Luận văn Dạy học theo chủ đề và sự vận dụng nó vào giảng dạy phần kiến thức Các định luật bảo toàn Vật lý 10 THPT với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin

c HS laøm caùc baøi taäp treân. GV nhaän xeùt, keát luaän. Hoaït ñoäng 6: Dieãn taû töông taùc theo ngoân ngöõ naêng löôïng: GV giao cho moãi nhoùm moät phieáu giao vieäc: PHIEÁU GIAO VIEÄC 6 Haõy thaûo luaän vôùi caùc thaønh vieân trong nhoùm vaø ñieàn vaøo coät beân phaûi baûng döôùi ñaây baèng ca ngoân ngöõ naêng löôïng ñeå dieãn ñaït caùc caâu phaùt bieåu ôû coät beân traùi: Caùch dieãn taû baèng ngoân ngöõ ñoäng löïc hoïc Caùch dieãn taû baèng ngoân ngöõ naêng löôïng 9 Vaät A taùc duïng leân vaät B laøm vaät B dòch chuyeån. 9 Hai vaät töông taùc vôùi nhau. 9 Vaät taêng hay giaûm vaän toác. 9 Vaän toác cuûa vaät coù tính töông ñoái (phuï thuoäc heä quy chieáu). 9 Vaät ñang chòu taùc duïng cuûa löïc theá 9 Moät vaät chòu taùc duïng cuûa moät löïc seõ thu gia toác hoaëc (vaø) bieán daïng. 9 Vaät khoâng chòu moät löïc 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… naøo taùc duïng seõ giöõ nguyeân traïng thaùi chuyeån ñoäng cuûa noù. 9 Löïc töông taùc giöõa hai vaät laø hai löïc tröïc ñoái - nghóa laø cuøng giaù, ngöôïc chieàu, baèng nhau veà ñoä lôùn. 9 Gia toác maø vaät thu ñöôïc tæ leä vôùi ñoä lôùn löïc taùc duïng vaøo vaät. 9 …………………………. ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 9 ………………………………. HS thaûo luaän nhoùm xong GV nhaän xeùt, keát luaän vaø coù theå giôùi thieäu moät trong nhöõng caùch dieãn ñaït laïi caùc caâu treân nhö sau: Caùch dieãn taû baèng ngoân ngöõ ñoäng löïc hoïc Caùch dieãn taû baèng ngoân ngöõ naêng löôïng 9 Vaät A taùc duïng leân vaät B laøm vaät B dòch chuyeån. 9 Hai vaät töông taùc vôùi nhau. 9 Vaät taêng hay giaûm vaän toác. 9 Vaän toác cuûa vaät coù tính töông ñoái (phuï thuoäc heä quy chieáu). 9 Vaät ñang chòu taùc duïng cuûa löïc theá 9 Moät vaät chòu taùc duïng cuûa moät löïc seõ thu gia toác hoaëc (vaø) bieán daïng. 9 Vaät khoâng chòu moät löïc naøo taùc duïng seõ giöõ nguyeân traïng thaùi chuyeån ñoäng cuûa noù. 9 Neáu hai vaät töông taùc vôùi nhau thì löïc töông taùc giöõa hai vaät laø hai löïc tröïc ñoái - nghóa laø cuøng giaù, ngöôïc chieàu, baèng nhau veà ñoä lôùn. 9 Gia toác maø vaät thu ñöôïc tæ leä vôùi ñoä lôùn löïc taùc duïng vaøo vaät. 9 Vaät A thöïc hieän coâng leân vaät B. 9 Hai vaät trao ñoåi naêng löôïng vôùi nhau. 9 Vaät taêng hay giaûm ñoäng naêng. 9 Ñoäng naêng (vaø noùi chung laø naêng löôïng cuûa vaät) coù tính töông ñoái. 9 Vaät ñang döï tröõ moät theá naêng. 9 Vaät nhaän coâng seõ thay ñoåi ñoäng naêng hoaëc (vaø) thay ñoåi nhieät. 9 Ñoäng naêng cuûa vaät seõ baûo toaøn neáu khoâng trao ñoåi naêng löôïng vôùi beân ngoaøi. 9 Neáu hai vaät trao ñoåi naêng löôïng vôùi nhau (chæ döôùi hình thöùc thöïc hieän coâng) thì coâng maø vaät naøy thöïc hieän leân vaät kia laø baèng nhau vaø traùi daáu. 9 Ñoä bieán thieân ñoäng naêng cuûa vaät baèng coâng cuûa ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät. 9 …………………………. 9 …………………………. Hoaït ñoäng 7: Heä thoáng kieán thöùc: Ñeå heä thoáng laïi kieán thöùc phaàn cô hoïc noùi chung vaø phaàn caùc ñònh luaät baûo toaøn noùi rieâng, coù theå ñöa ra sô ñoà döôùi ñaây ñeå cuûng coá kieán thöùc cho HS: F = 0 F = const F = const F ≠ const CÑ ÑEÀU CÑ BÑ ÑEÀU CÑ TROØN CÑ BÑOÅI (cong) TAÙC DUÏNG LÖÏC LEÂN NHAU THÖÏC HIEÄN COÂNG TÖÔNG TAÙC TÖØNG VAÄT CAÛ HEÄ CAÛ HEÄ Fnglöïc = 0 Fnglöïc ≠ 0 ∆W = 0 ∆E = 0 F12 = - F21 ∆P = 0 ∆v ≠ 0 ∆P ≠ 0 ∆W ≠ 0 ∆E ≠ 0 2.4. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2: Döïa treân nhöõng ñònh höôùng chung cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà, cuøng vôùi söï hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin, chuùng toâi ñaõ thieát keá, xaây döïng nguoàn taøi nguyeân phuïc vuï cho giaûng daïy phaàn kieán thöùc caùc ñònh luaät baûo toaøn – Vaät lí 10 THPT, vôùi noäi dung cô baûn ñaõ ñöôïc trình baøy trong chöông 2. Cuï theå, noäi dung maø chuùng toâi ñaõ thöïc hieän bao goàm: - Xaây döïng Website hoã trôï daïy hoïc, bao goàm caùc noäi dung coù lieân quan ñeán kieán thöùc caùc ñònh luaät baûo toaøn trong cô hoïc, lòch söû hình thaønh caùc ñònh luaät baûo toaøn, caùc thoâng tin khoa hoïc, … HS coù theå söû duïng website naøy ñeå töï hoïc, töï kieåm tra vieäc hoïc cuûa mình. GV coù theå söû duïng laøm taøi lieäu hoã trôï cho vieäc giaûng daïy khoâng nhöõng cho phaàn caùc ñònh luaät baûo toaøn maø cho caû caùc phaàn kieán thöùc khaùc coù lieân quan. - Xaây döïng caùc taäp hoà sô cho caùc baøi daïy cuï theå. Trong moãi taäp hoà sô goàm coù keá hoaïch baøi daïy chi tieát, caùc baøi trình dieãn (PowerPoint), caùc maãu ñaùnh giaù, caùc baøi taäp oân taäp vaø kieåm tra, caùc phieáu hoïc taäp, … Caùc taøi nguyeân noùi treân ñaõ ñöôïc chuùng söû duïng laøm taøi lieäu hoã trôï cho vieäc daïy thöïc nghieäm trong phaàn thöïc nghieäm sö phaïm cuûa ñeà taøi. CHÖÔNG 3: THÖÏC NGHIEÄM SÖ PHAÏM 3.1. Muïc ñích vaø nhieäm vuï cuûa thöïc nghieäm sö phaïm Muïc ñích cuûa thöïc nghieäm sö phaïm laø ñaùnh giaù giaû thuyeát khoa hoïc cuûa ñeà taøi: “Daïy hoïc theo caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä thoâng tin goùp phaàn taïo höùng thuù cho hoïc sinh, goùp phaàn tích cöïc hoùa hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa HS vaø naâng cao chaát löôïng daïy hoïc vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng”. Cuï theå laø traû lôøi nhöõng caâu hoûi sau: Daïy hoïc theo caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà coù goùp phaàn naâng cao chaát löôïng hoïc taäp cuûa HS so vôùi quaù trình hoïc taäp bình thöôøng hay khoâng? Daïy hoïc theo chuû ñeà coù söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä thoâng tin coù naâng cao höùng thuù hoïc taäp vaø caûi thieän chaát löôïng hoïc taäp cuûa HS so vôùi daïy hoïc khoâng söû duïng coâng ngheä thoâng tin hay khoâng? Tính khaû thi cuûa ñeà taøi trong giai ñoaïn tröôùc maét vaø töông lai? 3.2. Ñoái töôïng vaø noäi dung cuûa thöïc nghieäm sö phaïm 3.2.1. Ñoái töôïng thöïc nghieäm sö phaïm Ñeå thöïc hieän caùch tieáp caän daïy hoïc trong ñeà taøi naøy, hoïc sinh caàn coù trình ñoä tin hoïc vaø ngoaïi ngöõ nhaát ñònh, nhöng hieän traïng kyõ naêng söû duïng maùy tính cuõng nhö voán ngoaïi ngöõ cuûa HS ôû haàu heát caùc tröôøng phoå thoâng coøn haïn cheá vaø ñieàu kieän trang thieát bò, phoøng maùy tính, heä thoáng maïng Internet cuûa caùc tröôøng chöa ñöôïc trang bò ñaày ñuû, hieän ñaïi, neân chuùng toâi chöa theå tieán haønh thöïc nghieäm treân dieän roäng ñöôïc. Vì vaäy, trong phaàn thöïc nghieäm ôû ñaây, chuùng toâi keát hôïp caû phöông phaùp ñònh tính vaø ñònh löôïng: tieán haønh ñieàu tra, thaêm doø, quan saùt, trao ñoåi, thu thaäp döõ lieäu töø phía GV vaø HS veà tính khaû thi, caùc quan ñieåm, tình caûm, thaùi ñoä, tính tích cöïc cuûa HS, … ñoái vôùi caùch tieáp caän daïy hoïc môùi naøy. Qua ñoù, coù theå ñaùnh giaù tính hieäu quaû vaø khaû thi cuûa ñeà taøi. Ñoàng thôøi chuùng toâi cuõng tieán haønh thöïc nghieäm ñònh löôïng treân moät soá ít HS ñeå thu thaäp döõ lieäu veà keát quaû hoïc taäp khi söû duïng caùch tieáp caän daïy hoïc naøy. Qua ñoù khaúng ñònh theâm möùc ñoä hieäu quaû cuûa vieäc aùp duïng caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà coù söï hoã trôï cuûa CNTT. Thöïc nghieäm sö phaïm ñöôïc tieán haønh vôùi HS khoái 10 cuûa Tröôøng THPT Phan Boäi Chaâu - Thaønh phoá Phan Thieát - Bình Thuaän. Toâi choïn tröôøng naøy vì nhöõng lí do sau: Ñaây laø tröôøng coù soá HS ñoâng, deã choïn ra lôùp thöïc nghieäm vaø lôùp ñoái chöùng coù ñieàu kieän töông ñoái gioáng nhau. Coù trang thieát bò daïy hoïc töông ñoái ñaày ñuû, hieän ñaïi coù theå ñaùp öùng moät phaàn yeâu caàu trong phaïm vi ñeà taøi vaø ñieån hình trong phong traøo ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc. 3.2.2. Noäi dung thöïc nghieäm sö phaïm Ñoái töôïng thöïc nghieäm sö phaïm ñöôïc chia laøm hai nhoùm, töông öùng vôùi hai hình thöùc giaûng daïy khaùc nhau: Nhoùm thöïc nghieäm ñöôïc daïy theo caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà coù söï hoã trôï cuûa CNTT. Nhoùm ñoái chöùng ñöôïc giaûng daïy bình thöôøng. Caùc baøi kieåm tra giao cho HS ñeå thu thaäp keát quaû ñöôïc soaïn thaûo vôùi noäi dung vaø möùc ñoä chöông trình theo SGK maø boä giaùo duïc ñaøo taïo qui ñònh. 3.3. Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm Phöông phaùp ñònh löôïng 3.3.1. Choïn maãu thöïc nghieäm: Hoïc sinh ñöôïc khaûo saùt trong quaù trình thöïc nghieäm goàm 195 HS cuûa boán lôùp khoái 10 thuoäc tröôøng THPT Phan Boäi Chaâu. Caùc lôùp ñöôïc choïn bao goàm: 10A3, 10A16, 10A23, 10A31. Trong ñoù goàm hai lôùp thöïc nghieäm (10A3, 10A16) vaø hai lôùp ñoái chöùng (10A23, 10A31). Nhöõng lôùp ñöôïc choïn coù keát quaû hoïc taäp töông ñoái ñoàng ñeàu (döïa treân keát quaû hoïc taäp hoïc kì I), soá thöù töï caùc lôùp khoâng coù söï öu tieân veà trình ñoä HS. 3.3.2. Caùc böôùc tieán haønh thöïc nghieäm: Tröôùc khi tieán haønh thöïc nghieäm sö phaïm treân ñoái töôïng HS, keá hoaïch daïy hoïc ñöôïc trình baøy tröôùc Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng vaø taäp theå GV toå Vaät lí cuõng nhö söï tham gia cuûa caùc GV caùc boä moân khaùc cuûa Tröôøng THPT Phan Boäi Chaâu, nhaèm thu thaäp yù kieán ban ñaàu veà tính khaû thi cuõng nhö nhöõng yù kieán ñoùng goùp cuûa ñoàng nghieäp veà noäi dung kieán thöùc, veà vieäc toå chöùc lôùp hoïc, veà quaûn lí trang thieát bò, … , nhaèm goùp phaàn laøm cho vieäc thöïc nghieäm SP ñöôïc dieãn ra thuaän lôïi hôn. Do haïn cheá veà kyõ naêng söû duïng CNTT, HS nhoùm thöïc nghieäm ñöôïc boå tuùc (15 tieát) caùch söû duïng moät soá phaàn meàm tin hoïc vaên phoøng, caùch tìm kieám thoâng tin treân Internet vaø giôùi thieäu phaàn meàm vaät lí: Word, Power Point, phaàn meàm Vaät lí chöùng minh, Crocodile Physics. Trong ñoù chuù troïng höôùng daãn HS taïo moät baøi trình baøy baèng Power Point. Sau khi tieán haønh xong caùc böôùc chuaån bò, tieán haønh thöïc nghieäm sö phaïm treân ñoái töôïng HS, caùc hoaït ñoäng giaûng daïy ñöôïc tieán haønh nhö keá hoaïch baøi giaûng ñaõ neâu. Caùc nhoùm HS ôû caùc lôùp thöïc nghieäm ñöôïc yeâu caàu thöïc hieän moät döï aùn nhoû (moät baøi taäp), coù söû duïng coâng ngheä ñeå tìm kieám, xöû lí, xuaát baûn thoâng tin vaø baùo caùo tröôùc lôùp thoâng qua baøi trình dieãn baèng Power Point. Döïa vaøo maãu ñaùnh giaù maø chuùng toâi ñaõ thieát keá saün, HS töï ñaùnh giaù saûn phaåm cuûa nhoùm mình vaø ñaùnh giaù laãn nhau. Trong quaù trình daïy hoïc, chuùng toâi theo doõi, quan saùt caùc theå hieän veà thaùi ñoä, tình caûm, quan ñieåm, söï tích cöïc cuûa HS khi hoïc taäp. ÔÛ nhoùm ñoái chöùng, chuùng toâi vaãn tieán haønh daïy bình thöôøng, khoâng coù söï hoã trôï cuûa CNTT. Moãi HS laøm moät baøi kieåm tra toång hôïp cuoái chöông (xem PL1). Muïc ñích cuûa caùc baøi kieåm tra nhaèm ñaùnh giaù chaát löôïng tieáp thu tri thöùc, khaû naêng phaân tích, toång hôïp cuõng nhö khaû naêng vaän duïng linh hoaït kieán thöùc cuûa HS ñeå giaûi quyeát caùc baøi taäp ñònh tính hay ñònh löôïng cuï theå. Keát quaû kieåm tra ñöôïc laáy laøm keát quaû ñaùnh giaù, so saùnh vaø ruùt ra keát luaän. Phöông phaùp ñònh tính: Thoâng qua vieäc trình baøy keá hoaïc giaûng daïy tröôùc hoäi ñoàng GV, cuõng nhö thoâng qua caùc tieát daïy, chuùng toâi göûi phieáu thaêm doø cho GV tham döï ñeå thu thaäp thoâng tin nhaèm ñaùnh giaù veà tính khaû thi cuõng nhö nhöõng ñoùng goùp cho keá hoaïch giaûng daïy. Sau caùc giôø hoïc, chuùng toâi trao ñoåi tröïc tieáp vôùi GV döï giôø vaø HS ñeå thaêm doø, ruùt kinh nghieäm. Ñaây laø nhöõng cô sôû döõ lieäu ñeå phaân tích veà maët ñònh tính taùc duïng cuûa vieäc vaän duïng caùch tieáp caän daïy hoïc naøy ñoái vôùi vieäc naâng cao hieäu quaû daïy hoïc vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng, töø ñoù coù theå ruùt ra caùc keát luaän, ñaùnh giaù möùc ñoä hieäu quaû vaø tính khaû thi cuûa ñeà taøi. 3.3.3. Quan saùt giôø hoïc Caùc giôø hoïc ôû caùc lôùp thöïc nghieäm ñöôïc quan saùt veà phöông thöùc toå chöùc hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS döïa treân caùc tieâu chí: Caùch ñaët heä thoáng caâu hoûi cuûa GV ñeå toå chöùc hoaït ñoäng cho HS, phaân boá thôøi gian vaø noäi dung cho caùc tieát daïy, caùch toå chöùc hoaït ñoäng nhoùm vaø chaát löôïng hoaït ñoäng nhoùm cuûa HS. Tính tích cöïc cuûa HS trong hoïc taäp (thoâng qua thaùi ñoä hoïc taäp, tinh thaàn tham gia caùc hoaït ñoäng cuûa nhoùm, tham gia ñoùng goùp yù kieán, khoâng khí hoïc taäp, ... Khaû naêng söû duïng coâng ngheä cuûa HS, nhöõng khoù khaên HS thöôøng gaëp khi söû duïng coâng ngheä trong hoïc taäp. Möùc ñoä naém baøi cuûa HS thoâng qua chaát löôïng traû lôøi caâu hoûi, thoâng qua caùc saûn phaåm cuûa HS vaø caùc baøi kieåm tra. 3.4. Ñaùnh giaù keát quaû thöïc nghieäm sö phaïm. 3.4.1. Nhaän xeùt veà caùc tieát hoïc. Trong caùc giôø hoïc, noäi dung baøi hoïc ñöôïc ñònh höôùng töø nhöõng vaán ñeà, nhöõng caâu hoûi cuï theå neân HS ñöôïc ñònh höôùng toát hôn trong quaù trình nhaän thöùc; vôùi nhöõng caâu hoûi ñaõ ñöôïc göûi cho HS töø tröôùc, HS ñem ñeán lôùp nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh veà noäi dung baøi hoïc, cuõng nhö nhöõng caâu hoûi, nhöõng thaéc maéc veà noäi dung baøi hoïc caàn ñöôïc giaûi ñaùp, do ñoùù GV coù cô hoäi ñeå toå chöùc cho caùc HS trao ñoåi, tranh luaän vôùi nhau nhieàu hôn, khoâng khí lôùp hoïc soâi noåi hôn. Thoâng qua vieäc quan saùt caùc giôø hoïc coù söû duïng coâng ngheä, vôùi nhöõng minh hoïa sinh ñoäng töø caùc hình aûnh, caùc ñoaïn videoclipt chuùng toâi nhaän thaáy, haàu heát caùc HS ñeàu toû ra höùng thuù vaø hoaït ñoäng tích cöïc hôn; Caùc nhieäm vuï maø GV ñöa ra ñöôïc HS thöïc hieän moät caùch töï giaùc, HS hoaøn thaønh ñöôïc caùc nhieäm vuï maø GV neâu ra nhö nghieân cöùu taøi lieäu, hoaøn thaønh caùc phieáu hoïc taäp, giaûi caùc baøi taäp vaø trình baøy yù kieán caù nhaân. Thoâng qua caùc baøi hoïc, chuùng toâi nhaän thaáy vôùi caùch daïy hoïc naøy, moät caùch giaùn tieáp ñaõ goùp phaàn reøn luyeän ñöôïc cho HS kyõ naêng tìm kieám thoâng tin treân Internet, laäp keá hoaïch, thieát keá moät baøi trình baøy vaø trình baøy moät noäi dung cuï theå theo yù töôûng rieâng cuûa mình. Vôùi thoùi quen hoïc taäp thuï ñoäng, thoaït ñaàu HS chöa quen vôùi vieäc hoaït ñoäng nhoùm, vôùi vieäc thöïc hieän moät baøi trình baøy, … do ñoù HS coøn ruït reø, e ngaïi. Nhöng sau moät soá tieát hoïc HS ñaõ daàn daàn baét nhòp ñöôïc vôùi caùc hoaït ñoäng naøy. Beân caïnh ñoù khi söû duïng coâng ngheä trong daïy hoïc, chuùng toâi nhaän thaáy phaàn lôùn HS coøn luùng tuùng veà maët kó thuaät. Do kó naêng söû duïng maùy tính cuõng nhö voán tieáng Anh cuûa HS coøn haïn cheá neân chöa thaät söï phaùt huy heát ñöôïc nhöõng öu ñieåm cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT. 3.4.2. Xöû lí keát quaû caùc baøi kieåm tra Keát quaû caùc baøi kieåm tra ñöôïc cho trong baûng döôùi ñaây: Baûng 3.1. Baûng thoáng keâ caùc ñieåm soá (xi) cuûa baøi kieåm tra Ñieåm soá xi Nhoùm Toång soá 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Đối chứng 98 1 6 11 17 18 17 15 10 2 1 Thực nghiệm 97 0 7 7 14 19 16 16 12 4 2 Bieåu ñoà 3.1. Phaân boá ñieåm cuûa caùc nhoùm thöïc nghieäm vaø ñoái chöùng 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ñieåm soá So á H S Ñoái chöùng Thöïc nghieäm Baûng 3.2.Baûng phaân phoái taàn suaát Soá % hoïc sinh ñaït ñieåm xi Nhoùm Toång soá 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Đối chứng 98 1.02 6.12 11.2 17.3 18.4 17.3 15.3 10.2 2.04 1.02 Thực nghiệm 97 0 7.22 7.22 14.4 19.6 16.5 16.5 12.4 4.12 2.06 Bieåu ñoà 3.2. Bieåu ñoà phaân phoái taàn xuaát 0 5 10 15 20 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ñieåm soá So á H S ña ït ñ ie åm x i Ñoái chöùng Thöïc nghieäm Baûng 3.3. Baûng phaân phoái taàn suaát luõy tích Soá % hoïc sinh ñaït ñieåm xi trôû xuoáng Nhoùm Toång soá 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Đối chứng 98 1.02 7.14 18.4 35.7 54.1 71.4 86.7 96.9 99 100 Thực nghiệm 97 0 7.22 14.4 28.9 48.5 64.9 81.4 93.8 97.9 100 Bieåu ñoà 3.3. Bieåu ñoà phaân phoái taàn suaát luõy tích 0 20 40 60 80 100 120 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ñieåm soá So á % H S ña ït ñ ie åm x i tr ôû xu oán g Ñoáichöùng Thöïc nghieäm Ñieåm trung bình cuûa nhoùm ñoái chöùng vaø nhoùm thöïc nghieäm: Coâng thöùc tính ñieåm trung bình: 10 i i i 1 1x f x N = = ∑ Trong ñoù fi laø taàn soá öùng vôùi ñieåm xi, N laø soá HS tham gia caùc baøi kieåm tra. Coâng thöùc ñoä leâïch chuaån: ( )10 2i i 1 x x s N = − = ∑ Keát quaû tính toaùn ñöôïc cho ôû baûng 3.4 Baûng 3.4. Caùc tham soá thoáng keâ NHOÙM Ñieåm trung bình ( x ) Ñoä leäch chuaån (s) Ñoái chöùng 5,3 0.92 Thöïc nghieäm 5,6 0.92 Töø caùc tham soá thoáng keâ treân coù theå ruùt ra keát luaän sô boä raèng ñieåm trung bình caùc baøi kieåm tra cuûa HS nhoùm thöïc nghieäm (5,6) cao hôn ôû nhoùm ñoái chöùng (5,3). Ñeå kieåm tra möùc ñoä tin caäy cuûa keát luaän naøy chuùng ta duøng phöông phaùp kieåm ñònh giaû thuyeát thoáng keâ. 3.4.3. Kieåm ñònh giaû thuyeát thoáng keâ: Duøng phöông phaùp kieåm ñònh söï khaùc nhau giöõa hai trung bình coäng (kieåm ñònh t-student) [17, 36] ñeå kieåm ñònh veà söï khaùc nhau giöõa hai ñieåm trung bình cuûa HS ôû hai nhoùm thöïc nghieäm vaø ñoái chöùng. Ñaïi löôïng kieåm ñònh t cho bôûi coâng thöùc: ( ) ( ) ( ) ( )2 22 1 1 1 2 21 2 p p 1 2 1 2 n 1 s n 1 sx x n nt 3 , s 4 s n n n n 2 − + −−= =+ + − Trong ñoù s1, s2 laø ñoä leäch chuaån giöõa caùc maãu; n1, n2 laø kích thöôùc cuûa caùc maãu. Giaû thuyeát Ho: “Söï khaùc nhau giöõa giaù trò trung bình cuûa ñieåm soá cuûa nhoùm thöïc nghieäm vaø nhoùm ñoái chöùng laø khoâng coù yù nghóa”. Ñoái giaû thuyeát H1: “Ñieåm trung bình cuûa nhoùm thöïc nghieäm lôùn hôn ñieåm trung bình cuûa nhoùm ñoái chöùng moät caùch coù yù nghóa”. Töø caùc coâng thöùc (1), (2), (3) vaø (4), ta tính ñöôïc trò trung bình, ñoä leäch chuaån vaø ñaïi löôïng t nhö sau: 1x 2x s1 s2 t sp 5,3 5,8 0,92 0,92 2,09 0,92 Trong ñoù kí hieäu: 1x , s1 laàn löôït laø ñieåm trung bình vaø ñoä leäch chuaån cuûa nhoùm ñoái chöùng. 2x , s2 laàn löôït laø ñieåm trung bình vaø ñoä leäch chuaån cuûa nhoùm thöïc nghieäm. Keát quaû phaân tích cho thaáy vôùi α = 0,05 thì tα = 1,65 (kieåm ñònh moät phía) vaø t=2,09 > tα = 1,65. Nhö vaäy giaû thuyeát Ho bò baùc boû. Ta chaáp nhaän giaû thuyeát H1. Vaäy ñieåm trung bình cuûa nhoùm thöïc nghieäm lôùn hôn ñieåm trung bình cuûa nhoùm ñoái chöùng vôùi möùc yù nghóa 0,05. Nhö vaäy ñieåm trung bình cho baøi kieåm tra ôû nhoùm thöïc nghieäm cao hôn so vôùi nhoùm ñoái chöùng. Ñieàu ñoù coù nghóa laø tieán trình daïy hoïc theo caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT mang laïi hieäu quaû cao hôn so vôùi tieán trình daïy hoïc bình thöôøng. Keát luaän chöông 3: Qua vieäc ñieàu tra, thaêm doø thaùi ñoä, quan ñieåm, nguyeän voïng cuûa GV vaø HS veà vieäc ñoåi môùi PPDH cuõng nhö öùng duïng CNTT vaøo daïy hoïc ôû tröôøng THPT, chuùng toâi nhaän thaáy, vieäc ñoåi môùi PPDH vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT laø phuø hôïp vôùi nguyeän voïng cuûa haàu heát GV vaø HS. Thoâng qua quaù trình thöïc nghieäm sö phaïm, chuùng toâi nhaän thaáy raèng, vieäc vaän duïng caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTTø böôùc ñaàu ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû sau: Thoâng qua caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà, vôùi heä thoáng caâu hoûi ñònh höôùng göûi ñeán HS töø tröôùc, vieäc hoïc taäp cuûa HS trôû neân coù tính muïc ñích vaø lieân heä vôùi thöïc tieãn toát hôn. Huy ñoäng ñöôïc kieán thöùc kinh nghieäm cuûa HS trong hoïc taäp, phaùt huy khaû naêng töï hoïc, naâng cao hieäu quaû reøn luyeän cho HS caùc kó naêng tieán trình khoa hoïc, kó naêng laøm vieäc hôïp taùc. Vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT, cuøng vôùi khaû naêng trình chieáu, moâ phoûng, minh hoïa baèng hình aûnh, aâm thanh, … ñaõ kích thích ñöôïc höùng thuù cho HS, töø ñoù phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, chuû ñoäng cuûa HS trong hoïc taäp. Thoâng qua quaù trình thöïc nghieäm sö phaïm, böôùc ñaàu cho thaáy hieäu quaû daïy hoïc theo caùch tieáp caän daïy hoïc môùi naøy khaû quan hôn. Song, chuùng toâi nhaän thaáy maãu thöïc nghieäm coøn nhoû, tính phoå quaùt chöa cao. Ñeå coù keát luaän mang tính toång quaùt vaø tin caäy hôn, caàn phaûi tieáp tuïc ñöôïc kieåm tra treân maãu lôùn, tieâu bieåu vaø coù tính phoå quaùt hôn. Maëc duø ñeå aùp duïng ñöôïc quan ñieåm tieáp caän daïy hoïc môùi naøy, chuùng ta coøn phaûi giaûi quyeát raát nhieàu vaán ñeà nhö ñoåi môùi muïc tieâu, noäi dung chöông trình, trang thieát bò daïy hoïc, ñoåi môùi caùch kieåm tra ñaùnh giaù vaø ñaëc bieät laø ñoåi môùi “nhaõn quan” cuûa taäp theå ñoâng ñaûo caùc nhaø sö phaïm veà vieäc daïy hoïc trong tröôøng phoå thoâng trong giai ñoaïn môùi, … Song chuùng toâi tin töôûng raèng, vôùi söï quyeát taâm cuûa toaøn boä GV, HS cuõng nhö toaøn XH vaø moät chieán löôïc ñuùng ñaén veà GD, chuùng ta coù theå khaéc phuïc ñöôïc nhöõng khoù khaên naøy trong thôøi gian khoâng xa vaø caùch tieáp caän daïy hoïc naøy coù theå ñöôïc vaän duïng ñeå goùp phaàn naâng cao chaát löôïng GD, ñöa neàn GD nöôùc nhaø theo kòp vôùi neàn GD cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân TG. KEÁT LUAÄN Ñoái chieáu muïc ñích, nhieäm vuï vôùi keát quaû nghieân cöùu trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi: “Daïy hoïc theo chuû ñeà vaø söï vaän duïng noù vaøo daïy hoïc phaàn kieán thöùc caùc ñònh luaät baûo toaøn – SGK Vaät lí 10 vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT”, chuùng toâi ñaõ ruùt ra ñöôïc nhöõng keát luaän sau ñaây: 1. Töø caùch tieáp caän muïc tieâu, thoâng qua vieäc phaân tích muïc tieâu giaùo duïc trong caùc thôøi kyø vaø tìm hieåu muïc tieâu giaùo duïc caùc moân khoa hoïc ôû tröôøng phoå thoâng cuûa moät soá nöôùc phaùt trieån cuõng nhö caùc nöôùc trong khu vöïc, chuùng toâi ñaõ goùp phaàn laøm saùng toû ñöôïc xu höôùng ñoåi môùi muïc tieâu, caùch tieáp caän noäi dung chöông trình giaùo duïc caùc boä moân khoa hoïc, cuõng nhö xu höôùng ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc vaø phöông phaùp, phöông tieän kieåm tra ñaùnh giaù hieän nay. Cuï theå: - Thoâng qua phaân tích cho thaáy ñeå ñoåi môùi ñöôïc chaát löôïng giaùo duïc, söï caàn thieát phaûi ñoåi môùi saâu saéc töø muïc tieâu, töø ñoù coù cô sôû vöõng chaéc ñeå ñoåi môùi noäi dung chöông trình ñaøo taïo, phöông phaùp, phöông tieän daïy hoïc cuõng nhö vieäc kieåm tra ñaùnh giaù, chöù khoâng chæ ñoåi môùi noäi dung chöông trình hay ñoåi môùi PPDH ... Muïc tieâu ñaøo taïo chung, beân caïnh vieäc trang bò heä thoáng kieán thöùc, caàn chuù troïng ñeán vieäc trang bò cho HS caùc kó naêng tieán trình khoa hoïc, treân tinh thaàn coi troïng vieäc giuùp ngöôøi hoïc bieát söû duïng thoâng tin hôn laø trang bò moät heä thoáng caùc khaùi nieäm chuû choát nhö hieän nay. - Noäi dung chöông trình caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân ñöa vaøo giaûng daïy trong nhaø tröôøng ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñang coù xu höôùng tích hôïp theo caùc chuû ñeà hoïc taäp. Daïy hoïc theo höôùng tích hôïp ñang laø xu theá phaùt trieån chung cuûa giaùo duïc treân theá giôùi. 2. Ñeà taøi cuõng ñaõ goùp phaàn xaây döïng vaø cuûng coá theâm cô sôû lí luaän cho caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà, voán chöa ñöôïc ñeà caäp nhieàu trong caùc taøi lieäu PPGD boä moân. Vôùi nhöõng ñaëc tröng öu vieät cuûa noù, daïy hoïc theo chuû ñeà ñang laø moät trong nhöõng caùch tieáp caän daïy hoïc coù nhieàu öu theá trong vieäc ñaùp öùng yeâu caàu ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho töông lai, phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, chuû ñoäng vaø huy ñoäng ñöôïc kieán thöùc kinh nghieäm cuûa HS, gaén ñöôïc kieán thöùc lí thuyeát vôùi thöïc tieãn cuoäc soáng, taïo cô hoäi cho HS laøm vieäc hôïp taùc, khai thaùc ñöôïc nhöõng öu ñieåm cuûa coâng ngheä vaøo daïy hoïc. Goùp phaàn ñaùp öùng tieâu tieâu chí “Hoïc ñeå bieát, hoïc ñeå laøm, hoïc ñeå cuøng chung soáng, hoïc ñeå töï khaúng ñònh mình” maø UNESCO ñaõ ñöa ra. 3. Vôùi nhöõng öu ñieåm noåi troäi cuûa noù, CNTT ñaõ ñang vaø seõ ñöôïc öùng duïng vaøo giaùo duïc nhö moät taát yeáu khaùch quan, laø phöông tieän höõu ích hoã trôï ñaéc löïc cho vieäc tìm kieám, löu tröõ, xöû lí, trao ñoåi, xuaát baûn thoâng tin, … laø phöông tieän khoâng theå thieáu trong neàn GD hieän ñaïi. Do ñoù, vieäc nghieân cöùu öùng duïng CNTT vaøo daïy hoïc theo ñònh höôùng phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc quan ñieåm daïy hoïc môùi caàn phaûi ñöôïc quan taâm moät caùch ñuùng möùc. 4. Trong khuoân khoå luaän vaên naøy, treân tinh thaàn cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà, vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT, chuùng toâi ñaõ xaây döïng ñöôïc caùc taøi lieäu hoã trôï cho daïy hoïc phaàn kieán thöùc “caùc ñònh luaät baûo toaøn” Vaät lí lôùp 10. Bao goàm website hoã trôï daïy hoïc, caùc hoà sô baøi daïy cho phaàn caùc ñònh luaät baûo toaøn. Caùc noäi dung daïy hoïc ñoù ñöôïc bieân soaïn nhö moät taøi lieäu “môû”, coù noäi dung roäng, gaén lieàn vôùi nhöõng vaán ñeà thöïc tieãn cuûa ñôøi soáng khoa hoïc vaø xaõ hoäi, goùp phaàn giuùp cho HS coù cô hoäi tieáp xuùc vôùi nhöõng vaán ñeà môùi, caäp nhaät, phaùt huy khaû naêng töï hoïc, töï nghieân cöùu taøi lieäu. Beân caïnh ñoù, caùc taøi lieäu naøy deã daøng boå sung, caäp nhaät vaø caûi tieán ñeå thích öùng vôùi caùc ñoái töôïng cuï theå nhaèm goùp phaàn naâng cao hieäu quaû daïy hoïc. 5. Qua keát quaû ñieàu tra, thaêm doø vaø thöïc nghieäm sö phaïm, cho pheùp chuùng toâi ruùt ra nhöõng keát luaän böôùc ñaàu sau: - Vieäc söû duïng caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT ñaõ khôi daäy söï höùng thuù, tính tích cöïc, khaû naêng töï hoïc, laøm vieäc hôïp taùc, huy ñoäng ñöôïc kieán thöùc kinh nghieäm cuûa HS vaø reøn luyeän ñöôïc cho HS caùc kó naêng tieán trình khoa hoïc. - Vieäc öùng duïng CNTT vaøo daïy hoïc ôû tröôøng phoå thoâng laø phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø nguyeän voïng cuûa ña soá GV vaø HS. Ñaây cuõng laø ñieàu kieän caàn ñeå GD nöôùc ta coù theå baét kòp nhòp ñoä phaùt trieån cuûa neà GD treân TG. 6. Beân caïnh nhöõng öu ñieåm, khi vaän duïng caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT trong thôøi ñieåm hieän taïi, chuùng toâi ñaõ gaëp phaûi nhöõng khoù khaên caû veà maët chuû quan cuõng nhö khaùch quan sau: Thöù nhaát, noù ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc cuûa GV ñeå chuaån bò cho moät chuû ñeà hoïc taäp; ñoøi hoûi ôû ngöôøi GV nhöõng kó naêng nhaát ñònh veà söû duïng MVT cuõng nhö moät soá thieát bò hoã trôï daïy hoïc hieän ñaïi. Thöù hai, vieäc daïy hoïc höôùng ñeán nhöõng muïc tieâu ñaøo taïo môùi, theo caùch tieáp caän daïy hoïc môùi, nhöng laïi döïa treân noäi dung chöông trình cuõng nhö caùch kieåm tra ñaùnh giaù coøn laïc haäu. Do ñoù daãn ñeán nhöõng maâu thuaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát moät caùch thoûa ñaùng giöõa caùc thaønh toá cuûa quaù trình daïy hoïc. Thöù ba, trình ñoä ngoaïi ngöõ cuõng nhö tin hoïc cuûa HS phoå thoâng hieän taïi coøn haïn cheá, do ñoù HS gaëp phaûi khoù khaên khi söû duïng MVT laøm phöông tieän tìm kieám, xöû lí, trao ñoåi, xuaát baûn thoâng tin, … Nhöõng khoù khaên neâu treân chæ mang tính nhaát thôøi coù theå khaéc phuïc trong töông lai khoâng xa, vôùi söï quan taâm veà chính saùch öu ñaõi GV, söï ñoåi môùi muïc tieâu cuõng nhö chöông trình ñaøo taïo trong giai ñoaïn tieáp theo, coù theå khaúng ñònh caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà seõ phaùt huy ñöôïc theá maïnh cuûa noù. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. A statement on science for Australia schools. Curriculum coporation 1994 2. Alfred W.Munzert (2003). Traéc nghieäm kieåm tra trí thoâng minh, Nxb treû. 3. Debbie Candau, Jennifer Doherty, Robert Hannafin, John Judge, Judi Yost, Paige Kuni: Chöông trình daïy hoïc cho töông lai cuûa Intel. Phieân baûn VN 2.1-1.0 (2004) 4. Döông Troïng Baùi, Nguyeãn Ñöùc Thaâm, Buøi Gia Thònh (1996), Vaät lí 10, Nxb Giaùo Duïc. 5. Döông Troïng Baùi, Toâ Giang, Nguyeãn Ñöùc Thaâm, Buøi Gia Thònh (1996), Vaät lí 10 (SGV), Nxb Giaùo Duïc. 6. Löông Duyeân Bình, Buøi Gia Thònh, Nguyeãn Xuaân Chi, Toâ Giang, Traàn Chí Minh, Vuõ Quang (2003), Vaät lí 10 (SGK thí ñieåm ), Nxb Giaùo Duïc. 7. Löông Duyeân Bình, Buøi Gia Thònh, Nguyeãn Xuaân Chi, Toâ Giang, Traàn Chí Minh, Vuõ Quang (2003), Vaät lí 10 (SGV thí ñieåm ), Nxb Giaùo Duïc. 8. Boä GD – ÑT (2001), chæ thò soá 29/2001/CT-BGD&ÑT. 9. Halliday David, Robert Resnick, Jearl Walker (1998), Cô sôû Vaät lí, Nxb Giaùo Duïc, TP. Hoà Chí Minh. 10. Phaïm Theá Daân (2003), Phaân tích chöông trình vaät lí phoå thoâng, Baøi giaûng chuyeân ñeà cao hoïc, Ñaïi hoïc Sö phaïm TP HCM. 11. Döï thaûo Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc ñeán 2010 (1999), Haø Noäi. 12. Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (1996), Vaên kieän Nghò quyeát laàn 2 BCH Trung Öông Ñaûng khoùa VIII, Nxb Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 13. Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (2001), Nghò quyeát hoäi nghò laàn IX cuûa Ñaûng coâïng saûn Vieät Nam, Nxb Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 14. Nguyeãn Vaên Ñoàng, An Vaên Chieâu, Nguyeãn Troïng Di (1979), Phöông phaùp giaûng daïy vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng, Nxb GD, Haø Noäi. 15. Nguyeãn Theá Khoâi, Phaïm Quyù Tö, Löông Taát Ñaït, Leâ Chaân Huøng, Nguyeãn Ngoïc Höng, Phaïm Ñình Thieát, Buøi Troïng Tuaân, Leâ Troïng Töôøng (2002) Vaät lí 10 (SGK thí ñieåm), Nxb Giaùo Duïc. 16. Nguyeãn Theá Khoâi, Phaïm Quyù Tö, Löông Taát Ñaït, Leâ Chaân Huøng, Nguyeãn Ngoïc Höng, Phaïm Ñình Thieát, Buøi Troïng Tuaân, Leâ Troïng Töôøng (2002) Vaät lí 10 (SGV thí ñieåm), Nxb Giaùo Duïc. 17. Nguyeãn Phuïng Hoaøng, Phöông phaùp traéc nghieäm trong kieåm tra vaø ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp, Nxb Giaùo Duïc, TP. Hoà Chí Minh. 18. Nguyeãn Maïnh Huøng (2001), Phöông phaùp giaûng daïy vaät lí trong tröôøng phoå thoâng, Nxb Ñaïi hoïc Sö phaïm, TP Hoà Chí Minh. 19. Nguyeãn Maïnh Huøng (2004), Toå chöùc vaø ñònh höôùng hoaït ñoäng hoïc töï chuû, saùng taïo trong daïy hoïc phaàn :”Caùc ñònh luaät baûo toaøn”, Luaän aùn Tieán só giaùo duïc, TP. Hoà Chí Minh. 20. Nguyeãn Theá Khoâi, Phaïm Quyù Tö, Löông Taát Ñaït, Leâ Chaân Huøng, Nguyeãn Ngoïc Höng, Phaïm Ñình Thieát, Buøi Troïng Tuaân, Leâ Troïng Töôøng (2003), Vaät lí 10 (SGK thí ñieåm), NXB Giaùo Duïc. 21. Nguyeãn Quang Laïc, Mai Vaên Trinh, Maùy vi tính laøm phöông tieän daïy hoïc (Giaùo trình duøng cho cao hoïc ngaønh Lí luaän vaø PPDH Vaät lí), Vinh 2002. 22. Leâ Nguyeân Long, Nguyeãn Ñöùc Thaâm (1996), Phöông phaùp giaûng daïy vaät lí, Nxb Giaùo Duïc, Haø Noäi. 23. Nhöõng cô sôû cuûa phöông phaùp giaûng daïy vaät lí Taäp 1 (1972), Nxb GD, Haø Noäi. 24. Nguyeãn Hoaøng Nam (2004), Thieát keá baøi giaûng ñieän töû phaàn “Dao ñoäng” vaø “soùng cô hoïc” Vaät lí lôùp 12 THPT treân Microsoft Frontpage, Luaän vaên thaïc só giaùo duïc, Hueá. 25. Quan nieäm vaø giaûi phaùp xaây döïng moân hoïc tích hôïp cho caùc tröôøng trung hoïc (1994). Ñeà taøi KHXH, Vieän NCGD HN. 26. Quaùch Tuaán Ngoïc (2003), Ñoåi môùi phöông phaùp giaùo duïc baèng CNTT – xu theá cuûa thôøi ñaïi, Kyû yeáu Hoäi thaûo Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy, Haø Noäi. 27. Quaùch Tuaán Ngoïc (2003), Coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng trong giaùo duïc, Kyû yeáu Hoäi thaûo Quoác teá veà ICT trong giaùo duïc, Haø Noäi. 28. Leâ Thò Thanh Thaûo (2002), Didactic vaät lí, Nxb Ñaïi hoïc Sö phaïm, TP. Hoà Chí Minh. 29. Leâ Thò Thanh Thaûo (2003), Toå chöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc ôû tröôøng THPT (cuï theå), Baøi giaûng chuyeân ñeà cao hoïc, Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 30. Cao Thò Thaëng: Böôùc ñaàu nghieân cöùu vaø thöû nghieäm xaây döïng chöông trình tích hôïp ôû PTCS. Vieän NCGD-1997. 31. Cao Thò Thaëng: Nhöõng xu höôùng vaø söï phaùt trieån chöông trình khoa hoïc ôû nöôùc Mó vaø treân theá giôùi – Nhöõng cô sôû xaây döïng chöông trình caùc moân hoïc ôû phoå thoâng (1998), Ñeà taøi KH B96-49-34. 32. Nguyeãn Ñöùc Thaâm, Nguyeãn Ngoïc Höng (1999), Toå chöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc cho HS trong daïy hoïc Vaät lí ôû tröôøng PT, Nxb ÑHQG, Haø Noäi. 33. Nguyeãn Ñöùc Thaâm, Nguyeãn Ngoïc Höng, Phaïm Xuaân Queá (2002), Phöông phaùp giaûng daïy vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng, Nxb Ñaïi hoïc Sö phaïm, Haø Noäi. 34. Nhöõng xu theá phaùt trieån chöông trình khoa hoïc ôû Mó vaø treân theá giôùi. Baùo caùo chuyeân ñeà trong ñeà taøi B96-49-34, HN-1998. 35. Phaïm Höõu Toøng (1999), Thieát keá daïy hoïc vaät lí, Nxb Giaùo duïc, Haø Noäi. 36. Döông Thieäu Toáng (1995), Traéc nghieäm vaù ño löôøng thaønh quaû hoïc taäp, ÑH Toång hôïp, TP. Hoà Chí Minh. 37. Mai Vaên Trinh (2001), Naâng cao hieäu quaû daïy hoïc ôû tröôøng THPT nhôø vieäc söû duïng maùy tính vaø caùc phöông tieän daïy hoïc hieän ñaïi, Luaän aùn tieán só giaùo duïc, Vinh. 38. Leâ Coâng Trieâm (2004), BGDT vaø qui trình thieát keá BGDT, Kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc, Hueá. 39. Zvereva M.N (1985), Tích cöïc hoùa tö duy cuûa HS trong giôø hoïc vaät lí, Nxb Giaùo duïc, Haø Noäi. 40. Taïp chí Echip caùc soá coù lieân quan. 41. Taïp chí Laøm baïn vôùi maùy vi tính caùc soá coù lieân quan. Tieáng Anh: 42. Tim O’Shea, John Self (1993) Learning and Teaching with computers, the Harvester Press. 43. Marc J. Rosenberg (2001), E – Learning Strategies for Delivering Knowledge in the Digital Age, United States of America 44. Secondary school science Education in Thai lan. Copyright 1990. 45. Susan Sharpless Smith (2001), Web-Based Instruction, United States of America INTERNET: 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. PHAÀN PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: PHIEÁU THAÊM DOØYÙ KIEÁN GIAÙO VIEÂN Ñeå giuùp chuùng toâi coù nhöõng thoâng tin nhaèm böôùc ñaàu ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT vaø hoaøn thieän theâm cho keá hoaïch baøi giaûng. Xin thaày (coâ) cho bieát möùc ñoä ñoàng tình cuûa mình veà caùc thoâng tin döôùi ñaây. Thaày (coâ) chæ caàn choïn (ñaùnh daáu x) vaøo moät trong 5 coät sau moãi caâu nhaän xeùt. Trong ñoù: 5:raát ñoàng yù; 4: ñoàng yù; 3: khoâng coù yù kieán; 2: khoâng ñoàng yù; 1: raát khoâng ñoàng yù. A. Tính khả thi của caùch tieáp caän dạy học theo chủ ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT 1 2 3 4 5 1. Laøm cho vieäc hoïc taäp cuûa HS coù tính muïc ñích roõ reät. 2. Phuø hôïp vôùi nhieàu phong caùch hoïc taäp cuûa HS. 3. Phaùt huy ñöôïc khaû naêng töï hoïc, töï nghieân cöùu taøi lieäu cuûa HS. 4. Huy ñoäng ñöôïc kieán thöùc kinh nghieäm cuûa HS. 5. Reøn luyeän ñöôïc cho HS khaû naêng laøm vieäc hôïp taùc. 6. Giuùp HS tieáp caän vôùi coâng ngheä hieän ñaïi vaø söû duïng chuùng trong vieäc hoïc taäp moät caùch coù hieäu quaû. 7. Taïo ñöôïc höùng thuù vaø phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc cuûa HS trong hoïc taäp. 8. Coù nhieàu öu ñieåm noåi baät hôn caùc phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng. 9. Coù tính khaû thi neáu ñöôïc ñöa vaøo giaûng daïy hieän nay. 10. Thaày (coâ) tin vaøo hieäu quaû cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc naøy khi ñöa vaøo giaûng daïy trong töông lai. B. Nhaän xeùt veà keá hoaïch vaø noäi dung baøi giaûng. I. Veà caùc yeâu caàu chung: 1. Caùch thieát keá ñaûm baûo toát veà noäi dung chöông trình. 2. Tieáp caän toát vôùi vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc. 3. Ñaûm baûo toát yeâu caàu veà maët kó thuaät. 4. Ñaûm baûo toát tính thaåm mó. II. Veà noäi dung: 1. Trong phaàn caùc ñònh luaät baûo toaøn, caâu hoûi khaùi quaùt ñöa ra ñònh höôùng toát cho nhaän thöùc cuûa hoïc HS. 2. Caùc caâu hoûi baøi hoïc roõ raøng, thöïc teá, phuø hôïp vôùi noäi dung cuûa baøi hoïc. 3. Caùc caâu hoûi, caùc yeâu caàu trong töøng hoaït ñoäng cuï theå cuûa baøi hoïc coù tính logic, ñònh höôùng vaø ñieàu khieån ñöôïc hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa HS. 4. Caùc caâu hoûi goùp phaàn phaùt huy tính chuû ñoäng cuûa HS trong hoïc taäp. 5. Noäi dung baøi giaûng phong phuù, coù minh hoïa sinh ñoäng. 6. Khoái löôïng kieán thöùc, caáu truùc kieán thöùc vaø phaân boá thôøi gian phuø hôïp. 7. Tieát daïy taïo ñöôïc moâi tröôøng toát, nhaèm reøn luyeän cho HS khaû naêng laøm vieäc hôïp taùc, tìm kieám, trao ñoåi thoâng tin 8. Taïo ñöôïc moâi tröôøng toát, nhaèm reøn luyeän cho HS kyõ naêng tìm kieám, trao ñoåi thoâng tin 9. Vôùi caùc baøi giaûng coù söû duïng coâng ngheä töông töï nhö treân coù theå naâng cao chaát löôïng daïy hoïc Vaät lí ôû caùc tröôøng Trung hoïc phoå thoâng. C. Caùc yù kieán goùp yù khaùc: Neáu coù yù kieán khaùc boå xung veà caùch thieát keá baøi giaûng, veà noäi dung, … hay nhöõng vaán ñeà khaùc coù lieân quan xin thaày coâ vui loøng cho yù kieán cuï theå: ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..…… Caûm ôn quí thaày coâ ñaõ quan taâm hôïp taùc! Phuï luïc 2: BAØI KIEÅM TRA 1 TIEÁT Trong mỗi câu hỏi dưới đây, hãy chọn một trong 4 đáp án mà em cho là đúng hoặc phù hợp nhất. Câu 1. Đơn vị nào sau đây không phải là đơn vị của công suất: a) jun-giây b) oát c) niutơn- mét/giây d) sức ngựa Câu 2. Một vật ở trạng thái nghỉ có thể có: a) vận tốc b) thế năng c) động năng d) động lượng Câu 3. Một vật chuyển động không nhất thiết phải có: a) vận tốc b) động lượng c) động năng d) thế năng Câu 4. Khi tốc độ của một vật tăng gấp đôi thì: a) động năng của nó cũng tăng gấp đôi b) thế năng của nó cũng tăng gấp đôi c) năng lượng nghỉ của nó cũng tăng gấp đôi d) động lượng của nó cũng tăng gấp đôi Câu 5. Có hai quả banh,một quả nặng 5kg và quả kia nặng 10kg, rơi cùng lúc từ một cử sổ. Khi cách mặt đất 1m, hai quả banh có cùng: a) động năng b) thế năng c) động lượng d) gia tốc Câu 6. Một quả bom rơi từ một máy bay trong không trung thì: a) động năng toàn phần của nó giảm b) động năng toàn phần của nó tăng c) động lượng toàn phần của nó tăng d) động lượng toàn phần của nó giảm Câu 7. Công để nâng một vật 50kg lên độ cao 2m trong 10s là: a) 0 b) 250 J c) 1000 J d) 98.000 J Câu 8. Công để nâng 30kg gạch lên độ cao 20 m là: a) 61 J b) 600 J c) 2940 J d) 5880 J Câu 9. Phải mất 4900 J để nâng một khối lương 50kg. Khối lượng đó được nâng lên độ cao: a) 10 m b) 98 m c) 960 m d) 245 km Câu 10. Một cậu bé năng 40kg chạy lên lầu cao 4 m trong 4 s . Công cậu bé đó sinh ra là: a) 160 W b) 392 W c) 40 W d) 1568 W Câu 11. Xe hơi A nặng 1000 kg đang chạy với vận tốc 60 km/h. Xe hơi B nặng 2000 kg đang chạy với vận tốc 30 km/h. Động năng của xe A bằng: a) một nửa động năng của xe B b) động năng của xe B c) hai lần động năng của xe B d) bốn lần động năng của xe B Câu 12. Một vật nặng 1 kg có thế năng là 1 J so với mặt đất. Khi đó nó ở độ cao: a) 0,102 m b) 1 m c) 9,8 m d) 98 m Câu 13. Một quả banh nặng 1 kg được ném lên không trung. Khi nó ở độ cao 10 m so với mặt đất, nó đạt tốc độ 3 m/s. Tại thời điểm này hầu hết năng lượng của quả banh ở dạng: a) động năng b) thế năng so với mặt đất c) năng lượng nghỉ d) động lượng Câu 14. Một vật nặng 1 kg động năng 1J khi nó đat tốc độ: a) 0,45 m/s b) 1 m/s c) 1,4 m/s d) 4,4 m/s Câu 15. Một xe tải nặng 10.000 kg đang chạy với vận tốc 2 m/s va chạm với một xe đứng yên nặng 15.000 kg. Hai xe dính lai với nhau và chuyển đông với vận tốc: a) 0,8 m/s b) 1 m/s c) 1,3 m/s d) 2 m/s Câu 16. Một bé gái nặng 30 kg và một bé trai nặng 25 kg đang đứng trên những bàn trượt ma sát không đáng kể. Bé gái đẩy bé trai làm cậu ấy chuyển động với vận tốc 1 m/s. Khi đó vận tốc của bé gái là: a) 0,45 m/s b) 0,55 m/s c) 0,83 m/s d) 1,2 m/s Câu 17: Hệ vật nào sau đây không thể được coi là hệ kín theo phương ngang: a) Hệ hai viên bi chuyển động không ma sát trên mặt phẳng ngang. b) Hệ người và thuyền trên mặt nước. c) Hệ "súng + đạn" đặt nằm ngang khi bắn. d) Hệ "vật + nêm", vật trượt trên nêm, nêm có thể trượt không ma sát trên mặt phẳng ngang. Câu 18: Biểu thức định luật bảo toàn động lượng cho hệ kín gồm hai vật có dạng: a) 1 1 2 2m v m v 0+ = JJG JJG G b) , , 1 1 2 21 1 2 2m v m v m v m v+ = + G G G G c) m1v1 + m2v2 = mv'1 + mv'2 d) , , 1 2 1 21 2 1 2m v m v m v m v+ = + G G G G Câu 19:Một hệ kín gồm hai vật có khối lượng bằng nhau và bằng 1kg. Vận tốc vật 1 là 3m/s, vật 2 là 4m/s. Hai vật chuyển động theo hai phương vuông góc nhau. Động lượng của hệ là: a) 3kgm/s b) 4kgm/s. c) 5kgm/s. d) 7kgm/s. Câu 20:Một quả đạn bay lên theo phương thẳng đứng. Đúng lúc lên đến độ cao cực đại thì nó nổ làm hai mảnh. Ngay sau khi nổ, hai mảnh sẽ bay theo các hướng hợp với nhau một góc: a) 0o b) 90o c) 180o d) Góc α phụ thuộc vào khối lượng hai mảnh. Câu 21: Một vật khối lượng 1kg chuyển động với vận tốc 12m/s tới va chạm với một vật khối lượng 2kg đang ở trạng thái đứng yên. Sau va chạm vật 1kg bị lệch khỏi phương ban đầu của nó một góc là 30o và có vận tốc sau va chạm là 11,2m/s. góc lệch của vật 2kg so với phương vận tốc ban đầu của vật 1 là: a) 30o b) 60o c) 67,7o d) 90o Câu 22:Một xe có khối lượng 2 tấn đang chuyển động với vận tốc v1 = 15m/s thì đâm thẳng vào một xe khác có khối lượng 1 tấn đang đứng yên. Sau khi va chạm hai xe dính vào nhau và chuyển động với cùng vận tốc v2. Coi hệ hai xe là kín. Vận tốc của hai xe sau va chạm là: a) 5m/s. b) 7,5m/s. c) 10m/s. d) 12,5m/s. Câu 23: Biểu thức tính công của một lực là: a) A = F.s b) A = mgh c) A = F.s.cosα d) A = 1/2.mv2 Câu 24: Công của ngoại lực tác dụng lên vật làm vận tốc của vật biến thiên từ v1 đến v2 là: a) b) mv2 - mv1 c) mv22 - mv12 d) 1/2.mv22 - 1/2.mv12 Câu 25: Cơ năng của hệ vật - Trái Đất bảo toàn khi: a) Không có lực cản, lực ma sát. b) Lực tác dụng duy nhất là trọng lực. c) Vật chuyển động đều theo phương ngang. d) Vận tốc của vật không đổi. Câu 26: Khi một chất lỏng chuyển động trong một ống dẫn thì: a) Tiết diện ống càng nhỏ, vận tốc chảy càng nhỏ b) Tiết diện ống càng nhỏ, áp suất càng nhỏ. c) Tiết diện ống càng nhỏ, lưu lượng càng nhỏ. d) Lưu lượng tỉ lệ nghịch với vận tốc chảy. Phuï luïc 3: MẪU ĐÁNH GIÁ GIẢI BÀI TẬP Họ và tên Chủ đề: Đánh giá: Tự đánh giá, SV cùng lớp đánh giá, Thầy giáo đánh giá Giỏi Khá Trung bình Yếu Điểm Đánh giá chung 20 điểm Hoàn thành đủ các bài tập, 18 điểm Hoàn thành được 2/3 số bài tập 15 điểm Hoàn thành 1/2 số bài tập 12 điểm Hoàn thành dưới 1/2 số bài tập Nội dung 9 Chính xác 9 Rõ ràng 40 điểm Các bài giải đều đúng, rõ ràng chính xác 35 điểm Hầu hết các bài giải là đúng, chính xác, rõ ràng. 30 điểm Phần lớn các bài giải đúng và rõ ràng 25 điểm Các bài giải không rõ ràng chính xác Số bài sai và lỗi trong cách trình bày bài giải 10 điểm Không có bài giải sai Có 2 lỗi hoặc ít hơn 8 điểm Sai không quá 2 bài, 3 lỗi trong các bài đúng 6 điểm Sai không quá 2 bài 4 lỗi trong các bài đúng 4 điểm Sai hơn 2 bài 5 lỗi trong các bài đúng Trình bày 9 Rõ ràng 9 Logic 9 Hình vẽ 30 điểm Các bài giải rõ ràng,cẩn thận, sạch đẹp, trình bày hợp lý, có hình vẽ minh họa rõ chính xác 27 điểm Bài giải rõ ràng, sạch đẹp, trình bày hầu hết là hợp lý, logic, có hình vẽ đúng 25 điểm Các bài giải trình bày rõ ràng, có một số hình vẽ minh họa đúng 20 điểm Bài giải ít rõ ràng , cẩu thả, không có hình vẽ minh hoạ hoặc hình vẽ sai. Tổng cộng Nhận xét: Phuï luïc 4: ĐÁNH GÍA BÀI TRÌNH DIỄN Họ và tên nội dung Phương pháp đánh giá: SV tự đánh giá, SV cùng lớp đánh giá, thầy giáo đánh gía. Giỏi Khá Trung bình Yếu Điểm Kế hoạch 9 Nội dung 9 Các sai sót 9 Các slide 20 điểm Nội dung hoàn chỉnh, không sai sót, các slide xây dựng chi tiết, đầy đủ 18 điểm Hoàn thành hầu hết nội dung yêu cầu, có ít sai sót, chi tiết đầy đủ 15 điểm Nội dung hoang thành một nửa, các slide có lỗi, chi tiết không đầy đủ. 12 điểm Nội dung thiếu, các slides không hoàn thành, thiếu chi tiết Nội dung 9 Chính xác 9 Rõ ràng 9 Đầy đủ 9 Sáng tạo 9 Các ví dụ 30 điểm Mô tả rõ ràng những nội dung, khái niệm, có ít nhất 3 ví dụ minh họa, chứng mình, Trích dẫn đầy đủ tài liệu 27 điểm mô tả hầu hết các ý trọng tâm, có ví dụ minh họa chứng minh, tài liệu trích dẫn đầy đủ. 25 điểm Mô tả được vài ý trọng tâm, có ví dụ chứng minh, trích dẫn một số tài liệu 20 điểm Mô tả không rõ ràng các ý chính. Nêu ít hơn 2 ví dụ, không trích dẫn tài liệu 9 Chính tả và văn phạm 10 điểm 2 lỗi hoặc ít hơn 8 điểm 3 lỗi 6 điểm 4 lỗi 4 điểm 5 lỗi hoặc nhiều hơn Thiết kế 9 Rõ ràng 9 Thú vị 9 Có hiệu ứng 9 dài 9 thời gian 30 điểm Tính hấp dẫn cao, có sự tương quan tốt với nội dung; dài hơn hơn 12 slide, thể hiện quan hệ giữa hình ảnh và các ví dụ tốt, phân phối thời gian trình chiếu hợp lý. 27 điểm Có sự hẫp dẫn và sự liên quan đến nội dung 12 slides; quan hệ giữa hình ảnh và ví dụ minh họa, chuyển đổi thời gian trình chiếu hợp lý 25 điểm Đôi chỗ thú vị, dài từ 8- 10 slides; thể hiện quan hệ giữa hình ảnh và các vấn đề của môn học, thời gian có tăng một ít 20 điểm Ít thể hiện sự tương quan của nội dung và hình thức, dài 8 slide hoặc ít hơn; hình ảnh không phù hợp nội dung, không rõ ràng, chuyển tiếp khập khiễng. Hoạt động nhóm: 9 phân công nhiệm vụ 10 điểm Phân công nhiệm vụ các thành viên rõ ràng, hợp lý, công bằng 8 điểm Thể hiện phân công nhiệm vụ thích hợp, 6 điểm Vài thể hiện phân công hợp lý 4 điểm Phân công trong nhóm học tập không công bằng hợp lý, Tổng cộng Nhận xét; Phuï luïc 5: KEÁ HOAÏCH BOÅ TUÙC TIN HOÏC CHO HS (Phuïc vuï cho vieäc öùng duïng CNTT vaøo daïy hoïc Vaät lí ) Toång soá tieát : 20 (LT : 6 – TH : 14) I. MUÏC ÑÍCH - Giuùp HS böôùc ñaàu laøm quen vôùi vieäc söû duïng CNTT trong hoïc taäp. - Cung caáp theâm cho HS moät soá kieán thöùc cô baûn veà phaàn meàm trình chieáu PowerPoint; laøm quen vôùi coâng vieäc khai thaùc thoâng tin treân Internet nhaèm tìm kieám taøi lieäu phuïc vuï cho hoïc taäp. - Söû duïng moät soá phaàn meàm Vaät lí trong hoïc taäp. II. YEÂU CAÀU - HS sau khi hoïc xong coù khaû naêng thieát moät baøi trình chiếu treân PowerPoint ñeå trình baøy yù töôûng cuûa mình; coù khaû naêng tìm kieám thoâng tin treân maïng Internet vaø söû duïng moät soá phaàn meàm Vaät lí phuïc vuï cho vieäc hoïc taäp. III. KEÁ HOAÏCH CUÏ THEÅ TIEÁT NOÄI DUNG LT TH 1 - Moät soá thuaät ngöõ (Slide, Presentation ...) - Giao dieän cuûa PowerPoint (Menubar,Toolbar ...) - Thao taùc vôùi Presentation (khôûi ñoäng, taïo môùi ...) - Thao taùc vôùi Slide trong Presentation (taïo môùi, thay ñoåi ...) 9 2 - Soaïn thaûo noäi dung cho Slide + Cheøn ñoái töôïng vaøo Slide (hoäp vaên baûn, hình aûnh, aâm thanh, phim, ñoà thò, lieân keát ... + Veõ hình vaøo Slide. + Ñònh daïng caùc ñoái töôïng. 9 3 - Cheøn hieäu öùng hoaït hình cho caùc ñoái töôïng trong Slide (kieåu hoaït hình, xoùa hoaït hình, thôøi ñieåm hoaït hình, toác ñoä hoaït hình, thay ñoåi thöù töï). 9 - Trình dieãn. 4 - Quy trình thieát keá moät baøi trình baøy (Presentation). - Moät soá caùc löu yù trong quaù trình thieát keá. 9 5 - Caùc khaùi nieäm cô baûn veà Internet. - Thö ñieän töû vaø khai thaùc thoâng tin treân maïng. 9 6 Thöïc haønh : Tìm hieåu giao dieän PowerPoint. 9 7 Thöïc haønh : Soaïn thaûo caùc noäi dung ñôn giaûn. 9 8 Thöïc haønh : Soaïn thaûo caùc noäi dung ñôn giaûn. 9 9 Thöïc haønh : Cheøn ñoái töôïng vaøo Slide. 9 10 Thöïc haønh : Veõ hình vaøo Slide 9 11 Thöïc haønh : Hoaït hình treân PowerPoint. 9 12 Thöïc haønh : Hoaït hình treân PowerPoint. 9 13 Thöïc haønh : Hoaøn chænh Presentation. 9 14 Thöïc haønh : Hoaøn chænh Presentation. 9 15 Thöïc haønh : Hoaøn chænh Presentation vaø trình chieáu. 9 16, 17 - Söû duïng moät soá phaàn meàm Vaät lí trong hoïc taäp (Vaät lí chöùng minh, Crocodile Physics, ...) 9 18 -20 - Keát hôïp thöïc hieän trình chieáu vôùi söû duïng phaàn meàm moâ phoûng ñeå trình baøy veà moät thí nghieäm Vaät lí. 9 TOÅNG COÄNG 5 15 * Caùc baøi thöïc haønh ñeàu höôùng HS ñeán vieäc hoaøn thaønh moät baøi trình chieáu treân phaàn meàm PowerPoint. * Vôùi caùc HS chöa hoaøn thaønh ñöôïc baøi thöïc haønh theo yeâu caàu, seõ tieáp tuïc ñöôïc hoã trôï ñeå naém vöõng caùc noäi dung treân. * Giôùi thieäu moät soá ñòa chæ Website coù lieân quan ñeå HS tham khaûo theâm.