Luận văn Hiện trạng và định hướng sử dụng lực lượng lao động trong ngành công nghiệp ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

hôn, công nghiệp phục vụ du lịch. - Phát triển công nghiệp đi đôi với bảo vệ môi trường sinh thái và gắn liền với an ninh quốc phòng. 3.1.3.2. Định hướng phát triển công nghiệp - Các ngành công nghiệp được khuyến khích thu hút đầu tư phát triển cao từ nguồn vốn đầu tư nước ngoài là các ngành lọc – hoá dầu, sản xuất điện năng, luyện kim, sản xuất thiết bị điện, điện tử, các nghành công nghiệp sử dụng khí đốt. Những ngành công nghiệp này sẽ quyết định tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trên địa bàn trong tương lai. - Thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp chế biến nông, lâm, hải sản; công nghiệp nông thôn, công nghiệp phục vụ phát triển kinh tế biển và những ngành công nghiệp có tác động lớn đến sự gia tăng thu nhập và việc làm ở khu vực nông thôn. Phát triển mạnh các cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp để tạo sự kiên kết, hổ trợ nhằm thúc đẩy nhanh sự tăng trưởng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Trong giai đoạn tới cần tập trung sắp xếp lại các ngành công nghiệp, di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường, giảm tải và tiến tới loại trừ dần tải trọng phát triển công nghiệp ở khu vực thành phố Vũng Tàu, dành quỹ đất cho phát triển du lịch và công nghiệp sạch…. 3.1.3.3. Mục tiêu chung về phát triển công nghiệp - Tốc độ tăng trưởng về giá trị sản xuất công nghiệp năm 2010 gấp 1,7 lần năm 2005, đến năm 2020 gấp 2,5 lần năm 2010, gấp 4,3 lần năm 2005, bình quân giai đoạn 2011 – 2020 tăng 9,6% năm. - Cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp theo giá trị sản xuất công nghiệp chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng công nghiệp khai thác, đến năm 2010 chiếm 35,8%, năm 2015 chiếm từ 20% đến 23%, năm 2020 là 12% - 17%, công nghiệp hoá chất sẽ tăng nhanh tỷ trọng đạt 15,8% vào năm 2010, năm 2015 là 29,3% và 35,2% vào năm 2020. Ngành công nghiệp luyện kim đạt 8,7% vào năm 2010, năm 2015 là 20,5% và 23,7% vào năm 2020. Ngành sản xuất điện và nước sẽ tăng tỷ trọng lên 28,7% vào 2010 và sau đó sẽ giảm xuống 21,2% vào năm 2015 và 17,09% vào 2020. 3.1.3.4. Mục tiêu phát triển một số ngành công nghiệp chủ yếu trên địa bàn  Công nghiệp khai thác dầu khí Dầu khí là ngành trước đây chiếm tỉ trọng cao, gần 90% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp. Gần đây, tỉ trọng trong cơ cấu công nghiệp trên địa bàn giảm nhanh nhưng ngành công nghiệp khai thác dầu vẫn có vai trò quan trọng giai đoạn 2011 - 2015. Vì vậy, từ nay đến năm 2020, công nghiệp khai thác dầu khí Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ phát triển theo một số hướng và mục tiêu cơ bản sau: - Đẩy mạnh đầu tư tìm kiếm, thăm dò gia tăng tiềm năng và trữ lượng dầu khí, ưu tiên các khu vực để phát hiện dầu khí nhưng chưa khẳng định giá trị thương mại, tiếp đến là các diện tích có triển vọng, sau cùng là các vùng chưa tìm kiếm trong các bể Cửu Long và Nam Côn Sơn. - Thăm dò bổ sung và khai thác triệt để các mỏ đang khai thác, đẩy mạnh đầu tư phát triển và đưa vào khai thác một số mỏ mới nhằm đảm bảo mức sản lượng dầu thô và khí trong toàn quốc như sau: + Giai đoạn 2011 - 2015: 17 - 19 triệu tấn dầu, 10 - 15 tỷ m3 khí + Giai đoạn 2010 - 2020: 16 - 17 triệu tấn dầu, 15 - 15,5 tỷ m3 khí. - Đẩy mạnh và khai thác tối đa công suất các công trình thu gom, vận chuyển và phân phối khí hiện có. - Phát triển mạnh chế biến dầu khí theo hướng chế biến sâu. - Tiếp tục thúc đẩy phát triển các dịch vụ dầu khí đảm bảo đáp ứng nhu cầu trong nước và có khả năng cung cấp dịch vụ cho thị trường ngoài nước.  Công nghiệp hoá chất Dựa trên nền tài nguyên dầu khí, trong giai đoạn 2010 – 2020 ngành công nghiệp hoá chất Bà Rịa - Vũng Tàu cần phát triển theo hướng chế biến sâu, hình thành các cơ sở sản xuất thượng nguồn ở khu vực lọc - hoá dầu nhằm cung cấp tư liệu sản xuất cho các ngành công nghiệp khác, đồng thời, cần tiếp tục phát triển sản xuất phân bón, hoá chất cơ bản. - Trong giai đoạn 2011 – 2015, xây dựng nhà máy lọc dầu Long Sơn với công suất khoảng 6,5 triệu tấn sản phẩm/năm…. làm hạt nhân cho trung tâm lọc - hoá dầu ở phía Nam. Nhu cầu vốn đầu tư của nhà máy lọc dầu Long Sơn ước vào khoảng 20.150 tỷ đồng. - Trong giai đoạn 2016 – 2020 , tiếp tục xây dựng trung tâm hoá dầu để sản xuất nguyên liệu làm chất dẻo (dự án sản xuất polypropylen, polyetylen, polystyren) sợi tổng hợp polyester, nguyên liệu sản xuất chất tẩy rửa như LAB,… tổng vốn đầu tư của các dự án hoá dầu là ước vào khoảng 5.240 tỷ đồng.  Công nghiệp luyện kim Với tiềm năng về khí đốt, năng lượng (xăng, dầu, điện) và hạ tầng công nghiệp (các khu công nghiệp, hệ thống cảng biển và sông, giao thông đường bộ, đường sắt, nguồn nước…) đã, đang và sẽ được đầu tư trên địa bàn, có thể thấy rằng Bà Rịa - Vũng Tàu là địa phương hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi phát triển công nghiệp luyện kim. Nhu cầu thép và nhôm của Việt Nam được dự báo có mức tăng khá và tương đối lớn trong vòng 15 - 20 năm tới. Như vậy, phương hướng phát triển chủ đạo của công nghiệp luyện kim trên địa bàn sẽ là ngành thép và nhôm với việc hình thành một vài tổ hợp luyện kim có quy mô khá và công nghệ đạt mức hiện đại trong khu vực. Một số nội dung quy hoạch chủ yếu của hai ngành này như dưới đây: - Khai thác hết công xuất nhà máy cán thép không rỉ Thiên Hưng - Xây dựng liên hợp luyện thép MiniMill với quy mô 1,5 triệu tấn phôi thép/ năm. Tổng vốn đầu tư khoảng 2 tỉ USD. Phấn đấu liên hợp thép MiniMill này sẽ có sản phẩm vào đầu kỳ 2016 - 2020. Địa điểm nhà máy xây dựng ở Phú Mỹ. - Chuẩn bị những điều kiện cần thiết để xây dựng tổ hợp điện phân nhôm trong chương trình khí – điện – nhôm vào những năm sau năm 2010. - Xây dựng nhà máy điện phân nhôm công suất khoảng 0,3 - 0,5 triệu tấn/ năm.Tổng đầu tư khoảng 1.2 tỷ USD. Địa điểm nhà máy xây dựng ở Phú Mỹ.  Công nghiệp sản xuất và phân phối điện: Sản xuất điện là ngành công nghiệp đã có sự phát triển đáng kể tại tỉnh. Hiện nay trên địa bàn có 7 nhà máy điện với tổng công suất 4.248 tỉ MW, mỗi năm có khả năng cung cấp vào lưới điện quốc gia 23 tỉ Kwh điện. Ngoài ra còn phát một số trạm phát nhỏ của các công ty nước ngoài. Trong giai đoạn tới, nhiệm vụ chủ yếu của công nghiệp điện năng là: - Trong giai đoạn 2011 – 2020 xây dựng tổ hợp sản xuất alumin, điện phân nhôm và liên hợp thép MiniMill, dự kiến xây dựng nhà máy điện tuabin khí ngưng hơi công suất 450MW, nhằm cung cấp điện giá thấp cho chương trình khí – điện – luyện kim quốc gia. - Xây dựng máy biến áp thứ hai công suất 450 MVA tại trạm 500 KV Phú Mỹ và mạch 1 Phú Mỹ – Biên Hòa dài 40 km - Xây dựng trạm biến áp 220 KV Bà Rịa, Phú Mỹ và Vũng Tàu. - Xây dựng hệ thống phát điện bằng sức gió với tổng công suất từ 1.800 KVA – 2.000 KVA ở Côn Đảo.  Công nghiệp chế biến nông – lâm – thuỷ – hải sản  Ngành chế biến thuỷ hải sản Trước sự hạn chế về công nghiệp chế biến, khó khăn phát triển thị trường, sức cạnh tranh kém bởi trong cảnh hội nhập WTO, dù tiềm năng gia tăng sản lượng nguồn nguyên liệu khá lớn, song trong giai đoạn đến 2020 ngành chế biến thuỷ hải sản Bà Rịa – Vũng Tàu cần phát triển những nội dung sau: - Đa dạng hoá sản phẩm với chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước. - Giữ vững sản lượng các sản phẩm truyền thống như hàng khô, nước mắm; xây dựng mới hoặc bổ sung các dây chuyền chế biến đổ hộp và một số loại thực phẩm đặc biệt, tiện dụng nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước đang gia tăng. - Đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ chế biến hợp chuẩn hoá hết các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, môi trường ….. của các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật ….. tăng cường mô hình khai thác, đánh bắt và chế biến khép kín với quy mô ngày càng lớn, tăng nhanh số lượng cơ sở được cấp chứng chỉ xuất khẩu của các vùng như Châu Âu, Châu Mỹ. - Xây dựng thêm một số nhà máy chế biến mới để tiêu thụ hết nguồn nguyên liệu thuỷ sản tăng thêm. - Hình thành các khu vực chế biến thuỷ hải sản tập trung trong các khu công nghiệp và cụm công nghiệp nhằm bảo vệ môi trường, giảm thiểu chi phí xử lý ô nhiễm, thu hút các cơ sở gây ô nhiễm tự nguyện di dời vào các khu vực chế biến tập trung. - Quy hoạch các khu chế biến độc lập như Lộc An, Gò Găng.  Ngành chế biến nông sản - Tập trung củng cố, nâng cao sức cạnh tranh của 2 nhà máy chế biến hạt điều ở Bà Rịa và Xuyên Mộc, 2 nhà máy chế biến mủ cao su ở Châu Đức và Xuyên Mộc công suất 20.000 tấn/năm. - Xây dựng mới: nhà máy chế biến dầu thực vật Vocarimex (vốn đầu tư khoảng 30,2 triệu USD) và nhà máy dầu thực vật Công ty Cái Lân (vốn đầu tư khoảng 40 triệu USD). - Xây dựng nhà máy chế biến khoai, sắn công suất 10.000 tấn/năm với vốn đầu tư khoảng 3 triệu USD. - Xây dựng nhà máy chế biến bột mỳ Uni Presiden công suất 50.000 tấn sản phẩm/năm, vốn đầu tư khoảng 59 triệu USD. - Xây dựng nhà máy chế biến thực phẩm cao cấp, giàu dinh dưỡng Cargill công suất 10.000 tấn sản phẩm/ năm, vốn đầu tư khoảng 38,4 triệu USD.  Công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng Một số định hướng phát triển của ngành công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng: - Đối với vật liệu xây, lợp, ốp lát sản xuất từ nguyên liệu khoáng phi kim: giảm sản lượng và chủng loại vật liệu nung, tăng sản lượng và đa dạng hoá sản phẩm không nung. - Tận dụng lợi thế về khí đốt, phát triển sản xuất vật liệu xây dựng cao cấp, xuất khẩu như sứ vệ sinh, sản phẩm trang trí nội ngoại thất bằng gốm, sứ hoặc vật liệu hỗn hợp (nhất là sau khi có trung tâm hoá – lọc dầu). - Nhờ hệ thống cảng biển, sông và vị trí địa lý thuận lợi, sẽ phát triển cơ sở nghiền clinker, xây dựng một số cơ sở sản xuất nguyên vật liệu cho ngành sành sứ thuỷ tinh. - Đáng chú ý nhất là dự án Trạm nghiền clinker Cẩm phả với công nghệ mới, tiên tiến trên thế giới do Công ty Vinaconex đầu tư. Công suất trạm nghiền là 1,48 triệu tấn/năm, sản phẩm xi măng đạt mức PCB 10. Vốn đầu tư vào khoảng 1.013 tỷ đồng.  Ngành công nghiệp sản xuất giày da, may mặc và các loại công nghiệp sử dụng nhiều lao động Hiện tại tỉnh có 3 nhà máy sản xuất giày da, 2 nhà máy sản xuất túi xách, 4 xí nghiệp may mặc nhưng chủ yếu hoạt động dưới hình thức gia công, vì vậy hạn chế nhiều đến vai trò tổ chức, quản lý, đào tạo, tìm kiếm thị trường và chủ động sản xuất kinh doanh. Trong thời gian tới phải mạnh dạn chuyển đổi sang phương thức mua nguyên liệu, bán thành phẩm, giảm dần hình thức gia công cho nước ngoài. Định hướng chỉ phát triển các ngành này về các thị trấn, thị tứ và khu vực nông thôn để giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, chuyển dịch cơ cấu lao động.  Ngành cơ khí chế tạo và gia công kim loại Hiện ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại chưa phát triển, chỉ giữ vị trí khiêm tốn, mới có một số cơ sở sản xuất trong lĩnh vực chế tạo, gia công sản phẩm từ kim loại và lĩnh vực đóng mới sửa chữa tàu thuyền (đóng tàu cá bằng gỗ, sửa chữa tàu vận tải nhỏ). Giai đoạn 2001 – 2005, ngành này thậm chí có xu thế suy thoái. Trong khi đó, hàng năm ngành công nghiệp dầu khí và hậu cần dầu khí chi phí trên dưới 1 tỉ USD mua sắm thiết bị, vật tư, phụ tùng để duy tu và phát triển sản xuất. Đây là thị trường khá lớn đối với ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại trên địa bàn.Trong tương lai có nhiều cơ sở công nghiệp nặng có quy mô từ vừa đến lớn sẽ được đầu tư xây dựng thì có thể thấy tiềm năng ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại rất khả quan. Trước thực trạng đó, ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại cần được phát triển như sau: - Phục vụ hậu cần cho công nghiệp khai thác dầu khí, công nghiệp chế biến dầu khí và phân phối sản phẩm cho 2 ngành công nghiệp đó. - Đầu tư có chọn lọc với cách thức sản xuất các sản phẩm từ đơn giản đến trung bình song có chất lượng đảm bảo hiệu quả kinh tế như các sản phẩm kết cấu thép, thiết bị phi tiêu chuẩn, các loại ống thép chế tạo giàn khoan, ống dẫn dầu và khí, các loại ti khoan, đóng mới và sửa chữa tàu dịch vụ dầu khí, tàu cá. 3.2. Dự báo nguồn lao động Theo kết quả dự báo dân số, lao động việc làm, do cơ cấu dân số của tỉnh tương đối trẻ, lực lượng lao động trong độ tuổi có khả năng lao động tăng lên nhanh chóng, đến 2010 có khoảng 780 ngàn người và năm 2020 khoảng 951 ngàn người. Bảng 3.1: Dự báo quy mô và cơ cấu lao động của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2010 – 2020 Nội dung 2010 2015 2020 1. Nguồn lao động (người) 804.000 891.000 972.000 2. Dân số trong tuổi lao động (người) 780.000 870.000 951.000 3. Quy mô lực lượng lao động (người) 591.000 762.000 953.000 - Nông nghiệp (người) 224.000 194.000 164.000 - Công nghiệp – xây dựng (người) 113.000 137.000 157.000 - Dịch vụ (người) 254.000 431.000 632.000 4. Cơ cấu lực lượng lao động (%) 100,00 100,00 100,00 - Nông nghiệp (%) 37,9 25,5 17,2 - Công nghiệp – xây dựng (%) 19,1 18,0 16,5 - Dịch vụ (%) 43,0 56,5 66,3 Nguồn: Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2020 Hàng năm, do điều kiện thuận lợi về phát triển kinh tế cơ hội việc làm có nhiều, song chất lượng lao động trên địa bàn chưa đáp ứng được, vì vậy có khoảng 10.000 người lao động nhập cư làm gia tăng đáng kể lực lượng lao động. Để phát triển nhanh, bền vững, trong giai đoạn đến năm 2020, kinh tế tỉnh có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển mạnh khu vực công nghiệp và dịch vụ. Sự chuyển dịch đó kéo theo sự chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu lao động với sự gia tăng không ngừng năng suất lao động trên địa bàn, tăng phúc lợi giảm thiểu sự tham gia của lực lượng lao động ngoài độ tuổi. Năm 2010 19,1% 37,9% 43,0% Nông nghiệp Công nghiệp - Xây dựng Dịch vụ Năm 2020 16,5% 17,2% 66,3% Biểu đồ 3.3: Dự báo cơ cấu lực lượng lao động theo khu vực kinh tế của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2010 và năm 2020 Dự kiến đến năm 2010, lực lượng lao động hoạt động trong nền kinh tế có khoảng 591.000 người vào năm 2010 và 953.000 người vào năm 2020. Trong đó cơ cấu lực lượng lao động sẽ thay đổi theo chiều hướng tích cực: tỉ trong lao động trong nông nghiệp giảm mạnh từ 37,9% năm 2010 xuống 17,2% năm 2020, thời gian tương ứng tỉ trọng lao động công nghiệp giảm nhẹ từ 19,1% xống 16,5% để cho ngành dịch vụ tăng mạnh từ 43% lên 66,3%. Trong ngành công nghiệp, xu hướng phát triển lao động chủ yếu trên cơ sở phát triển các ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh: công nghiệp khái thác dầu khí; công nghiệp hóa chất; công nghiệp luyện kim; công nghiệp chế biến nông - lâm - thủy - hải sản 3.3. Định hướng sử dụng lực lượng lao động trong ngành công nghiệp ở tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 3.3.1. Quan điểm đề ra các định hướng - Sử dụng lao động có hiệu quả, năng suất lao động ngày càng cao, từng bước đảm bảo đời sống cho người lao động. - Phân bố điều tiết nguồn lao động hợp lý trong ngành công nghiệp, tạo đà phát triển. - Khai thác tốt tiềm năng sức lao động trong việc phát triển kinh tế của địa phương và xuất khẩu tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, nâng cao mức sống, góp phần ổn định kinh tế - xã hội. 3.3.2. Định hướng sử dụng lực lượng lao động trong ngành công nghiệp ở tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 3.3.2.1. Tiếp tục thực hiện đổi mới nền kinh tế, phát triển nền kinh tế sản xuất hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Chính sách “đổi mới” của Việt Nam được bắt đầu từ năm 1986 với hàng loạt các chính sách như phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, đổi mới các doanh nghiệp Nhà nước, khuyến khích khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, đẩy mạnh hoạt động kinh tế đối ngoại và thu hút đầu tư nước ngoài, cải cách kinh tế vĩ mô như xoá bỏ bao cấp, cải cách về giá... Nhờ thực hiện chính sách này, nền kinh tế Bà Rịa – Vũng Tàu đã có sự chuyển dịch theo hướng giảm tỉ trọng nông nghiệp, nâng tỉ trọng các ngành công nghiệp và dịch vụ. Từ nền công nghiệp với 2 thành phấn chủ yếu là quốc doanh và tập thể nay chuyển sang nền công nghiệp nhiều thành phần: Nhà nước, tập thể, cá thể, tư nhân … Việc chuyển đổi cơ chế biên chế sang cơ chế tự do tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp Nhà nước đem luồng sinh khí mới cho các doanh nghiệp, nhưng một bộ phận lao động bị dư thừa, không bố trí được việc làm. Trong quá trình sắp xếp, chuyển đổi các doanh nghiệp Nhà nước, số lượng các doanh nghiệp Nhà nước giảm đi, nhưng lao động trong các doanh nghiệp Nhà nước lại giảm không nhiều. Chính vì vậy, đổi mới kinh tế cần đặt trong mối quan hệ qua lại với giải quyết lao động, việc làm, phát triển nguồn nhân lực, mà trọng tâm là giải quyết các vấn đề sau: - Tốc độ chuyển dịch lao động từ khu vực nông thôn sang công nghiệp và dịch vụ còn rất chậm. Như vậy bên cạnh giải quyết tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn, phải phát triển mạnh công nghiệp để đảm bảo yếu tố tăng trưởng. - Đổi mới kinh tế không chỉ dẫn đến việc chuyển dịch cơ cấu công nghiệp giữa ba khu vực: Nhà nước; ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, mà đòi hỏi cơ cấu lại lao động dôi dư trong các doanh nghiệp Nhà nước và chú ý giải quyết việc làm cho lực lượng lao động thiếu việc làm trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước. - Việc mở cửa và hội nhập tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiếp thu công nghệ mới, kinh nghiệm quản lý, trình độ tay nghề và phong cách làm việc của người lao động, nhưng cần đào tạo lại, đào tạo mới lực lượng lao động theo yêu cầu hội nhập. Để khai thác tiềm năng thu hút lao động và giải quyết việc làm trong ngành công nghiệp, tỉnh đang tiến hành thực hiện đơn giàn hoá thủ tục cấp giấy phép đầu tư, giảm giá thuê đất, tăng mức ưu đãi về thuế, hạ thấp lãi suất vay tín dụng, phát hành công trái, trái phiếu, khuyến khích nguồn vốn tự có của nhân dân. 3.3.2.2. Xây dựng cơ cấu ngành công nghiệp có khả năng sử dụng lao động và giải quyết việc làm có hiệu quả Các nhà quản lý kinh tế khẳng định: các nước đang phát triển muốn sử dụng lao động và giải quyết việc làm tốt thì phải thực hiện thay đổi cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp, để rồi tiếp tục quá độ lần thứ hai, chuyển từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế mà ngành dịch vụ chiếm vị trí chủ chốt. Phát triển nền công nghiệp có cơ cấu mới thích hợp là vừa khai thác có hiệu quả cao mọi nguồn lực phát triển để tăng năng suất lao động, vừa thu hút lao động, giải quyết tốt việc làm cho tỉnh. Căn cứ vào các nguồn lực sẵn có để phát triển công nghiệp của tỉnh; các loại nhu cầu tiêu dùng trong nước và thế giới; mối quan hệ giữa tăng năng suất lao động với giải quyết việc làm; phát triển sản xuất công nghiệp theo chiều sâu; tham gia phân công lao động trong nước và quốc tế... Chính sách phát triển công nghiệp của Bà Rịa – Vũng Tàu cần chú trọng: - Phát triển công nghiệp kết hợp cả hai hướng: Phát triển những ngành công nghiệp truyền thống có lợi thế, sử dụng nhiều lao động, duy trì ổn định xã hội và phát triển những ngành công nghiệp hiện đại được coi là động cơ thúc đẩy sự phát triển công nghiệp và tăng sức cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. - Khuyến khích phát triển các loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ, ưu đãi vốn đầu tư, tổ chức hệ thống đào tạo và thông tin phục vụ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ về mở rộng thị trường, quản lý kinh doanh, tay nghề... mà lại thu hút nhiều lao động, tạo ra nhiều chỗ làm việc phù hợp với khả năng trình độ người lao động. - Quy hoạch xây dựng các khu công nghiệp tập trung. Thành lập trung tâm đào tạo công nhân vào làm việc tại các KCN. Trên cơ sở các khu công nghiệp này, hình thành bộ khung cho sự phát triển các vùng công nghiệp trong tương lai của tỉnh, chủ yếu tập trung ở phía tây Quốc lộ 51 (từ Quốc lộ 51 kéo dài đến sông Thị Vải, sông Dinh và vịnh Gành Rái. Theo đó, tỉnh tiếp tục tiến hành quy hoạch các khu đô thị cũ và mới trên địa bàn. - Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ sắp xếp đổi mới các doanh nghiệp Nhà nước, kiên quyết xử lý các doanh nghiệp Nhà nước hoạt động kém hiệu quả, không có khả năng trả nợ. 3.3.2.3. Đổi mới cơ chế quản lý nguồn lao động, thực hiện chương trình việc làm, chăm lo đời sống người lao động Cơ chế quản lý lao động là toàn bộ các biện pháp tổ chức, chính sách, các hình thức, phương pháp tác động, điều chỉnh các quá trình hình thành, phân bố, sử dụng nguồn lao động và giải quyết việc làm theo hướng tạo cho cung và cầu lao động ngày càng phù hợp. Trước đây với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, lực lượng lao động được kế hoạch hoá và giải quyết việc làm thông qua việc giao chỉ tiêu trực tiếp cho các ngành, các địa phương, các cơ sở sản xuất. Chuyển sang nền kinh tế thị trường, cách làm mang tính hình thức trên đã thay đổi. Người lao động phát huy tính tự giác, tích cực, sáng tạo của người lao động cũng như người sử dụng lao động. Từ chỗ tuyển dụng lao động làm việc lâu dài, vào “biên chế” sang chế độ “hợp đồng lao động” vớt những kỳ hạn khác nhau: theo mùa vụ, theo việc dưới một năm, 2 - 3 năm... Nâng cao vai trò quản lý vĩ mô của tỉnh về vấn đề sử dụng lực lượng lao động công nghiệp. Tỉnh đưa ra 4 giải pháp cơ bản để giải quyết việc làm cho lao động nói chung, trong đó có lực lượng lao động ngành công nghiệp. Một là, tạo việc làm thông qua việc thực hiện chương trình việc làm của quốc gia. Hai là, tạo việc làm thông qua quy hoạch tổng thể của tỉnh đến năm 2020. Ba là, tạo việc làm thông qua các công trình trọng điểm trên địa bàn. Bốn là, tạo việc làm thông qua việc xuất khẩu lao động ra nước ngoài. 3.3.2.4. Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Việc nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm có ý nghĩa quyết định với việc duy trì và phát triển việc làm, mà suy cho cùng chỉ thực hiện được bằng việc thường xuyên ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ. Muốn vậy, cần làm cho công tác nghiên cứu khoa học - công nghệ gắn liền thực tế sản xuất và phải thu hút đông đảo người lao động tham gia. 3.3.2.5. Thực hiện chính sách dân số, phát triển giáo dục và đào tạo nghề cho người lao động. Thực tế lịch sử cho thấy không có quốc gia nào đã thực hiện công nghiệp hóa thành công trong 100 năm qua mà tốc độ tăng dân số lại vượt quá 1,1%. Lý do là mỗi phần trăm tăng dân số sẽ làm khấu trừ đi vài ba phần trăm tăng trưởng kinh tế và gay gắt thêm cho vấn đề tạo việc làm. Do vậy cần thực hiện hoạch hoá gia đình, hạ thấp tốc độ phát triển dân số. Đầu tư cho giáo dục và đào tạo lao động nói chung và lực lượng lao động công nghiệp nói riêng là tạo điều kiện cho người lao động có khả năng tìm được việc làm thích hợp, có thu nhập cao, nâng cao được chất lượng cuộc sống. Khuyến khích dạy nghề và hướng nghiệp. Đa dạng hoá hình thức và phương pháp đào tạo lao động kỹ thuật và công nhân lành nghề. Bên cạnh hệ đào tạo do Nhà nước quản lý, tiến hành đào tạo tại chỗ, vừa học vừa làm với hai cực: Một mặt, tập trung đào tạo công nhân kỹ thuật “đỉnh cao” để xuất ra những sản phẩm có chất lượng cao, mẫu mã mới, cạnh tranh được thị trường trong và ngoài nước; Mặt khác, đào tạo theo yêu cầu của sản phẩm, theo nguyện vọng học nghề để tìm kiếm việc làm của người lao động. Đào tạo các chủ doanh nghiệp trong đó có cả cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các hộ gia đình. Hoàn thiện cơ cấu lực lượng lao động, đảm bảo tốc độ tăng trưởng lao động kỹ thuật, tỉ lệ lao động đã qua đào tạo. 3.3.2.6. Hình thành và phát triển thị trường lao động Quá trình sử dụng lực lượng lao động cũng là quá trình tạo ra sự phù hợp giữa cung và cầu lao động. Những năm qua, việc giải quyết lao động và việc làm trong công nghiệp chủ yếu tập trung vào doanh nghiệp Nhà nước, thông qua các phương pháp hành chính, các chương trình quốc gia về việc làm. Mặc dù có kết quả nhất định, nhưng vấn đề giải quyết lao động và việc làm vẫn rất khó khăn, tỉ lệ thiếu việc làm vẫn cao, công nghiệp chưa thực sự tạo thêm nhiều việc làm mới. Một trong những nguyên nhân là do chưa chú trọng nhiều đến phát triển thị trường lao động, phát triển các yếu tố của thị trường lao động. 3.4. Các giải pháp 3.4.1. Các giải pháp tác động trực tiếp đến chất lượng và số lượng lao động 3.4.1.1. Tiếp tục kế hoạch hóa dân số tiến tới ổn định dân số và lao động Những năm qua, Bà Rịa - Vũng Tàu đã làm khá tốt công tác dân số kế hoạch hóa gia đình, tỉ suất sinh giảm mạnh từ 18,86% năm 2000 xuống 16,06% năm 2007. Tuy nhiên do hệ quả của dân số tăng nhanh vào những năm 1980, 1990 nên hàng năm số người bước vào tuổi lao động khá cao, gây nên sức ép lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Hơn nữa, giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay đòi hỏi đổi mới công nghệ. Công nghệ mới trong phát triển kinh tế xã hội sẽ không tạo được nhiều việc làm. Vì vậy cần phải ổn định số lượng lao động trong tương lai gần bằng biện pháp tiếp tục hạ tỉ suất sinh tới mức cân bằng số người vào tuổi lao động và số người hết tuổi lao động hàng năm. Các biện pháp chủ yếu là: - Triển khai đồng bộ chương trình giáo dục dân số và sức khỏe sinh sản. - Tuyên truyền giáo dục sâu rộng trong nhân dân ý thức kế hoạch hóa gia đình, hạn chế triệt để số người sinh con thứ ba trở lên. Tăng cường giáo dục dân số ở mọi lứa tuổi, mọi đối tượng. - Đẩy mạnh hoạt động của đội ngũ tuyên truyền, cộng tác viên dân số, cung cấp kịp thời các phương tiện tránh thai hữu hiệu. - Phát triển câu lạc bộ gia đình trẻ ở thành thị và nông thôn, hướng mạnh vào nông thôn. Tuyên truyền phổ biến các thành tựu khoa học kỹ thuật mới trong lĩnh vực sinh sản, sinh con theo ý muốn. 3.4.1.2. Phát triển giáo dục và đào tạo nghề Đây là giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng lao động. Lực lượng lao động công nghiệp của Bà Rịa - Vũng Tàu cao hơn mức trung bình của cả nước nhưng với trình độ hiện tại tỉnh không thể đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhất là sử dụng những công nghệ mới. Sự phát triển kinh tế xã hội trong những năm tới đòi hỏi phải nhanh chóng nâng cao trình độ người lao động bằng các biện pháp cụ thể như: - Nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, bổ túc văn hóa gần với thực tiễn kinh tế xã hội đất nước và địa phương. Giáo dục của Bà Rịa - Vũng Tàu khá phát triển song những kiến thức thực tiễn chưa được quan tâm đúng mức. Vì vậy, việc gắn liền với thực tiễn, tăng cường hướng nghiệp dạy nghề trong trường phổ thông, nâng cao chất lượng toàn diện các môn học sẽ góp phần tích cực về hình thành kỹ năng lao động phù hợp với thực tiễn. - Đầu tư thích đáng cho đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật của người lao động. Cần kiện toàn nâng cao trình độ của đội ngũ giáo viên dạy nghề, tiếp thu những công nghệ mới hiện đại để giảng dạy, đào tạo đội ngũ lao động đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội trong hiện tại và tương lai. Các trường cao đẳng, trung cấp và dạy nghề ở Bà Rịa - Vũng Tàu có cơ sở vật chất kỹ thuật rất yếu và lạc hậu. Đi đôi với việc nâng cao trình độ giáo viên là việc trang bị những thiết bị hiện đại của các trường dạy nghề. Chuyển mục tiêu đào tạo từ chỗ dạy nghề thường có sang dạy nghề xã hội cần. Tập trung nâng cao chất lượng đào tạo nghề kỹ thuật công nghiệp, xây dựng, cơ khí, điện, công nghệ tin học ,… để cung cấp lao động kỹ thuật cho các địa phương trong tỉnh và các khu công nghiệp. Với lực lượng lao động công nghiệp đông đảo mà trình độ chuyên môn kỹ thuật thấp gây cản trở sự hợp tác lao động trong các khu công nghiệp và với đối tác nước ngoài. Việc điều chỉnh để giảm bớt sức ép lên ngành công nghiệp trong tỉnh hết sức khó khăn. Song song với các giải pháp về ổn định dân số và lao động, cần đa dạng hóa các loại hình đào tạo: tại trường, tại cơ sở sản xuất. Có thể mở rộng hợp đồng liên kết với các thành phố, tỉnh khác trong cả nước để đào tạo đúng nghề, đúng địa chỉ. Mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo lao động chuyên môn kỹ thuật là yêu cầu cấp bách của nền kinh tế nói chung và hoạt động công nghiệp nói riêng. 3.4.1.3. Tăng cường mạng lưới y tế và vệ sinh môi trường, đảm bảo nâng cao thể lực dân cư và lao động Cơ sở vật chất kỹ thuật và đội ngũ cán bộ y tế ở Bà Rịa - Vũng Tàu khá vững chắc. Hầu hết các trạm y tế xã có bác sĩ điều trị, các xóm đều có cán bộ y tế xóm. Nhưng thu nhập còn thấp, chưa có điều kiện trang bị nhiều phương tiện hiện đại cho các bệnh viện, chưa có chế độ ưu đãi đối với cán bộ y tế. Mặt khác, điều kiện vệ sinh tại tỉnh đã xuất hiện các yếu tố bất lợi cho sức khỏe con người ô nhiễm môi trường nước, không khí, biển, … do hoạt động công nghiệp gây ra bởi vẫn còn sử dụng quy trình công nghệ thấp, không qua xử lý hay xử lý không triệt để trước khi thải ra môi trường. Điều đó đã gây tác hại trực tiếp đến sức khỏe người lao động. Cần tiếp tục làm tốt công tác y tế, vệ sinh môi trường cụ thể là: - Củng cố mạng lưới bệnh viện, trạm y tế, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người lao động. - Đẩy mạnh việc chăm sóc sức khỏe ban đầu, vận động người lao động sử dụng các loại vắc xin phòng bệnh. - Quan tâm hơn nữa đến công nhân, yêu cầu các chủ sử dụng lao động mua bảo hiểm cho 100% lao động. - Làm tốt công tác vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống, tuyên truyền phổ biến việc sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động, bảo vệ sức khỏe cho người lao động. - Nghiên cứu mở rộng ứng dụng công nghệ xử lý chất thải ở tất cả các nhà máy, xí nghiệp, cơ sở công nghiệp. 3.4.1.4. Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho công nhân là biện pháp tăng chất lượng lao động. 3.4.2. Các giải pháp phát triển kinh tế tăng khả năng sử dụng lao động. 3.4.2.1. Củng cố và phát triển cơ sở hạ tầng, tạo mọi điều kiện thu hút vốn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, phát triển sản xuất trong tỉnh. Huy động mọi nguồn vốn đầu tư phát triển tập trung, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật như cảng biển, đường bộ, đường sắt, cấp điện, khí đốt, cấp và thoát nước theo hướng hiện đại. Hoàn thiện hạ tầng đô thị để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn hiện nay và tạo tiền đề cho sự phát triển mạnh hơn trong giai đoạn sau. Tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, đảm bảo yêu cầu phát triển giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục thể thao… tạo điều kiện cho phát triển kinh tế xã hội bền vững, hiệu quả. 3.4.2.2. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong ngành công nghiệp. Chuyển đổi cơ cấu trong công nghiệp trên địa bàn không chỉ tạo điều kiện thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong tỉnh mà còn đảm bảo mối quan hệ gắn bó giữa thành thị và nông thôn, góp phần ổn định dân cư, hạn chế làn sóng nhập cư vào tỉnh. Công nghiệp khai thác dầu, khí sẽ giảm dần tỉ trọng trong cơ cấu công nghiệp. Năm 2010 sẽ chiếm khoảng 46,7% đến năm 2020 sẽ còn khoảng 17,8% (so với mức 53,9% năm 2005) Ngành công nghiệp cơ bản như hóa chất (trong đó có hóa dầu), công nghiệp sản xuất điện sẽ tăng nhanh trong cơ cấu. Đến năm 2010 tỉ trọng ngành công nghiệp hóa chất sẽ tăng lên 10,8% và 2020 là 43,9% so với mức 11% của năm 2005). Tỉ trọng ngành sản xuất điện đến năm 2010 sẽ là 31,05% so với mức 25,5% của năm 2005. Các ngành công nghiệp luyện kim cũng có sự tăng trưởng nhanh cùng với sự xuất hiện của các cơ sở sản xuất thép và nhôm kim loại quy mô lớn. Tỉ trọng của ngành công nghiệp này đến năm 2015 sẽ đạt khoảng 8,96% và 2020 là 10,05% so với mức 2,84% năm 2005. Như vậy cơ cấu công nghiệp của tỉnh được hình thành trong giai đoạn 2010 – 2020 sẽ là cấu công nghiệp nặng, công nghiệp sản xuất điện năng và tư liệu sản xuất. 3.4.2.3. Hợp tác quốc tế  Thu hút đầu tư nước ngoài và khuyến khích sử dụng lao động có hiệu quả Có chính sách phù hợp để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tăng cường vốn nhàn rỗi trong nhân dân bằng chính sách lãi suất tiền gửi hấp dẫn hay khuyến khích đầu tư vào những ngành nghể đảm bảo đồng vốn, lợi nhuận cao. Ngoài ra địa bàn tỉnh có số lượng người Việt sinh sống ở nước ngoài khá lớn. Đó chính là hậu thuẫn tốt cho tỉnh trong việc trong vấn đề thu hút vốn đầu tư của kiều bào nước ngoài. Phân bổ sử dụng nguồn vốn có hiệu quả nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho việc đầu tư, phát triển các ngành nghề. Đầu tư vào những ngành nghề có khả năng thực hiện, hạn chế đầu tư vào những ngành kinh doanh thông thường để tránh dàn trải vốn. Nâng cao vai trò các ngành kinh doanh tiền tệ (ngân hàng, tín dụng, kho bạc, …). Đó thực sự là “bà đỡ” về vốn cho các doanh nghiệp.  Thu hút các nguồn lực chủ yếu trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài Thu hút nguồn lực chất xám từ các chuyên gia, trí thức Việt kiều: mời về nước tham gia giảng dạy, nghiên cứu, tổ chức hội thảo và trao đổi kinh nghiệm. Tận dụng các điều kiện thuận lợi về mối quan hệ trong chuyên môn, trong kinh doanh của bà con người Việt ở nước ngoài để khai thác thông tin về các đối tác kinh doanh, doanh nghiệp nước ngoài, hay đặt mối quan hệ với các nhà khoa học, các công ty nước ngoài, hoặc tư vấn cho việc lựa chọn các thiết bị, công nghệ mà tỉnh đang mua, nhập. Thu hút đầu tư kinh tế bằng cách hợp tác và hướng dẫn đầu tư cho kiều bào biết lựa chọn hợp lý lĩnh vực đầu tư, địa điểm và cách thức đầu tư, hay khuyến khích kiều bào thành lập các tổ chức ngân hàng nhằm thu hút rộng rãi tiền gửi của bà con Việt kiều làm nguồn vốn đầu tư về địa phương.  Mở rộng xuất khẩu lao động Mở rộng thị trường theo hướng đa dạng về quy mô và cơ cấu nhu cầu. Thực hiện xuất khẩu nhiều loại lao động từ lao động giản đơn, công nhân kỹ thuật đến các chuyên gia, kỹ thuật viên cao cấp. Nhanh chóng mở mang giáo dục - đào tạo, nhất là lao động có tay nghề cao để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường quốc tế. Chấn chỉnh hệ thống quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động để vừa không gây thiệt thòi cho người lao động, vừa tạo khả năng cạnh tranh thực sự, lâu dài cho lao động Việt Nam. Mở rộng và phát triển thị trường xuất khẩu lao động sang một số khu vực khác như EU, Bắc Mĩ, Châu Phi … nhằm giảm bớt căng thẳng trong việc giải quyết vấn đề việc làm ở tỉnh. 3.4.2.4. Tăng cường thanh tra chống tham nhũng, giải quyết nhanh gọn, công khai mọi thắc mắc, khiếu kiện của nhân dân, đảm bảo công bằng xã hội, tạo niềm tin cho nhân dân yên tâm sản xuất. 3.4.2.5. Đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế - xã hội là yêu cầu cấp bách hiện nay. Sự yếu kém của cán bộ quản lý là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất trật tự công cộng ở địa phương. Trình độ năng lực của cán bộ quản lý có vai trò quan trọng, quyết định phần lớn hiệu quả sản xuất. Cán bộ quản lý phải là người có kinh nghiệm, có trình độ văn hóa cao, trình độ chuyên môn kỹ thuật nhất định và phẩm chất đạo đức trong sáng, năng động, sáng tạo trong quản lý, lãnh đạo cần được đào tạo qua trường lớp quản lý. 3.4.3. Các giải pháp điều chỉnh thị trường sức lao động 3.4.3.1. Tìm mọi hướng tạo điều kiện liên kết, liên vùng Đây là một hướng tạo ra “cầu” lao động. Cơ chế thị trường mở ra các hướng liên kết, liên vùng mang tính hiệu quả, giúp cho từng vùng có thể phát huy hết sức mạnh đã có. Có thể nói liên kết, liên vùng là cơ chế nảy sinh trong sản xuất hàng hóa dựa trên các nguyên tắc: bình đẳng, cùng có lợi, hỗ trợ lẫn nhau khai thác thế mạnh riêng của từng vùng. 3.4.3.2. Đổi mới phương thức tuyển chọn và sử dụng lao động trong các cơ quan, doanh nghiệp, có chính sách phù hợp khuyến khích và thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao làm việc tại địa phương Trong nền kinh tế thị trường, người lao động phải thực sự năng động theo kịp sự biến đổi của thị trường. Sự năng động tương ứng với trình độ, năng lực của người lao động. Vì vậy, trong việc tuyển chọn và sử dụng lao động cần đặt tiêu chuẩn trình độ, năng lực lên hàng đầu. Tiêu chuẩn này vẫn thường được đưa ra về mặt lý thuyết nhưng trong thực tế nó ít được vận dụng. Nên học tập kinh nghiệm của các chuyên gia nước ngoài, tổ chức tuyển dụng công khai, công bằng, mở rộng phạm vi đối tượng tuyển dụng trong toàn xã hội. Có như vậy mới tuyển dụng được nhân tài cống hiến thực sự cho sự phát triển của tỉnh. 3.4.3.3. Tổ chức các dịch vụ việc làm trong thị trường lao động Phát triển hệ thống trung tâm giới thiệu việc làm với sự quản lý, giám sát của các cấp chính quyền tỉnh. Khuyến khích hỗ trợ phát triển rộng rãi các trung tâm giới thiệu việc làm ở những nơi có thị trường lao động hoạt động tương đối mạnh, ở những địa bàn có nhiều người tìm kiếm việc làm. Tạo điều kiện nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm giới thiệu việc làm, đầu tư xây dựng nâng cấp trang thiết bị, đào tạo nâng cao kiến thức đội ngũ cán bộ của các trung tâm giới thiệu việc làm về pháp luật, về nghiệp vụ tư vấn việc làm. Phát triển hệ thống thông tin, thống kê thị trường lao động như: điều tra, khảo sát, tập hợp, xử lý và lưu trữ các thông tin về thị trường lao động; tuyên truyền, phổ biến rộng rãi chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước có liên quan đến thị trường lao động như Luật Lao động, chính sách cho vay vốn để phát triển sản xuất, hỗ trợ giải quyết việc làm; đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường lao động ngoài nước, xây dựng các kênh thông tin, cung cấp thông tin về nhu cầu lao động trên thị trường quốc tế, yêu cầu về chất lượng lao động cho nước ngoài để phục vụ cho việc đào tạo, tuyển chọn lao động xuất khẩu. 3.4.3.4. Tổ chức cho vay vốn giải quyết việc làm Một trong những quan điểm cơ bản của việc đầu tư hỗ trợ nhà nước đối với các cơ sở sản xuất là việc đầu tư phải căn cứ vào năng lực sản xuất và hiệu quả kinh tế của mỗi cơ sở. Các nguồn vốn vay cần được chuyển giao cho các cơ sở trong khuôn khổ chặt chẽ của các dự án đầu tư. Tổ chức cho các cơ sở sử dụng lao động vay vốn để bố trí việc làm cho những người thất nghiệp do các trung tâm dịch vụ việc làm giới thiệu như các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp chế biến nông sản xuất khẩu và doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động. 3.4.3.5. Xây dựng chính sách bảo hiểm thất nghiệp Các chính sách bảo hiểm thất nghiệp bảo đảm an toàn việc làm và đời sống cho người lao động, trực tiếp là người thất nghiệp, thiếu việc làm. Quỹ bảo hiểm thất nghiệp được hình thành trên cơ sở đóng góp của người lao động, chủ sử dụng lao động có nghĩa vụ và có phần hỗ trợ của nhà nước. Người lao động và người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng góp vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp để được hưởng chế độ khi thất nghiệp. Quỹ bảo hiểm thất nghiệp phải độc lập với ngân sách nhà nước và do hội đồng quản lý quỹ điều hành. Việc quản lý quỹ phải tập trung và có nhiều biện pháp bảo toàn tăng trưởng quỹ. Quỹ được sử dụng để chi trả trợ cấp cho người thất nghiệp theo mức đóng góp của người tham gia, chi cho việc đào tạo và đào tạo lại người lao động, hỗ trợ cho doanh nghiệp nhận người thất nghiệp làm việc và chi cho công tác quản lý. KẾT LUẬN Bà Rịa – Vũng Tàu nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đa dạng, nguồn lao động dồi dào, nền kinh tế đang có nhiều chuyển biến, giá trị sản xuất công nghiệp không ngừng tăng lên. Những điều kiện đó giúp cho lực lượng lao động công nghiệp của tỉnh có điều kiện tăng về số lượng, nâng cao chất lượng và ngày càng được sử dụng có hiệu quả hơn. Năm 2007, lực lượng lao động công nghiệp có 54.555 người, chiếm 0,8 % lực lượng lao động công nghiệp cả nước. Tỉ lệ tham gia lực lượng lao động công nghiệp so với dân số chung của tỉnh là 6,6%, so với lực lượng lao động của tỉnh là 12,5%. Lực lượng lao động có xu hướng giảm dần tỉ lệ nữ, tăng tỉ trọng nam. Trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn kỹ thuật của lực lượng lao động công nghiệp cao hơn mặt bằng chung của cả nước và hơn cả nhiều địa phương khác trong vùng. Lực lượng lao động công nghiệp của tỉnh phân bố rất không đồng đều theo lãnh thổ, 90% lực lượng lao động tập trung phía Tây Nam, đặc biệt là ở vùng ven Quốc lộ 51 dọc theo sông Dinh, sông Thị Vải đến vịnh Gành Rái. Tỉ lệ tham gia lực lượng lao động công nghiệp trên địa bàn các huyện xa vùng này còn thấp. Lực lượng lao động công nghiệp chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng trong khu vực ngoài nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, giảm trong khu vực nhà nước; tăng tỉ trọng trong nhóm ngành công nghiệp chế biến và giảm trong nhóm ngành công nghiệp khai thác. Vấn đề việc làm, công nghiệp ngoài nhà nước có khả năng tạo được nhiều việc làm mới cho người lao động. Công nghiệp nhà nước rất khó khăn trong vấn đề thu hút lực lượng lao động. Công nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có hiệu quả sử dụng lao động cao nhất. Ở Bà Rịa – Vũng Tàu, hình thức thất nghiệp trong công nghiệp chủ yếu là thất nghiệp tạm thời, thất nghiệp do bỏ việc. Để tăng số lượng, nâng cao chất lượng và sử dụng có hiệu quả lực lượng lao động công nghiệp, tỉnh cần tiến hành đồng bộ các giải pháp. Trong các giải pháp tác động trực tiếp đến chất lượng và số lượng lao động thì giải pháp nhằm nâng cao nguồn lao động có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh trong những năm tới. Đầu tư đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật cho người lao động là nhiệm vụ cấp bách vừa tạo ra nguồn lực đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong tỉnh, vừa góp phần tích cực tham gia thị trường sức lao động ngoài tỉnh làm giảm bớt sức ép lao động lên tài nguyên môi trường trong tỉnh. Cùng với việc ổn định số lượng, nâng cao chất lượng lao động, các giải pháp nhằm phát triển kinh tế xã hội sẽ mở rộng khả năng sử dụng lao động tại chỗ trong đó xây dựng cơ sở hạ tầng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế là các nhiệm vụ trọng tâm. Cơ sở hạ tầng phát triển là điều kiện tiên quyết mở rộng sự giao lưu kinh tế - xã hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển sản xuất công nghiệp trong tỉnh tăng khả năng thu hút sử dụng lao động. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu công nghiệp nói riêng góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống, tích lũy vốn tái sản xuất mở rộng và giải quyết việc làm cho nhân dân. Các giải pháp điều chỉnh thị trường sức lao động sẽ góp phần điều hòa lao động, sử dụng lao động đúng năng lực chuyên môn, nâng cao năng suất lao động, kích thích sản xuất phát triển. Việc thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp sẽ đưa Bà Rịa - Vũng Tàu vào thế ổn định, sử dụng hợp lý lao động của tỉnh. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (1996), Triển vọng kinh tế Việt Nam những năm cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI, Hội thảo khoa học Hà Nội. 2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2000), Chiến lược và quy hoạch đất nước bước vào thế kỷ XXI, Hội thảo khoa học Hà Nội tháng 9. 3. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (1997), Thực trạng lao động việc làm ở Việt Nam năm 1996, NXB Thống kê. 4. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (2000), Thực trạng lao động việc làm ở Việt Nam, NXB Thống kê. 5. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (2001), Số liệu thống kê lao động chất lượng ở Việt Nam 1996 - 2000. 6. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (2001), Tác động của toàn cầu hóa đối với các vấn đề lao động Việt Nam, Thông tin Lao động xã hội số 212, 213. 7. Trần Ngọc Bút (2002), Phát triển kinh tế tư nhân định hướng xã hội chủ nghĩa, Hà Nội. 8. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2001), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2000. 9. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2002), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2001. 10. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2003), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2002. 11. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2004), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2003. 12. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2005), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2004. 13. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2006), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2005. 14. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2007), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2006. 15. Cục Thống kê Bà Rịa – Vũng Tàu (2008), Niên giám Thống kê tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2007. 6. Nguyễn Đình Cử (1998), Giáo trình dân số và phát triển, Hà Nội. 17. Mai Ngọc Cường (chủ biên) (1996), Lịch sử các học thuyết kinh tế, NXB Thống kê, Hà Nội. 18. Nguyển Hữu Dũng và Trần Hữu Thung (1997), Về chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia. 19. Đàm Nguyễn Thùy Dương (2004), Nguồn lao động và sử dụng nguồn lao động ở Thành phố Hồ Chí Minh, Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 20. Z.E. Dzenis (1984), Phương pháp luận và phướng pháp nghiên cứu địa lý kinh tế – xã hội, NXB Giáo dục. 21. Nguyễn Thị Đông (2002), Tám chỉ tiêu đánh giá tình hình kinh tế, Thông tin Khoa học thống kê, số 3. 22. Nguyễn Tĩnh Gia (Chủ biên) (1998), Xu hướng biến động của nền kinh tế nhiều thành phần ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 23. Trần Văn Hà (chủ biên) (2001), Tiếp cận nền kinh tế tri thức thế kỷ XXI, NXB nông nghiệp, Hà Nội. 24. Nguyễn Thị Hằng (2002), Lao động và việc làm – Những bước tiến quan trọng, Tạp chí Lao động và xã hội số 198. 25. Phan Đức Hiếu (2002), Lựa chọn loại hình doanh nghiệp, NXB Thống kê, Hà Nội. 26. Phạm Xuân Hậu – Nguyễn Kim Hồng – Đặng Văn Phan (1995), Địa lý kinh tế – xã hội Việt Nam, tập 1, Trường Đại học Sư phạm TPHCM. 27. Trần Văn Hoan (2003), Tác động của toàn cầu hóa đối với các vấn đề lao động Việt Nam, Tạp chí Lao động và Xã hội số 212. 28. Học viện Chính trị Quốc gia (2002), Giáo trình: Kinh tế phát triển, NXB Chính trị Quốc gia. 29. Mai Thế Hởn (2003), Sự cần thiết phải hoàn thiện cơ chế quản lý tiền lương và thu nhập ở các doanh nghiệp Nhà nước trong giai đoạn hiện nay, Báo Công nghiệp số 5. 30. Phạm Xuân Nam (1994), Quá trình phát triển công nghiệp ở Việt Nam, triển vọng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, NXB Khoa học – Xã hội. 31. Phan Công Nghĩa (2001), Hệ thống chỉ tiêu thống kê kinh tế, Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. 32. Nguyễn Văn Lê (1995), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Trẻ. 33. Võ Đại Lược (1994), Chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam trong quá trình đổi mới, NXB Khoc học – xã hội. 34. Võ Đại Lược (2001), Lao động, việc làm và sự phát triển công nghiệp trong những năm 90, NXB Thế giới. 35. Đặng Văn Phan – Nguyễn Kim Hồng (2002), Tổ chức lãnh thổ, Trường Đại học Sư Phạm TPHCM. 36. Hoàng Đình Phú (2000), Xu thế thế giới trong những thập niên đầu thế kỷ XXI, NXB Khoa học – Kỹ thuật. 37. Nguyễn Văn Phúc (2004), Công nghiệp nông thôn Việt Nam - Thực trạng giải pháp và phát triển, NXB Chính Trị Quốc Gia. 38. Nguyễn Quán (2003), 213 quốc gia và lãnh thổ trên thế giới, NXB thống kê. 39. Nguyễn Duy Quý (2002), Thế giới trong hai thập niên đầu thế kỷ XXI, NXB Chính trị Quốc gia. 40. Sở Công thương tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (2008), Định hướng chuyển đổi lao động nông nghiệp sang lao động công nghiệp gắn với việc phát triển các cụm công nghiệp đến 2010. 41. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (1993), Khoa học về tổ chức phát triển nền kinh tế quốc dân Việt Nam, Hà Nội. 42. Nhà xuất bản Thống kê (1998), Số liệu kinh tế – xã hội các đô thị lớn của Việt Nam và thế giới, Hà Nội. 43. Nguyễn Thanh (2002), Phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, NXB Giáo dục. 44. Phạm Đức Thành – Mai Quốc Chánh (1998), Giáo trình kinh tế lao động, NXB Chính trị Quốc gia. 45. Lê Bá Thảo (1998), Việt Nam lãnh thổ và các vùng địa lý, NXB Thế Giới, Hà Nội. 46. Nguyễn Viết Thịnh – Đỗ Thị Minh Đức (2003), Giáo trình Địa lý kinh tế xã hội Việt Nam, NXB Giáo dục. 47. Phạm Thị Xuân Thọ (2002), Di dân ở Thành phố Hồ Chí Minh và tác động của nó đối với sự phát triển kinh tế xã hội, Luận án Tiến sĩ Địa lý, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 48. Lê Thông – Nguyễn Minh Tuệ (1996), Địa lý dân cư, NXB Giáo dục, Hà Nội. 49. Lê Thông, Nguyễn Minh Tuệ (2000), Tổ chức lãnh thổ công nghiệp Việt Nam, NXB Giáo dục. 50. Lê Thông (Chủ biên) (2000), Địa lý các tỉnh và thành phố Việt Nam, NXB Giáo dục. 51. Lê Thông, Nguyễn Văn Phú, Nguyễn Minh Tuệ (2001), Địa lý kinh tế xã hội Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, NXB Giáo dục 52. Thời báo kinh tế Việt Nam (2003), Kinh tế 2002 53. Thời báo kinh tế Việt Nam (2004), Kinh tế 2003 54. Thời báo kinh tế Việt Nam (2004), Kinh tế 2003 55. Thời báo kinh tế Việt Nam (2005), Kinh tế 2004 56. Nguyễn Minh Tuệ (1995), Một số vấn đề địa lý công nghiệp, Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên địa lý THPT. 57. Tổng cục Thống kê (2008), Niên giám thống kê 2007, NXB Thống kê, Hà Nội. 58. Trường Cao đẳng Lao động – Xã hội (2001), Nguồn nhân lực, NXB Lao động – Xã hội Thống kê, Hà Nội. 59. Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (2006), Báo cáo quy hoạch phát triển công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn đến 2010, có xét đến năm 2020. 60. Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (2006), Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thời kỳ 2006 – 2015 định hướng đến năm 2020. 61. Viện Chiến lược Phát triển (1996), Quan điểm và mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội Việt Nam đến năm 2010, Báo cáo chuyên đề 62. Viện Chiến lược Phát triển (1996), Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế – xã hội của cả nước. Khả năng phát triển và phương án lựa chọn, Báo cáo chuyên đề. 63. Viện Nghiên cứu Quản lý Trung Ương (1994), Các quá trình chuyển đổi từ kinh tế vĩ mô và kinh tế vùng ở Việt Nam, NXB Khoa học – Kỹ thuật Hà Nội. 64 Viện Nghiên cứu Quản lý Trung Ương (2003), Một số vấn đề phát triển thị trường lao động ở Việt Nam, NXB Khoa học – Kỹ thuật Hà Nội. 64 Viện Nghiên cứu Phát triển giáo dục (2002), Từ chiến lược phát triển giáo dục đến chính sách phát triển nguồn nhân lực, NXB Giáo dục Hà Nội. 65 Đức Vượng (2006), “Xây dựng đội ngũ trí thứcViệt Nam giai đoạn 2011-2020”, Đề tài cấp nhà nước Mã số: KX.04.16/06-100 66 International Labour Office (2004), Global Employment Trends, Switzerland 67 www.gso.gov.vn www.saga.vn www.laodong.com.vn