Luận án Ảnh hưởng của dịch chiết chứa saponin triterpen từ một số cây trong họ araliaceae đối với hệ enzym monooxy genase

ẢNH HƯỞNG CỦA DỊCH CHIẾT CHỨA SAPONIN TRITERPEN TỪ MỘT SỐ CÂY TRONG HỌ ARALIACEAE ĐỐI VỚI HỆ ENZYM MONOOXY GENASE Nguyễn Phương Dung Trang nhan đề Mục lục Danh mục ký hiệu chữ viết tắt Mở đầu Chương_1: Tổng quan. Chương_2: Vật liệu - Phương pháp nghiên cứu. Chương_3: Kết quả - Biện luận. Kết luận đề nghị Những đề nghị nghiên cứu tiếp theo Các công trình đã công bố của tác giả Tài liệu tham khảo Phụ lục

pdf86 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1748 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Ảnh hưởng của dịch chiết chứa saponin triterpen từ một số cây trong họ araliaceae đối với hệ enzym monooxy genase, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
a'td. cacthaidiemrhead6ithaigianngucuachuQt d~ukh6ngtangsovoi chuQtblnhthuang. 125 fu.'llsosanhthaigianngud210chuQtdi~uhi bangSVN vaK92,chungta coth~nh~ndinhrang:hi~ul1,tcphl,lch6ienzymchuy~nh6atrenchUQtgaynhi€m X<:ila docachQpchfitSaponinhQNhansamhi~ndi~ntrongK92. 3.6.2.Tacd~ngbaov~gallcuaK92trenchuQtdfitiemacidAcetic. Trongquatrinhthl,tcnghi~mtimhi6uanhhuangcuaK92d6ivoi lacd1;mg giamc!2.UcuaParacetamo1tIeDchuQtgaycon datiqu~nb\mgbangacidAcetic, chungtoi thfiyd 10chuQtdffdi~utribangParacetamo1c6nhi~uchuQtche'tnii rac sailthinghi~mill'ngay1ngayd€n ngay6,bang3.26th6ngketl1~chuQtch6t ciladc 16thinghi~m. Bang3.26:TlI~ chuQtchttsaukhisU:d1:lngacidAceticquadllimgtiemphucmo d 16chuQtchitiemphucmodungdichacidAcetic0,7%(0,1m1/l0g)c6 2/12chuQtch6tsail till nghi~m.Trong khi d6 a16di~utri bangParacetamol 200mg/kg sO'chuQtch6tangrfitcaD(13/18),giai ph~uchuQtsail khi ch€t d~u thfiyco hi~ntuQnggallbi phun~,chill gallba fiat,mall gall nhQtnh~t,chothfiy , dA h .? . kh/muc Q.--I}~Ltligall a caD. ParacetamolduQccoi 1amQtchfitdQcvoi gall, d~cbi~tkhi co th6thi6u Glutathionethl dQctinhcangtangdohi~ntuQngperoxytmangt6 baagall [159]. TrenchuQtdffchou6ngParacetamol200mg/kg,chti':::Danggall giamdonguycd ho<:iitti'gall,kha DangAcetyl hoaclinggiam,VI th6 chuQtbi ch6tco th6la do nhi~mGQcacidAcetic. I Lathli'nghim S6SVTN sO'chuQtch6t % ch6t [iI i I I BInl1thuang I I 12 2 16,67I I K92(20mI/kg) 12 a a [ I Para (200mg/kg) 18 13 72,22 I F'ar<l+K92 10 0 0II L-.. I 126 Khi dungK92chungvdiParacetamol,khangghinh~nthftycohi~ntu'Qng chuQtche'tsail6 ngaytheodoLC6th6nh~ndinhd.ng:K92cokhananggiam dQctfnh'cuaParacetamolvaacidAcetic. 80 70 60 .50 40 30 20 lOJO. BT K92 Para Para+ K92 mnh 3.20:TlI~Chlli)tchefsaukhigaydaublingacidAcetic 3.6.3.Tac dQ.ngphQ.ch6ienzymchuy~nboaamiDSGPT cuaK92trenchuqt nhiitdiigaynhi~mdqcgallb~ngCCI4. Bang3.27:Hamlu{/ngSGPT(ALiT) trenchui)tgaynhilmdl)cganblingCCl4 Sail khi tiemphticma CC4 O,O5ml,hamluQngGPT trongmallchuQtang 2,2- 2,8l~n(dQtinc~y99,9%),chungtoc6tinhtr.;mgbuyho~ite'baanhuma galltrendQngv~tthi nghi~mdo CC14.C5 16khangdi~uhi, de'nngaytht17 men gallv~ncaohon1,96l~nsovditrudckhigaydQc.Trangkhido,mengallcua La thi sO' I Trudckhi HamIU<;1ngGPT (UIIl) sailgaydQCCC4 nghim SV I gaydQC 1ngay 3 ngay 7 ngay BlnhthU<1ng 10 57,0:t11,2 55,8:t10,4 63,1:t 7,24 56,2:t16,6 CC4+H2O 10 59,7:t8,9 130,5:t19,3*** 164,7:t24,2*** 117,1:t17,5** CC4+K92 10 62,1:t 16,5 78,3:t19,7* 82,5:t 9,96* 61,2:t16,7 127 chuQttrong16di6utri b~ngK92 tangit bon,khoang1,4l~nd ngaythli nh:Itsail gaydQC(dQtinc~y95%),valId v6gioi h~nblnhthuongsail7 ngaydi6utrio CC14khivaocoth€ segiaiphongcacg6ct1tdocl*,CytP-450dongvaitra quailtrQngtrongvi~clo~icacgoctl..1'do nayva MRz clingvoi cach6nhQp Saponinroanph~ncuaSVN di gapph<lnthlicd:1yquatrinhlo~idQccuacac Monooxygenasenay[51],[52],[53],[76],[86]. 180 160 140f- :l. 120..:; ~100 0 r~ 80 ffi 60 1:. 40 20 0 --+--BT ---8--' cc11- , -".-- ccl1+K92! TruoeTN 1 3 Thoidi::m1 7 Bini.!3.21:HamlU:(lngGPT (ALAT) trenchuQtnhdtgaynhilm dQcbang Terracloruacarbon Ph6ihQpvoike'tquabang3.22,3.23va 3.24,xacdinhduQCrftng:ch6 ph:1mK92 la cokhananggaycamlingva lamtangsinhht$Cyt.P-450,quado d:1ynhanhquatrmhlo~ig6ct1tdoxayrat~igall. 3.7. Thamdolac dQngcuaK92tren quatdnh chuy~nhoachfftl~ GangillvaitraquailtrQngtrongchuy€nhoacacch:It,d~cbit$tla chuy€n hoathu6c.Nhi6u thu6cduQcoxyhoaquamicrosomeegall voi sl..1'thamgiacua CytP-450. Cac enzymchuy~nhoathu6ccuamicrosomeegall co th€ duQcearn ling bdi cac hoa ch:It (thu6ctri.fSail co Clo nhu'DDT, Lindan...),ho~cthu6c 128 (Phenobarbital,Rifampicin,Diaezepam...)h~uquala nhi€u thu6cbichuy~nhoa nhanhvamc1ttacdl,mg[1],[5]. Thu6ckhiVflOcoth~thuongduQcchuy6nhoaqua2 pha:phaI g6mcac i phanungoxyboa,khl1ho~cthiiyphan;phaII la nhungphanunglienhQp[5], [134]. Codein(alkaloidcotacd~gchinhla giamho)bi chuy6nhoaquaCyt.P- 450nhophanlingQ-khitmetyl(pha1)t~othanhchelfmeltacdl,mg[I11],[134], [152]. Morphin(alkaloidcotacdvnggiamdatim~nh,nhungtacdvnggiamdati l~iy€u honCodein)bi N-khitmeryl(phaI) va glucurolienhQpa microsomee gall d6 cho Morphin-3-monoglucuronidmelt ho~t tinh va Morphin-6- monoglucuronidconho~tinh[Ill], [136],[155]. Cacke'tquachungtoi thuduQctuthvcnghit%mdffchungtoche'ph~mK92 cotuongtacvdih~enzymchuy~nhoa(ph~n3.4),t11doco anhhuangde'ntac dvngcuacacthu6cduQcchuy~nhoat~igall(ph~n3.5va3.6.1.4).Trudckhitim hi6utacdQngcuacacSaponintriterpentrongK92 trenquatrinhchuy~nhoa thu6ct~igall,chungtoi khaosatsv thayd6i tacdl;mggiamho,giamdaticua Codein,MorphintrenchuQtdffchositdl,mgPhenobarbital- mQtchelfearnung enzymMonooxygenasekinhdi~n. 3.7.1.Khao satannhudngCIiaPhenobarbitaltren tac dl}.ngiamGauCW:L MorphinvaCodein: TrenchuQtnhatdffduQCgayearnungenzymbiingPB,chungtoikhaosattac dt,mgiamdaticuaMorphinvaCodeind~ki6mchunghit%uquakichho~tenzym cuatrenmohinhgaydatibiingacidAcetic(bang3.28) 129 Bang3.28:s6 tanxuathi~ncandautrong20phutcuachui)tbinhthuifngva gayearnlingbdngPhenobarbital 30 25 5 0 ,- :8NC! i~PBI ==20:-:: '0 ,:: 15~ ';55 10 MOrp,r. code;' La thinghit$ill mnh 3.22:s6 tanxuathi~ncandautrong20phutcitachui)tbinhthuifng vagaycamlingbdngPhenobarbital PhenobarbitalEimgiamtacdl,mgucchedaticuaMorphin(4,9l~n),cua Codein(2,3l~n).Ke'tquath1!Cnghi~mnayhoantoanphuh<;1pvoily thuye'tkinh di6nv~khanangho~thoah~MonooxygenasecuaPhenobarbital,quad6lam Uing-chuy€n-hoa,tangthaitrU'chiltl~,lammilttaGdl,mgcuaMorphinvaCodein, [124]. Tli ke'tquatren,choph6pchungtoisli'dl,mgmohinhgaydatid6khaosat chuy€nh6acuaCodein.Morphindu'oianhhu'angcuacacchiltc6khanangtu'dng tacvoi enzymchuy€n h6achilt l~cua microsomeegall, voi chiltd6i chungla Phenobarbital. SIT Thu6cthli'nghim ! S6ln daticua10chuQtdiu tribftng Morphin Codein 1 Nu'occilt 5,5:t0,41 100% 6,5:t0,41 100% 2 Phenobarbital 27,0:t2,15 490,9% 15,0:t2,15 230,8% 130 3.7.2.Khaosatanhhu'dngcuaK92trentacdQnggiamhocuaCodein: CodeinlamQthu6cgiamhokinhdi€n, la mQtlo<;tithu6cehuy€nh6at(;ligall. Chungtoi etati€nhanh thl1qghi<$mtacd~nggiamhocuaCodeintrenehuQtda duQchou6ngeh€ ph~mK92,sosanhvai16chung(u6ngnuaceftt)va16sitd~ng ehfttearn1i'ngenzymd6iehi€u(Phenobarbital),k€t quatrinhbaytrongbang3.29 Bang3.29:Socan hotrong5phzitcuachuQtuongCodeinvagaycdmung K92,Phenobarbital Codeinh€u 45mg/kglamgiamr6r<$ts6l~nhocuachuQtsovai 16ch1i'ng.K92 khonganhhuangd€n lac d~ngeuaCodeineNhungtrenW chuQtduQcho<;tthoa enzymb~ngK92 thi lacd~ngliech€ canhocuaCodeinda giamc69ngma th6ngke, va theechi€u huangtu'dngt1;1'nhuPhenobarbital. S1;1'thayd6i lac d~nggiamho cua Codeinduai anhhuangeuaK92 va Phenobarbitalc6th€ duQc19giainhusail: Trong qua trinh chuy€n h6at<;tipha I, Codein (thu6cc6 lac d~nggiamho ffi<;tnh)bi 0 - demety1h6aboicaeenzymMonooxygenasechuy€n thanhMorphin (thu6cgiamdatim<;tnh,nhunggiamhoy€u honCodein).PhenobarbitalvaK921a nhU'ngehfttcam1i'ng,lamtangsinhh<$enzymnay,dod6 thucd~y quatrinhbi€n STT Thu6cthl1nghi<$m S6ln ho TI1<$%sovai %giamho ch1i'ng 1 Nuaccftt 36,8:t5,25 100 o 2 K92 I 35,2:t6,00 95,7 4,3 I 3 Codein 12,45:t2,05 33,8 66,2 4 I PB +Codein I 18,74:t3,03 50,9 49,1 5 K92+Codein 17,52:t2,74 47,6 52,4 131 d6iCodeinthanhMorphintrongpha1.VI the',chuQtd 10u6ngPN +Codeinva K92+Codeinhonhieuhan10chiu6ngCodein. 40 35 30 .2 25 c: '~ 20 a 15 10 ,5 0 C K92 Co PB+Co K92+Co L6 thinghi~m IDnh 3.23: SosanhsffltindwQthotrong5phutcuachul)tnhiitblnhtlutiJng vachul)tdu(!cgaycarnzingbeIngPB, K92saukhichou5ngCodein30phut 3.7.3.Khao satanhhu'dngcuaK92trentacdQngghimdaDcuaCodein: Bang3.30:S5ltinxuathi?nC(/ndautrang20phutcuachul)tu5ngCodeinvagay earnzingblingK92,Phenobarbital STT Thu6cthti'nghi<$m S61§ndati TI 1<$% sovdi % giamdati chung 1 Nudcca't 43,4:t4,70 100 0 2 K92 41,5:t4,19 95,6 4,4 3 Codein 6,85:t0,70 15,8 84,2 4 PB +Codein 15,75:t2,20 36,3 63,7 5 K92 +Codein 3.58:t0,32 8,3 91,7 132 NgOaltac dl,1ngiamho, Codeincon co hi~u1\;1'cgiam dati.s6 li~uthu duQctrongbang3.30chotha'ycosl;1'thayd6itac dt,mggiamdaticuaCodeinkhi coanhhuangcuache"phefmJ(92. CodeinIi~u45mg/kgcotacdl;mgiamdatira'tm~nh,ticche"84,2%s6con datisoVOl16chung.TrenchuQtnh~tdffchou6ngK92 3 IfintruockhistYd~ng Codein,sO'condaticuachuQtdffgiamgfin1/2soVOl16chiu6ngCadell (coy nghlath6ngke,dQtinc~y99,9%).Vi K92hoanroankh6ngco hi<$uquagiam dati,Denkh6ngth6chor~ngco s1;1'cQnghQptacd~nggiii'a-K92va Cadell. Phil changIa do K92 thtic defyqua trlnh O-demetyl d6 chuy6n Codein thanh Morphin? 50 45 40 ::: 35 ,g 30 c 25"0 :.> '<0 20 C/) 15 10 5 0 C K92 Co PB+Co K92+Co La thinghi~m ffillh 3.24:Sosanhso lanxuathi?nC(Jndautrang20phutcuachuQtblnh thu:iJng,chUQtgaycamlingbangPE, K92saukhi u6ngCodein30phut 3.7.4.Khao satanhhu'dngcuaK92trentacdt;mgiamdaucuaMorphin: MorphinduQcxe'pvaonhomthu6cgiamdatim~nh,clingIa thu6cduQc chuy6nh6at~igand6chodftnsua'tchuy6nhoagiamho~cma'tacdl,1ngiam 133 dau.Ke'tquatrongbang3.31chothtyras1,1'thayd6ihic$u11,1'ccuaMorphinduoi anhhudngcuache'phftmK92 vaPB. Bang 3.31:S6 ltinxuathi?ncandautrang20phuteuaehut)tiernduaida i\1orphinvagayearnangblingK92,Phenobarbital 50 45 40 ::! 35 ~ 30 i3 25 u . '<0 20 r.I) 15 10 5 0 c K92 MO PB+Mo K92+MO La thinghi<$m mnh 3.25:Sosanhs6 ltinXllathi?ncandautrong20phuteuaehut)tblnh thuiJing,chut)tgayearnU'ngblingPB, K92 saukhztiernMorphin30phut Morphin(li~u5mg/kg)comcdl:mgiamdatirtt m<;tnh,ucche'86,75%sO' condatisovoi16chung.K92kh6ngcotacdl,mggiamdati.Khi chochuQtu6ng SIT L6 S61n dau % sovdi chung % giamdati 1 I Chung 43,4:i:4,70 100 0 2 K92 41,5:i:4,19 95,6 4,4 3 I Morphin 5,75:i:0,63 13,25 86,75I 4 PB +Morphin 27,00:i:5,30 62,21 37,79 5 K92 +Morphin 9,50:i:1,45 21,89 . 78,11 134 K923 l~ntn1'ackhi tiemMorphinthls6candaticuachuQtanglen65,22%so vai10chuQtchidungMorphinrheachi€u huangtu'angt1,(vaiPhenobarbital.Do do, co kha nangK92 cling gi6ngnhu'Phenobarbital,da ho~thoa enzym MonooxygenasedSthucd~yquatrlnhN-demetyl. Cacbang3.29,3.30va3.31chothfiyK92daanhhu'angde"nchuySnhoacua MorphinvaCodein(2alkaloidcocfiutruckhagi6ngnhau),varheachi€uhuang tu'angt1,(nhu'Phenobarbital. V~ythanhph~n aGtrongK92gaylenhi~uungnay?f)~Hmhi~uvaitracua Nhansamtrongche"ph~mK92.trongcacthtl'nghi~mtie'prhea(ph~n3.7.5), chungtoi sl'tdl,mgmohlnhgaydaubangacidAceticd~khaosattacdl,mgiam daucuaMorphinvaCodeinduaianhhuangcuache'ph~mK92,d6i chie'uvai che'ph~mK92da10';libeNhansam(K92khongSam). 3.7.5.Khaosatanhhu'dngcuaNhansamvaK92trentacdt;mgiamdau (:uaMorphinvaCodein: DicDchie'tNhansam(co51,(hi~ndi~ncuaSaponintriterpen)aac!uQc chungminhco khanangtu'angmcvai enzymchuySnhoathongquacactJ."l1,(c nghi~mphan3.3.che'ph~mK92clingcohi~uquatu'angt1,(ph~n3.4).Calihei duQCd?traa dayla:SaponincuaNhansamcophaila thanhph~ndongvaitra quye'tdinh tronghi~ul1,(camlingenzymcua che"ph~mK92 hay khong?Cac thanhph~ncanl';li(7 du'Qcli~u)cuache'ph~mK92 co vai tra nhu'the"naG?Ne'u khongcos1,(hi~ndi~ncuaNhansamthlK92coth~tu'angtacvaienzymchuySn hoadu'Qckhong? 135 f)~coth~giaidapphcin aonhungdiuhoitren,chungtoikhaosattac dl:mgiamdaticuaCodein/Morphintrencae16ehuQtdiiehou6ngehe'ph~mK92 vaK92khongcoNhansam. Bang3.32:St/ttinxu{{thi~necJndautrong20phuteuaehuQtLIangCodein ho(ictiemdl1aidaMorphinvagayearnWIgbangNhansam,K92 :3 ~ "0 i::: '0 (,) '<0 (".I) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 8NC I ~ K92-NSI I ONS i D-K92 Morp,il coreil Thuocgiamdau IDnh 3.26:Sosanhsa ttinxuathi~ncandau trong20phutcuachuQtnhdt blnhthl1iJngvachuQtgayeam[i:ngbangNhansam,K92saIlkhi dungthuac giamdau30phut STT Lo thil'nghim S61cindatieua10diu hi bng Morphin Codem 1 N\idccat 5,5:t0,41 100% 6,5:t0,41 100% 2 K92khongNS 5,0:t0,32 90,9% 6,3:t0,45 96,9% 3 Nhansam 6,5:t0,45 118,2% 5,0:t0,45 76,9% 4 K92 9,5:t0,43 172,7% 3,0:t0,45 46,2% 136 Khi lo~iboNhansam,cueph~mK92 khongcongayannhll'dngdenhit%u ll!cgiamdaucuaMorphinvaCadellnua. DungNhansam(li~u20g/kg)3 l~ntru'dckhi gaymohInhGall,dfflamtang 23,1% lacdl:mgiamdaucuaCodein,nhll'ngvdiMorphinl~iticcue18,2%tile dl;lngnay. K92 clingchohit%uling cunghll'angvdi Nhan sam,nhll'ngm~nhhdn:tang 53,8%tacdl;lngcuaCodein,vagiam72,7%lac dl;lngcuaMorphin.Trangkhido, hamlll'<;1ngNhansamtrongK92chib~ngkhoang1/10 sovdi 10chidungrieng Nhansam(Nhansamchiemtilt%9,375%trongcongthliccuaK92).f)i~unayco th6la dos1,1'tll'dngtaccuacacSaponin.triterpenNhansamvdi cacthanhph~n conl~icuaK92. M~cduchll'acodi~ukit%nd6khaosattit ca.cacthanhph~ncotrongcue ph~mK92'd6ivaiquatrlnhchuy€nhoaMorphinvaCodein,nhll'ngketquacua th1,1'cnghit%mlo~itrU(ph~n3.7.5)offchlingminhvai trocuacaeSaponintriterpen Nhansamtrongd6ivdi enzymchuy6nhoa. TheoTheoTestaB. vacs..cacchitgaycamlingthuQctypPhenobarbital lamtangsinhCytP-450[109],[110],[155],dodolamm1tlacdl,mgcuaCadell vaMorphin. Ket quath1,1'cnghit%mchungtoi thudll'<;1choanroanphuh<;1pvai cae tai lit$utrongvangoainll'dedffcongb6 trll'dcday,chophepchungtoi comQtso' nh~nGinnband~uv~annhll'angeuaK92tren2 d6itll'<;1ngCodeinvaMorphin nhll'sau: K92 lamtangsinhCytP-450,quado lam m1tlac dl;lnggiamhocua Codeintll'dngtl! Phenobarbital.Trongqua trinhchuy6nh6athongquacae Monooxygenaset~igall, Cadell bien thanhMorphin qua phanling O-demetyl 137 trongphaI cuaquatrinhchuy6nhoa[136],[155],dodo10chuQtdl1Qcgayearn lingbflngK92honhi€uhall,nhl1nglq.idatiithansovdichuQtblnhthl1ong. K92lamtangsinhCyt:P-450,tangchuy6nhoaMorphin,lamchoMorphin nhanhchongbimit lacd1,1ngvdibi6uhi~nla lacdl,mgticch€ daticuaMorphinbi giamdi. D6 rimhi6uxemcophaicornQtphftnCadell trongco th6dl1Qchuy6n hoathanhMorphinhaykh6ng,chungt6il~pbang3.33d6sosanhlacd1,1nggiarn dan,trongdo liy Morphinlamchit giamdatichuinvdihi~uquagiarndatila 100%. Bang3.33:Sosanhtacd~l1g iamdaucuaMorphinvaK92+Codein 45 40 35 ;:! 30 ;";1 ~ 25 B 20 a 15 10 5 0 K92 Me Co K92tCo Lo thinghi~m ffinh 3.27:Sosanhs6'C(Jf1daucuacacL6chUQtsad~ngMorphin vaCodein+ K92 5TT L6 th1l'nghirn sO'candati % giamdati i 1 K92 41,5:t4,19 0 '1 Morphin 5,50:t 0,41 100"'-' 3 Codein 6,85:t0,70 83,50 4 K92 +Codein 3,58:t0,32 153,63 138 Trangdi~uki~nchuy~nhoacuacoth~binhthuong:Codeingiamdatiye'u honMorphinva co khoang10%luQngCodeinduQcchuy~nthanhMorphin,vi the'phaith~ntn;mgkhisadl;mgCodeinli~ucao[136};SlIcomi;itcuacacSaponin trongK92dalamtang.sinhenzymchuy~nhoa,thucd~yquatrlnhoxyhoakhli metylcuaCodein,nenlamtangs6luQngMorphintrongco th~,ph6ihQpvdi phc1nCodeinconl~i,khie'nchotic dl,mg iamdaticua10chuQtu6ngK92ph6i hQpCodeinm~nhhonkhi chi511d~ngCodeinhoi;icMorphinriengIe. Theocacbang3.29,3.30va3.31,K92 cokhanangcamungvdienzym chuy~nhoa thu6c t~i microsomeegall rhea ki~u Phenobarbital. Nhung ali~u khaosat (20gduQcli~ukho flAgth~tn;mgchUQt),che'ph~mK92 th~hi~ntac d~ngkhongtri~td~nhu ch:ltd6'ichungPhenobarbial,phai changla do K92 khongphailamQtdoncha'tvacoslltuongtacgifi'acacthanhphc1ntrongK92vdi nhau?Phaichangtacdl,mgchuyellcuaK92la a phaI cuaquatrinhchuy~nhoa: giaido~nCodeinthanhMorphinquaCrt P-450nhophanungO-demetyl[136], [142]. Trangtu'onglai,cc1nphaitiert~ckhaoCUlld~lamsangtova'nd~nay. M(}t56tieuchufi'ncuache'phfi'mK92 dcacthinghi~mtuphc1n3.4de'n3.7noitren,K92daduQcchungminhla mQtche'ph~mco tacdl,mg iaidQc,co khananglamthayd6ihi~ull1ccua4 3.8. nhomduQcph~mdi;ictriof)~codi~uki~nduache'ph~mK92 tra thanhmQtche' ph~md~ttieuchu~nduQcphepsli'd~ngtrennguoi,chungtoi tie'nhanhcackaho satmQtvai thongs61yhoavadQctinhcuaK92. 139 3.8.1.TH~uchuin ly boa: - M~lUsa:c:chc1tlongmaumiud~m,trong(d~lauco th~coit c~nla:ng, nhungkhi la:cse tand€u). Mlii vi: mlii thornd~ctru'ng,vi hoingQt,d~uO'ng. - 8Q c6n:10:t2% Hamlu<;jngSaponinroanph~ntrong100ml:33,15:t7,25mg%. 3.8.2.DQctinhca'pcuaK92 ThatrenchuQtnha:tdngd 2 phaicotrQnglu<;jng20:t 1g,sO'luQng:30 can. Sailkhichom6ichuQtuong1mlche'ph~mK92dffcod~ct6idad6ndQco th~borndu<;jcquakimVaGd~daychuQt(tuongduong270m1'kgth~trQng,gc1p 13,5l~nli€u sa dl,mgtrenchuQt).chungtoi thc1ychuQtco xuc1thit$ntrit$uchung giamv~ndQngsailuO'ngthuO'ckhoang30phut,r6isau dokhoang60phutchuQt trdl~iho~tdQngbinhthuang.Trangthaigianquailsatla 48gia k~tukhicho uongthuoc:khongcochuQtche't. Nh4nxi!: che'ph~mK92codQanroancaD,chuaxacdinhduQcli€u toi thi~ugayche'trenchUQtnha:ttra:ngkhisadt;mgduanguO'ng. 140 3.8.3.A.nhhuangcuaK92 trenmt}tvai chIs6sinhhQccuachuQtnhilt(dt}c tinhbantruongdi~n) 3.8.3.1.Khaosatanhhudng,cuaK92tren thanhph~ncdbancuamallchut}t nhilt: Bang 3.34:Solu(/ngh6ngcdu(tri~uJmm3)tru(Jcvatrangquatrinhthitnghi~m 88 f, 86 li I(~ 8A I~ :...> I ~ 82 l 1<0 I ..:= 8f ~ I :s 78 !::. I- [ '<0 76 f C/j f 7A ~ i 72 l . Chang ~K92 TruocTN sau15ngay Thaidiem sau30ngay ffinh 3.28:Sosdnhso lu(/ngh6ngcducuachuQtnhdttru(Jc vaTrangquaTrinhthitnghi~m ChC'ph5mK92khanglamthayd6is6luc;5ngh6ngdu coy nghlath6ngke vdidQtinc~y95%sauu6ngthuoclientl,lC30ngay. Thaidim La chung La K92 T P <0,05 TruckTN 7.75:t1.26 7.91:t0.86 0,56 - Sauu6ng15ngay! 8.36:t0.47 8.55:t0.95 0,57 - i Sauu6ng30ngayi 8.05:t1.04 8.34:t 1.00 0,64 - 141 Bang3.35:56'll1(/ngbc;zchcdu(ngan/mm3)trl1acvatrangquatrinhthitnghi~m Soluqngbi,lchc~utrttocva sauTN -- 95 M ~ E 9 ........ c: '~ 85 c:'-" 00 8 c: E" ~ 75 . Chung: 1mK92 '<0 CI') 7 truoeTN 15ngay Ngay 30ngay I ffinh 3.29:Soll1(/ngbc;zchcducuachuQtnhdttrl1acvatrongquatrinhthitnghi~m Sauthtinghi<$m30ngaysoluqngb~chdu ca 2 16d6utang,nhu'ngsl,t khacbi~tgiua216khongcoynghiath6ngke. Thai dim L6 chung [ L6 K92 T P <0,05 TniocTN 8.17:t1.61I 8.03:t1.36 0,21 - Sailu6ng15ngay 8.06:t1.03I 8.07:t1.35 0,18 - Sailu6ng30ngay 9.23:t1.56I 9.37:t1.76 . 0,18 - 142 Bang 3.42: nl~%b(lchcdudanhantru:acvatrongquatrinhthil:nghi~m 42 --- 415 ,<~ :J ...c :J 41 II Chung: rnK92 ~o ..D * 405 r<C)o -- E= 40 395 TruoeTN sau15ngay Thaidi€m sau30ngay Flinh3.30:n l~% b(lchcdudanhancuachuQtnhdt truccvatrongquatrinhthitnghi~m Che'ph£mK92khonglamthayd6id 1<$b~chc~udanhancoynghIath6ng ke voi dQtinc~y95%sailu6ngthu6clien U;lC30ngay. Thai dim I La chung La K92 I T P<0,05,I TnI'ocTN 40,2:t4,55 40,8:t5,89 0,25 - Sail u6ng15ngay 41,6:t6,99 40,8:t5,98 0,28 - Sail u6ng30ngay 40,5:t7,02 41,0:t6,90 0,16 - 143 Bang 3.37:n l~% bq.ehedudannhantruaevatrangquatrinhthitnghi~m 60 i 595 l V') (]) 'p 585 ~.r!- §; 58 . Chung! ~K92 57 TruDeTN sau15ngay ThC1idi~m sau30ngay IDnh 3.31:171~%bq.ehedud(JflnhaneuaehuQtnhdt trUde1"iItrangquatrinhthitnghi~m Ch6ph~mK92 khanglamthayd6i ti lt$b~chc~uddnnhancoynghla thongke vdi dQtinc~y95%sailuongthu6clien tt,lC30ngay. ii l Thaidim La chung I La K92 T P <0,05 I TrudcTN 59,8:!:4,55 I 59,2:!:5,98 .0,25 - Sailu6ng15ngayI 58,0:!:7,35 i 59,2:!:5,97 0,40 - Sail u6ng30ngay 59,5:t7,06 I 59,0:t5,69 0,35 - 144 3.8.3.2.Khao satanhhu'dngcuaK92 tren chi 86sinhhoacd bancuamall chuQtnhiit: Bang 3.38:HamlLtlJ11gGPT (ALAT)tntoc vatrong.quatrinhthitnghi~m(UU) 70 60 t 50 0 ~ 40= ~.30 := :§ 20.... 10 0 II Chung 1mK92 T ruDeTN sau15ngay ThiJidiem sau30ngay Bang 3.32:HamlLtlJ11gGPT (AlAT) cuachuQtnhdt tntocvatrongquatdnhthitnghi~m(U/fl) Ch€ ph<fmK92khanglamthayd6ihamlu'<1ngGPT coy nghlath6ngke YDidQtinc~y95%sanu6ngthu6elien~e30ngay Thaidim La chung La K92 T P <0,05 TruDeTN 50,31:t4,50 48,23:t5,78 0,90 - Sanu6ng15ngay 55,40:t6,98 57,89:t6,90 0,80 - Sanu6ng30ngay 46,96:t6,79 48,09:t7,09 0,84 - 145 Bang3.39:HamlLl(JngGOT(ASAT)rntacvatrongquatrinhthitnghi~m(um) E-o 0 40 ~ ;:: 30-5 E 20,~ ::I: 60 50 i tI Chung: mlK92 10 0 TrtJocTN sau15ngay Thaidi~m sau30ngay Bang 3.33:HamlLl(JngGOT (ASAT)cuachuQtnhdt tntacvatTongquatrinhthitnghi~m(UII!) ch6 pha'mK92khanglamthayd6ihamluQngGOT co.ynghiath6ngke yoidQtinc~y95%sauu6ngthu6Clien t\1c30ngay Thaidim La chung La K92 T P <0,05 TntocTN 41,78+7,01 46,09:t5,67 1,51 - Sauu6ng15ngay 47,84:t8,09 50,56:t4,56 0,87 - Sauu6ng30ngay 56,58:t9,67 55,98:t7,89 0,18 - 146 Bang3.40:Hamlu(JngUre(mg%)mdutrU(1cvatrongqua'trinhthi/:nghi~m 14 135 <v .... ~ ~ 13 g S 125 ,~ ::I: . Chung mK92 12 115 TruceTN sau15ngay Th<'Jidi~m sau30ngay Hinh 3.34:Hamlu:qngUre(mg%)maucuachuQtnhdt tnMcvatrongqua'trinhthiinghi~m Ch€ phimK92khonglamthayd6ihamhiQngUrecoy nghIath6ngkevdi dQtinc~y95%sauu6ngthu6clientl;lc30ngay Ch€ phimK92khonglamthayd6ihamluQngUrecoy nghIath6ngkevdi dQtinc~y95%sauu6ngthu6clientl;lc30ngay Lo chung Lo K92 T P <0,05 Thaidi6m Tru'ocTN 13,26:t0,71 12,89:t0,67 1,19 - Sauu6ng15ngay 12,85:t0,52 12,30:t0,76 1,89 - Sauu6ng30ngay 13,71:to,92 13,87:t0,60 0,92 - 147 3.8.3.3.Khaosatanhhu'dngcuaK92trenems6sinhhoacdbancuanu'oc ti~uchuQtnhiit: Bang 3.41: pH nz({jeti!utntGeva trongquatrlnhthitnghi~m -~ 568 566 ~~ 564 :: 562 '8 C 56 :;.558 <c. ~ 556 554 552 --- i . II CJ:ung I . :1~K92 '---I I TruoeTN sau15ngay Thoidiem sau30ngay mnh 3.35:pH nz({jetiiuehuqtnhdtn({jevatrongquatrlnhthitnghi?ln Ch€ phcfmK92khanglamchayd6itrisO'pHnudeti6uCO:fnghIath6ngke vciaQtinC?y95%sauu6ngthu6clienWc30ngay. Bang3.42:Tl trr;mgnUGetiiu tnidevatrongquatrinhthitnghi?m Thaidi6m Lachung LaK92 'T P <0,05 TrudcTN 5,67:t0,61 5,57:t0,23 0,49 - Sauu6ng15ngay 5,60:t0,76 5,64:t0,34 0,15 - Sauu6ng30ngay 5,63:t0,54 5,57:t0,47 0,53 - Thaidi6m La chung La K92 T P <0,05 TrudcTN 1,024:t0,007 1,025:t0,005 0,3 - Sauu6ng15ngay 1,023:t0,006 1,022:t0,005 0,3 - Sauu6ng30ngay 1,025:t0.005 1,024:t0,006 0,3 - 148 Che'pha':mK92lu~onglamthayd6id trQngnuocti€u c6y nghlathongke VOldQtinc~y95%sailuongthuoclientl,Ic30ngay. K€t quakhaosatduongvaAlbumintrongnuocti€u chuQtnh~tsailkhi uongK92 15,30ngayla:amtinh. . Che'pha':mK92 VOl li~uthti'nghi~m0,2ml1kgth€ tn;mg, u6nglien tl,Ic trang30ngaykhonggay anhhuangc6ynghIath6ngke d6i VOlcactri sO'huy€t hQc,sinhh6agall, th~ncila chuQtnh~ttr~ngthi nghi~m.J:?i6ulJay chungtoche' pha':mK92 anlean,c6th€ sti'dlplgtrangdi6utri daingay. Tli c~ickGtquath1,1'cnghit%mcila chuong3, chungtoi c6 mQtsonh~nd:mh sail: 1) Khd niing lingd1:lngnghifmphdpBrodie vao linh VlfCnghiencztuchuyinh6a chdtIt;ltrangddu kifn Vift Nam: CochegiaidQcthongquah~th6ngenzymchuy€nh6aMonaoxygenaseIa mQfva."nd6davadangra."tduyccacnhanghiencti'usinhhQcquartam.Trong di~uki~nCJn thie'uth6nv6trangthi€t bi nhuVi~tNamhi~nnay,vi~cTIghten cuuffiQtchuyennganhSailnhuv~yconra."tnhi6ukh6khan.Chungtoidfiapd~mg nghi~ffiphapAntipyrin- mQtphuongphaptuongd6i don gian,phuhQpVOldi€u ki~nkinht€, ky thu~thi~ncovabuocd~uthuduQcnhungk€t quanghiencuu. dangtinc~y. PhuongphapBrodie dUngAntipyrin lam cha."tchi thi mall d€ danhgia tr~ngthaidQnghQccilas1,1'thairrUvatr~ngthaidQnghQccilacacenzymxuclac 51,1'chuy€nh6acuavi ti€u th€ gall(Stevenson1977),d1,1'atrencosaphanU'ngsinh hoahQcdi€n ratrangcoth€ theaphuongtrinhduoiday: , ~CH3 0 6 '" if N"", CH3 I~ ~ Antipyrin 149 HO :ex: CH3 Hydroxl'ase - Monooxygenase 0 ifN"", ., 0 CH3 4-hydroxyantipyrin PhftnAntipyrinconI(,!.i!TongmatiseduQcxacdinhquaphanlingmfmvoi HNO2rheaphanling: r=:==-!CH3 o 6 lif~"'" CH3 I~ ~ Antipyrin /-;;,>/02. NO~CH3 0l. /~' 6 ifN"", CH3 I~ ~ 4-nitrosoantipyrin Sanph:lm4-nitrosoAntipyrinco matixanhngQc,se du'QcdinhIuQngb~ng phuongphapdoquang.M~tdoquangcuachitnaynIt$thu~nvoin6ngdQ,day1a . . mQtdftnsuit phananh ham 1uQngAntipyrin th1,1'c,kh6ngbaa g6m bit cli san ph:lm chuy~nhoa naGkhac, kh6ngbi can tra bai cac chit khac, ngo(,!.itrU suifadiazin(B.H.Phlicvacs. 1990). Ke'tquath1,1'cnghit$mchodUlY:nghit$mphapAntipyrinquath1,1'ccogiatritren d6i tu'QngnghienCUumoi Ia chuQtnhcltrclng,vi nhii'ngIf dosail: a) Voi maydoquangSECOMAM S-750,chungt6i dffxac dinhdU<;1Cbuoc songhip thu c1,1'cdai cua 4-nitrosoAntipyrin (san ph:lm cua IU<;1ng Antipyrincon l(,!.itrongmall chuQt)ke'thQpvoi Natri nitrit trongmoi truongacid Sulfuric. Tli do, chQnbuoc song 345nmlam bUGCsong thichh<;1ptrongcac thli'nghit$mtie'pthee.Bay la buoc songdodu<;1c 150 trenh~uh€t cacmaydoquanghi<$ncot?i cacphongthinghi<$mVi<$t Nam,chonenvi<$ctri~nkhaiapd\lngsed€ dangbon. b) Cacy€u t61yboacuamoitntongkhfh~utl!nhienanhhudngror<$td€n k€t quath1,I'cnghi<$m,nhu'ngkhongphailakhongkha:cpht;lcduQc:m~u chu:1nAntipyrinn6ngdQ1% coth~baaqUailtrong15ngay;thu6cilia NatrinitritlamQthoach!td~bioxyhoa,nhungn€u d~trongchaithuy tinhmallnau,nutkinthlclingchok€t quatinc~ytrongvonglOngay. SodIchungtoichQn hi<$tdQ:.baoqUaillanhi<$td~phongbinhthuong, VIkhongphait!t cacaephongthinghi<$mhi<$nnayd~uduQctrangbi mayI?nhtieuchuffn.bellc?nhdo,tlnhtr?ngm!tdi<$nd(?txu!tclingco xay fa, thoiquellngfttdi<$ncu6i gio lam vi<$c...se lam inh huangd€n ch!t luQngch!t chu:ln\-athu6crbii'.K€t quakhaosatdQb~ncuacac hoach!t thamgiaphanlingchoth!y nghi<$mphapAntipyrincokha nclngling d\lng rQngrii aVi<$tNam,khongchi a nhungphongthi nghi<$mtieu chuffnrna con sii' d\lng duQccho ca.nhungphongthi nghi<$mlUlldQng,VIcaely do:hoach!t dongian,d€ tlm;di€u ki<$nbaa qUailkhongquang~tngheo;khongc~nphaiphathu6ctham6ingay. c) PhuongtrlnhduongchulnAntipyrin(Ct =Et x 0,034 + 0,0107)co h<$s6tuong quail (R =0,9998)r!t ch~tche,lamQtcongct;ldangtinc~y dungd~xacdinhn6ngdQch!t thii'theom~tdQquang.Bliongchu:1n tuy€n tinhtrongkhoangn6ngdQkhaosat:0,5- 20~g/mlvdi saisO' ch!p nh~nduQc.Dt;1'aVaGphuongtrlnhnaysexacdinhmQtcachnhanh chongn6ngdQAntipyrintrongcacthii'nghi<$mkhaosattu'ongmccua cach<Jpch!tthiennhienmangho?ttinhsinhhQcvdiHydroxylasecua h<$enzym chuy~nhoa. 151 d) Voi lieu luqngAntipyrinduavaGco th~chuQtnhiitla lOmglkgth~ trQng,chungtoichQndu<;1CthaigianIffymatichuQtla:30phut,1gia30 phut,3gia,5gia.T:p.cacthaidi~mnay,n6ngdQAntipyrinn~mtrong c, gioih';lntuy€'ntinhvad6thibi~udi~ntuongquailgiualogariritn6ng dQvoi thaigianla IDQtduangth~ngdi xu6ng,thu~nlqi chovi~ctinh roanthaigianbanphanbuycuathu6c.K€'t quathl,icnghi~mchothffy: cacthaidi~mdachQnphuhqpydi yeticftuthanghi~mvad6ituqng moidungtrongnghiencoo. e) DQnh';lycuaphuongti~ndoquanghi~nco chophepsa dvngcacm~u thii'co th~rich,n6ngdQkhiLnho(tu0,5Jlg/ml),phuhqpvoi th~tich matiIffyduqctrenchuQtnh~h,lo';lisucv~tcotrQnglu<;1ngcoth~nho, tu6ithQngiin,t6cdQchuy~nhoanhanh. f) Vit$cxacdinhduqcn6ngdQAntipyrinconl';litrongmatichuQtsegiup sur ra t6cdQchuycfnhoaAntipyrin,nhodo danhgia duqcho';ltdQ enzymHydroxylase- IDQtenzymchuy€'ucuah~Monooxygenase. g) D~dambaadQdungcUaphuongphap,chungtoidasad1:mg2chfftd6i chti'nglaPhenobarbiral(PB)vahqpchfftSaponintriterpenchi€txufftU SamVi~tNam(SVN).PBlamQtchfftcamti'ngenzymchuy~nhoakinh di~n,vi tri tuongtact:P.52KDa,hftuh€'t cacthii'nghit$mkhaosatkha nangtuongtacenzymdeliIffyPB lamchfftd6ichti'ng.HqpchfftM.R2 vah6nhqpSaponintoanphftntrongSVN cfingla mQtcffutrUcdaduqc c6ngb6vekhanangtIl'dngtacvoiCytochromP-450t';livi tri57va54 KDa [51],[52],[53].Trennghi~mphapAntipyrin,caPB vaSVNdeli th~hit$ntacdvngc:imti'ngenzymHydroxylase,thucd§yquatrlnh hydroxyhoaAntipyrinITathanh4-HydroxyAntipyrin.Dieunayduqc th~hit$nquatacdl,mgnitngiinthaigianbanphanhuyAntipyrinvalam_. 152 gia tangra r<%ttrQngluQnggallchuQt.Ktt quathuduQctutht,tcnghi<%m dffchungminh dQtinc~ycuanghi<%mphapAntipyrin va la cd sa d€ chungtoiapdl:mg;nghi~mphapnaytrongcackhaosattitptheo. Cac ktt quathl,tcnghi~mmota trongph~n3.1cho tha"yvi<%capdl:mg nghi~mphap Antipyrin trend6i tu'QngnghienCUumdi - chuQtnhfttclng- la hoanroancocdsakhoahQcvacogiahi tht,tcti8n. 2) TinhquylugtsinhhQccuacaecaythu5ctronghQAraliaceae: Cacnhatht,tcv~thQccanctyVaGh1J.hthaigiai ph~ude phanlo~icayco,xtp caccaycod?cdi€m v~hinhthaivagiaiph~ugi6ngnhauVaGmQthQtht,tcv~t. Khiphanrichthanhph.1nhoahQc,nguoital~itha"yr~ngh~uhtt caccaythuQchQ Nhansam(Araliaceae)d~uco chua~1QPcha"tSaponin(ph~l~c1),trongdo Saponintriterpenla ho~tcha"tchinhth€ hi<%nLaCd~ngsinhhQCchuytu cilahQ nay.Theo cacnghiencUumaidaytren60 m~uduQcli<%uthuQc25 loai tronghQ Araliaceaed?chl1ut~iVi<%tNam.cacnhakhoahQccilaTrung tamSamvaDuQc li<%uTPHCM clingd1,1'aV Gquylu~thoatht,tcv~td€ t~ptrungtimkitm hQpcha"t Saponintrongrn~urndiphathi~n.Ktt quaphandchsobQchotha"yhQdffill dung huang,trong60rn~uduQcphanrich,co45rn~uth€ hi<%ns1,1'co m?tcilahQpcha"t Saponinva hQpcha"tnay chitmti l~chliytu trongthanhph~nho~tcha"ttrongca la,than,r8.Ngoaifa,conco14m~unghingacoSaponin[166]. Theokinhnghi<%msad~ngc:1yconlamthu6ctUthaic6d~idtnnay,caccay thu6ctronghQAraliaceaeduQcxtpVaGlo~ithu6cb6duong,chilytu lanhomb6 khi.Nhansam,Tamtha"t,Binhlang,Ngligiabi duQccoi la nhungvi thu6cquy, DangcaDkhaDangd~khang,ch6ngdob<%nht~tcilaco th€, dunghi cacchung suynhuQctinhth~nva th€ ch{~anngukern,datinh(tcxu'ongkhap,cacb~nh ffiq.ntinh...Xua,nhungnguaiill rungthuongng~rnvai lat samd€ khongdn an u6ngmav~ncosuckhoedivaingayduong.Th~rnchi,vdinhungnguaigiaytu, L , 153 khis~plla doi,duejcnguoinhachong~msamd~dejiconchau(jxa v~g~pm~t. Nay,succhilidt;tngdeodaicuacacv~ndQngviendi~nkinhHanQu6c,Trung Qu6cmQtph~ndu<;1ccho Ia hQdadu<;1csa dl~ngcacIo<;linudcu6ngche'bie'ntit Nhan sam.Cac thanhvien cuadoandu hanhvii tn,INga (Lien xo cii) dii dung samtrongsu6tcuQcduhanhkh6nggian.Khaosattacdl.fngch6ngm~tmoivdi nhunghQIy tn1ccadem(jb~nhvi~nchotha"y:nguoidungNhansamcamtha"yit m~thdn,tinhcanhgiaccaDvanangdQnghdnso vdi nh6mkhongdungsam (FuiderS.) Ke'tquanghienCUlltittrudcdtnnaychotha"ycotinhquyIu~tv~v~tacdl.fng sinhhQccuacacdu<;1cli~uhQA.raliacea:tangh1c,ch6ngstress,tangkhanang sinhthichnghi,khangviem,giamdati,giai dQc,h6 tr<;1trongdi~utri IaudaimQt sO'b~nh(ti~uduong,timm<;lch.ungthu...)...Vi khongdu<;1ccoi Ia mQtthu6cd~c trt,Nhansamcom~trongkhanhi~ubaithu6cb6,sad\:mgsailgiaido<;lndi~utri ta"ncong,ho~ctrongcacb~nhID.<;lnti hnhamml.fCdichchuye'uIa nangdoth~ tr<;lngbi saynhu<;1c,d6cdth6tt;tcliy Iui b~nht~t.Ngaynay,clingvdi cactacdl.fng di~utq noi tren,Nhansamdu<;1ccoiIa mQtdu<;1cli~uco tacdl;lngantioxydant. CacnghienCUllsanglQcmoidaycuaTrungtamSamvaDu<;1cli~uTP HCM trentacdl.fngtangIt;1'c,h6ngstresstht;1'cnghi~m,dii clingcO'themnh~ndinhv~ tinhquylu~tsinhhQcnay.Khaosattren2mohlnhchuQtbdiki~tsucBrekhman (lg - 2g1kg)va stressn6ng(200mgJkg)chotha"y:co 25/34mftuth~hi~ntacdl.fng tangIt;1'c(76,5%mftuilia), trongdo18/34mftud<;ltynghlath6ngke;8/34mftuilia th6hi~ncatacdl.fngtangIt;1'cvaantistress(32%mftutha),chuye'uIa cacmftu du<;1cli~u thuQcchi Panax, Schejjlera,Acanthopanax,Polyscias,Macropanax, Aralia, Trevesia(phl.fIl.fc2). Ktt h<;1pvoi ktt quadinhtinhbangphudngphats~c kYlOpmong,cactacgiadiikh~ngdinhvaitrolienquailcuaSaponinvoicactac dl.fngsinhhQcdi6nhinhcuahQ:'-ThansamIa:28phando<;lnSaponinroanph~n 154 cua cac m~uco taGdl:mgtanglvc ci€u th6hic$ncacve'tco mall s~ctUongtVcac m~uci6ichlingcuasamTri€u Tien,SamVic$tNam,Binhlang [166]. TheoGongb6cuaKuongpD. 1989,hQpcha'"tM.R2 vah6nhQpSaponinroan ph~nchie'tur~ciiyPanaxviemamensisHaetGrushv.tuongtaGvoiCytochrom P-450t~ivi triproteinco trQngluQngphantu57va 54KDa, quadolamtang hamluQngCytochromP-450(160%),giamt6cdQphanlingoxyhoaAnilin(55% va44%),Amidopyrin(61%va49%);Dcche'g~nnhuhoanroanst;1'oxyhoaacid bee khongno (96%).B~cOic$(khanangantioxydantcua h6n hQpSaponin triterpenm~nhhondoncha'"tM.R2 [51],[52],[53].Tren invivo,Tam tha'"tco taG dl:mgantioxydant[132];SamLie;}xokhi dungchungvoi mQtsO'tanduQccialam thayd6itaGdl;mgcuachung[119]. Ne'uhQAraliaceaedamangtinhquylu~tv€ d~cdi6mtht;1'cv~t,thanhph~n hoahQc,taGdl:mgduQcly, lic$ude caytronghQnayco tinhquy lu~tv€ khanang camlingenzymchuy6nhoathuockhong? Phantichcacke'tquathunh~nt:Utht;1'cnghic$m,chungtoi co nh~nxet:4 m~u duQclic$ukhaosat(Nhansam.Binh lang,Tam tha'"t,Ngfi gia bi chanchim)d€u gaycamlingenzymMonooxygeilasetrenchuQtnh~tdng,th6hic$nquataed~ng lamtangt6cdQphanlinghydroxyhoa,rutng~nthaigianbanhuycuaAntipyrin, d6ngthaigiatangtrQngluQnggallehuQtnh~t.Tht;1'cnghic$mduQctie'nhanhtrong cungdi€u kic$nsongsongvoi 2h<;1pcha'"tcamling enzymdi6nhinhcoca'"utrUCva dQtinhkhie'tkhacnhaula Phenobarbitalvah6nhQpSaponinchie'tUSamVic$t Nam.Ke'tquatrinhbaytrongbang3.12chotha'"ythaigianbanhuyAntipyrincua cac10thli'la76,23- 87,50phut(giam23- 33%sovoi chling).B~thic$uqua38- 55%sovoi PhenBarbital(80mg/ kg)va63,4- 91% so voi Sam Vic$tflamkhi sli' d~ngcungmQtli€u 20gduQcli~ukho/ kg chuQt.Ke'tquabang3.13chotha'"yst;1' 155 ", gia tangtrQngh1Qngall chuQtcila410thii'tu12,5- 14,1%, tudngtVvai10chuQt u6ngSamVi<$tNam(15,32%)vaPhenobarbital(19,15%). Cac ke'tquaphftn3.3cia,chUngto rang4 mftuduQc1i<$utieubi~ucuahQ Araliaceaemachungtoi nghienc~"Uco d~cdi~mchungv~khanangearnung enzyrnchuy~nboa.Bay Ia cdsabandftucoth~nh~ndinhthemmQtmhquylu~t sinhhQcmaicilahQAraliaceae- quylu~tthamgia tudngtaGvai h<$enzym Monooxygenase,thongquadothJ hi<$ntaGd\:mg iai dQc,di~uboanQimoi. 3) Khdndnglingdlfngcila chi pMm K92: K92 g6m8vi thu6ctheeGongthUGcuabaithu6cc6truy~nB6Trung1chKhi. Nh:imml,lcGichthuGuQchftuhetho'.ltchfttanduQctrongdungmoikhongphan c1,1'cva dungmoiphanqtc, chUngtoi apdl,lngphudngphapchie'txuatngarnki<$t giamdftnGQc6nke'thQpvai phuungphapc6 truy~n- sacvainuac- d~duQch6n hQpcaolongc6n- nuac(KuongD.D.d~nghi) ChungtoiGaxacdinhti trQng.GQc6n,hamluQngSaponinloanph~ncilaK92 d~Himcdsalieuchu~nhoasanph~msailnay(phftn3.8.1).B~ki~mtratinhan loancuache'ph~m,chungtoichochuQtnhatu6ngK92lientl,lctrong1thi'ng,ke't qua.xetnghi<$mchothftyK92kh6nglamthayd6icactris6mau,chu'cnanggall, th~ncuachuQthingm<$m(phftn3.8.3).Bay la mQtrongcacdi~uki~ncftnthie't (theoquydinhcuaBQY te'Vi<$tflam)tru'ackill duamQtche'ph~mcongu6ng6c tVnmenVaGthii'ngm<$mlamsang. Khi thii'trennghi<$mphapAntipyrin,che'ph~mK92 dath~hi<$nlac d\:lllggia tangv~nt6cphanunghydroxyboa,rutnganthaigianbanbuyAntipyrincon 64%, giatang11,7%trQngluQngallchuQt.Tacdl,lngnaycuaK92tudngt1,1'nhu 2 G6ichungPhenobarbitalvaSamVi<$tNam.M~cdlihamluQngSaponinNhan samtrongche'ph~mK92nhohdn10lftn,nhungvftngayGuQchi<$uungtu'dngtV nhukhi sii'dl,lngNhansamdQcvi.Trongkill do,d 10chuQtu6ngh6nhQp7thanh 156 ph~nconl~icuab~liBTIK (K92khongNhansam)cothaigianbanbuy(bang 3.15)vatrQngluejnggall(3.16)tu'dngtv10chung(chuQtblnhthu'ang).Chungto lacd~ngcamungenzymcuafhephffmK92la docachejpch(tSaponintriterpen cuaNhansam. Di€u gl dat~onenhi~ulingtu'dngtva nhii'ngli€u luejngSaponinkhacnhau khaxanhu'v~y?Khi matrongthl1ctes11d~ngthu6cv6nconhii'ngquydinhch~t chev€ li€u luejng?!!D~tralai callhoinay,c~ntiept~cconhii'ngkhaosatlo~i trutrongtUdnglai.Theochungwi tienli~uthldaycoth6la lacd~ngtu'dngh6 cuacacthanhph~ntrongbitithu6cd~nangcaohi~uquadi€u ttimaDongy gQi la "tu'dngsa"- cacvi thu6ckhacnhau,ld1is11d~ngchungselamtanghi~u111c cuanhau.Ho~cclinggiathietmea19lu;~ndungthu6ccuaDongy 1:1l(y "khi" lamchinh- h~uhercacvi thuocc6truy€nco khoangli€u lu'ejngkharQng:4- 16g,8-20g...[129],[175].Ma Nhansamla mQtvi thu6cb6khi,khisad~ngdQcvi thu'ang1:1ng~m,ho:)chamd6gillla'yph~n"khi"cuavi thu6c. Khi s11d~ngchungvoi mQtsoduejcph~mtrencacmo hinhb~nh19thvc nghi~m,K921amtanglacdl,mgcilanhungc(a tnichoahQcr(t khacnhau: Voi Morphinli€u 5mg/ kg(nhanPhenanthrenvaPyridin),K92 lamtang lacd~ng iamdati1,461~n[145]. Voi Paracetamolli€u 300mg/ kg (dftnxu(t Anilin), K92 lamtangtaG d~ngh~s6t 5,5- 11,2lfuLtangtaGd~nggiamdati1,47lin, keGdaithai gianlacd~ng30phut. Voi Insulin li€u 1VI/kg (ca'utrUcpolypeptid),K92 lam tanglac d1,1Ilgh~ duangbuyer1,38- 1,51lh. Tac d~ngnay th~hi~nsail20phutvaduytrl trongtrangsu6tthaigiantheod6icuamohlnhgaytangdu'anghuyet.Lo sadl,mgK92chungvoiInsulindu'adu'angbuyertumUG400mg%trav€ gioih~nblnhthu'angsail40- 90phutsad~ngthuoc.T~ithaidi6m40va 157 60 phuts1,1'khacbit$tv~n6ngdQglucosetrangmallchuQtgiii'a2 10dung K92k€t hQpInsulinva10cmdungInsulinkhacbit$tco'1nghIath6ngke, chungtovaltraxuctaGcUaK92., D~cbit$tkhi ph6ihQpvoimQth6nhQpduQclit$u(bai thu6cNamh'J.duang huy€t), ch€ phim K92 clinglamthayd6i taGd\Ingh'J.duanghuy€t cuabai thu6c,mara tri€n vQngmoitrongph6ich€ nhflmnangcaohit$ul1!ccua thu6cY hQcc6truy~n.Cin ti€p t\ICkhaosatd€ xacdjnhtu'ongtaGcua K92d6iVOl.thanhph~naotrangbatth?6cg6m2duQclit$uKh6quavala Danay. Morphin,Paracetamolc1uQccongnh~nla nhii'nghQpchcftchuy€nhoaqua microsomeegall.K€t quatrongph~n3.5chothcfyK92cokhananglamtang taGd\:mgduQc1'1chuyenbi~trencachoachcftcoccfutrucphantakhacnhau: vangdon,vangeta,polypeptid.Do chuaco nhii'ngnghienCUllSailv~ham luQngho'J.tchcftv~nchuy€nquamangt€ baa,nenchungtoid~tgiathi€tday lakhananghinhthanhcacchathoahQctronggallcuaK92. NghienCUllkha nangcarnlingenzymd€ iiai dQccuaK92chungtoinh~n thcfy: TrenchuQtnh:ltbi chi€uCosoroanthan(1i~uSOy),cacchisO'huy6thQc: h6ng c~u,ti€u c~u,b'J.chdu beltdati giam ngay sail khi chi€u X'J.1 ngay va khongt1!h6iph\Icsail28ngaytheedol.Trangdo,sO'luQngti€u c~ugiamro nhcft,sailchi€u X'J.3 - 28ngaychi cankhoang37- 46%so voi trUockhi chi€u X'J.va so VOlchuQtblnhthuang.s6 luQngb'J.chc~ucfinggiamm'J.nh trongkhoang3 - 14ngaysailchi€u X'J.,can khoang25 - 60%.K€t quath1!c nghit$mnayphuhQpVOlGongb6cuaNguy~nXuanPhachvacQngs1,1'v~anh huangcuaphongX'J.trenthanhph~nhuy€t du cuachuQtnh:lt[156].0 10 chuQtduQcdi~utri bflngK92 s6 1uQngh6ngc~u,b'J.chc~u,ti€u du cfing 158 gram,nhungba:td~uh6iphl,lcsail7 ngayva co khuynhhuangtrdv~blnh thuangsail28ngaydi~utrioD~cbi<$t,s\fkhacbi<$tv~t6cdQgramti<5uc~u cua16chuQtu6ngK92va16kh6ngdi~utrinit co y nghla:tt;!ithaidi<5mti<5u c~ugrammt;!nhnh1tdophongxt;!thlK92lt;!icolacd\!ngr6r<$tnh1t. Khi khaosatlacd\!nggayngucuaBarbitaltrenchuQtnhi~mxt;!,chungt6i th1ythaigianngucuachuQtang2,25- 3,9l~nso vai chuQtblnhthuang trongclingdi~uki<$n.Trangkhido,thaigranngucua16chuQtduQcdi~utri b~ngK92 vaSVN It;!itU'ongtV16chuQtkh6ngbi chie'uxt;!.Cac thu6cngulot;!i Barbituricchuy~nhoa qua microsomegall, duOianh huang cua phongxt;!, chUGnanggallsuygram,lamchokhanangchuy<5nhoathu6ccuagallclingbi ?nhhuang.Khi h<$enzymchuy~nhoatt;!igallkh6nglamtronnhi<$mV\!,thl Barbiturichill giutrongcoth~lauhonblnhthuang,ke'tquaIa thaigianlac dl,lngcuathu6cnguBarbituricbikeodaihonblnhthuang.Tren16chuQtchie'u xt;!va di~utri b~ngK92,giacnguBarbituricchi bi keodai 1,8l~ntt;!ithai di<5m10ngaysailchie'uxt;!,chungtotrongkhoangthaigrannayh<$enzym chuy<5nhoaconchinanhhudngcuaphongXt;!.Nhunga nhungthaidi~msail, anhhuangcuaphongxt;!lIengi1cnguBarbiturich~unhukh6ngconQua.Ne'u- ke'thQpthai granngu Barbiturricvai ke'tquahuye'thQCthl co nhi~utuong hQp:sail 14ngay,noi chungcactri s6 huye'thQcd~ugia tangco y nghlaso VOl16kh6ngdi~utri,nh1tIII s6luQngti<5uc~uluGnay dfftrdv6 giai ht;!nblnh thuang. Cac th\fcnghi<$mph~n3.3,3.4va 3.5cho th1yhQpch1tSaponincuacac cay trong hQ Nhan sam va cua che'ph:fmK92 dff tuong lac VOlenzym Hydroxylase,quadocamungh<$enzymnay,lamtangt6cdQchuy~nhoach1t. It;!,trongdocophongxt;!vaBarbituric,quado,lamgramvam1tdQctfnhcua chung. 159 Dt!aVaGcacsoli<$uthudu'<;1Ctuthvcnghi<$mtrongphftn3.6.1,chUngtai co th€ kh~ngGinntaGdl;lngbaav<$phongx~GuaK92 trencact6nthu'dnghuye't hqcvachuGnangchuy€nh~acuaht$enzymgall. ChuGnangho~tdQngcuagall du'<;1cdanhgia dva VaGcaechuenang,. chuy€n hoa (glucid,lipid...)va cac roi lo~nenzymdo t6n thu'dngt6 chue. SGPT (Serumglutamicpyruvictransaminase)haycongQila ALAT (Alanin aminotransferase)khutnichuye'utrongnguyensinhchit te'baagall,khico hi<$ntu'<;1ngtieuhuyte'baagalltill enzymnaytangcaDtrongmati.TrenchUQt gaydQcgallb~ngTetracloruacarbon(CC14),hamlu'<;1ngGPT huye'thanhtang gip 2,1-2,6 Iftnchungtocohi<$ntu'<;1ngfillYho~ite'baanhumagallvat6n thu'dngallv~ncontie'pdi~nde'n gayrhead5icuoieuathinghi<$m(ngaythu 7)(bang3.27).vdi16chuNau'<;1Cdi6utrib~ngK92,GPT tangit varIav6gidi h~nblnhthu'ongsau7ngay,chungtohi<$ntuQnghuyho~ite'baagallill giam sovdi 16gaydQckhangdi6utrio Ban thanTetracloruaearbonkhangco dQclinn,ma sanph~mchuy€nhoa cuanomdicodQctinh.TaedQng ayho~itagallcuaTetracloruacarbondu'<Jc giaithiGhquadayphanungphongthiGhgoctVdosauday: . CacgoetVdodu'<JcphongthiGhrheadayphanungtrenla taGnhangayt6n thu'dngnhumagall,s11giatangenzymchuy€namin(GPT)huye'tthanhlamQt trongcaediu hi<$uchothiy mUGdQt6nthu'dngall. Ham lu'<;1ngCytochromPA50 khi tangse lam giamlien ke'tgiuaCC14va CytochromP-450d€ nhanhchongciaothaiCC14ra ngoai[51],[52],[53]. CC14* -7 * cl*CC13 + CC13 * -7 * cl*CC12 + CCh * -7 ccl* + Cl* 160 Cac chit camlingh<%enzymMonooxygenaselamtangsinhh<%nayvaqua do thucdffyquatrlnhloC;!ig6ctVdo cl*, hi<%nnaynguoita thuonggQila mc dl,mgantioxydant.K€t quathltcnghi<%mcua-chungtoi rit phil h<Jpvdinhung nghiencU'uv~lac dl;mgantioxydantcuacaccay tronghQAraliaceaedacong b6trongcactaili<%ukhac[51],[52],[53],[76],[86]. f)~clingc6nh~ndinhv~khananggiaidQccuah<Jpcha'tK92,chUngtoi th6ngke ty 1<%chuQtch€t trongnhomchuQtdii gaydatib~ngacidAceticu6ng Paracetamol.K€t qua cho thiy: s6 chuQtch€t sau tha nghi<%mla 13/18 (72,22%),trongkhi do,n€u chochuQtu6ngthemK92, tmbell cC;!nhkhanang gia tang lac dl:mggiam daticua Paracetamol,trongyang 6 ngay sau thi nghi<%mkhongco chuQtchet(bang3.26).Giai thfchv~hi<%nt1i<JngchuQtch€t rai racsauthinghi~m,chungr6ichorangdayla dotudnglac giuaacidAcetic vdi Paracetamol,anhhuangdenkhanangAcetyl boa.Tha nghi<%mtrenchuQt nh~tcho thiy t€ baa th~nkha Acetyl cua Paracetamolchuy~nthanhp- aminophenol(mQtchitdQcvdith~n)dochuy~nhoathanhNAPQI [162].Sau do,chlicaminb~cnhit nayselienh<JpvdiacidAcetictc;!osanphffmaceto- h<Jp,it tantronglipid.d€ thaitrUquath~nvaquam~tvahetdQC.K92lachit camlingenzymchuy~nboa,thucdffyquatrlnhAcetylboa,kh~cphlJ,cdu<Jc nhu<Jcdi~mcua Paracetamol,nhodo nen giamtY l~ chuQtch6tsauthf nghi<%mdodQctinhph6ihQpcuaParacetamolvdi acidAcetictrenth~nva gall. Cackhaosatv~anhhuangcuaK92d6ivdicaclacnhan:phongxc;!,CC4, Paracetamoldii chungminhthemffiQtung dlJ,ngcua h<Jpchit Saponin triterpen,dola tacd~ng iaidQc. 161 Chungt6iclingda:khaosatanhhuangcilacacSaponinNhansamd6ivoi enzymchuy~nh6athongquatacdl;lngduQc19chuyenbi~tcila Cadellva Morphintrenmohlnhgay,hovagaydatitht!cnghi~m. CadeinvaMorphinla2 alkaloidthu6cphit$n,c6ciu tnicg:lngi6ngnhau, chikhacmQtnh6mchlicd carbonsO'3 (Codeinla nh6m metyl,Marphinla nh6m-OR phenol),chinhst!khacbi~tv6ciu trucnaymataedl;lngduQc19 chilyS'ucilachungkhacnhau:Codeingiamhom~nh,Morphinla mQthu6c giamdatikham~nh.Rai alkaloidnayd6uchuy~nh6aquagall,dangthai CodeinclingduQch~enzymgallchuy~nh6athanhMorphin.Trangdi6uki~n binhthuang,10%Cad~inbi O-demetyld~thanhMorphintrongco th~[136]. Tac giaNguy~nTr:ln GiangHuong-1997da:ling dl;lngd~~ctinh nayd~khao satcochS'taGdQngcilaArtesunatrenenzymchuy~nh6a [155].Khi ki~mITa mohinhvoi chit d6i chungPhenobarbital,chungtoi tha'yr~ngtrenchuQt duQcearnlingb~ngPhenobarbital,taGdl;lngucchS'conhocilaCadellgiam 25,83%,taGdl;lngtic chS'condatiqu~nbl;lngcila Morphin giam56,44%.KS't quanay tu'onghQpvoi 19thuyS'tv6 taGdl;lngcila chit ho~thoa enzymkinh di~n:Phenobarbitalam tangt6cdQchuy~nboa, tangthai tnI, quad6giam taGdl;lngcilaMorphinva Cadein. TiS'nhanhthanghi~mvoiK92,kS'tquathuduQcclingtheechi6uhuang tu'ongt1!: Voi Cadein:taGdl;lnguc chS'ho giam20,85%,taGdl;lnglie chS'dati tang 190%.Di6u nayclIo thiy cohon 10%CodeinduQcoxy hoaO-demetyld~ chuy~nthanhMorphintrongcoth~,dodokhanangticchS'hogiam,kha nangucchS'datitang[142]. Voi Marphin:taGdl;lngticchS'dati.chI giamkhoang9,96%.Trangcdth~ s6ng,Morphinbi chuy~nh6athongquaqua trinhN-demetylva glucura 162 h<jpd mierosomeeegalld<iehoMorphin-3-monoglueuronidma'tho~ttinh va Morphin-6-monoglucuronidv~ncon tae dl;lng[136], [155].KGt qua th1!enghit$mehoth1ycokhanangK92earnunglamtangsinhenzymxue taephanunglienh<jp,tangt~osanphffmMorphin-6-monoglueuronid,VI v~ymamedl;lng iamdaticuaMorphinchigiamehutit (hlnh3.36)[142]. CjtP-450. demetyl CH3 I N / OH Codein Morphin I ~ GlucuronidGlucuronid OH M orphi n-3 -m onoglu cu ran id Morphin-6-m 0noglucuTonid IDnh 3.36: Chuyinh6acuaCodein vaMorphintrongc(]thi £)~chungminhvaitrokfchhQatenzymcuaSaponinNhansamtrongchG phffmK92,chungtoitiGnhanhkhaosattu'ongtaccuaCodeinvaMorphinvdi K92, Nhansam,K92 khongNhansamtrenmo hlnhgay datibangacid . 163 Acetic.K{tquath1,icnghi~mchoth!ys6candaticua16chuQtkh6nggaycam lingenzymva16sii'd\mgK92kh6ngNhan~amtu'angduangMail, cost!khae bi~tdangk~vdi so'candaueua16chuQtearnlingb~ngK92vaNhftnsam. Trongdo,Codeingiatang23%tacd~nggiamdati,conMorphin1~ibigiam 18%tacd~ng. Tht!cnghi~mnay gapphftnclingco'nh~ndinhv€ khanangDehho~t enzymehuy~nhoacuathanhphftnSaponincuaNhansamtrongehe'ph~m K92,mynhien,d~lamsangtov!n d€ naye.1nphaidinhluQnghamluQng Codein,Morphinva caedclnch!teuachungtrongcoth~.Chungt6isetie'p t~cnghiencUuSailhall. Khi sos:inhanhhudngcuaPhenobarbitalvaK92trentaed~ng iamdati cuaCodein.,chungtoi th!yPhenobarbitallam giamtacd~ngcuaCodein, trongkhi l~iK92 lamtangmcd~ngnaycuaCodein.f)~giai thichs1;1'trai nguQcnay,chungtoinghIde'nkhanangtu'angtaccuacacthanhph.1nconl~i trongK92vdiSaponinNhansamvagiuachungvdiMail. Trongcaenghien CUutie'pthea,c.1ntachriengtUngthanhph.1nduQcli~ud~tlmhi~um6itu'ang taccuachung. Ke'tquanghiencoov€ taed~ngiamdaucuaMorphintrongbang3.26va 3.40tho~tnhillco ve nguQenhau:d bang3.26s6candaucua10ehuQtsii', d~ngd6ngthaiMorphinvaK92it hankhi chi dungMorphin[145];cond bang3.31va3.32thls6lftnqu~nb~ngcuaehuQtgaycamlingb~ngK92t~i nhi€u han10chidungMorphin[145].St!khacnhaunaycoIe tadothayd6i cachsii'd~ngcuaK92 trenmohlnh.Khi co di€u ki~ndinhluQngMorphin, Codeincungcacsanph~mchuy~nhoacuachungthlv!nd€ naysesangto. Trangdi€u ki~nhip thublnhthuang,chi co 1%li€u dungMorphinqua duQchangraGth.1nkinhtrungliang,giinvdi cacreceptord~chi~ud~gay J 164 ho~tinhgiamdati[136].Vi ehuacodi~ukic$nxacdinhcaesanph5mehuy~n hoacuaMorphin,lienchungtoigiathuy€tding:khisii'd~ngmQtl~nMorphin clinglucvdiK92,Saponin.Nhansamlamtangt6cdQv~nchuy~nMorphin quahangraGth~nkinhtrungudng,vi v~yconhi~uhdn1%Mprphing~nk€t vdi receptord~chic$u,nhadomaho~tIt!egiamdatigiatang.CankhiK92 du'<;1esii'dl:mgtru'delien ti€p trong3 ngay,SaponinNhansamdongvaitra tangsinhisoformenzymchuy~nboa,lienlamtangnguonggiamdati,dftnd€n lamgiamtacd~nguech€ daticuaMorphin.l:)i~un~yphuh<;1pvoi thl,tct€: nhii'ngnguainghic$nMorphin£huangphaitangli€u d~dapungnhudu gay earngiacsangkhoai. K€t qua£ht!cnghic$mdachothclyquatht!cco st!khacbic$tv~ho~tinh giamdatieuaMorphinkhithayd6ieachsii'd~ngK92.ChothclythemmQtkha nangungdl;lngnii'acuaSaponinNhansamtrangvai tra earnungenzym chuy~nhoala: co th~di~uehinhdu'<;1ctaed~ngcuathu6etheoymuon.N€u mu6ntangtacdl;lnggiamdau.d6ngthaigiamkhananggay nghic$ndolu<;1ng IOnMorphint6ndQngngoairebaa(99%)thi lien sa d~ngcling lucMorphin (li~unho-hdn)voiK92. Khi sli'dl;lngMorphindaingay,d~giambotdQc-tInh- dost!tichIllY theoehuky "ruQtgan"coth~chobc$nhnhanu6ngK92 lien~e. Nho khanangcamungenzym,ch€ ph5mK92 sedongvai traquantrQng trongchudngtrinhqu6cgiaphangch6ngmatuynhotaed~ngc~tedn,h6i ph~csuekhoe,vagiamkhanangtainghic$n[142]. Toml~i,khanangungdl,lIlgcuaSaponinNhansamt~ptrungchuyellvao 2 linh vt!csail: Thayd6iho~tIt!ceuathuoedungchungtheeymu6ncuanguoith~ythu6c b~ngeachxuctaccacphanungoxykhii'trongquatrinhchuy~nhoathu6c ho~ctangcuongv?nchuyenthu6cquamango 165 Giam ho<,1ttfnhva 10<,1icaccha'tdQcb~ngcachkichho<,1tmQts6 phanling cQngh<Jptrongcoth6. Tuy Saponintrongch6phfunK92 la cuaNhansam,nhungchungtoi dii xacdinhtmhquylu~tsinhhQccuaSaponintronghQAraliaceae,nennhung lingdl:mgtrensecoph<,1mvi lIngdvngrQngdi bon,d~cbi~tla co th6t~n dvngnhungdu<Jcli~uclinghQd~Id6m,d~tr6nghonNhansamd6t<,10ngu6n nguyenli~uvah<,1giathanhsanph.1m,nhu:Binh lang,Ngii giabl.... 4)sa d1:lngif thuyttearnzlngenzymdi phanrichvai fro cuaNhansamtrongbili thuoccdphl1angBd Trungich Kili: Khi nghienCUutIchh<JpDongTay y ta tha'yY hQcc6truyenchill anhhudng SaDsaccualy lu~ntri6thQcphudngBong. Cac hQcthuy6tamduong,ngiihanh, t<,1ngtu<Jng,kinh l<,1c,thuyboa...chiph6i roandi~n,tu nguyennhanb~nhsinh, phuongphapch.1ndoan,pheptilc tIt b~nhd6n cach ca'ut<,10nQi dungphuong thu6c,ch6bi6nthu6c,phan10<,1ithu6c. Phuongthu6cY hQcc6 truy€n it khi chi co 1 vi thu6c,ma thuangbaag6m nmeuvi thu6c,m6idu<Jcli~usedamnh~nmQthaynhieuvaitrakhacnhautrong tUngphuongthu6c.Chinhvi the.nenkhi sosanhvoi tandu<Jcthi1tudi6md~c tningnha'tcuaphuongthu6cyhyec6truyen13.tmhdad<,1ng,phlih<JpvoitUngca th6,tunggiaido<,1ndi~nti6ncuab~nh,d6ngthail<,1iit dQch<,1i. N6u xacdinhvai tracuacaevi thu6crheaQuan,Thftn,Ta, Sli theoquail di6mc6truyen(phftn1.5),tmkhaini~mtUonglac thu6ccuay hQcc6truyenco m6ilien quailnhu'th6naovoihi~ntu<Jngcamlingenzymchuy6nboacuasinh hQchi~nd<,1i? 166 Gi6ngnhu'y hQcc6truy~n.hi~uquacuatu'dngtacthu6chi~ndg.isegayra cactacdl;lngkhonghofmroanla t6ngcuaphepcQng:1cQngvdi 1khongphai bftng2,maco th61On.hdn2nitnhi~u,clingcokhi 19.ibftngO. Sl;i'camungenzymchuy6nhaathu6cse lamgiamthaigianbanphan.huycua thu6c,quadolamthayd6itacd1p1gvadQctinhcuathu6c.TrongmQtbaithu6c, caccha"tcamungenzymchuy~nboathu'angthlkhongth6la Quanmacoth61a Th~n,hayTa,haySu Qualy lu~ntu'dngmcthu6c uay'hQcB6ngphu'dng.thlh<lpcha'tSaponincua Nhansamtrangche'ph~mK92cos1;1'tu dngd6ngkichho~tenzymchuy6nboa,do ciamagayracaetacdQng: Giamthaigianbanphanhu~rAntipyrin,co khanangNhansamdamnhi~m vaitraSu Khi sadl;lngd6ngthaivdiParacetamol,Insulin,Morphindi!lamgiatangtac dl;lngd~ctricuacacdu'Qcphimnay,Nhansamcoth6dongvaitraTh~n. Khi sadl;lngtru'dc3ngay,Nhansamlamtangt6cdQchuy6nboaCadellva Morphin,dodolamgiammcdl;lngd~ctricuathu6cnguyenthuy,theoDongy tillday1avaitracuasa. TrenchUQtnhi6mdQcCC4,phongXg.:NhansamcotacdlJnggiaidQc,mall chongh6iphl;lCcacchisO'huye'thQc,sinhboa,sinhly cuasucv~thanghi~m, dayclingIamQtnhi~mVl;leuasa. Giamtll~ehuQtche'tdotu'dngtaccuaParacetamolvdi acidAcetic,mcdl;lng naychotha'y:Nhansamcoth~lamnhi~mVl;lcuasa. Ne'ud6ichie'uvdiphu'dngphapxacdinhvaitracuacacvi thu6ctheoyhQcc6 truy~nthlSaponincuaNhansammytungtru'anghQpCl;lth6,co nhi~mVl;lcua Th~n(h6trQ,tangtacdl:mgcuathu6cdungchung);ho~ccuaSu(d§:nthUDC,giai quye'tacdl:mgphl,l,boahoansl1manhli~teuadQceha't). 167 Vic%cxacdinhvaitracamlingenzymcuaNhansamtrongch€ phc1mK92,da: morQngph~mvi ungd\,mgcuaNhansamnoiriengvabaiBTIK noichung: Nhansamkh6ngnhungla1:h~n,maclingcoth~dongvaitracua511. Bai BTIK ngoaitacd\lngc6trUy€ncancoth~dunglamthu6cgiclidQc,di€u chinhtacd~ngcuacacduqcphc1md~ctrikhidungchungrheachi€u huangco lqi chovic%cdi€u tri [142].

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf6.pdf
  • pdf0.pdf
  • pdf1.pdf
  • pdf10.pdf
  • pdf11.pdf
  • pdf2.pdf
  • pdf3.pdf
  • pdf4.pdf
  • pdf5.pdf
  • pdf7.pdf
  • pdf8.pdf
  • pdf9.pdf
Tài liệu liên quan