Hoạt động thu gom và phương pháp xử lý chất thải rắn của Công ty Quản lý đô thị Thái Nguyên

5,2 triÖu dång. Nh­ vËy sau 5 n¨m b×nh qu©n GDP t¨ng 1,8 lÇn. BiÓu ®å 1: C¬ cÊu kinh tÕ cña Th¸i Nguyªn tõ 2000-2004 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2000 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2001 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2002 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2003 C¬ cÊu kinh tÕ n¨m 2004 Th¸i Nguyªn cã nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi. a) TiÒm n¨ng vÒ kho¸ng s¶n Th¸i Nguyªn cã nhiÒu lo¹i kho¸ng s¶n. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña tØnh rÊt phong phó vÒ chñng lo¹i (than ®¸, than mì, quÆng s¾t, titan,) tØnh cã tr÷ l­îng than lín ®øng thø 2 trong c¶ n­íc, than mì cã tr÷ l­îng trªn 15 triÖu tÊn vµ than ®¸ ko¶ng 90 triÖu tÊn, kho¸ng s¶n vËt liÖu x©y dùng lµ tiÒm n¨ng nguyªn liÖu rÊt lín ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng, s¶n xuÊt ®¸ èp l¸t c¸c lo¹i, s¶n xuÊt nguyªn liÖu x©y dùng b) TiÒm n¨ng vÒ n«ng l©m nghiÖp §­îc sù ­u ®·i cña thiªn nhiªn vÒ khÝ hËu vµ ®Êt ®ai, Th¸i Nguyªn cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp. DiÖn tÝch rõng tù nhiªn cña tØnh vµo kho¶ng 102.190ha vµ rõng trång cã diÖn tÝch h¬n 44.400ha. c) TiÒm n¨ng vÒ du lÞch Th¸i Nguyªn cã tiÒm n¨ng du lÞch lín nh­: Hå Nói Cèc, khu ATK (§Þnh Ho¸), chïa Hang (§ång Hû), Hang Ph­îng Hoµng (Vâ Nhai) tuy nhiªn vÉn ch­a ®­îc ph¸t triÓn m¹nh. 1.3. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng thµnh phè Th¸i Nguyªn Tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tr­íc, Th¸i Nguyªn ®· ®­îc chän lµ n¬i x©y dùng khu c«ng nghiÖp s¶n xuÊt gang thÐp, kim lo¹i mµu, chÕ t¹o c¬ khÝ, chÕ biÕn l©m s¶n, §ång thêi ®Ó ®¸p øng nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp khai kho¸ng còng ®­îc h×nh thµnh víi quy m« lín h¬n nh­ khai th¸c quÆng s¸t, ch×, kÏm, than ®·, nh­ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt vµ khai th¸c chÕ biÕn kho¸ng s¶n ®Òu thuéc lo¹i cò kü vµ l¹c hËu. Khi b­íc vµo thêi kú kinh tÕ thÞ tr­êng, nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµ l©m s¶n ®Òu ®­îc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai th¸c vµ chÕ biÕn t¹i chç b»ng ph­¬ng ph¸p thñ c«ng hoÆc c«ng nghÖ ®¬n gi¶n l¹c hËu. Vµo nh÷ng n¨m 90 nhiÒu lß luyÖn thiÕc, ch×, kÏm, lß g¹ch, lß v«i thñ c«ng ®­îc x©y dùng trªn mÆt b»ng ®Êt n«ng nghiÖp vµ khu d©n c­ tËp trung. Cïng víi qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, d©n sè, nhµ hµng, kh¸ch s¹n ë thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn t¨ng rÊt nhanh. Cã thÓ nãi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trªn ®Þa bµn tØnh Th¸i Nguyªn trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng t¸c ®éng g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn tµi nguyªn vµ m«i tr­êng tØnh. §Õn nay Th¸i Nguyªn ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i ®Ó ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 1.3.1. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng n­íc Theo sè liÖu hiÖn cã Th¸i Nguyªn cã kho¶ng 3-4 tû m3mÆt/n¨m vµ 1,5 ¸ 2 tû m3 n­íc d­íi mÆt ®Êt (n­íc ngÇm)/1n¨m. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch hiÖn cã còng cho thÊy nguån n­íc mÆt cña Th¸i Nguyªn cã chøa chÊt g©y « nhiÔm tõng lóc, tõng khu vùc ®· ®Õn møc b¸o ®éng chÊt l­îng n­íc ngÇm ®· cã dÊu hiÖu bÞ « nhiÔm. a) N­íc cÊp Trong nhiÒu n¨m qua, nhÊt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c cÊp, c¸c tæ chøc doanh nghiÖp, céng ®ång d©n c­ ®· quan t©m ®Õn c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng nhÊt lµ m«i tr­êng n­íc. HiÖn nay Th¸i Nguyªn ®· x©y dùng h¬n 50 c«ng tr×nh cÊp n­íc s¹ch tËp trung ®¶m b¶o cung cÊp n­íc s¹ch cho h¬n 80% d©n sè ®« thÞ vµ gÇn 50% ®èi víi d©n c­ n«ng th«n. T¹i thÞ x· S«ng C«ng cã mét nhµ m¸y n­íc víi c«ng suÊt h¬n 5.000m3/ngµy. Riªng thµnh phè Th¸i Nguyªn cã hai nhµ m¸y n­íc víi tæng c«ng suÊt lªn ®Õn 45.000m3/ngµy. Ngoµi c¸c c«ng tr×nh cÊp n­íc tËp trung, nh©n d©n tù khai th¸c vµ qu¶n lý n­íc ngÇm ®Ó sö dông. TØnh Th¸i Nguyªn ®· huy ®éng ®­îc nhiÒu nguån vèn ®Ó ®Çu t­ x©y dùng n©ng cÊp mét sè c«ng tr×nh träng ®iÓm, ®µo vµ khoan gÇn 200 giÕng n­íc s¹ch, c¶i t¹o h¬n 13.100 giÕng n­íc sinh ho¹t b) N­íc th¶i N­íc th¶i sinh ho¹t: s«ng CÇu vµ s«ng C«ng cßn lµ n¬i tËp trung n­íc th¶i cña d©n c­ sèng ven s«ng, thÞ trÊn, thÞ x· vµ thµnh phè. Víi l­îng n­íc th¶i 70 lÝt/ng­êi/ngµy (2004) th× l­îng n­íc th¶i xuèng s«ng CÇu vµ s«ng C«ng nh­ b¶ng sau (b¶ng 2). B¶ng 2: L­îng n­íc th¶i sinh ho¹t vµ s«ng CÇu, s«ng C«ng Tªn s«ng Tªn ®« thÞ D©n sè Tæng l­îng n­íc th¶i (m3/ngµy) S«ng CÇu Thµnh phè Th¸i Nguyªn 164.894 11.542,580 ThÞ trÊn §H vµ Giang Tiªn (Phó L­¬ng) 7.769 543,830 ThÞ trÊn óc S¬n (Phó B×nh) 7.989 559,090 Tæng céng 12.645,400 S«ng C«ng ThÞ x· S«ng C«ng 22.716 1.513,270 ThÞ trÊn §¹i Tõ 8.197 573,790 ThÞ trÊn Ba Hµng (Phæ Yªn) 13.035 913,710 Tæng céng 2.000,770 Theo b¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i tr­êng 2002-2003 cña tØnh, trong n­íc th¶i sinh ho¹t t¹i thµnh phè Th¸i Nguyªn n¨m 2002 cã hµm l­îng COD v­ît TCVN: 5942-1995 cét B 1,3 ¸3 lÇn, BOD5 v­ît 1,1 ¸ 2,5 lÇn. N­íc th¶i c«ng nghiÖp: s«ng CÇu, s«ng C«ng vµ mét sè nh¸nh ch¶y vµo hai s«ng nµy, hiÖn nay vÉn lµ n¬i x¶ n­íc th¶i ch­a qua xö lý hoÆc xö lý s¬ bé cña mét sè c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­ C«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn, C«ng ty luyÖn kim mÇu, C«ng ty n«ng s¶n Phó L­¬ng, Nhµ m¸y bia Vicoba, nhµ m¸y tÊm lîp Ami¨ng, nhµ m¸y giÊy Hoµng V¨n Thô, C«ng ty Diezen s«ng C«ng, XÝ nghiÖp chÌ §¹i Tõ, Trong n­íc th¶i cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt nµy cã chøa mét sè chÊt g©y « nhiÔm nguån n­íc nh­ n­íc th¶i cña C«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn cã nång ®é BOD, NH4, SO2, Zn, Cn, Phenol, dÇu mì ®Òu v­ît tiªu chuÈn cho phÐp. N­íc th¶i cña C«ng ty LuyÖn kim mÇu cã chøa As, CN, Fe, Phenol vµ khu c«ng nghiÖp s«ng C«ng trong n­íc th¶i cã chøa BOD, COD, CN, phenol, suyfua. N­íc th¶i cña nhµ m¸y giÊy Hoµng V¨n Thô ®ang lµ nguån g©y « nhiÔm nghiªm träng cho n­íc s«ng CÇu, cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 3. B¶ng 3: Thµnh phÇn n­íc th¶i cña mét sè nhµ m¸y v­ît tiªu chuÈn cho phÐp t¹i tØnh Th¸i Nguyªn Thêi gian Tªn nhµ m¸y N¨m 2003 N¨m 2004 Mïa kh« Mïa m­a Mïa Kh« Mïa m­a C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn ChØ tiªu KÕt qu¶ ChØ tiªu KÕt qu¶ ChØ tiªu KÕt qu¶ ChØ tiªu KÕt qu¶ NH4 2,43 BOD 64,5 TSS 12,6 TSS 145 Zn 2,77 Mn 1,03 Phenol 2,92 Phenol 0,29 NH4 5,20 CN 0,63 CN 0,14 Coli 19000 Sunfua 0,50 Sunfua 4,46 DÇu 3,85 C«ng ty luyÖn kim MÇu Pb 0,50 Mn 2,97 PH 9,10 Fe 8,32 NH4 1,43 NH4 1,77 TSS 126 TSS 153 AS 0,52 AS 0,34 Phenol 2,92 NH4 2,24 Zn 3,19 NH4 1,36 Cf+4 0,14 DÇu 1,12 AS 0,16 Phenol 0,12 Sunfua 7,23 Khu c«ng nghiÖp S«ng C«ng BOD 84,46 Mn 2,96 COD 314,70 TSS 105 NH4 6,02 NH4 1,77 BOD 165,54 NH4 4,72 TSS 105 AS 0,34 TSS 133,00 Sunfua 0,82 Phenol 0,15 Phenol 0,08 CN 0,12 NH4 5,63 Cf+4 0,18 Nhµ m¸y giÊy Hoµng V¨n Thô COD 2186 COD 2224 PH 11,40 COD 200,33 BOD 1238 BOD 910 COD 321,33 BOD 135,10 Fe 5,00 NH4 33,6 BOD 297,30 Phenol 0,11 Coli 13000 TSS 158 TSS 136,00 TSS 319 TSS 269 Phenol 0,58 NH4 1,97 Phenol 0,32 NH4 3,86 Cf 0,14 CN 0,12 Mn 1,29 Clo d­ 2,85 CN 0,12 Sunfua 1,28 Nhµ m¸y tÊm lîp COD 102 TSS 130 PH 12,80 PH 12,10 BOD 57,43 TSS 1208 TSS 333,00 AS 0,14 NH4 1,57 NH4 1,68 Cf 0,14 Sunfua 5,10 1.3.2. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng kh«ng khÝ tØnh Th¸i Nguyªn Theo sè liÖu kh¶o s¸t cña trung t©m kü thuËt m«i trêng ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp n¨m 2000 cho thÊy mét sè ®o¹n ®­êng trong thµnh phè Th¸i Nguyªn nång ®é c¸c chÊt C0, CO2, N02 ®Õn d­íi tiªu chuÈn cho phÐp, cô thÓ trong b¶ng 4. B¶ng 4: Nång ®é bôi vµ c¸c khÝ ®éc t¹i mét sè ®o¹n ®­êng trong thµnh phè Th¸i Nguyªn (2000). §iÓm quan tr¾c CO (mg/m3) SO2 (mg/m3) NO2 (mg/m3) Pb (mg/m3) Bôi (mg/m3) Tr­íc cæng bÖnh viÖ ®a khoa 2,831 0,036 0,032 0,0059 0,432 §­êng L­¬ng Ngäc QuyÕn - Qu¸n TriÒu 2,816 0,037 0,034 0,0060 0,401 §­êng CM T8 2,718 0,032 0,027 0,0056 0,392 Ng· t­ §ång Quang 4,405 0,052 0,034 0,0063 0,387 Qu¸n TriÒu 3,577 0,036 0,043 0,0059 0,494 TCVN5937-1995 5,0 0,30 0,10 0,0050 0,20 Tuy nhiªn riªng chØ cã nång ®é bôi l¬ löng t¹i c¸c ®iÓm quan tr¾c v­ît tiªu chuÈn cho phÐp tõ 1,9 - 2,2 tÊn. Mét phÇn do ¶nh h­ëng cña c¸c ho¹t ®éng giao th«ng l­u l­îng xe trªn c¸c tuyÕn ®­êng, trôc ®­êng chÝnh t¹i thµnh phè Th¸i Nguyªn sè l­îng xe con vµ xe kh¸ch ®Òu t¨ng tõ 2000 - 2005, ®Æc biÖt lµ l­u l­îng xe m¸y t¨ng nhiÒu ë nh÷ng ®Çu mèi giao th«ng chÝnh (ng· ba Má B¹ch, ng· ba B¾c Nam). B¶ng 5: L­u l­îng xe trªn c¸c tuyÕn ®­êng Lo¹i xe ¤ t« t¶i ¤ t« con + xe kh¸ch M« t« + xe m¸y Thêi gian §o¹n ®­êng 2000 2005 2000 2005 2000 2005 Ng· ba Má B¹ch (§­êng L­¬ng Ngäc QuyÕn) 162 83 92 184 874 2160 §­êng trßn Gang ThÐp (§­êng CMT8) 26 30 24 18 536 677 Ng· ba B¾c Nam (Quèc lé 3) 116 63 86 197 636 1995 CÇu Gia BÈy (§­êng D­¬ng Tù Minh) 144 54 20 30 1510 1567 Trung b×nh mçi ngµy mçi hé gia ®×nh sö dông kho¶ng 2 viªn than tæ ong ®Î ®un nÊu (b×nh qu©n mçi hé gia ®×nh cã 5 ng­êi), l­îng than sÏ vµo kho¶ng 300g/ng­êi/ngµy cßn c¸c nhµ hµng ¨n uèng kh¸ch s¹n sö dông tõ 10kg - 30kg/ngµ. Víi d©n sè nh­ hiÖn nay vµ nÕu kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh th× l­îng than sö dông hµng ngµy vµ t¶i l­îng khÝ th¶i ®éc h¹i trong mét ngµy lµ t­¬g ®èi lín, cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 6. B¶ng 6: Khèi l­îng c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm d¹ng khÝ ph¸t sinh do ®un nÊu b»ng than §Þa ®iÓm L­îng than sö dông trong hé gia ®×nh (kg/ngµy) L­îng than sö dông cho nhµ hµng (kg/ngµy) Tæng l­îng than sö dông (kg/ngµy) Tµi l­îng khÝ th¶i (kg/ngµy) S02 N02C CO Bôi V0C Th¸i Nguyªn 69.732 16.000 85.732 836,8 771,6 25,7 128,6 4,715 ThÞ x· S«ng C«ng 13.352 4.000 17.353 169.2 167,2 5,2 26,0 0,954 Ghi chó: Thµnh phè Th¸i Nguyªn: D©n sè: 232.440 Sè nhµ hµng kho¶ng 800 ThÞ x· S«ng C«ng: D©n sè 44.509 Sè nhµ hµng kho¶ng 200 Th¸i Nguyªn cã l­îng kho¸ng s¶n lín vµ phong phó vÒ chñng lo¹i. Th¸i Nguyªn cã nhiÒu ®iÓm, má khai th¸c kho¸ng s¶n ®ang ho¹t ®éng, n¨m 2003 cßn trªn 300 ®iÓm vµ má, trong ®ã cã nhiÒu ®iÓm khai th¸c tr¸i phÐp cña t­ nh©n vµ c¸ thÓ, t×nh tr¹ng nµy diÔn ra hÇu nh­ kh¾p mäi n¬i trong ®Þa bµn tØnh, ®Æc biÖt lµ c¸c huyÖn §ång Hû, §¹i Tõ, Phó L­¬ng, Vâ Nhai. Bôi cña c¸c má ®­îc th¶i vµo kh«ng khÝ ë khu vùc xung quanh. Tµi l­îng bôi trong khai th¸c mét sè lo¹i kho¸ng s¶n ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng 7. B¶ng 7: T¶i l­îng bôi th¶i trong khai th¸c kho¸ng s¶n Lo¹i kho¸ng s¶n Sè má L­îng bôi th¶i 2001 2002 2003 2004 Than 6 33740 32466 31867 42182 §¸ 15 19570 24882 23618 44162 QuÆng c¸c lo¹i 10 10477 16448 24169 19614 §Êt sÐt 3 1336 1410 2747 2792 1.3.3. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng chÊt th¶i r¾n (CTR) CTR lµ toµn bé c¸c lo¹i vËt chÊt ®­îc con ng­êi lo¹i bá trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cña m×nh (bao gåm c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, c¸c ho¹t ®éng sèng vµ duy tr× sù tån t¹i cña céng ®ång.) L­îng chÊt th¶i t¹o thµnh ®èi víi d©n thµnh thÞ lµ kho¶ng 0,6 kg/ng­êi/ngµy ®ªm, ®èi víi d©n c­ n«ng th«n kho¶ng 0,4 kg/ng­êi/ngµy. Tiªu chuÈn t¹o r¸c trung b×nh theo ®Çu ng­êi mang tÝnh ®Æc thï cña tõng ®Þa ph­¬ng, møc sèng v¨n minh cña d©n c­ ë mçi khu vùc ®ã. C¨n cø vµo sè l­îng c¸c c¬ së kinh doanh ®· ®¨ng ký (2004), ë khu vùc thµnh phè, ­íc tÝnh l­îng r¸c th¶i ra h¬n 32 tÊn/ngµy. R¸c th¶i cña c¸c c¬ quan, c«ng së tr­êng häc 6 tÊn/ ngµy. Theo b¸o c¸o cña c«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn kho¶ng tõ 60.000 - 70.000 tÊn CTR, víi h¬n 50 n¨m ho¹t ®éng . HiÖn nay l­îng CTR nµy ®­îc l­u tr÷ t¹i mét b·i cã tæng diÖn tÝch lµ: 230m2. R¸c th¶i x©y dùng ­íc trõng cã kho¶ng 1.000 tÊn/ngµy phÇn lín l­îng CTR nµy ®­îc thu gom vµ vËn chuyÓn bëi c¸c t­ nh©n, l­îng r¸c cßn l¹i ®­îc ®æ l¹i c¸c khu ®Êt trèng vµ trªn c¸c d×a ®­êng cña c¸c x·. Nh÷ng nguån chÊt th¶i y tÕ chÝnh ë vïng ®« thÞ gåm c¸c bÖnh viÖn, phßng kh¸m, c¸c trung t©m chuyªn khoa t¹i thµnh phè Th¸i Nguyªn vµ thÞ x· S«ng C«ng. C¸c c¬ së nµy phÇn lín ®iÒu trÞ néi tró, lµ n¬i s¶n sinh ra nhiÒu chÊt th¶i y tÕ. Nguån chÊt th¶i y tÕ ë vïng cËn ®« thÞ, vïng n«ng th«n gåm c¸c trung t©m y tÕ huyÖn, bÖnh viÖn phong vµ da liÔu, c¸c tr¹m y tÕ cña x· ph­êng, thÞ trÊn tÊt c¶ ®Òu th¶i ra l­îng CTR mang tÝnh ®éc h¹i cao vµ l­îng r¸c th¶i sinh ho¹t (b¶ng 8). B¶ng 8: L­îng chÊt th¶i ph¸t sinh t¹i c¸c bÖnh viÖn cña tØnh Th¸i Nguyªn TuyÕn bÖnh viÖn Tæng l­îng chÊt th¶i (kg/gi­êng bÖnh/ngµy) ChÊt th¶i y tÕ nguy h¹i (kg/gi­êng bÖnh/ngµy) BÖnh viÖn §KT¦ Th¸i Nguyªn 0,90 0,14 BÖnh viÖn tØnh (BVA) 0,86 0,12 BÖnh viÖn tuyÕn huyÖn 0,6 0,10 1.4. H­íng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña thµnh phè Th¸i Nguyªn Th¸i Nguyªn ®ang phÊn ®Êu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ tõ c¬ cÊu "N«ng nghiÖp - c«ng nghiÖp - dÞch vô" chuyÓn sang c¬ cÊu kinh tÕ "c«ng nghiÖp - dÞch vô n«ng nghiÖp" vµo n¨m 2010. TØnh Th¸i Nguyªn quy ho¹ch ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn mét sè ngµnh mòi nhän nh­ sau: a. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh N«ng l©m nghiÖp ®Õn n¨m 2010 TiÕp tôc ®Èy m¹nh sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu trong ngµnh N«ng nghiÖp th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh träng ®iÓm cña ngµnh. Thóc ®Èy ph¸t triÓn chÕ biÕn l©m s¶n.. ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu chÌ, hoa qu¶ vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i. b. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2010 Víi khu c«ng nghiÖp gang thÐp ®· h×nh thµnh tõ tr­íc ®©y, c«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt thÐp tõ quÆng s¾t. N¨m 2001 c«ng ty ®· ®­îc ®Çu t­ chiÒu s©u cho ph¸t triÓn vµ hiÖn nay ®ang tiÕp tôc tù më réng nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm c. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch Ch­¬ng II S¬ l­îc vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn 2.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh C«ng ty thµnh lËp ngµy 23 th¸ng 8 n¨m 1989 trªn c¬ së c«ng ty phôc vô c«ng céng. §Õn ngµy 21 th¸ng 7 n¨m 1997 ®­îc UBND tØnh Th¸i Nguyªn quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn. Ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 2005 chuyÓn thµnh c«ng ty TNHH mét thµnh viªn m«i tr­êng vµ qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn. 2.1.2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Trô së v¨n phßng c«ng ty c¸ch trung t©m thµnh phã 2km vÒ phÝa §«ng nam.Trªn ®­êng CMT8 - Sè 302 víi diÖn tÝch sö dông 300m2. C«ng ty tiÕn hµnh thu gom chÊt th¶i r¾n ®« thÞ thuéc khu vùc thµnh phè Th¸i Nguyªn víi tæng CBCNV lµ 278 ng­êi (2002). §Õn nay c«ng ty ®· më réng ®Þa bµn thu gom chÊt th¶i r¾n, ®· x©y dùng b·i ch«n lÊp chÊt th¶i, vËn chuyÓn vµ xö lý chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i b»ng ph­¬ng ph¸p ®èt (lß b¶o «n). §Õn nay (2005) ®· n©ng tæng sè CBCNV lªn tíi 349 ng­êi 2.1.3. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty C«ng ty gåm 03 phßng nghiÖp vô vµ 10 ®éi s¶n xuÊt trùc thuéc, trong ®ã cã 05 ®éi vÖ sinh m«i tr­êng, 01 ®éi xe gåm 47 xe « t« c¸c lo¹i, 1 ®éi tho¸t n­íc, 0 ®éi ®iÖn, 1 ®éi qu¶n lý vµ duy tu c«ng viªn vµ c©y xanh ®« thÞ , 1 ®éi b¶o vÖ. 2.1.3.1. S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn Ban gi¸m ®èc Phßng TC-HC Phßng khoa häc kü thuËt Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n §éi xe §éi ®iÖn §éi tho¸t n­íc §éi c©y xanh §éi b¶o vÖ 5 ®éi vÖ sinh m«i tr­êng Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®­îc cÊp trªn bæ nhiÖm, ®¹i diÖn hîp ph¸p lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ lµm nghÜa vô víi Nhµ n­íc theo ®óng ph¸p luËt vµ nghÞ quyÕt cña ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc. Phã gi¸m ®èc lµ ng­êi gióp gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh ®¶m b¶o kÕ ho¹ch vµ tiÕn ®é. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh lµ n¬i tiÕp nhËn nh÷ng c«ng v¨n göi ®i vµ göi ®Õn, ch¨m lo mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp tr«ng coi b¶o vÖ tµi s¶n, tiÕp kh¸ch, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho CBCNV trong c«ng ty, bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng x¸c ®Þnh biªn chÕ trong c¸c phßng ban, gi¶i quyÕt chÕ ®é nghØ h­u, nghØ mÊt søc vµ c¸c chÕ ®é kh¸c. Phßng khoa häc kü thuËt; x©y dùng c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt, kiÓm tra qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cho tõng th¸ng, tõng quý, tõng n¨m vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, söa ch÷a vµ ®Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc. §iÒu hµnh cho c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn phôc vô c«ng t¸c vÖ sinh m«i tr­êng vµ dÞch vô kh¸c mét c¸ch kÞp thêi. Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: ph¶n ¸nh chÝnh x¸c c¸c lo¹i vèn, tµi s¶n c«ng ty hiÖn cã, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®óng chÕ ®é, ph¸p lÖnh kÕ to¸n, theo dâi kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng gióp gi¸m ®èc lµm trßn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, gióp gi¸m ®èc h¹ch to¸n tr¶ l­¬ng trong c«ng ty ®óng chÕ ®é. H×nh 1: S¬ ®å mÆt b»ng cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn Phßng ban gi¸m ®èc Gara«t« Phßng hµnh chÝnh Phßng kü thuËt Cæng chÝnh VØa hÌ VØa hÌ h­íng ®i vµo trung t©m T.P Cæng phô 2.1.3.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tõng phßng ban (®éi) §éi vÖ sinh m«i tr­êng: cã nhiÖm vô thu gom r¸c th¶i trªn c¸c trôc ®­êng trong thµnh phè, thu gom r¸c t¹i c¸c c¬ quan, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, nhµ hµng, kh¸ch s¹n, tr­êng häc, bÖnh viÖn, c«ng së vµ c¸c hé d©n trong khu vùc thµnh phèi. §éi ®iÖn: cã nhiÖm vô qu¶n lý vµ khai th¸c hÖ thèng ®iÖn chiÕu s¸ng, ®iÖn trang trÝ khu vùc c«ng céng. §éi c©y xanh: cã nhiÖm vô qu¶n lý vµ khai th¸c c«ng viªn trång, ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y xanh trong thµnh phè c¸c d¶i ph©n c¸ch trªn quèc lé. §éi tho¸t n­íc: qu¶n lý hÖ thèng tho¸t n­íc trong thµnh phè. §éi b¶o vÖ: qu¶n lý nghÜa trang nghÜa ®Þa, dÞch vô tang lÔ hiÕu + hû c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, vØa hÌ, biÓn, trªn ®­êng phè, sè nhµ. §éi xe: vËn chuyÓn chÊt th¶i, phôc vô dÞch vô hiÕu hû, tang lÔ vµ c¸c dÞch vô c«ng céng kh¸c. 2.1.4. S¬ l­îc vÒ thiÕt bÞ ®Æc thï cña c«ng ty Toµn c«ng ty cã 47 xe « t« c¸c lo¹i víi nh÷ng chøc n¨ng, nhiÖm vô kh¸c nhau, trong ®ã cã 22 xe Ðp r¸c, 23 xe phôc vô tang lÔ, hiÕu, hû, 01 xe ñi b¸nh xÝch, 1 xe hót bÓ phèt. a. Xe Ðp r¸c: Dïng ®Ó nÐn Ðp r¸c vµo th¸ng Tõ ®iÓm tËp kÕt r¸c trë tíi b·i ch«n lÊp ¶nh d­íi. ¶nh Qu¸ tr×nh nÐn Ðp r¸c vµo thïng xe nh»m lµm gi¶m thÓ tÝch r¸c, ®ång thêi t¨ng diÖn tÝch chøa r¸c cña xe. Xe cã thÓ trë ®­îc kho¶ng 4 tÊm CTR. b. M¸y ñi b¸nh xÝch: lµ thiÕt bÞ ®­îc thiÕt kÕ ®Æc biÖt phï hîp víi c«ng viÖc ñi r¸c san lÊp mÆt b»ng. Quy ®Þnh an toµn khi vËn hµnh m¸y ñi b¸nh xÝch lµ kiÓm tra ®é an toµn cña xe, mÆc quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, sö dông g¨ng tay,.. ®Ó ®¶m b¶o an toµn, tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc uèng r­îu, bia khi vËn hµnh m¸y mãc. c. Xe hót bÓ phèt: Dïng ®Ó hót bïn cÆn ë cèng r·nh, hè ga. Dïng èng dÉn tõ xe vµo ®Ó hót chÊt bÈn lªn thïng xe råi vËn hµnh n¬i xö lý. §Ó ®¶m b¶o an toµn, c«ng nh©n ph¶i kiÓm tra ®é an toµn cña xe, mang ®Çy ®ñ giÊy tê cã liªn quan (b»ng l¸i xe, giÊy tê ®iÒu ®éng xe ), ph¶i ®i g¨ng tay, ñng cao su Xe phôc vô tang lÔ, hiÕu hû: xe dïng ®Ó chuyªn chë ng­êi phôc vô dÞch vô tang lÔ hay hiÕu hû. Xe ®­îc cÊu t¹o nh­ xe « t« kh¸ch xe 24 chç ngåi, 12 chç ngåi vµ 4 chç ngåi, ®¶m b¶o an toµn, lu«n mang theo giÊy tê cÇn thiÕt, th­êng xuyªn röa xe cho s¹ch sÏ 2.5. Néi quy an toµn lao ®éng ®­îc ¸p dông t¹i c«ng ty C¨n cø bé luËt lao ®éng n­íc CHXHCN ViÖt Nam C¨n cø nghÞ ®Þnh sè 06/CP ngµy 20-1-1995 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt mét sè cña Bé lao ®éng vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng. §Ó cã c¬ së thùc hiÖn tèt c¸c chÕ ®é theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn quy ®Þnh vÒ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng cô thÓ nh­ sau: 2.5.1. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi sö dông lao ®éng 1. Ng­êi sö dông lao ®éng cã tr¸ch nheÞem thùc hiÖn ®óng luËt lao ®éng vµ nghÞ ®Þnh 06/CP ngµy 20-1-1995 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng. 2. Ng­êi sö dông lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm Trang bÞ ®Çy ®ñ dông cô lao ®éng, ph­¬ng tiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng theo ®óng qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ë tõng c«ng viÖc cô thÓ. Trang bÞ ®Çy ®ñ b¶o hé lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng cho ng­êi lao ®éng theo ®óng qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ban hµnh. 3. §¶m b¶o c¸c quyÒn lîi kh¸c Tæ chøc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn häc tËp luËt lao ®éng, NghÞ ®Þnh 06/CP ngµy 20-1-1995 cña ChÝnh phñ vµ c¸c quy ®Þnh an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng cña Nhµ n­íc ban hµnh. Nép b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ cho ng­êi lao ®éng theo ®óng quy ®Þnh, chÕ ®é cña Nhµ n­íc. Tæ chøc kh¸m bÖnh ®Þnh kú cho ng­êi lao ®éng T¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®­îc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. 2.5.2. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng 1. Tham gia ®ñ ngµy, giê c«ng cã chÊt l­îng theo ®óng chÕ ®é, qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. Thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng. 2. Khi lµm viÖc ng­êi lao ®éng ph¶i tuyÖt ®èi tuyªn thñ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, quy ph¹m an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng cña Nhµ n­íc ®· quy ®Þnh. 3. Ng­êi lao ®éng trong giê lµm viÖc ph¶i sö dông ®Çy ®ñ, ®óng trang bÞ dông cô s¶n xuÊt, trang bÞ b¶o hé lao ®éng do c«ng ty cung cÊp 4. Quy ®Þnh cô thÓ thªm vÒ c«ng t¸c an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng cho tõng bé phËn c«ng t¸c a. C¸c ®éi vÖ sinh Khi lµm viÖc ph¶i sö dông ®óng, ®Çy ®ñ trang bÞ b¶o hé lao ®éng do c«ng ty cÊp theo tõng khu vùc lµm viÖc sö dông ®óng lo¹i dông cô lao ®éng cña c«ng ty ®· trang bÞ. b. §éi xe Lu«n gi÷ g×n xe s¹ch ®Ñp, th­êng xuyªn kiÓm tra ®é an toµn cña xe, ®¶m b¶o xe ho¹t ®éng tèt trong mäi tr­êng hîp ga ra ®Ó xe ®­îc quÐt dän s¹ch sÏ. Khi xe ra khái c«ng ty ph¶i tuyÖt ®èi ®¶m b¶o an toµn, ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê cÇn thiÕt c. §éi ®iÖn: tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn ®iÖn do Nhµ n­íc ban hµnh khi lµm viÖc ph¶i cã ®Çy ®ñ trang bÞ an toµn lao ®éng, lµm viÖc trªn cao nhÊt thiÕt ph¶i ®eo d©y an toµn. d. C«ng t¸c b¶o vÖ Khi lµm viÖc ph¶i mÆc ®Çy ®ñ ®ång bé trang phôc b¶o vÖ do c«ng ty cÊp. §¶m b¶o gi÷ g×n, b¶o vÖ tèt tµi s¶n trong khu vùc ®­îc giao tr¸ch nhiÖm. * Quy ®Þnh trang bÞ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n cho ng­êi lao ®éng. C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ lao ®éng cña c«ng ty quy ®Þnh trang bÞ b¶o hé lao ®éng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. 1. QuÐt r¸c c«ng céng, san g¹t r¸c (®éi vÖ sinh m«i tr­êng) QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o ph¶n quang, ¸o m­a, ñng cao su, khÈu trang, gang tay, nãn, xµ phßng 2. §éi ®iÖn QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o m­a, mò, ñng cao su, gang tay c¸ch ®iÖn, d©y an toµn. 3. §éi xe: (xe Ðp r¸c, xe hót bÓ phèt, xe ñi b¸nh xÝch) QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o m­a, gang tay, khÈu trang, mò nhùa, ñng cao su, xµ phßng, chiÕu c¸ nh©n 4. §éi tho¸t n­íc: QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o m­a, mò nhùa, ñng cao su, khÈu trang, gang tay, xµ phßng. 5. §éi c©y xanh QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, ¸o m­a, mò c¸t bi phï hiÖu, ®Ìn pin, pin ®Ìn, giÇy v¶i. 2.6. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý m«i tr­êng Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nh÷ng n¨m qua Th¸i Nguyªn ®· ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc cña suy tho¸i m«i tr­êng vµ « nhiÔm m«i tr­êng. Do ®ã Th¸i Nguyªn ®· nhËn thøc r»ng luËt b¶o vÖ m«i tr­êng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. §Ó cô thÓ ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i tr­êng cã c¸c v¨n b¶n sau: - QuyÕt ®Þnh cña UBND tØnh vÒ viÖc thµnh lËp héi ®ång thÈm ®Þnh b¸o c¸o §TM 1997) - QuyÕt ®Þnh cña UBND tØnh ban hµnh b¶n quy chÕ t¹m thêi vÒ qu¶n lý m«i tr­êng trªn ®Þa bµn tØnh (1997) - QuyÕt ®Þnh cña UBND tØnh ban hµnh b¶n quy chÕ qu¶n lý m«i tr­êng trªn ®Þa bµn tØnh (2002) 2.7. H­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t­¬ng lai 1. §Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cÊp c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh t¹i BCL Thay thÕ giÕng thu vµ tho¸t n­íc r¸c hiÖn nay Söa l¹i líp lãt vµ líp b¶o vÖ ë « ch«n lÊp hiÖn nay Söa l¹i v¸ch ng¾n n­íc m­a X©y dùng phÇn vµnh ®ai nghiªng cña b·i lªn ®é cao 75m N©ng cÊp hÖ thèng xö lý n­íc l¸c X©y dùng c¸c giÕng quan tr¾c n­íc ngÇm Mua míi xe ñi Më réng diÖn tÝch BCL 2. Më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng thu gom cña c«ng ty t¨ng hiÖu suÊt thu gom CTR. 3. T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc tíi ng­êi d©n tham gia vÖ sinh m«i tr­êng, b¶o vÖ m«i tr­êng. 4. Tæ chøc nh÷ng buæi vÖ sinh m«i tr­êng c«ng céng. 5. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho CBCNV trong toµn c«ng ty. Ch­¬ng III ho¹t ®éng thu gom vµ ph­¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i r¾n cña c«ng ty 3.1. Ho¹t ®éng thu gom chÊt th¶i r¾n Theo quan ®iÓm míi: CTR thµnh phè (gäi chung lµ r¸c th¶i thµnh phè) ®­îc ®Þnh nghÜa lµ vËt chÊt mµ ng­êi t¹o ra ban ®Çu vøt bá ®i trong khu vùc thµnh phè mïa kh«ng ®ßi hái ®­îc båi th­êng cho sù vøt bá ®ã vµ ®­îc x· héi nh×n nhËn nh­ mét thø mµ thµnh phè ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thu gom vµ tiªu thuû. 3.1.1. Nguån gèc ph¸t sinh CTR C¸c nguån ph¸t sinh ra CTR bao gåm: - Tõ c¸c khu d©n c­ (chÊt th¶i sinh ho¹t) - Tõ c¸c trung t©m th­¬ng m¹i - Tõ c¸c c«ng së, tr­êng häc, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng - Tõ c¸c dÞch vô - Tõ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, n«ng l©m nghiÖp - Tõ c¸c ho¹t ®éng x©y dùng - Tõ c¸c tr¹m xö lý n­íc th¶i vµ tõ c¸c ®­êng cèng tho¸t n­íc cña thµnh phè. CTR ®­îc th¶i ra tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau nªn thµnh phÇn cña chóng kh¸c nhau, do ®ã CTR còng ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch. §iÒu kiÖn sinh ho¹t, ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu c¸c yÕu tè x· héi tËp qu¸n lµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi thµnh phÇn cña CTR ®« thÞ. Tuy nhiªn t¹i c«ng ty chØ ph©n lo¹i theo b¶n chÊt nguån t¹o thµnh vµ theo møc ®é nguy h¹i, cô thÓ nh­ sau: a. Theo b¶n chÊt nguån t¹o thµnh: ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t: bao gåm c¸c thµnh phÇn nh­ kim lo¹i, sµnh sø, thuû tinh, ®Êt, ®¸, g¹ch ngãi vì, cao su, chÊt dÎo, thùc phÈm d­ thõa, qu¸ h¹n sö dông, tre, gç, x­¬ng ®éng vËt, l«ng gµ, vÞt, v¶i, giÊy, r¬m, x¸c ®éng vËt, vá rau cñ qu¶. C¸c chÊt th¶i r¾n tõ ®­êng phè chñ yÕu lµ l¸ c©y, que, cñi, nilon, vá bao gãi ChÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp c¸c thµnh phÇn c¸c phÕ th¶i tõ vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tro, xØ trong c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn c¸c phÕ th¶i tõ nhiªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt; bao b× ®ãng gãi s¶n phÈm.. ChÊt th¶i x©y dùng lµ c¸c phÕ th¶i nh­ ®Êt ®¸, g¹ch ngãi vì, bª t«ng vì háng, c¸c vËt liÖu nh­ kim lo¹i, chÊt dÎo. b. Theo møc ®é nguy h¹i: ChÊt th¶i nguy h¹i bao gåm c¸c lo¹i hãa chÊt dÔ g©y ph¶n øng ®éc h¹i, chÊt th¶i sinh häc dÔ thèi r÷a, c¸c chÊt dÔ ch¸y næ, c¸c chÊt phãng x¹, c¸c chÊt th¶i nhiÔm khuÈn, l©y lan c¸c chÊt th¶i ®ã cã nguy c¬ ®e do¹ tíi søc khoÎ con ng­êi ®éng vËt vµ thùc vËt. Tuy nhiªn c«ng ty chØ thu gom vµ xö lý chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i. ChÊt th¶i y tÕ nguy h¹i cã chøa c¸c chÊt hoÆc hîp chÊt cã mét trong c¸c ®Æc tÝnh g©y nguy h¹i trùc tiÕp hoÆc t­¬ng t¸c víi c¸c chÊt kh¸c g©y nguy h¹i tíi m«i tr­êng vµ søc khoÎ cña céng ®ång. C¸c nguån ph¸t sinh ra chÊt th¶i y tÕ bao gåm: - C¸c lo¹i chi thÓ, tæ chøc m« c¾t bá trong phÉu thuËt - C¸c lo¹i kim tiªm, èng tiªm - C¸c chÊt th¶i cã chøa c¸c chÊt cã nång ®é cao nh­ ch× (pb), thuû ng©n (Hg), Cadmi , Aksen (AS), xianua - C¸c chÊt th¶i phãng x¹ trong bÖnh viÖn - C¸c chÊt th¶i sinh ho¹t tõ c¸c bÖnh nh©n Trong sè c¸c chÊt th¶i cña thµnh phè, chØ cã mét tû lÖ rÊt nhá cã thÓ së chÕ ®Ó sö dông ngay trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, cßn phÇn lín ph¶i huû bá hoÆc ph¶i qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn phøc t¹p míi cã thÓ sö dông l¹i l­îng chÊt th¶i r¾n trong thµnh phè ngµy cµng t¨ng lªn do t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nh­: sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, cña nÒn kinh tÕ,sù gia t¨ng d©n sè, sù ph¸t triÓn vÒ tr×nh ®é, tÝnh chÊt cña ng­êi tiªu dïng trong thµnh phè C¸c nguån ph¸t sinh chÊt th¶i vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i ®ù¬c tr×nh bµy ë h×nh 10 H×nh 2: S¬ ®å c¸c nguån ph¸t sinh chÊt th¶i vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i. C¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi cña con ng­êi C¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt C¸c qu¸ tr×nh phi s¶n xuÊt Ho¹t ®éng sèng vµ t¸i s¶n sinh con ng­êi C¸c ho¹t ®éng qu¶n lý C¸c ho¹t ®éng giao tiÕp vµ ®èi ngo¹i ChÊt th¶i D¹ng láng D¹ng khÝ D¹ng r¾n Bïn ga cèng ChÊt láng dÇu mì ChÊt th¶i c«ng nghiÖp C¸c lo¹i kh¸c ChÊt th¶i sinh ho¹t L­îng chÊt th¶i t¹o thµnh (ph¸t sinh) ®­îc ®Þnh nghÜa lµ l­îng r¸c ph¸t sinh tõ nh÷ng ho¹t ®éng cña mét ng­êi trong mét ngµy ®ªm, ®¬n vÞ ®­îc tÝnh lµ: kg/ng­êi/ngµy ®ªm. L­îng chÊt th¶i ph¸t sinh trung b×nh theo ®Çu ng­êi mang tÝnh ®Æc thï cña tõng khu vùc ®Þa ph­¬ng vµ phô thuéc vµo møc sèng, tËp qu¸n cña d©n c­ ë mçi khu vùc ®ã. Dùa tr©n sè d©n thµnh thÞ trong ®Þa bµn thu gom CTR cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn n¨m 2005 lµ 164.894 ng­êi, víi l­îng r¸c ph¸t sinh trung b×nh lµ 0,6kg/ng­êi/ngµy ®ªm. Do ®ã tæng hîp r¸c ph¸t sinh cña 164.894 ng­êi trong mét ngµy ®ªm kho¶ng 98,93 tÊn r¸c (» 165m3 r¸c). §Õn nay c«ng ty míi chØ thu gom CTR ®¹t 60%, cßn 40%, lµ do ®Þa h×nh vµ ý thøc cña ng­êi d©n vÉn cßn kÐm, ®em vøt xuèng s«ng, hå, víi h¬n 98 tÊn r¸c th¶i ph¸t sinh mét ngµy ®ªm, c«ng ty ®· thu gom vµ xö lý ®­îc kho¶ng h¬n 58 tÊn CTR (» 97m3). R¸c thu gom ®­îc trë trùc tiÕp lªn BCL b»ng xe Ðp r¸c, hµng ngµy cã 14 - 15 chuyÕn xe ®­îc trë lªn BCL. 3.1.2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian thu gom §Þa ®iÓm thu gom r¸c chñ yÕu cña c«ng ty lµ trªn nh÷ng tuyÕn ®­êng, hai bªn vØa hÌ lßng ®­êng quèc lé, thu gom t¹i c¸c khu d©n c­ tËp chung c¸c hé gia ®×nh, c¸c khu chÕ biÕn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô nhµ hµng, kh¸ch s¹n, c«ng së, tr­êng häc bÖnh viÖn (BÖnh viÖn ®a khoa trung ­¬ng vµ bÖnh viÖn A). §èi víi c¸c trôc ®­êng chÝnh (®­êng quèc lé) c«ng nh©n thu gom ph¶i quÐt dän tr­íc 6h -> 6h30' s¸ng sau ®ã míi ®i thu gom t¹i c¸c khu d©n c­ x·, ph­êng. §èi víi c¸c ®iÓm th­¬ng m¹i lín (chî trung t©m thµnh phè, chî §ång Quang) c«ng nh©n quÐt dän, thu gom tõ 18h - 21h. Cßn c¸c ®iÓm kh¸c, c«ng nh©n lµm viÖc theo 2 ca s¸ng vµ chiÒu: Thêi gian: s¸ng tõ 7h - 11h ChiÒu tõ 15h - 17h 3.1.3. Ph­¬ng ph¸p thu gom §èi víi c¸c tuyÕn ®­êng, phè c«ng nh©n ®Èy xe ®Èy c¶i tiÕn bªn ph¶i s¸t lÒ ®­êng c«ng nh©n dïng chæi cä hoÆc chæi tre ®Ó quÐt r¸c th¶i trªn vØa hÌ lßng ®­êng, gom r¸c thµnh ®èng råi dïng xÎng hãt lªn xe ®Èy c¶i tiÕn. T¹i c¸c ngâ hÎm trong khu d©n c­, c«ng nh©n ®Èy xe c¶i tiÕn vµo ngâ, gâ chu«ng ®Ó ng­êi d©n ra ®æ r¸c lªn xe. §èi víi c¸c c«ng së, tr­êng häc, nhµ hµng, kh¸ch s¹n c«ng nh©n chØ viÖc thu gom r¸c th¶i ë x«, sät mµ nhµ hµng, tr­êng häc ®· gom r¸c vµo ®ã. §èi víi r¸c th¶i ë bÖnh viÖn (BÖnh viÖn A tØnh Th¸i Nguyªn, BÖnh viÖn ®a khoa trung ­¬ng Th¸i Nguyªn) c«ng nh©n chØ viÖc ®Õn vËn chuyÓn chÊt th¶i ®Õn BCL ®Ó xö lý. H×nh 3: S¬ ®å gom CTR cña c«ng ty Nguån ph¸t sinh chÊt th¶i Thu gom B·i tËp kÕt r¸c th¶i Tiªu huû (t¹i b·i ch«n lÊp) 3.1.4. C¸c thiÕt bÞ sö dông trong qu¸ tr×nh thu gom 1. Chæi: cã 2 lo¹i chæi Chæi tre: dïng ®Ó quÐt r¸c khi trêi m­a, r¸c nÆng (®¸, g¹ch vì) n¬i ®Þa h×nh gå ghÒ. Chæi cä: dïng ®Ó quÐt r¸c ë vØa hÌ, lßng ®­êng. 2. XÎng: ®­îc dïng ®Ó hãt r¸c lªn xe ®Èy c¶i tiÕn. 3. Xe ®Èy c¶i tiÕn: Dïng ®Ó chøa, trë r¸c th¶i tõ nh÷ng n¬i thu gom tíi ®iÓm tËp kÕt r¸c th¶i trong thµnh phè. 3.2. Ph­¬ng ph¸p xö lý CTR cña c«ng ty L­îng r¸c th¶i sinh ho¹t hµng ngµy thu gom ®­îc ®Òu kh«ng ®­îc ph©n lo¹i, do vËy l­îng r¸c th¶i ®Ó t¸i chÕ vµ l­îng r¸c th¶i dïng ®Ó ñ ph©n sinh häc (com post) lµ kh«ng cã. Tuy nhiªn mét l­îng chÊt th¶i rÊt nhá (vá ®å hép, chÊt dÎo, b×a catt«ng, kim lo¹i) ®­îc nh÷ng ng­êi nhÆt r¸c trªn ®­êng phè, trong b·i ch«n lÊp thu gom l¹i vµ ®em b¸n cho ng­êi mua phÕ liÖu, ®ång n¸t. L­îng r¸c th¶i cßn l¹i ®­îc ®éi vÖ sinh m«i tr­êng cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn thu gom vµ ®­îc vËn chuyÓn tíi BCL b»ng xe Ðp r¸c. L­îng chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i ®­îc thu gom t¹i 2 bÖnh viÖn (bÖnh viÖn ®a khoa trung ­¬ng vµ bÖnh viÖn A Th¸i Nguyªn). L­îng r¸c ë 2 bÖnh viÖn nµy ®­îc c«ng nh©n vËn chuyÓn riªng lªn b·i ch«n lÊp ®Ó xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p ®èt. C¸c biÖn ph¸p xö lý chÊt th¶i ®­îc thÓ hiÖn ë h×nh sau (h×nh 11). H×nh 4: S¬ ®å c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong xö lý CTR cña C«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn Thu gom chÊt th¶i VËn chuyÓn chÊt th¶i B·i ch«n lÊp Ph­¬ng ph¸p ch«n lÊp Ph­¬ng ph¸p ®èt a. Ph­¬ng ph¸p ch«n lÊp R¸c th¶i thu gom ®­îc trë tíi b·i ch«n lÊp ch×m, sö dông ph­¬ng ph¸p hå chøa ®Ó ch«n lÊp cã x©y dùng hÖ thèng thu gom vµ xö lý r¸c tr­íc khi th¶i ra nguån tiÕp nhËn, b·i ch«n lÊp ®¸ mµi thuéc x· T©n C­¬ng - TP Th¸i Nguyªn kh«ng thu vµ xö lý khÝ th¶i (khÝ b·i r¸c) r¸c ®­îc ®æ xuèng vµ phun hçn hîp thuèc vi sinh ®Ó khö ruåi vµ mÇm bÖnh kh¸c. Kho¶ng sau 6 th¸ng ®­îc lÊp ®Êt phñ trªn bÒ mÆt dµy kho¶ng 15 - 25 cm. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n nhÊt trong c¸c ph­¬ng ph¸p xö lý tiªu huû CTR lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông nhiÒu nhÊt trªn thÕ giíi. Nh­îc ®iÓm: x©y dùng b·i ch«n lÊp ®ßi hái kinh phÝ ®Çu t­ t­¬ng ®èi lín. Xö lý tiªu huû chËm, chiÕm nhiÒu diÖn tÝch thu gom n­íc r¸c kh«ng triÖt ®Ó, ®­êng èng thu gom n­íc r¸c dÔ bÞ t¾c b. Ph­¬ng ph¸p ®èt ChØ sö dông ®Ó ®èt chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i ¦u ®iÓm: Xö lý triÖt ®Ó c¸c chØ tiªu c«ng nghiÖp cña chÊt th¶i. Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp xö lý toµn bé chÊt th¶i ®« thÞ mµ kh«ng tèn nhiÒu diÖn tÝch ®Êt sö dông ®Ó lµm b·i ch«n lÊp. Nh­îc ®iÓm: vËn hµnh d©y chuyÒn phøc t¹p ®ßi hái n¨ng lùc, kü thuËt vµ tay nghÒ cao gi¸ thµnh ®Çu t­ lín, chi phÝ tiªu hao n¨ng l­îng cao. Ch­¬ng 4 B·i ch«n lÊp CTR cña thµnh phè Th¸i Nguyªn 4.1. B·i ch«n lÊp CTR (BCL CTR) Lµ khu vùc ®­îc quy ho¹ch hoÆc thiÕt kÕ, x©y dùng ®Ó ch«n lÊp c¸c chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c khu d©n c­, c¸c ®« thÞ vµ c¸c khu c«ng nghiÖp. B·i ch«n lÊp CTR bao gåm c¸c « ch«n lÊp chÊt th¶i, vïng ®Öm, c¸c c«ng tr×nh phô trî kh¸c nh­: tr¹m xö lý n­íc rØ r¸c, tr¹m xö lý sinh ho¹t, v¨n phßng lµm viÖc 4.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý b·i ch«n lÊp CTR B·i ch«n lÊp CTR (b·i r¸c) §¸ Mµi - T©n C­¬ng n»m trong vïng thung lòng gi÷a hai s­ên nói bao quanh t¹o thµnh nh÷ng « ch«n lÊp CTR. B·i r¸c ®¸ mµi T©n C­¬ng n»m c¸ch trung t©m thµnh phè Th¸i Nguyªn 20km vÒ phÝa T©y nam cña thµnh phè vµ c¸ch khu d©n c­ 3km thuéc x· T©n C­¬ng thµnh phè Th¸i Nguyªn. B·i r¸c §¸ Mµi cã tæng diÖn tÝch 25ha, thêi gian sö dông kho¶ng tõ 18 - 22 n¨m b·i r¸c ®¸ mµi (T©n C­¬ng) ®­îc kh¶o s¸t nghiªn cøu vµ x©y dùng vµo n¨m 2000 cña nhãm chuyªn gia x©y dùng ViÖt Nam (VCC). B·i r¸c §¸ Mµi thuéc x· T©n C­¬ng thµnh phè Th¸i Nguyªn chia thµnh nh÷ng « chøa r¸c ®­îc bao bäc bëi c¸c d·y nói thuéc vïng nói ®¸ cèc. B·i r¸c ®­îc thiÕt kÕ theo quy tr×nh b·i ch«n lÊp hîp vÖ sinh. Th¸ng 12 n¨m 2001, « chøa r¸c ®Çu tiªn cña b·i r¸c ®­îc ®­a sö dông, tõ ®ã ®Õn nay « chøa r¸c tiÕp nhËn vµ xö lý toµn bé l­îng r¸c thu gom ®­îc cña c«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn trªn ®Þa bµn thµnh phè Th¸i Nguyªn. Trong nh÷ng n¨m tõ 2001 - 2004 l­îng r¸c th¶i ®­îc ®­a ®Õn b·i ch«n lÊp t¨ng ®¸ng kÓ, n¨m ®Çu tiªn(2001) l­îng r¸c ®ù¬c ®­a ®Õn b·i trung b×nh kho¶ng 70m3/ngµy vµ ®Õn n¨m 2004 t¨ng lªn ®Õn kho¶ng 160m3/ngµy. Dù ®o¸n trong nh÷ng n¨m tiÕp theo l­îng r¸c ®­a ®Õn ch«n lÊp kho¶ng 225m3. ¤ chøa r¸c ®Çu tiªn cã diÖn tÝch sdlµ 2ha vµ dù tÝnh ®Õn kho¶ng n¨m 2007 - 2008 « ch«n lÊp sÏ ®Çy. 4.1.2. §iÒu kiÖn tù nhiªn t¹i b·i ch«n lÊp CTR §Þa chÊt chñ yÕu lµ líp ®Êt ®á, ®­îc bao quanh bëi nh÷ng d·y nói ®¸ v«i. KhÝ hËu ë ®©y l¹nh, kh« vÒ mïa ®«ng vµ cã nhiÒu x­¬ng mï, bèc h¬i nhiÒu. Mïa hÌ cã m­a nhiÒu, ®é Èm cao. B·i ch«n lÊp c¸ch nguån n­íc mÆt (s«ng) h¬n 1km m¹ch n­íc ngÇm t­¬ng ®èi s©u. Víi h­íng giã ®«ng b¾c (mïa l¹nh) vµ h­íng ®«ng nam (mïa nãng). 4.1.3. C¬ së vËt chÊt kü thuËt §o¹n ®­êng vµo b·i ch«n lÊp ®­îc x©y dùng kiªn cè d¶i nhùa tíi tËn « ch«n lÊp vµ khu xö lý n­íc rØ r¸c ®èt r¸c th¶i y tÕ. HÖ thèng ®iÖn chiÕu s¸ng ®­îc l¾p ®Æt quanh khu vùc BCL, phßng ®iÒu hµnh t¹i BCL, khu xö lý n­íc rØ r¸c, n¬i ®èt chÊt th¶i y tÕ. HÖ thèng cèng thu n­íc rØ r¸c ®­îc x©y dùng kiªn cè ®óng kü thuËt . HÖ thèng kªnh m­¬ng thu gom n­íc mÆt ®­îc x©y dùng quanh « ch«n lÊp nh»m thu gom l­îng n­íc m­a ch¶y tõ ®åi nói xuèng. §¸y « ch«n lÊp ®­îc gia c«ng vµ phñ lªn bÒ mÆt líp v¶i ®Þa kü thuËt (v¶i PVC) nh»m chèng thÊm n­íc rØ r¸c thiÕt bÞ phôc bô BCL cã m¸y ñi b¸nh xÝch, thiÕt bÞ nµy ®­îc thiÕt kÕ ®Æc biÖt ®Ó san ñi r¸c, ®Êt ®¸. §¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc lµm ®­êng, x©y dùng BCL. M¸y ñi b¸nh xÝch di chuyÓn dÔ trong ®iÒu kiÖn ®Êt lÇy, tuy nhiªn thiÕt bÞ nµy kh«ng cã lîi cho viÖc ®Çm nÐn r¸c . 4.2. C«ng nghÖ ch«n lÊp ®­îc sö dông C«ng nghÖ ch«n lÊp hîp vÖ sinh ®­îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn rÊt quan t©m. Tuy nhiªn ®Ó ®­a ®­îc c«ng nghÖ ch«n lÊp hîp vÖ sinh vµo ho¹t ®éng ®óng tiªu chuÈn kü thuËt lµ rÊt tèn kÐm. Do vËy hiÖn nay t¹i BCL CTR cña tØnh vÉn chØ lµ dïng ph­¬ng ph¸p ®èt (chÊt th¶i y tÕ) dïng ph­¬ng ph¸p ch«n lÊp (chÊt th¶i ®« thÞ). 4.3.1. Qu¸ tr×nh vËn hµnh BCL B·i r¸c ®¸ mµi T©n C­¬ng lµ b·i ch«n lÊp ch×m (thung lòng s½n cã) ®Ó ch«n lÊp l­îng r¸c th¶i ®« thÞ thu gom ®­îc cña thµnh phè. R¸c th¶i sÏ ®­îc ch«n lÊp theo ph­¬ng ph¸p hå chøa, ®æ r¸c b¾t ®Çu tõ ®é cao cña thung lòng (« chøa r¸c) vµ kÕt thóc ë n¬i thÊp ®Ó tr¸nh ø ®äng n­íc (h×nh 5a vµ h×nh 5b) H×nh 5a. B·i ch«n lÊp ch×m C¸c « ch«n lÊp MÆt ®Êt H×nh 5b: Ph­¬ng ph¸p hå chøa §­êng xe vµo R¸c ®­îc ®æ tõ xe Ðp r¸c xuèng, c«ng nh©n cã nhiÖm vô phun thuèc vi sinh ®Ó diÖt ruåi, tr¸nh mÇm bÖnh ph¸t sinh. R¸c ®­îc ®æ sau 3 ngµy th× dïng m¸y ñi b¸nh xÝch ñi l­îng r¸c ®ã xuèng phÇn thÊp h¬n. L­îng r¸c ®­îc ®æ ë ®©y sau kho¶ng 6 th¸ng th× ®­îc phñ mét líp ®Êt lªn, trªn bÒ mÆt, ®Êt phñ bÒ mÆt r¸c ®­îc trë tõ n¬i kh¸c ®Õn. R¸c th¶i y tÕ ®ù¬c vËn chuyÓn riªng chë tíi BCL dïng ph­¬ng ph¸p ®èt ®Ó xö lý ®èt b»ng dÇu, ®­îc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn trong lß ®èt b¶o «n. Mçi mÎ ®èt ®­îc kho¶ng 1 t¹ ®Õn 1,2 t¹ chÊt th¶i trong kho¶ng thêi gian gÇn 3 giê ®ång hå, l­îng dÇu ®Ó ®èt hÕt gÇn 66 lÝt. Mét mÎ ®èt chÊt th¶i thu ®­îc h¬n 3 kg tro. L­îng tro nµy ®­îc ®em ®i ch«n lÊp vµo mét khu vùc riªng thuéc BCL. NÕu l­îng chÊt th¶i y tÕ nhiÒu th× ®èt 2 lÇn/tuÇn nÕu l­îng chÊt th¶i lín l¾m th× c«ng ty tiÕn hµnh gom r¸c trong 2 tuÇn råi ®èt. 4.3.2. HÖ thèng xö lý n­íc rØ r¸c N­íc rØ r¸c (n­íc r¸c) lµ n­íc bÈn thÊm qua líp r¸c cña c¸c « ch«n lÊp, kÐo theo c¸c chÊt « nhiÔm tõ r¸c ch¶y vµo tÇng ®Êt ë d­íi BCL. Thµn phµn cña n­íc r¸c thay ®æi theo c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh ph©n huû sinh häc. Khi ta sö dông líp chèng thÊm, n­íc r¸c sÏ ®­îc gi÷ l¹i trong « ch«n lÊp. Do ®ã ph¶i x©y dùng hÖ thèng thu gom n­íc r¸c tõ ®¸y c¸c « ch«n lÊp chÊt th¶i.N­íc r¸c ®­îc dÉn ch¶y vÒ n¬i xö lý. Trong ®¸y « ch«n lÊp ®­îc thiÕt kÕ c¸c «ng thu gom n­íc r¸c, tõ ®©y n­íc r¸c ®­îc ch¶y vÒ èng dÉn chÝnh, ch¶y ra ngoµi thµnh « ch«n lÊp theo èng dÉn tíi bÓ chøa. T¹i ®©y r¸c ®­îc b¬m lªn bÓ xö lý (h×nh 13). H×nh 6: S¬ ®å qu¸ tr×nh xö lý n­íc r¸c B·i r¸c BÓ chøa n­íc r¸c BÓ 1 BÓ 2 BÓ 3 BÓ 4 BÓ 5 BÓ 6 BÓ VSV lÇn 2 (kÞ khÝ) B¬m èng dÉn n­íc r¸c èng dÉn BÓVSV lÇn 1 (hiÕu khÝ) BÓ l¾ng BÓ tiÕp xóc èng dÉn Cho ho¸ chÊt (H202, fent«n, keo tô pa) N¬i tiÕp nhËn H×nh 7: S¬ ®å mÆt b»ng BCL M­¬ng thu gom n­íc m­a BÓ chøa n­íc r¸c Khu xö lý n­íc r¸c BÓ quan tr¾c ®­êng vµo khu xö lý n­íc r¸c th¶i y tÕ ®­êng vµo « ch«n lÊp m­¬ng dÉn ra s«ng Khu vùc ®èt r¸c y tÕ KÕt luËn A. NhËn xÐt chung Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra (träng ®iÖu hÑp) cña c¸c c¬ quan, ban ngµnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng cña Th¸i Nguyªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o vÖ m«i tr­êng cña tØnh vÒ m«i tr­êng n­íc, kh«ng khÝ, CTR cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt sau: 1. Trong nhiÒu n¨m qua, nhÊt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y Th¸i Nguyªn ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng nh­ nguån n­íc mÆt bÞ « nhiÔm, chÊt l­îng n­íc ngÇm kh«ng ®­îc ®¶m b¶o m«i tr­êng kh«ng khÝ ë mét sè khu vùc cña tØnh ®ang cã nguy c¬ bÞ « nhiÔm, r¸c th¶i sinh ho¹t ë ®« thÞ CTR cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, bÖnh viÖn rõng ®Çu nguån bÞ khai th¸c qu¸ møc, tr¸i phÐp , diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp bÞ thu hÑp 2. Nguån n­íc mÆt cña tØnh ®· vµ ®ang bÞ « nhiÔm tõng lóc, tõng n¬i, ®Æc biÖt lµ n­íc s«ng cÇu. 3, G©y « nhiÔm nguån n­íc mÆt chñ yÕu lµ c¸c ho¹t ®éng khai th¸c kho¸ng s¶n chÕ biÕn kho¸ng s¶n, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n­íc th¶i sinh ho¹t. 4. Theo nh­ kÕt qu¶ ph©n tÝch cña ban ngµnh cã liªn quan, mét sè mÉu n­íc ngÇm trong ®Þa bµn tØnh Th¸i Nguyªn cho thÊy chÊt l­îng n­íc ngÇm ®· cã dÊu hiÖu bÞ « nhiÔm. §ång thêi ®ang bÞ thÊt tho¸t do khai th¸c vµ sö dông tuú tiÖn nguån n­íc nguån cña céng ®ång d©n c­ trªn ®Þa bµn tØnh. 5. M«i tr­êng kh«ng khÝ trong toµn tØnh nãi chung vµ cña c¸c khu s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, khai th¸c chÕ biÕn kho¸ng s¶n kiÓm so¸t vµ vÉn ®ang ë møc « nhiÔm nhÑ. Trong qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ph¸t triÓn c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ, song bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi vµ c«ng ty ®· ph¶i tr¶i qua. VÒ thuËn lîi ®­îc sù quan t©m cña tØnh uû, UBND tØnh, H§ND tØnh, UBND x· ph­êng vµ sù phèi hîp chÆt chÏ cã hiÖu qu¶ cña c¸c Së, ban ngµnh víi c«ng ty. Mét bä phËn lín nh©n d©n ®Þa ph­¬ng cã ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng chung, ®æi r¸c ®óng thêi n¬i ®óng giê quy ®Þnh. TËp thÓ CBCNV trong c«ng ty ®oµn kÕt, yªu nghÒ. MÆt khã kh¨n: §Þa h×nh thµnh phè Th¸i Nguyªn kh«ng b»ng ph¼ng l¾m g©y khã k¨n cho viÖc vÖ sinh m«i tr­êng ý thøc tham gia b¶o vÖ m«i tr­êng (VSMT) cßn kÐm cña mét sè bé phËn d©n c­ sinh sèng trªn ®Þa bµn. Trong t­¬ng lai c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng tham gia ho¹t ®éng trong c«ng t¸c dÞch vô m«i tr­êng t¹o nªn sù c¹nh tranh , cã nhiÒu phøc t¹p. Ph­¬ng tiÖn chuyªn dïng phôc vô c«ng t¸c vÖ sinh m«i tr­êng nh­ xe chë kh¸c, xe Ðp r¸c, xe chë bïn (xe hót bÓ phèt) xe phun n­íc cßn thiÕu. §éi ngò CBCNV n¨ng lùc chuyªn m«n ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nhiÖm vô míi. B·i ch«n lÊp ®­îc thiÕt kÕ theo tiªu chuÈn BCL hîp vÖ sinh, nh­ng khi thi c«ng x©y dùng ®· sai kh¸c so víi b¶n thiÕt kÕ. L­îng n­íc r¸c trong mïa m­a ®· kh«ng ®­îc xö lý hÕt trong mïa m­a ®· kh«ng ®­îc xö lý hÕt n­íc r¸c còng ch­a thu gom ®­îc triÖt ®Ó. B. §Ò xuÊt ý kiÕn 1. §i ®«i víi viÖc ®Èy m¹nh thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®Þa ph­¬ng vÒ qu¶n lý m«i tr­êng Th¸i Nguyªn cÇn sím x©y dùng chÝnh s¸ch vÒ m«i tr­êng nh»m thu hót lùc l­îng quÇn chóng tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng. 2. §Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc b¶o vÖ m«i tr­êng n¨m 2001 - 2010, Th¸i Nguyªn cÇn tiÕn hµnh quy ho¹ch vµ x©y dùng nh÷ng kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n vÒ qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ thµnh lËp qòy b¶o vÖ m«i tr­êng cÊp tØnh, triÓn khai x©y dùng ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn nghÞ ®Þnh vÒ thu phÝ b¶o vÖ m«i tr­êng ®èi víi n­íc th¶i. 3. §Ó gi¶m thiÓu sù « nhiÔm nguån n­íc mÆt vµ b¶o vÖ nguån n­íc ngÇm cÇn ®Èy m¹nh tiÕn ®é x©y dùng c¸c c«ng tr×n xö lý n­íc th¶i sinh ho¹t, n­íc th¶i c«ng nghiÖp, n­íc th¶i bÖnh viÖn. 4. Nªn t¨ng c­êng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng cho c¸c cÊp. N©ng cao n¨ng lùc tay nghÒ cho CBCNV c¸c cÊp, c¸c ngµnh cã liªn quan. 5. Më réng BCL v× « ch«n lÊp ®Çu tiªn ®· sö dông gÇn hÕt diÖn tÝch lµ 2ha. 6. ThiÕt kÕ vµ thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng ph¶i ®óng tiªu chuÈn hîp vÖ sinh. 7. C«ng ty cÇn më réng ®Þa bµn thu gom ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng vøt r¸c bõa b·i xuèng s«ng, hå, lÒ ®­êng. 8. CÇn x©y dùng hÖ thèng xö lý n­íc th¶i r¸c sao cho thu vµ xö lý ®­îc toµn bé l­îng n­íc r¸c t¹o ra qua xö lý ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn th¶i. 9. §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng. §­a bé m«n gi¸o dôc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµo hÖ thèng gi¸o dôc ®Ó d¹y vµ häc. 10. C«ng ty cÇn nghiªn cøu ®Ó øng dông ph­¬ng ph¸p thu gom hîp lý h¬n vµ ph­¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho c«ng ty. Ph©n lo¹i r¸c ngay t¹i nguån ph¸t sinh, t¹i b·i tËp kÕt hay c¶ t¹i BCL ®Ó cã l­îng r¸c t¸i chÕ, l­îng r¸c ®Ó ñ ph©n vi sinh (compost) §Æt c¸c thïng r¸c trªn c¸c tuyÕn ®­êng, tuyÕn phè, cæng tr­êng häc, bÖnh viÖn ®Ó ng­êi d©n kh«ng vøt r¸c bõa b·i ra ®­êng nh»m thu gom ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - th¸ng 9 n¨m 2004. 2. NghÞ ®Þnh sè 175 - CP ngµy 18 - 10 - 1994 cña ChÝnh phñ - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia - Th¸ng 9 - n¨m 2004 3. B¸o c¸o tæng quan hiÖn tr¹ng m«i tr­êng Th¸i Nguyªn - th¸ng 6 n¨m 2005. 4. Tµi liÖu h­íng dÉn thùc hµnh qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ - Nhµ xuÊt b¶n y häc - Hµ Néi 2000. 5. Chuyªn ®Ò qu¶n lý b·i ch«n lÊp r¸c th¶i ®« thÞ - Tr­êng ®¹i häc x©y dùng Hµ Néi - TS. NguyÔn ThÞ Kim Th¸i. Phô lôc Phô lôc 1 Hµm l­îng c¸c chÊt « nhiÔm nguån n­íc tØnh Th¸i Nguyªn B¶ng 1: Hµm l­îng c¸c chÊt « nhiÔm n­íc s«ng CÇu v­ît TCCP5942: 1995 §Þa ®iÓm V¨n L¨ng Hoµ B×nh S¬n CÈm CÇu Gia B¶y CÇu M©y V­ît TC Thêi gian A B A B A B A B A B 2000 NO2 Coli NO2 NO2 NO2 - Coli NO2 Coli 2001 NO2 NO2 NO2 NO2 NO2 - 2002 NO2 NO2 NO2 NO2 NO2 - - - - - 2003 Mïa kh« TSS Hg Mn As TSS Mn TSS Coli Hg Phenol Phenol Phenol Mn Hg Hg AS He AS TSS Pb Hg TSS Pb DÇu Phenol Mïa m­a - TSS TSS AS TSS Hg Coli - Mn DÇu - Hg DÇu HCB DÇu TSS - TSS VTV HC 2004 Mïa kh« - DÇu - DÇu Coli TSS AS TSS TSS NO2 - TSS - TSS Mïa m­a TSS DÇu Mn TSS - TSS Mn NO2 - Mn Mn - NO2 Mn - DÇu - Ngoµi pH, BOD, COD, Colifom, trong n­íc s«ng CÇu cßn mét sè chÊt g©y « nhiÔm víi hµm l­îng kh¸ cao. MÉu n­íc trong c¸c n¨m 2000-2002 ®Òu thÊy xuÊt hiÖn NO2 víi hµm l­îng v­ît TCCP 5942:1995. TSS còng ®Òu cã mÆt trong c¸c mÉu n­íc ph©n tÝch vµo mïa m­a, mïa kh« cña n¨m 2003-2004 vµ v­ît TCCP 5942: 1995 cét A hoÆc B. §Æc biÖt AS xuÊt hiÖn trong mÉu n­íc lÊy t¹i Hoµ B×nh vµo mïa kh« còng nh­ mïa m­a n¨m 2003 vµ t¹i cÇu Gia BÈy vµo mïa kh« n¨m 2004 víi hµm l­îng v­ît TCCP 5942: 1995 cét A hoÆc B. Hg cã trong mÉu n­íc däc s«ng CÇu vµo mïa kh« 2003 cao h¬n TCVN 5942: 1995 cét B. Cã thÓ kÕt luËn r»ng ®©y lµ n­íc th¶i tõ khu vùc khai th¸c vµng. Hµm l­îng c¸c chÊt g©y « nhiÔm trong n­íc s«ng C«ng cã xu thÕ thÊp h¬n trong n­íc s«ng CÇu. C¸c chÊt TSS, BOD, COD chØ cao h¬n TCVN 5942:1995. Cét A ch­a ®¹t ®Õn TCVN 5942: 1995 cét B. Nh­ng NO2, Hg l¹i rÊt cao nh­ mÉu n­íc ë Namao, cÇu Huy Ng¹c, cöa x¶ Hå Nói Cèc, thÞ x· S«ng C«ng, CÇu §a Phóc tÊt c¶ ®Òu cao h¬n TCVN 5942:1995 cét B. Hµm l­îng Hg n¨m 2003 cao h¬n TCVN:1995, cét B vµo mïa kh« vµ v­ît TCVN5942:1995 cét A vµo mïa m­a. N­íc s«ng C«ng t¹i §a Phóc cã chøa dÇu vµ phenol v­ît TCVN 5942:1995. Cét B cßn t¹i thÞ x· s«ng C«ng vµ Namao ®Òu v­ît TCVN5942:1995 cét A. Hµm l­îng Colifom trong n­íc s«ng C«ng ®Òu rÊt thÊp (b¶ng 2). B¶ng 2: Hµm l­îng chÊt « nhiÔm n­íc s«ng C«ng v­ît TCCP 5942:1995 §Þa ®iÓm Na Mao CÇu Huy Ng¹c Cöa x¶ Hå Nói Cèc ThÞ x· S«ng C«ng CÇu §a Phóc V­ît TC Thêi gian A B A B A B A B A B 2000 NO2 - - NO2 - NO2 - Fe - - 2001 - NO2 - NO2 - NO2 - NO2 - NO2 2002 Mn - Mn - Mn Mn - Mn - 2003 Mïa kh« AS Hg Zn Hg - Hg TSS Hg Mg Pb Phenol TSS - Phenol Pb AS Zn TSS TSS Hg DÇu Phenol Mïa m­a TSS - TSS Coli TSS - Hg TSS TSS DÇu Mn - Hg Coli - Hg Mn 2004 Mïa kh« - TSS TSS - TSS - Mn - - - Mïa m­a TSS - - - TSS - - - - - Mn - - - Mn - - - - - B¸o c¸o cuèi n¨m 2004 cña mét sè trung t©m y tÕ huyÖn thµnh thÞ cho thÊy t¸c ®éng cña nguån n­íc ®Õn søc khoÎ con ng­êi. NhÊt lµ bÖnh tiªu ch¶y, rÊt nh¹y c¶m víi nguån n­íc bÞ « nhiÔm (b¶ng 3). B¶ng 3: BÖnh tiªu ch¶y n¨m 2004 ë mét sè huyÖn thµnh thÞ HuyÖn, thµnh thÞ D©n sè Tû lÖ m¾c bÖnh (%) Thµnh phè Th¸i Nguyªn 232.440 0,50 ThÞ x· S«ng C«ng 44.509 0,36 Phæ Yªn 135.634 0,38 Phó B×nh 138.760 1,80 §ång Hû 123.899 0,67 Phó L­¬ng 104.483 0,26 Sè liÖu trªn cho thÊy tû lÖ m¾c bÖnh tiªu ch¶y t¹i huyÖn Phó B×nh lµ cao h¬n h¼n c¸c khu vùc kh¸c (1,8%), sau ®ã ®Õn huyÖn §ång Hû, c¶ hai huyÖn nµy ®Òu cã d©n c­ sinh sèng ë ven s«ng CÇu, hµng ngµy hä vÉn ph¶i dïng n­íc s«ng ®Ó sinh ho¹t. Phô lôc 2 ¶nh h­ëng cña « nhiÔm kh«ng khÝ ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi Theo b¸o c¸o cña Trung t©m y tÕ dù phßng cña c¸c huyÖn thµnh thÞ vÒ bÖnh phæi vµ phÕ qu¶n n¨m 2004 nh­ sau (b¶ng 4): B¶ng 4: Tû lÖ m¾c bÖnh ®­êng h« hÊp HuyÖn, thµnh, thÞ D©n sè Tû lÖ m¾c bÖnh (%) Thµnh phè Th¸i Nguyªn 232.440 2,23 ThÞ x· S«ng C«ng 44.509 1,99 Phæ L­¬ng 104.483 1,39 §ång Hû 123.899 3,08 Phó B×nh 138.760 - Phæ Yªn 135.634 2,16 Sè liÖu trong b¶ng cho thÊy §ång Hû lµ huyÖn cã tû lÖ m¾c bÖnh ®­êng h« hÊp cao nhÊt chiÕm 3,08 d©n sè. Sau ®ã ®Õn thµnh phè Th¸i Nguyªn (2,24). §iÒu nµy dÔ hiÓu v× trªn ®Þa bµn huyÖn §ång Hû cã 2 nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng, 10 má khai th¸c ®¸ vµ mét sè lß g¹ch thñ c«ng n»m r¶i r¸c gÇn khu d©n c­, thµnh phè Th¸i Nguyªn cã nhiÒu nhµ m¸y th¶i ra khÝ th¶i lµm « nhiÔm kh«ng khÝ. Phô lôc 3: ChÊt th¶i r¾n B¶ng 1: Tiªu chuÈn t¹o r¸c trung b×nh theo ®Çu ng­êi ®èi víi tõng lo¹i CTR ®« thÞ Nguån Tiªu chuÈn (Kg/ng­êi/ngµy ®ªm) Kho¶ng gi¸ trÞ Trung b×nh Sinh ho¹t ®« thÞ (1) 1-3 1,59 C«ng nghiÖp 0,5 - 1,6 0,86 VËt liÖu phÕ th¶i bÞ th¸o dì 0,05 - 0,4 0,27 Nguån th¶i sinh ho¹t kh¸c (2) 0,05 - 0,3 0,18 Ghi chó: (1) KÓ c¶ nhµ ë vµ trung t©m dÞch vô th­¬ng m¹i (2) Kh«ng kÓ n­íc vµ n­íc th¶i B¶ng 2: Thµnh phÇn CTR thµnh phè Th¸i Nguyªn n¨m 2004 Thµnh phÇn CTR §¬n vÞ Tû lÖ ChÊt h÷u c¬ % 48 ChÊt tr¬ % 31 Tû lÖ chÊt tr¬ cã thÓ ®èt vµ r¸c y tÕ % 11 Thµnh phÇn t¸i chÕ % 10 Tû träng tÊn/m3 0,5 B¶ng 3: §Þnh nghÜa c¸c thµnh phÇn lý häc cña chÊt th¶i Thµnh phÇn §Þnh nghÜa ThÝ dô 1. C¸c chÊt ch¸y ®­îc a) GiÊy C¸c vËt liÖu lµm tõ giÊy bét giÊy C¸c m¶nh b×a, giÊy vÖ sinh b) Hµng dÖt Cã nguån gèc tõ c¸c sîi V¶i, len, nylon c) Hµng dÖt C¸c chÊt th¶i ra tõ ®å ¨n thùc phÈm C¸c cäng rau, vá qu¶, lâi ng«, th©n c©y mÒm, d) Cá, gç cñi, r¬m r¹ C¸c vËt liÖu vµ s¶n phÈm ®­îc chÕ t¹o tõ gç, tre, r¬m §å dïng b»ng gç, tre, bµn ghÕ, thang gi­êng, e) ChÊt dÎo C¸c s¶n phÈm, vËt liÖu ®­îc chÕ t¹o tõ chÊt dÎo Tói chÊt dÎo, chai lä b»ng chÊt dÎo, f) Da vµ cao su C¸c vËt liÖu vµ s¶n phÈm ®­îc chÕ t¹o tõ da vµ cao su Bãng, giÊy, vÝ, b¨ng, cao su, 2. C¸c chÊt kh«ng ch¸y g) C¸c kim lo¹i C¸c vËt liÖu vµ s¶n phÈm ®­îc chÕ t¹o tõ s¾t mµ dÔ bÞ nam ch©m hót Vá hép, d©y ®iÖn, dao, n¾p lä, ®inh, h) C¸c kim lo¹i phi s¾t C¸c lo¹i vËt liÖu, s¶n phÈm kh«ng bÞ nam ch©m hót Vá hép nh«m, giÊy, bao gãi, i) Thuû tinh C¸c vËt liÖu, s¶n phÈm ®­îc chÕ t¹o tõ thuû tinh Chai lä, ®å ®ùng b»ng thuû tinh, bãng ®Ìn, j) §¸, sµnh sø C¸c lo¹i vËt liÖu kh«ng ch¸y kh¸c ngoµi kim lo¹i vµ thuû tinh Vá, èc, trai, x­¬ng, g¹ch, ®¸, gèm, b¸t, 3. C¸c chÊt hçn hîp TÊt c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c kh«ng ph©n lo¹i ë b¶ng nµy. §­îc thµnh 2 lo¹i: lo¹i d > 5mm lo¹i d < 5mm §¸, c¸t, sái, ®Êt, tãc, Phô lôc 4 T­ liÖu ¶nh §­êng C¸ch m¹ng th¸ng 8 thµnh phè Th¸i Nguyªn Trung t©m th­¬ng m¹i thµnh phè Th¸i Nguyªn môc lôc Danh môc h×nh vÏ, b¶ng biÓu Trang B¶ng 1: D©n c­ ®« thÞ vµ n«ng th«n t¹i c¸c huyÖn thµnh thÞ BiÓu ®å 1: C¬ cÊu kinh tÕ cña Th¸i Nguyªn tõ 2000-2004 B¶ng 2: L­îng n­íc th¶i sinh ho¹t vµo s«ng CÇu, s«ng C«ng B¶ng 3: Thµnh phÇn n­íc th¶i cña mét sè nhµ m¸y v­ît TCCP t¹i tØnh Th¸i Nguyªn ­ B¶ng 4: Nång ®é bôi vµ c¸c khÝ ®éc t¹i mét sè ®o¹n ®­êng trong thµnh phè Th¸i Nguyªn (2000) B¶ng 5: L­u l­îng xe trªn c¸c tuyÕn ®­êng B¶ng 6: Khèi l­îng c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm d¹ng khÝ ph¸t sinh do ®un nÊu b»ng than B¶ng 7: T¶i l­îng bôi th¶i trong khai th¸c kho¸ng s¶n B¶ng 8: L­îng chÊt th¶i ph¸t sinh t¹i c¸c bÖnh viÖn cña tØnh Th¸i Nguyªn (2004) H×nh 1: S¬ ®å mÆt b»ng cña C«ng ty qu¶n lý ®« thÞ Th¸i Nguyªn H×nh 2: S¬ ®å c¸c nguån ph¸t sinh vµ ph©n lo¹i chÊt th¶i H×nh 3: S¬ ®å thu gom CTR cña C«ng ty H×nh 4: S¬ ®å c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong xö lý CTR cña C«ng ty H×nh 5 a) B·i ch«n lÊp ch×m b) Ph­¬ng ph¸p hå chøa H×nh 6: S¬ ®å qu¸ tr×nh xö lý n­íc r¸c H×nh 7: S¬ ®å mÆt b»ng QCL Phô lôc 1: Hµm l­îng c¸c chÊt « nhiÔm nguån n­íc tØnh Th¸i Nguyªn Phô lôc 2: ¶nh h­ëng cña « nhiÔm kh«ng khÝ ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi Phô lôc 3: ChÊt th¶i r¾n