Luận văn Hoạt động kinh doanh xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam thực trạng và giải pháp

r­êng NhËt B¶n còng ®ßi hái quy ®Þnh rÊt kh¾t khe, nghiªm ngÆt vÒ chÊt l­îng, còng nh­ thêi h¹n giao hµng. C¸c th­¬ng gia NhËt B¶n ®Òu kh¼ng ®Þnh r»ng: “Ng­êi tiªu dïng NhËt kh«ng dïng s¶n phÈm cã bÊt kú mét khuyÕt tËt nµo, hµng may mÆc sai quy c¸ch, thñng, kh«ng võa, è phai mµu… ®Òu kh«ng bao giê ®­îc chÊp nhËn”. NhiÒu ng­êi cho r»ng ng­êi NhËt khã tÝnh h¬n ng­êi Mü. Cßn th­¬ng nh©n Ph¸p nhËn xÐt nh­ sau vÒ thÞ tr­êng NhËt: “ng­êi tiªu dïng NhËt kh«ng dïng s¶n phÈm cã bÊt cø khuyÕt tËt nµo, ng­êi Ph¸p cã thÓ chÊp nhËn mét lçi nhá nh­ mËt ®é mòi may kh«ng ®¶m b¶o, víi ®iÒu kiÖn bít tiÒn, cßn ng­êi NhËt th× kh«ng”. C¸c th­¬ng nh©n §µi Loan, Hång K«ng, Hµn Quèc cã nhiÒu n¨m kinh nghiÖm lµm ¨n bu«n b¸n víi ng­êi NhËt B¶n ®Òu cã chung nhËn xÐt: “Tèt nhÊt khi kh¸ch hµng NhËt b¸o cho ta biÕt mét s¬ suÊt hay mét khuyÕt tËt nµo ®ã cña s¶n phÈm th× h·y tr×nh bµy biÖn ph¸p kh¾c phôc, c¶i tiÕn nã. §õng bao giê nãi khuyÕt tËt ®ã kh«ng quan träng, dï chØ x¶y ra mét nçi nhá kh«ng ®¸ng kÓ”. Song nÕu am hiÓu lÞch sö th× ®iÒu ®ã kh«ng cã g× l¹. NhËt B¶n cã c©u “§õng quay l­ng l¹i víi ng­êi NhËt, th× ng­êi NhËt kh«ng bao giê quay l­ng l¹i víi b¹n ”. 3.2.2. Nhu cÇu tiªu thô: Ng­êi NhËt chØ mua nh÷ng c¸i g× thÝch hîp víi m×nh. ChÊt l­îng lµ ®iÒu hä quan t©m trªn hÕt. Hä lu«n kiÓm tra kü l­ìng tr­íc khi mua. Do vËy, muèn xuÊt khÈu sang NhËt B¶n, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i cè g¾ng t×m ra mÆt hµng nµo mµ kh¸ch hµng NhËt thùc sù cã nhu cÇu. Cã nh­ vËy míi t×m ra h­íng s¶n xuÊt vµ ph¶i s¶n xuÊt hµng cã chÊt l­îng cao. Tuy nhiªn, ®èi víi s¶n phÈm dÖt may th× hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp ®Òu ph¶i thay ®æi, ®iÒu chØnh hoÆc n©ng cÊp chÊt l­îng tr­íc khi xuÊt sang NhËt B¶n. C¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý ®Æc ®iÓm nµy ®Ó s¶n phÈm thÝch øng ®­îc víi c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng kh¸c nhau. Nh­ ®· nªu ë trªn, NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng cã nhu cÇu lín vÒ s¶n phÈm dÖt may. N¨m 1995, tiªu thô hµng dÖt may tíi 116,3 tû USD. ThÞ tr­êng nµy cã sù c¹nh tranh rÊt kh¾c nghiÖt, ®Æc biÖt lµ sù c¹nh tranh tõ c¸c nguån hµng nhËp khÈu. Tõ n¨m 1986, NhËt B¶n chuyÓn ®æi chiÕn l­îc, tËp trung s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã hµm l­îng chÊt x¸m cao, gi¶m s¶n xuÊt trong n­íc, t¨ng nhËp khÈu hµng dÖt may. Dù kiÕn trong 5 n¨m tíi sÏ t¨ng nhËp khÈu hµng dÖt may lªn 50 -60%. 3.2.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu: Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña NhËt B¶n th­êng rÊt cao. + N¨m 1995: 23,48 tû USD hµng dÖt; 17,5 tû USD hµng may mÆc. + N¨m 1996: 27,45 tû USD hµng dÖt; 18,95 tû USD hµng may mÆc. Trong c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ngh¹chq, cÇn x¸c ®Þnh NhËt B¶n lµ mét ®¹i bµn quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may n­íc ta. ViÖt Nam xuÊt khÈu sang NhËt B¶n c¸c mÆt hµng dÖt kim, kh¨n b«ng, s¬ mi, quÇn ©u… So víi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña NhËt B¶n, th× l­îng hµng cña ViÖt Nam vÉn cßn ë møc khiªm tèn: kho¶ng 1,7%. Theo sè liÖu n¨m 1996, Trung Quèc vÉn lµ n­íc xuÊt khÈu sang NhËt B¶n lín nhÊt: 1.169.145 triÖu Yªn. Sau ®ã lµ Italia, Hµn Quèc, Hoa Kú. ViÖt Nam ë vÞ trÝ thø 5: 49.408 triÖu Yªn. Trong ®ã, mÆt hµng dÖt mÆc ngoµi cña nam giíi t¨ng 175%, mÆt hµng dÖt kim mÆc trong t¨ng 147% so víi n¨m 1995. Tuy nhiªn, s¶n phÈm ViÖt Nam xuÊt sang NhËt B¶n cßn h¹n chÕ vÒ chñng lo¹i, mÉu m·, chÊt l­îng. Gi¸ c¶ chØ ®¹t møc trung b×nh, ch­a cã mÆt hµng cao cÊp. Nh­ng nÕu ®­îc ®Çu t­, chÊt l­îng cao h¬n, mÉu m· phï hîp, gi¸ c¹nh tranh… ta sÏ cã kh¶ n¨ng th©m nhËp s©u vµ ph¸t triÓn ®­îc thÞ tr­êng to lín nµy. Hy väng khi ®ã, khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ ngµy mét t¨ng. Víi tèc ®é xuÊt khÈu t¨ng tr­ëng nh­ hiÖn nay, triÓn väng gi¸ trÞ hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt ®i cã thÓ ®¹t 1,5 tû USD vµo n¨m 2010. 3.3. ThÞ tr­êng Hoa Kú vµ B¾c Mü: Ngoµi hai thÞ tr­êng lµ EU vµ NhËt B¶n ra, th× kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn thÞ tr­êng khæng lå lµ Hoa Kú vµ B¾c Mü. Trong ®ã, Hoa Kú lµ chñ yÕu, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ nhu cÇu hÊp dÉn ®èi víi hÇu hÕt c¸c n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may. 3.3.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng: HiÖn nay, Khèi mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA) lµ thÞ tr­êng tù do lín nhÊt thÕ giíi. Khèi nµy ®­îc thµnh lËp tõ ngµy 1/1/1994. NAFTA cã 3 n­íc thµnh viªn: Hoa Kú, Canada, Mªhic«. §©y lµ nh÷ng n­íc cã thÕ m¹nh vÒ hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ quan träng. NAFTA cã d©n sè 360 triÖu ng­êi. Tæng s¶n l­îng quèc d©n 6.500 tû USD. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ngh×n tû USD. So s¸nh møc ®é tiªu thô hµng dÖt may so víi khèi thÞ tr­êng EU, khu vùc thÞ tr­êng NAFTA cã sè d©n t­¬ng ®­¬ng, nh­ng møc ®é tiªu thô gÊp 1,5 lÇn (27 kg/ng­êi). Riªng Hoa Kú víi 250 triÖu d©n, cã 75% d©n sè sèng ë thµnh thÞ. Thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ng­êi n¨m 1993 lµ 22.800 USD. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t hµng ngh×n tû USD. Kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 610 tû USD (chiÕm 14% kim ng¹ch nhËp khÈu thÕ giíi). Hoa Kú lµ lµ n¬i tiªu thô hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi. ThÞ tr­êng l¹i ®a d¹ng, phong phó, cã nhiÒu cÊp ®é. §iÒu nµy rÊt phï hîp víi hoµn c¶nh, tr×nh ®é s¶n xuÊt cña ViÖt Nam. HiÖn nay, quan hÖ hai bªn ®· ®­îc b×nh th­êng ho¸. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ hiÖp ®Þnh hµng dÖt may ®­îc ký kÕt. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt may sang thÞ tr­êng nµy. Víi ViÖt Nam, Hoa Kú vÉn ch­a ¸p dông quy chÕ “tèi huÖ quèc” (MFN: Most Favoured Nation Treatment) th­êng xuyªn vµ “­u ®·i thuÕ quan phæ cËp”( GSP: Generalired System of Preferences). MÆt hµng dÖt may tõ ViÖt Nam qua Hoa Kú do ®ã sÏ chÞu møc thuÕ nhËp khÈu tõ 40 - 90%. Trong khi Trung Quèc vµ mét sè n­íc kh¸c ®­îc h­ëng quy chÕ “tèi huÖ quèc” chØ chÞu møc thuÕ 25%. Khi ®ã, dÉn ®Õn ­u thÕ c¹nh tranh kh«ng thuéc vÒ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. V× ch­a cã MFN nªn hµng dÖt may cña ta rÊt khã vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Nh­ng nÕu biÕt khai th¸c lîi thÕ so s¸nh lµ lùc l­îng lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng thÊp th× kh«ng ph¶i lµ ta kh«ng xuÊt ®­îc hµng sang Hoa Kú. H¬n n÷a, s¶n phÈm cña ta gÇn ®©y ®· ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, nhiÒu mÉu hµng ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ vµ chiÕm ®­îc uy tÝn trong mét sè thÞ tr­êng khã tÝnh. 3.3.2. Nhu cÇu tiªu thô: Mét trong nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu lín lµ hµng dÖt may. Hµng nhËp khÈu cã mÉu m· hÕt søc ®a d¹ng phong phó. §Æc biÖt, Hoa Kú cã nh÷ng hîp ®ång rÊt lín, do ®Æc tr­ng nhu cÇu tiªu thô hµng dÖt may ë thÞ tr­êng nµy rÊt cao. N¨m 1995, møc tiªu thô hµng dÖt may cña Hoa Kú tíi 192 tû USD. Trong ®ã, tù s¶n xuÊt ®­îc 157 tû USD, xuÊt khÈu 12 tû USD, nhËp khÈu 46 tû USD. Trung Quèc vÉn lµ nguån cung cÊp lín nhÊt vÒ hµng dÖt may vµo Hoa Kú, tiÕp ®Õn lµ Mªhic«, Cana®a. Tõ n¨m 1955 ®Õn nay, Canada vµ Mªhic« (hai thµnh viªn NAFTA) cã xu h­íng xuÊt m¹nh hµng dÖt may vµo Hoa Kú, do c¸c thµnh viªn NAFTA ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch. §ång thêi, Hoa Kú còng s½n sµng mua hµng dÖt may cña nh÷ng n­íc nµy ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ c­íc phÝ vËn chuyÓn. Tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 7 n¨m 1996, Mªhic« t¨ng 40,55% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt, 40,18% hµng may mÆc; Cana®a t¨ng 20,45% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt. Sau ®©y lµ kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña Hoa Kú trong c¸c n¨m 1989 - 1995: + N¨m 1989: 24,05 tû USD + N¨m 1990: 26,2 tû USD + N¨m 1993: 34 tû USD + N¨m 1994: 40 tû USD + N¨m 1995: 46 tû USD Víi tiÒm n¨ng lín nh­ vËy, Hoa Kú ®­îc coi lµ thÞ tr­êng hÊp dÉn , thu hót nhiÒu quèc gia xuÊt khÈu hµng dÖt may. Ngay c¶ NhËt B¶n vµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp lín ë §«ng Nam ¸ ®Òu tranh thñ chiÕm lÜnh miÕng b¸nh ngon nµy. Hä ®· thu ®­îc nhiÒu nguån lîi lín. §Æc biÖt, Trung Quèc hµng n¨m xuÊt khÈu kho¶ng 5 - 6 tû USD hµng may mÆc vµo Hoa Kú. Theo ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i hiÖn hµnh cña Hoa Kú, hµng dÖt may kh«ng ®­îc ­u ®·i vÒ thuÕ quan. Hoa Kú ¸p dông quota víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Ngay c¶ ViÖt Nam, sau mét n¨m t¨ng nhanh trong kim ng¹ch hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo Hoa Kú th× còng ®· bÞ phÝa Hoa Kú yªu cÇu ký hiÖp ®Þnh dÖt may ®Ó ¸p dông h¹n ng¹ch. Song ®©y vÉn lµ thÞ tr­êng thu hót c¸c doanh nghiÖp. 3.3.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu: §Õn nay, ViÖt nam ®· ®­îc h­ëng MFN, nªn hµng cña ta cã thªm nhiÒu thuËn lîi nhê tû lÖ thuÕ quan ®­îc gi¶m nhÑ ®i rÊt nhiÒu. MÆt kh¸c, víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh­ hiÖn nay cña Nhµ n­íc ta th× viÖc xuÊt khÈu sang Hoa Kú sÏ mang l¹i nguån lîi lín h¬n. NhÊt lµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam còng sÏ m¹nh h¬n. Tr­íc n¨m 1999, ViÖt Nam ®· xuÊt sang Hoa Kú hai mÆt hµng lµ hµng dÖt thoi (g¨ng tay, s¬ mi trÎ em) vµ hµng dÖt kim (s¬ mi trÎ em, s¬ mi nam, n÷, g¨ng dÖt kim, ¸o len…). DÉn chøng: n¨m 1995, Hoa Kú nhËp 2.045.274 t¸ ®«i g¨ng tay, víi gi¸ trÞ 7.685.000 USD. §Õn nay, mÆt hµng g¨ng tay cã sè l­îng ngµy cµng lín, do cã sù chªnh lÖch nhá gi÷a biÓu thuÕ kh«ng MFN lµ 25% víi biÓu thuÕ cã ­u ®·i MFN cña mÆt hµng nµy lµ 24,8%. B¶ng 19: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam n¨m 1994, 1995 §¬n vÞ : 1.000 USD MÆt hµng 1994 1995 Hµng dÖt thoi 2.436 15.092 Hµng dÖt kim 80 1.837 Nguån: www.vnexpres.net Sau n¨m 1999, l­îng hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Hoa Kú t¨ng nhanh chãng c¶ vÒ chñng lo¹i lÉn kim ng¹ch. §Æc biÖt, n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc trªn 930 triÖu USD. + Tuy nhiªn vÒ may xuÊt khÈu, ViÖt Nam ®ang gÆp mét sè khã kh¨n, bÊt lîi nh­: + HÇu hÕt c¸c mÆt hµng ®ang ®­îc s¶n xuÊt ®Òu dïng nguyªn liÖu nhËp khÈu, kÓ c¶ phô liÖu. Do ®ã, chóng ta kh«ng tËn dông ®­îc s¶n phÈm cña ngµnh dÖt trong n­íc. + Theo dù b¸o cña c¸c chuyªn gia nghiªn cøu thÞ tr­êng, trong vßng 3 - 4 n¨m tíi, ViÖt Nam cã thÓ xuÊt 2 tû USD hµng may mÆc vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Nh­ng c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam khã cã thÓ ®¸p øng ngay nhu cÇu cña thÞ tr­êng Hoa Kú vÒ sè l­îng nÕu kh«ng tÝch cùc chuÈn bÞ nguyªn liÖu, vèn, n¨ng lùc s¶n xuÊt, nh©n c«ng... Trong khu«n khæ ®µm ph¸n WTO tõ 1/1/1995, th× trong vßng 10 n¨m n÷a hµng rµo h¹n ng¹ch dÖt may bÞ lo¹i bá vµ thuÕ sÏ gi¶m trung b×nh 9%. C¸c n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may ®ang chuÈn bÞ chiÕn l­îc xuÊt khÈu phi h¹n ng¹ch vµo thÞ tr­êng Hoa Kú vµo n¨m 2005. §Æc biÖt, nh÷ng n­íc cã lîi thÕ nh©n c«ng rÎ. Víi ViÖt Nam, tû lÖ xuÊt khÈu vµo Hoa Kú cßn qu¸ thÊp (0.037% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña Hoa Kú n¨m 1995 vµ 0,7% vµo n¨m 2002). Chóng ta cÇn ®Ò ra chiÕn l­îc quy ho¹ch, ph¸t triÓn chÊt l­îng, tiÕp thÞ. ChÝnh s¸ch ®ã ph¶i t¹o ra ®­îc s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng Hoa Kú. Chóng ta còng ph¶i ®Çu t­ ®ãn tr­íc thêi c¬. NÕu nh­ vËy, nhÊt ®Þnh sÏ ®Æt ch©n v÷ng ch¾c vµo ®­îc thÞ tr­êng nµy. 3.4. ThÞ tr­êng ASEAN: §©y lµ thÞ tr­êng gÇn ViÖt Nam nhÊt vµ còng cã nh÷ng nÐt gièngViÖt Nam. §ã lµ thÞ tr­êng c¸c n­íc ASEAN. ThÞ tr­êng c¸c n­íc ASEAN ®Çy tiÒm n¨ng vµ rÊt dÔ th©m nhËp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. 3.4.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng: Trong vµi thËp kû qua, khu vùc kinh tÕ ASEAN ®­îc coi lµ n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m cña c¸c n­íc ASEAN ®øng vµo hµng ®Çu thÕ giíi. GDP t¨ng trung b×nh tõ 5 – 11%/n¨m. TÊt c¶ c¸c n­íc ASEAN ®Òu cã ngµnh c«ng nghiÖp dÖt chiÕm tû lÖ kh¸ lín trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o. Tû träng ngµnh dÖt cña c¸c n­íc nµy ®Òu chiÕm trung b×nh tõ 13 – 20% trong toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp. DÖt may gi÷ vai trß nßng cèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nguån thu ngo¹i tÖ chÝnh chØ xÕp sau dÇu khÝ, t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, møc sèng ë mét sè n­íc ®ang ®­îc n©ng lªn cïng víi sù c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng m·nh liÖt khiÕn cho tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt mét sè n­íc cã biÓu hiÖn chËm l¹i. Mét lý do n÷a lµ c¸c n­íc nµy thiÕu lao ®éng, thiÕu kü thuËt, c«ng nghÖ, s¶n phÈm ®¬n ®iÖu, nguyªn liÖu phô thuéc vµo nhËp ngo¹i. §Æc biÖt, tõ th¸ng 7 n¨m 1997 ®Õn nay, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· g©y ra ¶nh h­ëng kh«ng Ýt. §Æc ®iÓm chung n÷a cña thÞ tr­êng ASEAN: xuÊt khÈu thµnh phÈm lµ chñ yÕu, chØ nhËp khÈu nguyªn liÖu(®Æc biÖt lµ b«ng), thiÕt bÞ, ho¸ chÊt thuèc nhuém vµ mét sè mÆt hµng chÊt l­îng cao mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt hoÆc kh«ng s¶n xuÊt ®­îc. 3.4.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu: Mét sè n­íc cã nÒn kinh tÕ lín nh­: Singapore, Th¸i Lan, Malaysia, Philippines ®ang h­íng dÇn vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é kü thuËt cao nh­: ®iÖn tö, trang thiÕt bÞ gia ®×nh, chÕ t¹o «t«, xe m¸y,... §iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu lao ®éng trong ngµnh dÖt may. Nh­ng trong t­¬ng lai gÇn, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp trªn vÉn ch­a ®ñ ®Ó thay thÕ vÞ trÝ quan träng cña ngµnh dÖt may. Do ®ã, trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn dÖt may cña c¸c n­íc nµy ®Õn n¨m 2005 vµ 2010 vÉn cã kÕ ho¹ch më réng s¶n xuÊt. Hä chñ tr­¬ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, v× gi¸ lao ®éng vÉn cßn thÊp h¬n so víi mét sè n­íc trong khu vùc nh­ Hµn Quèc, §µi Loan vµ NhËt B¶n. §ång thêi, ChÝnh phñ c¸c n­íc nµy ®ang khuyÕn khÝch më réng ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, sang nh÷ng n­íc cã gi¸ lao ®éng thÊp h¬n. Tõ nay ®Õn n¨m 2003, tr­íc khi hiÖp ®Þnh AFTA cã hiÖu lùc, th× c¸c quèc gia ASEAN sÏ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi møc ®é nhÊt ®Þnh. §©y chÝnh lµ ph©n bè l¹i c¸c ngµnh c«ng nghiÖp theo mét chÝnh thÓ kinh tÕ ASEAN thèng nhÊt trong t­¬ng lai. §Æc biÖt, sau khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña AFTEX (HiÖp héi dÖt may §«ng Nam ¸). AFTEX lµ tæ chøc kh«ng mang tÝnh chÊt thÓ chÕ, nh­ng nh÷ng tháa thuËn cam kÕt gi÷a c¸c ChÝnh phñ qua hiÖp ®Þnh AFTA vµ AFTEX còng sÏ lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t­ trong khèi. Qua nghiªn cøu c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ lùc cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam, chóng ta nhËn thÊy, vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn ®Çu t­ nh­ thÕ nµo. CÇn x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ vµ ®µo t¹o kü n¨ng tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ lao ®éng rÎ lµ ®ñ. C¸c doanh nghiÖp cÇn lùa chän ®èi t¸c, mÆt hµng, thÞ tr­êng, thiÕt bÞ sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña m×nh. Ngoµi ra, nÕu ¸p dông mäi biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy th× thµnh c«ng cña chóng ta ch¾c sÏ kh«ng nhá. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam 1. §¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh xuÊt khÈu trong thêi gian qua: Trong nh÷ng n¨m qua, hµng dÖt may ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao víi møc ®é t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn hµng n¨m. §©y ®ang lµmét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu mòi nhän cña n­íc ta. Nhê cã c¸c lîi thÕ nh­ gi¸ nh©n c«ng rÎ, ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ, ®­îc sù quan t©m hç trî cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, hµng dÖt may ViÖt Nam ®ang th©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi mét c¸ch kh¸ thuËn lîi. MÆc dï s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, mÉu m· phong phó, nh­ng bªn c¹nh ®ã chóng ta vÉn cßn ch­a tho¸t khái c¶nh “hµng néi m¸c ngo¹i”. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy, c¸c doanh nghiÖp ®ang nç lùc x©y dùng mét th­¬ng hiÖu riªng cho m×nh. Nh­ng nh÷ng cè g¾ng Êy míi chØ cã phÇn nµo t¸c dông trong n­íc, cßn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ chóng ta vÉn chØ lµ “ng­êi lµm thuª” cho c¸c doanh nghiÖp n­íc kh¸c. ViÖc ph©n tÝch râ nh÷ng thµnh c«ng, tån t¹i nµy sÏ gióp cho viÖc ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p chÝnh x¸c thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ngµnh nµy. 1.1. Thµnh c«ng: VÒ kinh tÕ: Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· giµnh ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may chiÕm kho¶ng 13% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc vµ ®øng thø hai sau dÇu má, ®øng thø nhÊt trong c¸c lo¹i hµng gia c«ng chÕ biÕn. Víi møc t¨ng tr­ëng ngo¹n môc vµ kh¸ cao so víi c¸c ngµnh kh¸c nªn ®· kÐo theo tèc ®é t¨ng vÒ kim ngh¹ch xuÊt khÈu víi møc t¨ng trung b×nh xÊp xØ 9%/n¨m. N¨m 1998, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng dÖt may vÉn t¨ng, dï bÞ ¶nh h­ëng khñng ho¶ng n¨m 1997. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t h¬n 2,7 tû USD, gÊp gÇn 3,5 lÇn so víi n¨m 1995. Sù t¨ng tr­ëng ®ã ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam. Hµng n¨m, ngµnh dÖt may ®ãng gãp kho¶ng 11% tæng ®Çu ra cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ ®ãng gãp trªn 2% vµo GDP cña c¶ n­íc. I.1.2. VÒ x· héi, Sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may còng t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp. Tæng sè nh©n c«ng lµm viÖc trong ngµnh dÖt may lµ h¬n 1,6 triÖu ng­êi, tÝnh c¶ 700.000 ng­êi lµm viÖc trong ngµnh n«ng nghiÖp trång d©u nu«i t»m vµ trång b«ng cung cÊp nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi ®ay lµ ngµnh cã sè l­îng lao ®éng lín nhÊt trong sè c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. 1.1.3. Thµnh c«ng vÒ c«ng nghÖ: §©y lµ ngµnh lu«n cã ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Tr­íc kia thiÕt bÞ, c«ng nghÖ ®­îc nhËp chñ yÕu tõ Nga vµ c¸c n­íc §«ng ¢u, th× giê ®©y, chóng ta th­êng nhËp tõ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ViÖc nhËp khÈu vµ sö dông c¸c thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®em l¹i nhiÒu thµnh c«ng cho s¶n xuÊt.Lý do cña sù thay ®æi ®ã chÝnh lµ nhê cã sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý. C¸c doanh nghiÖp giê ®©y ®­îc tù do lùa chän c«ng nghÖ phï hîp, ®­îc trùc tiÕp kiÓm tra, ®¸nh gi¸ thiÕt bÞ, tr¸nh ®­îc nguy c¬ ph¶i chÊp nhËn thiÕt bÞ lçi thêi do kÕ ho¹ch tõ trªn giao xuèng. C«ng nghÖ còng ®­îc nhanh chãng ¸p dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých vÒ kinh tÕ. 1.1.4. Thµnh c«ng vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i: Tr¶i qua h¬n 10 tù m×nh v­¬n ra thÞ tr­êng quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may ViÖt Nam giê ®©y ®· cã chç ®øng vµ t¹o ra ®­îc nhiÒu Ên t­îng tèt ®Ñp trªn tr­êng quèc tÕ. Ngµnh dÖt may ®· cã nhiÒu b¹n hµng trªn hÇu kh¾p c¸c ch©u lôc, nhÊt lµ c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn nh­ Hoa Kú, EU, NhËt B¶n... Ngµnh còng ®· nh­ x©y dùng ®­îc lßng tin vµ uy tÝn ®èi víi c¸c ®èi t¸c nµy. 1.2. Tån t¹i: Tuy nhiªn ngoµi nh÷ng thµnh c«ng ®ã dÖt may ViÖt Nam vÉn cßn cã nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. 1.2.1. §ã lµ sù ph¸t triÓn yÕu kÐm cña ngµnh dÖt: Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng qu¸ thÊp, ngµnh dÖt lu«n tôt hËu so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh may. HiÖn nay, nhu cÇu c¸c lo¹i sîi nh©n t¹o phôc vô cho may mÆc t¨ng lµ rÊt lín th× chóng ta míi chØ ®¬n thuÇn cung cÊp c¸c lo¹i s¶n phÈm sîi cã nguån gèc tõ thiªn nhiªn. Chñng lo¹i s¶n phÈm dÖt th­êng ®¬n ®iÖu, chÊt l­îng thÊp, gi¸ thµnh cao, søc c¹nh tranh kÐm kh«ng nh÷ng ë trong n­íc mµ c¶ ë thÞ tr­êng quèc tÕ. Do ®ã, c«ng nghiÖp dÖt kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu may xuÊt khÈu. 1.2.2. VÒ phô liÖu: Kh«ng chØ ph¶i nhËp v¶i sîi, mµ c¸c doanh nghiÖp may ViÖt Nam cßn ph¶i nhËp tõ n­íc ngoµi hÇu hÕt c¸c ngo¹i hÇu hÕt c¸c phô liÖu kh¸c., §iÒu nµy g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp may.ViÖc mua nguyªn phô liÖu nhËp ngo¹i khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp bÞ ®éng, lµm chËm thêi gian giao hµng, hoÆc hµng kh«ng ®ång bé hay kh«ng ®¶m b¶o vÒ quy c¸ch phÈm chÊt. 1.2.3. VÒ ph­¬ng thøc kinh doanh: HiÖn nay, tû lÖ c¸c hîp ®ång may gia c«ng cña c¸c doanh nghiÖp chiÕm tíi gÇn 80%. Do ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu tuy lín nh­ng sè ngo¹i tÖ thùc tÕ thu ®­îc th× l¹i rÊt nhá. C¸c hîp ®ång may gia c«ng th­êng kh«ng æn ®Þnh. C¸c hîp ®ång phô thuéc vµo gi¸ nh©n c«ng trong n­íc, phô thuéc vµo nguyªn liÖu tõ bªn ngoµi. DÉn ®Õn cã thÓ nãi nghÒ may lµ mét nghÒ thêi vô, mçi n¨m chØ s¶n xuÊt kho¶ng chõng 7 - 9 th¸ng khi nhu cÇu t¨ng cao, 2 - 3 th¸ng cßn l¹i th× l¹i th× ho¹t ®éng cÇm chõng. Trong 2 -3 th¸ng ®ã gi¸ gia c«ng th­êng bÞ Ðp xuèng thÊp h¬n møc b×nh qu©n kho¶ng 20%. §Ó duy tr× s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp s½n sµng ký víi bÊt kú gi¸ nµo. §iÒu nµy ®· g©y ra nhiÒu thiÖt h¹i cho ngµnh. 2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong thêi gian tíi: 2.1. ThuËn lîi: Nh÷ng thµnh c«ng kÓ trªn cña ngµnh dÖt may cã ®­îc lµ nhê tËn dông ®­îc nhiÒu thuËn lîi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh. 2.1.1. ThuËn lîi kh¸ch quan: ThuËn lîi lín nhÊt ®ã lµ sù ñng hé, chØ ®¹o vµ gióp ®ì v« cïng to lín cña Nhµ n­íc. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh dÖt may lu«n ®­îc nhµ n­íc hÕt søc t¹o ®iÒu kiÖn. Sù thuËn lîi ®ã gãp phÇn ®­a ngµnh trë thµnh mòi nhän cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nhê ®ã ngµnh tõng b­íc ®­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc cßn ®­îc thÓ hiÖn b»ng viÖc t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng th«ng qua më réng quan hÖ ngo¹i giao vµ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Minh chøng râ rµng nhÊt ®ã lµ quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - Hoa Kú. Nhµ n­íc cßn hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp b»ng c¸ch cho vay dµi h¹n víi l·i suÊt ­u ®·i. Còng nh­ b¶o l·nh cao ®èi víi c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. C¸c doanh nghiÖp cßn ®­îc hç trî th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ nh­: thuÕ suÊt cho hµng xuÊt khÈu b»ng 0%, hoµn thuÕ cho nguyªn liÖu phôc vô may xuÊt khÈu, miÔn kiÓm tra h¶i quan, vv… 2.1.2. ThuËn lîi mang tÝnh chñ quan: Ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn cã nhiÒu lîi thÕ nh­ gi¸ nh©n c«ng thÊp h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c. NÕu ®­îc qu¶n lý tèt th× ®©y sÏ thùc sù lµ thuËn lîi kh«ng nhá, do ®Æc thï cÇn rÊt nhiÒu lao ®éng. NÕu tû lÖ gi¸ trÞ lao ®éng lín nh©n víi gi¸ nh©n c«ng thÊp sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp ®i rÊt nhiÒu vµ t¨ng søc c¹nh tranh. Ngoµi ra, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã mét ®éi ngò nh÷ng ng­êi qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh giái, cã n¨ng lùc vµ nh¹y bÐn víi mäi hoµn c¶nh. 2.1.3. ThuËn lîi vÒ c«ng nghÖ: HÇu hÕt c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc trang bÞ c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®ñ søc t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã cßn cã søc m¹nh n÷a, ®ã lµ th¸ng 10/1999, HiÖp héi dÖt may ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp. HiÖp héi víi 159 doanh nghiÖp thµnh viªn nµy t¹o thªm søc m¹nh ®oµn kÕt cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam. 2.2. Khã kh¨n: Ngoµi nh÷ng thuËn lîi mang tÝnh kh¸ch quan, chñ quan ®ã, kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc mµ ngµnh ph¶i ®èi mÆt trong nh÷ng n¨m tíi: 2.2.1. Khã kh¨n trong n­íc: Nh­ ta ®· biÕt qu¸ tr×nh héi nhËp vµo AFTA cña ViÖt Nam, theo lÞch tr×nh th× n¨m 2006 ViÖt Nam sÏ dì bá thuÕ xuÊt cho hÇu hÕt c¸c hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ ASEAN, trong ®ã cã hµng dÖt may. ChÝnh v× vËy trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ph¶i ®èi ®Çu víi sù c¹nh tranh khèc liÖt cña c¸c doanh nghiÖp trong vïng, mµ hä h¬n h¼n chóng ta vÒ kinh nghiÖm còng nh­ quy m«. Tuy rÊt n¨ng ®éng nh­ng c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn bÞ h¹n chÕ vÒ c¬ chÕ, sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. Do vËy, ngay trong néi bé ngµnh nÕu kh«ng cã nh÷ng ®èi s¸ch, chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÝch hîp th× ngµnh dÔ cã nguy c¬ bÞ mÊt “hËu ph­¬ng” cña m×nh lµ thÞ tr­êng néi ®Þa. 2.2.2. Khã kh¨n kh¸ch quan: Th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi ngµnh dÖt may n­íc ta hiÖn nay lµ qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Mét khã kh¨n n÷a còng ®Õn tõ qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ã lµ viÖc ViÖt Nam ch­a trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Theo tho¶n thuËn cña WTO n¨m 2005, mäi hµng rµo vÒ h¹n ng¹nh hµng dÖt may sÏ ®­îc dì bá cho tÊt c¶ c¸c n­íc lµ thµnh viªn. Khi ®ã, ViÖt Nam cã nguy c¬ bÞ mÊt thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng EU vµ Hoa Kú. §ång thêi, ViÖt Nam thuéc danh s¸ch c¸c n­íc trong diÖn chÞu h¹n ng¹ch. Ng­îc l¹i, trong khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c cña ViÖt Nam nh­ Th¸i Lan, Trung Quèc … ®· lµ thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i lín nhÊt thÕ giíi nµy. 3. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam: Nh­ ®· nªu ë trªn, trong qu¸ tr×nh héi nhËp, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc to lín, v× vËy ®Ó cã thÓ gi÷ ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao nh­ hiÖn nay cÇn cã sù hç trî cña chÝnh phñ cho ngµnh v¹ch ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn, chiÕn l­îc t¨ng tèc. C¸c môc tiªu ph¸t triÓn chñ yÕu trong ngµnh ®· ®­îc ®­a ra trong b¸o c¸o cña ViÖt Nam t¹i héi nghÞ dÖt may Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. Theo c¸c môc tiªu ph¸t triÓn chiÕn l­îc nµy cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam tíi n¨m 2010 th×: - C«ng suÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam: + N¨m 2005 phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 30.000 tÊn sîi b«ng, 60.000 tÊn sîi polyester, 150.000 tÊn v¶i c¸c lo¹i, 800 triÖu mÐt vu«ng v¶i dÖt thoi, 300 triÖu s¶n phÈm dÖt kim vµ 780 triÖu s¶n phÈm may s½n c¸c lo¹i. + N¨m 2010 phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 80.000 tÊn sîi b«ng, 120.000 tÊn sîi polyester, 300.000 tÊn v¶i c¸c lo¹i, 1.400 triÖu mÐt vu«ng v¶i dÖt thoi, 500 triÖu s¶n phÈm dÖt kim vµ 1.500 triÖu s¶n phÈm may s½n c¸c lo¹i. - Doanh thu tõ xuÊt khÈu: N¨m 2005 phÊn ®Êu ®¹t: 4 – 5 tû USD; N¨m 2010 phÊn ®Êu ®¹t: 8 – 9 USD. - Sè l­îng lao ®éng phÊn ®Êu: N¨m 2005: 2,5 ®Õn 3 triÖu ng­êi; N¨m 2010: 4 ®Õn 4,5 triÖu ng­êi. - Tû lÖ nguyªn liÖu vµ phô liÖu néi ®Þa: N¨m 2005 ®¹t trªn: 50%; N¨m 2010 ®¹t trªn: 75%. - Tæng ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ngµnh dÖt may: Giai ®o¹n 2000 ®Õn 2005 lµ 35.000 tû VND; Giai ®o¹n 2006 ®Õn 2010 lµ 30.000 tû VND. Ngoµi ra, ngµnh còng ®­a ra môc tiªu ph¸t triÓn cña nguyªn liÖu b«ng ®Õn n¨m 2010: B¶ng 20: Dù kiÕn s¶n l­îng b«ng cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 Môc tiªu Thùc hiÖn n¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2010 DiÖn tÝch trång b«ng c«ng nghiÖp (ha) 22600 60000 150000 N¨ng suÊt h¹t b«ng (kg/ha) 900 1400 1800 S¶n l­îng h¹t (tÊn) 20300 84000 270000 N¨ng suÊt b«ng (tÊn) 6800 30000 95000 Nhu cÇu b«ng cña ngµnh (tÊn) 60000 97000 13000 Nguån: VINATEX. §ång thêi, cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ vµo hai nhµ m¸y sîi polyeste víi tæng c«ng suÊt 30.000 tÊn sîi mçi n¨m nh»m tho¶ m·n 65% nhu cÇu s¶n xuÊt hµng dÖt may ë trong n­íc. Trong 5 n¨m 2000 - 2005 nhµ m¸y thø nhÊt sÏ ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng. N¨m 2006 – 2010 nhµ m¸y thø hai sÏ ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt. VÒ ®Çu t­ cho m¸y mãc, trong giai ®o¹n 2000 ®Õn 2005 sÏ x©y dùng míi hai nhµ m¸y s¶n xuÊt thiÕt bÞ nh»m cung cÊp c¸c trang thiÕt bÞ, m¸y mãc dù phßng cho toµn ngµnh. 4. Gi¶i ph¸p: 4.1. Gi¶i ph¸p vÜ m«: VÊn ®Ò cÊp thiÕt nhÊt lóc nµy lµ nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch quy ho¹ch tæng thÓ c¸c vïng nguyªn liÖu ®Ó cã thÓ hç trî ®Çu vµo cho c¸c nhµ m¸y dÖt. Nhµ n­íc cÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ngµnh dÖt ph¸t triÓn kÞp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh may, cung øng nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tr¸nh phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vÒ nguyªn vËt liÖu. 4.1.1. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­: Tõ khi Bé LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ù¬c ban hµnh, ®· cã rÊt nhiÒu dù ¸n víi hµng chôc tû USD ®­îc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam.Trong ®ã còng cã nhiÒu dù ¸n cho ngµnh dÖt may. Trong vßng 10 n¨m tíi, ®Ó cã ®­îc 2,5 – 3 tû USD vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, Nhµ n­íc cÇn bæ sung, ®iÒu chØnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. Nhµ n­íc còng cÇn c¶i c¸ch hµnh chÝnh nh»m ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. §­a ra c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo nghµnh dÖt. §èi víi riªng ngµnh dÖt, cÇn cã kÕ ho¹ch giíi thiÖu ®Çy ®ñ c¸c dù ¸n ­u tiªn ®Çu t­, quy ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp dÖt may tËp trung, phèi hîp víi c¸c ®Þa ph­¬ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thÝch hîp. KhuyÕn khÝch vµ vËn ®éng ®Çu t­ thu hót vèn trong vµ ngoµi n­íc, t¹o ra nh÷ng nhµ m¸y co quy m« s¶n xuÊt lín. 4.1.2. ChÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ xuÊt khÈu: Trong bèi c¶nh cña sù toµn cÇu ho¸, Nhµ n­íc cã c¸c chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi hç trî c¸c doanh nghiÖp ®ñ søc c¹nh tranh xuÊt khÈu víi c¸c n­íc. TiÕp tôc ¸p dông thuÕ suÊt nhËp khÈu 0% dµnh cho hµng dÖt ®Ó thóc ®Èy ngµnh dÖt ph¸t triÓn. §Ò nghÞ Nhµ n­íc cho miÔn thuÕ nhËp nguyªn liÖu s¶n xuÊt c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm (mÆt hµng dÖt, c¸c phô liÖu may…). DÇn dÇn tõng b­íc thay thÕ nhËp khÈu ®Ó lµm hµng phôc vô xuÊt khÈu. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam cã thÓ b¸n ngang hoÆc thÊp h¬n gi¸ nhËp s¶n phÈm cïng chñng lo¹i vµ còng t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh may xuÊt khÈu hµng theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp. 4.1.3. ChÝnh s¸ch vÒ vèn: Nhµ n­íc cÇn x©y dùng, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch cho vay vµ b¶o l·nh vèn vay hîp lý. Gióp ®ì ngµnh dÖt ®­îc vay dµi h¹n trªn 10 n¨m víi ngµnh dÖt, trªn 5 n¨m víi ngµnh may vèn tÝn dông cña ChÝnh phñ, vèn ODA víi l·i suÊt ­u ®·i (kho¶ng 5%). §Ò nghÞ Nhµ n­íc miÔn c¸c lo¹i thuÕ doanh thu, lîi tøc cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho ngµnh dÖt may trong thêi kú ch­a hoµng tr¶ nî xong. Thµnh lËp thªm c¸c c«ng ty cæ phÇn, b¸n cæ phÇn, liªn doanh, liªn kÕt. TiÕn hµnh cæ phÈn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nh»m n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may. 4.1.4. ChÝnh s¸ch tiªu thô néi ®Þa: ThiÕt lËp hµng rµo thuÕ quan, phi thuÕ quan nh»m h¹n chÕ hµng may mÆc nhËp khÈu, chèng t×nh tr¹ng trèn thuÕ, lËu thuÕ trµn lan nh­ hiÖn nay. B¶o vÖ hµng dÖt may trong n­íc ®Ó ngµnh dÖt may cã ®ñ søc ph¸t triÓn. Do tõ n¨m 1991 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña ViÖt Nam th­êng tõ 6% ®Õn 9,5%, cho thÊy ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, søc mua t¨ng m¹nh, nªn ngµnh dÖt may còng cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng néi ®Þa, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cho ngêi tiªu dïng trong n­íc cã chÊt l­îng, mÉu m· t­¬ng xøng, phï hîp thÞ hiÕu, tËp qu¸n vµ gi¸ c¶… víi tõng vïng, ®¸p øng nhu cÇu tõ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa… 4.2. Gi¶i ph¸p vi m«: §èi víi riªng ngµnh dÖt may cÇn cã chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt khÈu tæng thÓ. Chñ tr­¬ng: “më réng vµ ph¸t triÓn c¸c khu vùc thÞ tr­êng hiÖn t¹i, th©m nhËp vµo c¸c khu vùc thÞ tr­êng míi b»ng chÊt l­îng s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh kÕt hîp víi c¸c ho¹t ®éng Marketing”, b»ng ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, giíi thiÖu s¶n phÈm, tham dù triÓn l·m, héi trî… 4.2.1. Gi¶i ph¸p cho ho¹t ®éng Marketing: - ThÞ tr­êng träng ®iÓm trong thêi gian tõ nay ®Õn n¨m 2010, cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®­îc x¸c ®Þnh vÉn sÏ lµ: §«ng ¢u, EU, NhËt B¶n, Hoa Kú vµ ASEAN. - C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ hµng may mÆc, hµng dÖt kim, sîi, v¶i, kh¨n b«ng vµ ¸o len. - Yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶, mÉu m· vµ sù kh¸c biÖt s¶n phÈm: nhu cÇu vÒ s¶n phÈm dÖt may trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng m¹nh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. §Ó th©m nhËp vµo c¸c khu vùc thÞ tr­êng míi ®ßi hái c¸c s¶n phÈm ph¶i ®¶m b¶o, ®¸p øng c¸c tiªu chÝ, chØ tiªu chÊt l­îng ®Ò ra theo tiªu chuÈn quèc tÕ. - M«i tr­êng trong n­íc ®èi víi kinh doanh xuÊt khÈu: nh×n chung, cã nhiÒu thuËn lîi c¶ vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ cña n­íc ta hiÖn nay kÕt hîp víi nh÷ng thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ngo¹i giao ®· vµ ®ang më ra nh÷ng vËn héi míi cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu. §ã lµ c¬ héi ®Ó th©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng t¹i c¸c n­íc ASEAN, Hoa Kú, EU… - Mét phÇn kh¸ quan träng khi nghiªn cøu thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh«ng thÓ bá qua ®ã lµ ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt chÊp nhËn sù c¹nh tranh gay g¾t ngay t¹i c¸c n­íc nhËp khÈu, mµ cßn ph¶i ®èi ®Çu víi rÊt nhiÒu doanh nghiÖp lín thuéc c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. §Ó gi÷ ®­îc mét vÞ trÝ nµo ®ã trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, ®ßi hái c¸c c«ng ty ph¶i n¾m râ vÒ ®èi thñ cña m×nh. Chóng ta ph¶i chÞu søc Ðp nÆng nÒ vÒ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt nhanh cña c¸c n­íc l¸ng giÒng, còng nh­ c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña hä. §Æc biÖt, nghµnh dÖt may khu vùc ASEAN chiÕm tíi 70% s¶n l­îng trªn toµn thÕ giíi vµ hiÖn nay nghµnh nµy vÉn ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn n¨ng ®éng. Trªn c¬ së nÒn mãng cña nghµnh dÖt may truyÒn thèng trong khu vùc, th× sù t¨ng c­êng c¸c mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th«ng qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i sÏ khiÕn cho ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ s«i ®éng vµ gãp phÇn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ vïng §«ng Nam ¸. Tãm l¹i, ngay trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn Marketing, thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh t¹i c¸c thÞ tr­êng quan träng nh­ Hoa Kú, NhËt B¶n vµ mét sè n­íc thuéc khèi EU. C¸c v¨n phßng nµy cÇn lùa chän ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, hiÓu biÕt, ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô vÒ ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh, vÒ thÞ tr­êng vµ viÖc giíi thiÖu s¶n phÈm. 4.2.2. C¶i tiÕn ph­¬ng thøcx©m nhËp thÞ tr­êng, ph©n phèi s¶n phÈm: - Tõ tr­íc tíi nay, nÕu theo “ph­¬ng thøc tam gi¸c” mµ ba ®Ønh cña tam gi¸c gåm: “nhµ s¶n xuÊt - kh¸ch hµng - ng­êi tiªu dïng" th× c¸c doanh nghiÖp cña ta phÇn lín ®Òu chÊp nhËn lµ nhµ s¶n xuÊt, cßn kh¸ch hµng cña hä (ng­êi n­íc ngoµi) míi lµ ng­êi khai th¸c thÞ tr­êng. Ng­êi tiªu dïng ë c¸c thÞ tr­êng trªn thÕ giíi biÕt hä víi t­ c¸ch lµ nhµ cung cÊp chø kh«ng quan t©m ®Õn nhµ s¶n xuÊt. Do ®ã, thÞ tr­êng lµ cña kh¸ch hµng, chø chóng ta kh«ng hÒ cã. §iÒu nµy g©y c¶n trë rÊt lín nÕu c¸c doanh nghiÖp tiÕn tíi b¸n hµng theo ph­¬ng thøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp. Gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt ®ång bé c¶ ba yÕu tè: “nguyªn liÖu – thiÕt kÕ mÉu – thÞ tr­êng" lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch trong qu¸ tr×nh më réng, t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu trong t­¬ng lai. - ChÝnh s¸ch ph©n phèi s¶n phÈm: vÉn cßn lµ bµi to¸n hãc bóa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. V¨n phßng ®¹i diÖn ®Æt t¹i n­íc ngoµi sÏ ph¶i ho¹t ®éng tÝch cùc ®Ó kh«ng chØ nhËn ®­îc c¸c hîp ®ång gia c«ng cho doanh nghiÖp mµ cßn ®Ó cho c¸c s¶n phÈm “Made in Vietnam” ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng c¸c n­íc trªn thÕ giíi víi chÊt l­îng, mÉu m· ®¹t tiªu chuÈn, chÊt l­îng quèc tÕ. 4.2.3. N¾m b¾t nhu cÇu, xu thÕ thÞ tr­êng ®Ó cã ph­¬ng ¸n phï hîp: - Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ c¬ së quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Þnh h­íng ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Trong thêi buæi kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, chóng ta kh«ng thÓ ¸p ®Æt mét nhu cÇu, råi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, mµ cÇn ph¶i n¾m b¾t ®­îc diÔn biÕn thÞ tr­êng, yªu cÇu, së thÝch hiÖn t¹i cña kh¸ch hµng vµ xu thÕ ­u thÝch cña hä ®Ó ph¸t triÓn, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ®ã. Víi sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch më cöa, mÆt hµng dÖt may ViÖt Nam cµng cã ®iÒu kiÖn ®Õn víi nhiÒu b¹n hµng trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, trong thêi gian tíi, khi kh«ng cßn chÕ ®é h¹n ng¹ch c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù m×nh v­¬n lªn c¹nh tranh víi c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, th× viÖc ®Þnh h­íng ®óng nhu cÇu thÞ tr­êng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. - Nghiªn cøu nhu cÇu sö dông v¶i vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. ë Ch©u ¢u: v¶i dµnh cho may mÆc chiÕm 48%, v¶i kü thuËt 21%, c«ng dông gia ®×nh 18%, th¶m 13%. V¶i kü thuËt chiÕm tû träng b»ng 1/5 nguyªn liÖu dÖt c¸c lo¹i vµ cã xu h­íng t¨ng lªn nhanh chãng. ë NhËt B¶n: v¶i cho may mÆc chiÕm 30%, v¶i kü thuËt 39%, c«ng dông gia ®×nh 31%. N¨m 1993, Trung Quèc ®· tiªu thô trªn 800.000 tÊn x¬ dÖt, n¨m 2000 sö dông h¬n 1,8 triÖu tÊn x¬ dÖt ®Ó s¶n xuÊt v¶i kü thuËt phôc vô môc ®Ých kinh tÕ. ë ViÖt Nam trong c¸c nghµnh thuû lîi, N«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i ®· sö dông kh¸ nhiÒu v¶i kü thuËt vµ mét sè lo¹i s¬ sîi dÖt ®Æc biÖt ®Ó s¶n xuÊt v¶i composite. Qua ®ã, ta thÊy r»ng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña c¸c n­íc vÒ s¶n phÈm dÖt, ®Æc biÖt lµ v¶i kü thuËt, mét s¶n phÈm ®ßi hái c«ng nghÖ cao vµ lu«n lu«n c¶i tiÕn, ®æi míi. Ngoµi ra, mÆt hµng v¶i dÖt kim, do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt, phï hîp víi nhu cÇu vÖ sinh trong may mÆc, nªn s¶n phÈm nµy rÊt cã c¬ héi ph¸t triÓn. S¶n phÈm tõ v¶i dÖt kim th­êng phong phó: ¸o polo, t - shirt, quÇn ¸o lãt nam, n÷, trÎ em, quÇn ¸o thÓ thao… Ch¾c ch¾n r»ng, trong nhiÒu thËp kû tíi ®©y, ch­a thÓ cã s¶n phÈm nµo thay thÕ ®­îc v¶i dÖt kim cho nhu cÇu may mÆc trªn thÕ giíi. Khi khoa häc c«ng nghÖ ®· ph¸t triÓn ®¹t ®Õn tr×nh ®é cao, mäi thø d­êng nh­ ®­îc t¹o ra bëi bµn tay con ng­êi mét c¸ch dÔ dµng, th× loµi ng­êi l¹i cã xu h­íng quay vÒ víi s¶n phÈm tù nhiªn. §èi víi c¸c lo¹i v¶i may mÆc, chÊt liÖu t¬ t»m, sîi b«ng ngµy cµng ®­îc ­a chuéng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c nguån nguyªn liÖu tõ thiªn nhiªn nÕu ®­îc kÕt hîp víi quy tr×nh c«ng nghÖ cao ®Ó t¹o ra c¸c lo¹i v¶i ®Ñp vÒ mµu s¾c, ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng hiÖn t¹i nh­ kh«ng nhµu, bãng mÞn, mÒm m¹i, kh«ng bÞ sæ l«ng… sÏ dÔ ®­îcng­êi tiªu dïng chÊp nhËn dï cã gi¸ thµnh cao. Nh×n chung trªn thÕ giíi hiÖn nay, c¸c xu h­íng thêi trang thay ®æi liªn tôc vµ nhanh chãng. Nh­ng thêi trang ngµy cµng trë nªn thùc dông vµ ®¬n gi¶n h¬n. ë Ch©u ¢u, nh÷ng ng­êi thùc dông vµ kh«ng theo mèt chiÕm ®a sè (70 - 75%). Hoa Kú lµ n­íc nhËp khÈu hµng may mÆc lín nhÊt thÕ giíi vµ ®øng thø 3 vÒ nhËp khÈu hµng dÖt, nh­ng ng­êi d©n n­íc nµy ¨n mÆc rÊt ®¬n gi¶n, c¸c s¶n phÈm ®­îc ­a chuéng lµ ¸o puul, quÇn jean. C¸c nhµ thiÕt kÕ cÇn nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ l¨ng-xª nh÷ng mÉu mèt ®¬n gi¶n, thanh lÞch vµ mang nÐt ¸ ®«ng ®Ó chinh phôc ng­êi tiªu dïng trªn thÕ giíi. 4.2.4. C¶i tiÕn vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n kh¸c mµ ai còng biÕt nh­ng ®Ó thùc hiÖn l¹i v« cïng phøc t¹p, ®ã lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chóng ta cã lîi thÕ vÒ nguån lao ®éng rÎ, song l¹i cã kh¸ nhiÒu nh­îc ®iÓm lµm cho tÝnh c¹nh tranh cña hµng may mÆc cßn yÕu kÐm trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Cã thÓ liÖt kª nh÷ng nh­îc ®iÓm nµy ®Ó t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc: ch­a thiÕt lËp ®­îc hÖ thèng s¶n xuÊt ph©n ®o¹n, thiÕu mÉu s¶n xuÊt, c¾t phiÕu chÝnh x¸c, nhiÒu c«ng ®o¹n thõa, tèc ®é may thÊp, qu¶n lý lao ®éng ch­a chÆt chÏ… NÕu kh¾c phôc ®­îc c¸c ®iÓm yÕu trªn céng víi sù kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè nguyªn vËt liÖu, kü thuËt, c«ng nghÖ…, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng s¶n phÈm víi gi¸ thµnh h¹, søc c¹nh tranh sÏ t¨ng. 4.2.5. LÊy thÞ tr­êng trong n­íc lµm c¬ së ph¸t triÓn ra n­íc ngoµi: SÏ rÊt thiÕu sãt nÕu kh«ng nghiªn cøu ®Õn biÕn ®éng cña thÞ tr­êng néi ®Þa. DÖt may ViÖt Nam sÏ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n khi ph¶i c¹nh tranh víi nhiÒu “®èi thñ” ngay c¶ trong n­íc khi ®· trë thµnh thµnh viªn AFTA. ThÞ tr­êng néi ®Þa kh«ng chØ dµnh riªng cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, sÏ bÞ ¸p ®¶o trong khi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cña ta nãi chung cßn l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Vµo n¨m 2010, víi sè d©n kho¶ng 90 triÖu vµo n¨m 2010, thÞ tr­êng trong n­íc sÏ cã tiÒm n¨ng tiªu thô rÊt lín v× khi ®ã ®êi sèng ®­îc n©ng cao,. ThÞ tr­êng néi ®¹i nµy lµ mét m«i tr­êng thuËn lîi cho ngµnh dÖt may ph¸t triÓn. Theo ­íc tÝnh s¬ bé, nÕu GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë ViÖt Nam vµo n¨m 2005 ®¹t 600 – 800 USD th× møuc tiªu dïng hµng ho¸ tÝnh theo ®Çu ng­êi sÏ lµ 250 –300 USD vµ 900 – 1200 USD vµo n¨m 2010 th× sÏ lµ 400 – 450 USD. Møc tiªu dïng cho may mÆc hiÖn trung b×nh chiÕm kho¶ng 6 - 8% tæng thu nhËp… Cã thÓ nãi, thÞ tr­êng ViÖt Nam ®ang ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng hÊp dÉn cña vïng §«ng Nam ¸. Do ®ã, cÇn nghiªn cøu thÞ hiÕu, møc tiªu dïng… ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt cho phï hîp, ®­a nhanh c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. H×nh thµnh vµ tæ chøc c¸c m¹ng l­íi tiªu thô t¹i c¸c tØnh, thµnh phè tíi vïng n«ng th«n… Bè trÝ c¸c h×nh thøc siªu thÞ, cöa hµng, ®¹i lý… cho phï hîp víi tõng vïng, tõng ®èi t­îng. 4.2.6. TÝch cùc, chñ ®éng t×m nguån vèn ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt: T×m gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ mét vÊn ®Ò lín vµ cÊp thiÕt, cã tÝnh quyÕt ®Þnh. Do nguån ng©n s¸ch nhµ n­íc cßn h¹n hÑp, ph¶i ­u tiªn cho c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc nªn Tæng c«ng ty DÖt may ViÖt Nam cÇn tËp trung vèn ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp. §i ®«i víi ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh may, tõ nay ®Õn n¨m 2005 cÇn chó träng h¬n n÷a ®Çu t­ ph¸t triÓn nghµnh dÖt. §¶m b¶o ®Õn n¨m 2010 lµ ph¶i t¹o ra sù c©n b»ng gi÷a hai nghµnh dÖt vµ may, s¶n phÈm dÖt ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cho s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu cña ngµnh may. Do vËy, kÕ ho¹ch cña ngµnh lµ: - Tù ®Çu t­ (kho¶ng 850 triÖu USD) b¨ng nguån vèn tù tÝch luü, khÊu hao c¬ b¶n, b¸n cæ phiÕu cho d©n, cho ViÖt KiÒu, vay vèn tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc, kÓ c¶ tranh thñ c¸c nguån vèn viÖn trî ODA víi l·i suÊt ­u ®·i. ­u tiªn cho c¸c c«ng tr×nh dÖt víi thêi h¹n vay vèn dµi h¬n tõ 8 - 15 n¨m, cho c¸c c«ng tr×nh may víi thêi h¹n tõ 5 - 7 n¨m. Tõng dù ¸n cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn ch¾c ch¾n. Cã sù kh¸c nhau nh­ vËy lµ do ®Çu t­ mua m¸y mãc, c«ng nghÖ ngµnh dÖt ®¾t h¬n rÊt nhiÒu so víi ngµnh may. Th«ng th­êng, gi¸ trÞ cña mét doanh nghiÖp dÖt vµo kho¶ng 100 – 200 tû VND, gÊp 10 ®Õn 20 lÇn so víi gi¸ trÞ doanh nghiÖp may. - §èi víi c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp gåm c¸c tr­êng ®µo t¹o, viÖn nghiªn cøu, trung t©m thêi trang xin ®­îc sö dông c¸c nguån vèn viÖn trî, ph¸t triÓn khoa häc… Gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng yÕu kÐm cña c¸c c¬ së vËt chÊt trªn. - C¸c nhµ m¸y nhuém ®­îc x©y dùng tõ l©u, ch­a cã hÖ thèng sö lý n­íc th¶i lµm « nhiÔm m«i tr­êng, còng cÇn ®­îc sö dông nguån tµi trî cña ChÝnh phñ hoÆc c¸c nguån vèn kh¸c ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng. - §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ®Ó lÊy vèn tiÕp tôc ®Çu t­. Huy ®éng c¸c nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt. Thu hót vèn trong c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, kÓ c¶ trong nh©n d©n b»ng tr¸i phiÕu c«ng tr×nh. - TriÓn khai c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®Ó gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n, tù chÞu tr¸ch nhiÖm c«ng khai quyÕt to¸n quy ®Þnh vÒ b¸o c¸o víi mét hÖ thèng sè liÖu chÝnh x¸c, thùc tÕ vµ thèng nhÊt. 4.2.7. Qu¶n lý, nghiªn cøu ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt: - Quan träng nhÊt lµ ngµnh dÖt: thùc tr¹ng hiÖn nay vÒ kü thuËt c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp dÖt ë trong t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ l¹c hËu, thêi gian sö dông qu¸ l©u, thiÕt bÞ c«ngnghÖ qua c¶ thêi kú khÊu hao, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh chËm ®­îc ®æi míi hoÆc kh«ng ®ång bé. §iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n phÈm thiÕu søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, qu¸ tr×nh ®a d¹ng hãa s¶n phÈm gÆp nhiÒu khã kh¨n, chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao, chi phÝ s¶n xuÊt cao. CÇn tÝch cùc nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p thay thÕ dÇn dÇn c¸c thiÕt bÞ cò cho phï hîp víi nhu cÇu hiÖn ®¹i ho¸, t¨ng n¨ng suÊt vµ tiÕt kiÖm. - Chóng ta cÇn am hiÓu râ vÒ ph­¬ng ph¸p ¸p dông khoa häc nguyªn liÖu, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ tiªn tiÕn mµ thÕ giíi ®· cã nh­: tËn dông phÕ liÖu trong lÜnh vùc v¶i dÖt, tËn dông phÕ liÖu t¬, kÐo sîi Spullsilk, ®Èy m¹nh c«ng suÊt kÐo sîi OE cho c¸c mÆt hµng dÖt thoi, dÖt kim thÝch hîp. Tõ ®ã, n©ng tû träng mÆt hµng sö dông nguyªn liÖu míi nh­ v¶i kü thuËt, v¶i sö dông trong néi thÊt, v¶i kh«ng dÖt vµ microfiber cho v¶i jacket, tissu gi¶ len, v¶i gi¶ da, t¬ t»m, sîi lycra, spandex… X©y dùng c«ng nghÖ xö lý cao cÊp b»ng c¬ häc, hãa häc. §Ó cã mÆt hµng may cao cÊp nh­ veston, complet, s¬ mi cao cÊp…, ngµnh dÖt cÇn cã ®Þnh h­íng sö dông nguån nguyªn liÖu b«ng. V× ®©y lµ lo¹i nguyªn liÖu cã sè l­îng giíi h¹n. Chó träng n©ng cao tû lÖ sö dông sîi t¬ tæng hîp tõ nguån nguyªn liÖu trªn thÕ giíi hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. - Do cßn nhiÒu bì ngì vÒ thiÕt kÕ, t¹o mÉu mèt, yªu cÇu thÞ hiÕu… nªn cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho c¸c c¬ së t¹o mèt. N©ng cao nghiÖp vô thiÕt kÕ, sö dông c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng. Trªn thùc tÕ, hiÖn nay, ®· cã mét vµi c«ng ty nh­ May 10, May 4, May ViÖt TiÕn ®· ®­a CAD – CAM vµo sö dông cho c«ng nghiÖp may mÆc. CAD – CAM lµ ch÷ viÕt t¾t cña computer added design - computer added manufacturing (m¸y tÝnh trî gióp thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt). C«ng nghÖ ®ã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nhiÒu chøc n¨ng nh­ vÏ ph¸c th¶o, m« t¶ chÊt liÖu v¶i, t¹o ra b¶ng vÏ kü thuËt ®Çy ®ñ, thiÕt kÕ th¼ng lªn ng­êi thËt, tr­ng bµy hµng… C¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nµy b­íc ®Çu ®· vµ sÏ trî gióp rÊt ®¾c lùc cho viÖc thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt cña ngµnh. - VÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Ó hoµn thµnh môc tiªu s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã chÊt l­îng, mÉu m· phong phó, ®Ñp, hîp thêi trang, gi¸ thµnh h¹, th× cÇn t¨ng dÇn v¶i dÖt cung cÊp cho ngµnh may víi môc tiªu ®¹t 70% vµo n¨m 2010. C¸c doanh nghiÖp dÖt may ph¶i cã h­íng ®i vµo thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ISO9000 – giÊy th«ng hµnh ®Ó héi nhËp vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn, cÇn cã ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng tÝch cùu cña c¬ quan cÊp trªn vµ sù th«ng suèt cña mäi thµnh viªn trong doanh nghiÖp. Nã ®ßi hái c«ng søc, trÝ tuÖ, thêi gian ®Çu t­ ®æi míi m¹nh mÏ vµ quan t©m cña l·nh ®¹o tõng doanh nghiÖp míi cã thÓ ®¹t ®­îc thµnh c«ng. - M«i tr­êng trong c«ng nghiÖp nhuém ph¶i ®­îc quan t©m, kh«ng nªn dïng c¸c hãa chÊt cã t¸c nh©n ®éc h¹i. X©y dùng c¸c hÖ thèng xö lý n­íc th¶i, tiÕng ån, bôi, khãi… tõng b­íc ®­îc hoµn thµnh trong kho¶ng tõ nay ®Õn 2005. 4.2.8. C¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm: T¹i c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ta ph¶i chôi søc Ðp c¹nh tranh, nªn c¸c s¶n phÈm muèn ®øng v÷ng ®ßi hái ph¶i cã chÊt l­îng cao, gi¸ rÎ, mÉu m· ®a d¹ng phong phó vµ hîp thêi trang. §ång thêi, ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu vÒ t©m sinh lý, tÝnh tiÖn lîi dÔ sö dông, dÔ b¶o qu¶n vµ kh«ng nhÇm lÉn víi c¸c s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh. §iÒu ®ã, yªu cÇu b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i quan t©m h¬n tíi s¶n phÈm. CÇn hoµn thiÖn c¸c yÕu tè cÊu thµnh s¶n phÈm, trong ®ã ®èi víi Tæng c«ng ty cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hai yÕu tè lµ mÉu mèt thêi trang vµ nh·n m¸c s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, nh©n d©n cã møc sèng cao th× 90% nhu cÇu vÒ quÇn ¸o ®ßi hái cã chÊt l­îng cao, hîp thêi trang. §©y lµ ®ßi hái mang tÝnh tÊt yÕu vµ cã xu thÕ ngµy cµng cao, tû lÖ thuËn víi møc sèng cña ng­êi d©n. §iÒu nµy buéc c¸c c«ng ty ph¶i cã chÝnh s¸ch quan t©m ®óng møc ®Õn yÕu tè thêi trang cña s¶n phÈm cña m×nh. Song, khi thùc lùc cßn ch­a ®¸p øng ®­îc th× cã thÓ ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt t×nh thÕ nh­: - Tranh thñ vµ triÓn khai mÉu mèt cña ng­êi ®Æt hµng: gi¶i ph¸p nµy rÊt thÝch hîp víi doanh nghiÖp míi b¾t ®Çu ®i vµo giai ®o¹n triÓn khai s¶n xuÊt nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ phô thuéc, kh«ng ph¸t huy ®­îc quyÒn tù chñ cña m×nh vµ hiÖu qu¶ th­êng rÊt thÊp. - T¹o mÉu trªn c¬ së nghiªn cøu, c¶i tiÕn mÉu mèt thêi trang cña c¸c trung t©m thêi trang vµ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh: kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi cña Ch©u ¸ (NICs), n¬i cã ngµnh may rÊt ph¸t triÓn (hiÖn chiÕm tíi 30% thÞ tr­êng thÕ giíi) cho thÊy hä sö dông rÊt s¸ng t¹o vµ thµnh c«ng gi¶i ph¸p nµy. Muèn vËy, chóng ta ph¶i x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ réng r·i vµ chÆt chÏ víi c¸c trung t©m thêi trang trªn thÕ giíi. Qua ®ã, ®µo t¹o ®­îc ®éi ngò chuyªn gia lµnh nghÒ, chuyªn m«n cao vµ cã kh¶ n¨ng c¶i tiÕn mÉu mèt. VÒ l©u dµi, ph¶i x©y dùng c¬ së nÒn mãng cho c«ng nghÖ thêi trang trªn c¬ së cñng cè vµ ph¸t triÓn ViÖn mèt thêi trang. ViÖn mèt thêi trang cÇn thùc hiÖn nhiÖm vô t¨ng c­êng xö lý th«ng tin, h­íng thÞ hiÕu cña x· héi vµo c¸c s¶n phÈm trong n­íc. KÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña ngµnh víi ®Þnh h­íng thêi trang kÕt hîp hµi hoµ gi÷a b¶n s¾c d©n téc víi phong c¸ch thÕ giíi. Bªn c¹nh viÖc s¶n phÈm yªu cÇu cã chÊt l­îng cao, mÉu m· ®Ñp, cßn ph¶i chó ý tíi yÕu tè nh·n m¸c. Nh·n m¸c cña s¶n phÈm còng lµ yÕu tè quan träng, nã lµ c¬ së ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm cña m×nh víi s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Mét chÝnh s¸ch nh·n m¸c th­¬ng hiÖu phï hîp rÊt cã thÓ kÝch thÝch tiªu dïng vµ n©ng vÞ trÝ doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. HiÖn nay, thùc tÕ cho thÊy s¶n phÈm thuéc doanh nghiÖp nµo th× mang tªn doanh nghiÖp ®ã, nªn ngµnh dÖt may cÇn ph¶i t¹o ra mét nh·n hiÖu hµng hãa mang ®Æc tÝnh chung cña cña hµng ViÖt Nam, nhÊt lµ trªn c¸c khu vùc mµ Tæng c«ng ty tham gia ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. Ngoµi mét sè gi¶i ph¸p ®· nªu trªn, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt tèi ®a c¸c nguån néi lùc hiÖn cã vÒ ®Êt ®ai, ®Þa thÕ, lao ®éng, thiÕt bÞ…coi träng gi¶i ph¸p ®µo t¹o nguån nh©n lùc, kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Hy väng qua nh÷ng ph©n tÝch vµ ý kiÕn ®ãng gãp trªn cã tÝnh tham kh¶o trªn, ngµnh dÖt may ViÖt Nam sÏ thùc sù ®¹t ®­îc môc tiªu t¨ng tèc nh­ kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra, ®­a ViÖt Nam lªn ngang tÇm c¸c quèc gia trong khu vùc. HÕt Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hµng dÖt may trªn thÕ giíi. 3 Giíi thiÖu chung lÞch sö ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trªn thÕ giíi 3 Giai ®o¹n tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai 3 Giai ®o¹n tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn n¨m 1997 3 Giai ®o¹n sau n¨m 1997 5 Vai trß cña ngµnh dÖt may trong nÒn kinh tÕ 5 T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may trªn thÕ giíi 7 Trung Quèc 7 3.1.1. VÒ s¶n xuÊt 7 3.1.2. VÒ xuÊt khÈu 7 Th¸i Lan 8 VÒ s¶n xuÊt 8 VÒ xuÊt khÈu 8 In®«nªxia 10 VÒ s¶n xuÊt 10 3.3.2. VÒ xuÊt khÈu 10 C¸c n­íc kh¸c 12 4. Nhu cÇu tiªu dïng hµng dÖt may trªn thÕ giíi 12 Ch­¬ng II: T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ë ViÖt Nam 16 LÞch sö ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam 16 1.1. Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1986 16 1.2. Giai ®o¹n tõ 1986 – 1997 18 1.2.1. T×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc 18 1.2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh chung cña ngµnh dÖt may 18 1.2.2.1. C¬ cÊu tæ chøc cña VINATEX 20 1.2.2.2. S¶n xuÊt kinh doanh 20 1.3. Giai ®o¹n tõ 1997 tíi nay 23 2. T×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam 26 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt 26 2.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu 27 3. Mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm cña dÖt may ViÖt nam 29 3.1. ThÞ tr­êng §«ng ¢u 30 3.1.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng 30 3.1.2. Nhu cÇu tiªu thô 30 3.1.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu 31 3.2. ThÞ tr­êng EU 31 3.2.1 §Æc ®iÓm thÞ tr­êng 31 3.2.2. Nhu cÇu tiªu thô 32 3.2.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu 33 3.3. ThÞ tr­êng NhËt B¶n 35 3.3.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng 35 3.2.2. Nhu cÇu tiªu thô 36 3.2.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu 37 3.3. ThÞ tr­êng Hoa Kú vµ B¾c Mü 38 3.3.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng 38 3.3.2. Nhu cÇu tiªu thô 39 3.3.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu 40 3.4. ThÞ tr­êng ASEAN 42 3.4.1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng 42 3.4.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu 43 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam 45 1. §¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh xuÊt khÈu trong thêi gian qua 45 1.1. Thµnh c«ng 45 VÒ kinh tÕ 45 1.1.2. VÒ x· héi 46 Thµnh c«ng vÒ c«ng nghÖ 46 1.1.4. Thµnh c«ng vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i 46 1.2. Tån t¹i 47 1.2.1. §ã lµ sù ph¸t triÓn yÕu kÐm cña ngµnh dÖt 47 1.2.2. VÒ phô liÖu 47 1.2.3. VÒ ph­¬ng thøc kinh doanh 47 2. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong thêi gian tíi 48 2.1. ThuËn lîi 48  2.1.1. ThuËn lîi kh¸ch quan 48 2.1.2. ThuËn lîi mang tÝnh chñ quan 48 2.1.3. ThuËn lîi vÒ c«ng nghÖ 49 2.2. Khã kh¨n 49 2.2.1. Khã kh¨n trong n­íc 49 2.2.2. Khã kh¨n kh¸ch quan 50 3. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam 50 4. Gi¶i ph¸p 52 4.1. Gi¶i ph¸p vÜ m« 52 4.1.1. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­ 52 4.1.2. ChÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ xuÊt khÈu 53 4.1.3. ChÝnh s¸ch vÒ vèn 53 4.1.4. ChÝnh s¸ch tiªu thô néi ®Þa 53 4.2. Gi¶i ph¸p vi m« 54 4.2.1. Gi¶i ph¸p cho ho¹t ®éng Marketing 54 4.2.2. C¶i tiÕn ph­¬ng thøc x©m nhËp thÞ tr­êng, ph©n phèi s¶n phÈm 55 4.2.3. N¾m b¾t nhu cÇu, xu thÕ thÞ tr­êng ®Ó cã ph­¬ng ¸n phï hîp 56 4.2.4. C¶i tiÕn vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 58 4.2.5. LÊy thÞ tr­êng trong n­íc lµm c¬ së ph¸t triÓn ra n­íc ngoµi 58 4.2.6. TÝch cùc, chñ ®éng t×m nguån vèn ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt 59 4.2.7. Qu¶n lý, nghiªn cøu ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt 60 4.2.8. C¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm 62 Tµi liÖu tham kh¶o C«ng nghiÖp dÖt may khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (T¸c gi¶: TrÇn Quang Söng, NguyÔn Nh·, NguyÔn V¨n Ký, NguyÔn V¨n Th«ng) C¸c b¸o c¸o cña Tæng C«ng ty DÖt may ViÖt Nam (VINATEX) Tµi liÖu cña HiÖp héi DÖt may Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (AFTEX) Tµi liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam Tµi liÖu cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) Tæng hîp tµi liÖu trªn t¹p chÝ ®iÖn tö www.vn.express.net Tæng hîp tµi liÖu trªn t¹p chÝ ®iÖn tö www.vietin.com Tæng hîp tµi liÖu trªn t¹p chÝ ®iÖn tö www.laodong.com