Hải quan Hà Nội với công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại

ùc, song còng chØ mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi bëi v× chóng chØ ®­îc nh×n nhËn trªn nh÷ng con sè thu ®­îc, cßn phÇn kh«ng n¾m b¾t ®­îc l¹i mu«n h×nh, mu«n vÎ. H¬n n÷a, ngay b¶n th©n c¸c con sè thu ®­îc còng ®· qua mét qu¸ tr×nh xö lý vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu chØnh mµ ng­êi ta cho r»ng phï hîp víi thùc tÕ h¬n. Cïng víi sù thiÕt lËp cña hµng rµo thuÕ quan, hÇu hÕt c¸c cöa khÈu trong c¶ n­íc ®Òu diÔn ra hiÖn t­îng vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn ë nh÷ng vïng gi¸p ranh víi c¸c n­íc kh¸c nhau th× nh÷ng mÆt hµng, thñ ®o¹n vµ c¸ch thøc gian lËn cã dÊu hiÖu ®Æc thï riªng. T×nh h×nh gian lËn th­¬ng m¹i trªn tõng tuyÕn nh­ sau: 1. TuyÕn ®­êng bé. N­íc ta cã 24 tØnh biªn giíi tiÕp gi¸p víi 3 n­íc Trung quèc, Lµo, C¨mpuchia. Trong ®ã, c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c vµ miÒn Trung lµ c¸c tØnh miÒn nói. §Æc ®iÓm chung c¸c tØnh biªn giíi lµ ngoµi cöa khÈu quèc tÕ cßn cã c¸c cöa khÈu quèc gia vµ c¸c cöa khÈu ®Þa ph­¬ng. §¸ng chó ý däc tuyÕn biªn giíi cßn cã nhiÒu ®­êng mßn, chî biªn giíi do d©n c­ hai n­íc th­êng qua l¹i mua b¸n, trao ®æi hµng hãa. Biªn giíi T©y- Nam ®Þa h×nh tuy b»ng ph¼ng nh­ng tr¶i dµi, qua l¹i dÔ dµng. Nh×n chung, ®Þa h×nh biªn giíi ®­êng bé n­íc ta ®a d¹ng vµ phøc t¹p, ®©y lµ m¶nh ®Êt mµu mì cho gian th­¬ng lîi dông trong bu«n b¸n. - Trªn tuyÕn biªn giíi ViÖt-Trung, träng ®iÓm cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lµ Qu¶ng Ninh vµ L¹ng S¬n. Hµng hãa th­êng ®­îc "cöu v¹n" vËn chuyÓn b»ng ph­¬ng thøc xÐ lÎ, thu gom nhiÒu lÇn, sau ®ã dïng hoÊ ®¬n bu«n chuyÕn, hãa ®¬n mua hµng ®Ó l­u th«ng hµng hãa nh»m trèn thuÕ xuÊt nhËp khÈu.Trong nh÷ng n¨m qua, ®· ph¸t hiÖn hµng tr¨m vô víi tæng trÞ gi¸ hµng lËu lµ hµng chôc tû ®ång. T¹i hang D¬i-L¹ng S¬n, mçi ngµy l­îng hµng lËu nhËp vµo néi ®Þa lªn ®Õn hµng tû ®ång. Vô ¸n ®­êng d©y bu«n lËu t¹i hang D¬i ®­îc xÐt xö th¸ng 9 n¨m 2002 lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. ChØ tÝnh riªng trong th¸ng 9 n¨m 2002, trªn toµn quèc ®· cã tíi 576 vô bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i x¶y ra. MÆt hµng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt hµng thuéc diÖn Nhµ n­íc qu¶n lý d¸n tem hoÆc nh÷ng hµng hãa cã thuÕ suÊt cao nh­ ®å ®iÖn cao cÊp, ®iÖn d©n dông, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hµng tiªu dïng, hµng ®iÖn tö, vËt liÖu x©y dùng, hµng t¹p hãa ... - Trªn tuyÕn biªn giíi ViÖt-Lµo, t×nh h×nh næi lªn lµ bu«n lËu thuèc phiÖn, heroin tõ Lµo qua biªn giíi vµo ViÖt Nam, nhËp lËu thuèc l¸ ngo¹i chñ yÕu diÔn ra ë cöa khÈu Lao B¶o, Qu¶ng TrÞ, ®ång thêi xuÊt g¹o, ph¸o næ, x¨ng dÇu, kim lo¹i mÇu.. Trªn tuyÕn nµy, h×nh thµnh c¸c tæ chøc bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i xuyªn quèc gia, gian th­¬ng ng­êi Lµo tËp kÕt hµng tõ Th¸i lan vÒ B¶n §en, chî Kr«n cña Lµo råi dïng nhiÒu thuyÒn m¸y chë hµng hãa däc s«ng Sep«n , khi thÊy v¾ng lùc l­îng kiÓm tra, chóng lao thuyÒn sang phÝa bê s«ng ViÖt Nam. Mét l­îng hµng lËu lín còng tuån vµo ViÖt Nam theo c¸c lèi mßn biªn giíi ë 2 bªn c¸nh gµ cöa khÈu Lao B¶o. Ngoµi ra, hiÖn t­îng lîi dông tiªu chuÈn hµnh lý miÔn thuÕ cña NghÞ ®Þnh 66/2002/N§- CP vÉn cßn phæ biÕn. Mét sè ng­êi bu«n b¸n chuyªn nghiÖp ®· lîi dông mua l¹i chÕ ®é cña l¸i xe vµ c«ng nh©n nhËp c¶nh ®Ó bu«n b¸n kiÕm lêi. §Æc biÖt cã mét sè t­ th­¬ng nóp bãng doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm hé chiÕu sang Lµo c«ng t¸c, khi vÒ mang hµng hãa theo tiªu chuÈn hµnh lý miÔn thuÕ vµ dïng tiªu chuÈn ®ã ®Ó vËn chuyÓn nhiÒu chuyÕn hµng cïng lo¹i ®­îc nhËp lËu tõ Lµo vÒ s©u trong néi ®Þa. - TuyÕn biªn giíi T©y-Nam Trªn tuyÕn biªn giíi T©y nam, gian th­¬ng ®· bu«n b¸n tr¸i phÐp qua biªn giíi xe m¸y, gç, thuèc l¸ ngo¹i, r­îu ngo¹i, hµng ®iÖn tö, ®å xa xØ phÈm... §Þa bµn chñ yÕu lµ c¸c tØnh Long An, T©y Ninh, An Giang, B×nh Ph­íc .. §¸ng l­u ý, t×nh h×nh bu«n lËu vµ GLTM qua biªn giíi x¶y ra cùc kú nghiªm träng ë huyÖn Hµ Tiªn, tØnh Kiªn Giang, ®Æc biÖt ë x· Mü §øc, cã gÇn 7000 nh©n khÈu, nh­ng cã tíi 60% d©n sèng b»ng nghÒ bu«n lËu, nh­ng vÉn cßn rÊt nghÌo. Cã nh÷ng vô bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lín trÞ gi¸ hµng chôc, hµng tr¨m tû ®ång bÞ ph¸t hiÖn t¹i tuyÕn biªn giíi nµy. VÝ dô: Vô ¸n bu«n lËu qua biªn giíi trÞ gi¸ hµng tr¨m tû ®ång bÞ ph¸t hiÖn vµ xÐt xö trong n¨m 1998 t¹i Long An.. 2. TuyÕn biÓn T×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trªn c¸c vïng ven biÓn n­íc ta cã nguy h¹i kh«ng kÐm g× c¸c tuyÕn kh¸c, nã diÔn ra liªn tôc, ngµy cµng cã tæ chøc chÆt chÏ víi c¸c thñ ®o¹n tinh vi vµ hoµn h¶o h¬n. MÆt hµng xuÊt lËu chñ yÕu vÉn lµ kim lo¹i, quÆng kim lo¹i vµ gç. MÆt hµng nhËp lËu chñ yÕu vÉn lµ c¸c mÆt hµng cÊm nhËp khÈu, nh÷ng mÆt hµng t¹m ng­ng nhËp khÈu vµ nh÷ng mÆt hµng Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt nhËp khÈu b»ng thuÕ suÊt cao. C¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch ®· ph¸t hiÖn ra mét sè ®­êng d©y bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lín liªn kÕt trong n­íc víi n­íc ngoµi, ®­îc tæ chøc rÊt chÆt chÏ, cã sù chØ huy thèng nhÊt tõ trung t©m, ®­îc trang bÞ vµ lîi dông c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i cña Nhµ n­íc ®Ó th«ng tin liªn l¹c bÝ mËt, nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. T×nh h×nh bu«n lËu trªn tõng vïng biÓn cña n­íc ta diÔn ra víi quy m«, tÝnh chÊt phøc t¹p kh¸c nhau. T¹i vïng biÓn tiÕp gi¸p Trung Quèc, bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng vµ quy m« ho¹t ®éng. Gian th­¬ng th­êng sö dông c¸c lo¹i tÇu nhá cã søc chë tõ 50 tÊn ®Õn 400 tÊn víi tèc ®é cao ®Ó ho¹t ®éng. Víi ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c tiªn tiÕn, khi cã sù cè, bän ®Çu nËu cã thÓ huy ®éng ®«ng ®¶o cöu v¹n ®Õn øng cøu nh»m giµnh l¹i hµng hoÆc tÈu t¸n khi bÞ c¬ quan chøc n¨ng thu gi÷. T¹i 4 tØnh Thanh Hãa, NghÖ An, Hµ TÜnh,Qu¶ng B×nh víi chiÒu dµi bê biÓn 430 km, t×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trªn tuyÕn biÓn diÔn ra rÊt phøc t¹p. Tõ c¶ng Cöa Lß, NghÖ An hµng lËu nh­: hµng ®iÖn tö, xe ®¹p, qu¹t ®iÖn, nåi c¬m ®iÖn cña NhËt (chñ yÕu lµ ®å cò), vËt liÖu x©y dùng cña Trung quèc ®­îc nhËp lËu b¸n t¹i ®Þa ph­¬ng hoÆc chuyÓn tiÕp ®i c¸c tØnh kh¸c. Khu vùc bê biÓn tõ Qu¶ng Ng·i, Phó Yªn cho ®Õn c¶ng Sµi Gßn,t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i còng diÔn ra s«i ®éng, ®Æc biÖt lµ vïng biÓn Quy Nh¬n, B×nh §Þnh n¬i mµ hµng lËu th­êng ®­îc thuyÒn viªn c¸c tÇu viÔn d­¬ng giÊu diÕm ®­a vµo. Thñ ®o¹n bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i th­êng ®­îc lîi dông lµ ph­¬ng thøc vËn chuyÓn hµng b»ng container, hµng chuyÓn c¶ng, chuyÓn khÈu.. Bän gian th­¬ng ®· xÕp hµng cò vµo hµng míi, hµng tèt vµo hµng xÊu, hµng cÊm hoÆc hµng cã gi¸ trÞ vµ thuÕ suÊt cao vµo hµng cã gi¸ trÞ vµ thuÕ xuÊt thÊp, hµng cÊm hoÆc hµng qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch, chÊt l­îng, xuÊt xø ®Ó trèn thuÕ.. Hµng nguyªn chiÕc th¸o rêi khai lµ hµng gia c«ng l¾p r¸p ®Ó h­ëng thuÕ suÊt thÊp, hµng gia c«ng l¾p r¸p th­êng lÉn lén gi÷a SKD, CKD vµ IKD khai b¸o lÊp löng, chung chung hoÆc tù ý tr­ng cÇu gi¸m ®Þnh lÊy kÕt qu¶ lÊp löng. Lîi dông ph­¬ng thøc chuyÓn khÈu, t¹m nhËp t¸i xuÊt, ®Çu t­ liªn doanh, gia c«ng ®Ó bu«n lËu vµ GLTM hoÆc lµm hå s¬ gi¶, kinh doanh sai môc ®Ých. Lîi dông mét giÊy phÐp ®Ó ®i nhiÒu chuyÕn hµng, hoÆc lµm thñ tôc xin cho chuyÓn tiÕp hµng hãa vÒ tØnh lµm thñ tôc H¶i quan, nh­ng trªn ®­êng ®i lîi dông s¬ hë hoÆt mãc ngoÆc, hèi lé nh©n viªn ¸p t¶i ®Ó tÈu t¸n hµng lËu ngay ë ®Þa ph­¬ng cã cöa khÈu nh­ ë Thõa Thiªn HuÕ, CÇn Th¬ trong vô T©n Tr­êng Sanh. 3. TuyÕn hµng kh«ng. Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, l­îng kh¸ch hµng vµ ph­¬ng tiÖn xuÊt nhËp c¶nh ra vµo ViÖt Nam chñ yÕu qua hai cöa khÈu : S©n bay quèc tÕ Néi Bµi vµ T©n S¬n NhÊt ngµy cµng t¨ng. Hµnh kh¸ch xuÊt nhËp c¶nh ®a d¹ng vµ phøc t¹p, ph­¬ng tiÖn xuÊt nhËp c¶nh còng nhiÒu vµ ®a d¹ng h¬n. Trong thêi gian qua, hµng kh«ng ViÖt Nam ®· më thªm nhiÒu tuyÕn bay míi, theo ®ã, t×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i c¸c lo¹i hµng cÊm nh­: ma tóy, ®å cæ,vµng, ®¸ quý, ngo¹i tÖ qua ®­êng hµng kh«ng cã xu h­íng gia t¨ng, ®Æc biÖt nhiÒu vô vi ph¹m nghiªm träng. Nh÷ng dÊu hiÖu næi cém dÔ nhËn thÊy, ®ã lµ: - Mét bé phËn kh«ng nhá hµnh kh¸ch xuÊt nhËp c¶nh lîi dông chÕ ®é miÔn thuÕ khi nhËp c¶nh ®· mang theo nh÷ng hµng hãa gän nhÑ, nh­ng gi¸ trÞ lín nh­ ®iÖn tho¹i di ®éng .. hoÆc ra vµo nhiÒu lÇn, hoÆc nhê ng­êi kh¸c mua hé, mang vµ khai hé nh»m môc ®Ých bu«n b¸n kiÕm lêi. Lîi dông tiªu chuÈn hµnh lý miÔn thuÕ, gian th­¬ng ®· thu gom tê khai hµnh lý cña kh¸ch nhËp c¶nh, tæ chøc nhËp hµng theo c¸c tê khai nµy ®Ó h­ëng tiªu chuÈn miÔn thuÕ. - Lîi dông chÕ ®é quµ biÕu, göi hµng cã gi¸ trÞ lín, göi nhiÒu lÇn, nhiÒu ®Þa chØ qua ®­êng b­u ®iÖn ®Ó bu«n b¸n kiÕm lêi. - Cïng c¸c thñ ®o¹n gian lËn th­¬ng m¹i, t×nh tr¹ng bu«n lËu qua ®­êng hµng kh«ng còng hÕt søc tinh vi: viÖc xuÊt lËu hµng cæ vËt cã ®èi t­îng chñ yÕu lµ kh¸ch du lÞch, th­¬ng nh©n thuéc quèc tÞch Mü, Ph¸p, §øc, §µi Loan, Hång K«ng...víi thñ ®o¹n cÊt giÊu, ®Ó lÉn hµng trong t­ trang, trong hµng gèm sø, gi¶ cæ.. - ViÖc vËn chuyÓn tr¸i phÐp c¸c chÊt ma tóy ra vµ vµo ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn kh¸ nhiÒu. §èi t­îng chñ yÕu lµ ng­êi nuíc ngoµi vµ ViÖt kiÒu cã quan hÖ mãc nèi víi mét sè phÇn tö vµ ng­êi th©n trong n­íc. Thñ ®o¹n xuÊt nhËp lËu ma tóy th­êng ®­îc ngôy trang, cÊt giÊu rÊt tinh vi nh­ ®Ó trong ®Õ giÇy, trong va li 2 ®¸y, Ðp vµo khu«n tranh s¬n mµi.. §iÓn h×nh nh­ 2 vô lín ®· bÞ H¶i quan ph¸t hiÖn lµ vô nhËp lËu 18,1 kg heroin bÞ H¶i quan T©n S¬n NhÊt ph¸t hiÖn vµ vô xuÊt lËu 5,1 kg heroin bÞ H¶i quan Néi Bµi b¾t gi÷. §©y lµ 2 vô xuÊt vµ nhËp lín nhÊt tõ tr­íc tíi nay ë n­íc ta do H¶i quan ph¸t hiÖn. Nh×n chung, n­íc ta cã ®Þa h×nh phøc t¹p, l¹i n»m trong khu vùc vµ gÇn kÒ víi nh÷ng n­íc nh­: Trung Quèc, Th¸i Lan, Singapore, Hµn Quèc... hµng hãa cña nh÷ng n­íc nµy cã chÊt l­îng kh¸ h¬n hoÆc gi¸ rÎ h¬n vµ ®ang trong t×nh tr¹ng d­ thõa. B»ng con ®­êng tiÓu ng¹ch, con ®­êng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, hä ®· ®Èy hµng hãa thõa Õ vµo thÞ tr­êng n­íc ta ®Ó võa khái ø ®äng vèn, võa gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp. V× lîi Ých côc bé, mét sè ®Þa ph­¬ng, huyÖn, tØnh ®· thu thuÕ nhÑ h¬n thuÕ nhËp khÈu, hoÆc lµm ng¬ ®Ó cho hµng lËu vµo néi ®Þa, tæ chøc ®ãn lâng ë tuyÕn sau ®Ó thu thuÕ bu«n chuyÕn, nh»m t¨ng vµ thu hót nguån thu. Lµm nh­ vËy, v« h×nh chung ®· hîp thøc hãa cho viÖc vËn chuyÓn hµng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vµo tiªu thô trong néi ®Þa. Thùc tÕ cho thÊy bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i lu«n cã xu h­íng bïng ph¸t rÊt phøc t¹p, t¹o thµnh nh÷ng ®iÓm nãng víi hËu qu¶ lµ l­îng hµng lËu tuån vµo néi ®Þa lµ rÊt lín. Theo sè liÖu thèng kª, chóng ta thÊy sè vô bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i bÞ ph¸t hiÖn vµ xö lý lu«n t¨ng qua c¸c n¨m. Theo sè liÖu thèng kª ch­a ®Çy ®ñ, ­íc tÝnh tæng trÞ gi¸ hµng hãa bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vµo ViÖt Nam mçi n¨m vµo kho¶ng 10000 tû ®ång. ThÊt thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu tiÓu ng¹ch qua biªn giíi ®Êt liÒn chiÕm kho¶ng 30% (3000 tû ®ång/n¨m), thÊt thu thuÕ qua cöa khÈu ®­êng bé vµ ®­êng biªn giíi kho¶ng 20% (2000 tû ®ång/n¨m). Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trªn c¸c tuyÕn ®Òu cã xu h­íng gia t¨ng. NÕu quan niÖm hµng vµ tiÒn mang theo c¶ cét mèc biªn giíi, th× cã thÓ nãi Tæ quèc ta ®ang ë trong t×nh tr¹ng bÞ ®e däa x©m l¨ng. T¹i n­íc ta, kh«ng cã n¬i nµo kh«ng cã b¸n hµng ngo¹i vµ còng cã thÓ kh«ng cã n¬i nµo kh«ng cã hµng lËu ®­îc bµy b¸n c«ng khai. Víi bøc tranh toµn c¶nh trªn ta thÊy thùc tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta ®ang ë mét t×nh thÕ bøc xóc, cÇn tiªn l­îng ®­îc nã vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu phßng, chèng trong thêi gian tíi. III.C¸c thñ ®o¹n Gian lËn th­¬ng m¹i chñ yÕu trªn ®Þa bµn do Côc H¶i quan Hµ Néi qu¶n lý NhiÒu thñ ®o¹n gian lËn th­¬ng m¹i phæ biÕn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ còng x¶y ra trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. Nh­ng do nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña Hµ Néi nh­: nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn, luËt ph¸p ch­a hoµn chØnh, thiÕu kinh nghiÖm c¹nh tranh quèc tÕ ..v.v.. Nªn c¸c thñ ®o¹n ®ã ë Hµ Néi còng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng t­¬ng øng. C¸c nhµ chuyªn m«n ®· tæng kÕt mét sè thñ ®o¹n chÝnh sau ®©y: 1. Gian lËn th­¬ng m¹i qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc Trong c¸c ho¹t ®éng gian lËn th­¬ng m¹i th× lo¹i h×nh gian lËn th­¬ng m¹i qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ XNK lµ lo¹i h×nh ®Æc thï nhÊt ë ViÖt nam. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam bao gåm nhiÒu lo¹i thuÕ gép l¹i nh­: thuÕ doanh thu, thuÕ phô thu, thuÕ b×nh æn gi¸, thuÕ VAT .. Do ®ã, thuÕ xuÊt nhËp khÈu t­¬ng ®èi cao, cã nh÷ng lo¹i hµng cã thuÕ xuÊt tõ 100%-200% nh­ «t« du lÞch, r­îu bia, hµng ®iÖn tö v..v.. Do thuÕ suÊt cao nªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc khai b¸o ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ xuÊt tr×nh trung thùc cho c¸c c¬ quan kiÓm tra kiÓm so¸t Nhµ n­íc víi lîi nhuËn do gian lËn th­¬ng m¹i lµ rÊt lín. V× vËy, c¸c gian th­¬ng th­êng tÝnh to¸n m¹o hiÓm, chÊp nhËn nh÷ng rñi ro ®Ó gian lËn trèn thuÕ, ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò hÊp dÉn bän gian th­¬ng, gian lËn th­¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ë n­íc ta hiÖn nay béc lé nh÷ng bÊt hîp lý t¹o kÏ hë cho c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra kiÓm so¸t hµng xuÊt nhËp khÈu. LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ta võa ®¸nh thuÕ theo tÝnh chÊt mÆt hµng, võa ®¸nh thuÕ theo môc ®Ých sö dông lµ rÊt lín. Cã nh÷ng mÆt hµng ®¸ng lÏ thuÕ xuÊt lµ 100% nh­ng ®¸nh theo môc ®Ých sö dông th× thuÕ suÊt nµy chØ cã 0%, hoÆc ®¸ng lÏ ph¶i nép 50% thuÕ suÊt nh­ng chØ khai lµ chuyªn dông ®­îc H¶i quan kiÓm tra vµ c¬ quan gi¸m ®Þnh lµ chÝnh x¸c th× mÆt hµng ®ã chØ cßn ph¶i nép 5% hoÆc 0%. §©y lµ mét lo¹i h×nh gian lËn th­¬ng m¹i kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam. Tãm l¹i: Cã nhiÒu h×nh thøc gian lËn th­¬ng m¹i g©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng qua viÖc lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu, chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao, lîi nhuËn lín hoÆc chªnh lÖch gi÷a mÆt hµng nµy víi lo¹i hµng kh¸c. Hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i qua chÝnh s¸ch thuÕ nhiÒu khi tá ra rÊt lé liÔu vµ tr¾ng trîn. 2. Gian lËn th­¬ng m¹i qua gi¸ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ ®Ó tÝnh thuÕ H¶i quan lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó tÝnh thuÕ H¶i quan. LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu quy ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu ®­îc c¨n cø vµo gi¸ ghi trªn hîp ®ång vµ hãa ®¬n th­¬ng m¹i hîp lÖ, phï hîp víi c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan. §èi víi hµng b¸n lµ gi¸ FOB, ®èi víi hµng nhËp lµ gi¸ CIF (®èi víi mÆt hµng Nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý gi¸ vµ cao h¬n 70% gi¸ do Tæng côc H¶i quan thèng kª ). Trong thùc tÕ, nhiÒu doanh nghiÖp ®· gian x¶o ®Ó l¸ch thuÕ qua tÝnh thuÕ b»ng c¸ch: gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cã sù th«ng ®ång víi nhau ®Ó ghi gi¸ trªn hîp ®ång, trªn hãa ®¬n th­¬ng m¹i thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng hãa ®ã. PhÇn tiÒn ngoµi hîp ®ång thanh to¸n cho nhau b»ng c¸ch chuyÓn ng©n lËu, gãp vèn ®Çu t­ hoÆc mua hµng xuÊt khÈu. 3. Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc khai b¸o sai vÒ sè l­îng, träng l­îng, phÈm cÊp hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. §©y lµ h×nh thøc gian lËn th­¬ng m¹i kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam nãi chung vµ ë Côc H¶i quan Hµ Néi nãi riªng. Chñ hµng ®· lîi dông chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng cña Nhµ n­íc ta th«ng qua viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh trong ngµnh H¶i quan, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gi¶i phãng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c cöa khÈu ®Ó thùc hiÖn hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i. Chóng dïng c¸c thñ ®o¹n nh­: hµng nhiÒu khai Ýt, hµng cã gi¸ trÞ cao khai hµng cã gi¸ trÞ thÊp, hµng lµ thµnh phÈm ®­îc khai lµ linh kiÖn, lµ nguyªn liÖu, phô liÖu ®Ó gia c«ng.. chóng cßn t×m mäi c¸ch ®Ó thay ®æi bao b×, nh·n m¸c nh»m thu lîi bÊt chÝnh. 4. Gian lËn th­¬ng m¹i qua viÖc cè ý x¸c ®Þnh sai xuÊt xø hµng hãa. X¸c ®Þnh sai xuÊt sø hµng hãa lµ vÊn ®Ò kü thuËt phøc t¹p, rÊt quan träng liªn quan ®Õn lîi Ých chñ quyÒn quèc gia. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt míi mÎ cña ViÖt Nam, thuÕ xuÊt khÈu vµ chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ quan gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn cã quan hÖ giµnh cho nhau h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc. Do ®ã, xuÊt xø hµng hãa cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn 2 vÊn ®Ò chÝnh, ®ã lµ: - Liªn quan ®Õn thuÕ xuÊt nhËp khÈu nh­ cïng mét mÆt hµng nh­ng cã xuÊt xø ë c¸c n­íc kh¸c nhau th× trÞ gi¸ tÝnh thuÕ cña mÆt hµng ®ã ®­îc tÝnh kh¸c nhau. VÝ dô: Cïng mét mÆt hµng, nh­ng mÆt hµng ®ã ®­îc s¶n xuÊt ë c¸c n­íc kh«ng ph¶i lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (G7) th× trÞ gi¸ tÝnh thuÕ chØ 70% so víi mÆt hµng ®ã ®­îc s¶n xuÊt t¹i c¸c n­íc G7 (theo quy ®Þnh gi¸ tèi thiÓu cña Bé Tµi chÝnh ban hµnh). V× vËy, nh÷ng tr­êng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®óng xuÊt xø th× hoÆc lµ lµm thÊt thu thuÕ Nhµ n­íc hoÆc lµm l¹m thu thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp. Tõ viÖc lîi dông ®ã, c¸c gian th­¬ng ®· kh«ng xuÊt tr×nh hoÆc xuÊt tr×nh sai xuÊt xø, xuÊt xø gi¶, khai kh«ng ®óng xuÊt xø. - Liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ: Nh­ mét sè mÆt hµng cã xuÊt xø tõ ViÖt Nam, khi xuÊt sang EU th× ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thÊp hoÆc hµng cã xuÊt xø tõ ASEAN, nhËp khÈu vµo ViÖt Nam, vµ ng­îc l¹i. 5. Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua hµng chuyÓn tiÕp NghÞ ®Þnh 101/2001/N§-CP cña ChÝnh phñ ngµy 31/12/2001 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt h¶i quan vÒ thñ tôc H¶i quan, chÕ ®é kiÓm tra, gi¸m s¸t h¶i quan, ®· quy ®Þnh rÊt râ lµ ®èi víi hµng hãa kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ lµm thñ tôc H¶i quan t¹i bÊt cø n¬i ®©u mµ chñ hµng thÊy thuËn lîi nhÊt. Tæng côc H¶i quan còng ®· cã nhiÒu v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ viÖc lµm thñ tôc H¶i quan ngoµi khu vùc cöa khÈu (nay lµ ®iÓm th«ng quan). Lîi dông viÖc ¸p t¶i, kho riªng ®Ó tr¸o lÉn hµng hãa hoÆc tõ hµng nä khai hµng kia, hµng cã thuÕ khai hµng kh«ng cã thuÕ lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc gian lËn th­¬ng m¹i víi gi¸ trÞ gian lËn lín nhÊt, chÝnh v× thÕ, Tæng côc H¶i quan ®· quy ®Þnh kh«ng ®­îc khai b¸o ngoµi cöa khÈu (kho riªng) ®èi víi hµng hãa nhËp kinh doanh cã thuÕ. 6. Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc liªn doanh ®Çu t­. Theo quy ®Þnh cña LuËt ®Çu t­ ViÖt Nam, xÝ nghiÖp, c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi thiÕt bÞ m¸y mãc, phô tïng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt kinh doanh ( gåm c¶ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ) vµ c¸c vËt t­ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, h×nh thµnh xÝ nghiÖp hoÆc t¹o tµi s¶n cè ®Þnh thùc hiÖn hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Do vËy, cã quan niÖm cho r»ng H¶i quan Ýt quan t©m ®Õn gi¸ trÞ tÝnh thuÕ cña hµng hãa do ®»ng nµo nã còng ®­îc miÔn thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, dÉn ®Õn viÖc bÞ gian th­¬ng lîi dông ®Ó gian lËn th­¬ng m¹i. Trªn ®Þa bµn cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi, cã tíi hµng tr¨m liªn doanh ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. V× vËy, ®èi t­îng gian lËn th­¬ng m¹i còng hÕt søc phøc t¹p. - Lîi dông sù thiÕu hiÓu biÕt cña c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch, ®Ó ®­a vµo gãp vèn c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc cò, l¹c hËu, khai t¨ng cao gi¸ c¸c thiÕt bÞ ®Ó gãp vèn nh»m thu håi lîi nhuËn cao trong viÖc khÊu trõ tµi s¶n. - C¸c xÝ nghiÖp liªn doanh cßn t×m c¸ch khai gi¶m gi¸ nguyªn liÖu nhËp khÈu vµ gi¸ s¶n phÈm kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó trèn thuÕ. 7. Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc hµng gia c«ng vµ hµng s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu. Hµng hãa lµ vËt t­ nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó gia c«ng cho ng­êi ngoµi råi xuÊt khÈu theo hîp ®ång ®· ký kÕt, theo quy ®Þnh cña thuÕ xuÊt nhËp khÈu, hµng thuéc diÖn nµy ®­îc miÔn thuÕ khi sè thµnh phÈm xuÊt hÕt ra khái ViÖt Nam. §èi víi Côc H¶i quan Hµ Néi, lo¹i h×nh nµy cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp lµm hµng gia c«ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i ®Ó lËp ®Þnh møc khèng, lµm sai ®Þnh møc bít xÐm nguyªn vËt liÖu tiªu thô trong n­íc víi nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c nhau. 8. Gian lËn th­¬ng m¹i qua viÖc lîi dông thêi ®iÓm ®¨ng ký tê khai. Khi n¾m b¾t ®­îc thêi ®iÓm cã thay ®æi chÝnh s¸ch qu¶n lý mÆt hµng hoÆc chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu (c¸c chÝnh s¸ch nµy cã ­u ®·i h¬n hoÆc chÆt chÏ h¬n chÝnh s¸ch cò), c¸c chñ hµng ®Õn H¶i quan lµm thñ tôc tr­íc thêi ®iÓm ®Ó ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch cò, mÆc dï ch­a cã hµng vÒ hoÆc ®îi qua thêi ®iÓm thay ®æi chÝnh s¸ch ®Ó ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch míi mÆc dï hµng ®· cã s½n ë trong kho. 9. Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc lîi dông hµng hãa göi t¹i kho ngo¹i quan H×nh thøc gian lËn nµy, trªn ®Þa bµn Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi ch­a cã. 10. Gian lËn th­¬ng m¹i qua lîi dông kinh doanh hµng chuyÓn khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt. Hµng chuyÓn khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt lµ nh÷ng hµng hãa ®­îc hoµn l¹i thuÕ sau khi cã chøng nhËn cña H¶i quan cöa khÈu thùc xuÊt. Lîi dông s¬ hë thiÕu sãt nµy, nhiÒu chñ hµng ®· t×m c¸ch mãc nèi víi H¶i quan cöa khÈu xuÊt ®Ó x¸c nhËn khèng sè hµng thùc xuÊt, truy hoµn sè thuÕ nhËp khÈu. Cã tr­êng hîp chñ hµng lµm hå s¬ gi¶ ®Ó trèn thÕ. KÕt luËn Gian lËn th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc thï riªng vµ rÊt ®a d¹ng. Cã nh÷ng h×nh thøc ®¬n gi¶n, tr¾ng trîn, nh­ng còng cã nhiÒu h×nh thøc phøc t¹p, tinh vi, kh«n khÐo, biÕt t¹o vá bäc hîp lÖ, hîp ph¸p. Gian lËn th­¬ng m¹i cµng phøc t¹p h¬n khi cã sù kÕt hîp víi tham nhòng. Häat ®éng gian lËn th­¬ng m¹i cµng phæ biÕn vµ nhiÒu h×nh thøc gian lËn th­¬ng m¹i ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau trong tõng vô gian lËn. Do ®ã, c«ng t¸c phßng chèng, ng¨n chÆn tÖ n¹n bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i ®ang lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ lùc l­îng H¶i quan-ng­êi g¸c cöa cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. IV.Mét sè kÕt qu¶ vÒ c«ng t¸c chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nguyªn nh©n bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i trë thµnh “Quèc n¹n” cña ë n­íc ta, l·nh ®¹o Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi thêi gian qua ®· tËp trung chØ ®¹o c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ : Tæ chøc, qu¸n triÖt c¸c chØ thÞ nghÞ quyÕt cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ cña ngµnh vÒ t¨ng c­êng c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i X©y dùng ph­¬ng ¸n ®Êu tranh mét c¸ch toµn diÖn, chó träng ®Þa bµn träng ®iÓm, ®èi t­îng bu«n lËu träng ®iÓm, mÆt hµng träng ®iÓm hoÆc mÆt hµng nh¹t c¶m . Thµnh lËp ban chØ ®¹o chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, tham nhòng cña Côc. X¸c ®Þnh lÊy lùc l­îng ®iÒu tra chèng bu«n lËu lµm lùc l­îng nßng cèt trong c«ng t¸c ®Êu tranh . X©y dùng quy chÕ phèi kÕt hîp c«ng t¸c gi÷a Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi víi c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng thuéc c¸c ngµnh kh¸c nh­: C«ng an, qu¶n lý thÞ tr­êng, Côc ThuÕ, Kho b¹c, C¬ quan v¨n ho¸, ViÖn KiÓm s¸t, KiÓm l©m… Tham gia Ban chØ ®¹o 127 cña thµnh phè. X¸c ®Þnh râ c¸c ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c ®èi t­îng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i . Rµ so¸t c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh, qui chÕ, qui tr×nh nghiÖp vô ®Ó kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò së hë trong qui chÕ chÝnh s¸ch dÉn ®Õn lîi dông sãt lät, g©y thÊt thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®iÒu tra bÝ mËt, x©y dùng m¹ng l­íi c¬ së bÝ mËt. Qu¸n triÖt nhiÖm vô chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i lµ nhiÖm vô träng t©m cña tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kiÓm tra, gi¸m s¸t lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh trong ®ã, lùc l­îng ®iÒu tra chèng bu«n lËu lµ lùc l­îng chñ lùc chuyªn s©u. Chó träng kh©u tæ chøc vµ con ng­êi ®iÒu chØnh bè trÝ qua thùc tÕ ho¹t ®éng cho phï hîp víi yªu cÇu tõng thêi gian. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, phóc tËp hå s¬ . T¨ng c­êng thªm c¸c ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ kü thuËt cho c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t, ph¸t hiÖn hµng cÊm, hµng lËu. Ph©n luång lµm thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµnh kh¸ch xuÊt nhËp c¶nh theo 3 d¹ng: “ luång xanh”, “ luång vµng”. “luång ®á” ®Ó sµng läc, lùa chän ®èi t­îng kiÓm tra cã träng t©m. Thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc kiÓm tra, tØ lÖ kiÓm tra trªn c¬ së n¾m b¾t c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. LËp danh b¹ c¸c doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn qu¶n lý gióp cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kiÓm tra ®­îc chÝnh x¸c võa n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸m s¸t qu¶n lý võa t¹o ®iÒu kiÖn th«ng quan hµng ho¸ nhanh chãng, thuËn lîi. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a §éi KiÓm so¸t víi Phßng TrÞ gi¸ tÝnh thuÕ , Phßng KiÓm tra sau th«ng quan phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ xö lý kÞp thêi nh÷ng tr­êng hîp gian lËn qua gi¸, chèng thÊt thu. §i s©u vµo c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô kiÓm tra sau th«ng quan. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, c¶i tiÕn c¸c quy tr×nh, thñ tôc h¶i quan t¹i c¸c cöa khÈu, ®¬n gi¶n ho¸ qui tr×nh thñ tôc theo h­íng “mét cöa” t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh nh­ng vÉn ®¶m b¶o qu¶n lý chÆt chÏ, thñ tôc nhanh chãng, v¨n minh phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Lµm râ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña doanh nghiÖp tr­íc ph¸p luËt trong viÖc khai b¸o, c¶i tiÕn chÕ ®é th«ng tin, ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhanh chãng. Rót kinh nghiÖm kÞp thêi qua mçi vô viÖc gióp cho c«ng t¸c tham m­u, chØ ®¹o kiÓm tra s©u s¸t cã hiÖu qu¶. Xö lý nghiªm c¸c tr­êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt H¶i quan ®¶m b¶o ®óng ng­êi, ®óng téi. X©y dùng qui chÕ trÝch th­ëng kÞp thêi cã t¸c dông ®éng viªn, khÝch lÖ tèt. 1. T×nh h×nh chèng bu«n lËu, vËn chuyÓn tr¸i phÐp vµ c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p luËt trong ph¹m vi ®Þa bµn qu¶n lý cña Côc H¶i qua thµnh phè Hµ néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ph¹m vi ®Þa bµn qu¶n lý cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi tr¶i dµi trªn 6 tØnh thµnh, gåm : Hµ Néi, Hµ T©y, B¾c Ninh, VÜnh Phóc, Phó Thä, Yªn B¸i. Hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu lµm thñ tôc t¹i 12 ®¬n vÞ cöa khÈu víi nhiÒu lo¹i h×nh nhËp qua ®­êng hµng kh«ng vµ lµm thñ tôc hµng ho¸ chuyÓn tiÕp ®­êng biÓn vµ ®­êng bé. 1.1. * C¸c mÆt hµng vi ph¹m chñ yÕu XuÊt lËu gç th«ng qua h×nh thøc nhËp nguyªn liÖu s¶n xuÊt xuÊt khÈu. NhËp linh kiÖn ®Ó l¾p r¸p xuÊt khÈu nh­ng l¹i b¸n trong n­íc. Thuèc t©n d­îc, mü phÈm, ..nhËp theo h×nh thøc phi mËu dÞch. V¨n ho¸ phÈm ph¶n ®éng, ®åi truþ … thuèc g©y nghiÖn, h­íng thÇn.. 1.2. C¸c ph­¬ng thøc thñ ®o¹n vi ph¹m chñ yÕu Lîi dông viÖc doanh nghiÖp tù khai b¸o tÝnh thuÕ, doanh nghiÖp ®· khai b¸o trÞ gi¸ tÝnh thuÕ thÊp h¬n nhiÒu lÇn so víi gi¸ trÞ thùc cña hµng ho¸; ¸p m· sai ®Ó h­ëng thuÕ xuÊt thÊp; ®Ó lÉn hµng ph¶i kiÓm tra vµo l« hµng miÔn kiÓm tra h¶i quan. Khai b¸o lµ nhËp linh kiÖn ®iÖn tö ®Ó l¾p r¸p nh­ng thùc tÕ lµ nhËp m¹ng linh kiÖn hoÆc ë d¹ng nguyªn chiÕc th¸o rêi. T¹m nhËp gç tõ Lµo ®Ó s¶n xuÊt xuÊt khÈu nh­ng thùc tÕ khi xuÊt khÈu l¹i xuÊt c¸c chñng lo¹i gç kh¸c cÊm xuÊt khÈu nh­ P¬mu, B¸ch xanh … NhËp khÈu theo ®­êng phi mËu dÞch, quµ biÕu qua ®­êng hµng kh«ng, c¸c lo¹i hµng gän nhÑ, gi¸ trÞ cao nh­ t©n d­îc, mü phÈm, ®iÖn tho¹i di ®éng, vµng b¹c, ®¸ quý... 1.3. §èi t­îng träng ®iÓm Doanh nghiÖp liªn doanh ë c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp gia c«ng, l¾p r¸p hµng ®iÖn tö. C¸c doanh nghiÖp ®· vi ph¹m ph¸p luËt h¶i quan nhiÒu lÇn, doanh nghiÖp më tê khai xuÊt nhËp khÈu ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n th­êng xuyªn nhËn hµng phi mËu dÞch, quµ biÕu . 2. Mét sè kÕt qu¶ cô thÓ trong c«ng t¸c phßng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi N¨m 1998, Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi ®· ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 414 vô vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ H¶i quan, víi trÞ gi¸ tang vËt ­íc tÝnh 30 tû ®ång. §· xö lý 406 vô, ph¹t tiÒn: 260 vô, thu 747 triÖu ®ång; c¶nh c¸o, tÞch thu tang vËt, 93 vô , luËt thuÕ 3 vô víi sè tiÒn 522, 7 triÖu ®ång, qua kiÓm tra phóc tËp truy thu thuÕ 11 vô, chuyÓn c¬ quan v¨n ho¸ vµ UBND thµnh phè Hµ Néi xö lý theo thÈm quyÒn vµ qu¶n lý chuyªn ngµng: 39 vô, nh¾c nhë 4 vô, chuyÓn së tµi chÝnh 9 vô. N¨m 1999, Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 240 vô víi trÞ gi¸ tang vËt ­íc tÝnh 60 tû ®ång, ®· xö lý vi ph¹m 230 vô, ph¹t tiÒn 140 vô víi 340 triÖu ®ång, c¶nh c¸o tÞch thu tang vËt 97 vô. N¨m 2000, Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi ®· ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 225 biªn b¶n vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ h¶i quan, trÞ gi¸ tang vËt ­íc tÝnh 15 tû ®ång, ®· xö ph¹t 218 vô, ph¹t tiÒn 173 vô víi 307,96 triÖu ®ång, c¶nh c¸o,tÞch thu tang vËt 45 vô, xö lý ®óng ®èi t­îng, ®óng hµnh vi, ®óng ph¸p luËt, tæ chøc chyÓn giao kÞp thêi tang vËt tÞch thu sang Së tµi chÝnh theo ®óng quy ®Þnh. N¨m 2001, Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi ®· ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 148 vô vi ph¹m víi trÞ gi¸ tang vËt ­íc tÝnh kho¶ng 5,5 tû ®ång, ph¹t tiÒn 195,7 triÖu ®ång. T×nh h×nh bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn qu¶n lý diÔn biÕn phøc t¹p, sè vô vi ph¹m nghiªm trong gi¶m so víi n¨m tr­íc, nh­ng tÝnh chÊt vi ph¹m cã nh÷ng vi ph¹m lµ nghiªm träng nh­ : Trªn tuyÕn B­u ®iÖn ph¸t hiÖn viÖc lîi dông göi hµng ghi ®Þa chØ gi¶ ®Ó xuÊt nhËp cã lo¹i ma tuý vµ thuèc g©y nghiÖn h­íng thÇn, ®· b¾t gi÷ 13 vô víi tang vËt gåm: 1030g heroin, 1525 viªn vµ 02 lä thuèc g©y nghiÖn h­íng thÇn, kÝch dôc. Trong ®ã, phèi hîp víi lùc l­îng C«ng an Hµ Néi (PC17) b¾t qu¶ tang 1 ®èi t­îng vËn chuyÓn tr¸i phÐp 350 g heroin ra n­íc ngoµi Trªn tuyÕn hµng kh«ng ph¸t hiÖn mét sè vô ®iÓn h×nh: Mét vô nhËp lËu 1975 Ên phÈm ph¶n ®éng cã ph­¬ng h¹i ®Õn an ninh quèc gia, 1 vô nhËp lËu 880 chiÕc ®iÖn tho¹i di ®éng, 2 vô xuÊt lËu kh«ng khai b¸o 272000 USD, .. N¨m 2002 Côc H¶i quan Tp Hµ Néi ®· ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 150 vô, ®· tiÕn hµnh xö lý ph¹t 149 vô ( gi¶m h¬n so víi n¨m tr­íc), khëi tè 1 vô , ph¹t tiÒn 128 vô, thu ph¹t 409,5 triÖu ®ång, c¶nh c¸o tÞch thu 20 vô. N¨m 2003, Côc H¶i quan Tp Hµ Néi ®· ph¸t hiÖn lËp biªn b¶n 238 vô víi trÞ gi¸ tang vËt ­íc tÝnh 50 tû ®ång, ®· xö lý vi ph¹m 195 vô, ph¹t tiÒn 157 vô víi sè tiÒn 325 triÖu ®ång, tÞch thu tang vËt 26 vô . N¨m 2004, Tæng sè c¸c vô vi ph¹m toµn Côc ph¸t hiÖn lµ 431 vô (trong n¨m 2003 lµ 238 vô) víi møc ®é 75% lµ vi ph¹m thñ tôc h¶i quan. TrÞ gi¸ hµng vi ph¹m ­íc tÝnh : 04 tû ®ång ViÖt nam. §· ra quyÕt ®Þnh xö ph¹t 308 vô, thu nép ng©n s¸ch do vi ph¹m hµnh chÝnh lµ 451.635.000 ®. KÕt luËn T×nh h×nh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta diÔn biÕn phøc t¹p nh­ hiÖn nay lµ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan . Trong tiÕn tr×nh ®æi míi ®Êt n­íc, nh÷ng tÖ n¹n trªn lµ søc c¶n rÊt lín, g©y nhiÒu hËu qu¶ tiªu cùc, t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, phßng chèng tÖ n¹n bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i ®ang lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ cña mçi ng­êi d©n l­¬ng thiÖn. Trong nh÷ng n¨m qua, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra nhiÒu chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p phßng chèng, nh­ng hiÖu qu¶ ch­a cao. Bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i kh«ng nh÷ng ch­a bÞ ®Èy lïi mµ cßn ®ang diÔn biÕn phøc t¹p, cã chiÒu h­íng gia t¨ng, hµnh vi, thñ ®o¹n ngµy cµng th©m ®éc; ®­êng d©y bu«n lËu, tham nhòng ®· h×nh thµnh c¸c tæ chøc, æ nhãm ®­îc che ®Ëy vµ “b¶o kª” hÕt søc nguy hiÓm. Vai trß qu¶n lý nhµ n­íc trªn lÜnh vùc H¶i quan ®· ®­îc cñng cè vµ t¨ng c­êng, gãp phÇn quan trong thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, b¶o vÖ an ninh, chñ quyÒn quèc gia, tõng b­íc c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. H¶i quan lµ c«ng cô s¾c bÐn cña nhµ n­íc chuyªn chÝnh, lµ l­îng biªn phßng trªn mÆt trËn kinh tÕ, phÇn lín c¸n bé,chiÕn sÜ H¶i quan ®· chÞu ®ùng gian khæ, hy sinh lµm nhiÖm vô ng­êi chiÕn sÜ g¸c cöa ra vµo quèc gia ®Ó gi÷ v÷ng kû c­¬ng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh, t¨ng c­êng sù giao l­u quèc tÕ, ®ãng gãp rÊt lín cho nguån thu ng©n vµ ®¶m b¶o chi ng©n s¸ch cho ®Êt n­íc. H¶i quan lµ ®Çu mèi ®Ó thùc hiÖn nhiÒu chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®èi néi, ®èi ngo¹i. Ho¹t ®éng ë nhiÒu khu vùc, cöa khÈu, ®iÓm th«ng quan hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, bÞ chi phèi bëi nhiÒu v¨n b¶n cña nhiÒu Bé, nhiÒu ngµnh. M©u thuÉn gi÷a “ qu¶n lý chÆt chÏ” vµ “ th«ng tho¸ng” ®ang lµ thö th¸ch hÕt søc gay go, quyÕt liÖt. Thñ t­íng ChÝnh Phñ ®· giao cho Tæng côc H¶i quan chñ tr× ®Ó cïng víi c¸n bé, ngµnh nghiªn cøu, söa ®æi bæ sung 200 v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh. §©y còng lµ mét quyÕt ®Þnh hÕt søc ®óng ®¾n vµ phï hîp . ViÖt Nam ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp th­¬ng m¹i ngµy cµng s©u trong khu vùc vµ víi thÕ giíi . §Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt, th«ng lÖ quèc tÕ ®ang ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi trong c«ng t¸c qu¶n lý cña H¶i quan. H¶i quan Hµ néi lµ mét ®¬n vÞ cã ý nghÜa chiÕn l­îc, quan träng trong ho¹t ®éng cña ngµnh H¶i quan ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, H¶i quan thµnh phè Hµ Néi ®· tr­ëng thµnh vÒ mäi mÆt, ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. Víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh trªn ®Þa bµn Hµ néi vµ vïng l©n cËn còng nh­ yªu cÇu, ®ßi hái cña §¶ng, nhµ n­íc vµ nh©n d©n, thêi gian tíi H¶i quan Hµ Néi ph¶i quyÕt t©m h¬n n÷a ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n, kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt cßn tån t¹i ®Ó tiÕp tôc v­¬n lªn, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß cña H¶i quan Thñ ®« . PhÇn thø ba Mét sè gi¶i ph¸p ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trong thêi gian tíi. NhËn xÐt chung 1.1 NhËn xÐt chung Trong thêi gian tíi, ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i vÉn diÔn biÕn phøc t¹p. C¸c ®­êng d©y bu«n lËu tæ chøc tinh vi h¬n, phøc t¹p h¬n ®Ó bu«n lËu nh÷ng mÆt hµng quèc cÊm gän nhÑ, cã l·i cao qua ®­êng hµng kh«ng. NhiÒu ®èi t­îng nóp bãng c¸c c«ng ty Nhµ n­íc, lîi dông sù s¬ hë cña chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p qu¶n lý ®Ó bu«n lËu hoÆc gian lËn th­¬ng m¹i. Luång hµng xuÊt lËu chñ yÕu qua cöa khÈu s©n bay quèc tÕ Néi Bµi, lµ cöa khÈu quèc tÕ do Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi qu¶n lý. Hµng hãa theo h×nh thøc b­u phÈm, b­u ®iÖn, qua c¸c ®iÓm th«ng quan, c¶ng IDC Gia Thôy, ®­êng s¾t, kho hµng cña c¸c doanh nghiÖp t¹i Hµ Néi nh­ng lµm thñ tôc H¶i quan t¹i c¸c chi côc H¶i quan ë c¸c tØnh nh­: ViÖt Tr×, Hµ T©y.. Hµng hãa nhËp lËu qua c¸c cöa khÈu phÝa T©y, phÝa Nam vµ phÝa B¾c vÒ Hµ Néi tËp kÕt tiªu thô. MÆt hµng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ ma tóy, ngo¹i tÖ, thuèc g©y nghiÖn, h­íng thÇn, thuèc t©n d­îc, mü phÈm.. Ph­¬ng thøc bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i th­êng lµ lÊy danh nghÜa nhËp linh kiÖn ®Ó l¾p r¸p nh­ng l¹i s¶n xuÊt trong n­íc; xuÊt lËu gç th«ng qua h×nh thøc nhËp nguyªn liÖu s¶n xuÊt xuÊt khÈu; th«ng qua liªn doanh ®Çu t­ nhËp lËu hµng néi thÊt cao cÊp trèn thuÕ mang b¸n ra thÞ tr­êng råi mua hµng kh¸c l¾p vµo; c¸c lo¹i hµng ph¶i d¸n tem ... 1. 2. §Þa bµn träng ®iÓm. Chi côc s©n bay quèc tÕ Néi Bµi lµ ®Þa bµn chÝnh mµ c«ng t¸c ®iÒu tra chèng bu«n lËu cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi cÇn tËp trung lµm tèt. CÇn chó ý c¸c ®­êng d©y bu«n lËu ma tóy, cæ vËt, vËn chuyÓn tr¸i phÐp ngo¹i tÖ, tiÒn ViÖt Nam ®Ó röa tiÒn hoÆc v× môc ®Ých chÝnh trÞ, th©m nhËp tµi liÖu ph¶n ®éng, v¨n hãa phÈm ®åi trôy nh»m ph¸ ho¹i c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng ta.. Chó ý c¸c ®èi t­îng xuÊt nhËp nhiÒu lÇn, c¸c kho hµng, kho nhËp gäi lµ thÊt l¹c, v« chñ.. ViÖc thùc hiÖn quy tr×nh nghiÖp vô ë ®©y láng lÎo, dÔ bÞ lîi dông. B­u côc ngo¹i dÞch Hµ Néi, c¸c ®iÓm chuyÓn ph¸t nhanh, chó ý c¸c ®­êng d©y chuyªn lîi dông b­u phÈm, b­u kiÖn ®Ó bu«n lËu ma tóy. §Æc biÖt, viÖc th©m nhËp v¨n hãa phÈm ph¶n ®éng, ®åi trôy vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua vµ hiÖn nay chñ yÕu th«ng qua B­u côc ngo¹i dÞch. C¸c ®iÓm th«ng quan vµ mét sè ®¬n vÞ H¶i quan th­êng xuyªn lµm thñ tôc H¶i quan cho hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ ng­êi nuíc ngoµi: chó ý nh÷ng l« hµng cã thuÕ suÊt cao, c¸c C«ng ty vµ liªn doanh th­êng xuyªn vi ph¹m ph¸p luËt H¶i quan, lîi dông chuyÓn ®æi lo¹i h×nh (gia c«ng-b¸n trong n­íc, nhËp nguyªn liÖu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ng l¹i b¸n nguyªn liÖu trong n­íc), lîi dông ­u ®·i vÒ hµng ngo¹i giao, lîi dông di chuyÓn tµi s¶n ®Ó xuÊt lËu cæ vËt vµ chuyÓn tiÒn cña viªn chøc vµ th©n nh©n ra n­íc ngoµi. ViÖc lµm thñ tôc t¹i c¸c chi côc thuéc Côc H¶i quan TP Hµ Néi ë c¸c tØnh Hµ T©y, B¾c Ninh, VÜnh Phóc, ViÖt Tr×: chó ý viÖc lîi dông vËn chuyÓn hµng hãa ®· hoµn thµnh thñ tôc H¶i quan, ph¸ kÑp ch× cho hµng lËu (chñ yÕu lµ gç) ®Ó xuÊt lËu. 1.3. C¸c tuyÕn vËn chuyÓn cÇn chó ý C¸c tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn ma tóy tõ Lai Ch©u, Lµo Cai, Thanh Hãa, NghÖ An.. tËp kÕt vÒ Hµ Néi ®Ó chuyÓn ®i n­íc ngoµi hoÆc tiªu thô trong n­íc TuyÕn hµng kh«ng: s©n bay quèc tÕ Néi Bµi – s©n bay T©n S¬n NhÊt( hoÆc ng­îc l¹i), c¸c lo¹i hµng cÊm kh¸c ®i c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ B¾c Mü chuyÓn ngo¹i tÖ ra n­íc ngoµi. C¸c chuyÕn bay tõ khu vùc Ch©u ¸ nhËp ma tóy vµo ViÖt Nam ®Ó tiªu thô hoÆc trung chuyÓn ®i n­íc kh¸c. Lîi dông c¸c dÞch vô b­u ®iÖn chuyÓn ph¸t nhanh, vËn chuyÓn ma tóy, Ên phÈm ph¶n ®éng, ®åi trôy ®Ó tr¸nh ®­îc ng­êi göi. C¸c tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn hµng hãa tõ H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, biªn giíi phÝa B¾c, phÝa Nam ra Hµ Néi. 1.4. §èi t­îng cÇn tËp trung chó ý Ng­êi n­íc ngoµi: Hång K«ng, Hoa kiÒu, §µi Loan, Lµo, Th¸i Lan, Ph¸p, Mü, Canada vµ c¸c ®èi t­îng ViÖt kiÒu c­ tró t¹i Canada, óc, Mü vµ c¸c n­íc §«ng nam ¸.. Ng­êi ViÖt Nam c«ng t¸c trong c¸c lÜnh vùc ngo¹i giao, an ninh, quèc phßng, hµng kh«ng, lµ nh©n viªn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ hoÆc ë c¸c c«ng ty ®a quèc gia.. mét sè nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ë s©n bay, cöa khÈu cã ®iÒu kiÖn dÔ bÞ ®èi t­îng bu«n lËu ngo¹i tÖ vµ vËn chuyÓn ma tóy, c¸c ®­êng d©y bu«n lËu kh¸c mua chuéc, mãc nèi, lîi dông. Doanh nghiÖp liªn doanh ë c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp gia c«ng, l¾p r¸p hµng ®iÖn tö. C¸c doanh nghiÖp ®· vi ph¹m ph¸p luËt H¶i quan nhiÒu lÇn, doanh nghiÖp më tê khai xuÊt nhËp khÈu ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n th­êng xuyªn nhËn hµng phi mËu dÞch, quµ biÕu. 2. BiÖn ph¸p phßng ngõa, ph¸t hiÖn vi ph¹m ph¸p luËt H¶i quan. 2.1. Phæ biÕn, tuyªn truyÒn chñ tr­¬ng, c¸c chØ thÞ, biÖn ph¸p chèng bu«n lËu cña ChÝnh phñ, cña ngµnh H¶i quan. Giao nhiÖm vô cho c¸n bé nh©n viªn ë c¸c bé phËn nghiÖp vô trong ngµnh vµ yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh nghiÖp vô cña ngµnh H¶i quan ®· ban hµnh. Cïng nhau thèng nhÊt hµnh ®éng: kh«ng bu«n b¸n hµng cÊm, kh«ng bu«n lËu, kh«ng kinh doanh, tiªu thô hµng lËu, ph¸t hiÖn vµ tè c¸o cho H¶i quan nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n cã hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. T¹o thµnh nh÷ng phong trµo réng kh¾p chèng bu«n lËu hµng cÊm, chèng gian lËn th­¬ng m¹i t¹i c¸c cöa khÈu vµ c¸c ®iÓm th«ng quan do Côc H¶i quan Hµ Néi qu¶n lý. Th«ng b¸o c«ng khai c¸c quy ®Þnh, chÝnh s¸ch vÒÉuuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c cöa khÈu ®Ó mäi ng­êi thùc hiÖn. 2.2. C¶i tiÕn tæ chøc, nh©n sù cña §éi KiÓm so¸t H¶i quan ë c¬ quan Côc H¶i quan Hµ Néi theo h­íng chuyªn s©u, cã nghiÖp vô giái, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc. TriÓn khai kÞp thêi vÒ yªu cÇu nhiÖm vô vµ lùc l­îng chèng bu«n lËu t¹i c¸c ®¬n vÞ H¶i quan thuéc Côc. §Æc biÖt lµ t¹i c¸c ®iÓm th«ng quan vµ ë c¸c tØnh l©n cËn ®­îc Tæng côc H¶i quan giao cho Côc H¶i quan Hµ Néi qu¶n lý nh­: H¶i quan Hµ T©y, B¾c Ninh, VÜnh Phóc.. §iÒu chØnh nhiÖm vô cña Phßng NghiÖp Vô vµ c¸c ®iÓm th«ng quan cho phï hîp víi c¸c c¶i c¸ch thñ tôc H¶i quan hiÖn nay, ®¶m b¶o th«ng quan nhanh chãng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu, võa t¨ng c­êng qu¶n lý chÆt chÏ, ph¸t hiÖn ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. §Æc biÖt tËp trung cñng cè §éi KiÓm so¸t H¶i quan, ph©n c«ng x¾p xÕp lùc l­îng cho c¸c Tæ kiÓm so¸t cã ®ñ søc tËp trung triÖt ph¸ c¸c tæ chøc, ®­êng d©y, æ nhãm, ®Çu nËu bu«n b¸n hµng cÊm, bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. TËp trung chñ yÕu chèng bu«n lËu qua cöa khÈu s©n bay quèc tÕ Néi Bµi, cïng nh­ hµng hãa tõ Néi Bµi táa vÒ c¸c Chi côc H¶i quan Gia L©m, B¾c Hµ Néi vµ ng­îc l¹i. §ång thêi triÓn khai c¸c tæ c«ng t¸c cña §éi KiÓm so¸t H¶i quan thuéc Côc H¶i quan Hµ Néi ®Ó h­íng dÉn nghiÖp vô thu thËp tin tøc, ®iÒu tra vµ phèi hîp phßng ngõa, ng¨n chÆn, ph¸t hiÖn ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. 2.3. Ph¸t huy hiÖu qu¶ c¸c ph­¬ng tiÖn nghiÖp vô Sö dông hÕt c«ng suÊt vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ c¸c ph­¬ng tiÖn nghiÖp vô m¸y soi hµng, m¸y ph¸t hiÖn ma tóy, hÖ thèng camera ®Ó ph¸t hiÖn hµng lËu, c¸c kiÖn hµng cã chøa hµng cÊm qua c¸c cöa khÈu, ®Æc biÖt lµ cöa khÈu Néi Bµi ®Ó phôc vô c«ng t¸c kiÓm tra. TriÓn khai c¸c m¹ng m¸y vi tÝnh ®Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô. T¨ng c­êng c¸c trang bÞ kü thuËt ®Æc biÖt cho lùc l­îng ®iÒu tra chèng bu«n lËu nh­ ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c, vò khÝ th« s¬, c«ng cô hç trî. 2.4. Phèi hîp tèt víi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu trong vµ ngoµi ngµnh Phèi hîp víi Côc §iÒu tra chèng bu«n lËu thuéc Tæng côc H¶i quan vµ H¶i quan c¸c tØnh ®Ó n¾m t×nh h×nh bu«n lËu trong toµn quèc, ph­¬ng thøc thñ ®o¹n vµ dù b¸o t×nh h×nh cã ¶nh h­ëng ®Õn ®Þa bµn Hµ Néi vµ phèi hîp ®iÒu tra x¸c minh c¸c vô cã liªn quan ®Õn ®Þa bµn Hµ Néi. Phèi hîp c¸c lùc l­îng c«ng an ®Ó n¾m t×nh h×nh, tin tøc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ®èi t­îng bu«n lËu vµ phèi hîp ®Êu tranh theo yªu cÇu cô thÓ cña c¸c vô viÖc. Phèi hîp víi qu¶n lý thÞ tr­êng ph¸t hiÖn hµng hãa l­u th«ng trªn thÞ tr­êng cã dÊu hiÖu bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, tõ ®ã truy t×m luång hµng lËu xuÊt nhËp vµ c¸c ph­¬ng thøc thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu ®Ó cã ®èi s¸ch ®Êu tranh kÞp thêi c¸c ®­êng d©y vËn chuyÓn hµng nhËp lËu ë c¸c n¬i kh¸c vÒ Hµ Néi tiªu thô (nhÊt lµ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ph¶i d¸n tem). Phèi hîp víi Côc ThuÕ Hµ Néi trong viÖc ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi trèn lËu thuÕ vµ phèi hîp truy thu thuÕ ®èi víi c¸c ®èi t­îng vi ph¹m. 2.5. T¨ng c­êng c«ng t¸c tù kiÓm tra, kiÓm tra chÐo T¨ng c­êng c«ng t¸c tù kiÓm tra, kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c cöa khÈu nghiÖp vô, ph¸t huy vai trß §éi ®Æc nhiÖm chèng tiªu cùc, lµm sai quy tr×nh nghiÖp vô, ®Ó sãt lät hoÆc tiÕp tay cho bu«n lËu cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Côc. Yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ H¶i quan trùc thuéc lµm ®óng quy ®Þnh cña Tæng côc H¶i quan, kh«ng cho më tê khai tr¸i tuyÕn, nh»m phßng ngõa vµ ng¨n chÆn tr­íc vi ph¹m x¶y ra. §ång thêi ph¸t hiÖn xö lý nghiªm minh c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn vi ph¹m. 2. 6. T¨ng cuêng c«ng t¸c tuÇn tra, kiÓm so¸t §èi víi c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm, c¸c tuyÕn vËn chuyÓn th­êng xuyªn cã ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i x¶y ra cÇn bè trÝ lùc l­îng chuyªn tr¸ch chèng bu«n lËu, t¨ng c­êng c«ng t¸c tuÇn tra, kiÓm so¸t nhÊt lµ t¹i c¸c tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn hµng tõ c¸c tØnh vÒ Hµ Néi, c¸c kho b·i tËp kÕt hµng xuÊt nhËp khÈu, c¸c ®Þa ®iÓm trong khu vùc kiÓm so¸t H¶i quan nh»m ng¨n chÆn vµ ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi bu«n lËu kÞp thêi vµ hiÖu qu¶. §Æc biÖt chó träng kiÓm tra, kiÓm so¸t ®èi víi c¸c ®èi t­îng ®· x¸c ®Þnh cÇn tËp trung chó ý. 3. BiÖn ph¸p ®Êu tranh. 3.1. BiÖn ph¸p c«ng khai H¶i quan c¸c cöa khÈu vµ c¸c ®iÓm th«ng quan ph¶i n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c kiÓm tra hµng hãa, hµnh lý, b­u phÈm, b­u kiÖn xuÊt nhËp khÈu, ng­êi vµ ph­¬ng tiÖn xuÊt nhËp c¶nh . Ph¶i cã ý thøc ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi vËn chuyÓn, bu«n lËu ma tóy, bu«n b¸n hµng cÊm, gian lËn th­¬ng m¹i, b¸o c¸o kÞp thêi víi l·nh ®¹o ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. NÕu x¸c ®Þnh hµnh vi vi ph¹m ph¶i lËp biªn b¶n hµnh chÝnh vÒ H¶i quan ngay. §èi víi nh÷ng vi ph¹m nghiªm träng hoÆc cã t×nh tiÕt phøc t¹p ph¶i b¸o c¸o ngay vÒ l·nh ®¹o Côc, ®ång thêi lÊy lêi khai cña ®­¬ng sù vµ nh÷ng ng­êi cã liªn quan ngay, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn ®Ó ®¶m b¶o viÖc xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh theo ph¸p luËt quy ®Þnh. Nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m cÇn cã ®iÒu tra x¸c minh, thu thËp hå s¬ tµi liÖu kh¸c( ngoµi hå s¬ thñ tôc H¶i quan hiÖn hµnh) míi kÕt luËn ®­îc th× c¸c Chi côc tr­ëng H¶i quan cÇn b¸o c¸o l·nh ®¹o Côc vµ trao ®æi víi §éi tr­ëng §éi KiÓm so¸t H¶i quan ®Ó phèi hîp kiÓm tra, b¾t gi÷, lËp biªn b¶n vµ chuyÓn hå s¬ cïng tang vËt vi ph¹m vÒ §éi KiÓm so¸t H¶i quan ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÒu tra theo thÈm quyÒn. Cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng cña ®èi t­îng bu«n b¸n hµng cÊm, bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cho §éi KiÓm so¸t H¶i quan tiÕn hµnh ®iÒu tra x¸c minh, phèi hîp b¾t gi÷ kÞp thêi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §ång thêi cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp cïng c¸n bé c¸c tæ c«ng t¸c thuéc §éi KiÓm so¸t H¶i quan ®­îc ph©n c«ng t¹i ®Þa bµn ®Ó thu thËp tin tøc, ®iÒu tra c¬ b¶n phôc vô c«ng t¸c chèng bu«n b¸n hµng cÊm, chèng bu«n lËu, chèng gian lËn th­¬ng m¹i. Khi cÇn thiÕt vÒ yªu cÇu nghiÖp vô ®iÒu tra hoÆc chuyªn ¸n ®Êu tranh, lùc l­¬ng ®iÒu tra chèng bu«n lËu ®­îc sö dông c¸n bé nh©n viªn trùc tiÕp t¹i cöa khÈu vµ c¸c ®iÓm th«ng quan( kÓ c¶ ph­¬ng tiÖn kü thuËt kiÓm tra) ®Ó ®iÒu tra ph¸t hiÖn chèng bu«n lËu. 3.2. BiÖn ph¸p bÝ mËt: Tõ viÖc tæng hîp t×nh h×nh chung, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh theo dâi cña trinh s¸t. §éi KiÓm so¸t H¶i quan tiÕn hµnh ph©n tÝch, xö lý, x¸c ®Þnh ®èi t­îng träng ®iÓm cÇn tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô ®iÒu tra cÇn thiÕt nh­: thu thËp thªm th«ng tin, nghiªn cøu hå s¬ ban ®Çu, sö dông c¬ së bÝ mËt vµ b¸o c¸o ®Ò xuÊt l·nh ®¹o Côc vÒ c¸c biÖn ph¸p ®Ó kiÓm tra, lËp biªn b¶n vi ph¹m vµ t¹m gi÷ tang vËt. Trong toµn bé c¸c kh©u ho¹t ®éng nghiÖp vô tõ theo dâi ®èi t­îng, thu thËp th«ng tin, x©y dùng m¹ng l­íi c¬ së, n¾m ch¾c ph­¬ng thøc thñ ®o¹n cña c¸c ®èi t­îng träng ®iÓm ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c bÝ mËt, khi ®· ph¸t hiÖn cã ho¹t ®éng tµng tr÷, bu«n b¸n vËn chuyÓn ma tóy, bu«n b¸n hµng cÊm, bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i th× tiÕn hµnh x¸c lËp nh÷ng chuyªn ¸n vµ tæ chøc ®Êu tranh ph¸ ¸n kÞp thêi. §éi KiÓm so¸t H¶i quan bè trÝ lùc l­îng ®Ó phèi hîp vµ tiÕp nhËn c¸c vô viÖc do c¸c phßng nghiÖp vô vµ c¸c ®¬n vÞ H¶i quan chuyÓn ®Õn ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c ®iÒu tra x¸c minh, kÕt luËn vµ ®Ò xuÊt gi¶i quyÕt. Nghiªn cøu chuyÓn mét sè kh©u c«ng t¸c kh«ng liªn quan ®Õn viÖc lµm thñ tôc H¶i quan nh­ng l¹i cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t hiÖn ra hµng lËu vµ ®èi t­îng bu«n lËu nh­: gi¸m s¸t s©n ®ç, gi¸m s¸t kho, gi¸m s¸t b»ng camera vµ m¸y kiÓm tra H¶i quan thuéc H¶i quan cöa khÈu s©n bay Néi Bµi hoÆc cã c¸n bé ®iÒu tra chèng bu«n lËu cïng tiÕn hµnh gi¸m s¸t. Phèi hîp víi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu ®Ó thu thËp th«ng tin, n¾m t×nh h×nh, qu¶n lý, theo dâi ®èi t­îng vµ phôc vô cho c«ng t¸c ®Êu tranh ph¸ ¸n. Phèi kÕt hîp víi Côc §iÒu tra chèng bu«n lËu Tæng côc H¶i quan ®Ó n¾m t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c ®èi t­îng bu«n lËu trªn toµn quèc vµ c¸c n­íc trong khu vùc, ®ång thêi hç trî, t¸c ®éng trong qu¸ tr×nh theo dâi qu¶n lý ®èi t­îng vµ ®iÒu tra kh¸m ph¸. KÕt luËn ViÖc ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa, ®Êu tranh chèng c¸c hµnh vi bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i võa lµ môc tiªu c¬ b¶n, võa lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chÝnh yÕu nhÊt cña tæ chøc H¶i quan thÕ giíi (WCO) vµ cña Ngµnh H¶i quan tÊt c¶ mäi quèc gia. ViÖt Nam lµ mét n­íc thµnh viªn cña WCO, ®ang trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc nªn nhiÖm vô chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i h¬n bao giê hÕt cã ý nghÜa thiÕt thùc trong viÖc gãp phÇn më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i, b¶o vÖ lîi Ých, chñ quyÒn quèc gia, t¨ng c­êng kinh tÕ, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, gãp phÇn lµm cho ®Êt n­íc ph¸t triÓn v÷ng m¹nh. Ngoµi ra, thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam do ngµnh H¶i quan thu chiÕm kho¶ng 20%-50% tæng nguån thu ng©n s¸ch. Do ®ã, viÖc phßng chèng n¹n bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ sÏ chèng thÊt thu thuÕ, b¶o ®¶m thu ®óng, thu ®ñ, c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n thu-chi ng©n s¸ch, mÆt kh¸c,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ch©n chÝnh trong n­íc vµ ngoµi n­íc cã thÓ tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i quèc tÕ, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng Chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cã kÕt qu¶ sÏ ®ãng gãp vµo cuéc ®Êu tranh chèng l¹i c¸c ©m m­u thï ®Þch cña c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng quèc tÕ, hßng thùc hiÖn:" DiÔn biÕn hßa b×nh", hßng xãa bá chÕ ®é x· héi chñ nghÜa vµ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. Cuéc ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i lµ cuéc ®Êu tranh hÕt søc gay go, quyÕt liÖt vµ gian khæ. §Ó thùc hiÖn cã kÕt qu¶ ®ßi hái tiÕn hµnh ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« vµ vÜ m«. §ßi hái ë ng­êi lµm c«ng t¸c nµy ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc, tr×nh ®é chÝnh trÞ, chuyªn m«n nghiÖp vô v÷ng vµng, cã ý thøc tæ chøc kû luËt, võa ph¶i ®­îc huÊn luyÖn kü thuËt, ®­îc trang bÞ ph­¬ng tiÖn, vò khÝ ®¶m b¶o ®ñ søc hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n.. giao phã. H¶i quan Thñ ®« tõ khi ®­îc thµnh lËp ®Õn nay, lu«n hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ ®­îc Tæng côc H¶i quan, Thµnh ñy, UBND thµnh phè giao phã, trong ®ã, næi bËt lµ nh÷ng thµnh tÝch trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, tham nhòng. §ãng gãp vµo c«ng cuéc ®æi míi cña Thñ ®«, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, thóc ®Èy m¹nh mÏ häat ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, du lÞch trªn thµnh phè vµ c¸c vïng l©n cËn. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó lµm tèt nhiÖm vô trong giai ®o¹n tíi, Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi cÇn ph¶i nç lùc, phÊn ®Êu nhiÒu h¬n n÷a, ph¸t huy néi lùc, kh¾c phôc khã kh¨n, söa ch÷a thiÕu sãt tån t¹i ®Ó xøng ®¸ng víi vÞ trÝ vai trß. Tõ nh÷ng ph©n tÝch t×nh h×nh trong mÊy n¨m võa qua ë Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi vµ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i nãi chung vµ ë Hµ néi nãi riªng, em hoµn thµnh chuyªn ®Ò " H¶i quan Hµ Néi víi c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i". Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ vµ ph¹m vi ®Ò tµi rÊt réng, nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ ®­îc toµn diÖn nh­ mong muèn . Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o Khoa Th­¬ng m¹i quèc tÕ, tr­êng §¹i häc Th­¬ng M¹i vµ ®Æc biÖt c¸m ¬n c« gi¸o Lª ThÞ ThuÇn ®· tËn t×nh gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu chuyªn ®Ò nµy. PhÇn thø nhÊt Kh¸i qu¸t chung vÒ Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi C¬ cÊu tæ chøc Côc H¶i quan thµnh phè Hµ Néi Vai trß cña H¶i quan trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i Tæ chøc bé m¸y, biªn chÕ lùc l­îng ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi 1. VÒ c¬ cÊu tæ chøc 2. NhiÖm vô cña §éi KiÓm so¸t h¶i quan thµnh phè Hµ néi PhÇn thø hai Thùc tr¹ng c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i t¹i Côc H¶i quan TP Hµ Néi I. Kh¸i niÖm vÒ gian lËn th­¬ng m¹i vµ bu«n lËu Kh¸i niÖm vÒ gian lËn th­¬ng m¹i C¸c h×nh thøc GLTM II. Thùc tr¹ng bu«n lËu vµ Gian LËn Th­¬ng M¹i ë ViÖt Nam thêi gian qua TuyÕn ®­êng bé. TuyÕn biÓn. TuyÕn hµng kh«ng. III. C¸c thñ ®o¹n Gian LËn Th­¬ng M¹i chñ yÕu trªn ®Þa bµn do Côc H¶i quan Hµ Néi qu¶n lý Gian lËn th­¬ng m¹i qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc Gian lËn th­¬ng m¹i qua gi¸ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc khai b¸o sai vÒ sè l­îng, träng l­îng, phÈm cÊp hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Gian lËn th­¬ng m¹i qua viÖc cè ý x¸c ®Þnh sai xuÊt xø hµng hãa. Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua hµng chuyÓn tiÕp Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc liªn doanh ®Çu t­. Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc hµng gia c«ng vµ hµng s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu. Gian lËn th­¬ng m¹i qua viÖc lîi dông thêi ®iÓm ®¨ng ký tê khai. Gian lËn th­¬ng m¹i th«ng qua viÖc lîi dông hµng hãa göi t¹i kho ngo¹i quan Gian lËn th­¬ng m¹i qua lîi dông kinh doanh hµng chuyÓn khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt. IV. Mét sè kÕt qu¶ vÒ c«ng t¸c chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y T×nh h×nh chèng bu«n lËu, vËn chuyÓn tr¸i phÐp vµ c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p luËt trong ph¹m vi ®Þa bµn qu¶n lý cña Côc H¶i qua thµnh phè Hµ néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y Mét sè kÕt qu¶ cô thÓ trong c«ng t¸c phßng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña Côc H¶i quan thµnh phè Hµ néi PhÇn thø ba Mét sè gi¶i ph¸p ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trong thêi gian tíi. NhËn xÐt chung BiÖn ph¸p phßng ngõa, ph¸t hiÖn vi ph¹m ph¸p luËt H¶i quan. BiÖn ph¸p ®Êu tranh. KÕt luËn