Luận văn Công nghệ GPS động và khả năng ứng dụng trong công tác đo vẽ bản đồ tỷ lệ lớn tại Việt Nam

ey Office. KÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c b¶ng 3. 4 b¶ng 3.5. B¶ng 3.5: B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm tra ph­¬ng ph¸p GPS PPK trªn b·i chuÈn Xu©n §Ønh sö dông m¸y thu 4600LS (12/5/2000) §IÓM s« trÞ x y h k.c k.c sai c.cao c.cao sai §O ®o ®o chuÈn sè ®o chuÈn sè Gèc 2331178.220 584002.019 6.689 1024 2 2331202.087 584004.420 6.784 23.985 24.006 -0.021 0.095 0.104 -0.009 1020 5 2331202.085 584004.406 6.807 23.982 24.006 -0.024 0.118 0.104 0.014 1023 10 2331202.092 584004.410 6.779 23.989 24.006 -0.017 0.090 0.104 -0.014 1021 20 2331202.092 584004.419 6.760 23.990 24.006 -0.016 0.071 0.104 -0.033 1022 30 2331202.106 584004.443 6.759 24.006 24.006 0.000 0.070 0.104 -0.034 1009 2 2331226.066 584006.786 6.788 48.078 48.061 0.017 0.099 1013 5 2331226.070 584006.834 6.806 48.088 48.061 0.026 0.117 1011 10 2331226.073 584006.804 6.795 48.088 48.061 0.026 0.107 1012 20 2331226.078 584006.826 6.805 48.094 48.061 0.033 0.116 1010 30 2331226.075 584006.819 6.790 48.091 48.061 0.029 0.101 1030 2 2331297.672 584013.905 7.210 120.031 120.022 0.009 0.521 0.548 -0.027 1031 5 2331297.681 584013.927 7.237 120.042 120.022 0.020 0.549 0.548 0.001 58 1033 10 2331297.694 584013.889 7.247 120.052 120.022 0.029 0.558 0.548 0.010 1032 20 2331297.692 584013.908 7.249 120.052 120.022 0.030 0.560 0.548 0.012 1034 30 2331297.690 584013.898 7.258 120.049 120.022 0.026 0.570 0.548 0.022 1039 2 2331417.072 584025.769 6.535 240.009 239.982 0.027 -0.154 -0.136 -0.018 1037 5 2331417.073 584025.803 6.531 240.013 239.982 0.032 -0.158 -0.136 -0.022 1038 10 2331417.068 584025.769 6.524 240.005 239.982 0.023 -0.165 -0.136 -0.029 1036 20 2331417.072 584025.820 6.539 240.014 239.982 0.032 -0.150 -0.136 -0.014 1035 30 2331417.062 584025.828 6.549 240.005 239.982 0.023 -0.140 -0.136 -0.003 1044 2 2331632.028 584047.276 6.467 456.020 456.022 -0.002 -0.222 -0.198 -0.024 1042 5 2331632.044 584047.265 6.489 456.034 456.022 0.013 -0.199 -0.198 -0.001 1041 10 2331632.050 584047.293 6.485 456.043 456.022 0.021 -0.204 -0.198 -0.006 1040 20 2331632.051 584047.272 6.471 456.042 456.022 0.020 -0.218 -0.198 -0.020 1043 30 2331632.058 584047.245 6.469 456.046 456.022 0.024 -0.220 -0.198 -0.022 1046 2 2331918.526 584075.873 6.418 743.916 743.932 -0.016 -0.271 -0.242 -0.029 1047 5 2331918.525 584075.847 6.418 743.913 743.932 -0.020 -0.271 -0.242 -0.029 1048 10 2331918.526 584075.837 6.416 743.912 743.932 -0.020 -0.273 -0.242 -0.031 1049 20 2331918.530 584075.860 6.415 743.919 743.932 -0.014 -0.274 -0.242 -0.032 1050 30 2331918.535 584075.835 6.422 743.922 743.932 -0.011 -0.267 -0.242 -0.025 1052 2 2332085.742 584092.547 6.407 911.946 911.951 -0.005 -0.282 -0.255 -0.027 1054 5 2332085.751 584092.573 6.397 911.958 911.951 0.006 -0.292 -0.255 -0.037 1051 10 2332085.760 584092.537 6.401 911.964 911.951 0.013 -0.288 -0.255 -0.032 1053 20 2332085.771 584092.566 6.401 911.977 911.951 0.026 -0.287 -0.255 -0.032 1055 30 2332085.765 584092.569 6.398 911.971 911.951 0.020 -0.290 -0.255 -0.035 1060 2 2332372.370 584121.117 6.586 1199.970 1199.986 -0.016 -0.102 1059 5 2332372.371 584121.104 6.579 1199.970 1199.986 -0.016 -0.110 1056 10 2332372.401 584121.143 6.537 1200.003 1199.986 0.017 -0.152 1058 20 2332372.405 584121.123 6.532 1200.006 1199.986 0.020 -0.157 1057 30 2332372.410 584121.094 6.531 1200.007 1199.986 0.022 -0.158 Sai sè ®o c¹nh gi¸n tiÕp: 0.021m Sai sè ®o chªnh cao gi¸n tiÕp: 0.024m 59 B¶ng 3.6: B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm tra ph­¬ng ph¸p GPS PPK trªn b·i chuÈn Xu©n §Ønh sö dông m¸y thu 4800 (12/5/2000) s.hiÖu sè x y h k.c k.c sai c.cao c.cao sai ®iÓm trÞ ®o ®o chuÈn sè ®o chuÈn sè Gèc 2331178.050 584001.649 6.925 1016 2 2331201.934 584004.064 7.039 24.004 24.006 -0.002 0.115 0.104 0.011 1017 5 2331201.939 584004.069 7.031 24.010 24.006 0.004 0.106 0.104 0.002 1015 10 2331201.943 584004.063 7.027 24.013 24.006 0.007 0.102 0.104 -0.002 1018 20 2331201.944 584004.072 7.018 24.015 24.006 0.009 0.093 0.104 -0.011 1013 30 2331201.944 584004.063 7.041 24.014 24.006 0.008 0.117 0.104 0.013 1026 2 2331225.881 584006.449 7.098 48.068 48.061 0.006 0.174 1027 5 2331225.889 584006.450 7.089 48.076 48.061 0.015 0.164 1024 10 2331225.891 584006.455 7.099 48.078 48.061 0.016 0.174 1025 20 2331225.892 584006.450 7.110 48.078 48.061 0.017 0.186 1028 30 2331225.892 584006.449 7.093 48.079 48.061 0.017 0.169 1032 2 2331297.491 584013.556 7.507 120.024 120.022 0.001 0.582 0.548 0.034 1030 5 2331297.493 584013.559 7.493 120.026 120.022 0.003 0.569 0.548 0.021 1031 10 2331297.496 584013.556 7.504 120.028 120.022 0.006 0.579 0.548 0.031 1029 20 2331297.498 584013.559 7.488 120.030 120.022 0.008 0.564 0.548 0.016 1033 30 2331297.500 584013.550 7.522 120.032 120.022 0.009 0.597 0.548 0.049 1038 2 2331416.873 584025.463 6.780 239.987 239.982 0.005 -0.145 -0.136 -0.009 1037 5 2331416.879 584025.452 6.776 239.992 239.982 0.011 -0.149 -0.136 -0.013 1036 10 2331416.882 584025.460 6.776 239.996 239.982 0.014 -0.148 -0.136 -0.012 1035 20 2331416.884 584025.464 6.766 239.998 239.982 0.016 -0.159 -0.136 -0.023 1034 30 2331416.894 584025.466 6.772 240.008 239.982 0.026 -0.153 -0.136 -0.017 1040 2 2331631.857 584046.917 6.722 456.020 456.022 -0.002 -0.203 -0.198 -0.005 1043 5 2331631.860 584046.918 6.728 456.023 456.022 0.002 -0.197 -0.198 0.001 1041 10 2331631.861 584046.912 6.724 456.024 456.022 0.002 -0.201 -0.198 -0.003 1039 20 2331631.863 584046.908 6.742 456.025 456.022 0.003 -0.183 -0.198 0.015 1042 30 2331631.864 584046.915 6.731 456.027 456.022 0.005 -0.194 -0.198 0.004 60 1047 2 2331918.351 584075.488 6.708 743.910 743.932 -0.023 -0.216 -0.242 0.026 1044 5 2331918.352 584075.487 6.709 743.911 743.932 -0.022 -0.216 -0.242 0.026 1045 10 2331918.353 584075.485 6.711 743.912 743.932 -0.021 -0.214 -0.242 0.028 1046 20 2331918.354 584075.486 6.705 743.913 743.932 -0.020 -0.220 -0.242 0.023 1046 30 2331918.354 584075.486 6.705 743.913 743.932 -0.020 -0.220 -0.242 0.023 1049 2 2332085.579 584092.169 6.598 911.954 911.951 0.002 -0.327 -0.236 -0.091 1050 5 2332085.580 584092.163 6.662 911.954 911.951 0.003 -0.263 -0.236 -0.027 1052 10 2332085.586 584092.156 6.668 911.959 911.951 0.007 -0.256 -0.236 -0.020 1051 20 2332085.587 584092.161 6.670 911.961 911.951 0.009 -0.255 -0.236 -0.019 1053 30 2332085.588 584092.156 6.663 911.961 911.951 0.010 -0.262 -0.236 -0.026 1054 2 2332372.175 584120.732 6.786 1199.944 1199.986 -0.041 -0.138 1055 5 2332372.186 584120.729 6.815 1199.955 1199.986 -0.031 -0.110 1056 10 2332372.189 584120.729 6.831 1199.957 1199.986 -0.028 -0.094 1057 20 2332372.194 584120.727 6.822 1199.962 1199.986 -0.023 -0.103 1058 30 2332372.196 584120.730 6.805 1199.965 1199.986 -0.021 -0.119 Sai sè trung ph­¬ng ®o c¹nh gi¸n tiÕp: = 0.016m Sai sè trung ph­¬ng ®o chªnh cao gi¸n tiÕp: = 0.026m 3.2.2.3 §o c¸c ®iÓm trªn c¸c ®iÓm khèng chÕ ®· biÕt to¹ ®é Còng nh­ ®èi víi viÖc ®o kiÓm tra trªn ®­êng ®¸y Xu©n ®Ønh, t¹i c¸c ®iÓm khèng chÕ ®· biÕt to¹ ®é, viÖc ®o ®¹c tiÕn hµnh riªng biÖt, sö dung m¸y thu vÖ tinh 4600LS vµ 4800 víi c¸c thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn TSC1, víi lÇn ®o t­¬ng øng víi thêi gian ®o 2, 5, 10, 20, 30 trÞ ®o ®ång thêi ®Ó kiÓm tra ¶nh h­ëng cña viÖc liªn kÕt víi ®iÓm gèc, sè liÖu ®­îc xö lý theo 2 ph­¬ng ¸n: - Liªn kÕt (Fixed) l­íi ®o víi l­íi chuÈn th«ng qua 1 ®iÓm base, - Liªn kÕt (Fixed) l­íi ®o víi l­íi chuÈn th«ng qua 2 ®iÓm (base vµ 1 ®iÓm khèng chÕ kh¸c). KÕt qu¶ ®o kiÓm tra sö dông m¸y 4600LS trong b¶ng 3. 4 vµ kÕt qu¶ ®o kiÓm tra sö dông m¸y 4800 trong b¶ng 3. 5 61 B¶ng 3.7: KÕt qu¶ ®o kiÓm tra trªn ®iÓm khèng chÕ 11607 - kho¶ng c¸ch 11,27km sö dông m¸y thu 4600 LS theo 2 ph­¬ng ¸n Fixed. sh® sètrÞ toa ®é s.sè s.sè s.sè ghi ®o x y h x y h chó fixED 1 ®iÓm base (B46) B46 2323602.940 586169.476 19.548 ®. Base 15 180 2313586.354 591367.991 6.937 0.364 0.451 -0.028 ®o ppk 1071 2 2313586.350 591367.976 6.963 0.360 0.436 -0.002 ®o ppk 1072 5 2313586.352 591367.973 6.961 0.362 0.433 -0.004 ®o ppk 1073 10 2313586.356 591367.972 6.964 0.365 0.432 -0.001 ®o ppk 1074 20 2313586.357 591367.965 6.959 0.367 0.425 -0.006 ®o ppk 1075 30 2313586.363 591367.956 6.947 0.373 0.416 -0.018 ®o ppk 11607 2313585.990 591367.540 6.965 ®.K.chÕ MP=0.566m MH=0.010 m fixED 2 ®iÓm: base (B46) vµ ®iÓm 15 B46 2323602.940 586169.476 19.548 ®. Base 15 180 2313585.990 591367.540 6.965 0.000 0.000 0.000 ®o ppk 1071 2 2313586.013 591367.559 6.917 0.023 0.020 -0.048 ®o ppk 1072 5 2313586.011 591367.541 6.941 0.021 0.002 -0.024 ®o ppk 1073 10 2313586.014 591367.540 6.944 0.024 0.001 -0.021 ®o ppk 1074 20 2313586.016 591367.533 6.939 0.026 -0.007 -0.026 ®o ppk 1075 30 2313586.021 591367.524 6.927 0.031 -0.015 -0.038 ®o ppk 11607 2313585.990 591367.540 6.965 0.000 0.000 0.000 ®.K.chhÐ MP=0.023m MH=0.026 m 62 B¶ng 3.7: KÕt qu¶ ®o kiÓm tra trªn ®iÓm khèng chÕ 110451 - kho¶ng c¸ch 10,26km sö dông m¸y thu 4680 theo 2 ph­¬ng ¸n Fixed. sh® sè toa ®é s.sè s.sè s.sè ghi trÞ ®o x y h dx dy dh chó fix ed 1 ®iÓm base (B48) B48 2323601.138 586168.653 19.521 ®. Base 651 96 2332393.340 580876.790 8.709 0.037 -0.010 -0.207 ®o ppk 652 2 2332393.344 580876.782 8.684 0.041 -0.018 -0.232 ®o ppk 653 5 2332393.340 580876.789 8.681 0.037 -0.011 -0.236 ®o ppk 654 10 2332393.348 580876.786 8.688 0.045 -0.014 -0.228 ®o ppk 655 20 2332393.352 580876.786 8.701 0.049 -0.014 -0.215 ®o ppk 1001 30 2332393.335 580876.795 8.714 0.032 -0.005 -0.203 ®o ppk 10451 2332393.303 580876.800 8.916 -0.264 ®.K.chÐ MP=0.051m MH=0.264 m fixed2 ®iÓm: base B48 vµ ®iÓm 651 B48 2323601.138 586168.653 19.521 ®. Base 651 96 2332393.303 580876.800 8.916 0.000 0.000 0.000 ®o ppk 652 2 2332393.296 580876.782 8.887 -0.007 -0.018 -0.029 ®o ppk 653 5 2332393.292 580876.789 8.884 -0.011 -0.011 -0.032 ®o ppk 654 10 2332393.300 580876.785 8.891 -0.003 -0.015 -0.025 ®o ppk 655 20 2332393.304 580876.786 8.904 0.001 -0.014 -0.012 ®o ppk 1001 30 2332393.287 580876.795 8.917 -0.016 -0.005 0.001 ®o ppk 10451 2332393.303 580876.800 8.916 ®.K.chÕ MP=0.016m MH=0.020m Trªn c¬ së ph©n tÝch hµng lo¹t kÕt qu¶ ®o GPS PPK trªn c¸c b·i chuÈn cã thÓ ®­a ra c¸c kÕt luËn sau: 1. §é chÝnh x¸c ®o to¹ ®é cña ph­¬ng ph¸p GPS PPK còng gièng nh­ ®é chÝnh x¸c cña ph­¬ng ph¸p GPS RTK (kho¶ng 0.02 m) 2. Quan hÖ t­¬ng hç (kho¶ng c¸ch vµ chªnh cao) gi÷a c¸c ®iÓm ®o GPS PPK cã ®é chÝnh x¸c t­¬ng ®­¬ng nh­ ®o trùc tiÕp dï kho¶ng c¸ch tõ tr¹m Base ®Õn ®iÓm ®o ®Õn 9 km. 63 3. Kh«ng cã sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ ®é chÝnh x¸c khi t¨ng thêi gian ®o t¹i 1 ®iÓm vµ kh«ng cã sù kh¸c biÖt khi ®o ë kho¶ng c¸ch lín (®Õn trªn 10km). 4. §é chÝnh x¸c thÊp nÕu c¸c ®iÓm ®o kh«ng trong vïng khèng chÕ cña c¸c ®iÓm h¹ng cao tham gia vµo viÖc quy chuÈn to¹ ®é (c¸c ®iÓm dïng lµm ®iÓm FIXED). 5. Kh«ng cã sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ ®é chÝnh x¸c khi ®o b»ng m¸y ®o 1 tÇn sè vµ 2 tÇn sè; thêi gian khëi ®o víi m¸y 2 tÇn sè nhanh h¬n 6. XuÊt hiÖn mét sè lÇn ®o kh«ng gi¶i ®­îc to¹ ®é chÝnh x¸c (lêi gi¶i Float khi xö lý c¹nh) do chÊt l­îng sè liÖu ®o xÊu. Do vËy cÇn ®o víi sè trÞ ®o nhiÒu h¬n sè trÞ ®o tèi thiÓu (tèt h¬n c¶ lµ ®o Ýt nhÊt 3 trÞ ®o). 7. Thêi gian ®o theo ph­¬ng ph¸p nµy l©u h¬n nh­ng l¹i ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn h¬n v× kh«ng dïng ®Õn thiÕt bÞ truyÒn sè liÖu Radio Link. Víi ®é chÝnh x¸c ®o to¹ ®é ®iÓm nh­ trªn ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng cã thÓ ¸p dông cho c¸c c«ng ®o¹n cña quy tr×nh ®o ®¹c b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh cã yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao. Trong c¸c phÇn sau ®©y sÏ ®Ò cËp cô thÓ ®Õn viÖc ¸p dông c«ng nghÖ GPS ®éng trong c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt thö nghiÖm. 64 Ch­¬ng 4. B¶n ®å tû lÖ lín §Ó thÊy râ ®­îc kh¶ n¨ng ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng trong thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín, ch­¬ng nµy sÏ ®Ò cËp chñ yÕu ®Õn c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña viÖc thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín truyÒn thèng mµ ph­¬ng ph¸p GPS ®éng cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vµ ®¸p øng yªu cÇu mét c¸ch tèt h¬n. 4.1 Nh÷ng kh¸i niÖm chung Tû lÖ b¶n ®å lµ chØ sè c¬ b¶n nãi nªn møc ®é chi tiÕt viÖc ph¶n ¸nh thùc ®Þa trong néi dông b¶n ®å. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng quèc gia cã c¸c quy dÞnh cô thÓ vÒ ph©n chia b¶n ®å theo tû lÖ. ë ViÖt nam, b¶n ®å ®­îc chia thµnh 3 lo¹i tû lÖ: - B¶n ®å tû lÖ nhá : cã tû lÖ tõ 1:100.000 trë xuèng, - B¶n ®å tû lÖ trung b×nh: cã tû lÖ tõ 1:50.000 ®Õn 1: 10.000, - B¶n ®å tû lÖ lín: cã tû lÖ tõ 1:5000 ®Õn 1:500. Theo quy ®Þnh trong quy ph¹m hiÖn hµnh b¶n ®å tû lÖ lín lµ kh¸i niÖm chØ c¸c lo¹i b¶n ®å cã tû lÖ tõ 1:5000 ®Õn 1: 500. Trong sè 3 lo¹i b¶n ®å nãi trªn th× b¶n ®å tû lÖ trung b×nh, b¶n ®å tû lÖ lín ®­îc thµnh lËp trùc tiÕp hoÆc biªn tËp tõ b¶n ®å tû lÖ lín h¬n, b¶n ®å tû lÖ nhá ®­îc thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p biªn tËp tõ c¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n. Kh¸c víi b¶n ®å tû lÖ trung b×nh vµ tû lÖ nhá, b¶n ®å tû lÖ lín ®­îc thµnh lËp theo quy m« khu vùc cã theo nguyªn t¾c ph©n m¶nh hoÆc thËm chÝ thµnh lËp theo khu vùc tù do ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sö dông trùc tiÕp cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §èi víi b¶n ®å tû lÖ lín, tuú theo yªu cÇu thùc tÕ cña nhu cÇu kinh tÕ, x· héi mµ cã thÓ ¸p dông c¸c lo¹i tû lÖ kh¸c nhau vÝ dô cïng phôc vô cho nhiÖm vô quy ho¹ch, ë khu vùc n«ng th«n cã thÓ thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:5.000 trong khi ë khu vùc thµnh phè cÇn thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:2000. §Ó lµm c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai ®Õn hé d©n ë khu vùc n«ng th«n cã 65 thÓ thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:1000 nh­ng ë thµnh thÞ l¹i cÇn ph¶i thµnh lËp b¶n ®å ®Õn tû lÖ 1:500 hoÆc thËm chÝ 1:200. HiÖn nay do yªu cÇu cÊp b¸ch vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai còng nh­ do yªu cÇu to lín cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái viÖc thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín cÇn ph¶i cã tèc ®é cÊp s¶n phÈm nhanh, chÊt l­îng cao vµ dÆc biÖt lµ khèi l­îng rÊt lín trong thêi gian ng¾n. Ngoµi Tæng Côc §Þa ChÝnh ra hiÖn nay rÊt nhiÒu ngµnh kh¸c thùc hiÖn viÖc thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín nh­ N«ng Nghiªp, X©y dùng, Giao Th«ng, Thuû Lîi... 4.2 Yªu cÇu kü thuËt cña b¶n ®å tû lÖ lín Theo quy ®Þnh trong c¸c quy ph¹m tr­íc ®©y vµ hiÖn hµnh cã rÊt nhiÒu c¸c yªu cÇu kü thuËt cô thÓ vÒ b¶n ®å tû lÖ lín song c¬ b¶n nhÊt lµ sai sè vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ vµ ®iÓm chi tiÕt thuéc néi dung b¶n ®å, trong ®ã: - Yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c mÆt b»ng Mäi ®èi t­îng ®­îc biÓu diÔn trªn b¶n ®å theo to¹ ®é vµ ®é cao cña nã. Theo quy ph¹m 1996 c¸c ®iÓm ®Þa vËt cè ®Þnh vïng b»ng ph¼ng cã sai sè kh«ng qu¸ 0.5mm, vïng nói 0.7mm trong tû lÖ b¶n ®å. Víi c¸c ®Þa vËt quan träng cã sai sè kh«ng qu¸ 0.4mm trong tû lÖ b¶n ®å. C¸c sai sè ®ã ®­îc tÝnh so víi cÊp khèng chÕ ®o vÏ. Sai sè cña c¸c ®iÓm thuéc l­íi khèng chÕ ®o vÏ l¹i ®­îc quy ®Þnh nhá h¬n 0.2mm trongtû lÖ b¶n ®å,.(Chi tiÕt xem b¶ng 4.1). B¶ng 4.1: Sai sè vÞ trÝ ®iÓm cho phÐp voÝ b¶n ®å tû lÖ lín Tû lÖ b¶n ®å Sai sè ®iÓm k.c ®o vÏ Sai sè ®iÓm chi tiÕt 1:500 0.100m 0.200m 1:1000 0.200m 0.400m 1.2000 0.400m 0.800m 1:5000 1.000m 2.000m 66 - Yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c ®é cao VÒ ®é cao quy ph¹m quy ®Þnh sai sè ®é cao ®iÓm chi tiÕt nhá h¬n1/4 kho¶ng cao ®Òu víi vïng b»ng ph¼ng vµ nhá h¬n 1/3 kho¶ng cao ®Òu víi vïng ®Þa h×nh dèc. Nh­ vËy sai sè cho phÐp t­¬ng øng víi kho¶ng cao ®Òu ®­êng ®ång kh¸c nhau thÓ hiÖn trong b¶ng 4.2. B¶ng 4. 2: Sai sè vÒ ®é cao cho phÐp víi b¶n ®å tû lÖ lín Kho¶ng cao ®Òu Vïng b»ng ph¼ng (1/4 ®m) Vïng ®Þa h×nh dèc (1/3 ®m) 0.25m 0.06m 0.08m 0.5m 0.12m 0.16m 1.0m 0.25m 0.33m Quy ®Þnh vÒ sai sè cho phÐp cña quy ph¹m ®èi víi viÖc ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín lµ kh¸ réng khi thiÕt bÞ ®o ®· hiÖn ®¹i ho¸. 4.3 Quy tr×nh kü thuËt c¬ b¶n thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh thùc tÕ mµ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cã thÓ thµnh lËp b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng m¸y bµn ®¹c, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng m¸y toµn ®¹c, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng thuû chuÈn bÒ mÆt, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng mÆt c¾t, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh hµng kh«ng, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh mÆt ®Êt, 67 - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ tæng hîp (®o vÏ d¸ng ®Êt trªn b×nh ®å ¶nh). Dï ®o vÏ b¶n ®å theo ph­¬ng ph¸p nµo th× quy tr×nh c¬ b¶n còng vÉn sÏ bao gåm c¸c c«ng ®o¹n c¬ b¶n sau: - LËp l­íi khèng chÕ LËp l­íi khèng chÕ lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn cÇn thùc ®èi víi bÊt kú ph­¬ng ¸n ®o vÏ b¶n ®å truyÒn thèng. Víi quy ®Þnh hiÖn hµnh th× trong khu ®o vÏ cÇn ph¶i cã Ýt nhÊt 4 ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng c¸c cÊp trªn 1 km2 ë khu vùc thµnh phè vµ 1 ®iÓm trªn 1 km2 ë khu vùc kh«ng x©y dùng. Nh­ vËy cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét c¸ch tuÇn tù h¹ cÊp tõ l­íi khèng chÕ cÊp cao xuèng cÊp cuèi cïng lµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ. Ph­¬ng ph¸p x©y dùng l­íi lµ l­íi tam gi¸c, l­íi ®­êng chuyÒn sö dông m¸y ®o gãc chÝnh x¸c cao, th­íc thÐp, mia bala, m¸y ®o dµi quang ®iÖn hoÆc gÇn ®©y lµ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö, GPS tÜnh .... §©y lµ c«ng viÖc quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng b¶n ®å sÏ thµnh lËp, nã chiÕm tû träng lín vÒ chi phÝ thêi gian vµ kinh phÝ cña c«ng tr×nh nÕu sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®o truyÒn thèng. - §o vÏ chi tiÕt §o vÏ chi tiÕt lµ viÖc thu thËp sè liÖu thùc ®Þa phôc vô cho viÖc vÏ néi dung b¶n ®å. Ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b¶n ®å b»ng ¶nh th× viÖc thu thËp sè liÖu ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®o ®¹c trùc tiÕp nh­ sau: - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng m¸y bµn ®¹c, - Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ b»ng m¸y toµn ®¹c, - Ph­¬ng ph¸p ®é cao b»ng m¸y thuû chuÈn. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o ®¹c trùc tiÕp trªn lµ c«ng viÖc cã khèi l­îng lín nhÊt, phøc t¹p, nÆng nhäc tèn kÐm thêi gian, nh©n lùc vµ kinh phÝ khi tiÕn hµnh víi c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c quang häc truyÒn thèng. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi sù xuÊt hiÖn cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö th× c«ng viÖc nµy ®· ®­îc c¶i thiÖn 68 ®¸ng kÓ vÒ ®é chÝnh x¸c vµ n¨ng xuÊt lao ®éng song vÒ ph­¬ng ph¸p ®o ®¹c vÒ c¬ b¶n lµ kh«ng thay ®æi. Cã thÓ nãi víi c¸c chØ tiªu kü thuËt theo quy ph¹m hiÖn hµnh vÒ ®é chÝnh x¸c th× ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng cã thÓ thay thÕ c¸c thiÕt bÞ ®o truyÒn thèng sö dông trong c¸c c«ng ®o¹n ®o ®¹c lËp l­íi khèng chÕ vµ ®o vÏ chi tiÕt b¶n ®å tû lÖ lín. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng chØ hiÖu qu¶ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp. Víi c¸c khu vùc Èn khuÊt th× viÖc kÕt hîp ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng víi c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c truyÒn thèng ch¾c ch¾n sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Ch­¬ng 5. Quy tr×nh ®o vµ xö lý sè liÖu ®o GPS ®éng Thùc tÕ trªn thÕ giíi cã nhiÒu h·ng chÕ t¹o thiÕt bÞ ®o sö dông nguån tÝn hiÖu chung tõ hÖ thèng GPS. Do cïng xuÊt ph¸t tõ 1 nguyªn t¾c ®o, v¶ l¹i ë ViÖt Nam hiÖn chØ phæ biÕn thiÕt bÞ cña h·ng Trimble nªn ë ®©y quy tr×nh c«ng nghÖ nªu ra lµ ®èi víi thiÕt bÞ cña h·ng Trimble - Mü. XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c ®o ®¹c vµ xö lý sè liÖu, trªn c¬ së kinh nghiÖm tõ thùc tÕ c¸c c«ng tr×nh thö nghiÖm cã thÓ ®Ò xuÊt quy tr×nh c«ng nghÖ ®o GPS ®éng nh­ sau: 5.1. C«ng t¸c chÈn bÞ Trong giai ®o¹n nµy cÇn ph¶i lµm c¸c c«ng t¸c sau ®©y: 5.1.1 ChuÈn bÞ vÒ thiÕt bÞ ®o 69 ThiÕt bÞ ®o GPS RTK lµ hÖ thiÕt bÞ míi, hoµn thiÖn, ho¹t ®éng æn ®Þnh, tin cËy song vÉn ph¶i xem xÐt tr­íc khi tiÕn hµnh ®o thùc ®Þa. C¸c vÊn ®Ò cÇn kiÓm tra bao gåm: - TÝnh ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ: trong ®ã cÇn kiÓm tra xem cã ®ñ m¸y thu tr¹m ®éng, tr¹m tÜnh, sæ ®iÖn tö TSC1, c¸p nèi c¸c thiÕt bÞ, acquy, Radio tr¹m ph¸t, tr¹m thu, anten, thanh khëi ®éng, ch©n m¸y tr¹m tÜnh, gi¸ m¸y tr¹m ®éng. Víi bé do 4800 th× ®¬n gi¶n h¬n; kh«ng cÇn thanh khëi ®éng v× ®· ®­îc cµi ®Æt kü thuËt OTF tù khëi ®éng trong khi di chuyÓn; Radio tr¹m ®éng ®­îc l¾p ®Æt s½n trong m¸y thu tÝn hiÖu vÖ tinh 4800. 5.1.2 ChuÈn bÞ vÒ tµi liÖu khèng chÕ khu ®o, kh¶o s¸t khu ®o §Ó tiÕn hµnh quy chuÈn hÖ to¹ ®é vÒ hÖ to¹ ®é ®Þa ph­¬ng khu ®o cÇn cã Ýt nhÊt 3 ®iÓm khèng chÕ h¹ng cao ph©n bè ®Òu trong khu ®o. to¹ ®é ®iÓm nµy cÇn ®­îc thu thËp, vÞ trÝ cña c¸c ®iÓm nµy cÇn ®­îc x¸c ®Þnh s¬ bé trªn b¶n ®å tû lÖ nhá h¬n ®Ó thiÕt kÕ tuyÕn ®o nèi. NÕu kh«ng cã l­íi cÊp cao h¬n th× tèt nhÊt lµ tiÕn hµnh lËp 1 l­íi GPS tÜnh bao khu ®o ®Ó quy chuÈn to¹ ®é. Còng cã thÓ dïng 7 tham sè tÝnh chuyÓn tõ hÖ to¹ ®é GPS - hÖ vÒ hÖ to¹ ®é ®Þa ph­¬ng ®ang sö dông nÕu cã. Song thùc tÕ Ýt khi sö dông c¸ch nµy mµ chñ yÕu dïng c¸c ®iÓm khèng chÕ h¹ng cao ®Ó quy chuÈn hÖ to¹ ®é. ViÖc kh¶o s¸t khu lµ rÊt quan träng, nh»m ®¸nh gi¸, dù kiÕn vÒ khèi l­îng cã thÓ ®o GPS ®éng, tuyÕn di chuyÓn tèi ­u phôc vô cho viÖc ®o ®¹c GPS ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶. 5.2 ThiÕt lËp tr¹m ®o V× mäi thao t¸c ®o ®¹c thùc ®Þa ®Òu tiÕn hµnh trªn thiÕt bÞ ghi sè liÖu ®iÖn tö TSC1 nªn ë ®©y ta hiÓu viÖc x¸c lËp tr¹m ®o bao gåm 2 viÖc: thiÕt lËp vÞ trÝ tr¹m ®o trªn thùc ®Þa vµ x¸c lËp tr¹m ®o trong sæ ghi ®iÖn tö TSC1. 5.2.1 ThiÕt lËp vÞ trÝ tr¹m tÜnh trªn thùc ®Þa 70 Ta hiÓu tr¹m ®o bao gåm 1 tr¹m tÜnh vµ c¸c tr¹m di ®éng. Tõ nguyªn t¾c ®o GPS ®éng ta cã thÓ cã 2 c¸ch chän tr¹m tÜnh: - Chän tr¹m tÜnh lµ ®iÓm khèng chÕ cÊp cao nÕu ®iÓm ®ã cã tÇm quan s¸t bÇu trêi th«ng tho¸ng, - Chän tr¹m tÜnh t¹i vÞ trÝ bÊt kú trong khu ®o ®¶m b¶o tÇm khèng chÕ khu ®o hîp lý nhÊt, cã kh¶ n¨ng thu tÝn hiÖu vÖ tinh tèt nhÊt, tiÕp cËn ®­îc diÖn tÝch réng nhÊt. To¹ ®é cña ®iÓm tr¹m tÜnh nµy sÏ ®­îc tÝnh sau khi tiÕn hµnh thñ tôc quy chuÈn (Calibration). Th«ng th­êng khi ®o vÏ tû lÖ lín th× víi tÇm ®o 5 km lµ kh¸ dñ cho viÖc chØ sö dông duy nhÊt 1 tr¹m tÜnh cã thÓ ®o hÕt khu ®o. V× vËy cÇn l­u ý sao cho viÖc chän tr¹m tÜnh cã hiÖu qu¶ ®o cao nhÊt. 5.2.2 ThiÕt lËp tr¹m tÜnh trong file ®o trong TSC1 ThiÕt bÞ TSC1 thùc chÊt lµ m¸y vi tÝnh cã cÊu t¹o phï hîp cho viÖc sö dông t¹i thùc ®Þa. Ngoµi viÖc chøa sè liÖu TSC1 cßn ®iÒu khiÓn toµn bé c¸c ho¹t ®éng ®o ®¹c t¹i thùc ®Þa. Víi c¸c ch­¬ng tr×nh cµi ®Æt vµ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh ®iÒu khiÓn, ng­êi ®o cã thÓ thao t¸c nh÷ng b­íc cÇn thiÕt tõ khi ®Þnh d¹ng chung ®Õn viÖc ®o ®¹c chi tiÕt. Nh÷ng thao t¸c cÇn thiÕt ®Ó thiÕt lËp tr¹m ®o bao gåm: 5.2.2.1 Thñ tôc lËp Job (lËp file chøa toµn bé sè liÖu vÒ c«ng tr×nh) NhÊn c«ng t¾c khëi ®éng m¸y chê cho mµn h×nh c¬ b¶n xuÊt hiÖn, di chuyÓn con trá ®Õn cöa sæ "File" vµ nhÊn Enter. Mµn h×nh xuÊt hiÖn c¸c lùa chän. Ta ®­a con trá ®Õn " Job management" - môc qu¶n lý Job vµ nhÊn Enter. T¹i ®©y ng­ßi ®o sÏ cã c¸c lùa chän : "New" - t¹o Job míi; "Copy" - l­u Job thµnh tªn kh¸c; "Delete" - xo¸ Job kh«ng sö dông; "Undelete" - håi 71 phôc Job ®· xo¸. §Ó lËp Job míi ta chän "New" b»ng c¸ch nhÊn phÝm tu¬ng øng F1 phÝa d­íi. Lóc nµy ta ®¸nh tªn c«ng tr×nh vµo « trèng "Name", xong nhÊn phÝm Enter. T¹i ®©y ch­¬ng tr×nh hái vÒ chän ph­¬ng ph¸p quy chuÈn hÖ to¹ ®é. NÕu sö dông c¸c tham sè tÝnh chuyÓn hÖ to¹ ®é th× chän"Key in parameters" vµ ®­a vµo c¸c tham sè tÝnh chuyÓn; nÕu sö dông ®iÓm h¹ng cao ®Ó quy chuÈn th× chän "No projection/no datum" vµ mµn h×nh trë l¹i mµn h×nh chi tiÕt cña cöa sæ "File". NhÊn Esc ®Ó ra mµn h×nh c¬ b¶n. 5.2.2.2 NhËp to¹ ®é c¸c ®iÓm khèng chÕ Tõ mµn h×nh c¬ b¶n chän "Key in" nhÊn Enter sau ®ã chän "Point" vµ nhÊn Enter. Mµn h×nh tiÕp theo hiÖn c¸c « trèng ®Ó ®­a to¹ ®é vµ c¸c th«ng sè cÇn thiÕt kh¸c cña ®iÓm khèng chÕ vµo Job: - Point name: nhÊn vµo sè thø tù ®iÓm (vÝ dô 01) - Code: nhÊn vµo m· ®iÓm (vÝ dô DCI-1) - Method: chän chÕ ®é "Key in coordinates) - North: nhËp vµo to¹ ®é X - east: nhËp vµo to¹ ®é Y - Elevation: nhËp vµo ®é cao h - Contronl point: Chän "yes" (trªn mµn h×nh sÏ cã ký hiÖu h×nh tam gi¸c). T­¬ng tù nhËp lÇn l­ît cho ®Õn khi hÕt c¸c ®iÓm khèng chÕ cã trong khu ®o vµ trë vÒ mµn h×nh c¬ b¶n. 5.2.2.3 Chän kiÓu ®o Víi TSC1 cã thÓ tiÕn hµnh ®o GPS ®éng ë 3 kiÓu ®o: - Trimble Fastatic: ®o tÜnh nhanh, 72 - Trimble PP Kinematic: ®o GPS ®éng xö lý sau (GPS PPK) - Trimble RTK: ®o GPS ®éng thêi gian thùc (GPS RTK) - Trimble RTK&Infill : ®o kÕt hîp GPS RTK vµ GPS PPK Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cã thÓ chän 1 trong 3 c¸ch ®o ®éng nªu trªn. gi¶ sö chän GPS RTK nhÊn Enter mµn h×nh chuyÓn sang mµn h×nh tiÕp theo víi c¸c lùa chän chÝnh phôc vô cho viÖc ®o ®¹c thùc ®Þa: - Start base receiver - khëØ ®éng m¸y thu tr¹m tÜnh, - Start survey - thñ tôc khëi ®o, - Measure points - ®o chi tiÕt, - Continous topo - ®o chÕ ®é ®o liªn tôc, - offset - c¸c chøc n¨ng ®o gi¸n tiÕp, - Stakeout - c¾m ®iÓm cã to¹ ®é ra thùc ®Þa, - GPS site calibration - thñ tôc quy chuÈn hÖ to¹ ®é, - End survey - kÕt thóc tr¹m ®o. 5.2.2.4 Khëi ®éng m¸y thu tr¹m tÜnh T¹i ®©y ta chän "Start base receiver' ®Ó khëi ®éng tr¹m tÜnh. Thñ tôc khëi ®éng tr¹m tÜnh nh­ sau: §Þnh t©m, c©n m¸y trªn ®iÓm ®· chän, nèi m¸y ®o tr¹m tÜnh víi acquy, víi bé truyÒn tÝn hiÖu Radio vµ TSC1 qua c¸p mÒm, ®­a con trá ®Õn "Start base receiver' vµ nhÊn Enter. Sau khi m¸y ®o tr¹m tÜnh vµ TSC1 nèi víi nhau sÏ xuÊt hiÖn mµn h×nh víi c¸c « trèng cÇn ph¶i tr¶ lêi, ®ã lµ: - Base point: nhÊn vµo sè hiÖu ®iÓm khèng chÕ chän lµm base. 73 (NÕu chän tr¹m tÜnh lµ ®iÓm ch­a biÕt to¹ ®é th× t¹i ®©y TSC1 sÏ nh¾c ®­a vµo to¹ ®é gÇn ®óng cña ®iÓm ®Æt m¸y b»ng c¸ch ®­a con trá ®Õn "Here" vµ Enter. - instrument height: nhÊn vµo chiÒu cao m¸y. Sau khi tr¶ lêi 2 yÕu tè trªn nhÊn phÝm "Start" ®Ó khëi ®éng tr¹m tÜnh. Sau ®éng t¸c nµy TSC1 sÏ nh¾c " Disconnect ....". Lóc nµy tr¹m tÜnh b¾t ®Çu thu tÝn hiÖu vÖ tinh vµ ph¸t qua bé truyÒn tÝn hiÖu Radio Link. Th¸o d©y nèi TSC1 khái m¸y thu tr¹m tÜnh vµ nèi sang m¸y thu tr¹m ®éng. §Õn ®©y cã thÓ nãi thñ tôc lËp ®o trong TSC1 ®· hoµn tÊt vµ chuyÓn sang c«ng ®o¹n tiÕp theo. 5.3 Thñ tôc khëi ®o Khëi ®o lµ mét kü thuËt quan träng nhÊt cña viÖc ®o GPS ®éng. B»ng thñ tôc nµy TSC1 sÏ x¸ ®Þnh nhanh ®­îc sè nguyªn lÇn b­íc sãng cña tõng vÖ tinh ®Õn m¸y thu tr¹m tÜnh vµ tr¹m ®éng. NÕu m¸y thu tr¹m tÜnh vµ tr¹m ®éng liªn tôc thu ®­îc (kho¸ ®­îc ) tÝn hiÖu cña c¸c vÖ tinh nµy th× TSC1 sÏ lu«n cã ®­îc kho¶ng c¸ch chÝnh x¸c tõ c¸c m¸y thu ®Õn c¸c vÖ tinh vµ do ®ã chØ cÇn 1 trÞ ®o th«i còng dñ ®Ó tÝnh ®­îc to¹ ®é chÝnh x¸c cña ®iÓm ®o kh¸c sau ®ã. Thñ tôc nµy nh­ sau: Nèi TSC1 víi m¸y thu tr¹m ®éng, ®­a con trá ®Õn " Start survey" nhÊn Enter, mµn h×nh sÏ hiÖn ra c¸c lùa chän cho ng­êi ®o: - Method - chän ph­¬ng ph¸p , cho phÐp 3 lùa chän : - New point - khëi ®éng trªn 1 ®­êng ®¸y míi b»ng ph­¬ng ph¸p ®o tÜnh. - Known point - khëi ®éng tõ ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é cã trong TSC1 vµ cã trªn thùc ®Þa, 74 - Init bar - khëi ®éng trªn thanh khëi ®éng cã chiÒu dµi x¸c ®Þnh, ®Þnh h­íng theo h­íng B¾c tõ. - Anten height: cÇn ®­a vµo chiÒu cao anten m¸y thu tr¹m ®éng. Sau khi chän ph­¬ng ph¸p khëi ®o vµ n¹p chiÒu cao anten, nhÊn phÝm mÒm t­¬ng øng víi "Init" vµ chê cho ®Õn khi mµn h×nh hiÖn lªn "RTK= Fixed". §ã lµ lóc sè nguyªn ®a trÞ cña tõng vÖ tinh thu ®­îc ®· x¸c ®Þnh ®­îc vµ s½n sµng vµo chÕ ®é ®o chi tiÕt. TÊt c¶ c¸c thao t¸c trªn ë môc nµy chØ ¸p dông víi m¸y ®o 1 tÇn sè 4600LS. Khi ®o GPS RTK víi m¸y thu 2 tÇn sè 4800 th× sÏ ®¹t chÕ ®é "Fixed" ngay sau khi truy nhËp vµo "Start survey" vµi gi©y. 5.4 §o ®¹c t¹i thùc ®Þa Sau khi m¸y ®o ®­îc khëi ®o (ë tr¹ng th¸i Fixed) c«ng viÖc ®o ®¹c thùc ®Þa b¾t ®Çu. Cã c¸c lo¹i ®o c¬ b¶n nh­ sau. 5.4.1 §o quy chuÈn hÖ to¹ ®é §o quy chuÈn hÖ to¹ ®é lµ c«ng viÖc ®o t¹i c¸c ®iÓm khèng chÕ nh»m thu ®­îc to¹ ®é trong hÖ WGS84. B»ng c¸c thuËt to¸n tÝnh chuyÓn TSC1 sÏ tÝnh ®­îc th«ng sè chuyÓn ®æi gi÷a to¹ ®é ®o ®­îc vµ to¹ ®é c¸c ®iÓm khèng chÕ trong hÖ to¹ ®é ®Þa ph­¬ng. C¸c th«ng sè tÝnh chuyÓn nµy sÏ ®­îc ¸p dông ®Ó chuyÓn ®æi to¹ ®é ®o ®­îc t¹i c¸c ®iÓm chi tiÕt kh¸c vÒ hÖ to¹ ®é ®Þa ph­¬ng. Thñ tôc quy chuÈn nh­ sau: - LÇn l­ît ®o to¹ ®é t¹i c¸c ®iÓm khèng chÕ theo chÕ ®é ®o "Control point" trong ®iÒu kiÖn "Fixed". - ChuyÓn vÓ môc "GPS site calibration" nhÊn Enter, mµn h×nh sÏ hiÖn ra " No point". NhÊn phÝm mÒm t­¬ng øng víi "Add" ®Ó ®­a tõng ®iÓm khèng chÕ tham gia vµo thñ tôc quy chuÈn. Trªn mµn h×nh cÇn ph¶i tr¶ lêi t¹i c¸c « : 75 - Grid point - nhËp sè thø tù ®iÓm khèng chÕ thø nhÊt ®· nhËp tõ bµn phÝm, - GPS point - nhËp sè thø tù ®iÓm khèng chÕ thø nhÊt ®o t¹i thùc ®Þa - use - lùa chän ®iÓm nµy cho phÐp khèng chÕ tham gia quy chuÈn vÒ mÆt b»ng (H) hay ®é cao (V) hoÆc c¶ mÆt b»ng vµ ®é cao (H,V). B»ng c¸ch t­¬ng tù ®­a c¸c ®iÓm kh¸c tham gia vµo quy chuÈn hÖ to¹ ®é. Khi sè ®iÓm tham gia vµo quy chuÈn lµ 3 sÏ xuÊt hiÖn sai sè vÒ mÆt b»ng cßn l¹i t¹i mçi ®iÓm. Khi sè ®iÓm tham gia quy chuÈn lµ 4 th× sai sè cßn l¹i vÒ ®é cao sÏ xuÊt hiÖn thªm víi mçi ®iÓm. NÕu sai sè cßn l¹i t¹i c¸c ®iÓm quy chuÈn nhá h¬n gi¸ trÞ cho phÐp - nhÊn phÝm "Apply" ®Ó ¸p dông cho toµn Job. NÕu sai sè cßn l¹i t¹i mét ®iÓm nµo ®ã lín, cÇn xem l¹i sè hiÖu ®iÓm c¸c ®iÓm trïng hoÆc kiÓm tra l¹i to¹ ®é c¸c ®iÓm khèng chÕ khi nhËp vµo TSC1. NÕu kh«ng ph¸t hiÖn lçi nªn lo¹i ®iÓm nµy. Tuy nhiªn, nÕu kh«ng cÇn thiÕt tÝnh to¹ ®é trong hÖ ®Þa ph­¬ng ngay t¹i thùc ®Þa th× viÖc quy chuÈn cã thÓ tiÕn hµnh trong phßng sau thùc ®Þa. 5.4.2 §o chi tiÕt c¸c ®iÓm vµ vÊn ®Ò m· ho¸ ®iÓm ®o Trong khi TSC1 th«ng b¸o ë chÕ ®é "Fixed" th× ®­îc phÐp ®o chi tiÕt ë bÊt cø vÞ trÝ nµo. Víi ®o GPS RTK chØ cÇn ®o 1 trÞ ®o (1") t¹i mçi ®iÓm ®o hoÆc 2 trÞ ®o (10") víi ph­¬ng ph¸p GPS PPK. Lóc nµy tèc ®é ®o chi tiÕt chØ phô thuéc vµo sù di chuyÓn cña ng­êi ®o ®Õn tiÕp c©n ®iÓm ®o. Ng­êi ®o sÏ dÔ dµng thao t¸c ®o toµn bé nh÷ng ®iÓm cÇn ®o trªn khu ®o nh­ khi ®o b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. §iÒu nµy kh«ng cã g× ®Æc biÖt ph¶i ®Ò cËp ®Õn, nh­ng ë ®©y sè liÖu ®o sÏ ®­îc xö lý trªn c¸c phÇn mÒm vÏ b¶n ®å tù ®éng th× vÊn ®Ò cÇn ®Ò cËp ®Õn lµ vÊn ®Ò m· ho¸ ®iÓm ®o phôc vô cho viÖc vÏ b¶n ®å tù ®éng. ViÖc m· ho¸ ®iÓm ®o ®­îc tiÕn hµnh thuËn lîi víi bµn phÝm cña TSC1 cã ®Çy ®ñ ch÷ c¸i, sè, vµ c¸c ký tù ®Æc biÖt. Mét thuËn lîi lín cña viÖc m· ho¸ ®iÓm ®o khi ®o GPS ®éng lµ m¸y vµ ng­êi ®o tiÕp cËn trùc tiÕp 76 ®iÓm ®o. TÊt nhiªn cô thÓ c¸ch m· ho¸ ®iÓm ®o sÏ phô thuéc vµo phÇn mÒm vÏ b¶n ®å tù ®éng khi xö lý sè liÖu. Dï víi c¸ch m· ho¸ ®iÓm ®o cña phÇn mÒm nµo th× viÖc m· ho¸ còng ®¹t møc ®é chuÈn cao do vËy hiÖu qu¶ vÒ tù ®éng vÏ c¸c yÕu tè néi dung trªn phÇn mÒm sÏ cao h¬n nhiÒu. Khi mÊt tÝn hiÖu vÖ tinh, TSC1 trë vÒ tr¹ng th¸i "RTK=Float", lóc nµy ph¶i dõng viÖc ®o ®Ó khëi ®o l¹i. ViÖc khëi ®o lóc nµy cã thÓ tiÕn hµnh theo lùa chän "Known point" - tøc lµ dïng 1 ®iÓm ®o truíc ®ã ghi trong TSC1 nh­ng cßn tån t¹i chÝnh x¸c trªn thùc ®Þa ®Ó khëi ®o. Víi c¸ch nµy thêi gian khëi ®o rÊt nhanh, chÕ ®é "Fixed" ®¹t ®­îc chØ sau vµi gi©y. Víi bé nhí trong 2MB, TSC1 cã thÓ chøa tíi 6000 ®iÓm ®o GPS RTK vµ kho¶ng 300 ®iÓm nÕu ®o GPS PPK. KÕt qu¶ ®o còng cã thÓ ®­îc ghi trong bé nhí m¸y thu vÖ tinh 4600LS, 4800. 5.4.3 C¸c thao t¸c ®o ®Æc biÖt Víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ th× Ýt khi cã khu ®o cã thÓ ®o toµn bé c¸c ®iÓm b»ng ph­¬ng ph¸p ®o GPS RTK do cã nhiÒu ®iÓm bÞ khuÊt tÇm quan s¸t vÖ tinh. Trong c¸c tr­êng hîp khuÊt cã thÓ ¸p dông kü thuËt ®o "offset" (®o gi¸n tiÕp). Nguyªn t¾c ë ®©y lµ sö dông c¸c ®iÓm ®o trùc tiÕp vµ c¸c ph­¬ng ph¸p h×nh häc ®Ó t×m to¹ ®é ®iÓm kh«ng ®o ®­îc trùc tiÕp. C¸c ph­¬ng ph¸p ®ã lµ: - Ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng: Dùa trªn sè kÐo ®Õn ®iÓm cÇn ®o tõ 1 ®o¹n th¼ng x¸c ®Þnh tõ 2 ®iÓm ®o ®­îc trùc tiÕp: ®o trùc tiÕp ®o trùc tiÕp ®o gi¸n tiÕp d - Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®iÓm khuÊt tõ 1 ®iÓm ®o vµ 1 ph­¬ng vÞ: §iÓm cÇn x¸c ®Þnh to¹ ®é c¸ch 1 ®iÓm ®o trùc tiÕp 1 kho¶ng c¸ch ®o ®­îc b»ng th­íc vµ theo 1 ph­¬ng x¸c ®Þnh: 77  d ®o gi¸n tiÕp ®o trùc tiÕp - Ph­¬ng ph¸p giao c¾t 2 ®­êng th¼ng: §iÓm cÇn ®o lµ giao ®iÓm 2 ®­êng th¼ng ®i qua 2 cÆp ®iÓm ®o trùc tiÕp: 1 2 ®o trùc tiÕp ®o gi¸n tiÕp ®o trùc tiÕp 4 ®o trùc tiÕp 3 ®o trùc tiÕp 5.4.4 C¾m ®iÓm cã to¹ ®é ra thùc ®Þa §ã lµ viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ thùc ®Þa cña ®iÓm cã to¹ ®é thiÕt kÕ tr­íc, ®­îc tiÕn hµnh trong lùa chän "Stakeout". To¹ ®é cña ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh vÞ trÝ thùc ®Þa cÇn ph¶i nhËp vµo TSC1 tr­íc ®ã. Khi chØ ®Þnh sè hiÖu ®iÓm nµy, TSC1 sÏ chØ h­íng vµ kho¶ng c¸ch ®Õn vÞ trÝ ®iÓm ë thùc ®Þa. Di chuyÓn m¸y thu tr¹m ®éng theo h­íng mòi tªn chØ cho ®Õn khi kho¶ng c¸ch mµ TSC1 th«ng b¸o b»ng 0 th× m¸y ®o tr¹m ®éng ®· ë trªn ®iÓm cÇn t×m. CÇn ph¶i l­u ý r»ng chØ khi ®o b»ng ph­¬ng ph¸p GPS RTK vµ viÖc quy chuÈn hÖ to¹ ®é ®· ®­îc tiÕn hµnh th× c«ng viÖc nµy míi thùc hiÖn ®­îc. 5.5 Giao diÖn thiÕt bÞ ®o vµ phÇn mÒm trót sè liÖu Sè liÖu ®o GPS ®éng cã thÓ ®­îc ghi trong TSC1 hoÆc trong m¸y thu 4600 LS, 4800 tuú theo nguêi ®o quy ®Þnh. Sau khi kÕt thóc thùc ®Þa, sè liÖu ®o cÇn ®­îc trót sang m¸y vi tÝnh ®Ó chuÈn bÞ xö lý trong phÇn mÒm ®o vÏ b¶n ®å. §Ó trót sè liÖu ®o cã thÓ tiÕn hµnh theo 2 c¸ch: - Sö dông phÇn mÒm chuyªn trót sè liÖu GPSload vµ l­u gi÷ t¹i ®Þa chi nµo ®ã trong m¸y vi tÝnh sau ®ã míi gäi vµo phÇn mÒm ®å ho¹. - Trót trùc tiÕp vµo phÇn mÒm ®å ho¹ TSoffice (Trimble Survey Office) hoÆc TGO (Trimble Geomatic Office). 78 Giao diÖn cña 2 c¸ch trót sè liÖu nµy lµ nh­ nhau, trong ®ã tuú theo n¬i ghi sè liÖu lµ TSC1 hoÆc m¸y thu 4800, 4600LS ®Ó lùa chän trong " Source Device" lµ "Survey Controller" hoÆc "Receiver." Sau khi trót sè liÖu ®o GPS RTK cã 2 file: - xxxxxxxx.job, - xxxxxxxx.dc, víi sè liÖu ®o GPS PPK sè liÖu sau khi trót lµ c¸c file: - xxxxxxxx.job, - xxxxxxxx. dc, - xxxxxxxx.dat, trong ®ã file ®­a vµ xö lý trong phÇn mÒm lµ file xxxxxxxx.dc víi ®o GPS RTK vµ xxxxxxxx.dat hoÆc file xxxxxxxx.dc víi ®o GPS PPK. 5.6 Xö lý sè liÖu trªn c¸c phÇn mÒm chuyªn dông VÒ h×nh thøc GPS RTK vµ GPS PPK gÇn gièng nhau khi ®o ë thùc ®Þa nh­ng viÖc xö lý sè liÖu l¹i kh¸c nhau c¬ b¶n. 5.6.1 Xö lý sè liÖu ®o GPS RTK ViÖc xö lý sè liÖu ®o ë ®©y ®¬n thuÇn lµ viÖc chuyÓn ®æi sè liÖu to¹ ®é ghi file sè liÖu trót tõ TSC1 vµo c¬ së d÷ liÖu (Data base) cña phÇn mÒm vÏ b¶n ®å chuyªn dông. PhÇn mÒm chuyªn dông nhËp sè liÖu lo¹i nµy lµ phÇn mÒm TSoffice vµ TGO cña h·ng Trimble ®i kÌm thiÕt bÞ ®o GPS: + PhÇn mÒm TSoffice Lµ phÇn mÒm ®å ho¹ chuyªn dông nhËp vµ xö lý sè liÖu ®o GPS RTK vµ mét sè d¹ng file sè liÖu kh¸c. C¸c chøc n¨ng chÝnh cña phÇn mÒm TSoffice nh­ sau: 79 - NhËp vµ xö lý sè liÖu ®o GPS RTK - NhËp, xuÊt d÷ liÖu d¹ng File ASCII vµ file ®å ho¹ (DXF file), - Xö lý code vÏ tù ®éng c¸c ®èi t­îng ®· ®­îc m· ho¸ t¹i thùc ®Þa, vÏ c¸c yÕu tè mÆt b»ng, - LËp m« h×nh l­íi tam gi¸c néi suy ®Þa h×nh, vÏ ®­êng ®ång møc, - Hoµn thiÖn in b¶n vÏ. + PhÇn mÒm TGO TGO (Trimble Geomatic Office ) lµ phÇn mÒm míi nhÊt cña h·ng Trimble cã c¸c chøc n¨ng kÕt hîp, n©ng cao ®Ó thay thÕ c¸c phÇn mÒm GPsurvey, TSOffice cña h·ng tr­íc ®©y. Chøc n¨ng chñ yÕu cña phÇn mÒm nh­ sau: - NhËp vµ xö lý sè liÖu ®o GPS tÜnh (tÝnh base line, b×nh sai l­íi) - NhËp vµ xö lý sè liÖu ®o GPS PPK (tÝnh base line, b×nh sai l­íi) - NhËp vµ xö lý sè liÖu ®o GPS RTK - NhËp, xuÊt d÷ liÖu d¹ng File ASCII vµ file ®å ho¹ (DXF file), - Xö lý code vÏ tù ®éng c¸c ®èi t­îng ®· ®­îc m· ho¸ t¹i thùc ®Þa, vÏ c¸c yÕu tè mÆt b»ng, - LËp m« h×nh l­íi tam gi¸c néi suy ®Þa h×nh, vÏ ®­êng ®ång møc, - Hoµn thiÖn in b¶n vÏ. 5.6.2 Xö lý sè liÖu ®o GPS PPK Kh¸c víi ®o GPS RTK, sè liÖu ®o GPS PPK lµ d¹ng sè liÖu th« (Raw data) ch­a xö lý. C«ng viÖc tr­íc tiªn lµ ph¶i xö lý c¸c trÞ ®o GPS t¹i c¸c ®iÓm. VÒ h×nh thøc xö lý sè liÖu ®o GPS PPK gièng nh­ xö lý sè liÖu ®o GPS 80 tÜnh song kh«ng xö lý riªng biÖt tõng c¹nh (baseline) mµ xö lý toµn tr¹m ®o. Sè liÖu ®o GPS PPK cã thÓ xö lý trªn 2 phÇn mÒm: + PhÇn mÒm GPsurvey Tr­íc ®©y sè liÖu ®o GPS PPK ®­îc xö lý trong phÇn mÒm GPsurvey vr 2.1, 2.35 víi lùa chän lµ sè liÖu ®o "Stop and Go" khi xö lý c¹nh (baseline). Trong phÇn mÒm nµy viÖc xö lý gåm c¸c b­íc: - NhËp file sè liÖu ®o - c¸c file xxxxxxxx.dat tr¹m tÜnh vµ tr¹m ®éng nhËn ®­îc sau khi trót sè liÖu, - Xö lý c¸c c¹nh khëi ®o (gi¶i sè nguyªn ®a trÞ) vµ dïng ®Ó tÝnh c¸c c¹nh ®o ®Õn c¸c ®iÓm chi tiÕt (viÖc nµy phÇn mÒm tiÕn hµnh tù ®éng), - B×nh sai tÝnh chuyÓn vÒ hÖ to¹ ®é ®Þa ph­¬ng th«ng qua viÖc FIX c¸c ®iÓm gèc (®iÓm dïng quy chuÈn hÖ to¹ ®é), - XuÊt file to¹ ®é c¸c ®iÓm sau b×nh sai ®Ó nhËp vµo c¸c phÇn mÒm ®o vÏ b¶n ®å kh¸c. + PhÇn mÒm TGO Víi phÇn mÒm míi TGO, sè liÖu ®o GPS PPK cã thÓ nhËp th¼ng vµo phÇn mÒm TGO nh­ ®èi víi sè liÖu ®o GPS RTK. TÊt nhiªn sè liÖu nµy sÏ ph¶i qua c«ng ®o¹n xö lý c¹nh (baseline). C¸c file sè liÖu vµo phÇn mÒm lµ c¸c file xxxxxxxx.dat cña tr¹m tÜnh; tr¹m ®éng cã thÓ nhËp file xxxxxxxx.dat hoÆc file xxxxxxx.dc trót ®­îc tõ TSC1. C¸c b­íc xö lý nh­ sau: - NhËp file ®o tr¹m tÜnh, tr¹m ®éng, - TÝnh c¹nh (base line), - Quy chuÈn hÖ to¹ ®é (b×nh sai l­íi sö dông c¸c ®iÓm quy chuÈn), - XuÊt file to¹ ®é ®iÓm sau b×nh sai (nÕu muèn vÏ b¶n ®å ë phÇn mÒm kh¸c), 81 - Xö lý code vÏ tù ®éng c¸c ®èi t­îng ®· ®­îc m· ho¸ t¹i thùc ®Þa, vÏ c¸c yÕu tè mÆt b»ng, - LËp m« h×nh l­íi tam gi¸c néi suy ®Þa h×nh, vÏ ®­êng ®ång møc, - Hoµn thiÖn in b¶n vÏ. C¸c phÇn mÒm cña h·ng Trimble nãi chung lµ kh¸ hoµn thiÖn, æn ®Þnh nªn thùc tÕ ng­êi sö dông cã thÓ thao t¸c rÊt ®¬n gi¶n. Tuy nhiªn nguêi sö dông cÇn ph¶i biÕt tiÕng Anh vµ th«ng th¹o chuyªn m«n tr¾c ®Þa b¶n ®å. Ng­êi sö dông ë ViÖt Nam cã thÓ kh«ng quen víi phÇn mÒm ®å ho¹ cña Trimble nªn cã thÓ ®i theo xu h­íng lµ chØ xö lý sè liÖu ®o ®Õn khi thu ®­îc to¹ ®é X,Y,h cña ®iÓm ®o (c«ng ®o¹n nµy lµ b¾t buéc), cßn viÖc vÏ, biªn tËp b¶n ®å sÏ dïng file kÕt qu¶ trªn nhËp vµo c¸c phÇn mÒm th«ng dông kh¸c nh­ SDRmap, Microstation, Autocad. . . 5.7 §o GPS RTK trªn khu ®o thùc nghiÖm Víi thiÕt bÞ ®o GPS ®éng, ViÖn Nghiªn Cøu §Þa ChÝnh trong c¸c n¨m qua ®· tiÕn hµnh nhiÒu khu ®o thö nghiÖm, s¶n xuÊt thö nghiÖm vµ c¸c nhiÖm vô s¶n xuÊt chÝnh thøc. §Ó cã tµi liÖu cã tÝnh chÊt thùc nghiÖm cho ®Ò tµi nµy sÏ trÝch mét phÇn sè liÖu ®o ®¹c trong c«ng tr×nh ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh khu ®o §¹i Häc Quèc Gia - Hoµ L¹c - Hµ T©y th¸ng 4 n¨m 2001. §©y lµ ph­¬ng ¸n ®o ®¹c b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh phôc vô cho viÖc x©y dùng khu §¹i Häc Quèc Gia míi trªn diÖn tÝch 10 km2 c¸ch Hµ néi 30 km vÓ phÝa T©y B¾c. Theo truyÒn thèng, khu ®o ®­îc l­ãi khèng chÕ c¬ së theo nguyªn t¾c h¹ cÊp dÇn tõ l­íi h¹ng III Nhµ N­íc ®Õn ®o chi tiÕt. §iÒu kh¸c biÖt ë ®©y lµ toµn bé c«ng ®o¹n lËp l­íi khèng chÕ vµ 1/3 khèi l­îng ®o vÏ chi tiÕt ®­îc thùc hiÖn b»ng c«ng nghÖ GPS (tÜnh vµ ®éng), trong ®ã: - §o l­íi khèng chÕ ®Þa chÝnh cÊp I gåm37 ®iÓm b»ng c«ng nghÖ GPS tÜnh, 82 - §o 50 ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp II b»ng c«ng nghÖ GPS RTK, - §o chi tiÕt b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh 360 ha b»ng c«ng nghÖ GPS RTK kÕt hîp ®o bæ sung b»ng m¸y toµn ®¹c ®Ön tö SET 5E. S¬ ®å vµ kÕt qu¶ ®o l­íi thi c«ng xem trong phô lôc 1, 2, 3. §©y lµ c«ng tr×nh kh¸ ®iÓn h×nh cho viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p GPS RTK bëi khu ®o nhá (b¸n kÝnh 3km), kh¸ tho¸ng ®·ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy ®­îc kh¸ cao ­u thÕ cña ph­¬ng ph¸p GPS RTK . ThiÕt bÞ tham gia c«ng tr×nh gåm: - Bé thiÕt bÞ thu vÖ tinh 4600LS: 2 m¸y, - Bé thiÕt bÞ ®o GPS RTK 4800: 1 tr¹m tÜnh, 2 tr¹m ®éng(3 m¸y), - M¸y ®o toµn ®¹c ®iÖn tö SET 5E vµ sæ ghi ®iÖn tö SDR31: 2 bé - VÒ nh©n lùc tham gia gåm 9 ng­êi 6 kü s­, 3 trung cÊp kü thuËt. Víi ­u thÕ cña c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, viÖc ®o ®¹c thùc ®Þa ®­îc tiÕn hµnh tù ®éng ®Õn møc tèi ®a, c¸c ®iÓm ®o chi tiÕt ®­îc ghi tù ®éng trªn thiÕt bÞ TSC1 vµ SDR31, ®­îc m· ho¸ theo hÖ thèng m· ®· x©y dùng chuyªn dông cho ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh, bá qua viÖc vÏ s¬ ®å t¹i thùc ®Þa. C¸c ®iÓm tr¹m m¸y ®o bæ sung vïng khuÊt (dïngm¸y SET 5E ) ®­îc bè trÝ linh ho¹t, ®­îc ®o b»ng GPS RTK vµ cÊp ngay to¹ ®é t¹i thùc ®Þa. Trong qu¸ tr×nh ®o chi tiÕt chØ sö dông 5 ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I lµm ®iÓm quy chuÈn mµ kh«ng dïng ®Õn bÊt c¸c ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I, II nµo kh¸c. (Thùc tÕ víi khu ®o nµy chØ cÇn dïng ®iÓm tr¹m tÜnh tù do vµ 4 ®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së kh¸c cã trong khu ®o lµm ®iÓm quy chuÈn to¹ ®é lµ cã thÓ ®o toµn bé khu ®o). C¸c tæ ®o thùc ®Þa ®­îc bè trÝ nh­ sau: - Khi ®o khèng chÕ sö dông 5 tæ ®o víi 5 m¸y thu vÖ tinh Khi ®o chi tiÕt: - 2 tæ ®o GPS RTK - 3 ng­êi, 83 - 2 tæ ®o SET 5E - 6 ng­êi (mçi tæ 3 ng­êi). PhÇn mÒm phôc vô cho c«ng tr×nh bao gåm: - PhÇn mÒm GPsurvey 2.35 xö lý sè liÖu ®o GPS tÜnh, - PhÇn mÒm TSoffice xö lý sè liÖu ®o GPS RTK, - PhÇn mÒm SDRmap 5.5 vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh, - PhÇn mÒm FAMIS dïng ®Ó lËp hå s¬ ®Þa chÝnh. Quy tr×nh s¶n xuÊt thÓ hiÖn trong h×nh 5. 1 XYh XYh,code XYh, code §o GPS RTK §o SET 5E PhÇn mÒm TS Office PhÇn mÒm SDRmap KiÓm tra, ®èi so¸t thùc ®Þa PhÇn mÒm FAMIS B¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å, hå s¬ ®Þa chÝnh 84 H×nh 5: S¬ ®å quy tr×nh ®o, xö lý sè liÖu ®o GPS RTK Sau mçi ngµy ®o, víi 2 m¸y tÝnh c¸ nh©n trong buæi tèi cã thÓ x©y dông xong b¶n vÏ ®Þa h×nh, ®Þa vËt ®o ®­îc bëi 4 tæ ®o ban ngµy, in b¶n vÏ s¬ bé ®Ó ngµy h«m sau cã thÓ ®èi so¸t ®­îc ngay. Víi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, quy tr×nh nh­ trªn cho phÐp thùc hiÖn c«ng t¸c ®o vÏ thùc ®Þa rÊt nhanh. Do vËy, chØ trong 12 ngµy thi c«ng ®o vÏ thùc ®Þa ®· hoµn thµnh xong viÖc ®o ®¹c, lËp xong b¶n vÏ ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh thùc ®Þa. Thùc tÕ chi phÝ thêi gian ®o thùc ®Þa chØ b»ng 1/3, chi phÝ nh©n lùc chØ b»ng 1/2 so víi 2 ®¬n vÞ kh¸c sö dông c«ng nghÖ ®o vÏ truyÒn thèng cïng tham gia c«ng tr×nh víi diÖn tÝch t­¬ng ®­¬ng. B¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh, trÝch tõ c«ng tr×nh nµy xem trong phÇn phô lôc4. 85 Ch­¬ng 6. øng dông ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng trong ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín ë ViÖt Nam Trªn c¬ së c¸c c¸c kÕt luËn vÒ c¸c ®é chÝnh x¸c cña ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng trªn c¸c b·i chuÈn, c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt thö nghiÖm cã thÓ nãi kh¶ n¨ng ¸p dông cña ph­¬ng ph¸p nÇy lµ rÊt lín. §Ó minh ho¹ thªm vÒ tÝnh kh¶ n¨ng ®a d¹ng cña ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng d­íi ®©y c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt mµ t¸c gi¶ trùc tiÕp tham gia ®o, xö lý sè liÖu trong khu«n khæ c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu øng dông cña ViÖn Nghiªn Cøu §Þa ChÝnh, bao gåm: 1. Thö nghiÖm ®o vÏ trùc tiÕp 1 m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ1:1000 khu vùc ®Êt n«ng nghiÖp diÖn tÝch 25ha t¹i x· Dôc Tó ngo¹i thµnh Hµ Néi n¨m 1998, 2. Thö nghiÖm ®o vÏ kÕt trùc tiÕp thµnh lËp 2 b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1:2000 khu vùc thæ canh n«ng th«n t¹i x· Méc B¾c - Duy Tiªn - Hµ Nam n¨m 1998, 3. Thö nghiÖm ®o vÏ kÕt hîp trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè tû lÖ 1:1000 khu vùc thæ c­ n«ng th«n t¹i x· Liªn S¬n - Kim B¶ng - Hµ Nam n¨m 1999 (diÖn tÝch25ha), 4. Thö nghiÖm ¸p dông trong viÖc ®o kiÓm tra, bæ sung néi dung b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1:2000 khu vùc thæ canh c¸c huyÖn Duy Tiªn, Kim B¶ng, Thanh Liªm vµ 11 x· thuéc 2 huyÖn Lý Nh©n, B×nh Lôc thuéc tØnh Ha Nam n¨m 1999, 86 5. Thö nghiÖm ®o vÏ kÕt hîp trong thµnh lËp 1 m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè tû lÖ 1:1000 khu vùc thµnh phè t¹i th­êng T©n HiÖp thµnh phè Biªn Hoµ tØnh §ång Nai n¨m1999 (diÖn tÝch25ha), 6. Kh¶o s¸t, lËp b¶n ®å tû lÖ 1:1000, mÆt c¾t tuyÕn èng dÉn khi 40km Long H¶i - Phó Mü tØnh Bµ RÞa - vòng Tµu n¨m 1999, 7. Thö nghiÖm ®o vÏ kÕt hîp thµnh lËp 3 m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè tû lÖ 1:1000 khu vùc thµnh phè t¹i quËn T©n B×nh Thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 2000 (diÖn tÝch75ha), 8. Thö nghiÖm ®o vÏ kÕt hîp thµnh lËp 4 m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè tû lÖ 1:10.000 khu vùc ®Þa h×nh nói cao t¹i thµnh phè Bu«n Mª Thuét tØnh §¾c L¾c n¨m 2000 (diÖn tÝch 108km2), 9. Thö nghiÖm ®o vÏ trùc tiÕp 1 m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1:10.000 khu vùc ®Þa h×nh nói cao t¹i khu vùc ngo¹i vi thµnh phè Bu«n Mª Thuét tØnh §¾c L¾c n¨m 2000 (diÖn tÝch 27 km2) n¨m 2000, 10. §o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh tû lÖ 1:1000 khu ®o §¹i häc Quèc Gia- Hoµ L¹c - Hµ T©y diÖn tÝch 360 ha. Cã thÓ nãi víi sù cã mÆt cña c«ng nghÖ GPS ®éng, c«ng t¸c ®o ®¹c thùc ®Þa phôc vô ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh nh­ cã mét sù ®æi míi to lín mµ tr­íc ®ã ng­êi lµm c«ng t¸c ®o ®¹c víi c«ng nghÖ truyÒn thèng kh«ng thÓ cã ®­îc. Sô ­u viÖt cña c«ng nghÖ thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm sau: 1. Sù gi¶m tèi ®a vÒ nh©n lùc thùc thi ë thùc ®Þa Víi mét tr¹m tÜnh cã thÓ lµm viÖc víi kh«ng h¹n chÕ tr¹m ®o di ®éng, kh«ng cÇn ®Õn ng­êi ghi sæ, ng­êi vÏ s¬ ®å, do vËy chi phÝ nh©n lùc gi¶m nhiÒu so víi ®o ®¹c theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. 2. Sù t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m thêi gian thùc ®Þa 87 Víi kh¶ n¨ng ®o chi tiÕt ë kho¶ng c¸ch lín, Ýt khi ph¶i chuyªn tr¹m m¸y nªn tèc ®é ®o nhanh do chØ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®iÓm ®o cña nguêi ®o mµ th«i. Víi 1 m¸y ®o ng­êi thao t¸c ®o cã thÓ ®¹t ®Õn con sè 1000 ®iÓm ®o trªn 1 ngµy lao ®éng khi ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín ë vïng quang ®·ng. Do vËy cã thÓ gi¶m tèi ®a thêi gian lao ®éng thùc ®Þa. 3. Sù t¨ng ®é tin cËy cña sè liÖu ®o Do viÖc ®o ®¹c, ghi sè liÖu ®o mét c¸ch tù ®éng nªn ®· gi¶m tèi ®a ¶nh h­ëng cña sai sè do ng­êi ®o ®Õn kÕt qu¶ ®o, ®é tin cËy cña sè liÖu ®o ®­îc n©ng cao c¶ vÒ ®Þnh l­îng (to¹ ®é, ®é cao) vµ ®Þnh tÝnh (tÝnh chÊt cña ®iÓm ®o). ViÖc thu thËp tÝnh chÊt ®iÓm ®o ®­îc tiÕn hµnh b»ng viÖc m· ho¸ ®iÓm ®o trùc tiÕp t¹i ®iÓm ®o nªn rÊt cô thÓ, Ýt sai sãt. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa khi xö lý sè liÖu trªn phÇn mÒm ®o vÏ b¶n ®å sè tù ®éng. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ cao Kh«ng cÇn lËp l­íi khèng chÕ c¬ së, l­íi ®o vÏ khi sö dông kü thuËt ®o GPS ®éng ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín cho phÐp gi¶m kh¸ lín kinh phÝ, thªm vµo ®ã ph­¬ng ph¸p cho phÐp gi¶m tèi ®a nh©n c«ng, gi¶m thêi gian thi c«ng thùc ®Þa, t¨ng chÊt l­îng ®o vÏ. Mét sè ®¸nh gi¸ t¹i Mü cho thÊy cã thÓ gi¶m 50% -80% chi phÝ nh©n, gi¶m 25%-50% thËm chÝ 80% vÒ gi¸ thµnh [5]. ë ViÖt Nam c¸c c«ng tr×nh ®o vÏ sö dông c«ng nghÖ GPS ®éng ch­a nhiÒu song qua c¸c c«ng tr×nh thö nghiÖm chi phÝ thùc tÕ cho c¸c c«ng tr×nh gi¶m ®¸ng kÓ trong khi khèi l­îng thùc tÕ ®¹t ®­îc cao h¬n khi thi c«ng b»ng c«ng nghÖ truyÒn thèng. Víi c¸c kÕt qña ®o kiÓm ®Þnh còng nh­ qua c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt thùc nghiÖm, s¶n xuÊt chÝnh thøc cã thÓ kh¼ng ®Þnh ph­¬ng ph¸p GPS ®éng lµ c«ng nghÖ ®o ®¹c hoµn toµn míi, víi nh÷ng tÝnh n¨ng ­u viÖt, cã thÓ ¸p dông tèt trong ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín vµ nhiÒu môc ®Ých ®o ®¹c víi c¸c lý do sau: 88 1. ThuËn tiÖn, hiÖu qu¶ cho viÖc ®o ®¹c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh tû lÖ lín ë c¸c khu vùc quang ®·ng hoÆc Ýt bÞ che khuÊt do cã kh¶ n¨ng c¬ ®éng cao, tèc ®é ®o nhanh, thao t¸c thùc ®Þa ®¬n gi¶m, sè liÖu ®o cã thÓ nhËp, xuÊt tù ®éng, t­¬ng thÝch víi c¸c phÇn mÒm vÏ b¶n ®å tù ®éng, thuËn tiÖn cho viÖc t¹o lËp vµo cë së d÷ liÖu. 2. Thµnh lËp l­íi c¸c ®iÓm tr¹m ®o phôc vô cho c¸c ph­¬ng ¸n ®o ®¹c b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh tû lÖ lín, ë c¸c khu vùc bÞ che khuÊt nhiÒu. B»ng ph­¬ng ph¸p kÕt hîp nµy cã thÓ võa ®o chi tiÕt, võa t¹o ra c¸c ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ mét c¸ch thuËn tiÖn cho viÖc ®o vÏ b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng kh¸c mµ kh«ng cÇn lËp hÖ thèng ®­êng chuyÒn liªn tôc gi÷a c¸c ®iÓm to¹ ®é h¹ng cao. 3. §o GPS ®éng thuËn tiÖn cho viÖc ®o ®¹c kh¶o s¸t c«ng tr×nh tû lÖ lín nh­ kh¶o s¸t, ®o ®¹c phôc vô thi c«ng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, giao th«ng bao gåm c¸c d¹ng ®o ®¹c: - §Þnh vÞ ®iÓm cã to¹ ®é thiÕt kÕ ra thùc ®Þa, - §o ®¹c kh¶o s¸t chi tiÕt c«ng tr×nh, - §o mÆt c¾t däc, ngang ®Þa h×nh, - DÉn ®­êng víi ®é chÝnh x¸c cao. Do cã kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ thùc tÕ, ph­¬ng ph¸p ®o GPS ®éng nãi chung ®· vµ ®ang ®­îc sö dông réng r·i ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam thiÕt bÞ ®o GPS ®éng ®· vµ ®ang triÓn khai sö dông trong mét sè c¬ së s¶n xuÊt tr¾c ®Þa b¶n ®å. 89 kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Víi tÝnh n¨ng ­u viÖt cña ph­¬ng ph¸p, víi xu thÕ gi¸ thµnh thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®o GPS ngµy cµng gi¶m th× viÖc phæ cËp c«ng nghÖ ®o GPS ®éng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt tr¾c ®Þa b¶n ®å lµ ®iÒu cÇn lµm ngay khi mµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt cÇn ph¶i t¨ng c­êng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc còng nh­ tiÕp cËn víi nh÷ng c«ng tr×nh ®o ®¹c cã tÝnh chÊt c¹nh tranh quèc tÕ. Trªn c¬ së nh÷ng kh¼ n¨ng øng dông, hiÖu qu¶ kinh tÕ trong thùc tÕ cña ph­¬ng ph¸p GPS ®éng, t¸c gi¶ ®Ò tµi nµy kiÕn nghÞ: 1. Phæ biÕn c«ng nghÖ GPS ®éng ®Õn c¸c c¬ së s¶n xuÊt tr¾c ®Þa b¶n ®å vµ c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng ®o ®¹c kh¸c trong n­íc. 2. Víi kho¶ng c¸ch trung b×nh 3-5km cã mét ®iÓm thuéc l­íi khèng chÕ h¹ng III phñ trïm c¸c tØnh nh­ hiÖn nay th× viÖc ¸p dông c«ng nghÖ GPS ®éng cã thÓ bá qua c«ng ®o¹n lËp l­íi ®­êng chuyÒn cÊp I, II khi ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh tû lÖ lín. VÊn ®Ò chÊp nhËn c«ng nghÖ GPS ®éng trong s¶n xuÊt tr¾c ®Þa b¶n ®å ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam kh«ng ph¶i lu«n lu«n su«n sÎ, t­¬ng xøng víi gi¸ trÞ cña c«ng nghÖ. Mét trong nh÷ng kÕt luËn cña héi nghÞ quèc tÕ vÒ c«ng nghÖ GPS t¹i Kuala Lumpur - Malaysia tæ chøc 8/2001 ®· nãi nªn thùc t¹i nµy: "§iÒu quan träng kh«ng ph¶i lµ kh¼ n¨ng cña c«ng nghÖ GPS mµ lµ viÖc chÊp nhËn c«ng nghÖ míi cña mét sè ng­êi ®· quen víi c«ng nghÖ truyÒn thèng". Hy väng trong thêi gian tíi, c«ng nghÖ GPS ®éng cã chç ®øng xøng ®¸ng trong quy tr×nh c«ng nghÖ ®o vÏ b¶n ®å nãi riªng vµ c¸c c«ng t¸c kh¶o s¸t ®o ®¹c nãi chung ë ViÖt Nam. 90 danh môc c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ 1.Vò TiÕn Quang(2001)“Application of the Real-Time Kinematic and Differential GPS for Cadastral Survey”, DSMM/UN/USA Workshop on the Use of Global Navigation Satellite Systems – Malaysia August 2001. 2. Vò TiÕn Quang(2001),“§o GPS ®éng - ph­¬ng ph¸p míi trong ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ lín” , §Æc san Khoa Häc C«ng NghÖ §Þa ChÝnh, (10-2001). tµi liÖu tham kh¶o 1. Ph¹m Hoµng L©n(1997), C«ng NghÖ GPS, Bµi gi¶ng cao häc ngµnh Tr¾c ®Þa Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt, Hµ Néi. 2. Alfred Leick(1995), GPS Satellite Surveying, University of Maine. 3. Carl W. Sunpter and Gregory W. Asher (1994), Real-Time Kinematic GPS for Cadastral Survey, GPS Conference. 4. §Æng Hïng Vâ(2001) “Application of GPS Technology In Vietnam and Stratergic Development for the Future”, DSMM/UN/USA Workshop on the Use of Global Navigation Satellite Systems – Malaysia August 2001. 5. Timo Allison(1998), RTK Integer Ambiguity Resolution, Trimble User Conference. 6. Trimble Navigation Limited(1994), Mapping System General Reference. 7. Trimble Navigation Limited(1999), Trimble Survey Controller. 91 phÇn phô Lôc