÇu ph¸t
triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Bé C«ng nghiÖp ®ang tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt c¬ chÕ −u ®·i chung cho c¸c dù
¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm. Theo ®ã, chÝnh s¸ch ®Çu t− cho nghiªn cøu
vµ ph¸t triÓn ®−îc ®Ò cËp nh− sau:
- Nhµ n−íc hç trî tèi thiÓu 50% chi phÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ, mua b¶n quyÒn
thiÕt kÕ, thuª chuyªn gia n−íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm (3
nhãm s¶n phÈm lùa chän ®Òu n»m trong 8 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm), −u tiªn
xem xÐt hç trî c¸c dù ¸n ®Çu t− c«ng nghÖ cao cã xuÊt xø tõ c¸c n−íc c«ng nghÖ
nguån trªn thÕ giíi.
- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc trÝch tõ 2%
®Õn 5% doanh sè b¸n ra phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn.
- Nhµ n−íc −u tiªn hç trî 50% kinh phÝ tõ nguån vèn ng©n s¸ch ®Ó ®µo t¹o ë
trong vµ ngoµi n−íc ®èi víi nguån nh©n lùc phôc vô trùc tiÕp c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n
xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬
khÝ ®Ó phôc vô xuÊt khÈu.
3.1.3- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cã liªn quan
nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän cña ViÖt
Nam trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ ë c¸c thÞ tr−êng môc tiªu th«ng qua viÖc
khai th¸c lîi thÕ so s¸nh, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu
s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ tr−êng
- ChÝnh phñ cÇn c©n ®èi ®Çu t− vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o ViÖt
Nam cã ®ñ nguån vèn ®Ó tõng b−íc s¶n xuÊt ®−îc nguyªn liÖu ®Çu vµo, ®æi míi c«ng
nghÖ, thiÕt bÞ nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng
quèc tÕ vµ ®−îc thÞ tr−êng thÕ giíi chÊp nhËn.
- ChÝnh phñ cÇn tËp trung ®Çu t− x©y dùng mét sè nhµ m¸y cã n¨ng lùc luyÖn
thÐp chÕ t¹o m¸y, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tù chñ vËt t− ®Çu vµo cho s¶n xuÊt trong n−íc.
30
- Nhµ n−íc cÇn xem xÐt kü vµ cã b−íc ®i cho phï hîp víi tr×nh ®é vµ ®Æc thï
cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn. Cô thÓ,
cÇn cã c¸c rµo c¶n kü thuËt cÇn thiÕt, ®ñ hiÖu lùc, ®ñ m¹nh ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong
n−íc tr−íc ¸p lùc c¹nh tranh cña c¸c h·ng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lín vµ cã
th−¬ng hiÖu m¹nh trªn thÕ giíi.
- Ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ c¸c ngµnh c¬ khÝ cô thÓ nãi riªng cÇn n©ng
cao n¨ng lùc marketing, n¨ng lùc tiÕp thÞ, qu¶ng b¸ ®Ó b¸n s¶n phÈm ra n−íc ngoµi.
Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy, ®Ó xuÊt khÈu ®−îc nhiÒu s¶n phÈm c¬ khÝ ra
n−íc ngoµi, vÊn ®Ò quan träng nhÊt kh«ng ph¶i lµ n¨ng lùc thiÕt kÕ, chÕ t¹o mµ lµ
n¨ng lùc marketing ®èi víi s¶n phÈm.
3.2- Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y
®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp
chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
3.2.1- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− vèn vµo s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thuéc 3
nhãm lùa chän ®Ó phôc vô xuÊt khÈu v× c¬ khÝ lµ ngµnh cã nhu cÇu ®Çu t− vèn lín
nh−ng thêi gian thu håi vèn chËm
C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ
kü thuËt ®iÖn cÇn chñ ®éng trong viÖc t¹o nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn
cña s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng.
C¸c nguån vèn mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm lùa
chän nãi trªn cã thÓ huy ®éng lµ:
- C¸c kho¶n vèn vay tõ ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.
- Vèn vay tõ quü hç trî ph¸t triÓn ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó
xuÊt khÈu.
- Vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c do tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp (vèn
tõ cæ phÇn cña Nhµ n−íc, cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn hoÆc cña c¸c c¸ nh©n).
- Vèn huy ®éng ®−îc dùa trªn c¬ së liªn doanh víi doanh nghiÖp n−íc ngoµi ®Ó
thu hót vèn FDI.
- Vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc.
3.2.2- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®−a khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt ®Ó t¹o
nguån hµng xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt quèc tÕ
ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ s¶n cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc thu hót c¸c
doanh nghiÖp cã vèn FDI vµo c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n cã c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ. Ngoµi
ra, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cßn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc nhËp khÈu c«ng
nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ®Ó phôc vô s¶n xuÊt trong n−íc nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã ®ñ
®iÒu kiÖn xuÊt khÈu.
ViÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lu«n ph¶i ®¶m b¶o
s¶n xuÊt ®−îc c¸c s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l−îng, vÒ kü thuËt ®èi
víi c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®· ®−îc ®Þnh h−íng tíi n¨m 2010 vµ 2015.
31
- Doanh nghiÖp cÇn tËp trung ®Çu t− mét sè c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô cho tõng
s¶n phÈm hay nhãm s¶n phÈm ®Ó tr¸nh ®Çu t− dµn tr¶i, hiÖu qu¶ ®Çu t− thÊp, cÇn lùa
chän vµ t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ tiªn tiÕn ®Ó thiÕt kÕ, chÕ t¹o s¶n
phÈm míi.
- §−a hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµo phôc vô ho¹t ®éng thiÕt kÕ,
phôc vô s¶n xuÊt chÕ t¹o vµ phôc vô ho¹t ®éng marketing ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm ra
n−íc ngoµi.
- ¦u tiªn ph¸t triÓn ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu s¶n phÈm
c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ë møc
®é cao.
3.2.3- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc n©ng cao n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý cho ®éi ngò kü
s− vµ c¸n bé qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬
khÝ lùa chän
- Th−êng xuyªn cö c¸n bé, c«ng nh©n tham gia c¸c Dù ¸n, Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o
do c¸c Bé, Ngµnh ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ qu¶n lý doanh
nghiÖp.
- Mêi c¸c kü s−, chuyªn gia c¬ khÝ giái vµ nhiÒu kinh nghiÖm ë trong vµ ngoµi
n−íc vÒ tËp huÊn, phæ biÕn kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cho c«ng nh©n vµ c¸n bé kü
thuËt cña doanh nghiÖp.
- Th−êng xuyªn tæ chøc c¸c ®oµn c¸n bé ®i ®iÒu tra, kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ
tr−êng ë n−íc ngoµi ®Ó hä cã c¬ héi tiÕp xóc víi kü n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn
®¹i
- T¨ng c−êng hîp t¸c liªn kÕt vµ trao ®æi chuyªn gia kü thuËt vµ chuyªn gia qu¶n
lý víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi ®Ó tËn
dông “chÊt s¸m” tõ c¸c chuyªn gia n−íc ngoµi vµ n©ng cao n¨ng lùc cho c¸n bé kü
thuËt vµ c«ng nh©n cña doanh nghiÖp.
3.2.4- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc hîp t¸c, liªn kÕt ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc
T¨ng c−êng hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
c¸c s¶n phÈm lùa chän lµ gi¶i ph¸p cÇn thiÕt trong ®iÒu kiÖn héi nhËp. §Ó n©ng cao
n¨ng lùc vÒ vèn ®Çu t−, n¨ng lùc tiÕp cËn vµ chiÕm gi÷ thÞ tr−êng, n¨ng lùc s¶n xuÊt
vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ toµn bé...
3.2.5- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tæ chøc, s¾p xÕp l¹i doanh
nghiÖp nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶
T¨ng c−êng ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®¹t tiªu chuÈn
chÊt l−îng qu¶n lý doanh nghiÖp theo ISO 9000 - 2000 lµ nh»m n©ng cao uy tÝn cña
doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.
3.2.6- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô ®èi víi m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü
thuËt ®iÖn
32
- T¨ng c−êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i ®Ó s¶n xuÊt
s¶n phÈm phï hîp phôc vô xuÊt khÈu;
- X¸c ®Þnh thÞ tr−êng môc tiªu cho tõng nhãm s¶n phÈm cô thÓ;
- Më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr−êng tiÒm n¨ng (ThÞ tr−êng cô thÓ cho
tõng s¶n phÈm cô thÓ).
- Chó träng viÖc n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, chØ ®−a ra thÞ tr−êng nh÷ng s¶n
phÈm c¬ khÝ ®¸p øng ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng
vµ c¸c tiªu chuÈn kh¸c cña tõng thÞ tr−êng cô thÓ, nhÊt lµ tiªu chuÈn cña c¸c thÞ
tr−êng tiÒm n¨ng ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam.
3.3- Nhãm gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng vµ
HiÖp héi doanh nghiÖp trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c
nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nªu trªn ë ViÖt Nam
3.3.1- §èi víi HiÖp héi doanh nghiÖp C¬ khÝ ViÖt Nam
- X¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c nhãm hµng c¬
khÝ, c¸c néi dung liªn kÕt vµ hîp t¸c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm c¬ khÝ trªn
c¬ së tù nguyÖn cña c¸c thµnh viªn.
- B¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c héi viªn trong ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ trong
n−íc, thay mÆt c¸c héi viªn trong c¸c tranh tông quèc tÕ. Ph¶n ¸nh chän läc ý kiÕn
cña c¸c héi viªn vÒ quy ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh
ngµnh hµng lªn c¸c c¬ quan ChÝnh phñ.
- Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc, c¸c HiÖp héi c¬ khÝ cña c¸c n−íc trong khu vùc vµ
quèc tÕ nh»m n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ cña
m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam nãi riªng trªn thÞ
tr−êng thÕ giíi.
- HiÖp héi cÇn tæ chøc nghiªn cøu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp phô trî, cung
cÊp phô tïng, phô kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ còng nh− c¸c doanh
nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c.
- Hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, tr×nh
®é ngo¹i ng÷ vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ cho c¸n bé, trong viÖc t×m ®èi t¸c n−íc ngoµi.
- HiÖp héi cÇn xóc tiÕn viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i nh÷ng thÞ tr−êng
chÝnh nh−: Trung Quèc, Hoa Kú... lµm ®Çu mèi xóc tiÕn th−¬ng m¹i, t×m kiÕm c¬ héi
giao th−¬ng.
- HiÖp héi cÇn ®æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng, tËp hîp réng r·i c¸c thµnh viªn,
më réng hîp t¸c quèc tÕ, tiÕp tôc n©ng cao vai trß ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp, lµm
33
®Çu mèi phèi hîp hµnh ®éng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy liªn doanh, liªn kÕt
cïng cã lîi, hç trî c¸c doanh nghiÖp trong chuyÓn giao bÝ quyÕt c«ng nghÖ vµ xö lý
tèt mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c héi viªn.
3.3.2- §èi víi HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam
- T¨ng c−êng h¬n n÷a vai trß lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ n−íc trong
viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi chÝnh s¸ch ®èi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän, nhÊt lµ chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t− vµ chÝnh s¸ch −u ®·i
trong s¶n xuÊt nguyªn liÖu cho c¬ khÝ chÕ t¹o.
- TËp hîp c¸c doanh nghiÖp trong HiÖp héi t¹o ra søc m¹nh míi c¶ vÒ l−îng vµ
chÊt so víi tõng doanh nghiÖp nhá lÎ nh»m lµm t¨ng thªm lîi nhuËn trong ho¹t ®éng
cña hä.
- Hç trî c¸c héi viªn phèi hîp hµnh ®éng trõng ph¹t khi cã mét ®èi t¸c nµo ®ã vi
ph¹m quy chÕ, tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, kh«ng ®óng
quy ®Þnh cña WTO vµ lµm ¶nh h−ëng ®Õn lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp.
- Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, båi d−ìng kiÕn thøc khoa häc
c«ng nghÖ, kiÕn thøc vÒ marketing s¶n phÈm vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng.
- T¨ng c−êng tham gia ®ãng gãp ý kiÕn víi Bé C«ng nghiÖp tr×nh ChÝnh phñ phª
duyÖt thèng nhÊt c¸c quy t¾c, tiªu chuÈn ®èi víi c¸c s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm
lùa chän. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó s¶n xuÊt
ra c¸c s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt vµ tiªu chuÈn chÊt l−îng ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ
tr−êng n−íc ngoµi.
- HiÖp héi DNNVV cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, lµm ®Çu mèi
®Ó c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ vµ c¸c ®èi t−îng kh¸c cã thÓ cung cÊp dÞch vô hç trî kinh
doanh cho c¸c doanh nghiÖp ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.
iV- Mét sè kiÕn nghÞ
4.1- Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, c¸c Bé Th−¬ng m¹i, Bé C«ng nghiÖp vµ c¸c
Bé, Ngµnh liªn quan
- KiÕn nghÞ ChÝnh phñ x©y dùng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®èi víi tõng mÆt hµng
thuéc nhãm c¸c s¶n phÈm lùa chän ®Ó dÔ dµng vµ thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra, gi¸m
®Þnh chÊt l−îng s¶n phÈm khi xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.
- ChÝnh phñ cÇn nhanh chãng x©y dùng c¸c tho¶ thuËn thõa nhËn lÉn nhau ®èi
víi c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm lùa chän gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n−íc ASEAN vµ mét
sè n−íc kh¸c ®Ó nh÷ng s¶n phÈm nµy cã c¬ héi më réng vµ chiÕm gi÷ thÞ phÇn trªn
thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.
34
- Thêi gian tíi, ChÝnh phñ cÇn tËp trung ®Çu t− x©y dùng mét sè nhµ m¸y cã kh¶
n¨ng luyÖn thÐp chÕ t¹o m¸y nh»m cung øng nguyªn liÖu ®Çu vµo cho ngµnh c¬ khÝ
chÕ t¹o. ThiÕu nguån nguyªn liÖu nµy, c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ kh«ng thÓ s¶n
xuÊt ®ñ s¶n phÈm (thuéc c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong
n−íc, ®ång thêi giµnh mét phÇn cho xuÊt khÈu.
- Bé C«ng nghiÖp cÇn triÓn khai x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn
m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó t¹o
c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh phï
hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hä, trong ®ã cÇn chó träng ®Õn vÊn ®Ò ph¸t triÓn xuÊt
khÈu s¶n phÈm.
- Bé C«ng nghiÖp cÇn phèi hîp víi Bé Th−¬ng m¹i x©y dùng Ch−¬ng tr×nh xóc
tiÕn xuÊt khÈu cô thÓ cho c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän cho giai ®o¹n 2010 vµ 2015,
g¾n víi nh÷ng thÞ tr−êng träng t©m víi môc tiªu ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu ®Ó
kh«ng ngõng t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu.
- Nhµ n−íc cÇn xem xÐt ®Ó ®−a ra lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi c¸c
nhãm s¶n phÈm lùa chän phï hîp víi ®Æc thï cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, m¸y
n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ héi nhËp mét c¸ch hiÖu
qu¶ vµo thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.
4.2- Mét sè kiÕn nghÞ víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c
s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ
kü thuËt ®iÖn
- T¨ng c−êng huy ®éng vèn tõ mäi nguån lùc ®Ó ®Çu t− s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc,
c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó xuÊt
khÈu, kh«ng ph©n biÖt nguån vèn tõ n−íc ngoµi hay ë trong n−íc, kÓ c¶ vèn huy ®éng
tõ d©n c− do cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp.
- T¨ng c−êng ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬
khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ë møc ®é
cao.
- CÇn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp phô trî cho
ngµnh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp
vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn chØnh ®Ó xuÊt khÈu.
- CÇn ®æi míi m¹nh mÏ h¬n n÷a c«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong mäi ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®−îc cÊp chøng chØ ISO 9000, tõng b−íc tæ chøc
doanh nghiÖp theo m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con ®Ó cã thÓ t¨ng c−êng søc
m¹nh vÒ vèn, vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm ë n−íc ngoµi.
35
4.3- Mét sè kiÕn nghÞ víi HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ HiÖp héi
doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam
- T¨ng c−êng h¬n n÷a viÖc x©y dùng, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña m¸y ®éng lùc, c¸c
s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam
trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi, nhÊt lµ ë c¸c thÞ tr−êng ®−îc x¸c ®Þnh lµ thÞ tr−êng träng
®iÓm cña tõng lo¹i s¶n phÈm ®Õn n¨m 2010 vµ 2015.
- Tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa
chän vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm, c¸c ch−¬ng tr×nh tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, x©y
dùng th−¬ng hiÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m gióp hä th©m nhËp hiÖu
qu¶ vµo thÞ tr−êng quèc tÕ.
- T¨ng c−êng hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi
ngò c¸n bé kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý ®Ó hä cã thÓ tiÕp nhËn, sö dông khoa häc c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i vµ thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi
c¸c s¶n phÈm lùa chän, nhÊt lµ khi ViÖt Nam ®· gia nhËp WTO.
4.4- Víi c¸c tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn
- §Çu t− x©y dùng míi hoÆc n©ng cÊp c¸c ViÖn nghiªn cøu thµnh c¸c ViÖn ®Çu
ngµnh, võa lµm c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®ång thêi thùc hiÖn ho¹t ®éng t− vÊn
thiÕt kÕ trong mét sè lÜnh vùc c¬ khÝ ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
- X©y dùng c¬ chÕ hîp t¸c gi÷a c¸c ViÖn víi c¸c c«ng ty t− vÊn, thiÕt kÕ c«ng
nghÖ trong vµ ngoµi n−íc, c¬ chÕ chuyÓn giao c«ng nghÖ , hîp t¸c ®µo t¹o...
- C¸c ViÖn nghiªn cøu cÇn ®−îc ®Çu t− kinh phÝ ®Ó thuª chuyªn gia t− vÊn thiÕt
kÕ ®Ó chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng n−íc ngoµi.
- Cã kÕ ho¹ch cô thÓ trong viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô trùc tiÕp c¸c dù
¸n ®Çu t− s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp
vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu.
36
KÕt luËn
Thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n ®Õn
2020, ngµnh c¬ khÝ ph¶i phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 ®¶m b¶o ®¸p øng 40 - 50% nhu cÇu
s¶n phÈm c¬ khÝ cña c¶ n−íc, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 30% gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng. §©y
lµ môc tiªu rÊt lín vµ ®Ó ®¹t môc tiªu trªn, ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®Òu
ph¶i v−ît qua nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá, nhÊt lµ c¸c th¸ch thøc cña héi nhËp vµ
§æi míi kinh tÕ ®Êt n−íc.
§Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng xuÊt
khÈu, tõng b−íc t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã th−¬ng hiÖu ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng
thÕ giíi, sù ®ãng gãp cña nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô
s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ rÊt
quan träng.
B¸m s¸t c¸c môc tiªu, yªu cÇu vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt, Ban
chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· hoµn thµnh ®−îc mét sè nhiÖm vô sau:
1/ Nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ kh¸i qu¸t ®−îc t×nh h×nh cung cÇu c¸c s¶n phÈm c¬
khÝ trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt tËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt, cung øng vµ tiªu
thô ë mét sè thÞ tr−êng xuÊt nhËp khÈu chÝnh.
2/ Nghiªn cøu thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô
s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn
cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2005 vµ c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi
riªng cña ViÖt Nam.
3/ Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ thùc tr¹ng
ph¸t triÓn c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän ë ViÖt Nam, ®Ò tµi ®· t×m ra ®−îc nh÷ng tån
t¹i, h¹n chÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ nªu trªn ë n−íc ta trong thêi kú ®Õn n¨m 2010 vµ 2015.
4/ Trªn c¬ së quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ
phôc vô s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü
thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp, ®Ò tµi ®· ®−a ra dù b¸o vÒ quy m«,
tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän vµo c¸c
thÞ tr−êng träng ®iÓm trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015.
5/ Bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p vÜ m«, ®Ò tµi còng ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, nhãm t¸c gi¶ ®· cè g¾ng ®¸p øng c¸c môc tiªu ®Ò
tµi ®Æt ra. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi kh«ng
thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt, chóng t«i kÝnh mong ®−îc sù ®ãng
gãp ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c vÞ ®¹i biÓu...
37
Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¬ quan, c¸c chuyªn gia, c¸c
nhµ khoa häc, c¸c ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì ®Ó chóng t«i hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu
§Ò tµi.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
6706.pdf
