Luận văn Xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn TCVN ISO 14001:2010 Cho Công ty TNHH Công nghệ Cao Ức Thái, khu công nghiệp Long Thành, Đồng Nai

nh hưởng điện trường xung quanh Ảnh hưởng chất lượng không khí 3 4 2 2 1 1 2 15 X Sử dụng tủ lạnh, máy lạnh Phát sinh khí CFC Phát sinh nhiệt Phá hủy tầng ô zôn Ảnh hưởng sức khỏe Hiệu ứng nhà kính 3 4 6 4 1 1 2 21 Có ý nghĩa tiềm năng Vận chuyển hàng hóa Phát sinh nhiệt Ảnh hưởng sức khỏe Nóng lên toàn cầu 3 4 6 2 1 1 2 19 X Kho lưu giữ thành phẩm Nguy cơ cháy nổ Ô nhiễm không khí, đất, nước Ảnh hưởng sức khỏe Tác động lên hệ động thực vật 3 4 4 4 1 1 2 19 X Khu Hoạt động Khía cạnh Tác động Đánh giá mức độ tác động Kết quả Kết luận A*3 B*2 C*2 D*2 E*2 F G H*2 Tổng cộng Chưa ý nghĩa Có ý nghĩa Phân xưởng A (đúc đồng) Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện Cạn kiệt tài nguyên Ảnh hưởng sức khỏe Thay đổi dòng chảy Mưa acid Hiệu ứng nhà kính 6 4 6 4 2 1 4 27 X Sử dụng nước Tiêu thụ nước Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm đất, nước Tác động đến hệ động thực vật 3 4 4 2 1 1 4 19 X Sử dụng nhiên liệu (than, dầu,…) Tiêu thụ nhiên liệu Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm không khí Nguy cơ cháy nổ Hiệu ứng nhà kính 3 4 6 4 1 1 4 23 Có ý nghĩa tiềm năng Lò nấu, lò hấp Phát thải nhiệt Ảnh hưởng sức khỏe Nguy cơ cháy nổ Nóng lên toàn cầu Tác động đến hệ động thực vật 6 4 6 4 1 1 2 24 Có ý nghĩa tiềm năng Chạy máy phát điện Rung động Ảnh hưởng sức khỏe Chất lượng lao động 3 4 2 2 3 1 2 17 X Nước giải nhiệt Nước thải Ô nhiễm nước, đất Ảnh hưởng sức khỏe con người và sinh vật 6 4 2 2 1 1 4 20 Có ý nghĩa tiềm năng Khu Hoạt động Khía cạnh Tác động Đánh giá tác động Kết quả Kết luận A*3 B*2 C*2 D*2 E*2 F G H*2 Tổng cộng Chưa ý nghĩa Có ý nghĩa Phân xưởng B (gia công) Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện Cạn kiệt tài nguyên Ảnh hưởng sức khỏe Thay đổi dòng chảy Mưa acid Hiệu ứng nhà kính 3 4 6 4 2 1 4 24 X Sử dụng nước Tiêu thụ nước Nước thải Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm nước, đất Tác động đến hệ động thực vật Ảnh hưởng sức khỏe 3 4 4 2 1 1 4 19 X Sử dụng máy móc, thiết bị sản xuất Tiếng ồn Ảnh hưởng thính giác Chất lượng cuộc sống, lao động 9 6 2 4 2 1 2 26 X Dầu nhớt từ máy móc (giẻ lau) Chất thải nguy hại Ảnh hưởng sức khỏe Ô nhiễm đất 3 2 4 2 4 2 1 2 20 Có ý nghĩa tiềm năng Máy móc, thiết bị Phát sinh nhiệt Ảnh hưởng sức khỏe Nguy cơ cháy nổ Nóng lên toàn cầu Tác động lên hệ động thực vật 3 4 6 2 2 1 2 20 Có ý nghĩa tiềm năng Khu Hoạt động Khía cạnh Tác động Đánh giá tác động Kết quả Kết luận A*3 B*2 C*2 D*2 E*2 F G H*2 Tổng cộng Chưa ý nghĩa Có ý nghĩa Phân xưởng C (đóng gói) Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện Cạn kiệt tài nguyên Ảnh hưởng sức khỏe Thay đổi dòng chảy Mưa acid Hiệu ứng nhà kính 6 4 6 4 2 1 4 27 x Sử dụng nước Tiêu thụ nước Nước thải Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm nước, đất Tác động đến hệ động thực vật Ảnh hưởng sức khỏe 3 4 4 2 1 1 4 19 X Đầu cáp, vỏ cáp thải, bao bì thải Chất thải rắn Cạn kiệt tài nguyên Mất cân bằng sinh thái 3 2 4 2 1 1 4 17 X Đèn neon sau khi sử dụng Chất thải nguy hại Ảnh hưởng sức khỏe Ô nhiễm đất 3 4 2 2 2 1 1 2 17 X Cất giữ thành phẩm Nguy cơ cháy nổ Ô nhiễm không khí, đất, nước Ảnh hưởng sức khỏe Tác động lên hệ động thực vật 3 4 4 4 1 1 2 19 X Bảng 4.4- Danh sách các KCMT có ý nghĩa STT Khu Hoạt động Khía cạnh Kết quả Có ý nghĩa tiềm năng Có ý nghĩa 01 Nhà ăn, khuôn viên Vệ sinh tẩy rửa, nước thải từ hoạt động nấu ăn, sinh hoạt Nước thải 28 X 02 Phân xưởng A Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện 27 X 03 Phân xưởng B Sử dụng máy móc, thiết bị sản xuất Tiếng ồn 26 X 04 Phân xưởng A Lò nấu, lò hấp Phát thải nhiệt 24 X 05 Khu hành chánh, phân xưởng C Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện 24 X 06 Nhà ăn, khuôn viên Sử dụng điện Tiêu thụ điện Chập điện 23 X 07 Nhà ăn, khuôn viên Sử dụng nhiên liệu (gas, than,…) Tiêu thụ nhiên liệu Khói Nổ bình 23 X 08 Phân xưởng A Sử dụng nhiên liệu (than, dầu,…) Tiêu thụ nhiên liệu 23 X 09 Nhà ăn, khuôn viên, hành chánh, kỹ thuật Đèn neon, pin, mực in,… sau khi sử dụng Chất thải độc hại 22 X 10 Hành chánh, kỹ thuật Thải bỏ đèn neon, pin, mực in,… sau khi sử dụng Chất thải độc hại 22 X 11 Nhà ăn, khuôn viên Hành chính, kỹ thuật Sử dụng nước Tiêu thụ nước 21 X 12 Phân xưởng A Nước giải nhiệt Nước thải 20 X 13 Phân xưởng B Máy móc, thiết bị Phát sinh nhiệt 20 X 14 Phân xưởng B Dầu nhớt từ máy móc (giẻ lau) Chất thải nguy hại 20 X Sau khi đánh giá tác động của từng khía cạnh môi trường, ta tổng hợp được các hoạt động có tổng điểm cao nhất (bao gồm cả khía cạnh có ý nghĩa và tiềm năng, (bảng 4.3), các KCMT này sẽ tác động xấu đến môi trường công ty và khu vực nếu như công ty không có biện pháp ngăn ngừa và xử lý. Chương 5 sẽ đưa ra các mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình quản lý môi trường để giải quyết các KCMT trên, đồng thời cũng kiểm soát các khía cạnh có ý nghĩa tiềm tàng, vì nếu không sớm có biện pháp phù hợp thì về lâu dài những khía cạnh đó sẽ là yếu tố có hại cho môi trường. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện các yêu cầu theo các điều khoản của TCVN ISO 14001 cũng cần phải thực hiện song song. Vì tương ứng với những mục tiêu và chỉ tiêu đề ra sẽ là các biện pháp, giải pháp khắc phục và phòng ngừa để giúp công ty đạt được những điều kiện xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2010. CHƯƠNG 5: XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001:2010 TẠI CÔNG TY TNHH CÔNG NGHỆ CAO ỨC THÁI 5.1. Xác định phạm vi của HTQLMT và thành lập ban môi trường 5.1.1. Phạm vi HTQLMT của Công ty Phạm vi HTQLMT của Công ty bao gồm: Các hoạt động sản xuất, hỗ trợ sản xuất và các phòng ban liên quan trong toàn Công ty Các vấn đề về nước thải, khí thải, rác thải sau khi đã ra khỏi phạm vi của công ty được yêu cầu kiểm soát bởi quy định pháp luật về môi trường. 5.1.2. Xây dựng cơ cấu tổ chức quản lý môi trường và thành lập ban môi trường Bất cứ một hệ thống quản lý nào cũng cần có một cơ cấu tổ chức để vận hành. Do đó, công ty cần xây dựng một Ban môi trường để theo dõi, vận hành và duy trì HTQLMT Giám đốc sẽ chọn các đại diện lãnh đạo về môi trường chịu trách nhiệm điều hành và theo dõi HTQLMT của toàn công ty. Bên cạnh đó, công ty cũng cần tuyển nhân viên có chuyên môn về môi trường làm việc tại phân xưởng để hỗ trợ cho ĐDLD. ĐDLD chịu trách nhiệm xây dựng một cơ cấu quản lý môi trường cho toàn công ty trong đó xác định: Vai trò, trách nhiệm, quyền hạn về quản lý môi trường của từng phòng ban và bộ phận sản xuất trong phân xưởng. Và vai trò, trách nhiệm, quyền hạn về quản lý môi trường phải gắn liền với vai trò, trách nhiệm, quyền hạn vốn có của cá nhân, phòng ban trong phân xưởng. Trình lên Giám đốc phê duyệt và ban hành dưới dạng văn bản Các thành viên trong Ban môi trường phải có kiến thức về vấn đề môi trường, mỗi phòng ban và bộ phận phải có ít nhất một thành viên tham gia. Các thanh viên trong ban môi trường phải tham gia đầy đủ các buổi họp, các khóa học cũng như cập nhật đầy đủ các thông tin về môi trường của Công ty, từ đó phổ biến đến các thành viên còn lại trong phòng ban và bộ phận của mình. Ban môi trường gồm các thành viên: ĐDLD có thể chọn từ 2 phó giám đốc Trưởng/phó các phòng ban (phòng hành chính nhân sự, xưởng sản xuất, phòng quản lý an toàn lao động và quản lý môi trường, phòng tài chính – kế toán, phòng kinh doanh). 5.2. Xây dựng chính sách môi trường 5.2.1. Các vấn đề cần xem xét khi xây dựng chính sách môi trường Khi tiến hành xây dựng CSMT cho Công ty, ban lãnh đạo cần cân nhắc các vấn đề sau đây: Bản chất, quy mô và các tác động đến môi trường của các hoạt động sản xuất tại công ty. Mức độ thỏa mãn khách hàng mà công ty muốn hướng tới. Chính sách thể hiện rõ cam kết thực hiện HTQLMT phù hợp theo tiêu chuẩn ISO 14001 và cải tiến liên tục hệ thống. Chính sách thể hiện rõ cam kết, tuân thủ các yêu cầu về pháp luật và các yêu cầu khác đề ra. Chính sách phải rõ ràng, ngắn gọn, súc tích và dễ hiểu. CSMT là một phương tiện thông tin về HTQLMT của xưởng trong nội bộ cũng như bên ngoài cho nên chính sách không nên quá dài (không quá 1 trang). Chính sách nên cô đọng ở 3 ý chính: tuân thủ các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác mà tổ chức áp dụng, ngăn ngừa ô nhiễm và cải tiến liên tục. Chính sách phải được lãnh đạo cao nhất phê duyệt. Sự phê duyệt của lãnh đạo cao nhất sẽ đem đến hiệu lực cho CSMT, làm cho mọi người cùng tuân thủ và thực hiện. Ngoài ra, lãnh đạo cao nhất cần quy định thời gian CSMT bắt đầu có hiệu lực. Ban lãnh đạo cần phải xem xét lại CSMT theo định kỳ. Bởi lẽ, CSMT có thể chỉ phù hợp trong một giai đoạn nhất định, khi có sự thay đổi về hoạt động sản xuất thì tình hình môi trường cũng sẽ thay đổi theo. Do đó, CSMT sẽ không còn phù hợp và cần phải điều chỉnh theo. 5.2.2. Xây dựng chính sách môi trường cho Công ty TNHH Công nghệ Cao Ức Thái Công ty TNHH Công nghệ Cao Ức Thái là công ty chuyên về ngành cáp điện với vốn đầu tư 100% từ nước ngoài và để xuất khẩu hàng hóa sang nước ngoài. Công ty nhận thức được nhu cầu của khách hàng ngày càng cao và cộng đồng xung quanh về một môi trường xanh – sạch – đẹp – an toàn cũng như nghĩa vụ bảo vệ môi trường của mình. Ban lãnh đạo công ty đã phối hợp với các xưởng thiết lập, thực hiện và duy trì những cam kết về môi trường như sau: Luôn quan tâm và cải thiện những vấn đề môi trường trong phạm vi Công ty. Luôn cập nhật và tuân thủ các quy định pháp luật của nhà nước liên quan đến các KCMT của Công ty. Sử dụng hiệu quả các nguồn năng lượng và nguyên vật liệu nhằm: giảm lượng chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất, giảm các chất độc hại đối với môi trường, không sử dụng lãng phí nguyên liệu, điện, nước, …. Áp dụng, duy trì và cải tiến liên tục HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2010 nhằm nâng cao chất lượng hoạt động bảo vệ môi trường tại phân xưởng. Liên tục cập nhật các thông tin về môi trường và phổ biến cho toàn phân xưởng. Thường xuyên đào tạo nâng cao nhận thức cho cán bộ - công nhân viên về bảo vệ môi trường. 5.2.3. Hình thức phổ biến Đảm bảo cho tất cả cán bộ - công nhân viên trong Công ty đều được phổ biến và hiểu được CSMT. Hình thức phổ biến như sau: Đối với cán bộ - công nhân viên trong toàn Công ty Phổ biến CSMT cho toàn thể công nhân viên trong toàn công ty. Tổ chức các buổi họp công bố CSMT. Lãnh đạo cao nhất truyền đạt, giải thích CSMT cho đại diện các phòng/ban và bộ phận. Trưởng các đơn vị chịu trách nhiệm truyền đạt và giải thích lại cho nhân viên trong bộ phận của mình. Quản đốc và nhân viên môi trường có trách nhiệm truyền đạt và giải thích CSMT cho toàn bộ công nhân trong công ty. CSMT được đưa vào chương trình đào tạo khoảng 3 tháng/lần. Dán nội dung CSMT, biểu ngữ có nội dung môi trường tại những nơi mà tất cả các nhân viên đều có thể nhìn thấy như: xung quanh các khu làm việc, căn tin, bảng thông tin, cổng ra vào… Công bố CSMT trên mạng nội bộ, internet hoặc ghi đính kèm với thư điện tử. Phía sau thẻ nhân viên và phong bì phát lương có in nôi dung CSMT của Công ty. Cần kiểm tra nhận thức của nhân viên về CSMT của phân xưởng bằng cách hỏi đột xuất có biết CSMT hay không và nó có ảnh hưởng như thế nào đến công việc của họ…. Đối với nhân viên mới nhận vào cần đưa CSMT vào hợp đồng lao động và tổ chức cho họ học CSMT của Công ty trước khi ký hợp đồng. Đối với các bên liên quan Đối với nhà thầu cần phải có cam kết thực hiện CSMT của Công ty trước khi ký kết hợp đồng. Đối với các nhân viên của bên nhà thầu khi vào làm việc trong Công ty cần học khóa huấn luyện về an toàn lao động và các CSMT của công ty. Ngoài ra CSMT cũng cần được công bố rộng rãi ra cộng đồng bằng cách đưa CSMT vào báo cáo cho các bên hữu quan, tài liệu quảng bá của Công ty, đưa lên trang web của Công ty hoặc một số phương tiện khác. 5.2.4. Kiểm tra lại chính sách môi trường Ban giám đốc hay ĐDLĐ cần xem xét lại CSMT của Công ty ít nhất 1 lần/năm. Khi có bất kỳ sự thay đổi nào trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thì công ty phải kiểm tra để cải tiến nội dung chính sách cho phù hợp. Lưu hồ sơ sau khi đã kiểm tra. 5.3. Xác định khía cạnh môi trường và đánh giá tác động môi trường Theo điều khoản 4.3.1 Khía cạnh môi trường, Công ty Cao Ức Thái cần phải: Thiết lập, thực hiện và duy trì thủ tục quy định và hướng dẫn cách xác định KCMT, các tác động của các khía cạnh này và tiêu chí để xác định KCMT đáng kể. Triển khai thực hiện xác định các KCMT trong phạm vi toàn Công ty. Đánh giá tác động của các KCMT đã xác định. Xác định KCMT đáng kể. 5.3.1. Xác định khía cạnh môi trường Khía cạnh môi trường liên quan đến hoạt động sản xuất của Công ty và nó được định nghĩa là “yếu tố của các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của một tổ chức có thể tác động qua lại với môi trường”. Việc xác định các KCMT dựa trên quy trình sản xuất và các hoạt động xảy ra trong phạm vi Công ty. Các KCMT phải được xem xét trong ba trường hợp: Bình thường: các hoạt động diễn ra hằng ngày. Bất thường: trường hợp làm việc định kỳ không liên tục, đột xuất hay ngoài dự kiến như các hoạt động bảo trì, sự cố hỏng máy móc… Khẩn cấp: trường hợp rủi ro, nguy hiểm ngoài dự kiến như cháy nổ, rò rỉ hay tràn đổ hóa chất gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến con người và môi trường. Xác định các tác dộng đến môi trường của từng hoạt động, thông thường gồm có: Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm môi trường: đất, nước, không khí… Góp phần gây biến đổi môi trường: hiệu ứng nhà kính, thủng tầng ôzône, mưa axit,… Góp phần gây mất cân bằng sinh thái. Ảnh hưởng đến sức khỏe con người. 5.3.2. Đánh giá khía cạnh môi trường Công ty cần thiết lập hệ thống các tiêu chí để đánh giá các KCMT và xác định các KCMT tiềm tàng. Các khía cạnh môi trường tiềm tàng như: Nhiên liệu lỏng Điện năng Các chất độc hại Phát thải nhiệt Trường điện từ,…. Các khía cạnh này được thể hiện và đánh giá tác động chi tiết trong Chương 4 (bảng 4.2). Việc đánh giá và xác định các KCMT có ý nghĩa được thực hiện và đánh giá chi tiết trong chương 4 (bảng 4.3). 5.4. Các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Tổ chức phải thiết lập, thực hiện và duy trì thủ tục xác định yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác mà tổ chức phải tuân thủ liên quan đến các KCMT của mình. Các yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác này áp dụng cho các KCMT có liên quan đến các hoạt động, sản phẩm của công ty. Các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác được quy định tồn tại dưới một số hình thức sau: Quy định riêng cho hoạt động (giấy phép hoạt động tại cơ sở) Quy định riêng cho sản phẩm hoặc dịch vụ cho tổ chức Quy định riêng cho ngành nghề của tổ chức Quy định về môi trường (luật môi trường) Ủy quyền, chứng chỉ và giấy phép. Các yêu cầu khác Chương trình môi trường tình nguyện của công ty Các tiêu chuẩn ngành công nghiệp hoặc các yêu cầu nội bộ của công ty. Cách thức để truy cập các yêu cầu pháp lý Truy cập từ các địa chỉ trên mạng Các công văn Thành lập ban ISO với các nhiệm vụ Xác định các điều luật và các yêu cầu pháp luật về các hoạt động của công ty có ảnh hưởng đến môi trường. Trình giám đốc xem xét và phê duyệt hàng tháng Cập nhật các yêu cầu và quy định vào danh mục tài liệu bên ngoài. Các yêu cầu mới phải được đóng quyển để mọi người có thể tiếp cận và gửi đến những người có liên quan trong công ty. Xác định các chuẩn mực của các chỉ tiêu môi trường trong công ty theo các điều luật qui định. Cách thức theo dõi các yêu cầu pháp lý Lập danh mục các địa chỉ truy cập các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác. Định kỳ 12 tháng/ lần, ban ISO thực hiện xem xét tính hiệu lực của các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác đang sử dụng hay cập nhật các yêu cầu mới. Khi thay đổi pháp lý thì phải thay đổi các tài liệu liên quan. Bảng 5.1- Các yêu cầu pháp luật phải tuân thủ tại Công ty Cao Ức Thái Khía cạnh Yêu cầu pháp luật Nước thải QCVN 24:2009/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp Khí thải QCVN 05:2009/BTNMT: Chất lượng không khí xung quanh Tiếng ồn QCVN 26:2010/BTNMT Độ rung TCVN 6962:2010 Bụi thải, an toàn lao động Quyết định số: 3733/2002/QĐ-BYT Các chỉ tiêu chi tiết phải áp dụng khi tiến hành xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 được thể hiện chi tiết ở phần phụ lục 5. Quy trình đáp ứng yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Phân phối các bộ phận liên quan Hướng dẫn các bộ phận thực hiện Thu thập phản hồi từ các bộ phận liên quan Cập nhật các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Xác định các yêu cầu Đánh giá phản hồi và đáp ứng yêu cầu nội bộ Đánh giá sự tuân thủ yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Lưu hồ sơ Không tuân thủ Tuân thủ Hình 5.1- Quy trình đáp ứng yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Quy trình trên được diễn giãi chi tiết về trách nhiệm, nhiệm vụ trong bảng 5.2. Bảng 5.2- Diễn giải quy trình đáp ứng yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác STT Công việc Trách nhiệm Nhiệm vụ Tài liệu/ Hồ sơ 1 Xác định yêu cầu Cán bộ phụ trách môi trường - Xem xét các yêu cầu mới - Xác định những yêu cầu cần áp dụng và in ra bản cùng các yêu cầu pháp luật có thể áp dụng cho công ty Tài liệu về các yêu cầu pháp luật phải tuân thủ. 2 Cập nhật các yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác Cán bộ phụ trách môi trường - Hàng tháng cập nhật những thay đổi về luật lệ cơ quan có thẩm quyền hoặc thông qua website. - Hàng năm xem xét lại yêu cầu môi trường của công ty Tài liệu cập nhật được 3 Phân phối các bộ phận liên quan Cán bộ phụ trách môi trường Đóng tập các yêu cầu này và phân phối đến các phòng ban, các nhân viên liên quan. Tài liệu ban hành và yêu cầu. 4 Hướng dẫn các bộ phận thực hiện Cán bộ trách môi trường Tổ chức họp hướng dẫn các bộ phận phụ trách thực hiện Hồ sơ về biên bản cuộc họp 5 Phản hồi từ các phòng ban Phụ trách các phòng ban liên quan Thông báo cho các bộ môi trường về việc xem xét của họ về các luật có thể áp dụng Tài liệu phản hồi 6 Đánh giá phản hồi và đáp ứng các yêu cầu Các bộ phụ trách môi trường, phụ trách các phòng ban có liên quan - Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yêu cầu mới. - Xây dựng chương trình để thực hiện yêu cầu này Hồ sơ đánh giá và xây dựng chương trình 7 Đánh giá sự tuân thủ yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác và lưu hồ sơ Đại diện ban lãnh đạo về môi trường - 6 tháng đánh giá sự tuân thủ yêu cầu pháp luật và yêu cầu khác và lưu hồ sơ - Lưu hồ sơ đánh giá Hồ sơ đánh giá. 5.5. Xác định mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình môi trường Dựa vào các KCMT có ý nghĩa, tổ chức sẽ thiết lập các mục tiêu và chỉ tiêu môi trường thích hợp cho các KCMT đó. Để thực hiện mục tiêu và chỉ tiêu đề ra, tổ chức sẽ tiến hành xây dựng một hoặc nhiều chương trình môi trường. Để một chương trình đạt hiệu quả cần xác định trách nhiệm thực hiện cho mỗi phòng /ban hay cá nhân, xác định phương pháp thực hiện và thời gian hoàn thành nhiệm vụ. 5.5.1. Thiết lập mục tiêu Khi thiết lập mục tiêu và chỉ tiêu môi trường, phân xưởng cần quan tâm đến các vấn đề sau: Yêu cầu của CSMT Các KCMT đáng kể. KCMT đáng kể cho biết vấn đề quan trọng về môi trường mà phân xưởng phải xem xét đến khi thiết lập mục tiêu. Không phải tất cả các KCMT đáng kể đều phải lập mục tiêu mà chỉ lập đối với những KCMT có ý nghĩa, còn những khía cạnh còn lại phải đề xuất các giải pháp theo dõi và kiểm soát. Các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Kết quả đánh giá tác động môi trường Quan điểm của các bên hữu quan Các yêu cầu tài chính: mục tiêu phải phù hợp với các yêu cầu tài chính của phân xưởng. Xem xét các kết quả từ cuộc họp xem xét lãnh đạo trước đó. Nguồn lực cần thiết để đáp ứng mục tiêu đề ra. Các yêu cầu về mặt kinh doanh. Phân xưởng có thể đưa mục tiêu môi trường vào kế hoạch kinh doanh hàng năm nhằm đảm bảo các mục tiêu này đồng bộ với hệ thống quản lý của phân xưởng. Phạm vi mà điều kiện kinh tế, kỹ thuật cho phép. 5.5.2. Thiết lập chỉ tiêu Khi thiết lập chỉ tiêu phải xuất phát từ các yêu cầu của mục tiêu, cần phải đề ra và đáp ứng được nhựng mục tiêu của phân xưởng. Chỉ tiêu phải được cụ thể hóa thành giá trị khi có thể để nâng cao một cách liên tục thành tích hoạt động môi trường. 5.5.3. Các điểm cần lưu ý khi thiết lập mục tiêu và chỉ tiêu Mục tiêu và chỉ tiêu phải có giới hạn hợp lý và có thể đo được Mục tiêu nào phù hợp với tài chính, nguồn lực, thời gian và nhân sự của phân xưởng thì thực hiện trước. Không nên xây dựng tất cả mục tiêu ngay lần đầu tiên mà cần từng bước thực hiện phù hợp với điều kiện thực tế. Các mục tiêu và chỉ tiêu phải được xem xét lại định kỳ và khi cần thiết để phù hợp với các thay đổi. Các mục tiêu phải được lập thành văn bản và đào tạo cho mọi người biết họ phải làm gì để hỗ trợ hoàn thành mục tiêu. Có nhiều cách thực hiện như: thông báo bằng văn bản, triển khai đào tạo theo nhóm nhỏ trong từng phân xưởng. 5.5.4. Quá trình thiết lập mục tiêu và chỉ tiêu của Công ty Cao Ức Thái Khi xem xét các yêu cầu khác của tiêu chuẩn, chúng ta cần tiến hành đánh giá thực trạng xem HTQLMT có đáp ứng được yêu cầu này của tiêu chuẩn hay không. Việc đánh giá thực trạng này được trình bày trong bảng 5.2 Bảng 5.3- Đánh giá thực trạng về mục tiêu và chỉ tiêu Yêu cầu Tình hình hiện tại Nhận xét Thiết lập và duy trì các mục tiêu và chỉ tiêu môi trường đã được lập thành văn bản Cơ bản phù hợp Mục tiêu môi trường dài hạn được thiết lập trong kế hoạch môi trường chất lượng toàn diện không phản ảnh cụ thể yêu cầu của ISO 14001 Các yếu tố sau cần được xem xét Yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Phù hợp Mục tiêu dài hạn đề cập đến chất thải và sử dụng nguyên liệu tái chế là một trong những chính sách khuyến khích của nhà nước Khía cạnh môi trường có ý nghĩa Phù hợp Khía cạnh môi trường có ý nghĩa đã được thiết lập khi xây dựng kế hoạch môi trường chất lượng toàn diện Các phương án công nghệ Phù hợp Các phương án công nghệ được xem xét đến khi thiết lập mục tiêu Các yêu cầu về hoạt động kinh doanh và tài chính Phù hợp Yếu tố này được xem xét đến khi thiết lập mục tiêu Quan điểm của bên hữu quan Đáp ứng Quan điểm của cộng đồng nói chung và việc phòng ngừa ô nhiễm được xem xét. Hầu hết các quan điểm của bên hữu quan được đề cập đến Mục tiêu và chỉ tiêu phải nhất quán với chính sách môi trường Cần cải tiến Mục tiêu và chỉ tiêu cần được cập nhật để nhất quán với chính sách môi trường được sửa đổi Mục tiêu và chỉ tiêu phải nhất quán với cam kết phòng ngừa ô nhiễm Phù hợp Phòng ngừa ô nhiễm là yếu tố chính của chính sách, mục tiêu và chỉ tiêu. Theo thống kê danh mục các KCMT có ý nghĩa theo bảng 4.3, các hoạt động của từng phòng/ ban, phân xưởng tuy không gây ra các KCMT có ý nghĩa nhưng có các KCMT đang trong giai đoạn có ý nghĩa tiềm năng, tức về lâu dài nó có thể sẽ trở thành KCMT có ý nghĩa nếu không được kiểm soát và khắc phục chặt chẽ. Vì vậy, ta sẽ chỉ dẫn các mục đích và mục tiêu cho các KCMT có ý nghĩa tiềm năng này theo bảng bên dưới. Bảng 5.4- Mục tiêu, chỉ tiêu và các chương trình quản lý môi trường Stt Khía cạnh môi trường Mục tiêu Chỉ tiêu Chương trình quản lý Chịu trách nhiệm 01 Nước thải Quản lý nguồn nước thải Tuân theo yêu cầu về tiêu chuẩn thải KCN Long Thành và QCVN 24:2009/BTNMT - Lắp lưới lọc rác trong cống thải từ nhà ăn - Kiểm soát việc xài nước lãng phí Ban ATLĐ và môi trường, đội sữa chữa công trình, nhân viên vệ sinh 02 Tiêu thụ/ sử dụng năng lượng Chập điện Sử dụng hiệu quả, tiết kiệm điện, nước, tiết kiệm nguồn vốn công ty Ngăn ngừa không để xảy ra sự cố Ứng cứu kịp thời nếu xảy ra sự cố - Giảm 1% tổng lượng điện tiêu thụ hàng tháng Giảm 100% lượng nước rò rỉ trên đường ống Theo yêu cầu của luật PCCC, Quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT - Cải tạo hệ thống chiếu sáng trong toàn công ty, thay thế đèn sợi tóc bằng đèn huỳnh quang - Tắt các thiết bị chiếu sáng không cần thiết, tiết kiệm điện (tắt máy tính vào giờ nghỉ trưa, mở máy lạnh từ 9h sáng) - Sữa chữa thay thế đường ống rò rỉ - Thay nhanh các vòi nước hỏng Trang bị dụng cụ ứng cứu sự cố, cháy nổ, trang bị bảo hộ cho người lao động. An toàn lao động cho máy móc trong công ty - Ban ATLĐ và môi trường, trưởng các phòng/ ban - Bộ phận hành chánh, xưởng trưởng các xưởng - Phân xưởng sữa chữa cơ điện - Ban ATLĐ và môi trường, Phân xưởng sữa chữa Cơ điện, trạm Y tế 03 Tiếng ồn Giảm ồn các thiết bị máy móc, đảm bảo không ảnh hưởng đến người lao động Quản lý khía cạnh đáp ứng các yêu cầu pháp luật Đạt tiêu chuẩn ồn theo tiêu chuẩn môi trường QCVN 26:2010/BTNMT; Quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT - Áp dụng các biện pháp cách âm, giảm rung cho các máy, kiểm tra vệ sinh (bơm dầu mỡ, thay nhớt,…) - Trang bị 100% nút tai cho người lao động ở khu vực ồn - Thay thế dần các thiết bị cũ Ban ATLĐ và môi trường, phòng kỹ thuật, phân xưởng sữa chữa Cơ điện 04 Phát sinh nhiệt Quản lý khía cạnh đáp ứng các yêu cầu pháp luật. Nhiệt độ không khí xung quanh đạt tiêu chuẩn môi trường QCVN 05:2009/BTNMT; Quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT - Hạn chế mở máy lạnh - Hạn chế nố máy xe trong khuôn viên công ty Ban ATLĐ và môi trường, Phòng kế toán tài chính 05 Chất thải độc hại Quản lý chất thải Đáp ứng yêu cầu của quyết định 155/1999/QĐ-Tg về đăng ký chất thải nguy hại Quy định nơi thải bỏ trong phân xưởng, khuyến khích bỏ đúng nơi quy định Ký kết hợp đồng thu gom với cơ quan chức năng Ban ATLĐ và môi trường, Phòng kế toán tài chính 06 Hóa chất và nhiên liệu (than, dầu) - Sử dụng hiệu quả lượng hóa chất, nhớt bôi trơn máy - Quản lý kho chứa, khu vực sử dụng nhiên liệu sạch sẽ - Thực hiện việc quản lý hóa chất theo Quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT - Tránh thất thoát - Kho ngăn nắp, trật tự, số liệu chính xác - Đảm bảo chất lượng khi hóa chất tồn kho Kiểm soát lượng hóa chất đầu vào và hoạch định lên đơn hàng phù hợp tránh để thừa thiếu - Định mức lượng nhớt bôi trơn, dầu gia nhiệt, châm vừa đủ không để rơi vãi - Tránh rò rỉ dầu, tránh đổ xăng dầu khi nhập xuất - Khu vưc chứa than đá, che chắn kỹ, tránh để phát tán bụi Ban ATLĐ và môi trường, Phòng kế toán tài chính Phân xưởng sữa chữa Cơ điện, Phòng vật tư, kinh doanh 07 Nguyên liệu(đồng, PVC) Sử dụng hiệu quả nguyên liệu đầu vào - Giảm lượng đồng lõi thành phẩm - Thay thế 1 phần đồng tái chế thay cho đồng từ quặng - Cần tính toán, thiết kế quy trình sản xuất hiệu quả. - Nấu đồng tái chế thay đồng quặng nhập khẩu Phòng Kỹ thuật, Phân xưởng Cơ điện, Phòng Kế toán tài chính 5.6. Nguồn lực, vai trò, trách nhiệm và quyền hạn Để thiết lập, duy trì và cải tiến HTQLMT, ban lãnh đạo công ty cần xác định các nguồn lực cần thiết cũng như vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của cán bộ công nhân viên công ty. Hiện nay, Công ty Cao Ức Thái có đội ngũ nhân lực có trình độ cao, kỹ thuật chuyên môn tốt. Vì vậy, để thực hiện chương trình quản lý môi trường hiệu quả thì những việc làm sau là cần thiết: Đưa công tác bảo vệ môi trường trực tiếp vào công việc của từng thành viên theo quy trình và thủ tục rõ ràng nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm và hiệu quả công việc nói chung và công tác bảo vệ môi trường nói riêng. Đại diện lãnh đạo của từng phòng ban có trách nhiệm lập kế hoạch, thực hiện, điều hành, giám sát và khắc phục HTQLMT, báo cáo kết quả hoạt động cho ban lãnh đạo xem xét và làm cơ sở cải tiến HTQLMT. Để tiến tới đạt chứng chỉ ISO 14001 thì việc chuẩn bị là hết sức cần thiết do đó Công ty Cao Ức Thái cần thành lập ban ISO bao gồm: Một trưởng ban: là lãnh đạo Công ty (có thể là giám đốc hoặc phó giám đốc) Hai phó trưởng ban: trong đó một Phó trưởng ban là người chuyên trách về môi trường trong công ty, một Phó trưởng ban là chuyên viên môi trường thuộc một tổ chức chuyên trách môi trường bên ngoài công ty. Các thành viên: bao gồm các kỹ sư thuộc ban ATLĐ và môi trường, các phòng ban khác trong công ty và các tổ chức chuyên trách môi trường bên ngoài công ty. Ban ISO Lập kế hoạch chương trình áp dụng ISO 14001 Giám đốc Chịu trách nhiệm tổng quát về HTQLMT Phân xưởng sản xuất cáp điện Áp dụng biện pháp giảm thiểu ô nhiễm trong sản xuất do các phòng ban đề xuất Phòng vật tư và XNK Quản lý sử dụng nguyên nhiên liệu Ban ATLĐ và môi trường Nhận diện nguồn gây ô nhiễm, đề xuất phương án giảm thiểu Phòng Kỹ thuật Nghiên cứu sử dụng thiết bị kỹ thuật và xây dựng công trình kiến trúc giảm thiểu ô nhiễm Đội sữa chữa công trình Duy tu, xây dựng công trình phụ trợ, quản lý vệ sinh môi trường. PX sữa chữa cơ điện Bảo trì, sửa chữa, thiết bị máy móc, phương tiện vận chuyển Phòng kế toán tài chính Quản lý nguồn vốn, đầu tư trang thiết bị nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường Hình 5.2- Sơ đồ tổ chức quản lý môi trường Bảng 5.5- Tổ chức quản lý môi trường tại Công ty Cao Ức Thái Ban giám đốc 1. Trách nhiệm cao nhất trong điều hành quản lý môi trường. 2. Thiết lập định hướng tổng thể, xây dựng chính sách môi trường. 3. Xác định và cung cấp các nguồn nhân lực, công nghệ, đào tạo và tài chính. 4. Chỉ huy và quyết định trong những trường hợp khẩn cấp. Ban ISO 1. Lập kế hoạch xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 2. Biên soạn, sửa đổi, lưu trữ và phân phối tài liệu của hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 Ban ATLĐ và môi trường 1. Xác định nguồn ô nhiễm. 2. Kiểm tra theo dõi tiến độ thực hiện các quy định quản lý môi trường tại công ty. 3. Phối hợp với tổ chức giám sát, đo đạc. 4. Tổ chức các lớp học ATLĐ và PCCC Phòng vật tư và XNK Đặt hàng, mua nguyên liệu, năng lượng thân thiện với môi trường (xăng không chì) cho hoạt động sản xuất của công ty. Phân xưởng sữa chữa cơ điện Chịu trách nhiệm duy tu, bảo dưỡng máy móc thiết bị định kỳ. Đội sữa chữa công trình 1. Xây dựng các công trình phụ trợ, quản lý vệ sinh môi trường mặt đường. 2. Quy hoạch mặt bằng trồng cây xanh nhằm đảm bảo đạt tiêu chuẩn lượng cây xanh. Phòng kế toán tài chính Quản lý nguồn vốn, đầu tư trang thiết bị xử lý và công trình phụ trợ nhằm mục đích giảm ô nhiễm môi trường. Phân xưởng sản xuất cáp điện Áp dụng các biện pháp sản xuất thân thiện và gần gũi với môi trường do chuyên viên về môi trường yêu cầu (như hạn chế lượng cáp đồng, lõi nhựa hỏng,…). Thực hiện CTQLMT tại phân xưởng 5.7. Năng lực, đào tạo và nhận thức 5.7.1. Các quy định chung Tất cả công nhân viên hiện nay đang làm việc trong công ty có công việc có thể làm tác động đến môi trường đều phải được đào tạo những kiến thức thích hợp về môi trường. Mỗi phòng ban và phân xưởng sản xuất cần phải xác định nhu cầu đào tạo tại bộ phận của mình. Cán bộ phụ trách về môi trường của công ty cụ thể là ban ATLĐ và môi trường và ban ISO có trách nhiệm biên soạn các tài liệu nhận thức chung về HTQLMT. Nhân viên phòng Tổ chức lao động có trách nhiệm điều phối các chương trình đào tạo và lưu giữ hồ sơ đào tạo của toàn bộ công nhân viên trong công ty. Mỗi phòng ban và phân xưởng sản xuất phải thông báo hoặc mở lớp đào tạo (nếu thấy cần thiết) về chính sách môi trường, các yêu cầu chung bảo vệ môi trường của công ty cho tất cả các đối tác, các nhà cung ứng, khách hàng và các nhà thầu phụ. Nội dung đào tạo nhận thức cho nhân viên bao gồm: ISO 14001 là gì và lợi ích của việc thực hiện ISO 14001. Các yếu tố chủ chốt của tiêu chuẩn ISO 14001. Kế hoạch thực hiện ISO 14001 của công ty. Các yếu tố cần thiết để thực hiện thành công HTQLMT. KCMT, KCMT tiềm năng và các tác động môi trường. Mục tiêu, chỉ tiêu môi trường của công ty. Nội dung CSMT của công ty. Vai trò và trách nhiệm của công nhân trong việc thực hiện CSMT. Nội dung của tài liệu đào tạo (phụ lục 3) 5.7.2. Nguồn lực đào tạo và nhận thức tại công ty Xuất phát từ các yêu cầu khác nhau để xác định nội dung đào tạo và đối tượng được tham gia đào tạo. Sau đây là những gợi ý về kế hoạch đào tạo áp dụng cho thực tế tại Công ty TNHH Công nghệ Cao Ức Thái. Bảng 5.6- Kế hoạch đào tạo nhận thức xuất phát từ yêu cầu Công ty STT Xuất phát từ yêu cầu Nội dung đào tạo Đối tượng được đào tạo Tần suất Chuyên gia đào tạo 1 Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho công nhân viên trong nhà máy Kiến thức chung về HTQLMT của công ty Toàn thể cán bộ công nhân viên nhà máy 1 lần/người và đào tạo lại nếu HTQLMT có thay đổi Mở lớp đào tạo cho nhân viên mới vào làm Cán bộ môi trường ban ISO và ban ATLĐ và môi trường 2 Nâng cao năng suất, hạ giá thành sản phẩm Kỹ thuật sản xuất sạch hơn Cán bộ chuyên trách môi trường. Công nhân phân xưởng sản xuất cáp điện. 1 lần/ năm Chuyên viên thuộc tổ chức môi trường bên ngoài. 3 Quyết định 155/1999/QĐ-TTg của thủ tướng Chính phủ Phân loại chất thải, quản lý chất thải nguy hại Công nhân mỗi phân xưởng 1 lần/năm kiểm tra dụng cụ đựng rác và phổ biến cách sử dụng bảng hướng dẫn Cán bộ môi trường ban ISO và ban ATLĐ và môi trường 4 An toàn lao động cho công nhân trong nhà máy An toàn lao động Công nhân làm việc tài phân xưởng sản xuất Đào tạo cho công nhân khi mới vào làm Cán bộ ban ATLĐ và môi trường 5 Vệ sinh thực phẩm cho công nhân viên trong nhà máy Vệ sinh, an toàn thực phẩm tại phân xưởng Toàn bộ công nhân trong công ty 1 lần/ năm Chuyên viên thuộc tở chức vệ sinh thực phẩm bên ngoài hoặc trạm Y tế công ty 6 Luật PCCC, công an PCCC Phòng chống cháy nổ Công nhân làm việc tại các dây chuyền có sử dụng điện, chất dễ gây cháy nổ Tập huấn công tác PCCC tại phân xưởng sản xuất cho công nhân 6 tháng/lần. Công an PCCC trực tiếp đào tạo cán bộ phụ trách PCCC (đội trưởng) Đội trưởng tập huấn lại cho công nhân trong phân xưởng 7 Bảo vệ môi trường của nhà máy Đội ngũ các chuyên gia đánh giá HTQLMT Cán bộ nhân viên ban ATLĐ và môi trường và ban ISO Đào tạo nâng cao hiểu biết về môi trường 6 tháng/lần Chuyên viên thuộc tổ chức môi trường bên ngoài. 8 An toàn trong vận chuyển và bảo quản Cách thức vận chuyển bỏa quản nguyên vật liệu, hóa chất Công nhân đội xe Công nhân lưu kho phân xưởng thành phẩm Thường xuyên kiểm tra dụng cụ và điều chỉnh cho phù hợp, 1 tháng/lần Cán bộ môi trường ban ISO và ban ATLĐ và môi trường. 5.8. Trao đổi thông tin 5.8.1. Cách thức thực hiện Ban môi trường cần xác định những thông tin môi trường cần thông báo bên trong và bên ngoài tổ chức. Khi nhận thông tin phản hồi từ bên trong và bên ngoài tổ chức về môi trường. Ban môi trường ISO cùng với ban lãnh đạo sẽ xem xét, quyết định cách xử lý hay giải quyết vấn đề môi trường và ghi chép lại trong hồ sơ. Tùy thuộc vào từng đối tượng thông tin mà sẽ có nội dung thông tin khác nhau. Khi thông tin về HTQLMT thường có các nội dung sau: CSMT của Công ty. Mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình quản lý môi trường của Công ty. Các KCMT tiềm tàng tại Công ty. Yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác Cơ cầu tổ chức của HTQLMT Vai trò, trách nhiệm, quyền hạn cảu các bộ phận có liên quan trong HTQLMT Thủ tục hướng dẫn công việc môi trường Hậu quả tiềm ẩn do việc đi lệch các thủ tục. Các hoạt động khắc phục phòng ngừa Các yêu cầu, ý kiến, khiếu nại của khách hàng và các bên hữu quan. Kết quả đánh giá nội bộ. Lợi ích môi trường và kết quả hoạt động của hệ thống. 5.8.2. Trao đổi thông tin nội bộ giữa các cấp và bộ phận chức năng khác nhau của tổ chức Ban ATLĐ và môi trường thông tin với Ban giám đốc và cán bộ phòng hành chánh – kế toán về hoạt động môi trường hoặc các yêu cầu bên ngoài có thể ảnh hưởng đến hình ảnh hoặc kinh doanh của công ty. Ban ATLĐ và môi trường thông tin với phòng hành chánh về các vấn đề luật pháp và quy định liên quan đến hoạt động của công ty. Ban ATLĐ và môi trường thông tin các nhu cầu đào tạo để thiết lập, thực hiện và duy trì HTQLMT cho các cán bộ phòng nhân sự Ban ATLĐ và môi trường duy trì địa chỉ email và số điện thoại nội bộ để tiếp nhận các câu hỏi, thông tin và các kênh thông tin khác do các trưởng phòng/ban gởi đến. Ban ATLĐ và môi trường lập kênh thông tin khi có sự cố khẩn cấp Tiếp nhận, lập thành văn bản và đáp ứng các thông tin tương ứng từ các bên hữu quan bên ngoài Nhân viên phòng nhân sự thông tin đến các cán bộ môi trường về yêu cầu hoặc các thông tin bên ngoài về môi trường như thư mời, điện thoại từ khách hàng, các cơ quan đại diện chính phủ, đại diện báo chí và các bên quan tâm đến hoạt động môi trường của Công ty. Và cùng với các nhân viên phụ trách môi trường soạn thảo các thư phản hồi. Nhân viên phòng nhân sự lưu giữ các sổ thông tin đến và các hồ sơ phản hồi thông tin có thể ảnh hưởng đến hình ảnh và hoạt động kinh doanh của Công ty. Nhân viên phòng nhân sự và ban môi trường báo cáo thông tin này cho Ban giám đốc 1 tháng/ lần. Ban ATLĐ và môi trường lập kênh thông tin khi có sự cố khẩn cấp, báo cáo hiện trường (xem thêm phần 5.9. Hệ thống tài liệu Hệ thống tài liệu của HTQLMT bao gồm những nội dung chính sau: Sổ tay môi trường Quy trình môi trường Các hướng dẫn công việc Hồ sơ môi trường Các yêu cầu về tài liệu hệ HTQLMT thật không đơn giản. Tiêu chuẩn yêu cầu tổ chức phải thiết lập và duy trì các thông tin mô tả các yếu tố cốt lõi của HTQLMT và mối quan hệ qua lại giữa chúng, đồng thời cung cấp đường dẫn đến các tài liệu liên quan. Bảng 5.7- Mô hình tư liệu HTQLMT tại Công ty Các yếu tố cốt lõi - Chính sách môi trường - Các KCMT có ý nghĩa - Mục tiêu và chỉ tiêu - Chương trình quản lý môi trường Các tài liệu liên quan đến các yếu tố cốt lõi - Các thủ tục theo yêu cầu của HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2010 (Phần A-Phụ lục 4) - Ma trận cơ cấu và trách nhiệm - Kế hoạch đào tạo - Câu hỏi về môi trường - Mẫu đánh giá việc quản lý chất thải - Câu hỏi đánh giá sự tuân thủ - Trách nhiệm của nhà thầu hoạt động trong công ty - Câu hỏi đánh giá nhà thầu - Chương trình đánh giá HTQLMT - Chương trình xem xét của lãnh đạo Các quy trình và hướng dẫn công việc Chương trình thu gom theo dõi chất thải rắn (Phần B phụ lục 4) Hướng dẫn công việc (Quản lý rác thải, sử dụng hóa chất nhiên liệu, tiết kiệm năng lượng (điện, nước) (mục 5.5 – Bảng 5.4, phần chương trình quản lý) Lưu trữ hồ sơ Danh sách các hồ sơ (Phần C – Phụ lục 4) 5.10. Kiểm soát tài liệu Kiểm soát tài liệu là yếu tố chủ chốt để quản lý hiệu quả HTQLMT, nhằm đảm bảo các tài liệu trong toàn công ty được sử dụng một cách nhất quán. Cán bộ phụ trách môi trường công ty có trách nhiệm xây dựng và duy trì thủ tục và tài liệu được xác định trong mô hình tài liệu của HTQLMT đồng thời phải đảm bảo: Tài liệu nội bộ Soạn thảo, phê duyệt, ban hành theo quy định, thủ tục Xác định được vị trí của tài liệu kiểm soát Tất cả các tài liệu kiểm soát được xem xét ít nhất 1 năm 1 lần và sửa đổi khi cần thiết Phiên bản tài liệu hiện hành có sẵn khi cần thiết để quản lý và thực hiên hiệu quả HTQLMT Các tài liệu lỗi thời được loại bỏ tránh sử dụng nhầm lẫn Các loại giấy phép và các tài liệu lỗi thời nào về pháp luật và kiến thức chuyên môn được lưu giữ có đóng dấu “Lỗi thời hoặc Tham khảo” và để riêng biệt để dễ kiểm soát Tài liệu kiểm soát phải dễ đọc Có ngày tháng soát xét Được giữ gìn theo thứ tự và lưu lại trong một thời gian nhất định Tài liệu bên ngoài (văn bản pháp luật) Kiểm soát giống tài liệu nội bộ trừ phần soạn thảo, phê duyệt, ban hành. 5.11. Kiểm soát điều hành (KSĐH) Chương trình KSĐH Thực hiện kế hoạch KSĐH Xem xét kết quả Xác định mục tiêu, đối tượng kiểm soát Lưu hồ sơ Tốt Không tốt (*) (*) Hình 5.3- Lưu đồ kiểm soát điều hành Bảng 5.8- Diễn giải thực hiện quy trình kiểm soát điều hành Stt Công việc Trách nhiệm Nhiệm vụ Tài liệu/ Hồ sơ 1 Xác định mục tiêu, đối tượng kiểm soát Ban ATLĐ và môi trường Xác định mục tiêu, đối tượng kiểm soát và lập văn bản 2 Chương trình KSĐH Trưởng Ban ATLĐ và môi trường, trưởng các bộ phận, đội sữa chữa công trình Quy định cách thức kiểm soát các KCMT đáng kể - Kiểm soát bằng các hướng dẫn, quy định - Kiểm soát bằng cách thông báo, dán nhãn cảnh báo - Lập kế hoạch kiểm soát các KCMT đáng kể - Xác định người chịu trách nhiệm cụ thể - Xác định thời gian hoàn thành Danh sách các hướng dẫn, quy định - Hồ sơ đánh giá các KCMT - Danh mục các KCMT đáng kể - Danh mục các mục tiêu, chỉ tiêu môi trường 3 Thực hiện kế hoạch KSĐH Trưởng ban ATLĐ và môi trường - Ban hành các hướng dẫn, quy định về hoạt động sản phẩm, dịch vụ - Thực hiện đào tạo, thông tin đến các bộ phận liên quan - Bảo đảm thủ tục KSĐH phải được thông tin đến nhà thầu tương ứng Thủ tục đào tạo - Thủ tục trao đổi thông tin - Thủ tục trao đổi thông tin 4 Xem xét kết quả Trưởng Ban ATLĐ và môi trường, trưởng các bộ phận - Định kỳ kiểm tra các kết quả đạt được 6 tháng/lần - So sánh kết quả với kế hoạch đề ra. Nếu không phù hợp thì phải xem xét lại kế kế hoạch đã đề ra - Thủ tục giám sát và đo - Danh sách mục tiêu, chỉ tiêu 5 Lưu hồ sơ Trưởng ban ATLĐ và môi trường, Phòng hành chánh Các tài liệu, thông báo, hướng dẫn phải được lưu hồ sơ Thủ tục kiểm soát hồ sơ 5.12. Sự chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng tình trạng khẩn cấp (TTKC) Để đáp ứng tình trạng khẩn cấp có thể xảy ra, ta nên đưa ra bảng chi tiết về trách nhiệm công việc và nhiệm vụ của bộ phận. Bảng 5.9- Sự chuẩn bị sẵn sàng và đáp ứng tình trạng khẩn cấp Stt Công việc Trách nhiệm Nhiệm vụ Tài liệu/Hồ sơ 1 Xác định các tình huống khẩn cấp Ban ISO và trưởng các bộ phận sản xuất Tổng quát các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra tại nhà máy Tài liệu về các tình huống khẩn cấp 2 Lập kế hoạch sẵn sàng và đáp ứng tình trạng khẩn cấp Ban quản lý nhà máy, Ban ISO - Trao đổi thông tin (số điện thoại, tên người) trong trường hợp khẩn cấp - Kiểm tra định kỳ hàng tháng sự sẵn sàng các thiết bị ứng cứu, nhà xưởng, cơ sở vật chất - Trao đổi thông tin (địa chỉ, số điện thoại) về nguồn lực, thiết bị đáp ứng TTKC - Kế hoạch diễn tập TTKC 1 năm/lần, thực hiện theo kế hoạch và lưu hồ sơ thực hiện - Kế hoạch đào tạo ứng phó TTKC - Tài liệu các hành động sẵn sàng và đáp ứng TTKC - Hồ sơ diễn tập, đào tạo đáp ứng TTKC - Hồ sơ trao đổi thông tin với bên ngoài về sự cố 5.13. Giám sát và đo lường Giám sát và đo lường môi trường là yếu tố giúp xác định và theo dõi các tác động mà các KCMT có thể gây ra, để đưa ra các CSMT thích hợp. Bảng 5.10- Thủ tục giám sát và đo lường tại công ty Các đặc trưng chủ chốt Phương pháp giám sát và đo Người chịu trách nhiệm Tài liệu/ Hồ sơ Khía cạnh tác động đến không khí (bụi, tiếng ồn, nhiệt, khí thải) Kiểm tra nồng độ bụi, độ ồn, nhiệt độ, khí thải tại các khu vực phát thải 6 tháng/ lần Nhân viên Trung tâm quan trắc môi trường Đồng Nai Hồ sơ đo đạc Hóa chất và nhiên liệu (than, dầu) Theo dõi lượng nhiên liệu nhập vào hàng tháng Nhân viên kho nguyên phụ liệu Số liệu kê khai hàng nhập – xuất Tiêu thụ/ Sử dụng năng lượng Đo đạc, theo dõi năng lượng sử dụng hàng tháng Nhân viên phòng cơ điện Số lượng năng lượng tiêu thụ Chất thải nguy hại Kiểm tra, theo dõi thời gian thu gom, thời hạn hợp đồng với nhà thầu Ban ATLĐ và môi trường và phòng kế toán tài chính Quy định thu gom trong hợp đồng Sự cố Kiểm tra đường dây, nguồn điện vào các máy móc, đo Ampe, nguồn điện Phòng sữa chữa Cơ điện Hồ sơ PCCC Nguyên liệu (đồng, nhựa PVC) Theo dõi số lượng hàng nhập mỗi tháng Phòng XNK và kho Số lượng tiêu thụ mỗi tháng 5.14. Đánh giá sự tuân thủ Bảng 5.11- Thủ tục đánh giá định kỳ sự tuân thủ các yêu cầu của pháp luật Phương pháp giám sát Người chịu trách nhiệm Tài liệu/Hồ sơ Đánh giá sự tuân thủ pháp luật 6 tháng/ lần Ban ATLĐ và môi trường Hồ sơ đánh giá sự tuân thủ Lập thành văn bản bất cứ sự không phù hợp nào trong quá trình đánh giá và đưa ra hành động khắc phục phòng ngừa Ban ATLĐ và môi trường Hồ sơ báo cáo sự không phù hợp và hành đông khắc phục phòng ngừa Báo cáo ban giám đốc bất cứ sự không phù hợp có thể ảnh hưởng đến hoạt động công ty Ban ATLĐ và môi trường Hồ sơ báo cáo sự không phù hợp 5.15. Sự không phù hợp, hành động khắc phục và phòng ngừa Đánh giá, kiểm tra/ xem xét sự phù hợp Phù hợp (mục 5.5, mục 5.11) Không phù hợp Kết thúc xem xét Xem xét, cải tiến Khắc phục phòng ngừa Có nhu cầu Hình 5.4- Sơ đồ sự không phù hợp và hành động khắc phục phòng ngừa Phát hiện sự không phù hợp Phân tích nguyên nhân Đề xuất và thực hiện hành động khắc phục Kiểm tra việc thực hiện Kết thúc hành động KPPN Hình 5.4- Sơ đồ hành động khắc phục phòng ngừa 5.16. Kiểm soát hồ sơ Công ty cần thiết lập, thực hiện và duy trì việc kiểm soát hồ sơ thuộc HTQLMT. Các hồ sơ phải đảm bảo: Lưu giữ đúng quy định Dễ đọc, rõ ràng và dễ tìm tháy khi cần Có thể xác định và theo dõi các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ Được đảm bảo an toàn, tránh mất mát, hư hỏng hoặc thất lạc. Nhân viên môi trường có trách nhiệm thiết lập và duy trì mô hình tài liệu HTQLMT của công ty. Thời gian lưu giữ hồ sơ như sau: Hồ sơ đào tạo được lưu giữ trong 5 năm Kết quả đánh giá được lưu giữ 3 năm Hồ sơ xem xét của lãnh đạo được lưu giữ trong 3 năm Các dữ liệu vận hành như dữ liệu giám sát và đo được lưu giữ trong 5 năm Hồ sơ bảo dưỡng và hiệu chỉnh thiết bị được lưu giữ trong 5 năm Các hồ sơ kiểm tra được giữ trong 3 năm 5.17. Đánh giá nội bộ Bảng 5.12- Chương trình đánh giá nội bộ tại Công ty Phạm vi đánh giá Toàn bộ công ty Mục đích đánh giá - Sự ủng hộ của công ty về CSMT, trao đổi thông tin đến công nhân và nhà thầu - Việc kiểm soát các khía cạnh môi trường ý nghĩa - Đánh giá việc thực hiện mục tiêu và chỉ tiêu môi trường tại tất cả các cấp liên quan. - Phương pháp đào tạo và nhận thức nhằm đảm bảo rằng người công nhân hiểu được công việc của họ tác động đến môi trường và khái quát chung về HTQLMT, bao gồm chính sách, mục tiêu và chỉ tiêu môi trường - Trao đổi thông tin tại tất cả các cấp - Đánh giá nhà thầu và sự tuân thủ - Thủ tục điều hành - Xử lý sự không phù hợp và hành động khắc phục phòng ngừa Tần suất đánh giá Việc đánh giá được thực hiện ít nhất 1 lần/ năm Kết quả đánh giá Kết quả đánh giá nội bộ được Ban giám đốc xem xét và quyết định xem có cần phải thay đổi phạm vi và tần suất đánh giá. Xét sự phù hợp và không phù hợp Trách nhiệm và yêu cầu đối với chuyên gia đánh giá Nhân viên phụ trách luật trong Xí nghiệp làm chuyên gia đánh giá trong tất cả các cuộc đánh giá. Các thành viên khác của nhóm đánh giá (nhân viên môi trường phải độc lập với đơn vị được đánh giá) 5.18. Xem xét lãnh đạo Giám đốc của công ty xem xét lại HTQLMT của công ty định kỳ 1 lần/năm để đảm bảo hệ thống luôn thích hợp, thỏa đáng và có hiệu lực. Các thông tin cần được xem xét: Các kết quả đánh giá nội bộ và đánh giá mức độ tuân thủ với các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác mà công ty phải tuân thủ Các trao đổi thông tin từ bên ngoài, kể cả sự than phiền Các hoạt động về môi trường của công ty Mức độ mà các mục tiêu và chỉ tiêu đạt được Tình trạng của các hành động khắc phục phòng ngừa Các hành động tiếp theo các lần xem xét của lãnh đạo trước đó Sự thay đổi hoàn cảnh, bao gồm những phát triển trong các yêu cầu về pháp luật và các yêu cầu khác liên quan tới các khía cạnh môi trường của công ty Các đề xuất cải tiến Dựa trên kết quả đánh giá thực trạng HTQLMT, Giám đốc công ty đưa ra các yêu cầu thay đổi có thể về chính sách, mục tiêu và chỉ tiêu môi trường cũng như các yếu tố khác của HTQLMT, và nhất quán với cam kết cải tiến liên tục. 5.19. Dự toán chi phí 1. Các chi phí cho việc xây dựng và duy trì một HTQLMT trong thời gian 6 tháng khoảng 4000USD 2. Chi phí tư vấn (gồm lệ phí tư vấn, chi phí đi lại): khoảng 5000USD 3. Chi phí đăng ký đánh giá chứng nhận Đánh giá lần đầu : 3000USD Đánh giá mỗi năm : 2000USD Đánh giá sau 3 năm : 3000USD KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN Thuận lợi đầu tiên của việc áp dụng ISO 14001 cho sản xuất nói chung và cho doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng về mặt bảo vệ môi trường là tuân thủ pháp luật. Việc tuân thủ pháp luật không chỉ loại bỏ chi phí xử lý sự không tuân thủ mà còn tạo hình ảnh đẹp cho doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí người tiêu dùng. Về phân tích hiện trạng môi trường: công ty TNHH Công nghệ Cao Ức Thái đã đầu tư khá nhiều cho công tác bảo vệ môi trường, cụ thể là các phương pháp kiểm soát và quản lý môi trường công ty. Về phân tích đánh giá về: Phân tích khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2010 vào công ty đạt khoảng 88,51% trên 60 phiếu điều tra đối với công ty. Đánh giá khả năng đáp ứng của công ty so với tiêu chuẩn ISO 14001 đạt khoảng 51%. Tỷ lệ các KCMT có ý nghĩa chiếm 11,76% trong tổng số các KCMT trong từng khu vực. Tỷ lệ các KCMT có ý nghĩa tiềm năng chiếm 44,13% trong tổng số các KCMT trong từng khu vực. Về xây dựng HTQLMT: Từ các kết quả trên thì công ty rất có khả năng xây dựng HTQLMT. Tuy nhiên, công ty còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải quản lý chặt chẽ nếu muốn áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2010. Công ty cần bổ sung nguồn lực chuyên môn về lĩnh vực môi trường cũng như về ISO 14001. Do công ty mới thành lập không lâu nên quy mô sản xuất và thị trường chưa được lớn rộng, kèm theo đó là tình hình nước ta hiện nay, sự thiếu thông tin, vốn, công nghệ, chuyên gia và cơ sở hạ tầng địa phương ở Việt Nam là lý do gây cản trở doanh nghiệp được cấp chứng chỉ. Các doanh nghiệp cần phải tìm kiếm sự hợp tác với các tổ chức quốc tế, chính phủ và các cơ quan tiêu chuẩn cũng như các hội doanh nghiệp trợ giúp về tài chính và kỹ thuật. Bên cạnh đó, công ty Cao Ức Thái cũng có những thuận lợi trong việc xây dựng HTQLMT. Việc duy trì và thực hiện hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 giúp công ty kiểm soát chặt chẽ chất thải phát sinh trong phân xưởng, giảm bớt gánh nặng về môi trường cho công ty. HTXLNT hiện có giúp công ty giảm bớt các tác động tiêu cực do các hoạt động hàng ngày gây ra đến môi trường. Ban lãnh đạo công ty có quan tâm và mong muốn cải thiện hiệu quả các hoạt động BVMT. KIẾN NGHỊ Để việc xây dựng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001:2010 đạt hiệu quả thì công ty Cao Ức Thái nên: Nhanh chóng đào tạo những người có năng lực trong công ty trở thành cán bộ môi trường am hiểu về tiêu chuẩn ISO 14001:2010 qua các khóa đào tạo bên ngoài Nâng cao nhận thức về môi trường của toàn thể nhân viên trong công ty bằng các chương trình đào tạo về môi trường để họ có đủ năng lực giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường do hoạt động của mình gây ra. Công bố việc thực hiện ISO 14001 cho tất cả các bên hữu quan để thu hút sự quan tâm giúp đỡ Khuyến khích, động viên sự tham gia của toàn thể cán bộ, công nhân viên trong công ty bằng các chế độ khen thưởng cho các cá nhân tham gia tích cực vì họ chính là động lực giúp HTQLMT vận hành và cải tiến liên tục.