Khóa luận Hội nhập kinh tế quốc tế và những yêu cầu đặt ra đối với hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam

s¶n phÈm. §ång thêi ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm, c¬ cÊu thÞ tr­êng cho phï hîp vµ khai th¸c ®­îc c¸c lîi thÕ s½n cã cña nÒn kinh tÕ. Héi nhËp ®ßi hái ph¶i t¸i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ ®Ó thÝch nghi vµ ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh riªng cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt. ViÖc x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®ßi hái ph¶i h×nh dung ®­îc vÒ c¬ b¶n c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam trong vßng 10-20 n¨m n÷a. C¬ cÊu l¹i c¸c ngµnh nghÒ còng nh­ ph©n c«ng lao ®éng theo sù c¬ cÊu ®ã, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. CÇn ®¸nh gi¸ l¹i hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh còng nh­ dù b¸o vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng trong t­¬ng lai, lîi thÕ mµ ngµnh cã ®­îc, tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch hîp, tõ ngµnh, s¶n phÈm còng nh­ c¬ cÊu phôc vô tèt nhÊt yªu cÇu cña XuÊt nhËp khÈu. VÒ chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt khÈu Mét trong nh÷ng ­u ®iÓm lín cña héi nhËp lµ chóng ta cã thÓ tËn dông ®­îc lîi thÕ so s¸nh cña m×nh, ®ång thêi cã thÓ h­ëng lîi tõ lîi thÕ cña c¸c n­íc kh¸c. Trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ng­êi ta xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng Ýt hoÆc kh«ng cã lîi thÕ, v× vËy mµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. §· ®Õn lóc ViÖt Nam ph¶i xem xÐt ®¸nh gi¸ l¹i hiÖu qu¶ cña c¸c ngµnh hµng, hiÖu qu¶ cña xuÊt nhËp khÈu vµ ®­a ra mét ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch tæng thÓ, ®ång bé vµ l©u dµi.s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng chñ lùc ®i ®«i víi chÕ biÕn s©u vµ tinh. §ång thêi trªn c¬ së ph©n tÝch lîi thÕ so s¸nh, xu h­íng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i, c¨n cø vµo thùc tr¹ng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh, n­íc ta cÇn h­íng vµo viÖc "t¹o thªm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, n©ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng, gi¶m tû träng s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng tû träng chÕ biÕn s©u vµ tinh trong hµng xuÊt khÈu(…), n©ng cao tû träng phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng trong hµng xuÊt khÈu”. §Èy m¹nh c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc vµ quan träng, gia t¨ng nhanh chãng vµ ®a d¹ng sè l­îng c¸c mÆt hµng chñ lùc. VÒ chÝnh s¸ch thÞ tr­êng: §a d¹ng vµ më réng c¸c thÞ tr­êng, ph¸t triÓn nh÷ng thÞ tr­êng lín tiÒm n¨ng, t¨ng c­êng kh«i phôc thÞ tr­êng truyÒn thèng ®ång thêi x¸c ®Þnh thÞ tr­êng träng ®iÓm. Cho ®Õn nay chóng ta ®· cã quan hÖ kinh tÕ víi h¬n 170 n­íc vµ vïng l·nh thæ, ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi 85 n­íc, thÞ tr­êng ngµy cµng réng më. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh, chóng ta kh«ng chØ më réng sang c¸c thÞ tr­êng míi mµ ®ång thêi ph¶i cã chÝnh s¸ch kh«i phôc nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng- nh÷ng thÞ tr­êng mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· cã mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, hai bªn ®· hiÓu rÊt vÒ nhau nh­ thÞ tr­êng SNG. HiÖn nay, thÞ tr­êng SNG ®ang cã nh÷ng phôc håi vµ ph¸t triÓn nhanh chãng, ®©y lµ thêi c¬ lín ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam t¸i th©m nhËp vµo thÞ tr­êng réng lín ®Çy tiÒm n¨ng nµy. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng träng ®iÓm, thÞ tr­êng mµ ë ®ã chóng ta khai th¸c ®­îc nhiÒu lîi thÕ nhÊt, chóng ta còng cÇn l­u ý lµ hÕt søc tr¸nh phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo mét hay mét sè thÞ tr­êng nµo ®ã. Tr¸nh t×nh tr¹nh mét mÆt hµng chØ tËp trung vµo mét sè thÞ tr­êng bëi nÕu ë thÞ tr­êng ®ã x¶y ra biÕn ®éng, sÏ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu. §Þnh h­íng vµ x©y dùng thÞ tr­êng träng ®iÓm, æn ®Þnh thÞ tr­êng lµ mét trong nh÷ng h­íng ®i quan träng gióp xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam t¹o nªn sù æn ®Þnh l©u dµi. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu, ®Èy nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu ®ång thêi h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc. ViÖt nam cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc quèc gia vÒ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. HiÖn nay xuÊt khÈu cña n­íc ta vÉn chiÕm tíi 60% lµ hµng th« vµ s¬ chÕ, trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu th× ®¹i bé phËn vÉn lµ hµng cã nguån gèc tõ thiªn nhiªn nh­ thuû s¶n, dÇu th«, g¹o…kh¶ n¨ng c¹nh tranh tuú thuéc rÊt nhiÒu vµo kh©u chÕ biÕn vµ ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh m«i tr­êng. Bªn c¹nh c¸c yÕu tè ®· ®Ò cËp ë trªn lµ sù manh món, ch¾p v¸ trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng xuÊt khÈu, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam. ChuÈn bÞ nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh, ®Çu t­ c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c nguyªn phô liÖu (kÓ c¶ phô tïng ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu), tËp trung ®Çu mèi xuÊt khÈu, kh«ng chØ t¹o nªn sù ®ång bé trong s¶n xuÊt , trong chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu mµ cßn cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu chi phÝ trung gian, n©ng cao chÊt l­îng còng nh­ hiÖu qu¶ kinh doanh. Nh­ ®· nãi ë trªn, hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chiÕm ®¹i bé phËn lµ hµng cã nguån gèc tõ thiªn nhiªn nªn tiªu chuÈn vÖ sinh, m«i tr­êng lµ v« cïng quan träng. Thèng nhÊt c¸c tiªu chuÈn quèc gia cña ViÖt Nam, ®¸p øng ®­îc vµ hµi hoµ víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ lµ viÖc cÇn lµm tr­íc, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ViÖt Nam th©m nhËp dÔ dµng h¬n vµo c¸c thÞ tr­êng réng lín ®Çy tiÒm n¨ng nh­ Mü, EU…n¬i cã c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ tiªu chuÈn vÖ sinh m«i tr­êng kh¾t khe. X©m nhËp ®­îc vµo c¸c thÞ tr­êng nµy, hµng ViÖt Nam sÏ dÔ dµng th©m nhËp ®­îc vµo c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn hµng ho¸ xuÊt khÈu cho phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng, tiÕn tíi thùc hiÖn c¸c HiÖp §Þnh thõa nhËn lÉn nhau gi÷a c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®èi víi s¶n phÈm xuÊt khÈu theo quy ®Þnh cña AFTA vµ WTO, ®Ó s¶n phÈm “chøng nhËn ë mét n¬i vµ ®­îc thõa nhËn ë kh¾p n¬i”. C¸c chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch xuÊt khÈu Bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch t¹o nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn cña xuÊt nhËp khÈu vµ héi nhËp, Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i hoµn thiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu,cã c¸c biÖn ph¸p t¹o luång sinh khÝ míi míi cho lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i quan träng nµy. Th­ëng xuÊt khÈu: BiÖn ph¸p nµy ®· ®· ®­îc nhiÒu n­íc Ch©u ¸ nh­ NhËt, §µi Loan, Hµn Quèc sö dông, trao gi¶i th­ëng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu tuú theo kÕt qu¶ vµ møc ®é ®ãng gãp cña doanh nghiÖp ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. ViÖt Nam còng ®ang ¸p dông h×nh thøc th­ëng nµy nh­ng phÇn th­ëng l¹i kh«ng ph¶i b»ng hiÖn vËt mµ b»ng h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cho n¨m sau (nh­ trong ngµnh dÖt may), ®iÒu nµy v« h×nh chung l¹i lµm gi¶m hiÖu qu¶ xuÊt nhËp khÈu nÕu doanh nghiÖp cè t×nh ch¹y theo sè l­îng, b¸n rÎ ra n­íc ngoµi, chÞu lç ®Ó nhËn ®­îc h¹n ng¹ch cho n¨m sau. V× vËy, khi ®¸nh gi¸ khen th­ëng, cÇn kÕt hîp nhiÒu chØ tiªu nh­ chØ tiªu khèi l­îng kÌm theo ®ã lµ hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng. Cã nh­ thÕ th­ëng xuÊt khÈu míi mang ý nghÜa l¬n lao h¬n, ®ã lµ n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thu hót kh¸ch hµng, më réng thÞ tr­êng vµ tõ ®ã sÏ thóc ®Èy xuÊt khÈu. T¹o nguån tÝn dông víi l·i suÊt t­¬ng ®èi ­u ®·i kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc tµi trî ViÖc më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu míi th­êng ®ßi hái viÖc tµi trî, c¶ trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Tuy nhiªn, ta vÉn ch­a cã mét tæ chøc nµo d­íi d¹ng mét ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu hay Quü cã tr×nh ®é chuyªn m«n, c«ng nghÖ cao, chuyªn cÊp tÝn dông cho xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng cña c¸c Quü hiÖn t¹i chØ míi dõng ë møc hç trî vÒ l·i xuÊt, hoÆc hç trî t¹m thêi. Nhµ n­íc cÇn nhanh chãng thµnh lËp quü tÝn dông hç trî xuÊt khÈu mang tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao, ho¹t ®éng kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, kh«ng chØ hç trî b»ng c¸ch cÊp tÝn dông mµ cßn cã kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn cho doanh nghiÖp vÒ mÆt hµng, thÞ tr­êng xuÊt khÈu, thùc hiÖn chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu chøng tõ hµng xuÊt cho c¸c doanh nghiÖp vµ thËm chÝ ngay c¶ víi c¸c ng©n hµng ®ång tµi trî. §ång thêi c¸c h×nh thøc tµi trî nµy cÇn ph¶i ®a d¹ng c¶ vÒ thêi gian vµ møc ®é. Bªn c¹nh ®ã lµ ho¹t ®éng b¶o l·nh, cÊp tÝn dông cho ng­êi mua n­íc ngoµi…tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. TÝch cùc sö dông c¸c h×nh thøc trî cÊp ®­îc WTO cho phÐp Nhµ n­íc nªn t¨ng chi ng©n s¸ch cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu triÓn khai ®Ó c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc nghiªn cøu vµ triÓn khai kÕt qu¶ nghiªn cøu øng dông cho c¸c doanh nghiÖp. §©y lµ mét trong nh÷ng c¸ch thøc nh»m khuyÕn khÝch liªn kÕt gåm 4 nhµ, trong ®ã Nhµ n­íc vµ nhµ khoa häc ®ãng vai trß quan träng. Nhê ®ã mµ chi phÝ cho ho¹t ®éng nµy cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m nh­ng vÉn cã ®­îc c«ng nghÖ vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn ®¹i, søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ sÏ ®­îc n©ng cao nh­ng kh«ng bÞ vi ph¹m quy ®Þnh vÒ trî cÊp cña WTO. Thµnh lËp c¸c hiÖp héi, t¨ng c­êng mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp víi Nhµ N­íc. Nhµ n­íc nªn gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ, hç trî kinh phÝ còng nh­ nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i ®Ó c¸c hiÖp héi nµy cã thÓ ph¸t huy chøc n¨ng cña m×nh trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp, ®ång thêi g¾n kÕt c¸c doanh nghiÖp l¹i víi nhau, cïng nhau thiÕt lËp c¬ chÕ c¹nh tranh khi xuÊt khÈu hµng ra n­íc ngoµi. 1.4 KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng ®Ó tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ khu vùc KTTN cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy vai trß cña m×nh HiÖn nay, ChÝnh phñ ®· cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh tù do th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn c¬ héi vµ nh÷ng hç trî cho ho¹t ®éng cña Nhµ N­íc dµnh cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vÉn cßn h¹n chÕ. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nhiÒu thµnh phÇn trong kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp nh­ng ph¶i khÈn tr­¬ng thùc hiÖn tæ chøc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp, nh»m h×nh thµnh nh÷ng doanh nghiÖp cã ®ñ n¨ng lùc vµ kinh doanh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Cho ®Õn nay ViÖt Nam ch­a cã mét c«ng ty xuyªn quèc gia nµo, ®iÒu ®ã ®· h¹n chÕ rÊt lín ®Õn ®Þa vÞ kinh tÕ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. X©y dùng nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh mµ nßng cèt lµ c¸c DNNN, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ASEAN cho thÊy khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®· ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong huyÕt m¹ch cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, khu vùc kinh tÕ t­ nh©n còng cÇn ®­îc khuyÕn khÝch hç trî ®Ó ph¸t triÓn h¬n. Trong giai ®o¹n nµy, Nhµ N­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî ®Ó c¸c xÝ nghiÖp t­ nh©n ph¸t huy lîi thÕ cña ViÖt Nam trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp phï hîp víi quy m« nhá trªn lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp l¾p r¸p ®iÖn tö, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô trî…. Nhµ N­íc nªn cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch viÖc h×nh thµnh nh÷ng doanh nghiÖp cÊp hai, tøc lµ doanh nghiÖp chuyªn cung cÊp dÞch vô hoÆc nhËn l¹i mét phÇn cho c¸c doanh nghiÖp lín, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng xuÊt khÈu quy m« lín. 1.5 ThiÕt lËp c¸c c¬ quan chuyªn m«n xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó hç trî doanh nghiÖp trong lÜnh vùc th«ng tin tiÕp thÞ. Nhµ n­íc nªn t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë cÊp chÝnh phñ nh»m hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi mét c¸ch thuËn lîi h¬n nh­ thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ tr­êng, ®ång thêi lµm tèt c«ng t¸c vÒ dù b¸o ®Ó ®Þnh h­íng cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng míi. Nh÷ng mÆt hµng vµ thÞ tr­êng cÇn cã sù ®µm ph¸n ë cÊp ChÝnh Phñ, viÖc lªn kÕ ho¹ch ®µm ph¸n vµ cung cÊp th«ng tin cho doanh nghiÖp lµ hÕt søc quan träng. Trong viÖc nµy, nh÷ng th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch cña n­íc së t¹i víi c¸c ®èi t¸c kh¸c nhau vµ ®èi víi n­íc ta sÏ lµ nh÷ng th«ng tin tèi quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Trong ®iÒu kiÖn mµ hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu cã nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt chèng l¹i sù hç trî mét c¸ch trùc tiÕp tõ phÝa chÝnh phñ cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu th× c¸c h×nh thøc hç trî gi¸n tiÕp nh­ cung cÊp th«ng tin, xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë cÊp chÝnh phñ, t¹o ®iÒu kiÖn tham gia c¸c triÓn l·m héi chî quèc tÕ nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm cña n­íc m×nh trë nªn phæ biÕn vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao. N»m ë thÕ bÊt lîi h¬n c¸c quèc gia kh¸c, khi mµ nÒn kinh tÕ chØ ®ang chËp ch÷ng nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ, ChÝnh phñ nªn tiÕp tôc vµ tÝch cùc më réng c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ h×nh ¶nh ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. 1.6 X©y dùng chiÕn l­îc quèc gia vÒ ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh s¶n phÈm ViÖt Nam víi thÕ giíi Cã thÓ nãi nh·n hiÖu hµng ho¸ hay th­¬ng hiÖu lµ thuËt ng÷ ®­îc c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®Ò cËp ®Õn nhiÒu trong mÊy n¨m gÇn ®©y. NÕu nh­ nh·n hiÖu hµng ho¸ lµ "nh÷ng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c nhau" (§iÒu 785 Bé luËt D©n sù) th× th­¬ng hiÖu ®­îc hiÓu lµ tªn gäi cña tæ chøc c¸ nh©n dïng trong ho¹t ®éng kinh doanh, ®­îc dïng chñ yÕu ®Ó biÕt nguån gèc hµng ho¸, dÞch vô. Th­¬ng hiÖu cßn lµ biÓu t­îng cho chÊt l­îng cña hµng ho¸, dÞch vô. Hµng ho¸ ®­îc ®«ng ®¶o ng­êi tiªu dïng thõa nh©n sÏ lµm cho th­¬ng hiÖu ®ã trë nªn ®¸ng tin cËy, ,ng­îc l¹i víi nh÷ng tªn tuæi næi tiÕng cã uy tÝn th× s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã lÏ dÜ nhiªn còng nhËn ®­îc sù tin t­ëng mÕn mé tõ kh¸ch hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th­¬ng hiÖu lµ tµi s¶n v« h×nh vµ thËm chÝ lµ v« gi¸ cña doanh nghiÖp. Trªn thÕ giíi nhiÒu c«ng ty ®· næi tiÕng kh«ng chØ do quy m« ®Çu t­ vµ ®æi míi c«ng nghÖ mµ cßn nhê chÝnh th­¬ng hiÖu. B¶n th©n th­¬ng hiÖu còng ®­îc ®Þnh gi¸ rÊt cao nh­: nh·n hiÖu Cocacola trong n¨m 2002 theo ®¸nh gi¸ cña c«ng ty Interbranch Corp cã gi¸ trÞ 69,6 tû USD, Microsoft ®­îc ®Þnh gi¸ 64,1 tû USD, IBM 51,2 tû USD. Trong nÒn kinh tÕ më cöa vµ héi nhËp, th­¬ng hiÖu thùc sù lµ biÓu t­îng cho søc m¹nh vµ niÒm tù hµo cña quèc gia. Mét quèc gia cã nhiÒu th­¬ng hiÖu næi tiÕng víi truyÒn thèng l©u ®êi lµ biÓu hiÖn cña sù tr­êng tån vµ ph¸t triÓn ®i lªn . Tuy nhiªn trong nhiÒu n¨m, do ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc, th­¬ng hiÖu ViÖt Nam ®· kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc, ViÖt Nam b­íc ch©n vµo héi nhËp kinh tÕ gÇn nh­ víi mét con sè kh«ng trßn trÜnh, ®iÒu nµy kh«ng chØ g©y bÊt lîi cho hµng ho¸ ViÖt Nam khi tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ mµ cßn ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi uy tÝn vµ vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Trªn thùc tÕ, hµng ho¸ ViÖt Nam ®­îc ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi rÊt ­a chuéng tuy nhiªn, hä l¹i biÕt ®Õn nã kh«ng ph¶i víi tªn gäi xuÊt xø "Made in Viet Nam" mµ d­íi mét c¸i tªn cña mét n­íc thø 3. Ch¼ng h¹n nh­ s¶n phÈm ChÌ cña ViÖt Nam rÊt ®­îc thÞ tr­êng Nga ­a chuéng, nh­ng ng­êi tiªu dïng Nga l¹i biÕt ®Õn nã nh­ lµ chÌ cña Ên §é hay cña Sri-Lanca. Nh­ vËy muèn t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu chÌ sang thÞ tr­¬ng Nga ta l¹i ph¶i th«ng qua mét n­íc thø ba bëi ng­êi tiªu dïng Nga ch­a hÒ quen víi viÖc dïng chÌ ViÖt Nam. §· ®Õn lóc Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc quèc gia vÒ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu ViÖt Nam, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh s¶n phÈm ViÖt Nam ®Õn ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi. Mµ tr­íc hÕt cÇn n©ng cao nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña th­¬ng hiÖu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ nh­ hiÖn nay, ®Ó c¸c doanh nghiÖp cïng víi sù hç trî cña nhµ n­íc tÝch cùc tham gia t¹o dùng th­¬ng hiÖu hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao trong lßng ng­êi tiªu dïng quèc tÕ. 1.7 §µo t¹o ngu«n nh©n lùc, nh÷ng c¸n bé ®ñ ®øc,®ñ tµi cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc vÞ trÝ, c«ng viÖc cña m×nh trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, phôc vô tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi cña ViÖt Nam. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lu«n lµ chiÕn l­îc hµng ®Çu cho mäi chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trong thêi ®¹i ngµy nay. Kh«ng cÇn ph¶i nãi nhiÒu vÒ tÇm quan träng cña nã trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, bëi chóng ta ®ang sèng trong thÕ kû XXI, thÕ kû cña nÒn v¨n minh tri thøc. Con ng­êi lµ chñ nh©n cña thÕ giíi, lµ träng t©m cña mäi ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch hµnh ®éng, con ng­êi quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i, quy m« còng nh­ møc ®é, tiÕn tr×nh c«ng viÖc. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam th× ®µo t¹o nguån nh©n lùc chÝnh lµ c¸ch ng¾n nhÊt cã thÓ ®i t¾t ®ãn ®Çu ®uæi kÞp c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn, ®­a ViÖt Nam c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020. ChÝnh v× vËy, Nhµ N­íc nªn ®Çu t­ vµo x©y dùng hÖ thèng gi¸o dôc ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, nu«i d­ìng nh÷ng mÇm non t­¬ng lai mét c¸ch khoa häc, ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc; ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®Ó hä kh«ng chØ lµ nh÷ng c¸n bé cã ®øc mµ cßn cã tµi trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc. X©y dùng hÖ thèng gi¸o dôc c©n ®èi trªn c¬ së tÝnh to¸n mét c¸ch khoa häc vÒ nhu cÇu sö dông cña ®Êt n­íc kh«ng chØ cho hiÖn t¹i mµ cho c¶ t­¬ng lai. §ång thêi ph¶i chó träng c«ng t¸c båi d­ìng, ®µo t¹o nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nh­ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch nhËp khÈu, ®µo t¹o c¸c chuyªn gia vÒ xuÊt nhËp khÈu, vÒ ph¸p luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ, vÒ thÞ tr­êng… ®µo t¹o nh÷ng nhµ kinh doanh giái,nh÷ng ng­êi sÏ lµm nªn bé mÆt kinh tÕ ViÖt Nam trong t­¬ng lai. 2. VÒ phÝa doanh nghiÖp Trong bèi c¶nh c¹nh tranh quèc tÕ trë nªn gay g¾t h¬n bao giê hÕt th× viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trë thµnh nhu cÇu bøc thiÕt, mét vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng chØ cña b¶n th©n doanh nghiÖp mµ nã cßn liªn quan ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh tÕ. §· ®Õn lóc c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®ç lçi cho sù kÐm hiÖu qu¶ cña m×nh lµ do thiÕu vèn hay do c«ng nghÖ l¹c hËu. Thùc tiÔn cho thÊy hiÖn nay thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ kh«ng ph¶i lµ yÕu tè c¶n trë chÝnh, chñ yÕu vµ duy nhÊt cña doanh nghiÖp v× thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã hiÖu qu¶ chñ yÕu xÐt trªn ph­¬ng diÖn kü thuËt cßn xÐt trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ th× cÇn ph¶i cã kü n¨ng trong viÖc t×m kiÕm ph­¬ng thøc qu¶n lý ho¹t ®éng míi vµ tèt h¬n. Vèn, c«ng nghÖ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña doanh nghiÖp nh­ng ®ã kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶. Thùc tÕ ®· chøng minh doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ thµnh c«ng nÕu biÕt tËn dông c¸c lîi thÕ, c¸c nguån lùc s½n cã khi cã mét chiÕn l­îc kinh doanh hoµn h¶o, ®­îc chuÈn bÞ chu ®¸o. §· ®Õn lóc c¸c doanh nghiÖp nh×n l¹i m×nh mét c¸ch nghiªm tóc, kiÓm ®iÓm chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp ®Ó t×m ra nguyªn nh©n thùc sù cña ho¹t ®éng thiÕu hiÖu qu¶ ®ång thêi t×m h­íng ®i míi cho sù ph¸t triÓn cña m×nh, mét c¸ch tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi tËn dông c¸c nguån lùc s½n cã, c¸c tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh 1) N©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp lµ t×m mäi gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm c¶ hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ trong c¸c lÜnh vùc quy tr×nh c«ng nghÖ, chÝnh s¸ch ®µo t¹o, nghiªn cøu më réng thÞ tr­êng… Tr­íc tiªn, ®Ó cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i kiÓm ®iÓm l¹i chÝnh m×nh, nh×n l¹i tiÒm lùc cña m×nh, tõ ®ã t×m ra nh÷ng ®iÓm yÕu còng nh­ nh÷ng c¸ch h¹n chÕ kh¾c phôc nã, ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng ¸n, c¸ch tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh tÕ sao cho mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Song song víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc ®æi míi, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Mét trong nh÷ng ®iÓm yÕu cña hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu lµ tû lÖ hµng qua chÕ biÕn vÉn cßn qu¸ thÊp, nÆng vÒ c¸c mÆt hµng cã nguån gèc tõ thiªn nhiªn, cïng víi xu h­íng gi¸ c¸nh kÐo trªn thÕ giíi, ®· lµm cho gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng nh÷ng gi¶m mµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu th­êng xuyªn bÞ biÕn ®éng. §Ó cã thÓ æn ®Þnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ®ång thêi n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng chØ ph¶i lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu cho phï hîp mµ cßn ph¶i tÝch cùc ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn, chuyÓn hoµn toµn vµ chuyÓn m¹nh sang hµng chÕ biÕn s©u, gi¶m tèi ®a hµng nguyªn liÖu, gi¶m tíi møc thÊp nhÊt hµng s¬ chÕ, nghÜa lµ chuyÓn h¼n tõ xuÊt khÈu tµi nguyªn sang xuÊt khÈu gi¸ trÞ thÆng d­. Ph¶i chuyÓn sang xuÊt khÈu c¸c mÆt míi. Mét mÆt, chuyÓn tõ xuÊt khÈu s¶n phÈm th« sang hµng xuÊt khÈu hµng chÕ biÕn ®èi víi nh÷ng mÆt hµng s½n cã, mÆt kh¸c, cÇn më ra c¸c mÆt hµng hiÖn nay ch­a cã, nh­ng cã tiÒm n¨ng vµ triÓn väng phï hîp víi xu h­íng quèc tÕ nh­ s¶n phÈm kü thuËt ®iÖn, s¶n phÈm ®iÖn tö, m¸y c«ng nghiÖp, dÞch vô…Cã nh­ thÕ chÊt l­îng còng nh­ hiÖu qu¶ kinh doanh quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp míi æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶ dµi l©u. 1.1 Khai th¸c hiÖu qu¶ nguån lùc cña ®Êt n­íc, tËn dông c¸c thÕ m¹nh s½n cã vµ khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. TiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ bao gåm vèn , kü thuËt, c«ng nghÖ, tæ chøc qu¶n lý kinh doanh…muèn kinh doanh thµnh c«ng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng cñng cè vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña m×nh. ¨ Vèn: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng cã quy m« võa vµ nhá, do ®ã vèn lu«n lµ mét vÊn ®Ó nan gi¶i. Tuy nhiªn, mét doanh nghiÖp biÕt kinh doanh lµ mét doanh nghiÖp kh«ng chØ biÕt sö dông vèn tù cã cña m×nh mµ ®ång thêi ph¶i linh ho¹t sö dông c¸c nguån vèn vay, vèn huy ®éng ®­îc tõ bªn ngoµi. Vèn còng cã thÓ ®­îc huy ®éng tõ chÝnh ®èi t¸c kinh doanh th«ng qua viÖc cÊp tÝn dông cña b¹n hµng, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nguån vèn ®ã nh­ vèn cña m×nh. Doanh nghiÖp nµo sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ngoµi nguån vèn s½n cã th× c¬ héi thµnh c«ng cña doanh nghiÖp ®ã lµ trong tÇm tay. ¨ Khoa häc c«ng nghÖ: Bªn c¹nh yÕu tè vÒ vèn th× c«ng nghÖ còng lµ mét vÊn ®Ò næi lªn nh­ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Ngµy nay, khi khoa häc c«ng nghÖ ®· trë thµnh t­ liÖu s¶n xuÊt trùc tiÕp th× viÖc t¨ng c­êng ®Çu t­ cho cho nã còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµ phï hîp lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp nªn m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ míi, khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn. Trong tr­êng hîp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ míi nhÊt, doanh nghiÖp còng cã thÓ tËn dông c«ng nghÖ s½n cã phôc vô cho m¶ng thÞ tr­êng quen thuéc, nhu cÇu ®¬n gi¶n ®ång thêi t×m c¸ch c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ®Çu t­ nh÷ng c«ng nghÖ thuéc thÕ hÖ thø hai nh­ng vÉn cã hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam, hoÆc t×m kiÕm ®èi t¸c cã kh¶ n¨ng vÒ c«ng nghÖ ®Ó liªn doanh liªn kÕt, tËn dông thÕ m¹nh cña nhau. C¸c doanh nghiÖp còng nªn ®Çu t­ cho viÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña riªng m×nh, ®iÒu ®ã võa t¹o nªn sù kh¸c biÖt ®èi víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, t¹o ra nÐt ®Æc thï riªng cã cña hµng ho¸ võa t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Æc biÖt khi tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ th× khoa häc c«ng nghÖ cã ý nghÜa v« cïng quan träng kh«ng chØ trong viÖc n©ng cao gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu mµ cßn quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng còng nh­ sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. ¨ Kü n¨ng qu¶n lý: C«ng nghÖ míi sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã ®­îc lîi thÕ trªn th­¬ng tr­êng khi tung ra mét s¶n phÈm míi, ®¸p øng ®­îc thÞ tr­êng quèc tÕ lu«n c¹nh tranh gay g¾t, vµ gióp cho doanh nghiÖp cã ®­îc mét vÞ thÕ tèt. Do vËy c¸c doanh nghiÖp nªn tiÕp tôc ®æi míi, ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ tiªn tiÕn v­ît tréi nhÊt ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu cña m×nh. Tuy nhiªn, nh­ ®· nãi ë trªn, khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ kh«ng ph¶i lµ yÕu tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp mµ kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp trªn tr­êng quèc tÕ. Tr­íc tiªn doanh nghiÖp ph¶i t×m ra ®­îc mét ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn vµ phï hîp víi c¬ cÊu tæ chøc, mét ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n trÞ cã kh¶ n¨ng vËn hµnh su«n sÎ mäi quyÕt ®Þnh cña tæ chøc, ®ång thêi cã thÓ t¹o ra sù g¾n kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn, ®¶m b¶o thµnh c«ng cho mäi chiÕn l­îc kinh doanh. ViÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu gän nhÑ, hîp lý, chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n cña c¸c nhµ qu¶n trÞ ®­îc ph©n ®Þnh râ rµng. Sau khi ®· cã ®­îc mét tæ chøc qu¶n lý phï hîp, doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo mét quy tr×nh hîp lý vµ hiÖu qu¶. 1.2 N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp §a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng kinh doanh §a d¹ng ho¸ kinh doanh võa ®Ó h¹n chÕ rñi ro, võa tËn dông hÕt nh÷ng nguån lùc, ®ång thêi phôc vô ®­îc nhiÒu ®èi t­îng, gãp phÇn më réng thÞ tr­êng. NhÊt lµ trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, thÞ tr­êng thÕ giíi réng lín còng ®ång nghÜa víi nh÷ng biÕn ®éng lín vµ rñi ro nhiÒu, ®èi t­îng phôc vô ®a d¹ng. Víi ®µ tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ nh­ hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi lín tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, gãp tiÕng nãi trong th­¬ng m¹i hµng ho¸, tho¶ m·n nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng trªn mét ph¹m vi réng lín, víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ ®a d¹ng. Còng chÝnh v× vËy, ®Ó cã thÓ ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi réng lín, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i më réng ph¹m vi kinh doanh, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh v× nh÷ng lý do nh­ ®· nãi ë trªn. Tuy nhiªn víi mét nÒn kinh tÕ non trÎ míi tham gia vµo héi nhËp ch­a l©u, doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng thÓ th¼ng b­íc tiÕn tíi nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh ®ßi hái ph¶i tr­êng vèn hay quy m« ®Çu t­ lín, dµn tr¶i ®­îc. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chó ý ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh cã quy m« võa vµ nhá, ®a d¹ng c¸c chñng lo¹i mÆt hµng kinh doanh. Víi nh÷ng lÜnh vùc cã quy m« ®Çu t­ võa vµ nhá, doanh nghiÖp cã thÓ chuyÓn ®æi linh ho¹t c¬ cÊu mÆt hµng kinh doanh, th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng ng¸ch, t¹o lîi thÕ c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm. §èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu, kh«ng chØ ®ßi hái chñng lo¹i mÆt hµng ph¶i ®a d¹ng mµ ph¶i bæ sung th­êng xuyªn nh÷ng chñng lo¹i hµng míi, kh«ng ngõng ®æi míi c¬ cÊu theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng cÇn ph¸t huy vai trß chñ lùc, doanh nghiÖp còng cÇn chó träng tíi nhãm mÆt hµng míi. ViÖc chuyÓn giao chuyªn m«n ho¸ vµo nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ, nh÷ng mÆt hµng míi sÏ gióp cho c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp phong phó h¬n. VÝ dô nh­ mÆt hµng thuû s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam, sau thêi gian c¶i tiÕn tõ xuÊt khÈu s¬ chÕ sang chÕ biÕn, råi chÕ biÕn s©u…®· t¹o nªn hiÖu qu¶ rÊt cao. C¸c doanh nghiÖp kh¸c cã thÓ häc tËp kinh nghiÖm tõ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. Song song víi viÖc kinh doanh xuÊt khÈu, doanh nghiÖp ®ång thêi cã thÓ tËn dông lîi thÕ am hiÓu thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ kh¶ n¨ng cung øng cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi, so s¸nh lîi thÕ mµ nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu cã thÓ mang l¹i cho doanh nghiÖp. NhiÒu doanh nghiÖp do biÕt kÕt hîp hîp lý hai m¶ng nµy, kh«ng chØ thµnh c«ng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ cßn thµnh c«ng trong viÖc më réng kinh doanh hµng nhËp khÈu, tËn dông lîi thÕ cña m×nh ®Ó gia t¨ng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu víi n­íc ®èi t¸c. N©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ §a d¹ng ho¸ mÆt hµng kh«ng chØ cã nghÜa lµ më réng danh môc mÆt hµng mµ ®iÒu cèt yÕu quan träng lµ ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cña m×nh. Hµng ho¸ muèn xuÊt khÈu kh«ng thÓ kh«ng chó ý ®Õn chÊt l­îng nhÊt lµ trong t×nh h×nh hiÖn nay, khi mµ cung ®· v­ît qua cÇu th× chÊt l­îng lµ mét trong nh÷ng vò khÝ c¹nh tranh h÷u hiÖu nhÊt. ChÊt l­îng còng kh«ng chØ thÓ hiÖn ë s¶n phÈm mµ cßn thÓ hiÖn qua bao b×, qua gi¸ c¶ vµ c¸c dÞch vô kÌm theo… ChÝnh v× vËy, viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu ph¶i hoµn thiÖn vµ ®ång bé trªn tÊt c¶ c¸c mÆt. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý qu¸ tr×nh vËn ®éng cña hµng ho¸ tõ kh©u ®Çu tiªn ®Õn kh©u cuèi cïng. ViÖc kiÓm tra chÊt l­îng, b¶o qu¶n dù tr÷, ®ãng gãi, vËn chuyÓn ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn kü cµng theo mét quy tr×nh cô thÓ. Bªn c¹nh viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng bªn trong cña s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc chó ý tíi viÖc c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× ®ãng gãi v× mét bao b× míi còng cã thÓ lµm nªn mét s¶n phÈm míi. ViÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng b»ng c¸ch ®Èy m¹nh c¸c dÞch vô còng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ ®¸ng kÓ v× mét khi c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng, gi¸ c¶ t­¬ng ®­¬ng nhau, dÞch vô tèt h¬n sÏ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n. §a d¹ng c¸c lo¹i h×nh kinh doanh Bªn c¹nh viÖc ®a d¹ng c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu th­êng qua trung gian, xuÊt nhËp khÈu uû th¸c, do vËy hiÖu qu¶ th­êng kh«ng cao mµ lîi Ých l¹i bÞ chia sÎ cho c¸c ®èi t¸c. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm b¹n hµng, xuÊt khÈu trùc tiÕp. Ngoµi ra cßn cã thÓ xuÊt khÈu theo h×nh thøc bu«n b¸n ®èi l­u, qua ®ã cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu phÝa n­íc ngoµi nÕu hä ®ang t×m kiÕm lo¹i hµng ho¸ mµ c«ng ty ®ang kinh doanh, tiÕn hµnh trao ®æi nh÷ng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng nhau. Doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp ®ång thêi hai nghiÖp vô xuÊt vµ nhËp cïng mét lóc, phèi hîp sö dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc kinh doanh kh¸c nhau víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.3 ¸p dông c¸c m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §i ®«i víi viÖc c¶i c¸ch bé m¸y tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i tiªu chuÈn ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý, s¶n xuÊt kinh doanh b»ng viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ nh­ ISO 9000, ISO 14000, HACCP, TQM. §©y còng lµ mét biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña hµng ho¸ ViÖt Nam, khi mµ c¸c thÞ tr­êng kh«ng cßn dÔ tÝnh nh­ tr­íc, kh¶ n¨ng c¹nh tranh kh«ng cßn dõng l¹i ë gi¸ rÎ mµ ph¶i ®¸p øng ®­îc nhu cÇu kh¾t khe cña thÞ tr­êng. §èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nh¹y c¶m víi m«i tr­êng th× viÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn trë thµnh b¾t buéc, ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. Do vËy, kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i tõng b­íc ®¸p øng ®­îc c¸c tiªu chuÈn cña n­íc nhËp khÈu. Sù gi¶m sót kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta trong n¨m 2001, ®Çu n¨m 2002 hay nh­ 10 th¸ng ®Çu n¨m 2003, mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bÞ mÊt thÞ tr­êng lµ do nhiÒu s¶n phÈm cña ta kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña n­íc nhËp khÈu nh­ rau qu¶, chÌ, thÞt,… ngay ë thÞ tr­êng néi ®Þa, mét sè ®Æc s¶n nh­ xoµi, nh·n, v¶i còng bÞ sôt gi¶m nghiªm träng cho thÊy chóng ta (doanh nghiÖp) cßn thiÕu c¸c biÖn ph¸p ®ång bé hç trî n«ng d©n tiªu thô s¶n phÈm mµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ ®¶m b¶o tiªu chuÈn cña hµng xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®­îc quèc tÕ thõa nhËn, ®¹t ®­îc giÊy chøng nhËn tiªu chuÈn chÊt l­îng cã tÝnh chÊt quèc tÕ sÏ lµ tÊm giÊy th«ng hµnh cho hµng ho¸ ViÖt Nam gia nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi. 1.4 TÝch cùc chñ ®éng t×m kiÕm b¹n hµng, thÞ tr­êng ThÞ tr­êng xuÊt lµ n¬i tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong thêi gian qua, viÖc khai th¸c c¸c thÞ tr­êng cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lµ ch­a cao, ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë viÖc c¬ cÊu thÞ tr­êng cßn qu¸ nhá hÑp vµ mÊt c©n ®èi. C¸c doanh nghiÖp cña ta ch­a th©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi mét c¸ch thùc thô. XuÊt khÈu chñ yÕu lµ qua trung gian, xuÊt khÈu víi danh nghÜa mét n­íc thø 3 , ®iÒu nµy ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi uy tÝn vµ kh¶ n¨ng ®Þnh vÞ s¶n phÈm- thÞ tr­êng cña hµng ViÖt Nam. VÒ nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng bÞ lÖ thuéc vµo c¸c nhµ cung cÊp quen thuéc, ch­a cã thãi quen t×m kiÕm nh÷ng nguån hµng æn ®Þnh, víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc b¹n hµng cho m×nh. Ngoµi ý nghÜa ®a d¹ng nhµ cung cÊp, æn ®Þnh nguån hµng th× viÖc t×m kiÕm ®èi t¸c tin cËy trong kinh doanh lµ v« cïng quan träng, nhÊt lµ khi tr×nh ®é cña c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ. Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· thÊt b¹i ngay tõ nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn do kh«ng t×m ®­îc ®èi t¸c ®¸ng tin cËy, bÞ lõa ®¶o chiÕm ®o¹t tµi s¶n, bÞ ®­a vµo thÕ bÞ ®éng trong nhiÒu t×nh huèng… 1.5 §¨ng ký nh·n hiÖu vµ th­¬ng hiÖu ë trong vµ ngoµi n­íc, ®¨ng ký quyÒn së h÷u hîp ph¸p Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ, th­¬ng hiÖu cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc t¹o lËp chç ®øng còng nh­ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Khi h×nh thµnh th­¬ng hiÖu còng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp tuyªn bè sù cã mÆt cña m×nh trªn thÞ tr­êng, vµ ®ã còng lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Th­¬ng hiÖu cßn t¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi doanh nghiÖp khi cã tranh chÊp ph¸t sinh trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Th­¬ng hiÖu gióp cho kh¸ch hµng nhËn biÕt vµ cã th¸i ®é tin cËy víi s¶n phÈm, gãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Th­¬ng hiÖu më ra c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi kh¸ch hµng, më réng thÞ phÇn, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®ång thêi th­¬ng hiÖu còng rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng sö dông s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp. Th­¬ng m¹i quèc tÕ cµng ®­îc më réng kh¸ch hµng cµng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó lùa chän, v× vËy th­¬ng hiÖu ®¸ng tin cËy sÏ lµ lùa chän cña hä. Sù cÇn thiÕt t¹o lËp vµ gi÷ g×n th­¬ng hiÖu ®· ®­îc chøng minh qua nhiÒu tr­êng hîp thùc tÕ. Ch¼ng h¹n hai chiÕc ¸o s¬ mi cïng do C«ng ty An Ph­íc s¶n xuÊt vµ kh«ng cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ vÒ chÊt liÖu nh­ng nÕu mang nh·n hiÖu An Ph­íc th× cã gi¸ 218 ngh×n ®ång/ chiÕc nh­ng nÕu mang nh·n hiÖu Pierre Cardin th× cã gi¸ 526 ngh×n ®ång/ chiÕc. Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®­îc tÇm quan träng cña viÖc x©y dùng th­¬ng hiÖu nh­ thÕ nµo, vµ kh«ng thÓ chËm trÔ h¬n n÷a, ®· ®Õn lóc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i nhËn thøc râ ®iÒu nµy vµ ph¶i ngay lËp tøc lªn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao. Tr­íc hÕt, doanh nghiÖp ph¶i lµm cho toµn thÓ ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty nhËn thøc vÒ vai trß cña th­¬ng hiÖu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Ph¶i chó träng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, nh»m t¹o ra ý thøc th­êng trùc cña mäi ng­êi vÒ h×nh ¶nh, uy tÝn doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cung cÊp. TiÕp theo, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc x©y dùng th­¬ng hiÖu trong chiÕn l­îc maketing. NhÊn m¹nh h×nh ¶nh s¶n phÈm ViÖt Nam chÊt l­îng cao trong lßng ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi. Kh«ng ngÇn ng¹i ®Çu t­ cho viÖc thiÕt lËp vµ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu ë thÞ tr­êng thÕ giíi. Thø ba, cÇn chó ý b¶o hé th­¬ng hiÖu ë c¶ trong vµ ngoµi n­íc.Tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ mÊt th­¬ng hiÖu ë mét sè n­íc nh­ Vinataba, Trung Nguyªn… Thø t­, khi cã ®­îc th­¬ng hiÖu cÇn coi träng viÖc b¶o vÖ, gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu mét c¸ch bÒn v÷ng. Muèn nh­ vËy doanh nghiÖp cÇn coi träng ch÷ tÝn trong kinh doanh b»ng c¸ch kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi b¸n hµng. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i hiÓu r»ng cã ®­îc mét th­¬ng hiÖu m¹nh ®· cã nh­ng viÖc duy tr× g×n gi÷ th­¬ng hiÖu cßn khã h¬n. Cuèi cïng, v× th­¬ng hiÖu lµ tµi s¶n v« h×nh v« gi¸ cña doanh nghiÖp nªn cÇn ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ. Th­¬ng hiÖu kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ c¸i tªn mµ ®ã lµ Ên t­îng, lµ kh¸i niÖm vÒ chÊt l­îng cña doanh nghiÖp. Do vËy doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn th­¬ng hiÖu v× sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña chÝnh m×nh. Nãi tãm l¹i, trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh­ hiÖn nay, khi mµ c¸c th­¬ng hiÖu cña c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam ch­a cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cµng cÇn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi Nhµ N­íc nh»m t¹o dùng cho ®­îc h×nh ¶nh chung cho hµng ho¸ ViÖt Nam vµ qu¶ng b¸ h×nh ¶nh ®ã víi b¹n bÌ quèc tÕ. NÕu kh«ng nhanh chãng vµ chñ ®éng x©y dùng th­¬ng hiÖu , ®iÒu ®ã còng cã nghÜa c¸c doanh nghiÖp phã mÆc h×nh ¶nh s¶n phÈm ViÖt Nam cho ®èi thñ c¹nh tranh khai th¸c mét c¸ch bÊt lîi vµ ®Æt ViÖt Nam vµo thÕ khã kh¨n trong ®Þnh ®o¹t qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp cña m×nh. 1.6 T¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, më réng thÞ tr­êng. §Çu t­ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, t×m kiÕm, nghiªn cøu, ph©n tÝch, xö lý vµ dù b¸o th«ng tin thÞ tr­êng Doanh nghiÖp ngo¹i th­¬ng muèn ®Þnh vÞ tªn tuæi vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ cña m×nh víi ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ph¶i th«ng qua c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­ tham gia vµo c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ, giíi thiÖu víi kh¸ch hµng thÕ giíi vÒ s¶n phÈm cña m×nh. HoÆc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh. LÏ dÜ nhiªn doanh nghiÖp vÉn cã thÓ b¸n ®­îc hµng cña m×nh mµ kh«ng cÇn th«ng qua c¸c h×nh thøc trªn nÕu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®· qu¸ næi tiÕng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ ®· ®­îc kh¸ch hµng quèc tÕ biÕt ®Õn tõ tr­íc nh­ng liÖu ë ViÖt Nam ®­îc mÊy s¶n phÈm cã ®­îc lîi thÕ nh­ vËy; hoÆc hµng ho¸ vÉn tiªu thô ®­îc nÕu bµy b¸n ë ®©u ®ã nh­ng liÖu c¸ch ®ã cã ®ñ ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó hµng ho¸ ®Õn ®­îc ng­êi tiªu thô kh«ng? §ã lµ cßn ch­a kÓ ®Õn lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ lùa chän ®­îc s¶n phÈm thÝch hîp cho thÞ tr­êng ®ã, vµ lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm ®­îc thÞ tr­êng ®ã chÊp nhËn. TÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc trªn ®· chiÕm ph©n nöa hiÖu qu¶ cña chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh khèc liÖt nh­ hiÖn nay. Mét trong nh÷ng yÕu ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay chÝnh lµ sù yÕu kÐm trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, qu¶ng b¸ s¶n phÈm ViÖt Nam víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Kh«ng chØ thÕ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn thiÕu trÇm träng c¸c th«ng tin thÞ tr­êng, kh«ng ®Çu t­ hoÆc ®Çu t­ rÊt Ýt cho nghiªn cøu t×m kiÕm th«ng tin thÞ tr­êng, do vËy kh¶ n¨ng thu thËp vµ xö lý th«ng tin th­êng yÕu. Kh«ng nh÷ng thÕ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c c¬ quan hç trî cña chÝnh phñ nh­ Phßng Th­¬ng M¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, Bé th­¬ng m¹i, Së th­¬ng m¹i, Tham t¸n th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i n­íc ngoµi… l¹i rÊt yÕu ít, do ®ã kh«ng cã ®­îc nh÷ng th«ng tin th­êng xuyªn vÒ thÞ tr­êng thÕ giíi còng nh­ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c c¬ quan nµy. §ã còng lµ lý do t¹i sao c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng bÞ ®éng tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng thÕ giíi, vµ lu«n chÞu thiÖt thßi tr­íc nh÷ng biÕn ®éng tiªu cùc. §· ®Õn lóc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Çu t­ cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, maketing qu¶ng c¸o vµ t¨ng c­êng liªn kÕt víi c¸c c¬ quan cña chÝnh phñ. §µo t¹o nh÷ng c¸n bé nghiªn cøu thÞ tr­êng, cã kh¶ n¨ng thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin, gióp c«ng ty ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc mét c¸ch hîp lý h¬n tr­íc còng nh­ sau khi x©m nhËp thÞ tr­êng, quyÕt ®Þnh cÆp s¶n phÈm - thÞ tr­êng tèi ­u, ®ång thêi gióp doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc nh÷ng biÕn ®éng kh«ng cã lîi. 1.7 Tham gia vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ. Ng­êi ViÖt Nam ta cã c©u: "Bu«n cã b¹n, b¸n cã ph­êng", cho thÊy ngay tõ ngµy xa x­a chóng ta ®· biÕt ®­îc tÇm quan träng cña liªn kÕt trong kinh doanh. NhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay, khi mµ c¸c hiÖp héi kinh tÕ khu vùc còng nh­ cña thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ngµy cµng tá râ vai trß to lín trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c thµnh viªn. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i tËp hîp nhau l¹i trong c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c hiÖp héi, lµm cho c¸c hiÖp héi thùc sù trë thµnh tæ chøc cã chøc n¨ng hç trî doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i còng nh­ c¸c ho¹t ®éng phi th­¬ng m¹i kh¸c. C¸c tæ chøc nµy cã chøc n¨ng cung cÊp vµ t­ vÊn c¸c th«ng tin thÞ tr­êng, th«ng tin ph¸p luËt còng nh­ c¸c phong tôc tËp qu¸n, thãi quen th­¬ng m¹i vµ xö lý c¸c th«ng tin thÞ tr­êng mét c¸ch tèt nhÊt. HiÖp héi còng lµ n¬i mµ c¸c doanh nghiÖp chia sÎ kinh nghiÖm cho nhau, tr¸nh nh÷ng xung ®ét kh«ng ®¸ng cã. H¬n n÷a C¸c hiÖp héi cßn ho¹t ®éng nh­ lµ cÇu nèi gi÷a Nhµ N­íc vµ Doanh nghiÖp, v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝch cùc tham gia vµo c¸c hiÖp héi, lµm cho mèi quan hÖ Nhµ N­íc - HiÖp Héi - Doanh nghiÖp thùc sù ®­îc g¾n kÕt. 2) TËp trung x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh vµ tæ chøc thùc hiÖn v× môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng Mét doanh nghiÖp dï m¹nh nh­ thÕ nµo ch¨ng n÷a, nÕu kh«ng cã mét chiÕn l­îc kinh doanh hîp lý vµ mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng ®­îc chuÈn bÞ chu ®¸o th× còng khã cã thÓ thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng ®­îc. ChiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i phï hîp víi môc tiªu cña doanh nghiÖp, môc tiªu ®ã cã thÓ lµ lîi nhuËn, còng cã thÓ lµ më réng thÞ tr­êng, còng cã thÓ lµ c¶ hai, tuy nhiªn, môc tiªu ®ã ph¶i lµ môc tiªu cã tÝnh chiÕn l­îc, v× sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña chÝnh doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã, chiÕn l­îc kinh doanh mµ doanh nghiÖp lùa chän ph¶i lµ chiªn l­îc cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, ®ãn ®Çu ®­îc xu h­íng thay ®æi cña nhu cÇu thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn viÖc ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, nghiªn cøu, thiÕt kÕ s¶n phÈm, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®Çu t­ tho¶ ®¸ng cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai, bëi ®ã lµ yÕu tè trùc tiÕp mang l¹i thµnh c«ng cho chiÕn l­îc xuÊt (nhËp) khÈu cña doanh nghiÖp. Lùa chän vµ ho¹ch ®Þnh cho m×nh mét chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt (nhËp) khÈu: Tr­íc hÕt doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh môc tiªu, tham väng vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc tiªu, tham väng cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp còng nh­ thêi c¬ vµ th¸ch thøc trªn thÞ tr­êng, c¨n cø vµo môc tiªu ®· ®Þnh ra, doanh nghiÖp lùa chän vµ ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt khÈu phï hîp, t¹i giai ®o¹n nµy doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi cho ®­îc c¸c c©u hái sau: -S¶n phÈm hµng ho¸ nµo ®­îc lùa chän ®Ó xuÊt khÈu, cã cÇn ph¶i thÝch øng nh÷ng tÝnh n¨ng cña hµng ho¸ víi thÞ tr­êng ®èi t­îng? -ThÞ tr­êng nµo ®­îc lùa chän cho chiÕn l­îc lÇn nµy? Cã thÓ lùa chän trªn c¬ së n­íc hay khu vùc? -Trªn thÞ tr­êng ®· chän cã nh÷ng ®Æc tr­ng g×? V¨n ho¸, tËp qu¸n, chÝnh s¸ch kiÓm so¸t xuÊt nhËp khÈu, møc ®é liªn minh cña thÞ tr­êng ®èi t­îng víi thÞ tr­êng khu vùc? -B»ng c¸ch nµo chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ cho nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña m×nh, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ lµ g×? -Quy tr×nh nghiÖp vô cã ®Æc thï g×, vËn t¶i, giao nhËn, b¶o hiÓm vµ c¸c ®iÒu kiÖn x· héi kh¸c? -Khung thêi gian tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ®Õn thÞ tr­êng ®èi t­îng? - C¸c nguån lùc nµo doanh nghiÖp sÏ tËp trung cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu? Con ng­êi, vèn, ph©n c«ng nhiÖm vô, quy tr×nh duyÖt c¸c ph­¬ng ¸n ®ét xuÊt, thÓ chÕ ph¶n øng tr­íc nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng. -Thêi gian vµ tµi chÝnh dµnh cho chiÕn l­îc xuÊt khÈu nµy. X¸c ®Þnh cÆp s¶n phÈm thÞ tr­êng tèi ­u Sau khi cã ®­îc mét chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, mét lÇn n÷a doanh nghiÖp ngo¹i th­¬ng l¹i ph¶i dùa trªn c¬ së thùc tÕ cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña m×nh vµ trªn c¬ së nghiªn cøu ph©n tÝch dù vµ dù ®o¸n thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh cho ®­îc cÆp s¶n phÈm thÞ tr­êng tèi ­u. NhiÒu khi viÖc cè g¾ng më réng kinh doanh lµm cho ph¹m vi thÞ tr­êng vµ khèi l­îng tiªu thô bÞ thu hÑp l¹i, vÞ vËy ph¶i lu«n ®Þnh vÞ ®­îc thÞ tr­êng cô thÓ, dÔ dµng thÝch hîp víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nhÊt. §ã ph¶i lµ thÞ tr­êng tËp trung mét khèi l­îng lín ng­êi tiªu dïng cã nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña c«ng ty, ngoµi ra ®ã cßn ph¶i lµ mét thÞ tr­êng cã triÓn väng ph¸t triÓn vµ viÖc th©m nhËp kh«ng qu¸ khã kh¨n.Trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu, th× viÖc x¸c ®Þnh vµ lùa chän cÆp s¶n phÈm - thÞ tr­êng tèi ­u sÏ quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy. §©y lµ mét trong nh÷ng ®Æc thï cña chiÕn l­îc xuÊt khÈu so víi c¸c chiÕn l­îc kinh doanh kh¸c, viÖc x¸c lËp cÆp s¶n phÈm thÞ tr­êng ®óng ®¾n sÏ ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt khÈu. Ph©n bæ vµ bè trÝ nguån lùc cho chiÕn l­îc kinh doanh, ®ång thêi ®¸nh gi¸ vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch còng nh­ tÝnh kh¶ thi cña chiÕn l­îc. ViÖc bè trÝ vµ ph©n bæ nguån lùc t­ëng nh­ lµ ®¬n gi¶n nh­ng trªn thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· thÊt b¹i trong chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh, ®Æc biÖt ë khi ®µm ph¸n víi ®èi t¸c n­íc ngoµi (nh©n lùc) vµ khi triÓn khai thùc hiÖn (tµi lùc) ®· lµm ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung cña c«ng ty vµ ®èi víi chiÕn l­îc mµ doanh nghiÖp ®ang theo ®uæi nãi riªng. ChuÈn bÞ nguån nh©n lùc vµ bè trÝ hîp lý theo ®óng kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña tõng ng­êi lµ hÕt søc quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho kÕ ho¹ch ®­îc thùc hiÖn ®óng h­íng. ChuÈn bÞ nguån tµi chÝnh v÷ng m¹nh ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o cho kÕ ho¹ch kinh doanh ®­îc liªn tôc kh«ng bÞ ng¾t qu·ng, ®ång thêi cã thÓ øng phã nhanh víi nh÷ng t×nh huèng xÊu cã thÓ x¶y ra. Cuèi cïng, mét viÖc kh«ng thÓ thiÕu lµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn. C¸c doanh nghiÖp kh«ng ®­îc phÐp thê ¬ coi th­êng viÖc kiÓm tra th­êng xuyªn, hay quan liªu trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ ®¹t hay ch­a ®¹t ®­îc, n©ng cao thµnh tÝch, gi¶m nhÑ nh÷ng thÊt b¹i. ChØ cã th­êng xuyªn kiÓm tra n¾m b¾t t×nh h×nh, doanh nghiÖp míi cã thÓ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña m×nh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Vµ còng chØ b»ng c¸ch kiÓm tra nghiªm tóc, t×m ra nguyªn nh©n cèt lâi, thùc sù cña vÊn ®Ò doanh nghiÖp còng míi cã thÓ t×m ra ®­îc gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®ång thêi rót kinh nghiÖm cho nh÷ng kÕ ho¹ch tiÕp theo. 3) §µo t¹o nguån nh©n lùc Con ng­êi chÝnh lµ nh©n tè quan träng nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Bëi con ng­êi chÝnh lµ môc tiªu h­íng tíi ®Ó tho¶ m·n. Ngµy nay, khi nh©n lo¹i ®ang tiÕn dÇn ®Õn nÒn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp - nÒn v¨n minh Tri Thøc, th× con ng­êi, lµ chñ nh©n cña thÕ giíi v¨n minh ®ã cµng trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c quèc gia, cña tõng doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, khi doanh nghiÖp ph¶i tiÕp xóc víi nh÷ng ®èi t¸c, nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn th× vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc trë nªn bøc thiÕt vµ quan träng h¬n bao giê hÕt. C¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc theo tiªu chuÈn quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tµi n¨ng trÎ ®­îc ph¸t triÓn, cung cÊp cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt nhÊt cã thÓ vµ quan träng h¬n c¶ lµ chÝnh s¸ch ­u ®·i ng­êi tµi. §µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn cã kh¶ n¨ng thÝch nghi víi m«i tr­êng kinh doanh quèc tÕ. X©y dùng mét ®éi ngò nh©n viªn cã tinh thÇn tËp thÓ, n¾m v÷ng ®­êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, am hiÓu thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ, am hiÓu c¸c phong tôc tËp qu¸n còng nh­ thãi quen tiªu thô cña c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau, tinh th«ng nghiªp vô, giái ngo¹i ng÷, n¨ng ®éng nhiÖt t×nh vµ cã ­íc m¬ lµm lîi cho doanh nghiÖp, lµm giµu cho tæ quèc lµm trô cét cho c¸c cuéc ®µm ph¸n víi ®èi t¸c n­íc ngoµi còng nh­ c¸c chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §ång thêi, doanh nghiÖp cÇn rÌn luyÖn t¸c phong c«ng nghiÖp vµ thãi quen lµm viÖc tËp thÓ cho ng­êi lao ®éng song song víi viÖc x©y dùng v¨n hãa c«ng ty, v¨n ho¸ kinh doanh. §ã chÝnh lµ nÒn t¶ng t¹o nªn søc m¹nh tËp thÓ, lµ chç dùa v÷ng ch¾c tr­íc khi thùc hiÖn bÊt kú mét chiÕn l­îc kinh doanh nµo, vµ lµ nh©n tè ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp. KÕt LuËn Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë thµnh môc tiªu hµng ®Çu trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ vµ réng kh¾p nh­ hiÖn nay, kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ ®øng ngoµi nÕu kh«ng muèn bÞ tôt hËu, bÞ ®Èy ra khái dßng ch¶y cña thêi ®¹i. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. HiÓu râ ®­îc b¶n chÊt vµ néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ sÏ gióp chóng ta cã ®­îc nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n vµ phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn t¹i, x©y dùng ®­îc lé tr×nh héi nhËp hîp lý. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc mét sím mét chiÒu, còng kh«ng ph¶i lµ viÖc cña riªng ai, ®ã lµ c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, lµ viÖc cña toµn §¶ng, toµn d©n. Bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, xu h­íng tù do ho¸ vµ ®Çu t­ diÔn ra réng kh¾p ®ang mang l¹i cho ViÖt Nam nh÷ng c¬ héi hÕt søc thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, ®uæi kÞp c¸c n­íc T­ B¶n ph¸t triÓn, môc tiªu trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thêi c¬, toµn cÇu ho¸ còng ®Æt ra cho ViÖt Nam rÊt nhiÒu nguy c¬ th¸ch thøc, bÞ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ nÕu kh«ng cã mét lé tr×nh héi nhËp hîp lý, kh«ng biÕn ®­îc nh÷ng thêi c¬ mµ thêi ®¹i mang l¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Víi mét n­íc cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp vµ míi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ nh­ n­íc ta, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang ®Æt mét g¸nh nÆng lªn vai ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu-®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng ®Æt ra cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam-nh©n tè trùc tiÕp vµ chñ yÕu thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trªn nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe, buéc ph¶i ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng ho¹t ®éng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña ViÖt Nam nãi chung. tµi liÖu tham kh¶o §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp bé: Héi nhËp kinh tÕ, th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng. ViÖt Nam héi nhËpASEAN Phßng Th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam-NXB Hµ néi §æi Míi chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ §¹i häc kinh tÕ quèc d©n- Ts Lª thÞ Anh V©n- NXB Lao ®éng 2003 ViÖt Namvíi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ TËp hîp c¸c t¸c gi¶- NXB Thèng kª 2003 Kinh tÕ ViÖt Nam 2002 ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ TW- BXB ChÝnh trÞ quèc gia. Th­¬ng m¹i ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Kû yÕu khoa häc quèc gia- §¹i häc ngo¹i th­¬ng. Tæ chøc qu¶n lý nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu PGS Vò H÷u Töu- §¹i häc ngo¹i th­¬ng- NXB GD 2000 Nh÷ng vÊn ®Ò cña Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ TS Vò v¨n D©n chñ biªn- NXB KHXH 2001. §æi míi qu¶n lý kinh tÕ Trung T©m Ph¸p - ViÖt ®µo t¹o vÒ qu¶n lý - NXB Thèng kª 2000. - Kinh tÕ 2002 - 2003 ViÖt Nam vµ thÕ giíi Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam. - Niªn gi¸m thèng kª 2002. Tæng cô thèng kª- NXB Thèng kª - Gi¸o tr×nh §¹i c­¬ng nghiÖp vô H¶i Quan Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ GS-PTS T« xu©n D©n, PTS Vò ChÝ Léc - NXB Hµ Néi Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng Bïi Xu©n L­u - NXB Gi¸o dôc 1997 Kinh tÕ ®èi ngo¹i GS-TS Vâ Thanh Thu - NXB Thèng kª 2000 Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp tÕ kinh cña ViÖt Nam Vô Tæng hîp kinh tÕ - Bé ngo¹igiao - NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia. 1999 NghÞ quyÕt 07-NQ/TW vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ QuyÕt ®Þnh 37/TTg T¹p chÝ céng s¶n sè 4, 7, 9, 16 (1999), sè5, 12, 27 (2003) Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh TÕ ThÕ Giíi sè 2-1999, sè 4-2000; 6- 2001 Kinh TÕ vµ Dù b¸o sè 1, 12 2003 Nghiªn cøu kinh tÕ sè 296 2003 ThÕ giíi Th­¬ng m¹i sè 2 2003 Th­¬ng m¹i sè 37- 2003