Giáo trình Lập trình hướng đối tượng - Bài 5: Kết tập và kế thừa

8/24/2011 1 Bộ môn Công nghệ Phần mềm Viện CNTT & TT Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG Bài 05. Kết tập và kế thừa Mục tiêu bài học  Giải thích về khái niệm tái sử dụng mã nguồn  Chỉ ra được bản chất, mô tả các khái niệm liên quan đến đến kết tập và kế thừa  So sánh kết tập và kế thừa  Biểu diễn được kết tập và kế thừa trên UML  Giải thích nguyên lý kế thừa và thứ tự khởi tạo, hủy bỏ đối tượng trong kế thừa  Áp dụng các kỹ thuật, nguyên lý về kết tập và kết thừa trên ngôn ngữ lập trình Java 2 Nội dung 1. Tái sử dụng mã nguồn 2. Kết tập (Aggregation) 3. Kế thừa (Inheritance) 3 Nội dung 1. Tái sử dụng mã nguồn 2. Kết tập (Aggregation) 3. Kế thừa (Inheritance) 4 1. Tái sử dụng mã nguồn (Re-usability) 5 1. Tái sử dụng mã nguồn (2)  Các cách sử dụng lại lớp đã có: 6 8/24/2011 2 Ưu điểm của tái sử dụng mã nguồn 7 Nội dung 1. Tái sử dụng mã nguồn 2. Kết tập (Aggregation) 3. Kế thừa (Inheritance) 8 2. Kết tập  Ví dụ: 9 2.1. Bản chất của kết tập  Lớp toàn thể chứa đối tượng của lớp thành phần 10 2.2. Biểu diễn kết tập bằng UML 11 TuGiac Diem4 1 Ví dụ 12 8/24/2011 3 2.3. Minh họa trên Java class Diem { private int x, y; public Diem(){} public Diem(int x, int y) { this.x = x; this.y = y; } public void setX(int x){ this.x = x; } public int getX() { return x; } public void hienThiDiem(){ System.out.print("(" + x + ", " + y + ")"); } } 13 class TuGiac { private Diem d1, d2; private Diem d3, d4; public TuGiac(Diem p1, Diem p2, Diem p3, Diem p4){ d1 = p1; d2 = p2; d3 = p3; d4 = p4; } public TuGiac(){ d1 = new Diem(); d2 = new Diem(0,1); d3 = new Diem (1,1); d4 = new Diem (1,0); } public void printTuGiac(){ d1.printDiem(); d2.printDiem(); d3.printDiem(); d4.printDiem(); System.out.println(); } } 14 15 Ví dụ khác về Kết tập  Một trò chơi gồm 2 đối thủ, 3 quân súc sắc và 1 trọng tài. 16 Die - value : int + throw() Arbitrator - name : String + countingPoints() Player - name : String - points : int + throwDie() Game 3 2 2.4. Thứ tự khởi tạo trong kết tập 17 Nội dung 1. Tái sử dụng mã nguồn 2. Kết tập (Aggregation) 3. Kế thừa (Inheritance) 18 8/24/2011 4 3.1. Tổng quan về kế thừa  Ví dụ: 19 3.1.1. Bản chất kế thừa  Kế thừa (Inherit, Derive) 20 3.1.1. Bản chất kế thừa (2)  Lớp con  Là một loại (is-a-kind-of) của lớp cha 21 3.1.2. Biểu diễn kế thừa trong UML Mammal Whale Horse 22 3.1.3. Kết tập và kế thừa  So sánh kết tập và kế thừa?  Giống nhau?  Khác nhau? 23 Phân biệt kế thừa và kết tập Kế thừa Kết tập 24 8/24/2011 5 3.1.4. Cây phân cấp kế thừa (Inheritance hierarchy) 25 A B CVehicle SportCar Compact Moto SportMoto Car 3.1.4. Cây phân cấp kế thừa (2)  Siblings 26 Hình Hình hai chiều Hình ba chiều Hình tròn Tứ giác Tam giác Hình cầu Hình lăng trụ Tứ diện Lớp Object  Trong gói java.lang 27 Lớp Object (2) 28 3.2. Nguyên lý kế thừa public Không có protected private Cùng lớp Lớp con cùng gói Lớp con khác gói Khác gói, non-inher 29 3.2. Nguyên lý kế thừa (2)  Các trường hợp không được phép kế thừa? 30 8/24/2011 6 3.3. Cú pháp kế thừa trên Java  Cú pháp kế thừa trên Java:  Ví dụ: class HinhVuong extends TuGiac { ... } 31 public class TuGiac { protected Diem d1, d2, d3, d4; public void setD1(Diem _d1) {d1=_d1;} public Diem getD1(){return d1;} public void printTuGiac(){...} } public class HinhVuong extends TuGiac { public HinhVuong(){ d1 = new Diem(0,0); d2 = new Diem(0,1); d3 = new Diem(1,0); d4 = new Diem(1,1); } } public class Test{ public static void main(String args[]){ HinhVuong hv = new HinhVuong(); hv.printTuGiac(); } } 32 public class TuGiac { protected Diem d1, d2, d3, d4; public void printTuGiac(){...} public TuGiac(){...} public TuGiac(Diem d1, Diem d2, Diem d3, Diem d4) { ...} } public class HinhVuong extends TuGiac { public HinhVuong(){ super(); } public HinhVuong(Diem d1, Diem d2, Diem d3, Diem d4){ super(d1, d2, d3, d4); } } public class Test{ public static void main(String args[]){ HinhVuong hv = new HinhVuong(); hv.printTuGiac(); } } 33 Ví dụ 2 class Person { private String name; private Date bithday; public String getName() {return name;} ... } class Employee extends Person { private double salary; public boolean setSalary(double sal){ salary = sal; return true; } public String getDetail(){ String s = name+", "+birthday+", "+salary; } } 34 Ví dụ 2 class Person { protected String name; protected Date bithday; public String getName() {return name;} ... } class Employee extends Person { private double salary; public boolean setSalary(double sal){ salary = sal; return true; } public String getDetail(){ String s = name+", "+birthday+", "+salary; } } 35 Ví dụ 2 (tiếp) public class Test { public static void main(String args[]){ Employee e = new Employee(); e.setName("John"); e.setSalary(3.0); } } 36 8/24/2011 7 Ví dụ 3 – Cùng gói public class Person { Date birthday; String name; ... } public class Employee extends Person { ... public String getDetail() { String s; String s = name + "," + birthday; s += ", " + salary; return s; } } 37 Ví dụ 3 – Khác gói package abc; public class Person { protected Date birthday; protected String name; ... } import abc.Person; public class Employee extends Person { ... public String getDetail() { String s; s = name + "," + birthday + "," + salary; return s; } } 38 3.4. Khởi tạo và huỷ bỏ đối tượng  Khởi tạo đối tượng:  Hủy bỏ đối tượng: 39 3.4.1. Tự động gọi constructor của lớp cha public class TuGiac { protected Diem d1, d2; protected Diem d3, d4; public TuGiac(){ System.out.println ("Lop cha TuGiac()"); } // } public class HinhVuong extends TuGiac { public HinhVuong(){ //Tu dong goi TuGiac() System.out.println ("Lop con HinhVuong()"); } } 40 public class Test { public static void main(String arg[]) { HinhVuong hv = new HinhVuong(); } } 3.4.2. Gọi trực tiếp constructor của lớp cha  Bắt buộc nếu lớp cha không có phương thức khởi tạo mặc định 41 Ví dụ public class TuGiac { protected Diem d1, d2; protected Diem d3, d4; public TuGiac(Diem d1, Diem d2, Diem d3, Diem d4){ System.out.println("Lop cha TuGiac(d1, d2, d3, d4)"); this.d1 = d1; this.d2 = d2; this.d3 = d3; this.d4 = d4; } } public class HinhVuong extends TuGiac { public HinhVuong(){ System.out.println ("Lop con HinhVuong()"); } } 42 public class Test { public static void main(String arg[]) { HinhVuong hv = new HinhVuong(); } }