Nghiên cứu tiếp thu và phát triển công nghệ điện thoại di động 3G (thế hệ thứ 3) - Đánh giá hiện trạng công nghệ di động, xác định tiêu chuẩn và hạ tầng cơ sở viễn thông phù hợp với công

vïng trªn toµn cÇu. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh h−íng ph¸t triÓn lªn 3G tõ c¸c hÖ thèng 2G, cã nguån gèc c«ng nghÖ kh¸c nhau, nh»m ®¹t ®−îc kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô sè liÖu tèc ®é cao h¬n. Bªn c¹nh yÕu tè c«ng nghÖ, c¸c nh©n tè kh¸c nh− thÞ tr−êng, kÕ ho¹ch th−¬ng m¹i ho¸ s¶n phÈm vµ thiÕt bÞ, kÕ ho¹ch thö nghiÖm còng nh− kinh nghiÖm triÓn khai cña c¸c n−íc ®i tr−íc còng cã t¸c ®éng quan träng ®Õn quyÕt ®Þnh lùa chän c«ng nghÖ nghÖ vµ lé tr×nh triÓn khai 3G cña c¸c n−íc ®i sau. Víi nhËn thøc nh− vËy, néi dung tiÕp theo cña ch−¬ng nghiªn cøu c¸c yÕu tè trªn d−íi ba gãc ®é: - Xem xÐt ®iÒu kiÖn triÓn khai 3G tõ c¸c hÖ thèng 2G hiÖn cã víi c«ng nghÖ kh¸c nhau. - Ph©n tÝch së cø cho c¸c b−íc triÓn khai cña c¸c n−íc ®i tr−íc nh− Mü, ch©u ¢u, NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ c¸c khu vùc kh¸c. - X¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chi phÝ vµ tèc ®é triÓn khai 3G cña c¸c nhµ khai th¸c còng nh− c¸c h·ng cung cÊp. C¸c ph©n tÝch ë trªn ®· ®−a ra mét c¸i nh×n tæng thÓ vÒ t×nh h×nh triÓn khai 3G t¹i c¸c n−íc vµ c¸c khu vùc kh¸c nhau xÐt c¶ d−íi gãc ®é c«ng nghÖ, thÞ tr−êng vµ th−¬ng m¹i. Qua ®ã b−íc ®Çu x¸c ®Þnh ®−îc: - VÒ xu h−íng chung: C¸c n−íc th−êng lùa chän ph−¬ng ¸n triÓn khai 3G dùa trªn c¬ së c«ng nghÖ cña hÖ thèng 2G hiÖn ®ang ¸p dông phæ biÕn t¹i n−íc ®ã. - VÒ nh÷ng ®iÓm ®Æc thï: Trªn thùc tiÔn, ®èi víi c¸c nhµ khai th¸c míi, viÖc lùa chän c«ng nghÖ 3G phô thuéc nhiÒu vµo ®é s½n sµng, tin cËy vµ gi¸ thµnh cña c¸c s¶n phÈm th−¬ng m¹i vÒ hÖ thèng còng nh− thiÕt bÞ ®Çu cuèi cña c«ng nghÖ ®ã. - Hai nhËn xÐt trªn lµ nh÷ng ®iÓm tham kh¶o quan träng cho c¸c ®Ò xuÊt 3G sau nµy khi triÓn khai trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 3: TÝnh to¸n yªu cÇu vÒ phæ tÇn IMT 2000 cña ViÖt Nam. VÒ c¬ b¶n, b¨ng tÇn Ên ®Þnh cho IMT-2000 ®· ®−îc quy ®Þnh t¹i WRC-92 vµ WRC-2000. TiÕn ®é triÓn khai khai 3G t¹i c¸c n−íc mét phÇn bÞ phô thuéc vµo t×nh h×nh cÊp phÐp phæ tÇn, ®©y lµ vÊn ®Ò mang tÝnh ®Æc thï tu©n theo quy ®Þnh cña mçi quèc gia. T¹i ViÖt Nam, b¨ng tÇn theo quy ®Þnh dµnh cho IMT-2000 hiÖn ®ang ®−îc sö dông bëi c¸c hÖ thèng v« tuyÕn kh¸c nhau. Do vËy néi dung ch−¬ng nµy chñ yÕu nghiªn cøu gi¶i ph¸p cÊp phæ cho IMT-2000 trong ®iÒu kiÖn sö dông phæ tÇn thùc tÕ t¹i ViÖt Nam, cã c¨n cø theo c¸c quy ®inh vµ chÝnh s¸ch riªng cña ViÖt Nam, ®−a ra c¸c tÝnh to¸n vÒ nhu cÇu phæ tÇn cho IMT-2000 cña ViÖt Nam . Cô thÓ dù kiÕn b¨ng tÇn 1885-2025 NHz vµ 2110-2200 MHz ®−îc ®Ó s½n cho triÓn khai IMT200 ngay trong giai ®o¹n ®Çu, c¸c b¨ng tÇn cßn l¹i sÏ ®−îc thu håi vµ sö dông cho giai ®o¹n sau, tõ ®ã tÝnh to¸n tæng thÓ b¨ng tÇn cÇn sö dông cho 3G ®Õn 2010 víi ®−êng lªn lµ 42,96 MHz vµ ®−êng xuèng lµ 73,02 MHz. Qua ®ã chuÈn bÞ ph−¬ng ¸n ph©n chia phæ tÇn cho c¸c nhµ khai th¸c kh¸c nhau trong n−íc khi triÓn khai 3G. Ch−¬ng 4: §Ò xuÊt c«ng nghÖ 3G t¹i ViÖt Nam. Gièng nh− hÇu hÕt c¸c n−íc trong khu vùc ®«ng nam ¸, m¹ng th«ng tin di ®éng 2G cña ViÖt Nam dïng c«ng nghÖ GSM ®· ®−îc ®Çu t− c¶ vÒ chiÒu s©u lÉn bÒ réng vµ hiÖn vÉn ®ang khai th¸c rÊt hiÖu qu¶, do vËy c¸c ®Ò xuÊt c«ng nghÖ ë ®©y ph¶i tÝnh ®Õn 18 yÕu tè nµy. Víi c¸ch ®Æt vÊn ®Ò nh− vËy, ch−¬ng 4 tËp chung xem xÐt mäi ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, tõ ®ã chän ra hai c«ng nghÖ chÝnh ®Ó ®Ò xuÊt cho nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông kh¸c nhau ®èi víi nh÷ng nhµ khai th¸c kh¸c nhau. Néi dung c¬ b¶n cña ®Ò xuÊt nµy ®−îc x©y dùng trªn c¬ së cã xÐt ®Õn h¹ tÇng hiÖn cã cña nhµ khai th¸c 2G vµ tÝnh ®Õn sù phï hîp cña c«ng nghÖ 3G ®Ò xuÊt. Trªn c¬ së ®ã W-CDMA ®−îc ®Ò xuÊt cho c¸c nhµ khai th¸c hiÖn ®ang së h÷u c¸c m¹ng GSM, víi c¸c b−íc trung gian chuyÓn ®æi 2,5G (GPRS hoÆc EDGE) tuú thuéc vµo nhu cÇu kh¸ch hµng t¹i thêi ®iÓm triÓn khai, cßn cdma2000 lµ lùa chän ®èi víi nh÷ng nhµ khai th¸c míi víi b−íc khëi ®Çu cã thÓ chän cdma 2000 1X-RTT /1X EV-DO (t−¬ng ®−¬ng 2,5 G cña W-CDMA). KÕt luËn: Néi dung cña nh¸nh 3 ®É xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn vµ s©u s¾c mäi khÝa c¹nh liªn quan ®Õn yªu ph¸t triÓn cña 3G trªn ph−¬ng diÖn c¶ trong vµ ngoµi n−íc. Dùa trªn c¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÒ khung c¶nh triÓn khai cña c¸c n−íc, xem xÐt tíi c¸c yªu tè ®Æc thï cña ViÖt Nam, qua ®ã lùa chän hai trong sè c¸c hä c«ng nghÖ chÝnh cña 3G (lµ W-CDMA/cdma2000) víi c¸c b−íc trung gian 2,5G thÝch hîp cho tõng ®iÒu kiÖn triÓn khai cô thÓ cña c¸c nhµ khai th¸c kh¸c nhau. 19 Nh¸nh 4: Biªn so¹n mét sè tiªu chuÈn 2,5G vµ 3G 1. S¶n phÈm: Nh¸nh ®Ò tµi ®· cã s¶n phÈm sau: - B¸o c¸o kÕt qu¶ biªn soan mét sè tiªu chuÈn 2,5G vµ 3G. - C¸c dù th¶o tiªu chuÈn WAP, Gb, Gi, Iu, tr¹m gèc W-CDMA dïng cho c¸c hÖ thèng thuéc hä c«ng nghÖ WCDMA. - Chän lùa c¸c tiªu chuÈn tr¹m gèc vµ thiÕt bÞ di ®éng theo nguyªn t¾c chÊp thuËn ¸p dông nguyªn vÑn cho c¸c hÖ thèng thuéc hä c«ng nghÖ cdma2000 2.Tãm t¾t b¸o c¸o: Ch−¬ng 1: T×nh h×nh tiªu chuÈn ho¸ 2,5G vµ 3G. PhÇn ®Çu cña ch−¬ng ®−a ra nh÷ng th«ng tin giíi thiÖu vÒ c¬ cÊu tæ chøc còng nh− nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan ®ãng vai trß chÝnh trong viÖc x©y dùng tiªu chuÈn cho th«ng tin di ®éng 2,5G vµ 3G nh− ITU-T, ITU-R, 3GPP, 3GPP2, IETF, SDO. C¸c tæ chøc kh¸c víi sù tham gia cña c¸c nhµ khai th¸c còng ®−îc giíi thiÖu nh− OHG, 3G.IP (WG8F), MWIF. Trªn c¬ së ®ã nghiªn cøu tiÕn tr×nh chuÈn ho¸ cho c«ng nghÖ 2,5G vµ 3G tõ m¹ng truy nhËp v« tuyÕn ®Õn m¹ng lâi, c¸c giao diÖn víi m¹ng ngoµi vµ mét sè vÊn ®Ò chuÈn ho¸ kh¸c cã liªn quan ®Õn chuyÓn vïng toµn cÇu. Tõ ®ã cã ®Þnh h−íng lùa chän vµ biªn so¹n c¸c tiªu chuÈn cÇn thiÕt, tr−íc hÕt tËp trung cho nh¸nh W-CDMA v× ®©y lµ c«ng nghÖ tiÒm n¨ng øng dông cho 3G cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 2: Phæ tÇn cho 3G vµ chÝnh s¸ch cÊp phÐp. Nh− ®É tr×nh bµy ë trªn, ®èi víi 3G, mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cã tÝnh tiªn quyÕt cho viÖc triÓn khai ®ã lµ phæ tÇn ®−îc cÊp phÐp. Do vËy néi dung cña ch−¬ng nµy tËp chung nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh vÒ phæ tÇn vµ cÊp phÐp phæ tÇn cho 3G trªn thÕ giíi nh−: nguyªn t¾c cÊp ph¸t b¨ng tÇn, sè l−îng nhµ khai th¸c ®−îc cÊp ph¸t, sè b¨ng tÇn cÊp ph¸t cho mét nhµ khai th¸c...tõ ®ã c¨n cø vµo hiÖn tr¹ng sö dông phæ tÇn vµ sè l−îng nhµ khai th¸c t¹i ViÖt Nam (5 nhµ khai th¸c), ®−a ra kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch cÊp phÐp phæ tÇn 3G cô thÓ cho ViÖt Nam theo 3 giai ®o¹n (tíi 2005, tíi 2010 vµ sau 2010) víi 3 ph−¬ng ¸n ph©n chia b¨ng tÇn. Ch−¬ng 3: Tiªu chuÈn giao thøc WAP WAP lµ mét tiªu chuÈn kü thuËt cã tÝnh më, ®−îc ®−a ra bëi c¸c h·ng viÔn th«ng lín vµ sím ®−îc chÊp nhËn tren toµn cÇu. Víi kh¶ n¨ng t−¬ng thÝch víi c¸c hÖ thèng di déng kh¸c nhau, WAP cho phÐp ®−a c¸c néi dung vµ c¸c dÞch vô Internet tíi c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi di ®éng cña c¸c hÖ thèng di ®éng tÕ bµo kh¸c nhau. Víi c¸ch nh×n nhËn nh− vËy, ch−¬ng nµy ®i s©u nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c ®Æc t¶ kü thuËt cña WAP, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn qua c¸c phiªn b¶n, c¸ch thøc triÓn khai c¸c øng dung trªn m¹ng di ®éng. Trªn c¬ së ®ã biªn so¹n b¶n dù th¶o tiªu chuÈn kü thuËt cho WAP 1.2 vµ ®−a ra c¸c ®iÓm n©ng cÊp cña phiªn b¶n WAP 2.0, lµm c¬ së cho viÖc triÓn khai sím c¸c dÞch vô WAP trªn m¹ng di ®éng hiÖn t¹i còng nh− sau nµy cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 4: Tiªu chuÈn giao diÖn GPRS. 20 Néi dung cña ch−¬ng ®i s©u ph©n tÝch cÊu tróc xÕp chång cña GPRS lªn trªn GSM, qua ®ã lùa chän c¸c giao diÖn quan trong míi xuÊt hiÖn trong hÖ thèng ®Ó x©y dùng bé tiªu chuÈn giao diÖn cho GPRS. VÒ nguyªn t¾c, viÖc ®−a GPRS vµo trong GSM ®−îc xem nh− mét b−íc qu¸ ®é (2,5G) nh»m më ra kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô d÷ liÖu chuyÓn m¹ch gãi ®ång thêi víi dÞch vô chuyÓn m¹ch kªnh truyÒn thèng vèn cã cña GSM. §Ó thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng nµy, hÖ thèng cÇn ®−a thªm c¸c nót m¹ng míi vµ ®iÒu nµy lµm xuÊt hiÖn thªm c¸c giao diÖn míi trong hÖ thèng. Qua ph©n tÝch vÒ ®Æc tÝnh, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c giao diÖn míi th× næi lªn hai giao diÖn cã vai trß quan träng nhÊt ®ã lµ Gb vµ Gi. Trong ®ã Gb ®ãng vai trß giao diÖn gi÷a ph©n hÖ tr¹m gèc BSS cña GSM víi phÇn m¹ng lâi míi cña GPRS (SGSN), nã quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp gi÷a GSM vµ GPRS. Giao diÖn thø hai lµ Gi víi vai trß trung gian kÕt nèi gi÷a hÖ thèng GSM/GPRS víi m¹ng sè liÖu bªn ngoµi, nã quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng lµm viÖc liªn m¹ng, cung cÊp c¸c dÞch vô d÷ liÖu kiÓu IP hay X.25 cho c¸c m¸y ®Çu cuèi di ®éng. Víi ®¸nh gi¸ nh− trªn, hai giao diÖn ®−îc lùa chän tr−íc tiªn ®Ó biªn so¹n dù th¶o tiªu chuÈn giao diÖn cho GPRS lµ Gb vµ Gi, nh»m thiÕt thùc phôc vô c«ng t¸c triÓn khai thö nghiÖm còng nh− ®¸nh gi¸ dÞch vô GPRS trªn m¹ng GSM cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 5: Tiªu chuÈn giao diÖn cña hÖ thèng W-CDMA. V× sù tån t¹i cña nhiÒu c«ng nghÖ ®Ò cö cho 3G cho nªn viÖc chÊp nhËn c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau phï hîp víi tõng c«ng nghÖ ®−îc lùa chän lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, víi xuÊt ph¸t ®iÓm lµ hÖ thèng GSM ®· triÓn khai réng kh¾p, th× viÖc ph¸t triÓn lªn 3G theo h−íng c«ng nghÖ W-CDMA lµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng h¬n c¶. Do vËy ch−¬ng 5 tËp chung ph©n tÝch, nghiªn cøu cÊu tróc m¹ng vµ giao diÖn hÖ thèng cña W-CDMA lµm së cø cho viÖc lùa chän vµ x©y dùng tiªu chuÈn giao diÖn cña hÖ thèng. Víi träng t©m ph©n tÝch nh− trªn, giao diÖn Iu ®−îc xem nh− ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc kÕt nèi gi÷a m¹ng truy nhËp v« tuyÕn víi m¹ng lâi, viÖc chuÈn ho¸ giao diÖn Iu kh«ng chØ cã ý nghÜa ®¶m b¶o sù kÕt nèi lµm viÖc b×nh th−êng gi÷a hai thµnh phÇn m¹ng quan träng nhÊt cña hÖ thèng (m¹ng v« tuyÕn vµ m¹ng lâi) mµ nã cßn ®Æc biÖt cã ý nghÜa cho c«ng t¸c hîp chuÈn thiÕt bÞ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã nguån gèc tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau, më réng kh¶ n¨ng lùa chän cña nhµ khai th¸c khi triÓn khai hÖ thèng. Víi tÇm quan träng nh− vËy, giao diÖn Iu ®−îc lùa chän ®Çu tiªn ®Ó biªn so¹n b¶n dù th¶o tiªu chuÈn giao diÖn cho hÖ thèng W-CDMA. Ngoµi ra, ®Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý vµ hîp chuÈn thiÕt bÞ thu ph¸t v« tuyÕn (trong ®iÒu kiÖn sÏ triÓn khai hÖ thèng W-CDMA), NodeB víi vai trß nh− BTS cña GSM còng ®−îc chän lµm ®èi t−îng ®Ó x©y dùng b¶n dù th¶o tiªu chuÈn thiÕt bÞ tr¹m gèc th«ng tin di ®éng W-CDMA, nh»m kiÓm so¸t c¸c chØ tiªu vÒ t−¬ng thÝch ®iÖn tõ tr−êng, chèng nhiÔu... gi÷a c¸c hÖ thèng tr¹m thu ph¸t v« tuyÕn kh¸c nhau. Ch−¬ng 6: Tiªu chuÈn cña hÖ thèng cdma2000 Nh− ®· tr×nh bµy ë ch−¬ng ®Çu, trong khi W-CDMA lµ tiªu chuÈn 3G do 3GPP thùc hiÖn cho c¸c hÖ thèng ph¸t triÓn lªn tõ GSM th× cdma2000 l¹i lµ tiªu chuÈn 3G do 3GPP thùc hiÖn cho c¸c hÖ thèng ph¸t triÓn lªn tõ IS-95. Néi dung ch−¬ng 6 chñ yÕu nghiªn cøu t×nh h×nh chuÈn ho¸ cho m¹ng th«ng tin di ®éng cdma2000 trªn thÕ giíi, kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch vai trß vµ ý nghÜa cña tõng giao diÖn trong hÖ thèng ®Ó ®−a ra c¸c khuyÕn nghÞ cÇn thiÕt cho c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ ®èi víi cdma2000 nÕu ViÖt Nam cã triÓn khai. Ngoµi ra, trªn c¬ së kÕt qu¶ c¸c ®Ò tµi ®· thùc hiÖn, nhãm thùc hiÖn ®· ph©n tÝch, lùa chän tiªu chuÈn tr¹m gèc vµ tiªu chuÈn thiÕt bÞ ®Çu cuèi cho c¸c hÖ thèng thuéc hä c«ng nghÖ cdma2000 theo nguyªn t¾c chÊp thuËn ¸p dông nguyªn vÑn. 21 KÕt luËn: Néi dung thùc hiÖn cña nh¸nh 4 tËp chung xem xÐt c¸c tæ chøc tiªu chuÈn cña 3G, nghiªn cø t×nh h×nh chuÈn ho¸ cña c¸c nh¸nh c«ng nghÖ kh¸c nhau. Qua ®ã ph©n tÝch lùa chän vµ biªn so¹n mét sè tiªu chuÈn cho 2,5G vµ 3G trong ®ã c¸c tiªu chuÈn nµy ®¶m b¶o tÝnh cËp nhËt vµ cã xem xÐt thÊu ®¸o ®Õn kh¶ n¨ng ¸p dông trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam. Cô thÓ, ®èi víi nh¸nh ph¸t triÓn h−íng tíi WCDMA, do tån t¹i nhiÒu c«ng nghÖ kh¸c nhau (GSM, GPRS, EDGE,..), nªn viÖc x©y dùng tiªu chuÈn cho c¸c hÖ thèng thuéc hä c«ng nghÖ nµy rÊt phøc t¹p vµ ®a d¹ng, cÇn ®−îc quan t©m nhiÒu h¬n. Trong khi ®ã, ®èi víi nh¸nh ph¸t triÓn theo hä c«ng nghÖ cdma2000, c¸c b−íc ph¸t triÓn ®· kh¸ râ rµng vµ thèng nhÊt, nªn viÖc x©y dùng tiªu chuÈn cã thÓ dùa trªn c¬ së chÊp thuËn ¸p dông nguyªn vÑn c¸c tiªu chuÈn t−¬ng øng cña 3GPP2. Tõ c¸c ph©n tÝch trªn, nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi ®· tËp trung biªn so¹n c¸c tiªu chuÈn cho hä c«ng nghÖ WCDMA. C¸c tiªu chuÈn ®· biªn so¹n nµy ®−îc tr×nh bµy cô thÓ trong c¸c phô lôc ®i kÌm. 22 Nh¸nh 5: Nghiªn cøu x©y dùng cÊu tróc m¹ng th«ng tin di ®éng 3G phï hîp víi xu h−íng ph¸t triÓn h¹ tÇng viÔn th«ng. 1. S¶n phÈm: Nh¸nh ®Ò tµi ®· cã s¶n phÈm sau: - B¸o c¸o kÕt qu¶ nghiªn cøu x©y dùng cÊu tróc m¹ng th«ng tin di ®éng 3G phï hîp víi xu h−íng ph¸t triÓn h¹ tÇng viÔn th«ng. - C¸c bµi b¸o c¸o khoa häc t¹i c¸c héi th¶o trong vµ ngoµi n−íc - Chuyªn ®Ò “M¹ng th«ng tin di ®éng 3G” phôc vô c«ng t¸c ®µo t¹o cho c¸n bé gi¶ng viªn Trung T©m II- Häc ViÖn C«ng NghÖ BC-VT. - PhÇn mÒm tÝnh to¸n ®Þnh cì m¹ng truy nhËp v« tuyÕn W-CDMA. 2.Tãm t¾t b¸o c¸o: Ch−¬ng 1: Yªu cÇu vµ nguyªn t¾c chung ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng viÔn th«ng theo h−íng NGN. C¸c m¹ng th«ng tin di ®éng 3G khi triÓn kh¶i ph¶i ®¶m b¶o sù phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña h¹ tÇng viÔn th«ng. Trong khi ®ã sù ph¸t triÓn hiÖn nay cña h¹ tÇng viÔn th«ng ®· ®−îc x¸c ®Þnh theo h−íng NGN, do vËy néi dung chÝnh cña ch−¬ng nµy lµ nghiªn cøu c¸c nguyªn t¾c chung còng nh− yªu cÇu cô thÓ ®Æt ra ®èi víi h¹ tÇng viÔn th«ng khi ph¸t triÓn theo h−íng NGN. PhÇn ®Çu cña ch−¬ng ®−a ra c¸c kh¸i niÖm chung còng nh− giíi thiÖu tæng quan vÒ NGN th«ng qua c¸c m« h×nh ®Ò xuÊt cña c¸c tæ chøc viÏn th«ng quèc tÕ nh− ITU vµ ETSI trong ®ã bao gåm: - VÒ yªu cÇu chung: Cung cÊp ®a d¹ng dÞch vô; CÊu tróc m¹ng ®¬n gi¶n; N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông, chÊt l−îng, gi¶m chi phÝ khai th¸c b¶o d−ìng m¹ng; RÔ më réng vµ ph¸t triÓn m¹ng; §é linh ho¹t vµ tÝnh s½n sµng cao; Tæ chøc m¹ng dùa trªn nhu cÇu ph¸t triÓn vµ sè l−îng thuª bao theo vïng ®Þa lý, kh«ng tæ chøc theo ®Þa bµn hµnh chÝnh. - VÒ cÊu tróc bao gåm c¸c líp chøc n¨ng nh−: Líp truy nhËp; Líp truyÒn t¶i; Líp ®iÒu khiÓn; Líp qu¶n lý. Trªn c¬ së ®ã, phÇn tiÕp theo nghiªn cøu chi tiÕt c¸c nguyªn t¾c tæ chøc m¹ng, cÊu tróc m¹ng, c«ng nghÖ sö dông, m« h×nh qu¶n lý cña NGN, tõ ®ã x¸c ®Þnh vai trß chøc n¨ng nhiÖm vô cô thÓ cña m¹ng th«ng tin di ®éng 3G nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn chung cña h¹ tÇng viÔn th«ng theo h−íng NGN. Ch−¬ng 2: C¸c ph−¬ng ¸n m¹ng lâi ®Ó triÓn khai 3G. Sau khi ®· x¸c ®Þnh râ vai trß còng nh− yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi m¹ng th«ng tin di ®éng nh»m ®¸p øng xu thÕ ph¸t triÓn theo h−íng NGN cña h¹ tÇng viÔn th«ng, träng t©m nghiªn cøu cña ch−¬ng hai sÏ lµ c¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ dïng cho m¹ng lâi ®Ó triÓn khai 3G. Víi viÖc nghiªn cøu c¸c cÊu tróc ®−îc ®Ò xuÊt cho 3G th«ng qua c¸c phiªn b¶n R99, R4, R5 cña 3GPP, phÇn ®Çu cña ch−¬ng ®· ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ tæng kÕt ®−îc c¸c −u nh−îc ®iÓm cña mçi ph−¬ng ¸n triÓn khai 3G theo cÊu tróc cña tõng phiªn b¶n. Qua ®ã x¸c ®Þnh xu h−íng ph¸t triÓn cña m¹ng 3G lµ theo h−íng toµn IP vµ ®ång thêi chØ râ c¸c vÊn ®Ò vÒ c«ng nghÖ, kü thuËt cÇn gi¶i quyÕt khi triÓn khai m¹ng 23 di ®éng 3G theo h−íng nµy. Víi c¸c nghiªn cøu trªn, phÇn cuèi cña ch−¬ng ®−a ra c¸c ®Þnh h−íng chÝnh cho viÖc tæ chøc triÓn khai m¹ng lâi 3G cña ViÖt Nam nh− sau: - Tr−íc m¾t ®Ó tËn dông phÇn v« tuyÕn cña GSM, triÓn khai m¹ng lâi chuyÓn m¹ch gãi GPRS. - TiÕp theo tõng b−íc triÓn khai m¹ng truy nhËp v« tuyÕn W-CDMA. - VÒ l©u dµi, sÏ triÓn khai m¹ng lâi toµn IP Ch−¬ng 3: Vai trß vµ kÕt nèi thµnh phÇn vÖ tinh trong 3G. Mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña hÖ thèng th«ng tin di ®éng 3G lµ cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng ë mäi n¬i, mäi lóc. Nh−ng phÇn h¹ tÇng mÆt ®Êt cña 3G rÊt khã ®¸p øng yªu cÇu phñ sãng mäi n¬i, do vËy cÇn tíi sù bæ sung cña thµnh phÇn vÖ tinh hç trî cho nh÷ng khu vùc nµy. Víi nhËn thøc nh− trªn, néi dung cña ch−¬ng nµy nghiªn cøu kh¶ n¨ng øng dông cña thµnh phÇn vÖ tinh trong 3G. Qua c¸c sè liÖu dù b¸o vÒ dÞch vô, sè ng−êi sö dông, l−u l−îng vµ m«i tr−êng cÇn tíi sù hç trî cña thµnh phÇn vÖ tinh, c¸c ph©n tÝch ë ®©y ®· x¸c ®Þnh râ vai trß cña thµnh phÇn vÖ tinh trong 3G. Tõ ®ã ®Þnh h×nh cÊu tróc m¹ng 3G trong ®ã cã c¶ thµnh phÇn vÖ tinh víi c¸c ®Þnh h−íng vÒ phñ sãng, truy nhËp, kÕt nèi. Tuy nhiªn, víi sù triÓn khai thµnh c«ng cña c¸c hÖ thèng di ®éng mÆt ®Êt PLMN gÇn ®©y vµ thÊt b¹i cña c¸c hÖ thèng di ®éng vÖ tinh quü ®¹o thÊp vµ trung b×nh nh− Iridium, Globalstar v..v.. ITU kh«ng cßn ®Æt vai trß vµ yªu cÇu kÕt nèi vÖ tinh trong 3G. C¸c nghiªn cøu tÝnh to¸n hiÖn nay chØ cßn tËp trung cho thµnh phÇn di ®éng mÆt ®Êt. Ch−¬ng 4: Quy ho¹ch vµ ®Þnh cì m¹ng th«ng tin di ®éng thÕ hÖ 3 (W-CDMA) §Ó triÓn khai m¹ng th«ng tin di ®éng 3G, th× c«ng viÖc ®Çu tiªn ph¶i thùc hiÖn ®ã lµ quy ho¹ch vµ ®Þnh cì m¹ng võa ®¶m b¶o cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng võa phï hîp víi kh¶ n¨ng ®Çu t− c«ng nghÖ cña nhµ khai th¸c. Víi nh÷ng ®Æc thï míi cña c«ng nghÖ vµ dÞch vô 3G, cho nªn ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi ®èi víi c«ng t¸c quy ho¹ch vµ ®Þnh cì. V× nh÷ng lý do trªn, néi dung cña ch−¬ng 4 tr−íc hÕt ®i vµo ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt cÇn tÝnh ®Õn trong yªu cÇu thiÕt kÕ m¹ng th«ng tin di ®éng 3G, qua ®ã ®−a ra c¸c nhiÖm vô cô thÓ, c¸c b−íc cÇn thùc hiÖn cho viÖc ®Þnh cì m¹ng. PhÇn tiÕp theo ®i s©u nghiªn cøu qu¸ tr×nh ®Þnh cì m¹ng v« tuyÕn, x©y dùng c¸c b−íc tÝnh to¸n chi tiÕt cho quü ®−êng truyÒn, kÝch th−íc cell, hÖ sè t¶i, ph©n tÝch phñ sãng vµ dung l−îng, ®Þnh cì giao diÖn...tõ ®ã x©y dùng quy tr×nh tæng thÓ chung cïng víi mét c«ng cô phÇn mÒm ®Ó thùc hiÖn ®Þnh cì m¹ng truy nhËp v« tuyÕn 3G W-CDMA. KÕt luËn: Néi dung nh¸nh 5 ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn nh÷ng kh¸i niÖm, yªu cÇu, nguyªn t¾c tæ chøc chung cña h¹ tÇng viÔn th«ng ph¸t triÓn theo h−íng m¹ng thÕ hÖ sau (NGN), c¨n cø vµo ®ã lùa chän ph−¬ng ¸n triÓn khai m¹ng lâi 3G phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña h¹ tÇng viÔn th«ng. §ång thêi c¸c nghiªn cøu cña nh¸nh nµy còng ®−a ra c¸c khuyÕn nghÞ cô thÓ vµ cÇn thiÕt vÒ thiÕt bÞ vµ hÖ thèng khi ph¸t triÓn m¹ng theo lé tr×nh c«ng nghÖ ®−îc lùa chän nh»m triÓn khai m¹ng lâi All-IP cho giai ®o¹n sau. §Ó hç trî cho viÖc triÓn khai hiÖu qu¶ m¹ng 3G, phÇn cuèi ®−a ra c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu nh»m x©y dùng c«ng cô gi¶i quyÕt vÊn ®Ò quy ho¹ch vµ ®Þnh cì m¹ng 3G víi môc tiªu chÝnh trong giai ®o¹n ®Çu lµ cã ®−îc c«ng cô phÇn mÒm gi¶i quyÕt bµi to¸n ®Þnh cì phÇn m¹ng truy nhËp v« tuyÕn W-CDMA. 24 Nh¸nh 6: §Ò xuÊt khuyÕn nghÞ lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch triÓn khai hÖ thèng th«ng tin di ®éng 3G trªn c¬ së hÖ thèng GSM hiÖn cã ë ViÖt nam. 1. S¶n phÈm: Nh¸nh ®Ò tµi ®· cã s¶n phÈm sau: - B¸o c¸o ®Ò xuÊt lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch triÓn khai hÖ thèng th«ng tin di ®éng 3G trªn c¬ së hÖ thèng GSM hiÖn cã ë ViÖt Nam. - C¸c bµi b¸o c¸o khoa häc t¹i c¸c héi th¶o trong vµ ngoµi n−íc - C¸c chuyªn ®Ò phôc vô c«ng t¸c ®µo t¹o chuyªn ngµnh BC-VT. 2.Tãm t¾t b¸o c¸o: Ch−¬ng 1: C¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ kh¶ thi cho viÖc chuyÓn ®æi tõ m¹ng 2G lªn 3G. ViÖc ph¸t triÓn lªn 3G tõ hÖ thèng 2G cã thÓ d−îc thùc hiÖn theo nhiÒu lé tr×nh kh¸c nhau, ®iÒu nµy phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè nh− c«ng nghÖ 2G hiÖn t¹i, phæ tÇn ®−îc cÊp phÐp, nhu cÇu thùc tÕ cña thÞ tr−êng vµ n¨ng lùc ®Çu t− còng nh− chÝnh s¸ch kinh doanh cña nhµ khai th¸c. Do vËy ch−¬ng nµy tr−íc hÕt xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c ph−¬ng ¸n kü thuËt chuyÓn ®æi, tõ ®ã tËp trung nghiªn cøu vµo hai ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi chÝnh lªn 3G tõ m¹ng 2G lµ GSM vµ IS-95. Mçi ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi ®−a ra ë ®©y ®Òu ®−îc ph©n tÝch d−íi c¸c gãc ®é nh−: cÊu tróc m¹ng, ®iÒu kiÖn thùc hiÖn, yªu cÇu n©ng cÊp ®èi víi c¸c phÇn tö m¹ng... ®Ó lµm râ −u nh−îc ®iÓm vµ kh¶ n¨ng øng dông cña mçi ph−¬ng ¸n. Trªn c¬ së ®ã, phÇn cuèi ®i s©u nghiªn cøu ®iÒu kiÖn thùc hiÖn vµ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt ®Æt ra cho mçi b−íc chuyÓn ®æi cô thÓ tõ GSM lªn W- CDMA th«ng qua c¸c b−íc trung gian HSCSD, GPRS, EDGE. Tõ ®ã h×nh thµnh c¸c së cø v÷ng ch¾c cho nh÷ng ®Ò xuÊt khuyÕn nghÞ sau nµy vÒ lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi lªn 3G ®−îc lùa chän thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. Ch−¬ng 2: Ph¸t triÓn dÞch vô 3G. Mét trong nh÷ng môc tiªu chÝnh cña 3G lµ cung cÊp ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô míi cho mäi ®èi t−îng kh¸ch hµng nh−: truy nhËp Internet di ®éng, d÷ liÖu gãi, ®a ph−¬ng tiÖn...§Ó ®¸p øng ®−îc môc tiªu nµy, cÇn x©y dùng thµnh c«ng hÖ thèng cung cÊp dÞch vô phï hîp víi m« h×nh kinh doanh dÞch vô míi, trong ®ã l−u l−îng cña c¸c dÞch vô d÷ liÖu sÏ chiÕm ®a sè còng nh− ®¶m b¶o tÝnh më cho sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô thuéc bªn thø ba. Do vËy néi dung cña ch−¬ng 2 sÏ tËp chung nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph¸t triÓn dÞch vô cho 3G. Tr−íc hÕt phÇn ®Çu cña ch−¬ng xem xÐt ®Õn c¸c yªu cÇu c¬ b¶n ®Æt ra khi thiÕt lËp m«i tr−êng kinh doanh di ®éng nãi chung, víi hai nh©n tè c¬ b¶n cña thÞ tr−êng cÇn ®−îc quan t©m lµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô tõ phÝa nhµ khai th¸c vµ kh¶ n¨ng chÊp nhËn dÞch vô tõ phÝa kh¸ch hµng. C¸c yªu cÇu nµy ®−îc ph©n tÝch cô thÓ d−íi ba gãc ®é: ng−êi sö dông, dÞch vô cung cÊp, c«ng nghÖ. Yªu cÇu cña ng−êi sö dông ®−îc x¸c ®Þnh bëi: tÝnh hÊp dÉn cña dÞch vô, tÝnh c−íc vµ qu¶n lý c−íc, tÝnh b¶o mËt vµ an toµn th«ng tin c¸ nh©n, kh¶ n¨ng sö dông c¸c dÞch vô dùa trªn vÞ trÝ...trªn c¬ së ®ã ®Þnh h×nh c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña mét dÞch vô ®èi víi ng−êi sö dông. §èi víi c¸c yªu cÇu vÒ dÞch vô cung cÊp vµ c«ng nghÖ th× cã nh÷ng ®iÓm t−¬ng ®ång nhÊt ®Þnh 25 v× kh¶ n¨ng ®−a ra mét dÞch vô nµo ®ã lu«n g¾n liÒn víi sù hç trî cña c«ng nghÖ, cho nªn c¸c yªu cÇu ®−îc x¸c ®Þnh ë ®©y lµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô b¨ng réng, t−¬ng t¸c, qu¶n lý vµ tÝnh c−íc tÝnh theo QoS, chuyÓn vïng, kÕt nèi m¹ng ngoµi, n©ng cÊp tíi IPv6... PhÇn tiÕp theo, dùa trªn m« h×nh ph©n líp hÖ thèng cña UMTS, c¸c vÊn ®Ò vÒ dÞch vô vµ m« h×nh th−¬ng m¹i cña 3G ®−îc xem xÐt, ph©n tÝch theo cÊu tróc ph©n líp nµy. CÊu tróc nµy thùc hiÖn ph©n t¸ch gi÷a c¸c líp vËt lý, líp m¹ng, líp t¹o dÞch vô, líp cung cÊp néi dung, ®Þnh râ vai trß, møc ®é, kh¶ n¨ng t−¬ng t¸c lÉn nhau cña tõng thµnh phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh ®−a ra dÞch vô cuèi cïng ®Õn tay ng−êi sö dông. Víi cÊu tróc m« h×nh th−¬ng m¹i cña 3G ®Þnh h×nh theo kiÓu ph©n líp nh− ®Ò cËp ë trªn, dÞch vô ®−îc cung cÊp cho thuª bao kh«ng chØ trong m¹ng chñ mµ ngay c¶ khi thuª bao ®ang n»m trong m¹ng kh¸ch, kh«ng chØ tõ nhµ khai th¸c mµ cßn tõ c¸c nhµ cung cÊp néi dung kh¸c nhau bªn ngoµi. Cho nªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i thªm c¸c phÇn tö dÞch vô míi vµo trong m¹ng, ë ®©y c¸c phÇn tö míi ®−îc ®Ò cËp ®Õn lµ c¸c m¸y chñ hç trî : WAP, ®Þnh vÞ, thùc thi dÞch vô MExE, xö lý SIM card USAT, CAMEL... trong ®ã nhÊn m¹nh vai trß cña CAMEL trong viÖc më réng ph¹m vi cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng minh cho m«i tr−êng di ®éng. PhÇn cuèi cña ch−¬ng tËp trung vµo nghiªn cøu vµ ®−a ra ph−¬ng ¸n tæng thÓ ph¸t triÓn dÞch vô di ®éng. Nh− phÇn tr×nh bµy ë trªn ta thÊy, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn thµnh c«ng dÞch vô ®em l¹i lîi Ých cho c¶ nhµ khai th¸c vµ kh¸ch hµng th× viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i x©y dùng mét m«i tr−êng kinh doanh trªn c¬ së x¸c ®Þnh râ nh÷ng yªu cÇu tõ nhiÒu phÝa: ng−êi sö dông, c¸c dÞch vô cung cÊp vµ yªu cÇu vÒ c«ng nghÖ. Khi x©y dùng m« h×nh th−¬ng m¹i cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn thø ba (c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô, c¸c nhµ cung cÊp néi dung) cïng tham gia cung cÊp vµ ph¸t triÓn dÞch vô. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy th× ph¶i cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn m¹ng theo h−íng dùa trªn nÒn IP, t¹o ra c¸c giao diÖn më (OSA- kiÕn tróc dÞch vô më) ®Ó c¸c phÇn tö dÞch vô cã thÓ dÔ dµng kÕt nèi víi m¹ng. Víi nh÷ng ph©n tÝch nh− vËy, phÇn nµy ®· tËp chung xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ c¶ hai ph−¬ng ¸n cung cÊp dÞch vô cho hÖ thèng trong ®ã ph−¬ng ¸n thø nhÊt t−¬ng tù nh− ph−¬ng ¸n cung cÊp dÞch vô sö dông trong hÖ thèng GSM tr−íc ®©y. Ph−¬ng ¸n nµy kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho bªn thø 3 tham gia vµo qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô. V× vËy, khi cung cÊp c¸c dÞch vô 2,5G vµ 3G th× viÖc lùa chän ph−¬ng ¸n 2 (x©y dùng m¹ng dÞch vô dùa trªn nÒn IP) lµ hîp lý h¬n. Trong lé tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô tõ GSM lªn UMTS, nªn x©y dùng cÊu tróc m¹ng theo ph−¬ng ¸n 2 ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho m« h×nh kinh doanh dÞch vô sau nµy. Ch−¬ng 3: Mét sè vÊn ®Ò kü thuËt cÇn l−u ý ®èi víi hÖ thèng di ®éng 3G. §ång thêi víi nh÷ng −u thÕ vÒ c«ng nghÖ vµ dÞch vô míi, hÖ thèng 3G còng ®em l¹i nh÷ng c¸ch ®Æt vÊn ®Ò míi ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý m¹ng, qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn, b¶o mËt...do vËy néi dung ch−¬ng 3 ®Ò cËp ®Õn c¸c khÝa c¹nh kü thuËt cña c¸c vÊn ®Ò nªu trªn trong hÖ thèng 3G. XÐt d−íi gãc ®é qu¶n lý m¹ng, ph−¬ng thøc qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng ph¸t triÓn t−¬ng øng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña m¹ng. Trªn c¬ së xem xÐt thÊu ®¸o c¸c −u nh−îc ®iÓm cña nh÷ng ph−¬ng thøc qu¶n lý m¹ng ®· ®−îc sö dông tõ tr−íc, kÕt hîp víi c¸c ®Æc ®iÓm míi vÒ cÊu tróc m¹ng vµ dÞch vô cña 3G, phÇn nµy ®−a ra c¸c ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña viÖc qu¶n lý m¹ng vµ dÞch vô trong 3G víi c¸c yªu cÇu cô thÓ vÒ: kh¶ n¨ng qu¶n lý, cÊu tróc qu¶n lý, møc ®é tiÖn lîi, kh¶ n¨ng liªn kÕt ho¹t ®éng, t¸i sö dông c¸c tiªu chuÈn hiÖn cã, kh¶ n¨ng b¶o mËt, khai th¸c b¶o d−ìng ®¬n gi¶n..., tõ ®ã 26 lùa chän ph−¬ng ¸n sö dông hÖ thèng qu¶n lý m¹ng ph©n bè, ®ång thêi cô thÓ ho¸ nh÷ng yªu cÇu míi vÒ qu¶n lý m¹ng cña 3G so víi m¹ng 2G cò. §èi víi m¹ng 3G, do ®ång thêi cung cÊp nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô víi nhiÒu kiÓu l−u l−îng vµ møc chÊt l−îng QoS kh¸c nhau, trong ®ã ph−¬ng thøc qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn ®ãng vai trß quan träng vµ cã t¸c ®éng tiÕp ®Õn c¸c yÕu tè trªn. Bëi vËy phÇn tiÕp theo cña ch−¬ng sÏ nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn trong 3G. VÒ nguyªn t¾c, víi mét quü tµi nguyªn v« tuyÕn h÷u h¹n cña hÖ thèng, viÖc qu¶n lý tèt sÏ cho phÐp ®¶m b¶o kh¶ n¨ng: ®¸p øng nhiÒu lo¹i dÞch vô víi nhiÒu møc QoS kh¸c nhau, duy tr× tèt vïng phñ sãng, tèi −u dung l−îng hÖ thèng. §©y chÝnh lµ môc ®Ých cña qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn. MÆt kh¸c, v× nhu cÇu cña thuª bao rÊt kh¸c nhau vµ kh«ng dù b¸o mét c¸c hoµn toµn chÝnh x¸c ®−îc cho nªn rÊt khã ®Þnh l−îng phï hîp cho viÖc ph©n bæ tr−íc c¸c nguån tµi nguyªn v« tuyÕn, v× vËy nhiÖm vô cña qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn kh«ng chØ lµ ®Þnh h×nh ph©n bæ mµ cßn ®ßi hái kh¶ n¨ng ®Þnh h×nh l¹i vµ ph©n bæ l¹i tµi nguyªn v« tuyÕn cho nh÷ng yªu cÇu míi. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu vµ nhiÖm vô nãi trªn, phÇn tiÕp theo tËp trung x¸c ®Þnh vµ cô thÓ ho¸ c¸c chøc n¨ng cÇn thiÕt mµ phÇn qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn ph¶i thùc hiÖn nh−: ®iÒu khiÓn c«ng suÊt, ®iÒu khiÓn chuyÓn giao, ®iÒu khiÓn truy nhËp, ®iÒu khiÓn t¶i, tõ ®ã tæng kÕt vµ ®−a ra c¸c vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi viÖc qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn trong 3G. Trong c¸c hÖ thèng 2G nãi chung, viÖc b¶o mËt ®−îc thùc hiÖn chñ yÕu ë giao diÖn v« tuyÕn, nghÜa lµ phÇn m¹ng truy nhËp. Cßn trong m¹ng 3G hiÖn nay, kh¸i niÖm b¶o mËt réng h¬n vµ ®−îc thùc hiÖn kh«ng chØ ë kÕt nèi m¹ng truy nhËp mµ cßn ë mäi thµnh phÇn trong m¹ng: tõ nhµ cung cÊp dÞch vô/nhµ khai th¸c ®Õn ®iÓm ®Çu cuèi ng−êi sö dông. Víi nhËn thøc nh− vËy, phÇn cuèi ch−¬ng nghiªn cøu c¸c néi dung chÝnh sau ®©y. Néi dung thø nhÊt: nghiªn cøu vÒ b¶o mËt truy nhËp cña UMTS. B¶o mËt ë ®©y ®−îc thùc hiÖn cho c¶ phÇn truy nhËp cña ng−êi sö dông tíi m¹ng UMTS vµ phÇn kÕt nèi t¹i møc m¹ng truy nhËp. B¶o mËt truy nhËp UMTS vÒ c¬ b¶n dùa trªn m« h×nh b¶o mËt truy nhËp GSM nh−ng cã mét vµi ®iÓm c¶i tiÕn. Néi dung thø hai: liªn quan ®Õn b¶o mËt t¹i líp phÇn tö m¹ng. VÊn ®Ò chÝnh lµ c¸ch b¶o mËt c¸c kÕt nèi bªn trong m¹ng UMTS vµ gi÷a c¸c m¹ng cña c¸c nhµ khai th¸c di ®éng kh¸c nhau. V× m¹ng lâi UMTS ( theo R99 cña 3GPP) ph¸t triÓn lªn tõ m¹ng lâi GSM nªn kh«ng cã ®iÓm c¶i tiÕn c¬ b¶n nµo trong b¶o mËt cña UMTS so víi 2G. Nh−ng khi cã c¶i tiÕn vÒ c«ng nghÖ m¹ng lâi th× cã rÊt nhiÒu thay ®æi trong c¸c phiªn b¶n sau cña UMTS. Trong phÇn nµy chØ ®−a ra c¸i nh×n tæng thÓ vÒ c¸c c¬ chÕ sÏ ®−îc sö dông. Néi dung thø ba: lµ tæng kÕt c¸c vÊn ®Ò vµ c¸c c¬ chÕ vÒ b¶o mËt t¹i nh÷ng líp cao - líp dÞch vô vµ néi dung. MÆc dï vÊn ®Ò b¶o mËt ë nh÷ng líp nµy lµ ®éc lËp hoµn toµn víi cÊu tróc cña b¶n th©n m¹ng UMTS, tuy nhiªn, nã ®ãng vai trß quan träng trong toµn bé vÊn ®Ò b¶o mËt cña hÖ thèng. Trong phÇn ba nµy còng ®− ra c¸c néi dung chñ yÕu vÒ b¶o mËt truy nhËp cña c¸c hÖ thèng con ®a ph−¬ng tiÖn IP bªn trong m¹ng UMTS. Ch−¬ng 4: §Ò xuÊt khuyÕn nghÞ lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch triÓn khai 3G. Trªn c¬ së tËp hîp, ph©n tÝch vµ tæng hîp kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nh¸nh kh¸c. Néi dung ch−¬ng nµy chñ yÕu ®−a ra c¸c ®Ò xuÊt khuyÕn nghÞ vÒ lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch triÓn khai 3G cã tÝnh kh¶ thi khi ¸p dông trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. §Ó cã ®−îc nh÷ng ®Ò xuÊt kü thuËt chi tiÕt cho ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, phÇn ®Çu cña ch−¬ng ®· tæng hîp t×nh h×nh vµ ®−a ra nh÷ng nhËn ®Þnh cô thÓ vÒ bèi c¶nh chung cña 3G trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam t¹i thêi ®iÓm dù kiÕn b¾t ®Çu triÓn khai (2005), trong ®ã ®Æc biÖt nhÊn m¹nh tíi khÝa c¹nh: ®é chÝn mïi vÒ c«ng nghÖ cña mçi h−íng ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng th−¬ng phÈm ho¸ réng r·i thiÕt bÞ hÖ thèng vµ ®Çu cuèi, 27 dÞch vô träng t©m, tÝnh c¹nh khi thÞ tr−êng cã nhiÒu nhµ khai th¸c, c¸c hÖ thèng thö nghiÖm ®· cã thêi gian ®Ó ®¸nh gi¸, vµ kh¸ch hµng ®· cã nh÷ng ph¶n øng t−¬ng ®èi râ nÐt vÒ c¸c dÞch vô míi... Trong bèi c¶nh chung nh− vËy, khi mµ thÞ tr−êng th«ng tin di ®éng cña ViÖt Nam kh«ng chØ ®¬n thuÇn cã hai nhµ khai th¸c GSM cña VNPT mµ cßn cã nh÷ng ®èi t¸c hoµn toµn míi giµu tiÒm n¨ng tham gia khai th¸c kinh doanh trong lÜnh vùc nµy, do vËy nh÷ng ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n triÓn khai ë phÇn tiÕp theo cña ch−¬ng ®−îc ®−a ra trªn c¬ së cã xem xÐt ®Õn mäi thµnh phÇn tham gia. VÒ nguyªn t¾c, cã hai gi¶i ph¸p chÝnh ®Ó ph¸t triÓn tõ hÖ thèng th«ng tin di ®éng hiÖn t¹i lªn 3G ®ã lµ: - Tr−íc tiªn triÓn khai hÖ thèng trung gian 2,5G víi môc tiªu n©ng cao tèc ®é truyÒn sè liÖu th«ng qua ph−¬ng thøc chuyÓn m¹ch gãi, sau ®ã chê khi cã ®ñ nhu cÇu vÒ lo¹i h×nh dÞch vô nµy tõ thÞ tr−êng, còng nh− c«ng nghÖ 3G hoµn thiÖn th× ph¸t triÓn lªn 3G. - ChuyÓn th¼ng lªn 3G: chÊp nhËn m¹o hiÓm ®Ó lµm chñ c«ng nghÖ vµ tÝch luü kinh nghiÖm khi triÓn khai th−¬ng m¹i hÖ thèng. Mçi gi¶i ph¸p ®Òu cã nh÷ng ®Æc tr−ng riªng, tuy nhiªn víi nh÷ng −u thÕ cña gi¶i ph¸p triÓn khai hÖ thèng trung gian 2,5G nh−: ®¶m b¶o b−íc ®Çu ®¸p øng nhu cÇu vÒ lo¹i h×nh dÞch vô, ®¶m b¶o an toµn ®Çu t−, kÝch thÝch nhu cÇu kh¸ch hµng ®ã lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh cho nhµ khai th¸c khi triÓn khai 3G thùc sù. Trªn thùc tÕ gi¶i ph¸p nµy ®−îc rÊt nhiÒu nhµ khai th¸c cña c¸c n−íc sö dông vµ ®©y còng lµ gi¶ ph¸p mµ ®Ò tµi ®−a ra khuyÕn nghÞ. Víi gi¶i ph¸p ®−îc lùa chän lµ triÓn khai 3G qua b−íc trung gian 2,5G, cã hai hä c«ng nghÖ chÝnh ®Ó thùc hiÖn ®ã lµ: - TriÓn khai hÖ thèng 3G c«ng nghÖ W-CDMA th«ng qua c«ng nghÖ 2,5G trung gian lµ GPRS. - TriÓn khai hÖ thèng 3G c«ng nghÖ cdma2000 th«ng qua c«ng nghÖ 2,5G trung gian lµ 1xRTT (gäi t¾t lµ cdma2000-1x). Víi kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ ph©n tÝch cña c¸c nh¸nh nghiªn cøu tr−íc, trong viÖc ®Ò xuÊt, c¶ hai ph−¬ng ¸n triÓn khai theo hai nh¸nh c«ng nghÖ W-CDMA vµ cdma2000 ®Òu ®−îc tr×nh bµy víi c¸c yªu cÇu kü thuËt chi tiÕt, trong ®ã W-CDMA ®−îc ®Ò xuÊt chÝnh cho c¸c nhµ khai th¸c hiÖn ®ang khai th¸c hÖ thèng 2G GSM, cßn cdma2000 ®−îc khuyÕn nghÞ lùa chän cho nh÷ng nhµ khai th¸c míi. Sau khi ®· ®−a ra c¸c ®Ò xuÊt lùa chän ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, phÇn tiÕp theo tËp chung x¸c ®Þnh ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi phï hîp víi c¸c ®Ò xuÊt c«ng nghÖ ë trªn. Dùa trªn m« h×nh chuyÓn ®æi chung ®· ®−îc x¸c ®Þnh cho tõng nh¸nh c«ng nghÖ, ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi ®−îc ®−a ra cho c¶ phÇn m¹ng lâi vµ m¹ng truy nhËp v« tuyÕn, trong ®ã ®Æc biÖt ph©n tÝch kü c¸c b−íc chuyÓn ®æi dù trªn c«ng nghÖ 2G GSM v× ®©y lµ hÖ thèng ®· vµ ®ang khai th¸c réng kh¾p t¹i ViÖt Nam. Nh− ®· x¸c ®Þnh tõ tr−íc, viÖc triÓn khai 3G theo nh¸nh c«ng nghÖ cdma2000 ®−îc ®Ò xuÊt cho c¸c nhµ khai th¸c míi, ®éc lËp víi h¹ tÇng 2G GSM hiÖn cã, nªn viÖc triÓn khai cã thÓ ®−îc lùa chän tuú theo nhu cÇu thÞ tr−êng, n¨ng lùc nhµ khai th¸c, còng nh− tÝnh s¾n sµng vÒ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña nh¸nh nµy. Trong khi ®ã, nh¸nh W-CDMA ®−îc ®Ò xuÊt triÓn khai cho nh÷ng nhµ khai th¸c GSM th«ng qua b−íc trung gian GPRS sÏ yªu cÇu nh÷ng b−íc n©ng cÊp cã tÝnh chÊt thay ®æi c¬ b¶n vÒ c«ng nghÖ, do vËy ®ßi hái cao vÒ kh¶ n¨ng tËn dông h¹ tÇng vµ t−¬ng thÝch ng−îc víi hÖ thèng 2G GSM hiÖn cã, cho nªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mét lé tr×nh hîp lý víi c¸c b−íc triÓn khai cô thÓ cho nh¸nh nµy. Víi nhËn thøc nh− vËy, lé tr×nh vµ c¸c b−íc triÓn khai cô thÓ theo mçi giai ®o¹n ®−îc nghiªn cøu kü vµ tËp chung cho nh¸nh GSM/GPRS/W-CDMA. 28 KÕt luËn: Nh¸nh 6 cña ®Ò tµi ®· tæng hîp vµ n¾m b¾t ®−îc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña tÊt c¶c c¸c nh¸nh néi dung kh¸c, kÕt hîp víi c¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ ®Æc ®iÓm kü thuËt c«ng nghÖ, dÞch vô vµ ph¸t triÓn dÞch vô, thÞ tr−êng vµ m« h×nh kinh doanh, bèi c¶nh vµ ®Æc thï triÓn khai 3G cña ViÖt Nam, tõ ®ã ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ còng nh− lé tr×nh vµ kÕ ho¹ch triÓn khai chi tiÕt cho tõng giai ®o¹n. 29 Nh¸nh 7: Thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ c«ng nghÖ 2.5G trªn m¹ng th«ng tin di ®éng GSM cña Tæng C«ng ty 1. S¶n phÈm Nh¸nh ®Ò tµi nµy ®· cã c¸c s¶n phÈm sau: - HÖ thèng thö GPRS thö nghiÖm trong m¹ng Vinaphone - HÖ thèng thö GPRS thö nghiÖm trong m¹ng MobiFone - B¸o c¸o kÕt qu¶ thö nghiÖm (Hai quyÓn nh¸nh 7 kÌm theo) 2. Tãm t¾t b¸o c¸o kÕt qu¶ thö nghiÖm Néi dung chÝnh cña nh¸nh bÈy lµ thùc hiÖn triÓn khai hai hÖ thèng thö nghiÖm cung cÊp dÞch vô GPRS trªn m¹ng GSM hiÖn cã cña hai c«ng ty VinaPhone vµ MobiFone vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thö nghiÖm. V× m«i tr−êng thö nghiÖm lµ m¹ng th«ng tin di ®éng cña hai nhµ khai th¸c kh¸c nhau, do vËy néi dung cña nh¸nh ®−îc tæ chøc thµnh hai nh¸nh con thùc hiÖn thö nghiÖm trªn hai hÖ thèng GPRS cña GPC vµ VMS: A.Thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng Vinaphone: Trong m¹ng Vinaphone, dù ¸n x©y dùng thö nghiÖm c«ng nghÖ GPRS ®−îc triÓn khai víi dung l−îng thö nghiÖm lµ 10k thuª bao, c¸c pha më réng tiÕp theo lµ 50k thuª bao vµ 100k thuª bao. Trªn c¬ së triÓn khai c«ng nghÖ GPRS, mét sè dÞch vô sè liÖu sÏ ®−îc triÓn khai nh− truy nhËp Internet tèc ®é cao, göi/nhËn th− ®iÖn tö, göi/nhËn ¶nh, c¸c dÞch vô dùa trªn vÞ trÝ thuª bao (Location Service), ®iÖn tho¹i thÊy h×nh,... Trong pha 1, c¸c dÞch vô sè liÖu dùa trªn c«ng nghÖ GPRS sÏ ®−îc triÓn khai t¹i 2 khu vùc träng ®iÓm Hµ néi vµ Tp Hå ChÝ Minh, sau ®ã sÏ ®−îc triÓn khai trong toµn m¹ng Vinaphone. Cuèi giai ®o¹n 2003-2005, c«ng nghÖ UMTS sÏ ®−îc triÓn khai nh»m chuÈn bÞ cho viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng tin di ®éng thÕ hÖ 3. B¸o c¸o kÕt qu¶ thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng Vinaphone ®−îc cÊu tróc thµnh 4 ch−¬ng: - Ch−¬ng 1: HiÖn tr¹ng vµ dù b¸o nhu cÇu vÒ dÞch vô sè liÖu trong m¹ng VinaPhone Ch−¬ng nµy tËp trung ph©n tÝch mét sè néi dung chÝnh nh− sau: + Tãm l−îc t×nh h×nh ph¸t triÓn thuª bao cña VinaPhone: C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ dù b¸o cho thÊy tèc ®é ph¸t triÓn rÊt nhanh vÒ nhu cÇu dÞch vô th«ng tin di ®éng, tèc ®é t¨ng tr−ëng thuª bao Vinaphone hµng n¨m ®· ®¹t kho¶ng 200% vµ sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m tíi ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c thµnh phè lín nh− Hµ Néi, Tp. Hå ChÝ Minh.... L−u l−îng cña c¸c dÞch vô sè liÖu còng sÏ tËp trung chñ yÕu t¹i hai thµnh phè Hµ néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Trªn c¬ së dù b¸o vÒ dung l−îng, l−u l−îng vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô, cÊu h×nh m¹ng sÏ ®−îc x©y dùng thµnh c¸c trung t©m t¹i Hµ néi, §µ n½ng, thµnh phè Hå ChÝ Minh, CÇn th¬ mét c¸ch thÝch hîp. + N¨ng lùc, c«ng nghÖ m¹ng VinaPhone hiÖn nay: PhÇn nµy ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ n¨ng lùc tæng thÓ cña m¹ng VinaPhone vÒ phÇn chuyÓn m¹ch SSS, phÇn v« tuyÕn BSS vµ c¸c hÖ thèng cung cÊp dÞch vô. PhÇn chuyÓn m¹ch cña m¹ng Vinaphone ®−îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn theo sù t¨ng tr−ëng cña tõng vïng l−u l−îng vµ trªn c¬ së cÊu tróc chung cña m¹ng ViÔn th«ng cña 30 VNPT. HiÖn nay phÇn chuyÓn m¹ch bao gåm c¸c Trung t©m chuyÓn m¹ch dÞch vô di ®éng MSC do H·ng Siemens vµ H·ng Ericsson cung cÊp. PhÇn SSS bao gåm 7 MSC tËp trung t¹i Hµ néi, §µ n½ng vµ Tp Hå ChÝ Minh. C¸c MSC hiÖn nay ®· ®−îc n©ng cÊp ®Ó tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn GSM pha 2+ (MAP2+). PhÇn v« tuyÕn BSS cña m¹ng Vinaphone hiÖn nay do H·ng Motorola cung cÊp. Trªn 800 BTS víi trªn 4000Trx ®−îc l¾p ®Æt ®Ó phñ sãng t¹i tÊt c¶ c¸c thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn quan träng, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu du lÞch, c¸c trôc quèc lé lín trong c¶ n−íc. Ch−¬ng nµy còng ®· giíi thiÖu c¸c hÖ thèng cung cÊp dÞch vô cña VinaPhone bao gåm: hÖ thèng cung cÊp dÞch vô tr¶ tiÒn tr−íc, hÖ thèng dÞch vô b¶n tin ng¾n SMS, hÖ thèng dÞch vô WAP vµ hÖ thèng hép th− tho¹i VMS + C¸c dÞch vô sè liÖu trong m¹ng VinaPhone hiÖn nay: C¸c dÞch vô sè liÖu trong m¹ng Vinaphone ngµy cµng ®ãng mét vai trß quan träng ®èi víi doanh thu trong toµn m¹ng. Cho ®Õn nay, m¹ng Vinaphone ®ang cung cÊp mét sè dÞch vô sè liÖu nh− c¸c dÞch vô dùa trªn nÒn SMS, c¸c dÞch vô sè liÖu chuyÓn m¹ch kªnh, nh− : truy nhËp Internet th«ng qua m¸y tÝnh kÕt nèi víi m¸y di ®éng vµ c¸c dÞch vô WAP - Ch−¬ng 2: HÖ thèng GPRS thö nghiÖm trong m¹ng VinaPhone Ch−¬ng nµy giíi thiÖu cÊu tróc hÖ thèng GPRS thö nghiÖm trong m¹ng VinaPhone vµ nghiªn cøu cÊu tróc, chøc n¨ng c¸c phÇn tö cô thÓ trong hÖ thèng bao gåm: ĐiÓm hç trî dÞch vô SGSN, ĐiÓm hç trî cæng GGSN, cæng “ngo¹i biªn” (Border gateway), Bé ®iÒu khiÓn gãi PCU (Packet Control Unit). HÖ thèng GPRS cña Vinaphone do H·ng Siemens cung cÊp, dùa trªn c«ng nghÖ ATM, bao gåm 1 hÖ thèng SGSN vµ 1 hÖ thèng GGSN l¾p ®Æt t¹i Hµ néi vµ 1 hÖ thèng SGSN ®−îc l¾p ®Æt t¹i TpHCM. M¹ng GPRS sÏ ®−îc kÕt nèi víi c¸c hÖ thèng hiÖn hµnh cña Vinaphone nh− c¸c MSC, HLR, SMSC, BSS vµ WAP C¸c thiÕt bÞ hÖ thèng ®· ®−îc l¾p ®Æt xong vµ ®ang ®−îc ®−a vµo khai th¸c thö nghiÖm. CÊu h×nh tæng qu¸t hÖ thèng GPRS cña VinaPhone ®−îc thÓ hiÖn trong h×nh vÏ d−íi ®©y 31 H×nh 1. CÊu h×nh tæng qu¸t hÖ thèng GPRS cña VinaPhone HÖ thèng GPRS t¹o thªm c¸c giao diÖn míi trong m¹ng GSM, tuú thuéc vµo mçi nhµ cung cÊp kh¸c nhau sÏ cã c¸c tiªu chuÈn t−¬ng øng kh¸c nhau ®èi víi mét sè giao diÖn. Ch−¬ng nµy còng nghiªn cøu c¸c giao diÖn vµ ®iÓm chuÈn gi÷a c¸c phÇn tö m¹ng lâi GPRS do Siemens cung cÊp cho m¹ng Vinaphone víi c¸c phÇn tö m¹ng GSM hiÖn cã vµ giao diÖn gi÷a c¸c phÇn tö nµy víi nhau còng nh− giao diÖn gi÷a c¸c phÇn tö m¹ng lâi GPRS víi c¸c phÇn tö t−¬ng øng trong m¹ng GSM/GPRS cña nhµ khai th¸c kh¸c. C¸c chøc n¨ng qu¶n lý khai th¸c, b¶o d−ìng hÖ thèng GPRS (OMC-g) nh− qu¶n lý cÊu h×nh, qu¶n lý l−u l−îng, qu¶n lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng, qu¶n lý b¶o mËt, qu¶n lý sù cè,... còng ®−¬c nghiªn cøu trong ch−¬ng nµy. HÖ thèng m¹ng lâi GPRS dùa trªn hÖ thèng chuyÓn m¹ch víi c«ng nghÖ ATM/IP, nªn c¸c chøc n¨ng vÒ qu¶n lý khai th¸c, b¶o d−ìng cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng ®ång víi c¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng OMC-s hiÖn hµnh. C¸c dÞch vô do hÖ thèng GPRS cung cÊp ®−îc dùa trªn ph−¬ng thøc chuyÓn m¹ch gãi, sè l−îng vµ chñng lo¹i c¸c dÞch vô sè liÖu dùa trªn nÒn GPRS lµ kh«ng h¹n chÕ. Ch−¬ng 2 còng tËp trung nghiªn cøu mét sè hÖ thèng cung cÊp dÞch vô nh− hÖ thèng cung cÊp dÞch vô truyÒn ¶nh ®éng vµ hÖ thèng nh¾n tin ®a ph−¬ng tiÖn MMSC. Cïng víi viÖc triÓn khai m¹ng lâi GPRS vµ n©ng cÊp phÇn BSS cã chøc msC3 MSC1B msC4 msC5msC2a msC2b GGSN hni SGSN2 hcm MSP & Appl. Server SGSN1 hni Gb Gs Gs Gn Gn BSS-HNI BSS-HCM Gb msC1a A A Border Gateway Gp HLR1 HLR2,3 Gr Gr 32 n¨ng GPRS, mét hÖ thèng cung cÊp dÞch vô truyÒn ¶nh ®éng (Video Streaming) còng ®−îc l¾p ®Æt trong m¹ng Vinaphone trong pha thö nghiÖm c«ng nghÖ GPRS, Thªm n÷a, hÖ thèng MMS còng ®−îc triÓn khai ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô nh¾n tin ®a ph−¬ng tiÖn cho c¸c thuª bao GPRS. hÖ thèng MMS nµy còng cã thÓ cung cÊp ®−îc dÞch vô cho thuª bao di ®éng ch−a cã hç trî GPRS th«ng qua hÖ thèng WAP kÕt nèi víi c¸c MSC chuyÓn m¹ch kªnh. - Ch−¬ng 3: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thö nghiÖm hÖ thèng gprs trong m¹ng Vinaphone Ph−¬ng ¸n thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng VinaPhone ®−îc triÓn khai theo c¸c b−íc: + Lùa chän thiÕt bÞ, c«ng nghÖ trªn c¬ së ®Êu thÇu cung cÊp thiÕt bÞ thö nghiÖm, + L¾p ®Æt, ch¹y thö, hoµ m¹ng c¸c thiÕt bÞ hÖ thèng, + §o kiÓm, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dÞch vô, n¨ng lùc thiÕt bÞ + §Ò xuÊt c¸c b−íc tiÕp theo ViÖc lùa chän thiÕt bÞ, c«ng nghÖ ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vÒ kü thuËt dùa trªn c¸c tiªu chuÈn GPRS cña ETSI pha 2 vµ kh¶ n¨ng kÕt nèi t−¬ng thÝch víi c¸c hÖ thèng hiÖn cã cña m¹ng VinaPhone, qua ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hå s¬ cña c¸c nhµ cung cÊp, hÖ thèng GPRS cña Siemens ®−îc lùa chän cho viÖc triÓn khai thö nghiÖm. Ngoµi thiÕt bÞ m¹ng lâi do H·ng Siemens cung cÊp, phÇn v« tuyÕn BSS hiÖn nay do H·ng Motorola cung cÊp còng ®−îc n©ng cÊp c¸c BSC thµnh BSC/PCU ®Ó cã tÝnh n¨ng GPRS. Vïng phñ sãng GPRS ®−îc thiÕt lËp cho tõng Cell. Trong m¹ng Vinaphone c«ng viÖc nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng phÇn mÒm t¹i OMC-G vµ OMC-R. Cô thÓ viÖc ph©n phèi nguån tµi nguyªn v« tuyÕn t¹m thêi cho giai ®o¹n thö nghiÖm nh− sau: + Vïng phñ sãng khu vùc Hµ néi gåm 191 cell ®−îc ph©n phèi 360 kªnh GPRS trong ®ã cã c¶ c¸c Cell ®−îc thiÕt lËp kªnh theo chÕ ®é 1+1, 2+2 vµ 3+3. + Vïng phñ sãng khu vùc Tp Hå ChÝ Minh gèm 360 Cell, ®−îc ph©n phèi 540 kªnh GPRS trong ®ã phÇn lín ®−îc thiÕt lËp theo chÕ ®é 2+2. + Vïng phñ sãng khu vùc §µ n½ng bao gåm 76 Cell, ®−îc ph©n phèi 60 kªnh GPRS, ®−îc thiÕt lËp chñ yÕu theo chÕ ®é 2+2. + Vïng phñ sãng tØnh §ång nai, gåm 92 Cell, ®−¬c ph©n phèi 60 kªnh, ®−îc thiÕt lËp gÇn mét nöa lµ chÕ ®é 1+1 vµ mét nöa lµ 2+2. ViÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thö nghiÖm ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c phÐp ®o kiÓm chÊt l−îng m¹ng vµ chÊt l−îng dÞch vô. ViÖc ®o kiÓm, ®¸nh gi¸ c¸c thiÕt bÞ hÖ thèng GPRS trong qu¸ tr×nh l¾p ®Æt, ch¹y thö vµ ho¸ m¹ng theo yªu cÇu kü thuËt cña Tæng c«ng ty B−u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam trong ®· ®−îc thùc hiÖn trong c¸c dù ¸n ®Çu t−. Nh÷ng néi dung ®o kiÓm trong phÇn nµy nh»m ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dÞch vô GPRS ®Ó phôc vô c«ng t¸c khai th¸c, b¶o d−ìng vµ triÓn khai c¸c dÞch vô trªn nÒn c«ng nghÖ GPRS, nghÜa lµ c¸c néi dung ®o kiÓm sÏ tËp trung vµo c¸c yªu cÇu ®èi víi nhµ khai th¸c nh− qu¶n lý di ®éng, chÊt l−îng dÞch vô, tèc ®é truyÒn sè liÖu,... 33 - Ch−¬ng 4: KÕt luËn HiÖn nay hÖ thèng GPRS trong m¹ng Vinaphone ®· ®−îc l¾p ®Æt, ch¹y thö, hoµ m¹ng, c¸c c«ng viÖc ®o kiÓm, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dÞch vô theo c¸c néi dung nh− ®· tr×nh bµy ë trªn ®· ®−îc thùc hiÖn. KÕt qu¶ ®o kiÓm cho thÊy hÖ thèng GPRS thö nghiÖm ®· tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn cña GPRS Release 2. HÖ thèng ®ang ®−îc chuÈn bÞ ®Ó chuyÓn sang giai ®o¹n khai th¸c th−¬ng m¹i. B.Thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng MobiFone: Trong m¹ng MobiFone, viÖc triÓn khai GPRS bao gåm 2 giai ®o¹n: giai ®o¹n thö nghiÖm triÓn khai ë khu vùc Hµ néi, Tp. HCM, §µ N½ng vµ giai ®o¹n hai triÓn khai trªn toµn m¹ng. Kh¸c víi hÖ thèng thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng VinaPhone, hÖ thèng GPRS thö nghiÖm trªn m¹ng MobiFone cung cÊp dÞch vô GPRS cho c¶ thuª bao tr¶ tr−íc ngoµi c¸c ®èi t−îng lµ thuª bao tr¶ sau. B¸o c¸o kÕt qu¶ thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng MobiFone ®−îc cÊu tróc thµnh 3 ch−¬ng: - Ch−¬ng 1: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ dù b¸o nhu cÇu Ch−¬ng nµy thùc hiÖn kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng thÞ tr−êng viÔn th«ng ViÖt Nam vµ c¬ së h¹ tÇng cña m¹ng MobiFone ®ång thêi ®¸nh gi¸ nhu cÇu ph¸t triÓn thuª bao vµ p¸ht triÓn dÞch vô cña m¹ng MobiFone tõ ®ã ®−a ra dù kiÕn ph¸t triÓn cÊu tróc tæng thÓ m¹ng MobiFone giai ®o¹n 2003-2005. M¹ng th«ng tin di ®éng GSM - VMS lµ m¹ng th«ng tin di ®éng ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, víi c«ng nghÖ GSM theo tiªu chuÈn chung Ch©u ¢u. HiÖn nay, m¹ng ®· ph¸t triÓn vµ më réng vïng phñ sãng trªn kh¾p c¸c tØnh thµnh trong c¶ n−íc. M¹ng ®−îc chia thµnh 3 khu vùc: + Khu vùc I: C¸c tØnh miÒn B¾c cho tíi Qu¶ng B×nh, phÇn lín sö dông thiÕt bÞ cña h·ng Acatel, mét sè thiÕt bÞ cña h·ng Ericsson. + Khu vùc II: C¸c tØnh miÒn Nam, sö dông thiÕt bÞ cña h·ng Ericsson. + Khu vùc III: C¸c tØnh miÒn trung tõ Qu¶ng TrÞ ®Õn B×nh §Þnh, sö dông thiÕt bÞ cña h·ng Ericsson TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 31/07/2003, m¹ng th«ng tin di ®éng VMS cã quy m« nh− sau: Sè l−îng MSC : 07 Sè l−îng HLR : 02 Sè l−îng BSC : 15 VÞ trÝ tr¹m : 655 Sè l−îng BTS (cell) : 1681 Sè TRX : 3254 Sè l−îng cÆp Viba : 544 Trung kÕ B¾c - Nam : 19 Trung kÕ B¾c - Trung : 03 Trung kÕ Trung - Nam : 09 Dung l−îng m¹ng l−íi: : 1,456,977 thuª bao (20mE/tbao) C¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng : - Fax/Data 34 - DÞch vô Prepaid - MobiCard - Th− tho¹i/SMS MT, MO - Cung cÊp th«ng tin tÝnh c−íc - ChuyÓn vïng quèc tÕ - ChuyÓn vïng hai m¹ng VMS, GPC - HiÓn thÞ sè chñ gäi - C¸c dÞch vô c¬ b¶n kh¸c cña GSM Trªn c¬ së dù b¸o ph¸t triÓn thuª bao, ®Õn hÕt n¨m 2005, m¹ng MobiFone sÏ cã kho¶ng 1,817,016 thuª bao (trong ®ã ph¸t triÓn míi vµo kho¶ng 1,150,000 thuª bao). §Ó ®¶m b¶o an toµn m¹ng l−íi, quy ®Þnh dung l−îng m¹ng lu«n ph¶i lín h¬n sè l−îng thuª bao thùc tÕ tèi thiÓu lµ 30% (tøc sè l−îng thuª bao thùc tÕ b»ng 70% dung l−îng m¹ng). Qua ®ã, ®Ò tµi còng ®· ®−a ra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn m¹ng ®Õn n¨m 2005 c¶ vÒ phÇn chuyÓn m¹ch NSS vµ phÇn truy nhËp BSS theo tõng vïng miÒn trong c¶ n−íc (xem chi tiÕt trong tµi liÖu nh¸nh 7 - phÇn MobiFone). - Ch−¬ng 2: Dù ¸n thö nghiÖm GPRS trong m¹ng MobiFone - VMS Ch−¬ng nµy t×m hiÓu t×nh h×nh vµ xu h−íng ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ GPRS hiÖn nay trªn thÕ giíi còng nh− thÞ tr−êng dÞch vô GPRS trªn thÕ giíi. Ch−¬ng nµy còng tËp trung nghiªn cøu chi tiÕt hÖ thèng GPRS vÒ mÆt cÊu tróc tæng thÓ, c¸c phÇn tö m¹ng vµ giao diÖn v« tuyÕn GPRS.... PhÇn nµy ®−a ra c¸c yªu cÇu kü thuËt ®Æt ra cho thö nghiÖm ®¸nh gi¸ c«ng nghÖ GPRS dùa trªn c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l−îng m¹ng khi sö dông GPRS, ë ®©y tËp trung vµo chÊt l−îng dÞch vô - QoS. QoS lµ nh÷ng chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ m¹ng l−íi, nã bao hµm c¸c ®¹i l−îng ®Æc tr−ng vµ ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c tham sè. Néi dung chÝnh cña ch−¬ng nµy lµ giíi thiÖu cÊu tróc hÖ thèng GPRS thö nghiÖm trong m¹ng MobiFone. Trong b−íc thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng MobiFone, cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét sè b−íc nh− sau: + N©ng cÊp phÇn mÒm R8. + Trang bÞ thªm mét sè thiÕt bÞ phÇn cøng SGSN cña Alcatel vµ PCU cho c¸c BSC cña Ericcson, tiÕn hµnh kÕt nèi víi m¹ng l−íi khu vùc Tp. HCM, §µ N½ng Dung l−îng vµ ph¹m vi cung cÊp dÞch vô GPRS nh− sau: + T¹i Hµ Néi : 3.000 thuª bao. + T¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng: 7.000 thuª bao. CÊu h×nh thö nghiÖm GPRS trªn m¹ng MobiFone ®−îc thÓ hiÖn trong h×nh vÏ d−íi ®©y víi c¸c phÇn tö nh− sau: + SGSN t¹i ba trung t©m Hµ néi, §µ n½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Môc tiªu ban ®Çu lµ cung cÊp dÞch vô GPRS cho c¸c thµnh phè lín, thÞ x· vµ thÞ trÊn. 35 + 01 cæng GGSN t¹i Hµ néi ®Ó kÕt nèi tíi SGSN t¹i Hµ néi, §µ n½ng vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh. + 01 Charging Gateway ®Ó tÝnh c−íc dÞch vô GPRS. + 01 hÖ thèng qu¶n lý & khai th¸c. + ThiÕt lËp m¹ch vßng truyÒn dÉn ATM gi÷a GGSN vµ c¸c nót SGSN 36 H×nh 2. CÊu h×nh tæng thÓ triÓn khai GPRS trªn m¹ng VMS-MobiFone Hanoi Tp Ho Chi Minh HLR/RCP 4202 MAP PSTN HCM Danang MAP ISUP INAP HLR 82 xx BSC3 PSTN BSC2 BSC1 MAP ISUP INAP DN HN VDC WA P VDC WA P BSC4BSC1B SGS N BSC1 BSC1-3,7 BSC4-6 Gb Gb IP network Internet/Intranet Charging Gateway Radius Server Application Server (WEB, Mail) Domain Name S PSTN HCM MAP ISUP INAP Da nang HL R BSC1 Gb ATM transmision GGSN HN MSC-HN (STP) 2-4200 IPC=4- xxxx MSC/HLR/VL R (STP) 2-5130 G-MSC1B (STP/SCCP ) 2-8201 IPC=4-xxxx MSC 3 82 MSC 2 82 MSC 1 82 xx MSC 4 82 xx SGS N SGS N 37 - Ch−¬ng 3: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thö nghiÖm GPRS vµ ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n triÓn khai dÞch vô GPRS trong m¹ng MobiFone ViÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thö nghiÖm ®−îc thù hiÖn th«ng qua c¸c néi dung ®o thö, kiÓm tra n¨ng lùc thiÕt bÞ, chÊt l−îng dÞch vô, tÝnh c−íc, ch¨m sãc kh¸ch hµng, dÞch vô kh¸ch hµng cña hÖ thèng thö nghiÖm GPRS. Ch−¬ng nµy tr×nh bµy chi tiÕt c¸c phÐp ®o thö, kiÓm tra nµy bao gåm c¸c néi dung ®o kiÓm tra c¸c thñ tôc qu¶n lý di ®éng, qu¶n lý phiªn, c¸c thñ tôc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng truyÒn dÉn, chøc n¨ng m¹ng lâi, qu¶n lý b¶o d−ìng OMC còng nh− c¸c chøc n¨ng qu¶n lý c¸c phÇn tö m¹ng.... 38 KÕt luËn chung: ViÖc ph¸t triÓn theo xu thÕ chung lµ ®iÒu tÊt yÕu ®èi víi m¹ng th«ng tin di ®éng 2G cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t huy tèt c¸c −u thÕ cña c«ng nghÖ míi, võa cã ®−îc gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ vµ lé tr×nh ph¸t triÓn 3G hîp lý trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n−íc ta, râ rµng cÇn cã sù nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vµ cã hÖ thèng trªn mäi khÝa c¹nh kinh tÕ vµ kü thuËt liªn quan tíi 3G. ChÝnh v× vËy, c¸c néi dung nghiªn cøu liªn quan ®Õn mäi mÆt cña 3G ®−îc lÇn l−ît thùc hiÖn trong b¶y nh¸nh nghiªn cøu kh¸c nhau víi c¸c kÕt qu¶ cuèi cïng ®−¬c tæng hîp trong bèn s¶n phÈm chÝnh cña ®Ò tµi, ®· thùc sù ®¸p øng ®−¬c ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nªu trªn víi nh÷ng néi dung chÝnh ®· thùc hiÖn ®−îc nh− sau: - Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin di ®éng trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam. Xem xÐt t×nh h×nh chuÈn ho¸ vµ c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña hÖ thèng 3G, qua ®ã ph©n tÝch xu h−íng ph¸t triÓn cña c¸c hÖ thèng di ®éng thÕ hÖ míi. Tõ ®ã ®¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt chung ®Ó triÓn khai hiÖu qu¶ hÖ thèng th«ng tin di ®éng míi dùa trªn c«ng nghÖ 3G. - Nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ kh¶ thi cho ph¸t triÓn 3G, ®ång thêi tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ph¸p vµ x©y dùng c«ng cô ®Ó ®−a ra dù b¸o chÝnh x¸c cho 3G, kÕt hîp víi nh÷ng ph©n tÝch kinh tÕ kü thuËt ®Ó chuÈn bÞ c¬ së v÷ng ch¾c cho nh÷ng ®Ò xuÊt khuyÕn nghÞ lé tr×nh vµ kÕ hoÆch triÓn khai 3G cña ViÖt Nam. - X©y dùng hÖ thèng vµ tiÕn hµnh thö nghiÖm c«ng nghÖ GPRS trªn m¹ng th«ng tin di ®éng 2G cña ViÖt Nam, qua ®ã cã ®−îc c¸c ®¸nh gi¸ b−íc ®Çu vÒ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ ph¶n øng cña thÞ tr−êng ®èi víi c¸c c«ng nghÖ th«ng tin di ®éng míi khi triÓn khai trong thùc tiÔn. - Dùa vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn mäi ph−¬ng diÖn c«ng nghÖ, hÖ thèng, thÞ tr−êng, dÞch vô, xu thÕ ph¸t triÓn cña 3G trong vµ ngoµi n−íc, kÕt hîp víi c¸c ®¸nh gi¸ rót ra tõ c¸c hÖ thèng thö nghiÖm thùc tÕ trong n−íc, ®−a ra c¸c ®Ò xuÊt vµ khuyÕn nghÞ mang tÝnh kh¶ thi cho lé tr×nh triÓn khai hÖ thèng th«ng tin di ®éng 3G cña ViÖt Nam víi ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ vµ kÕ ho¹ch triÓn khai cô thÓ cho tõng giai ®o¹n.