Luận văn Định hướng giá trị lối sống sinh viên ở một số trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh

hội, sự khác biệt giữa sinh viên năm nhất và năm cuối là không đáng kể, chỉ có ý nghĩa về mặt thống kê. Điểm trung bình năm cuối chỉ hơi nhỉnh hơn một chút so với năm nhất (2.08 so với 1.98). Kết quả so sánh theo khu vực Kết quả ở bảng 3.25 cho thấy không có sự khác biệt ý nghĩa giữa sinh viên sinh sống tại TP.HCM hay sinh viên xuất thân từ các tỉnh. Định hướng các giá trị lối sống của sinh viên không bị chi phối bởi hoàn cảnh địa lý. Bảng 3.25: Sự khác biệt giữa sinh viên TP.HCM và sinh viên tỉnh TP.HCM Tỉnh Nhóm sinh viên Nhóm yếu tố Trung bính SD Trung bình SD t p Gia đình 3.18 0.580 3.26 0.512 -0.97 0.33 Nhà trường 2.44 0.748 2.54 0.636 -1.02 0.30 Bạn bè 2.28 0.695 2.15 0.710 1.38 0.16 Văn hoá - xã hội 2.07 0.609 2.02 0.563 0.60 0.54 Kinh tế 2.41 0.695 2.27 0.729 1.44 0.15 Cá nhân 3.39 0.659 3.41 0.536 -0.37 0.70 Kết quả so sánh theo điều kiện kinh tế gia đình Bảng 3.26: Sự khác biệt giữa sinh viên có điều kiện kinh tế gia đình khác nhau về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố Khó khăn Trung bình Khá Nhóm sinh viên Nhóm yếu tố TB SD TB SD TB SD F p Gia đình 3.21 0.619 3.22 0.536 3.28 0.535 0.33 0.71 Nhà trường 2.49 0.680 2.52 0.685 2.63 0.577 0.92 0.39 Bạn bè 2.10 0.814 2.19 0.648 2.19 0.769 0.44 0.64 Văn hoá -xã hội 1.94 0.538 1.98 0.565 2.10 0.591 1.57 0.20 Kinh tế 2.32 0.718 2.24 0.729 2.31 0.627 0.33 0.71 Cá nhân 3.49 0.505 3.34 0.708 3.48 0.524 1.72 0.18 Không có sự khác biệt ý nghĩa giữa những sinh viên có điều kiện kinh tế khác nhau. Điều đó khẳng định rằng trong việc định hướng các giá trị lối sống, sinh viên không bị chi phối bởi điều kiện sống. Kết luận: Theo kết quả kiểm nghiệm cho thấy các nhóm yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị lối sống sinh viên là tương đối giống nhau, sự khác biệt ý nghĩa chỉ bắt gặp giữa nam và nữ (nhóm yếu tố nhà trường: nữ chịu ảnh hưởng nhiều hơn nam, nhóm yếu tố bạn bè và kinh tế: nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn nữ, nhóm yếu tố bản thân: nữ chịu ảnh hưởng nhiều hơn nam), giữa các trường (ở nhóm yếu tố nhà trường- ĐHSP chịu ảnh hưởng nhiều nhất, ở nhóm yếu tố bạn bè và kinh tế sinh viên ĐHSPKT bị ảnh hưởng nhiều hơn cả), giữa năm nhất và năm cuối ở nhóm yếu tố bạn bè và nhóm yếu tố văn hoá – xã hội, cả hai nhóm yếu tố này sinh viên năm cuối chịu tác động nhiều hơn năm nhất. 3.4. Nguyên nhân khiến sinh viên lựa chọn lối sống và những giá trị lối sống trên Lối sống sinh viên là một phạm trù rất rộng, biểu hiện qua nhiều mặt trong cuộc sống của sinh viên. Là mặt biểu hiện của nhân cách của con người, lối sống được hình thành và phát triển trong quá trình sống, nó sẽ được biến đổi và hoàn thiện theo những tác động của đời sống xã hội, nhất là sự tăng trưởng về kinh tế, mức sống, tiện nghi, phương tiện thông tin đại chúng và giao lưu văn hoá. Để tìm hiểu về nguyên nhân sâu xa khiến cho sinh viên tại TP.HCM lựa chọn lối sống và định hướng giá trị lối sống như vậy, người nghiên cứu đưa ra những câu hỏi mở để thu thập ý kiến. Như đã được đề cập ở trên, đa số sinh viên tại TP.HCM lựa chọn cho mình lối sống lành mạnh, có văn hoá, văn minh, nhân ái và tự do. Tuy nhiên những lối sống vật chất, thực dụng, ích kỷ, xa hoa và lập dị vẫn được một số ít sinh viên lựa chọn. Về định hướng giá trị lối sống của sinh viên: Hầu hết sinh viên tại TP.HCM có nhận thức đúng đắn và có thái độ tích cực đối với các nhóm giá trị trong lối sống. Một số hành vi tích cực được sinh viên thực hiện một cách thường xuyên.Tuy nhiên, bên cạnh đó trong sinh viên còn tồn tại những hành vi tiêu cực rất đáng để những người có trách nhiệm phải xem xét. Mặt khác chưa có sự thống nhất giữa nhận thức, thái độ và hành vi của sinh viên.Vậy đâu là nguyên nhân? Khi phân tích nội dung các nguyên nhân thu thập ý kiến từ phía các bạn sinh viên, người nghiên cứu tổng hợp lại bao gồm những nhóm nguyên nhân cơ bản sau: - Từ phía gia đình: Có thể nói gia đình là trường học đầu đời của mỗi người, ở đó mỗi cá nhân học được cách sống, cách cư xử. Nhân cách được hình thành phần lớn là trong gia đình. Lối sống, nếp sống của gia đình được phản ánh qua lối sống nếp sống của từng thành viên. - Sự phát triển của kinh tế xã hội (xu thế toàn cầu hoá): Công cuộc đổi mới kinh tế, xã hội ở Việt nam đang tạo ra những chuyển biến về lối sống và định hướng giá trị. Đất nước Việt nam chuyển mình từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường đã mang lại những lợi ích không nhỏ về mặt kinh tế, tạo sự phát triển xã hội. Chính sự đổi mới này làm cho người Việt nam nói chung và thanh niên trong đó có sinh viên đã phải thay đổi cách sống, lối sống cho phù hợp – linh hoạt, nhạy bén, sáng tạo; có cá tính, có tinh thần độc lập tự chủ; có năng lực cạnh tranh và hợp tác; có khả năng tự hoàn thiện mình [63, tr.68]. Sinh viên cũng đã thể hiện mình là những người khá năng động, biết lựa chọn những giá trị của thời đại bên cạnh các giá trị truyền thống của dân tộc. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực của xu thế toàn cầu hoá kinh tế đang kéo theo toàn cầu hoá về văn hoá. Các nước dường như đang xích lại gần nhau bởi sự nối mạng internet. Những trào lưu mới, phong cách sống mới đã xâm nhập vào nước ta mà người ta cho đó là mặt trái của sự đổi mới. Thanh niên sinh viên là những người trẻ, bắt nhịp với cái mới nhanh nhưng lại thiếu tính chọn lọc đã đưa đến sự học đòi, bắt chước từ nếp suy nghĩ, cách ăn mặc, cách thể hiện bản thân nhiều khi đưa đến sự lố bịch trong lối sống và bị cho là “những căn bệnh của thời đại” trong giới trẻ, thậm chí có một số sinh viên tha hoá đạo đức, sa vào các tệ nạn xã hội và vòng phạm pháp. - Môi trường sống xung quanh cá nhân (gia đình, nhà trường và xã hội). Lối sống xuất phát từ những động cơ của mỗi cá nhân nhưng nó lại được hình thành chủ yếu từ môi trường xung quanh cá nhân đó. Theo lý luận tâm lý học đó là sự ảnh hưởng của môi trường sống đến sự hình thành và phát triển nhân cách. Trong môi trường sống của sinh viên bao gồm: gia đình đã được đề cập ở trên; nhà trường với những thể chế nhất định giúp sinh viên theo đúng những kỷ cương, nội quy đã đề ra, để họ trở thành những người có văn hoá, có học trong lối sống; môi trường xã hội, đặc biệt những khu vực phòng trọ hay khu dân cư nơi sinh viên sống và học tập ảnh hưởng rất nhiều đến cách sinh hoạt giải trí trong lối sống. - Tự bản thân mỗi cá nhân: Mỗi sinh viên đều đã có thể nhận thức được những ưu và khuyết điểm của chính bản thân để lựa chọn cho mình lối sống phù hợp hay hướng đến những giá trị cao đẹp trong cuộc sống. Có nhiều sinh viên tìm cho mình lối sống đẹp, thể hiện mình là người được giáo dục. Bên cạnh đó, một số sinh viên đã không vượt qua được chính bản thân mình chạy theo lối sống không phù hợp với truyền thống đạo đức của người Việt nam. Không làm chủ được bản thân nên những sinh viên này dễ dàng bị lôi kéo bởi những bạn bè xấu, bị thói xấu tiêm nhiễm. Mặt khác, đa phần những sinh viên được khảo sát trong nghiên cứu tại TP.HCM xuất thân từ các tỉnh vì vậy mà khi lên thành phố học, họ xa gia đình thiếu sự kiểm soát của gia đình, nếu họ không tự bảo vệ mình, không tạo cho mình được “hàng rào miễn dịch” trước những tệ nạn xã hội tại Thành phố này sẽ dễ dàng chạy theo lối sống không lành mạnh. Nằm trong nhóm nguyên nhân thuộc về bản thân mỗi cá nhân còn xuất hiện một lý do nữa đáng làm chúng ta quan tâm đó là tâm lý lứa tuổi sinh viên: muốn khẳng định mình, chứng tỏ mình với người khác. Theo chiều hướng tích cực, sinh viên sẽ khẳng định mình bằng lối sống đẹp có văn hoá, lựa chọn những giá trị đích thực cho sự phát triển của bản thân và xã hội. Điều này được biểu hiện qua thành tích học tập và các hoạt động xã hội của sinh viên. Theo chiều hướng tiêu cực, đó là những sinh viên lơ là trong học tập, họ chỉ lo tập trung vào chưng diện, ăn chơi để thể hiện đẳng cấp với các bạn khác để rồi sa đà vào các tệ nạn xã hội. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Lối sống sinh viên là một phạm trù rất rộng, thể hiện một cách đa dạng trong các hoạt động sống của họ. Trong giới hạn của đề tài, chúng tôi tập trung chủ yếu nghiên cứu định hướng giá trị lối sống sinh viên trên bình diện Tâm lý học nhân cách. Kết quả nghiên cứu đã thực hiện được như sau: 1.1 Về mặt lý luận Định hướng giá trị lối sống sinh viên là sự nhận thức, đánh giá và lựa chọn các giá trị trong các hoạt động sống đặc trưng của họ. Nó có ý nghĩa thúc đẩy, điều chỉnh thái độ và hành vi của sinh viên nhằm đạt tới những giá trị đó trong những điều kiện chủ quan và khách quan nhất định. Định hướng giá trị lối sống này bị ảnh hưởng bởi gia đình, nhà trường, bạn bè, văn hoá – xã hội, kinh tế và chính bản thân mỗi cá nhân. 1.2. Kết quả nghiên cứu thực tiễn định hướng giá trị lối sống sinh viên: 1.2.1. Về sự lựa chọn lối sống của sinh viên Đa số sinh viên TP.HCM lựa chọn cho mình lối sống lành mạnh, văn hoá, văn minh, muốn sống hoà đồng với mọi người. Họ là những người trẻ tuổi muốn có một lối sống tự do nhưng giản dị và biết kết hợp với lối sống truyền thống dân tộc. Sự lựa chọn lối sống của sinh viên khá đồng nhất với sự lựa chọn lối sống của giới trẻ hiện nay, tuy nhiên ở sinh viên nổi bật hơn là lối sống nhân văn và có văn hoá. Mặc dù vậy, vẫn còn một số ít sinh viên còn chọn cho mình những kiểu lối sống không phù hợp với đại đa số như lối sống xa hoa, lập dị, thực dụng và ích kỷ. Đây là những lối sống chưa thực sự phù hợp và cần được định hướng đúng đắn hơn. 1.2.2. Khảo sát về định hướng giá trị lối sống sinh viên: Hầu hết sinh viên TP.HCM có nhận thức khá đúng đắn về các nhóm giá trị lối sống. Điểm trung bình đã chỉ ra: từ các giá trị nhân văn (TB:3.30) đến các giá trị đạo đức (TB:3.12), giá trị chính trị - pháp luật (TB:3.25) cũng như các giá trị kinh tế (TB: 3.10) đều được sinh viên ý thức và đặt ở mức quan trọng khá cao. Bên cạnh đó, sinh viên có thái độ khá tích cực đối với các nhóm giá trị lối sống (Điểm TB của nhóm giá trị nhân văn: 3.25, nhóm giá trị đạo đức: 2.71, nhóm giá trị chính trị - pháp luật: 2.90 và nhóm giá trị kinh tế: 2.60). Như vậy, thái độ của sinh viên đồng nhất với nhận thức của họ về các giá trị lối sống. Trong các biểu hiện lối sống của sinh viên, những việc làm mang tính nhân văn nhân ái, thấm đượm tình người, biểu hiện lối sống văn minh, văn hoá được khá đông sinh viên thường xuyên thực hiện (>60%). Tuy vậy có những việc làm tích cực của sinh viên không mang tính phổ biến mà chỉ có một bộ phận sinh viên thực hiện. Những hành vi tiêu cực hay những hiện tượng lệch chuẩn còn tồn tại khá nhiều trong lối sống sinh viên hiện nay mà tiêu biểu là: thích chưng diện (62.7%), trốn học bỏ tiết (60.5%), lơ là trong học tập (55.3%), không đúng giờ đúng hẹn (53.5%) và tiêu xài lãng phí (52.0%). Tất cả những tiêu cực mà sinh viên thẳng thắn nhìn nhận cần sớm được khắc phục và loại trừ. Xu hướng lựa chọn lối sống và những giá trị lối sống trong sinh viên ngày nay cho thấy: sinh viên luôn có nhu cầu hoàn thiện tri thức để sau này có nghề nghiệp ổn định, đây là xu hướng phổ biến nhất trong biểu hiện học tập của sinh viên (76.2%) Sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học vì nhiều mục đích khác nhau nhưng số sinh viên tham gia vì thích thú chiếm nhiều hơn cả (41.6%). Ngoài những sinh viên nghiêm túc trong phòng thi (51.5%) còn nhiều sinh viên quay cóp, gian lận trong thi cử. Ngoài ra, phương pháp học tập của sinh viên trên lớp cần phải xem xét lại bởi vì họ còn thụ động, tính tích cực chưa cao và còn quá chú tâm vào việc ghi chép để đối phó với thi cử. Trong quan hệ giao tiếp ứng xử: đa phần sinh viên có những hành vi ứng xử lành mạnh dựa trên chuẩn mực đạo đức của con người, dám thẳng thắn lên án những hành vi sai trái và tỏ rõ là tầng lớp có trách nhiệm với những hoạt động của xã hội. Trong đời sống sinh hoạt cá nhân, số đông sinh viên cương quyết từ chối không xem phim đã bị cấm (52.3%). Ngoài thời gian học trên lớp họ còn trang bị cho nghề nghiệp sau này bằng cách học thêm ngoại ngữ, vi tính. Riêng cuộc sống vật chất, đa số sinh viên lựa chọn phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình (78.3%), biết cân đối hài hoà giữa điều kiện sống với nhu cầu và sở thích của cá nhân. Như vậy, sự lựa chọn lối sống và các giá trị lối sống sinh viên khá là cân đối, hài hoà, lành mạnh và mang tính nhân văn, phù hợp với truyền thống dân tộc và thời đại. 1.2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến lối sống và định hướng giá trị lối sống sinh viên Nhóm yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến lối sống và sự định hướng giá trị lối sống sinh viên là nhóm yếu tố cá nhân và nhóm yếu tố gia đình trong đó phần lớn là sự tự nhận thức của bản thân (94.7%), sự tự tu dưỡng và rèn luyện của bản thân (92.2%) và cách giáo dục của cha mẹ (91.3%). Không phải do yếu tố văn hoá – xã hội bên ngoài tác động chi phối đến định hướng giá trị lối sống sinh viên mà chính bản thân mỗi cá nhân quyết định cùng với nền tảng của gia đình. Nhóm yếu tố văn hoá – xã hội: một trong nhóm yếu tố có ảnh hưởng ít nhất đến định hướng gia trị lối sống sinh viên, ngược lại với giả thuyết của người nghiên cứu. Điều ngạc nhiên là nhóm yếu tố bạn bè lại ảnh hưởng không đáng kể đến định hướng giá trị lối sống sinh viên. 2. Kiến nghị Để giúp sinh viên nói chung và sinh viên tại TP.HCM nói riêng có được lối sống tích cực và lành mạnh, định hướng các giá trị lối sống một cách hài hoà và đúng đắn, phù hợp với thời đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc dân tộc trong điều kiện sống cụ thể hiện nay, người nghiên cứu xin kiến nghị: 2.1. Đối với các cấp lãnh đạo nhà trường, cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc giáo dục lối sống cho sinh viên bởi vì lối sống sinh viên chính là sản phẩm của nhà trường – biểu hiện của nhân cách. Lối sống ấy phải phản ánh được những yêu cầu về nhân cách của những người tri thức trẻ, những yêu cầu của thời đại. Đây vừa là mục tiêu vừa là điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục đại học để đáp ứng yêu cầu của xã hội trong thời kỳ hội nhập. 2.2. Tại các trường nên đổi mới nội dung và hình thức giáo dục đạo đức, tư tưởng chính trị cho sinh viên để họ hình thành cho mình quan điểm sống đúng đắn, bằng cách đưa nội dung giáo dục các giá trị sống vào những buổi sinh hoạt chính trị đầu năm nhằm giúp sinh viên hướng vào các giá trị cơ bản của nhân loại: nhân văn, nhân ái, có đạo đức có lý tưởng, hoài bão, tôn trọng luật pháp và có ý thức về dân tộc và thời đại vì tất cả những điều đó hình thành nên tính tích cực trong lối sống sinh viên. 2.3. Cần chú ý quan tâm đổi mới phương pháp dạy của giáo viên để sinh viên có cách học phù hợp, từ đó phát huy được tính tích cực chủ động, tư duy sáng tạo của sinh viên - một mặt tích cực của lối sống trong học tập. Nghiêm minh hơn nữa trong công tác kiểm tra và đánh giá, kiên quyết chống lại những hiện tượng tiêu cực trong thi cử và kiểm tra đánh giá. Nên phát động phong trào học tập và nghiên cứu khoa học trong sinh viên thông qua những hình thức phù hợp, có thi đua khen thưởng thích đáng. 2.4. Nêu gương người tốt việc tốt, bên cạnh đó những người có trách nhiệm giáo dục giá trị lối sống cho sinh viên phải là tấm gương sáng về lối sống, bởi vì tất cả các giá trị lối sống ấy không dừng lại ở nhận thức mà phải được sinh viên chuyển vào trong những hành động cụ thể. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bùi Vân Anh (2006), “Bước đầu tìm hiểu thái độ của nữ sinh viên về sống thử”, Tạp chí Tâm lý học, (2), tr.60 - 63. 2. Nguyễn Ngọc Bích (1998), Tâm lý học Nhân cách, Nxb Giáo dục. 3. Tony Bilton, Kenvin Bonnett, Philip Jones, Michelle Stanworth, Ken Sheard Andrew Welster (1993), Nhập môn Xã hội học, Viện xã hội học, Hà Nội.. 4. Phạm Xuân Cảnh (1996), Tình hình nếp sống của sinh viên Hà Nội - Thực trạng và giải pháp, Hội sinh viên Tp. Hà Nội. 5. Vũ Đình Chiến (1998), Hình thành nhân cách và chiến lược nhân lực, Đề cương bài giảng, Trường Cán bộ quản lý Giáo dục và Đào tạo II, TP.HCM. 6. Covaliop A.G. (1971), Tâm lý học cá nhân, Tập 1, 2, Nxb Giáo dục, Hà nội. 7. Võ Thị Cúc (1997), Văn hoá gia đình với việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ em, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội. 8. Daxêpin V.I (1977), “Lối sống XHCN và sự phát triển về mặt tinh thần của con người”, Tạp chí Triết học, (số1(20/80)). 9. Dương Tự Đam (1996), Định hướng giá trị của thanh niên- sinh viên trong sự nghiệp đổi mới ở Việt nam, Luận án PTS Khoa học Triết học, Hà Nội. 10. Dương Tự Đam (1999), Gia đình trẻ và việc hình thành nhân cách thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội. 11. Dương Tự Đam (1999), Những phương pháp tiếp cận thanh niên hiện nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội. 12. Dương Tự Đam (2000), Bản lĩnh thanh niên sinh viên hiện nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội. 13. Đảng Cộng sản Việt nam (1986), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Sự thật, Hà Nội. 14. Đảng Cộng sản Việt nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 15. Đảng Cộng sản Việt nam (1998), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương khoá VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 16. Phạm Ngọc Định (2000), Quy trình hình thành hành vi lối sống chuẩn mực ở học sinh lớp Một theo quan điểm công nghệ giáo dục”, Luận án Tiến sĩ Tâm lý học, Hà Nội. 17. Trần Độ (chủ biên), Quang Đạm, Lê Như Hoa, Nguyễn Văn Hy, Lê Anh Trà, Nguyễn Khắc Viện, Hoàng Vinh (1983), Bàn về lối sống và nếp sống XHCN, Nxb Văn hoá, Hà Nội. 18. Trần Thị Minh Đức, Nguyễn Quang Uẩn, Ngô Công Hoàn, Hoàng Mộc Lan (1995), Tâm lý học đại cương, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 19. Trần Thị Minh Đức (1995), “Ảnh hưởng của môi trường ký túc xá sinh viên đến lối sống của sinh viên nội trú”, Tạp chí Phát triển giáo dục, (6). 20. Trần Văn Giàu (1993), Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt nam, Nxb Tp, Hồ Chí Minh. 21. Nguyễn Hồng Hà (2005), Môi trường văn hoá với việc xây dựng lối sống con người Việt nam, Nxb Văn hoá - Thông tin. 22. Phạm Minh Hạc, Nguyễn Khoa Điềm (2003), Về sự phát triển và xây dựng con người thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 23. Phạm Minh Hạc (1996), Phát triển giáo dục, phát triển con người phục vụ phát triển xã hội - kinh tế, Nxb Khoa học xã hội. 24. Phạm Minh Hạc (2004), Một số vấn đề về nghiên cứu nhân cách, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 25. Nguyễn Hồng Hải (2004), “Bàn về nếp sống văn minh trong tuổi trẻ hiện nay”, Tạp chí Thanh niên, (22), tr.16. 26. Lê Như Hoa (2003), Bản sắc dân tộc trong lối sống hiện đại, Nxb Văn hoá – Thông tin. 27. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1993), Văn hoá xã hội chủ nghĩa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 28. Nguyễn Ánh Hồng (2002), Phân tích về mặt tâm lý học lối sống của sinh viên thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ Tâm lý học, Hà Nội. 29. Nguyễn Khắc Hùng, Phạm Hồng Quang (2001), “Thực trạng lối sống của sinh viên đại học Sư phạm Thái Nguyên”, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, (1), tr. 20 - 22. 30. Văn Hùng (1994), “Thanh niên với lối sống thời mở cửa”, Tạp chí Thông tin khoa học Thanh niên 31. Đỗ Huy (1993), Sự chuyển đổi các giá trị trong văn hoá Việt nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội. 32. Trương Đình Bảo Hương (1999), Thực trạng lối sống của học sinh, sinh viên Tp.Hồ Chí Minh và phương hướng giáo dục lối sống đó, Luận văn Thạc sĩ, Tp.Hồ Chí Minh. 33. Lê Hương (2003), “Đánh giá định hướng giá trị của con người”, Tạp chí Tâm lý học, (7), tr. 1-3. 34. Đặng Cảnh Khanh (2003), Gia đình, trẻ em và sự kế thừa các giá trị truyền thống, Nxb Lao động, Hà Nội. 35. Nguyễn Công Khanh (2001), Phương pháp nghiên cứu - Thiết kế, thích nghi và chuẩn hoá công cụ đo lường trong các khoa học xã hội, Viện Khoa học Giáo dục, Hà Nội. 36. Vũ Khiêu (1983), “Lối sống là gì”, Tạp chí Xã hội học, (7). 37. Nguyễn Thị Khoa (1996), Định hướng giá trị chất lượng cuộc sống gia đình của nữ trí thức hiện nay, Luận án phó tiến sỹ Tâm lý học, Viện nghiên cứu Khoa học Giáo dục, Hà Nội. 38. Trần Ngọc Khuê (1998), Xu hướng biến đổi tâm lý xã hội trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia. Hà Nội. 39. Nguyễn Lân (1989), Từ điển Hán - Việt, Nxb TP.HCM. 40. Thanh Lê (2004), Giáo dục lối sống- nếp sống mới, Nxb Tổng hợp TP.HCM 41. Thanh Lê (2001), Lối sống Xã hội chủ nghĩa và xu thế toàn cầu hóa, Nxb Khoa học - Xã hội. 42. Thanh Lê (2000), Văn hóa và lối sống, Nxb Thanh niên. 43. Thanh Lê (1999), Văn hóa và lối sống - Hành trang vào thế kỷ 21, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 44. Phan Huy Lê, Võ Minh Giang (1994), Các giá trị truyền thống và con người Việt nam hiện nay, đề tài KHCN KX - 07 - 02, Hà Nội. 45. X.M. Lêpêkhin (1978), Những nguyên lý Lêninnít về giáo dục thanh niên, Nxb Thanh niên. 46. Tsunesaburo Makaguchi (1994), Giáo dục vì cuộc sống sáng tạo, Nxb Trẻ, Trường đại học tổng hợp TP.HCM 47. Vũ Thị Nho (1999), Tâm lý học phát triển, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. 48. Nxb Sự thật (1982), Lối sống XHCN, Hà Nội. 49. Nxb Tri thức (1997), Lối sống XHCN và sự phát triển về mặt tinh thần của con người, Matxcơva. 50. Nguyễn Thị Oanh (2001), Thanh niên - lối sống, Nxb Trẻ. 51. Huỳnh Văn Sơn (2002), “Lối sống và sự lựa chọn các giá trị đạo đức trong lối sống của thanh niên”, Tạp chí Tâm lý học, (2), tr.35 – 39. 52. Hà Nhật Thăng (1998), Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức - nhân văn, Nxb Giáo dục. 53. Lê Thi (1997), Xây dựng nhân cách con người Việt Nam, Nxb Phụ nữ. 54. Chu Khắc Thuật, Nguyễn Văn Thứ (1998), Văn hoá lối sống với môi trường, Nxb Văn hoá - Thông tin. 55. Trần Trọng Thuỷ (1993), “Giá trị, định hướng giá trị và nhân cách”, Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, (7). 56. Khúc Năng Toàn (1999), Nếp sống có văn hoá của sinh viên sư phạm, Hà Nội. 57. Dương Thiệu Tống (2005), Phương pháp nghiên cứu khoa học Giáo dục và Tâm lý, Nxb Khoa học xã hội. 58. Tổng cục Thống kê Việt nam, Trung tâm Tư liệu thống kê, Ba Đình, Hà Nội. 59. Mạc Văn Trang (1995), Đặc điểm lối sống sinh viên hiện nay và những phương hướng, biện pháp giáo dục lối sống cho sinh viên, Báo cáo khái quát đề tài B94 - 38 - 32, Hà Nội. 60. Mạc Văn Trang (2000), “Giáo dục - đào tạo và nhân cách trong kinh tế thị trường”, Phát triển Giáo dục (5). 61. Mạc Văn Trang (2001), “Giao tiếp, giáo dục và sự hình thành nhân cách trẻ em”, Tạp chí Vì trẻ thơ (123). 62. Thái Duy Tuyên (1995), Tìm hiểu định hướng giá trị của thanh niên Việt nam, Chương trình KHCN, đề tài KX - 07 - 10, Hà Nội. 63. Nguyễn Quang Uẩn – Nguyễn Thạc – Mạc Văn Trang (1995), Giá trị - định hướng giá trị nhân cách và giáo dục giá trị, Chương trình Khoa học công nghệ cấp Nhà nước KX – 07. Đề tài KX 07 - 04, Hà Nội. 64. Nguyễn Quang Uẩn (1998), Xây dựng lối sống và đạo đức mới cho sinh viên Sư phạm phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, Báo cáo tổng hợp đề tài mã số QG/96/08, Hà Nội. 65. Đào Trí Úc (1995), Xây dựng ý thức và lối sống theo pháp luật, Đề tài KX – 07 - 17, Hà Nội. 66. Viện Thông tin KHXH, UBKHXH Việt nam (1978), Sưu tập chuyên đề lối sống XHCN, Hà Nội. 67. Huỳnh Khái Vinh (2001), Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá trị xã hội, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 68. Phạm Viết Vượng (2004), Phương pháp nghiên cứu khoa học, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.. 69. Viện ngôn ngữ học - Trung tâm từ điển học (1998), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, Hà Nội - Đà Nẵng. 70. Vụ Đại học, Trường Quản lí giáo dục và Đào tạo (1992), Giáo dục học Đại học, Tài liệu để nghiên cứu chuyên đề Giáo dục học Đại học, Hà Nội. Phụ lục 01 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Trường Đại học Sư phạm Kỹ Thuật Tp. Hồ Chí Minh PHIẾU ĐIỀU TRA Các bạn sinh viên thân mến! Để có những cơ sở thiết thực cho đề tài nghiên cứu về "Định hướng giá trị lối sống sinh viên”, từ đó có những đề xuất nhằm giúp các bạn sinh viên tại Tp.Hồ Chí Minh có lối sống tích cực, người nghiên cứu mong muốn nhận được sự cộng tác nhiệt tình của các bạn thông qua việc cung cấp những thông tin đầy đủ và chính xác cho bảng câu hỏi sau đây. Xin chân thành cảm ơn các bạn! Bạn hãy cho biết đôi điều về bản thân: Bạn là sinh viên Trường: …………………………………………………….... Bạn đang học Khoa: …………………………………………………………… Năm thứ: 1  2  3  4  5  Giới tính: Nam  Nữ  Bạn có hộ khẩu tại: Tp. Hồ Chí Minh  Tỉnh  Bạn tự đánh giá về điều kiện kinh tế gia đình: Khá Trung bình Khó khăn Câu 1: Dưới đây là bảng liệt kê các kiểu lối sống, bạn hãy chọn lối sống phù hợp với mình nhất thông qua các mức độ. Hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng. Mức độ Stt Lối sống Rất phù hợp Phù hợp Ít phù hợp Không phù hợp Hoàn toàn không phù hợp 1 Truyền thống 2 Hiện đại 3 Văn minh 4 Văn hoá 5 Tự do 6 Nhân văn 7 Lành mạnh 8 Vật chất 9 Tinh thần 10 Hoà đồng 11 Thực dụng 12 Ích kỷ 13 Giản dị 14 Xa hoa 15 Lập dị Câu 2: Trong những lối sống trên, nếu chỉ chọn 1 đến 3 lối sống phổ biến nhất được giới trẻ hiện nay quan tâm, bạn hãy cho biết đó là những lối sống nào? Xin bạn vui lòng xếp hạng từ 1 đến 3. …………………………………………….. …………………………………………….. ……………………………………………. Câu 3: Bạn hãy đọc kỹ những giá trị lối sống được liệt kê dưới đây và cho biết ý kiến của bạn về mức độ quan trọng của mỗi giá trị đối với bạn. Hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng. Mức độ quan trọng S t t Các giá trị lối sống Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không quan trọng Hoàn toàn không quan trọng 1 Tự do 2 Hoà bình 3 Tình yêu 4 Công lý 5 Sức khoẻ 6 Cái đẹp 7 Đia vị xã hội 8 Gia đình hạnh phúc 9 Học vấn cao 1 0 Việc làm 1 1 Nhân ái 1 2 Chung thuỷ trong tình yêu 1 3 Có trách nhiệm 1 4 Biết ơn 1 5 Trung thực 1 6 Cảm thông 1 7 Cao thượng 1 8 Biết hy sinh 1 9 Hiếu thảo 2 0 Độ lượng 2 1 Độc lập dân tộc 2 2 Dân chủ, bình đẳng 2 3 Tự hào dân tộc 2 4 Yêu nước 2 5 Lý tưởng XHCN 2 6 Hợp tác với các dân tộc 2 7 Trách nhiệm công dân 2 8 Trung thành với Tổ quốc 2 9 Tin tưởng vào Đảng 3 0 Tôn trọng pháp luật 3 1 Thu nhập cao 3 2 Năng động, sáng tạo 3 3 Tiết kiệm 3 4 Kinh nghiệm 3 5 Thận trọng 3 6 Giữ chữ tín 3 7 Tính kỷ luật cao 3 8 Tích cực hoạt động 3 9 Biết hợp tác làm ăn 4 Thành thạo máy vi tính và 0 ngoại ngữ Câu 4: Bạn có ý kiến như thế nào về các nhận định sau. Hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng thể hiện sự đồng ý của bạn. Mức độ đồng ý Stt Các nhận định Rất đồng ý Đồng ý Phân vân Không đồng ý Hoàn toàn không đồng ý 1 Sức khỏe là vốn quý nhất của con người 2 Đối với tôi, cuộc sống phải có tự do 3 Trong cuộc sống, với tôi tiền là trên hết 4 Để có chỗ đứng trong xã hội hiện nay phải có học 5 Gia đình hạnh phúc là niềm mơ ước của mọi người 6 Hạnh phúc là biết cho đi và hy sinh vì người khác 7 Khi đã không trung thực thì làm việc gì cũng khó 8 Khi gặp một ai đó lâm vào hoàn cảnh khó khăn, tôi luôn giúp đỡ theo khả năng 9 Tôi tự nhủ rằng: ai có ý làm hại tôi thì sớm muộn cũng phải nhận sự trừng phạt thích đáng. 10 Không cần thiết phải tôn trọng cá tính, tự do, sở thích của người khác 11 Mỗi lần nghe những bài hát ngợi ca quê hương đất nước, trong tôi luôn tràn ngập cảm xúc tự hào 12 Tôi không ngại gian khổ hay mất mát nếu điều đó giúp ích cho đất nước tôi 13 Khi làm bất cứ điều gì đều tôi đều phải quan tâm xem điều đó có ảnh hưởng đến người khác không 14 Những gì không phải của riêng mình tôi không quan tâm 15 Nước Việt nam sẽ phát triển vượt bậc trong tương lai. 16 Hầu hết mọi người đều muốn làm những công việc có thu nhập cao 17 Thời đại này, muốn hội nhập nhanh phải năng động và sáng tạo 18 Muốn làm giàu phải tiết kiệm 19 Bí quyết thành công trong kinh doanh là biết hợp tác làm ăn 20 Trong kinh doanh, nếu không thành thạo vi tính và ngoại ngữ chẳng khác nào “mù chữ” Câu 5: Trong thời gian qua, bạn đã thực hiện những hành vi sau ở mức độ nào? Hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng thể hiện mức độ thực hiện của bạn Mức độ Stt Hành vi Rất thường xuyên Thường xuyên Đôi khi Không thường xuyên Hoàn toàn không 1 Nhường chỗ cho người già trên xe buýt 2 Dắt người già và trẻ em qua đường 3 Không chen lấn khi phải xếp hàng đến lượt mình 4 Hiến máu nhân đạo 5 Tham gia công tác trật tự an toàn giao thông 6 Nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông 7 Tham gia chiến dịch mùa hè xanh 8 Đi thăm và giúp đỡ người già neo đơn 9 Ủng hộ đồng bào bị thiên tai 10 Tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS Câu 6: Bạn nhận định như thế nào về mức độ của những hành vi sau trong sinh viên tại Tp. Hồ Chí Minh hiện nay. Hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng. Mức độ Stt Hành vi Rất thường xuyên Thường xuyên Đôi khi Không thường xuyên Hoàn toàn không 1 Gian lận trong thi cử 2 Lơ là trong học tập 3 Mua điểm, xin điểm 4 Trốn học, bỏ tiết 5 Thích chưng diện 6 Tiêu xài lãng phí 7 Không đúng giờ, đúng hẹn 8 Mê tín dị đoan 9 Không quan tâm giúp đỡ người khác 10 Nói tục, chửi thề 11 Cờ bạc, số đề 12 Đánh nhau 13 Trộm cắp 14 Xem phim ảnh, sách báo đồi truỵ 15 Nhậu nhẹt 16 Nghiện hút 17 Sống thử 18 Mua bán dâm Câu 7: Bạn hãy đọc kỹ những tình huống sau đây và chọn 1 lựa chọn mà bạn cho rằng phù hợp với mình nhất. 1. Bạn học tập vì mục đích: Có tri thức và nghề nghiệp ổn định Có cơ hội để thành đạt Có bằng cấp và địa vị xã hội Để giống như người khác 2. Trên lớp học, bạn thường: Nghe, ghi chép có suy nghĩ và tích cực xây dựng bài Ghi chép bài đầy đủ để thi cử Chỉ ghi chép những gì mình thích Không ghi chép bất cứ điều gì 3. Việc học của bạn thường kết hợp với nghiên cứu khoa học, bạn tham gia nghiên cứu khoa học vì: Muốn chuẩn bị cho con đường nghiên cứu sau này Làm theo sở thích Bạn bè mời tham gia Đó là môn học bắt buộc có tính điểm 4. Khi vào phòng thi, nếu đề thi ra ngay phần bạn chưa học và giám thị có vẻ dễ tính, bạn sẽ: Cố gắng làm bài và không có ý định sử dụng tài liệu Hỏi bạn kế bên Nếu thuận lợi sẽ xem tài liệu Sử dụng tài liệu hay chép bài của bạn kế bên 5. Khi gặp những người bị hoạn nạn, bạn thường: Chia sẻ, giúp đỡ không suy nghĩ Quan tâm giúp đỡ nhưng còn phải xem người đó là ai Phải dè chừng kẻo “làm ơn mắc oán” Không quan tâm, “phận ai nấy lo” 6. Trước những hành vi sai trái trong nhà trường và ngoài xã hội, bạn đã: Bất bình, lên án Không dám tỏ thái độ dù biết là sai Không phải việc của mình, không quan tâm Bao che nếu không hại gì đến mình 7. Nhà trường cần bạn tham gia chiến dịch Mùa hè xanh hoặc giúp đỡ đồng bào bị thiên tai ở vùng xa, bạn sẽ: Hăng hái tham gia ngay và coi đó là trách nhiệm của mình Cũng tham gia vì điều ấy có thể mang lại lợi ích cho bản thân Thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác Từ chối thẳng và cho rằng đó không phải là công việc của mình 8. Có người rủ bạn xem một dĩa phim bị cấm lưu hành, bạn sẽ: Kiên quyêt từ chối không xem Lưỡng lự vừa muốn xem vừa không dám Rủ thêm một số bạn khác cùng xem Nhận lời ngay để xem nội dung ra sao 9. Lúc rảnh rỗi (ngoài thời gian học tập ở trường) bạn thường làm gì? Tham gia công tác xã hội Học thêm ngoại ngữ và tin học Trò chuyện với bạn bè, người thân Đọc báo, xem TV 10. Theo bạn, cuộc sống vật chất như thế nào là hợp với bạn nhất: Tiết kiệm, giản dị Phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình Đầy đủ tiện nghi để “không thua chị kém em” Thật thoải mái và hợp mốt Câu 8: Sau đây là các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn các giá trị lối sống của bạn. Bạn hãy đánh dấu X vào 1 trong 5 cột cùng hàng thể hiện mức độ ảnh hưởng của mỗi yếu tố. Mức độ ảnh hưởng Stt Các yếu tố ảnh hưởng Rất nhiều Nhiều Trung bình Không Hoàn toàn không 1 Sự gương mẫu của ông bà, cha mẹ 2 Cách giáo dục của cha mẹ 3 Truyền thống của gia đình 4 Nề nếp sinh hoạt gia đình 5 Điều kiện kinh tế gia đình 6 Nhân cách, lối sống của thầy cô 7 Cách giáo dục của thầy cô 8 Nề nếp, kỷ cương của nhà trường 9 Truyền thống của nhà trường 10 Các hoạt động Đoàn, Hội sinh viên 11 Tính cách của bạn bè 12 Lối sống của bạn bè 13 Nề nếp sinh hoạt của bạn bè 14 Sự rủ rê, lôi kéo của bạn bè 15 Sự góp ý và phê bình của bạn bè 16 Dư luận xã hội 17 Các tệ nạn xã hội 18 Mạng Internet 19 Văn hóa phẩm không lành mạnh 20 Hoạt động tuyên truyền trên các phương tiện thông tin 21 Truyền thống của dân tộc 22 Sách báo dạy làm người 23 Tôn giáo 24 Tính thực dụng của nền kinh tế thị trường 25 Tính cạnh tranh của nền kinh tế thị trường 26 Xu hướng Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá của đất nước 27 Chính sách coi trọng nhân lực, nhân tài của nhà nước 28 Sự nhận thức của bản thân 29 Tích cách của mỗi cá nhân 30 Sự tu dưỡng và rèn luyện của bản thân 31 Các yếu tố khác:  ………………………… …  ………………………… … Câu 9: Theo bạn, những nguyên nhân nào khiến cho sinh viên hiện nay lựa chọn lối sống và các giá trị lối sống trên: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Câu 10: Theo bạn, nên làm gì để giúp sinh viên tại Tp. Hồ Chí Minh có được lối sống tích cực. Bạn hãy nêu những ý kiến và giải pháp thật cụ thể ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn bạn! Phụ lục 02 PHIẾU XIN Ý KIẾN Các bạn sinh viên thân mến! Chúng tôi đang thực hiện đề tài nghiên cứu về Định hướng giá trị lối sống của sinh viên tại Tp.Hồ Chí Minh, xin các bạn vui lòng cho biết ý kiến của mình về những vấn đề được đề cập dưới đây. Mọi câu trả lời của các bạn đều có ý nghĩa rất quan trọng cho sự thành công của đề tài. Xin chân thành cảm ơn các bạn! 1. Bạn hãy cho biết lối sống mà bạn lựa chọn cho mình hiện nay? Vì sao bạn lại chọn lối sống ấy? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 2 Bạn có suy nghĩ gì về giá trị cuộc sống hiện nay? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 3. Trong cuộc sống hiện nay, bạn chọn cho mình những giá trị nào? (như: tự do, tình yêu, trách nhiệm, sống có nghĩa tình, kỷ luật, tinh thần học tập, việc làm ổn định, danh tiếng, giàu có, ý thức đối với bản thân và những người xung quanh). Tại sao bạn lại chọn những giá trị ấy? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 4. Theo bạn, những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc lựa chọn các giá trị lối sống của sinh viên (như: gia đình, nhà trường, bạn bè, kinh tế- chính trị - xã hội và các yếu tố khác)? Bạn hãy kể cụ thể theo thứ tự ưu tiên. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 5. Theo bạn, nên làm gì để sinh viên tại Tp. Hồ Chí Minh có được lối sống tích cực, lành mạnh và định hướng giá trị lối sống một cách đúng đắn. Bạn hãy nêu những ý kiến và các giải pháp thật cụ thể. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn bạn! Phụ lục 03 PHIẾU XIN Ý KIẾN Kính thưa quý Thầy/Cô! Nhằm nghiên cứu về Định hướng giá trị lối sống của sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh, ngay từ đầu chúng tôi đã ý thức về vai trò của Quý Thầy/Cô - những người trực tiếp tiếp giảng dạy và làm công tác giáo dục. Do đó, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến của quý Thầy/Cô về vấn đề này để chúng tôi có được những cứ liệu cho nghiên cứu của mình. 1. Xin quý Thầy/cô cho biết những nhận xét của mình về sự lựa chọn lối sống của sinh viên hiện nay? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 2. Thầy cô nhận thấy quan niệm của sinh viên hiện nay về giá trị cuộc sống như thế nào? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 3. Thầy/Cô nhận thấy sinh viên hiện nay lựa chọn những giá trị lối sống nào? (như: tự do, tình yêu, trách nhiệm, sống có nghĩa tình, kỷ luật, tinh thần học tập, việc làm ổn định, danh tiếng, giàu có, ý thức đối với bản thân và những người xung quanh). Tại sao họ lại chọn các giá trị ấy? ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… 4. Theo Thầy/Cô, những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự lựa chọn các giá trị lối sống của sinh viên? (như gia đình, nhà trường, bạn bè, kinh tế - chính trị - xã hội và các yếu tố), xin hãy kể cụ thể theo thứ tự ưu tiên. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 5. Xin Thầy/ Cô cho những lời khuyên, những giải pháp thiết thực để giúp cho sinh viên tại Tp. Hồ Chí Minh có được lối sống tích cực, lành mạnh và định hướng giá trị lối sống một cách đúng đắn. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Xin trân trọng cảm ơn sự đóng góp của quý Thầy/Cô! Phụ lục 04 PHIẾU PHỎNG VẤN 1. Trong các kiểu lối sống sau đây, bạn chọn cho mình lối sống nào? Theo bạn, những lối sống nào được sinh viên ưu tiên lựa chọn hiện nay (Truyền thống, hiện đại, văn minh, văn hoá, tự do, nhân văn, lành mạnh, vật chất, tinh thần, hoà đồng, thực dụng, ích kỷ, giản dị, xa hoa, lập dị? 2. Với bạn, trong cuộc sống, điều gì là quan trọng nhất? 3. Bạn có thường xuyên tham gia Chiến dịch mùa hè xanh hoặc một số việc làm mang tính tình nguyện không? Tại sao bạn lại tham gia các công việc ấy? 5. Bạn hãy kể ra một số hiện tượng tiêu cực còn tồn tại trong giới sinh viên hiện nay? 6. Bạn có suy nghĩ gì về hiện tượng gian lận trong phòng thi của sinh viên hiện nay? 7. Theo bạn, lối sống của sinh viên hiện nay bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nào? 8. Theo bạn, nên làm gì để sinh viên tại Tp. Hồ Chí Minh có được lối sống tích cực, lành mạnh? Xin chân thành cảm ơn bạn! Phụ lục 05 Điểm trung bình mức độ quan trọng của bốn nhóm giá trị lối sống tính trên toàn mẫu Nhóm giá trị Trung bình SD Nhân văn 3.30 0.313 Chính trị 3.25 0.560 Đạo đức 3.12 0.427 Kinh tế 3.10 0.413 Phụ lục 06 Điểm trung bình thái độ tích cực của sinh viên đối với bốn nhóm giá trị lối sống tính trên toàn mẫu Phụ lục 07 Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống của sinh viên theo phái tính, trường học, năm học, khu vực và điều kiện kinh tế gia đình  Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống của sinh viên theo phái tính Câu Các lựa chọn Nam Nữ Tổng X2 p a. Chuẩn bị cho con đường nghiên cứu sau này 135 38.0% 83 37.6% 218 37.8% b. Làm theo sở thích 159 44.8% 82 37.1% 241 41.8% c. Bạn bè mời tham gia 21 5.9% 8 3.6% 29 5.0% Tham gia NCKH d. Đó là môn học bắt buộc có tính điểm 40 11.3% 48 21.7% 88 15.3% Tổng 355 100% 221 100% 576 100% 13.09 0.04 a. Hăng hái tham gia ngay và coi đó là trách nhiệm của mình 212 60.9% 167 78.4% 397 67.6% b. Tham gia vì điều ấy có thể mang lại lợi ích cho bản thân 116 33.3% 42 19.7% 158 28.2% c. Thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác 7 2.0% 1 0.5% 8 1.4% Với các phong trào tình nguyện của trường d. Từ chối thẳng và cho rằng đó không phải là công việc của mình 13 3.7% 3 1.4% 16 2.9% Tổng 348 100% 213 100% 561 100% 19.38 0.00 a. Kiên quyêt từ chối không xem 121 34.5% 175 81.8% 296 52.4% b. Lưỡng lự vừa muốn xem vừa không dám 140 39.9% 31 14.5% 171 30.3% Với văn hoá phẩm không c. Rủ thêm một số bạn khác 26 2 28 Nhóm giá trị Trung bình SD Nhân văn 3.25 0.351 Chính trị 2.90 0.471 Đạo đức 2.72 0.440 Kinh tế 2.60 0.393 cùng xem 7.4% 0.9% 5.0% lành mạnh d. Nhận lời ngay để xem nội dung ra sao 64 18.2% 6 2.8% 70 12.4% Tổng 351 100% 214 100% 565 100% 121.90 0.00 a. Tham gia công tác xã hội 11 3.1% 9 4.2% 20 3.5% b. Học thêm ngoại ngữ, vi tính 137 39.1% 60 28.0% 197 34.9% c. Trò chuyện với bạn bè, người thân 73 20.9% 59 27.6% 132 23.4% Sử dụng thời gian rảnh rỗi d. Đọc báo, xem TV 129 36.9% 86 40.2% 215 38.1% Tổng 350 100% 214 100% 564 100% 8.05 0.04 Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống của sinh viên theo trường học Câu Các lựa chọn ĐHSP ĐH SPKT ĐHBK Tổng X 2 p a. Có tri thức và nghề nghiệp ổn định 165 83.8% 149 78.4% 131 66.5% 445 76.2% b. Có cơ hội để thành đạt 21 10.7% 34 17.9% 52 26.4% 107 18.3% c. Có bằng cấp và địa vị xã hội 9 4.6% 7 3.7% 11 5.6% 27 4.6% Mục đích học tập d.Để giống như người khác 2 1.0% 0 0.0% 3 1.5% 5 0.9% Tổng 197 100% 190 100% 197 100% 584 100% 20.83 0.00 a. Chuẩn bị cho con đường nghiên cứu sau này 78 40.2% 76 40.2% 66 33.7% 220 38.0% b. Làm theo sở thích 66 34.0% 82 43.4% 93 47.4% 241 41.6% c. Bạn bè mời tham gia 7 3.6% 10 5.3% 12 6.1% 29 5.0% Tham gia NCKH d. Đó là môn học bắt buộc có tính điểm 43 22.2% 21 11.1% 25 12.8% 89 15.4% Tổng 194 100% 189 100% 196 100% 579 100% 16.09 0.01 a. Cố gắng làm bài và không có ý định sử dụng tài liệu 110 56.7% 110 58.2% 77 39.7% 297 51.1% b. Hỏi bạn kế bên 70 36.1% 56 29.6% 82 42.3% 208 36.0% Hành vi trong phòng c. Nếu thuận lợi sẽ xem tài liệu 11 5.7% 14 7.4% 23 11.9% 48 8.3% 22.17 0.00 thi d. Sử dụng tài liệu hay chép bài của bạn kế bên 3 1.5% 9 4.8% 12 6.2% 24 4.2% Tổng 194 100% 189 100% 194 100% 577 100% a. Bất bình, lên án 122 63.2% 97 52.7% 91 46.9% 310 54.3% b. Không dám tỏ thái độ dù biết là sai 36 18.7% 45 24.5% 61 31.4% 142 24.9% c. Không phải việc của mình, không quan tâm 34 17.6% 39 21.2% 38 19.6% 111 19.4% Trước những hành vi sai trái d. Bao che nếu không hại gì đến mình 1 0.5% 3 1.6% 4 2.1% 8 1.4% Tổng 193 100% 184 100% 194 100% 571 100% 13.61 0.03 a. Hăng hái tham gia ngay và coi đó là trách nhiệm của mình 150 78.5% 125 69.1% 107 55.7% 382 67.7% b. Tham gia vì điều ấy có thể mang lại lợi ích cho bản thân 38 19.9% 50 27.6% 70 36.5% 158 28.0% c. Thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác 0 0.0% 3 1.7% 5 2.6% 8 1.4% Với các phong trào của nhà trường d. Từ chối thẳng và cho rằng đó không phải là công việc của mình 3 1.6% 3 1.7% 10 5.2% 16 2.8% Tổng 191 100% 181 100% 192 100% 564 100% 27.27 0.00 a. Kiên quyêt từ chối không xem 136 70.8% 85 46.7% 76 39.2% 297 52.3% b. Lưỡng lự vừa muốn xem vừa không dám 33 17.2% 60 33.0% 79 40.7% 172 30.3% c. Rủ thêm một số bạn khác cùng xem 5 2.6% 11 6.0% 12 6.2% 28 4.9% Với văn hoá phẩm không lành mạnh d. Nhận lời ngay để xem nội dung ra sao 18 9.4% 26 14.3% 27 13.9% 71 12.5% Tổng 192 100% 182 100% 194 100% 568 100% 43.84 0.00 Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống của sinh viên theo năm học Câu Các lựa chọn Năm I Năm IV Tổng X 2 p a. Nghe, ghi chép có suy nghĩ và tích cực xây dựng bài 141 48.3% 82 28.8% 223 38.6% b. Ghi chép bài đầy đủ để thi cử 118 40.4% 128 44.9% 246 42.6% c. Chỉ ghi chép những gì mình thích 32 11.0% 75 26.3% 107 18.5% Hành động trên lớp d. Không ghi chép bất cứ điều gì 1 0.3% 0 0.0% 1 0.2% Tổng 292 100% 285 100% 577 100% 34.21 0.00 a. Chuẩn bị cho con đường nghiên cứu sau này 124 42.3% 95 33.8% 219 38.2% b. Làm theo sở thích 126 43.0% 113 40.2% 239 41.6% c. Bạn bè mời tham gia 12 4.1% 17 6.0% 29 5.1% Tham gia NCKH d. Đó là môn học bắt buộc có tính điểm 31 10.6% 56 19.9% 87 15.2% Tổng 293 100% 281 100% 574 100% 12.34 0.00 a. Hăng hái tham gia ngay và coi đó là trách nhiệm của mình 212 74.9% 167 60.5% 379 67.8% b. Tham gia vì điều ấy có thể mang lại lợi ích cho bản thân 62 21.9% 95 34.4% 157 28.1% c. Thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác 3 1.1% 5 1.8% 8 1.4% Với các phong trào của nhà trường d. Từ chối thẳng và cho rằng đó không phải là công việc của mình 6 2.1% 9 3.3% 15 2.7% Tổng 283 100% 276 100% 559 100% 13.29 0.00 a. Kiên quyêt từ chối không xem 175 61.2% 121 43.7% 296 52.6% b. Lưỡng lự vừa muốn xem vừa không dám 7526.2 % 95 34.3% 170 30.2% c. Rủ thêm một số bạn khác cùng xem 12 4.2% 15 5.4% 27 4.8% Với văn hoá phẩm không lành mạnh d. Nhận lời ngay để xem nội dung ra sao 24 8.4% 46 16.6% 70 12.4% Tổng 286 100% 277 100% 563 100% 19.31 0.00 Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống sinh viên theo khu vực Câu Các lựa chọn TP HCM Tỉnh Tổng X 2 p a. Chia sẻ, giúp đỡ không suy nghĩ 33 29.7% 41 36.9% 74 33.3% Khi gặp b. Quan tâm giúp đỡ nhưng 57 64 121 còn phải xem người đó là ai 51.4% 57.7% 54.5% c. Phải dè chừng kẻo “làm ơn mắc oán” 18 16.2% 5 4.5% 23 10.4% người bị hoạn nạn d. Không quan tâm, “phận ai nấy lo” 3 2.7% 1 0.9% 4 1.8% Tổng 111 100% 111 100% 222 100% 9.61 0.02 a. Hăng hái tham gia ngay và coi đó là trách nhiệm của mình 59 54.1% 79 73.1% 138 63.6% b. Tham gia vì điều ấy có thể mang lại lợi ích cho bản thân 42 38.5% 24 22.2% 66 30.4% c. Thoái thác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác 5 4.6% 2 1.9% 7 3.2% Với các phong trào của nhà trường d. Từ chối thẳng và cho rằng đó không phải là công việc của mình 3 2.8% 3 2.8% 6 2.8% Tổng 109 100% 108 100% 217 100% 9.08 0.02 a. Kiên quyêt từ chối không xem 43 39.1% 64 58.7% 107 48.9% b. Lưỡng lự vừa muốn xem vừa không dám 41 37.3% 31 28.4% 72 32.9% c. Rủ thêm một số bạn khác cùng xem 6 5.5% 6 5.5% 12 5.5% Với văn hoá phẩm không lành mạnh d. Nhận lời ngay để xem nội dung ra sao 20 18.2% 8 7.3% 28 12.8% Tổng 110 100% 109 100% 219 100% 10.64 0.01 a. Tham gia công tác xã hội 2 1.8% 5 4.6% 7 3.2% b. Học thêm ngoại ngữ, vi tính 52 47.7% 31 28.7% 83 38.2% c. Trò chuyện với bạn bè, người thân 18 16.5% 29 26.9% 47 21.7% Sử dụng thời gian rảnh rỗi d. Đọc báo, xem TV 37 33.9% 43 39.8% 80 36.9% Tổng 109 100% 108 100% 217 100% 9.61 0.02 Kết quả so sánh tỉ lệ xu hướng lựa chọn lối sống của sinh viên theo điều kiện kinh tế gia đình Câu Các lựa chọn Khó khăn Trung bình Khá Tổng X 2 p a. Có tri thức và nghề nghiệp ổn định 65 73.9% 67 72.8% 56 82.4% 188 75.8% b. Có cơ hội để thành đạt 14 15.9% 20 21.7% 8 11.8% 42 16.9% c. Có bằng cấp và địa vị xã hội 6 6.8% 0 0.0% 0 0.0% 6 2.4% Mục đích học tập d.Để giống như người khác 3 3.4% 5 5.4% 4 5.9% 12 4.8% Tổng 88 100% 92 100% 68 100% 248 100% 14.41 0.02 a. Tiết kiệm, giản dị 25 29.4% 10 11.0% 12 18.8% 47 19.6% b. Phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình 55 64.7% 78 85.7% 46 71.9% 179 74.6% c. Đầy đủ tiện nghi để “không thua chị kém em” 1 1.2% 0 0.0% 2 3.1% 3 1.3% Lựa chọ n cuộc sống vật chất d.Thật thoải mái và hợp mốt 4 4.7% 3 3.3% 4 6.3% 11 4.6% Tổng 85 100% 91 100% 64 100% 240 100% 13.99 0.03 Phụ lục 08 Điểm trung bình về mức độ ảnh hưởng của 6 nhóm yếu tố đến sự định hướng giá trị lối sống của sinh viên tính trên toàn mẫu Nhóm yếu tố Trung bình SD Cá nhân 3.40 0.573 Gia đình 3.22 0.544 Nhà trường 2.50 0.660 Kinh tế 2.32 0.690 Bạn bè 2.16 0.691 Văn hoá – xã hội 2.03 0.562