Luận văn Cải cách hệ thống ngân hàng thương mại Trung Quốc và những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

mục lục Trang Lời mở đầu 1 Chương I: Cải cách hệ thống ngân hàng thương mại Trung Quốc 1 I. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của hệ thống NHTMTQ 1 II. Nghiên cứu mô hình cải cách của hệ thống NHTMTQ 5 1. Đối với các NHTMQD và các NHTMCP 5 1.1. Hiện trạng của các NHTMQD và các LHTMCT 5 1.1.1. Nhưng nguồn vốn không tốt khó có thể được xoá sổ trong một thời gian ngắn 7 1.1.2. Khó khăn trong việc cắt giảm nhân viên 9 1.1.3. Chất lượng tài sản kém, tỷ lệ an vốn cũng thấp 9 1.1.4. Khó loại bỏ tận gốc sự can thiệp hành chính, các NHTMCP đang ở trong thế bị cạnh tranh không lành mạnh 11 1.1.5. Hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp thấp 12 1.1.6. Điểm mạng của các NHTMQD khó tinh giảm , các NHTMCP chịu nhiều trói buộc 14 1.1.7. Thiếu kinh nghiệm cạnh tranh quốc tế 15 1.2. Những cải cách về chiều sâu của các NHTMQD và NHTMCP 15 1.2.1. Xử lý cấp bách nợ xấu 16 1.2.2. Tăng cường quản lý nội bộ, tuân theo cơ chế vận hành hiện đại 18 1.2.3. Dung hòa mối quan hệ giữa chính quyền và ngân hàng, ngân hàng và các doanh nghiệp 20 1.2.4. Nâng cao trình độ quản lý và dịch vụ tín dụng 21 1.2.5. Xây dựng chiến lược kinh doanh thị trường 24 1.2.5.1. Xây dựng cơ chế điều tra khảo sát thị trường 25 1.2.5.2. Lấy khách hàng làm trung tâm, lấy nghiệp vụ trung gian làm trọng điểm 26 1.2.6. Phát triển nghiệp vụ trung gian 28 1.2.6.1. Tính tất yếu của việc mở rộng nghiệp vụ trung gian 28 1.2.6.2. Các biện pháp phát triển nghiệp vụ trung gian 29 1.2.7. Phát triển quốc tế hoá nghiệp vụ 30 1.2.7.1. Tính tất yếu của việc quốc tế hoá nghiệp vụ 30 1.2.7.2. Chiến lược quốc tế hoá nghiệp vụ 31 1.2.8. Xây dựng chiến lược phát triển điện tử hoá 33 1.2.8.1. Xây dựng mạng liên lạc với ngân hàng nhân dân, thực hiện kết nối việc nhận tiền gửi và trả tiền thông nhau trong cả nước 33 1.2.8.2. Xây dựng mạng lưới thanh toán điện tử trong cả nước 34 1.2.8.3. Từng bước xây dựng hệ thống mạng lưới dịch vụ khách hàng tổng hợp 34 1.2.8.4. Hoàn thiện mạng thông tin quản lý nội bộ 35 1.2.8.5. Từng bước xây dựng mạng lưới nghiệp vụ quốc tế 35 1.2.8.6. Căn cứ vào tình hình tiền vốn, từng bước xây dựng hệ thống ngân hàng thương mại 36 2. Đối với các NHTM có vốn đầu tư nước ngoài 36 2.1. Khái quát tình hình phát triển của các ngân hàng có vốn ĐTNN 36 2.2. Chiến lược mở cửa cho các ngân hàng có vốn ĐTNN 38 III. Những bài học kinh nghiệm rút ra từ cải cách hệ thống NHTMTQ 40 1. Về cơ cấu lại tổ chức 41 2. Về cơ chế vận hành 41 3. Về cơ cấu lại tài chính 42 4. Về cơ cấu lại hoạt động ngân hàng 44 Chương II: Thực trạng hệ thống NHTM VN 47 I. Khái quát về hệ thống NHTM VN hiện nay 47 II. Hiện trạng của các NHTM VN trong bối cảnh hiện nay 48 1. Những thành tựu, kết quả đạt được 48 2. Những mặt còn hạn chế 53 2.1. Cơ chế quản lý và cấu trúc hệ thống còn nhiều bất cập 54 2.2. Năng lực tài chinh yếu kém quy mô vốn còn nhỏ hẹp 56 2.3. Nhu cầu cấp bách về việc giải quyết nợ xấu 58 2.4. Những bất ổn trong cơ cấu tiền tệ trước biến động về lãi xuất và tỷ giá 60 2.5. Các loại hình kinh doanh và dịch vụ còn nghèo nàn 62 2.6. Hệ thống kế toán chưa phù hợp với thông lệ quốc tế 66 2.7. Công nghệ còn lạc hậu 68 2.8. Trình độ đội ngũ lao động còn nhiều bất cập 68 2.9. Mức độ mở cửa, hội nhập còn hạn chế 69 Chương III: Các giải pháp nhằm cải cách hệ thống NHTM VN với các bài học đúc kết từ kinh nghiệm Trung Quốc 71 I. Xây dựng chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế về ngân hàng 71 1. Chiến lược phát triển của ngành NHVN đến năm 2010 71 1.1. Quan điểm xây dựng chiến lược tổng thể phát triển ngành ngân hàng Việt Nam 71 1.2. Mục tiêu tổng quát của chiến lược tổng thể phát triển ngành NHTM VN 72 2. Chiến lược hội nhập quốc tế của ngành ngân hàng 73 2.1 Quan điểm chiến lược về hội nhập kinh tế quốc tế ngành ngân hàng 73 2.2. Nội dung hội nhập 74 2.3. Lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế của ngành NHVN 75 II. Các giải pháp nhằm cải cách hệ thống NHTM VN 77 1. Cải cách khuôn khổ pháp lý về hoạt động ngân hàng 77 2. Cơ cấu lại tổ chức 78 3. Cơ cấu lại tài chính 80 3.1. Mở rộng qui mô vốn, đảm bảo an toàn về vốn 80 3.2. Các biện pháp giải quyết nợ xấu 82 3.3. Giải pháp cân đối tỷ giá - lãi suất - cơ cấu tiền tệ 85 4. Cơ cấu lại hoạt động ngân hàng 86 4.1. Đa dạng hoá các nghiệp vụ kinh doanh 86 4.1.1. Huy động vốn 86 4.1.2. Tín dụng 88 4.1.3. Kinh doanh trên thị trường ngoại hối 90 4.1.4. Kinh doanh trên thị trường mở 93 4.2. Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ 94 4.3. Nâng cao năng lực quản trị, điều hành 97 5. Những giải pháp cho quá trình hội nhập quốc tế của các NHTM 98 Kết luận 101 Phụ lục 102 Tài liệu tham khảo 104 Lời mở đầu Trong bối cảnh tiến trình khu vực hoá và toàn cầu hoá nền kinh tế đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh với nhiều hình thức khác nhau, không thể có một quốc gia nào tự tách mình ra khỏi tiến trình chung đó. Nền kinh tế nước ta có khoảng thời gian 15 năm chuyển sang nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN và đã thu được những thành tựu to lớn trên nhiều mặt. Ngành ngân hàng Việt Nam mà đặc biệt là hệ thống Ngân hàng Thương mại Việt Nam trong bối cảnh đó, đã tiếp cận khá nhanh với các hình thức kinh doanh hiện đại, đã được củng cố chấn chỉnh, đang trong quá trình hoàn thiện và phát triển. Tuy nhiên cũng còn không ít khó khăn, tồn tại, yếu kém cần phải tiếp tục chấn chỉnh, củng cố và cơ cấu lại. Cùng chung một nền tảng của chế độ kinh tế, Việt Nam và Trung Quốc có nhiều nét tương đồng trong công cuộc cải cách nền kinh tế nói chung và cải cách hệ thống ngân hàng thương mại nói riêng. Cuộc chuyển đổi ở cả hai nước đều đặt ra những vấn đề nan giải giống nhau, đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng. Trong lĩnh vực này, tuy cả hai nước đã đạt được một bước tiến khá dài và đã có những cố gắng đáng kể để đi kịp với những bước chuyển đổi chung, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề nan giải mà cả hai nước phải tiếp tục giải quyết, trong đó những kinh nghiệm của Trung Quốc có thể trở thành bài học quý báu cho Việt Nam. Từ những nghiên cứu của bản thân về hệ thống Ngân hàng Thương mại Trung Quốc, về những biện pháp cải cách mà các Ngân hàng Thương mại Trung Quốc đang làm, trên cơ sở tìm hiểu và phân tích hệ thống Ngân hàng Thương mại Việt Nam, em xin đưa ra những bài học kinh nghiệm quý báu mà Việt Nam có thể tham khảo được từ Trung Quốc nhằm góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc cải cách của hệ thống Ngân hàng Thương mại Việt Nam, nhằm phát triển các Ngân hàng Thương mại Việt Nam trở thành những Ngân hàng Thương mại đích thực trong cơ chế thị trường có khả năng cạnh tranh và hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới.

doc112 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1487 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Cải cách hệ thống ngân hàng thương mại Trung Quốc và những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
+ Lé tr×nh cam kÕt ®èi víi khu vùc ng©n hµng tõ nay ®Õn n¨m 2010 nh­ c¸c cam kÕt trong hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®ang ®­îc NHNN chñ ®éng thùc hiÖn nghiªm chØnh; kh«ng h¹n chÕ c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam (huy ®éng VND, ph¹m vi ho¹t ®éng, dÞch vô ng©n hµng, mua cæ phÇn ViÖt Nam); cho phÐp c¸c ng©n hµng niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ dÔ dµng tham gia vµo khu vùc ng©n hµng. HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ho¹t ®éng b×nh ®¼ng víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®¶m b¶o hiÖu qu¶, an toµn, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn vµ thanh to¸n chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ®· cã vai trß nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc vµ quèc tÕ. II. C¸c gi¶i ph¸p nh»m c¶i c¸ch hÖ thèng NHTM ViÖt Nam ViÖt Nam vµ Trung Quèc ®Òu tiÕn hµnh c¶i c¸ch vµ ®æi míi ®Êt n­íc trªn c¬ së cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ x· héi cã nguån gèc tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. NÒn kinh tÕ cña Trung Quèc vµ ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n còng gièng nh­ tÊt c¶ nh÷ng nÒn kinh tÕ cña hÖ thèng nµy, tr­íc hÕt lµ vÒ c¬ cÊu së h÷u, c¸ch thøc tæ chøc vµ vËn hµnh toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Do ®ã, ®ßi hái ph¶i cã mét cuéc c¶i c¸ch toµn diÖn vµ triÖt ®Ó mang tÝnh hÖ thèng, ®Æc biÖt, trong lÜnh vùc ng©n hµng- mét lÜnh vùc mµ c¶ hai n­íc ®Òu bÞ ®¸nh gi¸ lµ tr× trÖ vµ kÐm ph¸t triÓn. Tr­íc t×nh h×nh Êy, Trung Quèc ®· nç lùc c¶i c¸ch toµn diÖn hÖ thèng ng©n hµng cña m×nh vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh t­u ®¸ng kÓ. Tõ nh÷ng kinh nghiÖm cña Trung Quèc- mét ®Êt n­íc cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam, vËn dông vµo hoµn c¶nh thùc tÕ cña n­íc m×nh, ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶i c¸ch, ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng nh»m ®­a hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. 1. C¶i c¸ch khu«n khæ ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa héi nhËp, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, ng©n hµng, hÖ thèng ph¸p luËt ®ßi hái ph¶i râ rµng minh b¹ch vµ cã tÝnh thùc thi cao. Theo nguyªn t¾c ®ã, Ng©n hµng Nhµ n­íc (NHNN) ®· ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc x¸c lËp mét m«i tr­êng, khu«n khæ ph¸p lý râ rµng, cã hiÖu lùc còng nh­ phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. Trong ®ã nguyªn t¾c lµ ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, ®¶m b¶o m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng…Cô thÓ lµ: - Hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ LuËt söa ®æi LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®ang chê phª duyÖt; hoµn thiÖn v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chèng röa tiÒn… - C¸c v¨n b¶n cña Thèng ®èc NHNN ®· ®­îc ban hµnh nh»m x¸c lËp m«i tr­êng kinh doanh ng©n hµng b×nh ®¼ng h¬n gi÷a c¸c ng©n hµng, ®¶m b¶o sù ®éc lËp trong ho¹t ®éng kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt: Tù quyÕt ®Þnh l·i suÊt vµ møc ®é rñi ro ®èi víi kh¸ch hµng (c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn- QuyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§-NHNN); tù quyÕt vÒ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay (NghÞ ®Þnh 85/2002/N§-CP) - Mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng nh­: NghÞ ®Þnh 05/2001/CP söa ®æi, bæ sung NghÞ ®Þnh 63 vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi; NghÞ ®Þnh 16/2001/CP vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty thuª tµi chÝnh; NghÞ ®Þnh 64/2001/CP vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n; NghÞ ®Þnh 85/2002/CP bæ sung cho NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay… - NHNN ®· x©y dùng mét sè dù th¶o v¨n b¶n ph¸p quy míi nh»m ®iÒu chØnh nh÷ng nghiÖp vô míi ph¸t sinh nh­ nghiÖp vô m«i giíi tiÒn tÖ, thanh to¸n bï trõ; ®iÒu chØnh, söa ®æi mét sè v¨n b¶n ph¸p quy nh­ Quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng, ®iÒu lÖ mÉu vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng liªn doanh, quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi ®èi víi ®Çu t­ chøng kho¸n, thùc hiÖn chuyÓn Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo thµnh Ng©n hµng chÝnh s¸ch… - §iÒu chØnh mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt cho phï hîp víi c¸c cam kÕt quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü, NHNN ®· tiÕn hµnh rµ so¸t c¸c v¨n b¶n, ®èi chiÕu víi néi dung ký kÕt, ®­a vµo kÕ ho¹ch söa ®æi, bæ sung nh»m thùc thi HiÖp ®Þnh theo ®óng lé tr×nh cam kÕt. 2. C¬ cÊu l¹i tæ chøc ViÖc c¬ cÊu l¹i tæ chøc ®­îc thùc hiÖn theo h­íng t¸ch hoµn toµn c¸c ho¹t ®éng cho vay theo chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ra khái ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM th«ng qua viÖc thµnh lËp mét sè ng©n hµng chÝnh s¸ch ®Ó c¸c NHTM chñ ®éng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng kinh doanh theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng. N©ng cao quyÒn tù quyÕt, tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm kinh doanh cña c¸c NHTM, gi¶m thiÓu bao cÊp vµ b¶o hé trong hÖ thèng ng©n hµng. §Çu n¨m 2003, Ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng theo QuyÕt ®Þnh sè 131/2002/Q§-TTg víi sè vèn ®­îc cÊp ban ®Çu lµ 5000 tû ®ång T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 1+2/2003 . Ng©n hµng nµy ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së t¸ch Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo ra khái Ng©n hµng NN&PTNT, ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch cña c¸c NHTM QD kh¸c, tÝn dông gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ ch­¬ng tr×nh 135 cña Kho b¹c Nhµ n­íc.ViÖc t¸ch b¹ch nµy còng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ cña ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c c¬ quan qu¶n lý ®èi víi c¸c NHTM; sù t¸ch b¹ch nµy còng n»m trong cam kÕt cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc quèc tÕ (nh­ trong Ch­¬ng tr×nh PRGF) vÒ t¸ch b¹ch tÝn dông chÝnh s¸ch víi tÝn dông th­¬ng m¹i C¬ cÊu l¹i hÖ thèng tæ chøc ng©n hµng cßn tËp trung xö lý vÒ mÆt tæ chøc d­íi h×nh thøc gi¶i thÓ hoÆc kiÓm so¸t ®Æc biÖt c¸c ng©n hµng yÕu kÐm, s¸p nhËp hoÆc hîp nhÊt c¸c ng©n hµng. Trong n¨m 2001 vµ 2002, viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch trªn ®©y ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ hÕt søc kh¶ quan, gi¶i thÓ 5 ng©n hµng, s¸p nhËp vµ b¸n l¹i 5 ng©n hµng vµ ®ang tiÕp tôc xö lý c¸c ng©n hµng yÕu kÐm cßn l¹i T¹p chÝ Tµi chÝnh Sè 5/2003 . - §èi víi c¸c NHTM QD: HiÖn nay, viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c NHTM QD còng ®ang ®­îc xem xÐt vµ sÏ nhanh chãng ®­îc tiÕn hµnh trong thêi gian tíi nh»m gi¶m bít sù cång kÒnh trong bé m¸y qu¶n lý nhiÒu cÊp, dÔ dµng ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng trong kinh doanh. - §èi víi c¸c NHTM CP: N¨m 1997, sè l­îng c¸c NHTM CP lµ 51 ng©n hµng, ®Õn nay (30/4/2003) sè l­îng c¸c NHTM CP lµ 37 ng©n hµng, dù kiÕn ®Õn n¨m 2005, sè l­îng c¸c NHTM CP sÏ lµ 25 ng©n hµng B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn NghÞ QuyÕt 07-NQ-TW ngµy 27/11/2001 cña NHNN . Song song víi c¸c ho¹t ®éng trªn, c¸c NHTM còng ®ang tÝch cùc ph¸t triÓn vµ më réng m¹ng l­íi ng©n hµng. Trªn c¸c n­íc tiªn tiÕn hiÖn nay b×nh qu©n cã kho¶ng 1000 ng©n hµng trªn 1 triÖu d©n trong khi ë ViÖt Nam b×nh qu©n chØ cã kho¶ng 55 ng©n hµng trªn mét triÖu d©n T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 8/2003 . Do vËy, c¸c ng©n hµng ®ang hoµn thiÖn c¸c chi nh¸nh cÊp II, cÊp III t¹i c¸c tô ®iÓm d©n c­, tr­êng häc, thÞ x·, thÞ trÊn, c¸c khu c«ng ghiÖp… §ång thêi më thªm c¸c chi nh¸nh phôc vô t¹i c¸c doanh nghiÖp lín, c¸c phßng giao dÞch, quü tiÕt kiÖm… 3. C¬ cÊu l¹i tµi chÝnh C¬ cÊu l¹i tµi chÝnh trong ho¹t ®éng ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu. Môc tiªu cña viÖc c¬ cÊu nµy lµ lµm cho viÖc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng thùc sù cã hiÖu qu¶. Nh÷ng néi dung chñ yÕu trong c¬ cÊu l¹i tµi chÝnh bao gåm: 3.1. Më réng quy m« vèn, ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn Nh×n chung ë c¶ hai khèi NHTM QD vµ NHTM CP, c¶ vÒ tû lÖ an toan vµ quy m« vèn ®Òu lµ nh÷ng th¸ch thøc lín trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vÒ an toµn ho¹t ®éng. Do vËy, c¸c NHTM ph¶i tiÕp tôc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng ®Ó s¸p nhËp hoÆc gi¶i thÓ c¸c ng©n hµng cã møc vèn qu¸ nhá, kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh. MÆt kh¸c b¾t buéc c¸c ng©n hµng kh«ng ®ñ vèn ph¶i cã biÖn ph¸p bæ sung trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh sao cho ngang b»ng víi møc trung b×nh cña khu vùc vµ ®¹t møc an toµn tèi thiÓu lµ 8%. KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng sö dông nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó t¨ng vèn tõ c¸c nguån bªn ngoµi kÕt hîp víi ph¸t triÓn vèn tõ bªn trong: (1) Ph¸t triÓn vèn tõ bªn trong. NÕu nh­ lîi nhuËn cña ng©n hµng ®Ó l¹i cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu gia t¨ng vèn cña m×nh th× th«ng th­êng ®©y chÝnh lµ nguån bæ sung tèt nhÊt. V× vËy, c¸c NHTM cÇn x¸c ®Þnh râ môc tiªu t¨ng tr­ëng tµi s¶n hµng n¨m vµ møc vèn cÇn ®¹t ®­îc ®Ó quyÕt ®Þnh tû lÖ lîi nhuËn gi÷ l¹i sau khi ®· tÝnh to¸n c¸c nguån bæ sung kh¸c. §Ó cã c¨n cø qu¶n lý, ph¶i thiÕt lËp mét c¬ chÕ phï hîp buéc c¸c NHTM ph¶i tù tÝch luü vèn; bªn c¹nh c¸c quy ®Þnh vÒ møc vèn tèi thiÓu vµ tû lÖ an toµn vèn, nhÊt thiÕt ph¶i ®Æt ra chØ tiªu vÒ tû lÖ sè nh©n ®ßn bÈy tèi ®a ®Ó rµng buéc c¸c ng©n hµng muèn më réng quy m« ho¹t ®éng ph¶i tÝch lòy mét l­îng vèn t­¬ng øng. B­íc ®Çu, c¸c ng©n hµng cã thÓ sö dông nguån vèn tõ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ dù phßng tµi chÝnh hµng n¨m ch­a dïng ®Õn, sè lîi nhuËn ch­a ph©n phèi ®Ó bæ sung vèn. Sau ®ã, mçi ng©n hµng ph¶i bæ sung vèn ®ñ møc an toµn tèi thiÓu, trong thêi gian ch­a bæ sung ®ñ vèn, ng©n hµng kh«ng ®­îc më réng quy m« ho¹t ®éng. Míi ®©y NHNN ®· cã v¨n b¶n ®Ò nghÞ V¨n phßng ChÝnh phñ vµ Bé Tµi chÝnh xem xÐt, tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ®­îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm gi¶i ph¸p nµy, trªn c¬ së lÊy kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2002 lµm gèc vµ kÕ ho¹ch t¨ng tr­ëng lîi nhuËn tr­íc thuÕ lµ 5%/n¨m. NÕu lîi nhuËn thùc hiÖn ®¹t vµ v­ît møc ®¨ng ký th× ng©n hµng sÏ nép thuÕ vµ trÝch lËp c¸c quü trªn c¬ së møc lîi nhuËn ®¹t b»ng 105% lîi nhuËn thùc hiÖn n¨m tr­íc, phÇn lîi nhuËn cßn l¹i th× ®­îc dïng toµn bé sè v­ît ®ã ®Ó bæ sung t¨ng thªm vèn ®iÒu lÖ T¹p chÝ Ng©n hµng Sè 13/2003 . (2) Gia t¨ng vèn tõ c¸c nguån bªn ngoµi. C¸c nguån bªn ngoµi cã thÓ gióp ng©n hµng t¨ng vèn gåm: Vèn tõ ng©n s¸ch cÊp bæ sung, nguån vay cho môc ®Ých c¬ cÊu l¹i c¸c NHTM cña WB vµ IMF, vèn do ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc chøng kho¸n cÊp cao. Cho ®Õn nay, c¸c NHTM QD chñ yÕu vÉn dùa vµo nguån ng©n s¸ch cÊp bæ sung. Tõ n¨m 2002 ®Õn nay, NHNN ®· phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh tr×nh ChÝnh phñ thùc hiÖn hai ®ît cÊp bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho c¸c NHTM QD. §ît I ®· thùc hiÖn trong n¨m 2002 víi sè vèn cÊp cho 5 NHTM QD lµ 4900 tû ®ång. TiÕp ®Õn, ngµy 4/6/2003, trªn c¬ së thèng nhÊt gi÷a Bé Tµi chÝnh vµ NHNN, Bé Tµi chÝnh ®· cã mét lo¹t quyÕt ®Þnh cÊp bæ sung 400 tû ®ång cho mçi ng©n hµng: Ng©n hµng C«ng th­¬ng, Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng, Ng©n hµng §T&PT. Riªng Ng©n hµng NN&PTNT ®­îc cÊp 700 tû ®ång. Nh­ vËy, cïng víi sè vèn ®­îc cÊp ®ît I trong n¨m 2002 th× tæng sè vèn ®iÒu lÖ c¸c NHTM QD ®­îc cÊp bæ sung c¶ hai ®ît ®Õn nay lµ 6.800 tû ®ång. T¹p chÝ Ng©n hµng Sè 13/2003 §èi víi c¸c NHTM CP th× sau h¬n 3 n¨m NHNN chØ ®¹o tiÕn hµnh chÊn chØnh rÊt quyÕt liÖt th× ®Õn nay ®· cã 32 ng©n hµng t¨ng ®ñ vèn ®iÒu lÖ theo quy ®Þnh (70 tû VND), mét sè ng©n hµng cßn ®¹t møc cao h¬n T¹p chÝ Ng©n hµng Sè 13/2003 . Tuy nhiªn, trong diÒu kiÖn nguån vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cßn nhiÒu khã kh¨n th× yªu cÇu t¨ng vèn cho c¸c ng©n hµng sÏ trë thµnh mät vÊn ®Ò nan gi¶i vµ khã cã thÓ ®¸p øng ®­îc trong thêi gian ng¾n. ë c¸c n­íc, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu hay chøng kho¸n cÊp cao ®Ó gia t¨ng nguån vèn chñ së h÷u lµ mét biÖn ph¸p phæ biÕn ®­îc ¸p dông réng r·i. HiÖn t¹i, ë n­íc ta l­îng vèn trong d©n cßn rÊt nhiÒu, nh­ng ng©n hµng míi chØ thu hót ®­îc b»ng c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi, ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu, chøng chØ tiÒn göi. Víi c¸c h×nh thøc huy ®éng nµy ®· kh«ng t¹o nªn nÒn t¶ng vèn v÷ng ch¾c cho c¸c ng©n hµng ®ång thêi cßn lu«n ®e däa ®Õn kh¶ n¨ng chi tr¶ ®èi víi ng©n hµng khi thÞ tr­êng cã sù biÕn ®éng. V× vËy, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu còng lµ mét ph­íng ¸n rÊt kh¶ thi, cho phÐp huy ®éng vèn trong c«ng chóng còng ®ang ®­îc xem xÐt vµ chê phª duyÖt. Khi c¸c ng©n hµng ®­îc niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng, ngoµi t¸c dông t¹o vèn cßn ph¸t huy ®­îc vai trß cña c¸c nh©n tè thÞ tr­êng trong ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng ng©n hµng. 3.2. C¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nî xÊu ViÖc xo¸ bá nî xÊu lµ môc tiªu cao nhÊt kh«ng chØ cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam mµ cßn lµ cña nÒn kinh tÕ. Thêi gian qua, ChÝnh phñ vµ NHNN ®· ban hµnh c¸c gi¶i ph¸p xö lý nî vµ tµi s¶n vµ c¸c ng©n hµng ®ang tÝch cùc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó xö lý nî tån ®äng. Thø nhÊt, lµm râ chuÈn mùc ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i ®èi víi nî tån ®äng; nÕu kh«ng lµm râ ®­îc th× kh«ng cã c¬ së vµ c¬ chÕ cho viÖc xö lý tæng thÓ, toµn diÖn c¸c kho¶n nî xÊu. Thø hai, xem xÐt l¹i quy tr×nh, thñ tôc cho vay t¹i c¸c NHTM ®Ó hoµn chØnh vµ ®¶m b¶o an toµn khi cho vay. Cã chiÕn l­îc kh¸ch hµng mét c¸ch hîp lý, xo¸ bá hiÖn t­îng c¹nh tranh kh¸ch hµng kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c NHTM, ®©y lµ gi¶i ph¸p xö lý tËn gèc viÖc ph¸t sinh nî tån ®äng Thø ba, c¸c NHTM ph¶i ®èi chiÕu, rµ so¸t, ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i tÊt c¶ c¸c kho¶n nî, kÕt hîp víi viÖc thu thËp th«ng tin mét c¸ch dÇy ®ñ vÒ kh¸ch hµng vay vèn nh­ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu vèn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî…; viÖc ®iÒu tra thu thËp th«ng tin ph¶i kÕt hîp tõ nhiÒu nguån nh­ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n, qua c¸c diÔn biÕn cña cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña kh¸ch hµng, qua c¸c ý kiÕn tæng hîp cña c¸c nhµ ph©n tÝch. Trªn c¬ së th«ng tin thu thËp, kÕt hîp ®èi chiÕu rµ so¸t nî gióp cho c¸c ng©n hµng ®¸nh gi¸ x¸c suÊt rñi ro tõ ng­êi vay, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng thu håi nî. Tõ viÖc ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng liªn quan ®Õn mãn vay, c¸c NHTM thùc hiÖn viÖc hoµn chØnh vÒ mÆt ph¸p lý c¸c hå s¬ tÝn dông. §©y lµ gi¶i ph¸p lµm râ thùc chÊt c¸c kho¶n nî xÊu. Thø t­, ®èi víi c¸c kho¶n nî tån ®äng cã tµi s¶n ®¶m b¶o, cÇn tËp trung nghiªn cøu xem xÐt, ph©n tÝch nguyªn nh©n lµm chËm qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ c¸c tµi s¶n nµy thµnh tiÒn. L­u ý, khi xem xÐt gi¸ trÞ tµi s¶n g¸n nî, xiÕt nî ph¶i hîp lý, phï hîp víi gi¸ thÞ tr­êng, thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u ph¶i thuËn tiÖn, ®¬n gi¶n… Thø n¨m, ®èi víi c¸c kho¶n nî tån ®äng kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o th× viÖc xö lý cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c ngµnh c¸c cÊp trong viÖc nh¾c nhë, ®«n ®èc, c­ìng chÕ ®èi víi kh¸ch hµng. Thø s¸u, thùc hiÖn trÝch lËp vµ sö dông dù phßng rñi ro. Mét trong nh÷ng néi dung quan träng nh»m th¸o gì khã kh¨n cho c¸c NHTM trong viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng ®ñ bï ®¾p vèn vay hoÆc tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng xö lý ®­îc, ®ã lµ viÖc thùc hiÖn ph©n lo¹i tµi s¶n “cã”, trÝch lËp vµ sö dông dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng ng©n hµng theo quyÕt ®Þnh 488/2000/Q§-NHNN. Theo ®ã, d­ nî cho vay ®­îc ph©n lo¹i vµ ®­îc trÝch lËp quü bï ®¾p rñi ro hµng th¸ng, sè tiÒn trÝch rñi ro ®­îc tÝnh vµo chi phÝ cña NHTM . Gi¶i ph¸p nµy t¹o hµnh lang ph¸p lý tr­íc hÕt cho c¸c NHTM b»ng nguån trÝch lËp quü rñi ro, t¹o ra nguån tµi chÝnh nh»m vµo viÖc xö lý nî xÊu cña c¸c NHTM ®­îc thùc hiÖn hµng n¨m, nhê ®ã nî xÊu gi¶m ®i. §ång thêi quyÕt ®Þnh nµy còng gi¶m h¼n kho¶n nî xÊu ph¸t sinh kh¸c nhau vÒ nguån gèc cña nhiÒu NHTM, ®· trë thµnh mét g¸nh nÆng kh«ng chØ ®èi víi ngµnh ng©n hµng nh­ nã ®· tõng ph¸t sinh tõ nhiÒu n¨m qua. Thø b¶y, trong viÖc xö lý tµi s¶n ®¶m b¶o nî ®èi víi c¸c tµi s¶n mµ toµ ¸n tuyªn giao cho ng©n hµng, nÕu gi¸ trÞ thu håi ®­îc khi b¸n tµi s¶n lín h¬n nghÜa vô tr¶ nî, ChÝnh phñ cã thÓ xem xÐt cho phÐp c¸c ng©n hµng kh«ng h¹ch to¸n vµo c¸c kho¶n thu nhËp bÊt th­êng mµ h¹ch to¸n bï trõ c¸c kho¶n nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi hoÆc h¹ch to¸n t¨ng quü dù phßng rñi ro. Thø t¸m, thµnh lËp c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n ACM, ®©y lµ mét c«ng cô gióp c¸c ng©n hµng tiÕn hµnh xö lý c¸c kho¶n nî ®äng, kh«ng sinh lêi vµ c¬ cÊu l¹i vèn cña m×nh. Trong ®iÒu kiÖn ViÖ Nam hiÖn nay, Thñ t­íng ChÝnh phñ míi chØ ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-TTg phª duyÖt ®Ò ¸n xö lý nî tån ®äng cña c¸c NHTM. Theo ®ã cho phÐp c¸c NHTM, c¸c C«ng ty Qu¶n lý nî vµ Khai th¸c tµi s¶n cña NHTM ®­îc chñ ®éng xö lý c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o nî vay kÓ c¶ c¸c tµi s¶n lµ bÊt ®éng s¶n. Tuy nhiªn sau khi mua nî tõ c¸c NHTM, C«ng ty Qu¶n lý nî vµ Khai th¸c tµi s¶n cña c¸c NHTM kh«ng biÕt c¨n cø vµo v¨n b¶n ph¸p lý nµo ®Ó b¸n nî cho c¸c tæ chøc kinh tÕ hay c¸ nh©n kh¸c, v× vËy NHNN cÇn ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn ho¹t ®éng mua b¸n nî vµ khai th¸c tµi s¶n víi nhau vµ quan hÖ mua b¸n nî gi÷a C«ng ty Qu¶n lý nî vµ Khai th¸c tµi s¶n víi c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n kh¸c hoÆc ng­îc l¹i. Víi c¸c gi¶i ph¸p ®ã, cho ®Õn nay viÖc gi¶i quyÕt nî xÊu ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu nhÊt ®Þnh. Ngoµi sè nî ChÝnh phñ cho phÐp xö lý theo chÝnh s¸ch th× c¸c NHTM còng ®· tÝch cùc xö lý b»ng biÖn ph¸p trÝch lËp dù phßng rñi ro vµ b¸n tµi s¶n thÕ chÊp cña kh¸ch hµng vay vèn. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002 Ng©n hµng NN&PTNT ®· xö lý ®­îc trªn 2000 tû ®ång, chiÕm kho¶n 50% sè nî ®äng, do ®ã tû lÖ nî qu¸ h¹n hiÖn t¹i chØ cßn 2,38%. TiÕp ®Õn, Ng©n hµng C«ng th­¬ng trong n¨m 2001-2002 ®· xö lý ®­îc gÇn 2000 tû ®ång nî nhãm I vµ nî nhãm III theo QuyÕt ®Þnh 149 cña ChÝnh phñ vÒ xö lý nî tån ®äng cña c¸c NHTM. Trong ®ã riªng n¨m 2002 xö lý ®­îc gÇn 1230 tû ®ång, v­ît chØ tiªu xö lý nî do NHNN giao cho, ®Õn hÕt n¨m 2002 tû lÖ nî qu¸ h¹n cßn d­íi 3%. Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng còng ®· trÝch lËp dù phßng rñi ro ®­îc 3100 tû ®ång, tû lÖ nî qu¸ h¹n cßn 2,28%. §©y lµ ng©n hµng cã kho¶n dù phßng rñi ro lín nhÊt hÖ thèng NHTM ViÖt Nam, cã n¨ng lùc tµi chÝnh v÷ng vµng nhÊt T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ Th¸ng 3/2003 . §èi víi khèi NHTM CP th× NHTM CP XuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam (Eximbank) dÉn ®Çu trong viÖc xö lý rñi ro, tr­íc ®ã Eximbank lµ mét ng©n hµng mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ víi con sè nî gÇn 1500 tû ®ång, trong ®ã nî qu¸ h¹n lµ 1130 tû ®ång, chiÕm trªn 70% tæng d­ nî th× nay ®· gi¶m ®­îc trªn 700 tû ®ång nî qu¸ h¹n, trong ®ã b¸n tµi s¶n thÕ chÊp thu håi ®­îc trªn 500 tû ®ång. C¸c NHTM CP kh¸c nh­: ¸ Ch©u, Sµi Gßn C«ng th­¬ng, Sµi Gßn Th­¬ng TÝn, §«ng ¸, Hµng H¶i… còng ®· xö lý nî xÊu b»ng biÖn ph¸p ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp thu håi ®­îc kho¶ng 100 tû ®ång, ®ång thêi trÝch lËp phßng rñi ro ®­îc gÇn 300 tû ®ång. HiÖn nay mét sè ng©n hµng kh¸ v÷ng vµng vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh, b¶ng c©n ®èi tµi chÝnh trong s¹ch ngµy cµng t¨ng T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ Th¸ng 3/2003 . 3.3. Gi¶i ph¸p c©n ®èi tû gi¸- l·i suÊt- c¬ cÊu tiÒn tÖ §Ó cã ®­îc gi¶i ph¸p tho¶ ®¸ng, c¸c NHTM cÇn ph¶i cã sù nh×n nhËn xuyªn suèt trong mét qu¸ tr×nh l©u dµi vµ toµn diÖn vÊn ®Ò. Râ rµng mét nguyªn nh©n c¨n b¶n n»m ngay trong chÝnh hÖ thèng NHTM lµ viÖc thiÕu sù ®iÒu chØnh cã tÝnh chiÕn l­îc ®Ó ®èi phã víi sù t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn c¬ cÊu ngo¹i tÖ trong tæng tµi s¶n vµ nguån vèn. C¸c NHTM cÇn thùc sù chó träng ®Õn viÖc t¨ng c­êng huy ®éng vèn ngo¹i tÖ trung vµ dµi h¹n theo nh÷ng ph­¬ng thøc linh ho¹t vµ hiÖn ®¹i. §ång thêi c¸c NHTM cÇn ph¶i tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong qu¶n lý thanh kho¶n do h¹n chÕ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ c«ng cô dù b¸o thanh kho¶n trong néi bé hÖ thèng cña mét ng©n hµng. Nh÷ng h¹n chÕ vµ bÊt cËp liªn quan ®Õn trôc tû gi¸- l·i suÊt- c¬ cÊu ngo¹i tÖ n»m trong ph¹m vi ®iÒu chØnh cña c¸c NHTM cã thÓ xö lý ®­îc nÕu NHNN vµ c¸c NHTM thèng nhÊt trong c¸ch thøc gi¶i quyÕt mét c¸ch triÖt ®Ó vµ dµi h¹n. Tr­íc hÕt, c¸c NHTM cÇn n©ng cao n¨ng lùc dù b¸o vèn kh¶ dông c¶ néi tÖ vµ ngo¹i tÖ cña m×nh th«ng qua viÖc ph¸t triÓn øng dông c«ng nghÖ qu¶n lý hiÖn ®¹i ®èi víi tÊt c¶ ho¹t ®éng thanh to¸n, huy ®éng vèn vµ ®Çu t­, tÝn dông. Tuy vËy, ®iÒu quan träng nhÊt lµ chiÕn l­îc qu¶n lý thanh kho¶n vµ c©n ®èi vèn- tµi s¶n cña ng©n hµng ph¶i ®­îc x¸c lËp trªn c¬ së c¸c môc tiªu trung vµ dµi h¹n chø kh«ng ph¶i lµ môc tiªu ng¾n h¹n, t×nh thÕ. Trªn nÒn t¶ng ®ã, ng©n hµng sÏ cã c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu tiÒn tÖ mét c¸ch tèi ­u tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña l·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt vµ tû gi¸ tíi møc tèi thiÓu ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng tr­ëng vµ an toµn trong dµi h¹n. C¸c NHTM còng nªn tËp trung vµo huy ®éng vèn ngo¹i tÖ trung vµ dµi h¹n th«ng qua c¸c biÖn ph¸p chuÈn hãa c«ng cô kÕt hîp linh ho¹t vµ ®a d¹ng ho¸ l·i suÊt, ph­¬ng thøc chi tr¶, chiÕt khÊu. C¸c biÖn ph¸p nµy mÆc dï ®· ®­îc ¸p dông t¹i mét sè NHTM th«ng qua c¸c ®ît ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu nh­ng thùc sù ch­a mang l¹i hiÖu qu¶ cao do thiÕu c¸c biÖn ph¸p giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ s¶n phÈm mét c¸ch réng r·i vµo c¸c ph©n ®o¹n thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng cao. Nh­ng nh÷ng bÊt cËp liªn quan ®Õn sö dông vèn ngo¹i tÖ th× cÇn cã sù ®Þnh h­íng vµ hç trî cña NHNN vÒ mÆt t¹o dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch. ViÖc ¸p dông mét tû lÖ phï hîp vµ linh ho¹t vèn ngo¹i tÖ ng¾n h¹n cho ®Çu t­ tÝn dông trung dµi h¹n cho c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao trong mét sè ngµnh träng ®iÓm nh­ dÇu khÝ, ®iÖn lùc, viÔn th«ng vèn co nhu cÇu rÊt lín vÒ vèn ngo¹i tÖ trung vµ dµi h¹n…BiÖn ph¸p nµy còng ®­îc ¸p dông thµnh c«ng víi vènnéi tÖ nÕu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch thËn träng cho vèn ngo¹i tÖ ch¾c ch¾n còng m¹ng l¹i kÕt qu¶. Tuy vËy, khi më ra h­íng ®Çu t­ tÝn dông nµy vµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c tiªu chuÈn vÒ ®a d¹ng ho¸ rñi ro theo LuËt ng©n hµng (theo ®ã c¸c NHTM kh«ng ®­îc cã d­ nî víi mét kh¸ch hµng hay dù ¸n qu¸ 15% vèn ®iÒu lÖ), c¸c NHTM còng ph¶i ®­îc nhanh chãng cñng cè vµ t¨ng vèn ®iÒu lÖ vµ ph¸t triÓn tÝch cùc h¬n c¸c nghiÖp vô ®ång tµi trî. Bªn c¹nh ®ã, t¨ng c­êng ph¸t triÓn ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng lµ mét nh©n tè quan träng gãp phÇn ®Ó NHNN sö dông céng cô cã tÝnh thÞ tr­êng cña m×nh ®Ó hç trî trong viÖc xö lý nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý l·i suÊt vµ c¬ cÊu tiÒn tÖ trong hÖ thèng NHTM. 4. C¬ cÊu l¹i ho¹t ®éng ng©n hµng 4.1. §a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh 4.1.1. Huy ®éng vèn Mét sè biÖn ph¸p trong vÊn ®Ò xö lý l·i suÊt nh»m ®Èy m¹nh viÖc thu hót c¸c nguån vèn nhµn rçi trong x· héi: - T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi d©n cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p lý thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng. ChÝnh ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thu hót nguån vèn nhµn rçi trong x· héi vµo ng©n hµng. - Thùc hiÖn chÕ ®é l·i suÊt huy ®éng göi tiÕt kiÖm linh ho¹t vµ phï hîp víi tõng thêi kú, tõng ®Þa bµn n¬i ng©n hµng ®Æt trô së lµm viÖc. C¸c NHTM cã thÓ ¸p dông khung l·i suÊt cã chªnh lÖch gi÷a c¸c ®Þa bµn ho¹t ®éng cña ng©n hµng theo h­íng n¬i nµo ng©n hµng huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn h¬n th× ¸p dông l·i suÊt huy ®éng cao h¬n mét chót. - §a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô tµi chÝnh ®Ó huy ®éng tiÒn göi vµo ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ tiÒn göi trung vµ dµi h¹n. Theo QuyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§-NHNN, NHNN chÝnh thøc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. QuyÕt ®Þnh nµy thÓ hiÖn NHNN ®ang thùc hiÖn ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt theo h­íng tiÕn tíi môc tiªu tù do ho¸ l·i suÊt víi nh÷ng b­íc ®i thËn träng, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tiÒn tÖ vµ møc ®é héi nhËp cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi. §iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quan hÖ tÝn dông, l·i suÊt ph¸t triÓn, thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c NHTM. Tuy nhiªn, c¸c NHTM míi chØ thu hót ®­îc nguån vèn ng¾n h¹n, cßn vèn trung vµ dµi h¹n th× thiÕu trÇm träng. Do vËy, kinh nghiªm cña Trung Quèc trong viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n th«ng qua l·i suÊt nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn tr­íc rÊt cã Ých cho ViÖt Nam. Tuy nhiªn, hiÖn nay ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng c¸c NHTM ViÖt Nam c¹nh tranh gay g¾t th«ng qua viÖc t¨ng l·i suÊt liªn tôc, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i l·i suÊt ng¾n h¹n (3- 6 th¸ng) ®Ó thu hót vèn. Trong khi ®ã, ng­êi d©n ch­a thÊy c¸i lîi cña viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i dÞch vô tiÒn tÖ mang tÝnh trung vµ dµi h¹n. H¬n n÷a c¸c lo¹i dÞch vô nµy cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cßn rÊt nghÌo nµn vÒ néi dung vµ chñng lo¹i, c¸c dÞch vô tiÒn göi cã thêi h¹n 1 n¨m trë lªn rÊt Ýt, trªn 3 n¨m l¹i cµng hiÕm. V× vËy ®Ó thu hót ®­îc vèn trung vµ dµi h¹n, c¸c NHTM cßn cÇn ph¶i coi ph¸t triÓn nguån vèn trung vµ dµi h¹n lµ môc tiªu hµng ®Çu; cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt huy ®éng vèn ng¾n h¹n tõng b­íc tiÕn tíi 0% vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt trung vµ dµi h¹n víi c¸c møc l·i suÊt t­¬ng ®èi cao vµ ­u ®·i kÕt hîp víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô tiÒn tÖ mang tÝnh trung vµ dµi h¹n. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p hç trî thÞ tr­êng vèn ph¸t triÓn bëi v× ®©y còng lµ mét kªnh ®Ó c¸c NHTM thu hót vèn trung vµ dµi h¹n. Nh×n chung, víi nh÷ng nç lùc cña toµn hÖ thèng ng©n hµng, tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®éng liªn tôc t¨ng ë møc cao (b¶ng d­íi) B¶ng 8: KÕt qu¶ huy ®éng vèn qua hÖ thèng ng©n hµng (®¬n vÞ: %) ChØ tiªu 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 1.Tæng tiÒn göi huy ®éng (tû®ång) - Tèc ®é t¨ng 33539 37,6 42020 25,3 56458 34,4 74093 31,2 99202 33,9 142985 44,1 185710 29,9 2. C¬ cÊu tæng tiÒn göi huy ®éng - TG kh«ng kú h¹n - TG cã kú h¹n, kú phiÕu tr¸i phiÕu 34,6 65,4 35,2 64,8 33,5 66,5 31,0 69,0 27,0 73,0 26,9 73,1 26,1 73,9 3. Tèc ®é t¨ng - TG kh«ng kú h¹n - TG cã kú h¹n, kú phiÕu tr¸i phiÕu 31,9 40,8 27,6 24,1 27,9 37,9 21,3 36,3 16,8 41,6 43,2 44,5 26,0 31,3 Nguån: Ng©n hµng Nhµ n­íc 4.1.2. TÝn dông Cïng víi sù ®æi míi mang tÝnh toµn diÖn vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng, viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cho vay ®· ®­îc thay ®æi rÊt c¨n b¶n phï hîp víi xu h­íng c¶i c¸ch cña ho¹t ®éng ng©n hµng theo h­íng thÞ tr­êng. ChÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM ®èi víi kh¸ch hµng ®· ®­îc c¶i c¸ch tõ tr¹ng th¸i ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ trùc tiÕp sang tr¹ng th¸i tù do vµ qu¶n lý mét c¸ch gi¸n tiÕp. ViÖc c¶i c¸ch nµy thÓ hiÖn qua viÖc tõng b­íc tù do ho¸ l·i suÊt vµ níi láng c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay; gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu bÊt cËp vÒ ho¹t ®éng cho vay ë c¸c NHTM; kh«ng cßn t×nh tr¹ng tÝn dông ®ãng b¨ng ë c¸c NHTM, kh«ng cßn nghÞch lý “Doanh nghiÖp kh«ng vay ®­îc vèn trong khi ng©n hµng rÊt muèn cho vay”; t¹o tÝnh chñ ®éng n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cho c¸c NHTM, kh¼ng ®Þnh c¬ chÕ tù lµm, tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c NHTM trong viÖc quyÕt ®Þnh chi vay. VÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt. Tõ th¸ng 5/2001, theo QuyÕt ®Þnh 718/2001/Q§-NHNN, NHNN ®· cho phÐp c¸c NHTM ®­îc quyÒn tù Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng ®ång §« la Mü dùa trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn tÝn dông trong n­íc. Sau mét n¨m, l·i suÊt cho vay b»ng §ång ViÖt Nam còng ®­îc tù do ho¸, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trong QuyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§-NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i b»ng §ång ViÖt Nam cña NHTM víi kh¸ch hµng. Nh­ vËy, c¸c NHTM ®­îc quyÒn tù x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng §ång ViÖt Nam trªn c¬ së cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng vµ møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vay lµ c¸c ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n ViÖt Nam, ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. L·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè chØ ®ãng vai trß lµm c¬ së tham kh¶o vµ mang tÝnh ®Þnh h­íng ®èi víi c¸c NHTM. VÒ c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay. Bao gåm hai néi dung: (1) VÒ h¹n chÕ c¸c kho¶n cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n. Theo QuyÕt ®Þnh 1381/2002/Q§-NHNN ban hµnh ngµy 16/12/2002 vÒ viÖc cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n ®· cho phÐp c¸c NHTM ®­îc thùc hiÖn cho vay kh¸ch hµng kh«ng cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, tuy nhiªn c¸c NHTM ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu nµy ®· kÝch thÝch c¸c NHTM t¨ng c­êng c¸c kho¶n cho vay cña m×nh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c DNNN, c¸c doanh nghiÖp uy tÝn, lµm ¨n l©u n¨m víi kh¸ch hµng, kh«ng lµm mÊt ®i c¸c c¬ héi kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. (2) VÒ ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m: Cho phÐp viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp lµ nhµ ®Êt theo “gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸” chø kh«ng ph¶i ®Þnh gi¸ theo khung gi¸ cña Nhµ n­íc quy ®Þnh. Nhê viÖc ®æi míi nµy ®· gi¶i quyÕt ®­îc rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c NHTM trong viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay ®Ó chñ ®éng trong cho vay vµ thu håi vèn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM còng ph¶i tÝch cùc cã c¸c biÖn ph¸p nh»m ®æi míi mét c¸ch ®ång bé ho¹t ®éng tÝn dông nh­: t¨ng c­êng tiÕp thÞ, ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n lín cã hiÖu qu¶ b»ng viÖc thµnh lËp c¸c bé phËn nghiªn cøu, chñ ®éng tiÕp cËn c¸c dù ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶; n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông b»ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay, t¨ng c­êng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng; n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra néi bé, ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé tÝn dông… Cïng víi nh÷ng c¶i c¸ch tõ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch tÝch cùc cña b¶n th©n c¸c ng©n hµng, t¨ng tr­ëng tÝn dông trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gia t¨ng nhanh chãng. B¶ng 9: Møc t¨ng tr­ëng tÝn dông cña c¸c NHTM ViÖt Nam qua c¸c n¨m (§¬n vÞ: Ngh×n tû VN§) N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc Tæng d­ nî % so víi n¨m tr­íc 125 93% 226 180% 297 131% Nguån: T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ 1.5.2003 4.1.3. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi Ho¹t ®éng cña NHTM trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®· trë thµnh m¶ng ho¹t ®éng quan träng mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho ho¹t ®éng kinh doanh ®a n¨ng cña c¸c NHTM. C¸c h×nh thøc kinh doanh gåm: kinh doanh ngo¹i tÖ víi nghiÖp vô ACBIT; kinh doanh chªnh lÖch l·i suÊt bï trõ; kinh doanh tõ thay ®æi l·i suÊt ®­îc dù b¸o (Swap l·i suÊt). §Ó ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tª, c¸c NHTM cÇn ph¶i: - Më réng m¹ng l­íi kinh doanh ngo¹i tÖ. §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trong n­íc, cÇn më réng m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh, ®iÓm giao dÞch cña NHTM, tr­íc hÕt tËp trung vµo c¸c vïng cã ho¹t ®éng kinh tÕ m¹nh, hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao, ®Æc biÖt lµ cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­ n­íc ngoµi. Thµnh lËp c¸c phßng kinh doanh ngo¹i tÖ ë c¸c chi nh¸nh, ®­îc trang bÞ c¸c m¸y cung cÊp tin tøc, l·i suÊt, tû gi¸ cña Reuters hoÆc Telerate Bloomberg, cã c¸c m¸y tÝnh nèi m¹ng cã l¾p ®Æt phÇn mÒm tÝnh to¸n thèng kª, dù b¸o tû gi¸ c¸c giao dÞch, hÖ thèng thiÕt bÞ th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c nh­ ®iÖn tho¹i, fax, telex…®Ó cã thÓ liªn l¹c trùc tiÕp víi bÊt kú ng©n hµng nµo trong cïng hÖ thèng còng nh­ kh¸c hÖ thèng. §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ph¶i cã chiÕn l­îc më réng m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý réng kh¾p thÕ giíi, mµ tr­íc hÕt lµ khu vùc §«ng Nam ¸, thùc sù tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ, ®ång thêi nhanh chãng n©ng cÊp c¸c phßng bu«n tiÒn (Dealing Room), t¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ. - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh. Bªn c¹nh USD- chiÕm tû lÖ lín trong giao dÞch th× c¸c NHTM còng cÇn ®a d¹ng ho¸ lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh nh­ EUR, GBP, JPY, HKD… tr¸nh phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo USD, ph©n t¸n rñi ro, thÝch nghi ®­îc víi nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vÒ tû gi¸. Tuy nhiªn, ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kinh doanh, ng©n hµng còng ph¶i tÝnh ®Õn nhu cÇu vÒ lo¹i ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng. - §a d¹ng hãa nghiÖp vô kinh doanh. Gióp NHTM më réng quy m«, t¹o sù t¨ng tr­ëng c¶ vÒ l­îng vµ chÊt trong ho¹t ®éng nµy, ®ång thêi hç trî c¸c nghiÖp vô kh¸c, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña ng©n hµng. HiÖn nay, chñ yÕu c¸c NHTM chØ tiÕn hµnh giao dÞch ngay, giao dÞch ho¸n ®æi vµ kú h¹n rÊt Ýt. §èi víi giao dÞch giao ngay, c¸c NHTM cÇn tiÕp tôc më réng quy m«, tiÕp tôc thu hót kh¸ch hµng giao dÞch ngo¹i tÖ víi m×nh. §èi víi nghiÖp vô ho¸n ®æi vµ kú h¹n ph¶i giíi thiÖu gióp kh¸ch hµng hiÓu râ vÒ nghiÖp vô nµy vµ lîi Ých cña chóng. HiÖn nay, NHNN ®ang nghiªn cøu ®Ó ®­a vµo thùc hiÖn thªm nhiÒu lo¹i h×nh míi nh­: më réng ph¹m vi c¸c NHTM thùc hiÖn nghiÖp vô Option (hiÖn nay cã 5 ng©n hµng ®­îc phÐp triÓn khai nghiÖp vô Option lµ Ng©n hµng Eximbank, Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cæ phÇn XuÊt nhËp khÈu, Ng©n hµng §T&PT, Ng©n hµng NN&PTNT), hîp ®ång Future, c«ng cô phßng ngõa rñi ro (hedging)… - T¨ng c­êng ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn göi ngo¹i tª. Ng©n hµng cÇn ph¶i cã sù qu¶n lý, ®iÒu hµnh mét sè ngo¹i tÖ trªn c¸c tµi kho¶n tiÒn göi Nostro sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, sè d­ ë møc nµo cho võa ®Ó võa ®¶m b¶o thanh to¸n v·ng lai phôc vô kh¸ch hµng trong n­íc cã quan hÖ kinh doanh ®èi ngo¹i, ®Õn møc nµo th× cÇn ¸p dông c¬ chÕ tù ®éng ®· ®­îc tho¶ thuËn víi ng©n hµng ®èi t¸c hay ®¬n ph­¬ng quyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng vèn sang c¸c lo¹i h×nh kinh doanh tiÒn göi kh¸c theo th«ng lÖ th­¬ng tr­êng nh»m b¶o ®¶m an toµn vèn vµ sinh lîi cao h¬n. - Thùc hiÖn tèt c¸c nghiÖp vô liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ. Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét ho¹t ®éng liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ. Muèn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ. Cã phôc vô kh¸ch hµng thanh to¸n thuËn lîi th× kh¸ch hµng sÏ ®Õn quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng nhiÒu h¬n, ng©n hµng sÏ cã nguån cung cÊp ngo¹i tÖ tõ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµ b¸n ngo¹i tÖ cho doanh nghiÖp nhËp khÈu. §Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, c¸c NHTM cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: + ChÝnh s¸ch thu hót kh¸ch hµng nh­: miÔn ký quü, gi¶m chi phÝ giao dÞch cho kh¸ch hµng l©u n¨m, t­ vÊn cho kh¸ch hµng gióp kh¸ch hµng hoµn thiÖn bé chøng tõ ®Ó viÖc thanh to¸n nhanh h¬n, an toµn h¬n + §Èy m¹nh ¸p dông c«ng nghÖ vµo c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ, ph¸t triÓn vµ sö dông m¹ng thanh to¸n quèc tÕ SWIFT víi hiÖu qu¶ cao nhÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thanh to¸n quèc tÕ. + Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i víi c¸c NHTM kh¸c nhÊt lµ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó tËn dông sù trî gióp vÒ ®µo t¹o nghiÖp vô, khai th¸c th«ng tin kinh tÕ… 4.1.4. Kinh doanh trªn thÞ tr­êng më Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NHTM trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ®a d¹ng dÉn ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn kh¶ dông ph¶i chñ ®éng vµ linh ho¹t h¬n. T¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më, NHNN tæ chøc mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸. T¹i c¸c phiªn giao dÞch cña thÞ tr­êng më, c¸c NHTM CP cã thÓ tham gia mua giÊy tê cã gi¸ nÕu NHNN b¸n vµ b¸n l¹i giÊy tê cã gi¸ nÕu NHNN mua.. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, NHNN ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n lµm c¬ së ph¸p lý nh­ Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Quy chÕ qu¶n lý vèn kh¶ dông vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c cã kiªn quan. Mét sè bé phËn ®­îc thµnh lËp nh­ Ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, l¾p ®Æt thiÕt bÞ vµ cµi ®Æt c¸c ch­¬ng tr×nh…Ngµy 12/7/2000, phiªn giao dÞch ®Çu tiªn cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc tiÕn hµnh vµ ®· thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶. TÝnh ®Õn th¸ng 9/2002, thµnh viªn cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më gåm 4 NHTM QD, 10 NHTM CP, 5 chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, 1 ng©n hµng liªn doanh. Trong n¨m 2002, doanh sè giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më t¨ng m¹nh so víi n¨m 2001, doanh sè mua ®¹t trªn 7.200 tû ®ång b»ng kho¶ng 218% tæng doanh sè mua cña n¨m 2001; doanh sè b¸n ®¹t 1.700 tû ®ång, b»ng kho¶ng 274% doanh sè b¸n n¨m 2001 T¹p chÝ Ng©n hµng Sè 3/2003 . Th«ng qua viÖc mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng më, c¸c NHTM cã thÓ c©n ®èi vèn vµ sö dông nguån vèn cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng linh ho¹t vµ hiÖu qu¶. ThÞ tr­êng më lµ n¬i c¸c NHTM cã thÓ “®Çu t­” khi thõa vèn kh¶ dông ®ång thêi ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c NHTM trong tr­êng hîp cã nh÷ng biÕn ®éng ®ét xuÊt. Do vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c NHTM trªn thÞ tr­êng më c¸c NHTM cÇn ph¶i: - §a d¹ng ho¸ danh môc chøng tõ cã gi¸ trong c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Më réng c¸c lo¹i h×nh kinh doanh, dÞch vô nh­ ®Çu t­ tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, t¹o hµng hãa cho c¸c giao dÞch víi NHNN - Hoµn chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ thÞ tr­êng mua b¸n l¹i tÝn phiÕu gi÷a c¸c NHTM víi kh¸ch hµng vµ ®­a thÞ tr­êng nµy vµo ho¹t ®éng, nh»m sö dông linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ nguån vèn kinh doanh - T¨ng tÇn sè phiªn giao dÞch vµ rót ng¾n thêi h¹n giao dÞch. HiÖn nay, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc thùc hiÖn 2 phiªn/ tuÇn víi thêi h¹n c¸c hîp ®ång biÕn ®éng tõ 15 ngµy ®Õn 120 ngµy, trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c giao dÞch víi thêi h¹n 30 ngµy chiÕm tíi 61%, thêi h¹n d­íi 30 ngµy chØ chiÕm 10% T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ 1.11.2003 . §Æc ®iÓm giao dÞch nµy thÓ hiÖn sù thiÕu linh ho¹t cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Tæ chøc giao dÞch hµng ngµy lµ ®ßi hái b¾t buéc cña c¬ chÕ kiÓm so¸t l·i suÊt liªn ng©n hµng. Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, gi¶i ph¸p nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh song song víi viÖc më réng ph¹m vi ®èi t¸c vµ ®èi t­îng giao dÞch. - Quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng dù b¸o vèn kh¶ dông, ph©n tÝch ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c cho tõng giao dÞch t¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më. - Trang bÞ bæ sung c¬ së vËt chÊt, b¶o ®¶m ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn giao dÞch thÞ tr­êng më thuËn lîi chÝnh x¸c. 4.2. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c NHTM hiÖn ®¹i ngµy nay ®ang dÇn chuyÓn dÞch träng t©m tõ tËp trung thùc hiÖn nghiÖp vô truyÒn thång sang cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng tiÖn Ých cho kh¸ch hµng. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô mét mÆt ®em l¹i lîi nhuËn, mÆt kh¸c lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ph©n t¸n rñi ro. VËy c¸c NHTM cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn viÖc ph¸t triÓn vµ ®æi míi c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, trong ®ã cã mét sè dÞch vô cÇn ®­îc tÝch cùc triÓn khai nh­: - DÞch vô qu¶n lý vµ chi tr¶ tiÒn l­¬ng cho c¸n bé nh©n viªn c¸c do¹nh nghiÖp lín cã sè ng­êi lao ®éng nhiÒu. DÞch vô nµy kh«ng chØ ®em l¹i thu nhËp cho ng©n hµng qua viÖc thu phÝ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng t¨ng sè d­ trong tµi s¶n nî ®Ó cho vay, ®Çu t­ quay vßng vèn - DÞch vô thanh to¸n hé tiªu dïng lµ mét dÞch vô trong ®ã ng©n hµng ®øng ra thay mÆt cho chñ tµi kho¶n thùc hiÖn thanh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu nh­: tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn nhµ… - DÞch vô thanh to¸n mua b¸n bÊt ®éng s¶n ®­îc mét sè NHTM CP nhÊt lµ NHTM CP ¸ Ch©u tÝch cùc triÓn khai vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan, ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng tÝn nhiÖm - DÞch vô t­ vÊn ®ang ®­îc nhiÒu NHTM më réng tíi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng trong quan hÖ tÝn dông, mua b¸n ngo¹i tÖ, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, thanh to¸n mua b¸n nhµ, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, mua b¸n cæ phÇn cña ng©n hµng. - DÞch vô ng©n hµng ®èi ngo¹i còng ®ang ®­îc ph¸t triÓn. C¸c ng©n hµng lín ë n­íc ta ®· kÕt nèi m¹ng th«ng tin cña m×nh ®Õn mét sè doanh nghiÖp lín, do ®ã cÇn triÖt ®Ó khai th¸c, xö lý th«ng tin ®Ó më réng kh«ng gian giao dÞch cña c¸c ng©n hµng ®Ó ph¸t huy hÕt nh÷ng tiÖn Ých cña m¹ng th«ng tin trong viÖc xö lý nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ th«ng qua m¹ng tõ ng©n hµng ®Õn doanh nghiÖp, còng nh­ tõ ng©n hµng mÑ ®Õn c¸c ng©n hµng chi nh¸nh trong c¸c nghiÖp vô nh­ më L/C, thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ… - C¸c dÞch vô kh¸c nh­: chi tr¶ kiÒu hèi, chuyÓn tiÒn toµn cÇu theo hÖ thèng ®¹i lý cña tæ chøc Western Union, dÞch vô cho thuª ng¨n tñ s¾t… còng cÇn ®­îc chó träng ph¸t triÓn h¬n n÷a. Víi nh÷ng cè g¾ng vµ nç lùc kh«ng ngõng, c¸c NHTM còng ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ trong viÖc ph¸t triÓn dÞch vô ®Æc biÖt lµ: §Èy m¹nh ph¸t triÓn dÞch vô thanh to¸n thÎ. C¸c lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ cña c¸c tËp ®oµn næi tiÕng ®ang ®­îc c¸c NHTM më réng lµm ®¹i lý ph¸t hµnh vµ thanh to¸n nh­: Master Card, Visa Card. Riªng Vietcombank cßn thanh to¸n thÎ Amex Card. Víi tiÖn Ých sö dông tr­íc nguån vèn cña ng©n hµng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ vµ dÞch vô… t¹i gÇn 7000 ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n thÎ nh­: c¸c siªu thÞ, nhµ hµng, kh¸ch s¹n… ng­êi dïng thÎ cã thÓ rót tiÒn mÆt t¹i h¬n 500.000 m¸y ATM ho¹t ®éng 24/24 giê. Bªn c¹nh thÎ tÝn dông quèc tÕ, thÎ thanh to¸n néi ®Þa còng rÊt ph¸t triÓn, ®ã lµ c¸c lo¹i ATM, Vietcombank Card, ThÎ thanh to¸n §«ng ¸, Sacombank Card, Ph­¬ng Nam Card, Eximbank Card. §iÓn h×nh vµ n¨ng ®éng h¬n c¶ lµ NHTM CP ¸ Ch©u víi ACB Card, gåm c¸c lo¹i: Saigon Co.op, Mai Linh, Saigon touristt, Citimart, ACB E.card…§i ®Çu trong lÜnh vùc nµy ph¶i kÓ ®Õn Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. TÝnh ®Õn nay sè l­îng thÎ tÝn dông quèc tÕ: Vietcombank Visa, Vietcombank MasterCard, Vietcombank America Express cña Vietcombank ®· ®¹t trªn 4000 thÎ víi doanh sè sö dông trªn 120 tû ®ång ViÖt Nam chiÕm tíi 455 thÞ phÇn ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ ë ViÖt Nam. Vietcombank còng lµ ng©n hµng duy nhÊt ë n­íc ta chÊp nhËn thanh to¸n c¶ 5 lo¹i thÎ th«ng dông nhÊt thÕ giíi: Visa, MasterCard, America Express, JCB, Dines Club, doanh sè thanh to¸n cña Vietcombank n¨m 2002 ®¹t gÇn 100 triÖu USD vµ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t 55 triÖu USD. Bªn c¹nh ®ã, Vietcombank ®· cã trªn 100 m¸y ATM vµ ®ang më réng m¹ng l­íi lªn 200 m¸y, doanh sè thanh to¸n n¨m 2002 ®¹t gÇn 1800 tû ®ång vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t gÇn 1000 tû ®ång T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 9/2003 . C¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ tr­êng dÞch vô tµi kho¶n c¸ nh©n. Trong mét sè thµnh phè ®«ng d©n c­, nhiÒu doanh nghiÖp t­ nh©n ®ang ph¸t triÓn, nhiÒu ng­êi cã thu nhËp kh¸, c¸c NHTM ®ang tÊn c«ng m¹nh mÏ vµo thÞ tr­êng dÞch vô ng©n hµng b¸n lÎ hiÖn ®¹i trong d©n c­. Th«ng qua viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n, c¸c NHTM cung cÊp c¸c tiÖn Ých ng©n hµng cho mäi ®èi t­îng d©n c­. §©y còng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®ét ph¸ trong kÕ ho¹ch thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng. Th«ng qua tµi kho¶n c¸ nh©n, c¸c kh¸ch hµng cßn ®­îc sö dông dÞch vô ng©n hµng qua m¹ng nh­: Internet banking, E- banking, Home banking, Phone banking, Mobile banking…§Æc biÖt lµ kh¸ch hµng vµ ng©n hµng sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­: sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, thÎ thanh to¸n. Cã thÓ thÊy râ t×nh h×nh nµy qua phô lôc b¶ng 4. §Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, më réng ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng b¸n lÎ trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, Nhµ n­íc cÇn sím cã LuËt thanh to¸n, tr­íc m¾t chØnh söa mét sè v¨n b¶n d­íi luËt (nh­ NghÞ ®Þnh vÒ SÐc…) ®Ó phï hîp víi thùc tiÔn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ sau: - C¸c NHTM cÇn thay ®æi t­ duy kinh doanh theo h­íng ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng hiÖn ®¹i, ®ã lµ tËp trung ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh- ng©n hµng, coi chÊt l­îng dÞch cô lµ yÕu tè t¹o ra nÐt riªng cho mçi ng©n hµng. - Ph¸t huy néi lùc n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh - TÝch cùc x©y dùng hÖ thèng h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. - N©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nh©n sù 4.3. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh. C¸c NHTM n­íc ta cÇn ph¶i x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ kinh doanh míi ®Ó n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hµnh. C¬ chÕ kinh doanh ®­îc hoµn thiÖn mét c¸ch ®ång bé, cã nghÜa lµ c¸c c¬ chÕ quyÕt s¸ch kinh doanh, c¬ chÕ kÝch thÝch, c¬ chÕ rµng buéc bªn trong ng©n hµng, c¬ chÕ c©n b»ng lîi Ých ph¶i ®­îc hoµn thiÖn. C¸c c¬ chÕ nµy ph¶i ®­îc h×nh thµnh vµ thèng nhÊt qu¶n lý trong c¸c ng©n hµng tõ trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng, tõ c¸c chi nh¸nh cÊp 1 ®Õn c¸c chi nh¸nh cÊp 4 cña c¸c ng©n hµng vµ trong néi bé tõng chi nh¸nh. Cô thÓ: Thø nhÊt, c¬ chÕ quyÕt s¸ch kinh doanh: Trong néi bé tõng NHTM cã c¸c chi nh¸nh ë c¸c cÊp kh¸c nhau, thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp mét c¸ch t­¬ng ®èi nªn chõng mùc nµo ®ã ®­îc ®éc lËp trong quyÕt ®Þnh kinh doanh ®Ó ph¸t huy quyÒn tù chñ cña m×nh. QuyÕt s¸ch ®óng ®¾n vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao ph¶i thÓ hiÖn sù kÕt hîp trÝ tuÖ cña tËp thÓ víi tÝnh quyÕt ®o¸n cña ng­êi gi¸m ®èc, ®iÒu hµnh ®Ó thèng nhÊt thùc hiÖn Thø hai, c¬ chÕ kÝch thÝch: X©y dùng quy chÕ thi ®ua, khen th­ëng, ph¸t huy s¸ng kiÕn, trªn c¬ së hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ môc ®Ých kinh doanh cña tõng chi nh¸nh ®Ó lµm ®éng lùc thóc ®Èy c¸n bé nh©n viªn thùc hiÖn tèt ®Þnh h­íng kinh doanh cña m×nh. Thø ba, c¬ chÕ rµng buéc: Ph©n ®Þnh râ ranh ríi tr¸ch nhiÖm ®èi víi rñi ro, trùc tiÕp g¾n tr¸ch nhiÖm cho nh÷ng ng­êi quyÕt s¸ch, ng­êi thõa hµnh nhiÖm vô. §Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé trong ho¹t ®éng ng©n hµng, c¸c NHTM ph¶i x©y dùng quy tr×nh nghiÖp vô trong cho vay, huy ®éng vèn, dÞch vô…trong ®ã quy ®Þnh rÊt cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña tõng ng­êi ®èi víi tõng mÆt nghiÖp vô ng©n hµng. Thø t­, c¬ chÕ ph©n phèi thu nhËp (c¬ chÕ c©n b»ng lîi Ých): C¸c NHTM ph¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n phèi tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng… ®Ó dÇn ®¶m b¶o ng­êi cã cèng hiÕn lín, hiÖu qu¶ lao ®éng cao sÏ cã thu nhËp cao vµ ng­îc l¹i. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n, c¸c NHTM ph¶i phèi hîp sù ®ång t×nh cña tËp thÓ trªn c¬ së cô thÓ ho¸ hiÖu qu¶ kinh doanh do tõng nghiÖp vô ®em l¹i ®Ó cã søc thuyÕt phôc cao. Tãm l¹i, c¸c c¬ chÕ nµy trong hÖ thèng kinh doanh hîp nhÊt thµnh mét chØnh thÓ thèng nhÊt. C¸c c¬ chÕ nµy ®­îc x©y dùng mét c¸ch c©n ®èi, hîp lý hµi hoµ sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c NHTM ngµy mét ph¸t triÓn h¬n. 5. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña c¸c NHTM N©ng cao vai trß vµ hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh vÜ m« cña NHNN, tõng b­íc ®iÒu chØnh c¬ cÊu, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m th¸o gì khã kh¨n, thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô, ®Çu t­ n­íc ngoµi, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng NHTM th«ng qua viÖc h×nh thµnh ®ång bé m«i tr­êng ph¸p lý liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM, ¸p dông ®Çy ®ñ h¬n c¸c thiÕt chÕ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ an toµn trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, ®¶m b¶o tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp C¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng, thùc hiÖn b¶o hé c¸c NHTM trong n­íc mét c¸ch cã chän läc, cã ®iÒu kiÖn, cã thêi h¹n, ph©n biÖt chøc n¨ng cña NHNN vµ NHTM QD, chøc n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch víi chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ cña NHTM, ®¶m b¶o quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c NHTM trong kinh doanh. Hç trî vµ khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô ng©n hµng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, c¶i tiÕn c«ng nghÖ Më cöa thÞ tr­êng trong n­íc trªn c¬ së xo¸ bá dÇn c¸c giíi h¹n vÒ sè l­îng ®¬n vÞ, ph¹m vi, tû lÖ gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi hoÆc tæng giao dÞch nghiÖp vô ng©n hµng, b¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh n­íc ngoµi theo c¸c cam kÕt song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Chñ ®éng vµ tÝch cùc chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ng©n hµng vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ kh¸c. Tõng b­íc t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng cho c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh- ng©n hµng trong n­íc vµ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. Tõng b­íc n©ng cao vÞ thÕ cña ®ång ViÖt Nam, x©y dùng kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi tù do VND, thùc hiÖn thanh to¸n b»ng VND trªn l·nh thæ ViÖt Nam, t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh tiÒn tÖ vµ cung øng dÞch vô ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin tµi chÝnh ng©n hµng vµ më réng c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ph¸t triÓn c¸c c«ng cô giao dÞch trªn thÞ tr­êng më nh»m ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ s©u réng, cã tÝnh thanh kho¶n cao. T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng vÒ tµi chÝnh- tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c phï hîp víi c¸c cam kÕt quèc tÕ, tÝch cùc tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh vµ thÓ chÕ hîp t¸c, gi¸m s¸t, trao ®æi th«ng tin víi c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. KÕt luËn Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng ®ang lµ xu thÕ cña thêi ®¹i, cã tÝnh kh¸ch quan do sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng. ViÖt Nam, khi héi nhËp víi thÕ giíi cã thÓ tranh thñ nguån vèn, tiÕp cËn nhanh víi c«ng nghÖ ng©n hµng míi, víi c¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh tiªn tiÕn nhÊt, tiÕp cËn nhanh h¬n víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trong khu vùc vµ thÕ giíi… tõ ®ã cã thÓ ph¸t triÓn néi lùc cña m×nh, më réng ho¹t ®éng ra n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· liªn tôc c¶i c¸ch theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng, ®¶m b¶o ph©n bæ cã hiÖu qu¶ vµ an toµn c¸c nguån lùc tµi chÝnh nh»m v÷ng b­íc tiÕn vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Tuy nhiªn, ®Ó ®Èy nhanh héi nhËp, còng nh­ nh»m tranh thñ nh÷ng c¬ héi vµ ®èi mÆt ®­îc víi nh÷ng th¸ch thøc khi héi nhËp, ViÖt Nam cÇn tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, mµ ®Æc biÖt lµ Trung quèc- do Trung Quèc cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam vÒ chÕ ®é kinh tÕ- x· héi vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cña hai n­íc còng ®ang trªn con ®­êng c¶i c¸ch mét c¸ch toµn diÖn vµ s©u réng. Do ®ã ViÖt Nam cã thÓ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u mµ Trung Quèc ®· ¸p dông thµnh c«ng, vËn dông linh ho¹t vµo t×nh h×nh thùc tiÔn cña m×nh ®Ó nhanh chãng ®­a hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam s¸nh ngang víi c¸c ng©n hµng hiÖn ®¹i trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Víi khu«n khæ h¹n hÑp cña kho¸ luËn vµ cã thÓ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng s¬ suÊt nhÊt ®Þnh song em xin m¹nh d¹n ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn nhá bÐ cña m×nh vµo sù ph¸t triÓn chung cña hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ §Æng ThÞ Nhµn cïng c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Kinh tÕ Ngo¹i Th­¬ng cña tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng ®· gióp em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Phô lôc B¶ng 1: Tæng tµi s¶n cã cña NHMT CP ACB tõ n¨m 1998- 2002 §¬n vÞ: tû ®ång Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn NHTM CP ACB 2002 B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña NHTM CP Sµi Gßn Th­¬ng TÝn 2002 2001 2000 1999 1998 Tæng tµi s¶n 4.298,3 3.134,3 2.202,4 1.562,6 1.528,1 D­ nî tÝn dông 3.300,5 2.326,5 1.455,1 1.221,2 1.067,0 Huy ®éng vèn 3.856,2 2.850,5 1.998,3 1.422,8 1.400,6 Vèn ®iÒu lÖ 271,7 190,0 137,7 71,0 71,0 L·i rßng/ tæng tµi s¶n b×nh qu©n 1,45% 1,01% 0,88% 0,58% 0,36% L·i rßng/ vèn ®iÒu lÖ b×nh qu©n 25,44% 19,01% 20,44% 12,68% 7,04% Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn cña NHTM CP Sµi Gßn Th­¬ng TÝn 2002 B¶ng 3: Tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn ë NHTM CP Eximbank §¬n vÞ: tû ®ång Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn cña NHTM CP Eximbank 2002 B¶ng 4: T×nh h×nh sö dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n t¹i c¸c NHTM ViÖt Nam trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh §¬n vÞ: tû ®ång; % cña tõng ph­¬ng tiÖn so víi tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n Ph­¬ng thøc thanh to¸n Doanh sè 2001 Doanh sè 2002 Doanh sè 5 th¸ng 2003 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % SÐc 2.948 0,3 4.480 0,4 2.755 0,6 Uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn 678.224 77,9 846.509 76,1 345.218 69,2 Uû nhiªm thu 33.269 3,8 43.035 3,9 22.115 4,4 ThÎ- ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c 156.280 18 218.288 19,6 128.296 25,4 Tæng céng 870.744 100 1.112.312 100 499.014 100 Nguån: T¹p chÝ Tµi chÝnh Th¸ng 9/2003 Tµi liÖu tham kh¶o 1. S¸ch Ngµnh ng©n hµng Trung Quèc- nh÷ng xung ®ét trong ®Çu t­ n­íc ngoµi (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 2. S¸ch Ngµnh tiÒn tÖ Trung Quèc b­íc vµo thÕ kû míi (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 3. S¸ch C¶i c¸ch, ph¸t triÓn vµ quèc tÕ ho¸ ngµnh tiÒn tÖ Trung Quèc (Trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc) 4. S¸ch Nghiªn cøu so s¸nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam vµ c¶i c¸ch kinh tÕ ë Trung Quèc (NXB ChÝnh trÞ quèc gia- GS.TS Lª H÷u TÇng- GS L­u Hµm Nh¹c) 5. S¸ch ThÓ chÕ Kinh tÕ thÞ tr­êng cã ®Æc s¾c Trung Quèc (NXB Khoa häc x· héi- TS. NguyÔn Kim B¶o) 6. S¸ch Trung Quèc- nh×n l¹i mét chÆng ®­êng ph¸t triÓn (NXB TrÎ- DÞch gi¶: NguyÔn Quèc Th¾ng, Hoµng Quèc Hïng) 7. T¹p chÝ Far Eastern Economic Review 8. T¹p chÝ The Economist 9. T¹p chÝ Business Week 10. T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng 11. T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh tiÒn tÖ 12. T¹p chÝ Th«ng tin Kinh tÕ- x· héi 13. T¹p chÝ Ng©n hµng 14. T¹p chÝ Th«ng tin tµi chÝnh 15. T¹p chÝ Tµi chÝnh 16. T¹p chÝ Nghiªn cøu Trung Quèc 17. T¹p chÝ Tin häc Ng©n hµng 18. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ 19. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn 20. B¸o c¸o th­êng niªn cña NHNN, c¸c NHTM 21. B¸o c¸o T×nh h×nh thùc hiÖn nghÞ quyÕt 07- NQ- TW (NHNN)

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docluan van cai cach he thong ngan hang thuong mai trung quoc v.doc
  • docluan van cai cach he thong ngan hang thuong mai trung quoc v.doc
Tài liệu liên quan