Nghiên cứu tình hình sản xuất kinh doanh và khả năng tăng lợi nhuận tại Xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng Hàm Rồng - Thanh Hoá

c«ng nh©n viªn, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ vui ch¬i gi¶i trÝ . . . 3.4. Bé phËn ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm: II. Lîi nhuËn vµ c¸c ph­¬ng h­íng n©ng cao lîi nhuËn doanh nghiÖp. 1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña lîi nhuËn. 1.1. Kh¸i niÖm lîi nhuËn. Lîi nhuËn lµ mét bé phËn cña tÝch luü tiÒn tÖ nã lµ sè thu nhËp cßn l¹i sau khi ®· bï ®¾p chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ nép thuÕ cho Nhµ n­íc. Lîi nhuËn lµ môc tiªu rÊt quan trong, lµ môc tiªu hµng ®Çu ®èi víi mçi doanh nghiÖp tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. Môc tiªu cuèi cïng cña mçi doanh nghiÖp lµ thu ®­îc lîi nhuËn. ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i ®­a ra c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt, c¶i tiÕn tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, kü thuËt…sao cho hîp lý vµ hiÖu qu¶ nhÊt. 1.2. ý nghÜa cña lîi nhuËn. - lîi nhuËn kh«ng chØ lµ ®éng lùc cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ t­ b¶n mµ cßn lµ ®éng lùc cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nãi chung. Lîi nhuËn kÝch thÝch c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ c¹nh tranh, ra søc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, sö dông tiÕt kiÖm lao ®éng, vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ, nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. - Lîi nhuËn lµ chi tiªu ph¶n ¶nh chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua lîi nhuËn mµ cã thÓ thÊy ®­îc sù ph¸t triÓn hay suy sôp cña doanh nghiÖp. - Lîi nhuËn lµ nguån thu chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt cñ toµn bé nÒn kinh tÕ vµ doanh nghiÖp. V× lîi nhuËn lµ nguån h×nh thµnh nªn thu nhËp cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc th«ng qua viÖc thu thuÕ lîi tøc, trªn c¬ së ®ã gióp Nhµ n­íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi. Mét bé phËn lîi nhuËn kh¸c ®­îc ®Ó l¹i h×nh thµnh c¸c quü cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. - Lîi nhuËn cßn lµ mét ®ßn b¶y hÕt søc quan träng thóc ®Èy khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Qua ®ã ta thÊy lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng, chØ cã qua ph©n tÝch míi ®Ò ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p nh»m kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ lîi nhuËn doanh nghiÖp. 2.1. Møc lîi nhuËn tuyÖt ®èi. Lµ tæng sè lîi nhuËn ®· thùc hiÖn ®­îc hoÆc sÏ thùc hiÖn ®­îc trong mét thêi kú nµo ( th­êng lµ 1 n¨m). Nã chÝnh lµ phÇn thu nhËp thuÇn tuý cßn l¹i sau khi ®· nép thuÕ cho Nhµ n­íc. Lîi nhuËn tuyÖt ®èi phô thuéc vµo tæng doanh thu, gi¸ thµnh vµ thuÕ ph¶i nép. Tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Lîi nhuËn = Trong ®ã: LN: Lµ tæng sè lîi nhuËn DTi: Doanh thu cña s¶n phÈm Ztbi: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm i Thi: ThuÕ doanh thu cña s¶n phÈm i I : Sè lo¹i s¶n phÈm ChØ tiªu nµy cho ta biÕt tæng lîi nhuËn ®¹t ®­îc hoÆc cã kh¶ n¨ng ®¹t ®­îc trong mét thêi kú nµo ®ã cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh tæng hîp mäi mÆt s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô mÆt hµng cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn chØ tiªu nµy chØ ph¶n ¸nh ®­îc vÒ quy m« to hay nhá cña lîi nhuËn ®¹t ®­îc trong kú mµ kh«ng thÓ dïng ®Ó so s¸nh chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi chØ tiªu nµy kh«ng chØ chÞu sù t¸c ®éng cña b¶n th©n chÊt l­îng c«ng t¸c cña doanh nghiÖp mµ cßn chÞu sù ¶nh h­ëng bëi quy m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Tøc lµ ch­a nãi râ ®­îc mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn vµ c¸c chi phÝ bá ra. V× vËy ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ta ph¶i ®i vµo ph©n tÝch c¸c chØ tiªu lîi nhuËn t­¬ng ®èi. 2.2. Tû suÊt lîi nhuËn t­¬ng ®èi. Lµ tû lÖ phÇn tr¨m so s¸nh gi÷a tæng lîi nhuËn ®· thùc hiÖn ®­îc hoÆc sÏ thùc hiÖn ®­îc víi tæng vèn kinh doanh, tæng doanh thu tiªu thô vµ tæng gi¸ thµnh toµn bé. 2.2.1. Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu. Lµ tû lÖ gi÷a tæng lîi nhuËn thu ®­îc vµ toµn bé doanh thu mµ doanh nghiÖp thu ®­îc. Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu= ChØ tiªu nµy cho biÕt kÕt cÊu cña lîi nhuËn trong doanh thu b¸n hµng hay møc l·i trong gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm. Qua ®ã biÕt ®­îc hµm l­îng lîi nhuËn trong mçi s¶n phÈm cao hay thÊp. 2.2.2. Tû suÊt lîi nhuËn trªn gi¸ thµnh toµn bé: Lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a tæng lîi nhuËn thu ®­îc vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô trong n¨m. Tû suÊt lîi nhuËn/ gi¸ thµnh toµn bé = ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång chi phÝ bá ra thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Trong tr­êng hîp kh«ng cã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ vµ c¬ cÊu mÆt hµng s¶n phÈm tiªu thô th× chØ tiªu nµy phô thuéc hoµn toµn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸. Nã cho biÕt t×nh h×nh thøc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh vµ møc ®é tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt. 2.2.3. Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn. Lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a tæng lîi nhuËn thu ®­îc vµ toµn bé sè vèn doanh nghiÖp bá ra. Tû suÊt lîi nhuËn/ vèn= ChØ tiªu nµy cho biÕt cø mét ®ång vèn bá ra sau mét thêi kú nhÊt ®Þnh thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Nã cho biÕt ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng ®­a vµo s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã nã cho phÐp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt. C¸c chØ tiªu biÓu hiÖn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cµng lín chøng tá hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp cµng lín. V× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kh«ng ngõng tiÕt kiÖm hoa phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng qu¸ khø, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi ®Èy m¹nh viÖc hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®Ò ra, ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm, më réng kinh doanh c¸c lo¹i h×nh kh¸c ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Môc ®Ých ta x©y dùng lîi nhuËn tuyÖt ®èi lµ ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. tõ ®ã lµm c¬ së lùa chän lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt tèi ­u. 3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn vµ ph­¬ng h­íng n©ng cao lîi nhuËn doanh nghiÖp. N©ng cao lîi nhuËn lµ nhiÖm vô quan träng nhÊt cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. ®Ó t×m ra c¸c biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn th× ta ph¶i ®i s©u ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn. Tõ ®ã gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ khai th¸c triÖt ®Ó kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn. Tõ c«ng thøc x¸c ®Þnh tæng lîi nhuËn: LN= Ta thÊy lîi nhuËn cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi doanh thu tiªu thô vµ tû lÖ nghÝch víi chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé vµ thuÕ. MÆt kh¸c lîi nhuËn lµ chØ tiªu tæng hîp, nãi lªn kÕt qu¶ cuèi cïng cña s¶n xuÊt kinh doanh, mäi ho¹t ®éng diÔn ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn, cã nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ chñ quan, cã nh©n tè thuéc kh¸ch quan: 3.1. Nhãm nh©n tè chñ quan: §©y lµ nh÷ng nh©n tè thuéc ph¹m vi cña doanh nghiÖp. Nhãm nh©n tè nµy cã t¸c dông tÝch cùc hay tiªu cùc ®Õn lîi nhuËn ®Òu do c¸c ho¹t ®éng chñ quan cña doanh nghiÖp. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m, nghiªn cøu vµ ph©n tÝch chÝnh x¸c ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh, ®ång thêi lµm c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch cho n¨m sau. ®©y còng lµ h­íng chÝnh ®Ó cã thÓ t×m biÖn ph¸p ph¸t huy nh÷ng nh©n tè lµm t¨ng lîi nhuËn vµ h¹n chÕ c¸c nh©n tè lµm gi¶m lîi nhuËn. Th«ng qua nhãm nh©n tè nµy ta cã thÓ biÕt ®­îc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp gi÷a c¸c n¨m, biÕt ®­îc møc ®é cè g¾ng cña doanh nghiÖp trong viÖc phÊn ®Êu hoµn thµnh kÕ ho¹ch. 3.1.1. ¶nh h­ëng cña nh©n tè khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô: ®©y lµ nh©n tè cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi lîi nhuËn, trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi th× viÖc t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô sÏ lµm t¨ng lîi nhuËn. ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy ®Õn lîi nhuËn ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: trong ®ã: Q1: khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô kú ph©n tÝch Qo: Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô kú gèc go: Gi¸ b¸n s¶n phÈm tiªu thô n¨m tr­íc Tpo = §©y lµ nh©n tè quan träng nhÊt, ph¶n ¶nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc phËn tÝch mét c¸ch chÝnh x¸c ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy ®Ó t×m biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn lµ h­íng c¬ b¶n vµ ®óng ®¾n, mang tÝnh chÊt tÝch cùc nhÊt. Trong kú ®Ó khèi l­îng s¶n phÈm t¨ng lªn th× ®ßi hái khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú còng ph¶i t¨ng. §Ó t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú th× doanh nghiÖp ph¶i khai th¸c vµ tËn dông triÖt ®Ó c¸c n¨ng lùc, tiÒm n¨ng cña m×nh. C¶i tiÕn kü thuËt, m¸y mãc thiÕt bÞ ®­a vµo s¶n xuÊt, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tay nghÒ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn phï hîp víi m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ kü thuËt tiªn tiÕn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra lµ ®Ó b¸n. chÝnh v× vËy doanh nghiÖp muèn b¸n ®­îc nhiÕu s¶n phÈm ®Ó t¨ng lîi nhuËn th× tr­íc hÕt s¶n phÈm ®em b¸n ph¶i ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng, mÉu m· ®¸p øng nhu cÇu ng­êi tiªu dïng. Ph¶i bè trÝ m¹ng l­íi tiªu thô hîp lý, cã c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l­îc b¸n hµng nh­: qu¶ng c¸o vµ yÓm trî b¸n hµng… Mét yÕu tè quyÕt ®Þnh viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®ã lµ thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp ph¶i t¹o cho m×nh cã ®­îc mét thÞ tr­êng tiªu thô réng lín, æn ®Þnh, l©u dµi. Doanh nghiÖp ph¶i lu«n t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô míi cho m×nh. 3.1.2. ¶nh h­ëng cña nh©n tè kÕt cÊu s¶n phÈm. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu lo¹i h×nh kinh doanh mÆt hµng kh¸c nhau. viÖc thay ®æi lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕt cÊu s¶n phÈm theo ph­¬ng h­íng t¨ng s¶n l­îng s¶n phÈm cã tû lÖ lîi nhuËn ®ang ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng sÏ lµm cho lîi nhuËn cña doanh nghiÖp t¨ng lªn. ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy ®Õn lîi nhuËn ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: trong ®ã: tp1- tpo: Lµ chªnh lÖch tû lÖ lîi nhuËn kú ph©n tÝch so víi kú b¸o c¸o tp1= tû lÖ lîi nhuËn n¨m tr­íc = 3.1.3. ¶nh h­ëng cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Õn lîi nhuËn. Gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm nhÊt ®Þnh phô thuéc vµo n¨ng suÊt lao ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, võa phô thuéc vµo “®Çu vµo” cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ. Do ®ã, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yªu cÇu thiÕt thùc cña mäi chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i quan t©m. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nã ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: Qtt: Lµ khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô trong kú Q®: Lµ khèi l­îng s¶n phÈm tån ®Çu kú Zo: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm n¨m tr­íc Hz: Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh Hz = H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc coi lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó t¨ng lîi nhuËn. Muèn h¹ ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt cô thÓ lµ: TiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, tiÕt kiÖm chi phÝ tiÕn l­¬ng, chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh… H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét nhiÖm vô quan träng cña qu¶n lý kinh tÕ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó t¨ng lîi nhuËn, lµ nguån gèc ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng vµ n©ng cao c¬ së vËt chÊt cña doanh nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. 3.2. Nhãm nh©n tè kh¸ch quan: §©y lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp kh«ng phô thuéc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . nh­ng viÖc x¸c ®Þnh ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè nµy ®Õn lîi nhuËn sÏ cã ¶nh h­ëng tÝch cùc cho c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu gi¸ c¶, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ph¶i ®¶m b¶o mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng trong néi bé doanh nghiÖp, trong toµn ngµnh vµ trong toµn x· héi. 3.2.1. ¶nh h­ëng cña gi¸ b¸n s¶n phÈm. Gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm lµ nh©n tè kh¸ch quan quan träng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn lîi nhuËn. Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi, th× gi¸ c¶ thay ®æi sÏ lµm cho lîi nhuËn thay ®æi theo tû lÖ thuËn. ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: Qtt1: Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô n¨m kÕ ho¹ch Go: Gi¸ b¸n n¨m tr­íc Hg: Tû lÖ t¨ng (gi¶m) gi¸ b¸n kú ph©n tÝch so víi kú tr­íc Tho: Tû suÊt thuÕ n¨m tr­íc Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× gi¸ b¸n phô thuéc vµo chÊt l­îng s¶n phÈm b¸n ra vµ quan hÖ cung – cÇu. Lµ nhµ s¶n xuÊt ai còng muèn b¸n gi¸ cao vµ ng­êi tiªu dïng ai còng muèn mua gi¸ rÎ. Do ®ã gi¸ b¸n ®­îc h×nh thµnh do sù mÆc c¶, tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Ó 2 bªn cïng cã lîi. 3.2.2. ¶nh h­ëng cña c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc: a) ¶nh h­ëng cña tû suÊt thuÕ: ThuÕ lµ mét kho¶n tÝch luü cña Nhµ n­íc cã tÝnh chÊt b¾t buéc ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n. th«ng qua thuÕ ®Ó h×nh thµnh quò tµi chÝnh tËp chung ®¸p øng môc tiªu chi tiªu chung cña x· héi vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ. Mäi doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng vÒ thuÕ tr­íc ph¸p luËt. ChØ cã ¸p dông thèng nhÊt chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi doanh nghiÖp míi t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng thuËn lîi thóc ®Çy h¹ch to¸n kinh doanh, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, n©ng cao lîi nhuËn, c¹nh tranh lµnh m¹nh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. ¶nh h­ëng cña tû suÊt thuÕ ®Õn lîi nhuËn ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau: Trong ®ã: Qtt1: Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô kú ph©n tÝch g1: Gi¸ b¸n kú ph©n tÝch Th1: Tû suÊt thuÕ kú ph©n tÝch Tho: Tû suÊt thuÕ kú gèc ThuÕ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së møc thuÕ suÊt do Nhµ n­íc quy ®Þnh ë tõng thêi kú cho tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng mÆt hµng. Tuy møc thuÕ suÊt cña mçi lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau nh­ng thuÕ suÊt thay ®æi sÏ ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. b) Héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ ( nhËp khÈu). Tõ khi nÒn kinh tÕ cña n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× Nhµ n­íc lu«n cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cña m×nh vµ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn nhiªn vËt liÖu trong n­íc kh«ng cã hoÆc hiÕm. Tõ ®ã khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn gãp phÇn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ Quèc tÕ. HiÖn nay,viÖc nhËp khÈu ®­îc h¹n chÕ ®Ó khai th¸c, sö dông triÖt ®Ó tµi nguyªn thiªn nhiªn, n¨ng lùc néi bé, ph¸t huy kh¶ n¨ng ph¸t minh, s¸ng t¹o cña nguån nh©n lùc trong n­íc ®Ó tõ ®ã t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. PhÇn II §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña xÝ nghiÖp XÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Hµm Rång - Thanh Ho¸ lµ xÝ nghiÖp trùc thuéc C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh kü thuËt ®« thÞ Thanh Ho¸, c¬ së cña xÝ nghiÖp ®Æt t¹i: Sè 4 - §­êng TrÇn H­ng §¹o - Ph­êng Hµm Rång - thµnh phè Thanh Ho¸. 1. LÞch sö h×nh thµnh cña xÝ nghiÖp. C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh kü thuËt ®« thÞ Thanh Ho¸ lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc Së X©y dùng Thanh Ho¸ ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1433TC/UBTB ngµy 21 th¸ng 11 n¨m 1992 cña UBND tØnh Thanh Ho¸, C«ng ty cã nhiÖm vô tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ sau: - X©y dùng c«ng tr×nh d©n dông, c«ng nghiÖp vµ c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ. - X©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng. - X©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi. - X©y dùng ®­êng d©y vµ tr¹m biÕn thÕ ®iÖn ®Õn 35KW. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ viÖc s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ngµy 26 th¸ng 7 n¨m 2000 UBND tØnh ra quyÕt ®Þnh sè 1831/Q§ - UB s¸t nhËp C«ng ty vËt liÖu x©y dùng Thanh Ho¸ vµo C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh kü thuËt ®« thÞ Thanh Ho¸. Sau ®ã, ngµy 22 th¸ng 9 n¨m 2000 Gi¸m ®èc Së x©y dùng Thanh Ho¸ ®· ra quyÕt ®Þnh sã 348/TC - XD thµnh lËp "xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Hµm Rång - Thanh Ho¸" trùc thuéc C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh kü thuËt ®« thÞ Thanh Ho¸, trªn c¬ së sè lao ®éng, MMTB, nhµ x­ëng s¶n xuÊt, vËt liÖu tiÒn vèn vµ c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty vËt liÖu x©y dùng Thanh Ho¸ tr­íc ®©y. Theo ph©n cÊp cña C«ng ty, xÝ nghiÖp ®­îc chñ ®éng ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh doanh, ®­îc h¹ch to¸n ®Õn l·i, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xÝ nghiÖp ph¶i b¶o tån vµ ph¸t triÓn nguån vèn ®­îc giao, ®¶m b¶o c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng, trÝch nép c¸c kho¶n cho Nhµ n­íc vµ C«ng ty theo quy ®Þnh. XÝ nghiÖp lµ ®¬n vÞ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ cã con dÊu riªng ®Ó giao dÞch. 2. NhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Hµm Rång - Thanh Ho¸ chi phÝ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ theo môc tiªu, nhiÖm vô cña C«ng ty giao cô thÓ lµ: - Tæ chøc s¶n xuÊt g¹ch Bock (g¹ch l¸t). - Tæ chøc khai th¸c kinh doanh c¸t - Kinh doanh than - Bèc xÕp hµng ho¸ qua c¶ng Hµm Rång. Ngoµi ra xÝ nghiÖp cßn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh­ thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh theo nhiÖm vô cña C«ng ty giao. 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. a. C¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô, xÝ nghiÖp ®· thµnh lËp ra 4 ®éi s¶n xuÊt kinh doanh. - §éi s¶n xuÊt g¹ch B«ck: 13 ng­êi - §éi khai th¸c c¸t vµ vËn t¶i: 22 ng­êi - §éi tr­ëng: 1ng­êi - Nh©n viªn thèng kª vµ b¸n c¸t: 1ng­êi + Tæ söa ch÷a c¬ khÝ: 3 ng­êi + Tæ vËn t¶i thuû bé: 5ng­êi. + Tæ khai th¸c: 12 ng­êi lµm nhiÖm vô: tæ chøc khai th¸c c¸t, mét phÇn dïng ®Ó s¶n xuÊt g¹ch Bl«ck, cßn l¹i lµ bµn, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô vµ vËn t¶i hµng ho¸ cho xÝ nghiÖp vµ cho kh¸ch hµng khi cã nhu cÇu. - Tr¹m kinh doanh dÞch vô: 10 ng­êi Lµm nhiÖm vô: kinh doanh than, bµn c¸t, bµn g¹ch Bl«ck. - §éi xÕp dë hµng ho¸: 43 ng­êi. Lµm nhiÖm vô: tæ chøc bèc xÕp hµng ho¸ qua c¶ng Hµm Rång, vµ n¹o vÐt bÕn b·i, bÕn than, bÕn c¸t. b. Quy m« s¶n xuÊt: - HiÖn nay s¶n phÈm chÝnh cña xÝ nghiÖp lµ g¹ch Bl«ck: G¹ch Bl«ck ®­îc s¶n xuÊt b»ng nwax c¬ giíi, nöa thñ c«ng, c«ng suÊt d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®¹t 90.000 viªn/n¨m. Quy tr×nh s¶n xuÊt g¹ch Bl«ck gåm cã c¸c c«ng ®o¹n sau: Nguyªn liÖu: - N­íc - §¸ OS - C¸t vµng - Xi m¨ng S¶n phÈm M¸y nÌn M¸y t¹o h×nh M¸y trén - Bè trÝ lao ®éng vµo d©y truyÒn s¶n xuÊt. - Bét ®¸ vµ bét ®¸ ®­îc trén qua m¸y trén riªng, dïng ®Ó phñ lªn bÒ mÆt cña g¹ch tr­íc khi nÐn. - T¸c dông cña g¹ch Bl«ck: g¹ch bl«ck lµ lo¹i g¹ch l¸t dïng ®Ó l¸t vØa hÌ, s©n c«ng së, khu vui ch¬i, gi¶i trÝ... RÊt ®Ñp vµ bÒn, kh«ng tr¬n v× nã chèng ®­îc rªu mäc, s¶n phÈm g¹ch bl«ck cña xÝ nghiÖp gåm cã hai lo¹i mÉu m·. Lo¹i 1: cã chiÒu dµi 25cm, chiÒu réng 10cm vµ chiÒu cao 5cm Lo¹i 2: bµn kÝnh 12,5 cm, chiÒu cao 5cm. Bè trÝ lao ®éng: + M¸y trén : 3 ng­êi + M¸y t¹o h×nh: 2 ng­êi + M¸y Ðp : 2 ng­êi + Ra g¹ch, xÕp: 3ng­êi + Trén bét ®æ : 2 ng­êi 4. Trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. T×nh h×nh tµi s¶n cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp ®Õn hÕt n¨m 2001 nh­ sau: BiÓu 01: t×nh h×nh tµi s¶n cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp TT Lo¹i tµi s¶n Sè l­îng §VT Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i % gi¸ trÞ cßn l¹i 1 M¸y mãc thiÕt bÞ ChiÕc ®ång 1.145000.000 672.545.000 58,74 ThiÕt bÞ s¶n xuÊt g¹ch bl«ck 1 ®ång 240.000.000 188.640.000 78,6 M¸y hót c¸t 1 ®ång 40.000.000 24.880.000 62,2 M¸y xóc 635 1 ®ång 2.55.000.000 130.815.000 51,3 M¸y xóc 602A 1 ®ång 2.60.000.000 127.140.000 48,9 M¸y xóc 5K04 1 ®ång 270.000.000 144.990.000 53,7 HÖ thèng ®iÖn s¶n xuÊt 1 ®ång 80.000.000 56.080.000 70,1 2 Ph­¬ng tiÖn vÈn t¶i ChiÕc ®ång 800.000.000 456.140.000 57,02 Xµ lan 100T 1 ®ång 200.000.000 121.040.000 60,52 Xe IFA Wso 4 ®ång 600.000.000 335.100.000 55,85 3 Ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ qu¶n lý ChiÕc ®ång 321.000.000 259.099.200 80,72 Xe con 1 ®ång 300.000.000 240.810.000 80,27 Vi tÝnh 1 ®ång 15.000.000 14.370.000 95,8 §iÖn tho¹i bµn 4 ®ång 6.000.000 3.919.200 65,32 4 Nhµ cöa m2 ®ång 1.000.000.000 587.406.900 58,74 Nhµ lµm viÖc 450 ®ång 441.000.000 224.028.000 50,8 Nhµ ph©n x­ëng 450 ®ång 267.000.000 201.932.100 75,63 Nhµ kho 300 ®ång 292.000.000 161.446.800 55,29 Tæng 3.266.000.000 1.975.191.100 60,48 Trong ®ã: Vèn cè ®Þnh ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau: BiÓu 02: Nguån vèn h×nh thµnh vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp TT Nguån vèn §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng Tû träng (%) 1 Vèn ng©n s¸ch §ång 870.000.000 26,64 2 Vèn cÊp trªn cÊp §ång 460.000.000 14,08 3 Vèn vay ng©n hµng §ång 375.000.000 11,48 4 Vèn khÊu hao §ång 206.000.000 6,31 5 Vèn vay C«ng ty §ång 200.000.000 6,12 6 Vèn tù cã §ång 1.155.000.000 35,37 Tæng §ång 3.266.000.000 Qua biÓu 01 ta thÊy tæng gi¸ trÞ cßn l¹i cña l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh trung b×nh 60,48%. Mét sã m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®· cò, l¹c hËu, cã ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. ChØ cã ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ qu¶n lý vµ d©y chuyªn s¶n xuÊt g¹ch bl«ck lµ con gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cao. 5. Nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt g¹ch bl«ck. Nguån nguyªn liÖu s¶n xuÊt g¹ch ®Òu ®­îc lÊy tõ trong n­íc. Bao gåm: - C¸t vµng : lÊy tõ kho cña xÝ nghiÖp - §¸ OS : mua cña C«ng ty ®¸ §«ng C­¬ng - Xi m¨ng : mua cña nhµ m¸y xi m¨ng Nghi S¬n - Bét ®¸ : mua cña C«ng ty ®¸ §«ng C­¬ng - Bét ®á : mua cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Nh­ vËy, nguån nguyªn liÖu dïng s¶n xuÊt g¹ch bl«ck rÊt phong phó, ®¶m b¶o cho viÖc s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp ®­îc æn ®Þnh, l©u dµi. Trong ®ã, nguyªn liÖu chÝnh lµ c¸t do xÝ nghiÖp tù khai th¸c, sè nguyªn liÖu kh¸c cßn l¹i ®Òu mua cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c gåm xÝ nghiÖp. 6. C¬ cÊu tæ chøc lao ®éng cña xÝ nghiÖp. BiÓu 03: C¬ cÊu tæ chøc lao ®éng cña xÝ nghiÖp TT §¬n vÞ Tæng sè lao ®éng Ph©n chia lao ®éng Lao ®éng gi¸n tiÕp Lao ®éng trùc tiÕp 1 Ban gi¸m ®èc 2 2 0 2 Phßng tæ chøc hµnh chÝnh 4 4 0 3 Phßng kÕ ho¹ch - vËt t­ 3 3 0 4 Phßng tµi vô - kÕ to¸n 3 3 0 5 Tæ hµnh chÝnh 3 3 0 6 Tæ b¶o vÖ 5 5 0 7 §éi s¶n xuÊt g¹ch bl«ck 13 1 12 8 §éi khai th¸c c¸t vµ vËn t¶i 22 2 20 9 §éi bèc xÕp hµng ho¸ 43 1 42 10 Tr¹m kinh doanh dÞch vô 10 1 9 Tæng 108 25 83 HiÖn nay tæng sè lao ®éng cña xÝ nghiÖp lµ 108 ng­êi trong ®ã: - Lao ®éng trùc tiÕp 83 ng­êi chiÕm 76,85% - Lao ®éng gi¸n tiÕp 25 ng­êi chiÕm 23,15% - Lao ®éng n÷ cã 65 ng­êi chiÕm 60,5% -Lao ®éng nam cã 43 ng­êi chiÕm 39,5% - Sè lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®¼ng vµ trung cÊp 16 ng­êi chiÕm 14,81%. - Kh«ng cã ®¹i häc. - Sè c«ng nh©n cßn l¹i ®Òu lµ lao ®éng phæ th«ng: 92 ng­êi chiÕm 85,19%. Do tÝnh chÊt vµ yªu cÇu cña c«ng viÖc kh«ng phøc t¹p, kh«ng ®ßi hái c«ng nh©n ph¶i cã tr×nh ®é cao, nªn c«ng nh©n cña xÝ nghiÖp chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng. Sè lao ®éng n÷ cña xÝ nghiÖp chiÕm phÇn ®«ng, nªn phÇn nµo ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. V× chÞ em kh«ng lµm ®­îc mét sè c«ng viÖc nÆng nhäc trong s¶n xuÊt. 7. Bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp. S¬ ®å 02: S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp PTV - KT PTCHC PKH - VT Tæ BV Tæ HC Tr¹m kinh doanh tiªu thô §éi khai th¸c c¸t vµ vËn t¶i §éi s¶n xuÊt g¹ch bl«ck §éi bèc xÕp, dì hµng ho¸ Quan hÖ chØ huy trùc tiÕp. Quan hÖ tham m­u, chøc n¨ng. Quan hÖ kiÓm tra, gi¸m s¸t. Tæ hµnh chÝnh cã nhiÖm vô s¾m ®å dïng, trang thiÕt bÞ hµnh chÝnh. 8. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Qua sè liÖu ë biÓu 04 ta thÊy: kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp trong ba n¨m qua ®Òu cã xu h­íng t¨ng. Thu nhËp b×nh qu©n mét ng­êi mét n¨m ngµy cµng t¨ng n¨m 1999 chØ tiªu nµy lµ 6.000.000 ®ång, n¨m 2000 t¨ng 30% so víi 1999, n¨m 2001 t¨ng 7,7% so víi n¨m 2000. Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n lµ 113,45%. Tõ ®ã ta thÊy xÝ nghiÖp lµm ¨n cµng ngµy cµng cã l·i, xÝ nghiÖp ®ang ngµy mét ph¸t triÓn, gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. PhÇn IV Mét sè biÖn ph¸p ®Ò suÊt nh»m t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp Qu¸ tr×nh ph©n tÝch ë phÇn trªn ta thÊy; XÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Hµm Rång - Thanh Ho¸ thuéc C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh kü thuËt ®« thÞ Thanh Ho¸, cã c¸c ngµnh nghÒ vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm sau: - S¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck - Khai th¸c kinh doanh c¸t - Bèc xÕp hµng ho¸ qua c¶ng Hµm Rång. Trong ®ã s¶n phÈm g¹ch bl«ck lµ lo¹i s¶n phÈm chÝnh, ®ång thêi mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho xÝ nghiÖp, gãp phÇn vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn tæng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp. S¶n phÈm g¹ch bl«ck lµ mét lo¹i g¹ch l¸t dïng ®Ó l¸t vØa hÌ, c¸c khu«n viªn, s©n c«ng x­ëng... s¶n phÈm g¹ch bl«ck chñ yÕu lµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong tØnh. V× tØnh Thanh Ho¸ gåm cã mét thµnh phè Thanh Ho¸ vµ hai thÞ x·, thÞ x· BØm S¬n vµ thÞ x· SÇm S¬n. Do viÖc ph¸t triÓn cña ®« thÞ ho¸ nªn s¶n phÈm g¹ch bl«ck cã thÞ tr­êng tiªu thô lín kh«ng nh÷ng trong tØnh mµ cßn ë c¸c tØnh l©n cËn. Víi nh÷ng lý do trªn, d­íi ®©y t«i xin ®Ò xuÊt vµ tr×nh bµy mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng lîi nhuËn tõ s¶n phÈm g¹ch bl«ck, ®ång thêi còng lµm t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp. BiÖn ph¸p 1: h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch bl«ck tõ viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Nh­ ta ®· biÕt trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch sù biÕn ®éng c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh cña g¹ch bl«ck ë trªn. chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ kho¶n môc chiÕm tû träng cao nhÊt trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm g¹ch bl«ck. ChÝnh v× thÕ ®Ó h¹ ®­îc gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm g¹ch bl«ck ta ph¶i. ChÝnh v× thÕ ®Ó h¹ ®­îc gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm g¹ch bl«ck ta ph¶i gi¶m ®­îc chi phÝ nguyªn vËt liÖu r¬i v·i, l·ng phÝ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp t«i ®· nghiªn cøu vµ xem xÐt thùc tÕ t¹i x­ëng s¶n xuÊt g¹ch bl«ck. §Ó tÝnh ®­îc tû lÖ hao phÝ nguyªn vËt liÖu t«i ®· thùc hiÖn kh¶o s¸t 4 mÎ vµ tÝnh to¸n ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: Tû lÖ hao phÝ= KLNVL hao phÝ x100 KLNVL ®­a vµo s¶n xuÊt N¨m 2001 xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc 800.000 viªn g¹ch bl«ck víi t×nh h×nh sö dông nguyªn liÖu nh­ sau: BiÓu : T×nh h×nh sö dông nguyªn liÖu s¶n xuÊt g¹ch bl«ck cña xÝ nghiÖp n¨m 2001. TT C¸c lo¹i nguyªn liÖu Khèi l­îng ®­a vµo s¶n xuÊt (tÊn) Tû lÖ hao phÝ (%) Khèi l­îng hao phÝ (tÊn) Thµnh tiªn (®ång) 1 §¸ OS 1.248 5 62,4 1.216.800 2 C¸t vµng 672 5 33,6 258.720 3 Xi m¨ng 240 5 12 7.7752.000 4 Bét ®¸ 16 3 0,48 120.000 5 Bét ®á 1.936 3 0,05808 476.256 Tæng 9.823.776 Nh­ vËy, tæng gi¸ trÞ thiÖt h¹i vÒ nguyªn liÖu s¶n xuÊt g¹ch bl«ck n¨m 2001 võa qua lµ 9.823.776 ®ång. Víi tû lÖ hao phÝ nguyªn liÖu nh­ trªn ta ®i tÝnh cho n¨m 2002. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt g¹ch bl«ck n¨m 2002 lµ 90.000 viªn. BiÓu: T×nh h×nh tiªu hao nguyªn vËt liÖu n¨m 2002. TT C¸c lo¹i nguyªn liÖu Khèi l­îng ®­a vµo s¶n xuÊt (tÊn) Tû lÖ hao phÝ (%) Khèi l­îng hao phÝ (tÊn) Thµnh tiªn (®ång) 1 §¸ OS 1.404 5 70,2 1.368.900 2 C¸t vµng 756 5 37,8 291.060 3 Xi m¨ng 270 5 13,5 8.721.000 4 Bét ®¸ 18 3 0,54 135.000 5 Bét ®á 2.178 3 0,06534 535.788 Tæng 11.051.748 Qua viÖc tÝnh to¸n khèi l­îng nguyªn liÖu hao phÝ trªn ta thÊy mÆc dï quy m« s¶n xuÊt g¹ch bl«ck cña xÝ nghiÖp cßn nhá, khèi l­îng nguyªn liÖu cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm Ýt. Nh­ng khèi l­îng hao phÝ nguyªn liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng cÇn ®­îc chó träng ®Ó sö dông tiÕt kiÖm, h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt. NÕu xÝ nghiÖp thùc hiÖn tèt biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¹ch bl«ck th× xÝ nghiÖp sÏ tiÕt kiÖm ®­îc sè tiÒn lµ 11.051.748 ®ång. Chi phÝ nguyªn liÖu gi¶m trong 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm lµ: 11.051.748: 900.000 = 12,28 ®ång Gi¸ thµnh n¨m 2001 lµ: 835 ®ång/®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m 2002 sÏ lµ: 835 - 12,28 =822,72 ®ång/®¬n vÞ s¶n phÈm. Ta cã tû lÖ h¹ gi¸ thµnh lµ: 12,28 : 835 x 100 = - 1,47% BiÖn ph¸p 2: Më réng quy m« s¶n xuÊt - t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm g¹ch bl«ck. Nh­ chóng ta ®· biÕt nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ g¹ch bl«ck lµ rÊt lín. Nh­ng hiÖn t¹i xÝ nghiÖp chØ cã mét d©y truyÒn s¶n xuÊt víi c«ng suÊt 900.000 viªn/n¨m. Víi khèi l­îng nh­ vËy th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®ñ s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô nªn ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong tØnh vµ mét sè tØnh l©n cËn. Nhu cÇu cña thÞ tr­êng: qua qu¸ tr×nh thùc tËp vµ thùc tÕ vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng em ®· ®i ®iÒu tra vµ xem xÐt cã thÓ dù ®o¸n nhu cÇu cña thÞ tr­êng n¨m 2002 cã nhu cÇu l¸t kho¶ng 50.000m2. Trong ®ã cã: 20.000 m2 vØa hÌ 15.000m2 khu vui ch¬i, gi¶i trÝ 15.000m2 s©n ch¬i x­ëng Víi kÝch th­íc cña g¹ch nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn II th× 1m2 cÇn 40 viªn nh­ vËy khèi l­îng n¨m 2002 lµ: 50.000 x 40 = 2.000.000 viªn. Tõ ®ã t«i m¹nh d¹n ®­a ra ý kiÕn xÝ nghiÖp nªn l¾p ®Æt thªm mét d©y truyÒn s¶n xuÊt. Dù to¸n chi phÝ ®Çu t­ l¾p ®Æt thªm mét d©y truyÒn s¶n xuÊt g¹ch bl«ck: - Nguyªn gi¸ d©y truyÒn s¶n xuÊt cò lµ: 240.000.000 ®ång. Theo kÕt qu¶ em ®­îc biÕt trªn thÞ tr­êng, th× n¨m nay gi¸ d©y s¶n xuÊt t¨ng lªn 15%. Gi¸ d©y truyÒn s¶n xuÊt míi lµ: 240.000.000 x 0,15 = 276.000.000 ®ång. - Së lao ®éng cÇn thªm lµ 10 ng­êi, ®­îc bè trÝ trªn d©y truyÒn s¶n xuÊt nh­ sau: + M¸y trén: 3ng­êi + M¸y t¹o h×nh: 2ng­êi + M¸y nÐn: 2ng­êi + Ra g¹ch: 3ng­êi D©y chuyÒn s¶n xuÊt tr­íc lµ 13 ng­êi. nÕu l¾p thªm mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt n÷a th× vÉn bè trÝ lao ®éng trªn d©y chuyÒn nh­ cò, nh­ng chØ cÇn mét ®éi tr­ëng, 2 ng­êi trén bét ®á lµ ®ñ cho c¶ hai d©y chuyÒn. Nªn d©y chuyÒn míi chØ cÇn cã 10 ng­êi. - Nhµ x­ëng s¶n xuÊt g¹ch bl«ck xÝ nghiÖp ®· cã kh«ng ph¶i x©y thªm. XÝ nghiÖp ®· cã nhµ x­ëng réng 370m2 ta l¾p ®Æt thªm mét d©y truyÒn n÷a vµo nhµ x­ëng, hai d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®­îc bè trÝ nh­ sau: S¬ ®å 04: S¬ ®å mÆt b»ng nhµ x­ëng s¶n xuÊt g¹ch bl«ck 7m 20m 10m 1m 10m 4m Nhµ kho chøa nguyªn liÖu D©y chuyÒn s¶n xuÊt II D©y chuyÒn s¶n xuÊt I 10m 15m - Thêi gian sö dông d©y chuyÒn míi lµ 20 n¨m. - KhÊu hao b×nh qu©n lµ 276.000.000: 20 = 13.800.000®ång/n¨m Ta cã tû lÖ tÝnh ®­îc mót h¹ vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ viÖc t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm: ¸p dông c«ng thøc: MZ1 = Q1. (Z1 - Z0) Trong ®ã: MZ1: lµ møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm TZ1: tû lÖ h¹ gi¸ thµnh Q1: khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt thùc tÕ Z1: gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m kÕ ho¹ch Z0: gi¸ thµnh thùc tÕ 5 n¨m tr­íc. Theo biÖn ph¸p 1 ta tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m kÕ ho¹ch lµ: 822,72 ®ång/viªn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm n¨m 2001 lµ 835 ®ång/viªn Thay vµo c«ng thøc ta cã: MZ1 = 2.000.000 (822,72 - 835) = - 24.560.000 ®ång Nh­ vËy nÕu ¸p dông biÖn ph¸p nµy xÝ nghiÖp sÏ tiÕt kiÖm ®­îc: 24.560.000 - 13.800.000 = 10.760.000 ®ång KÕt hîp c¶ hai biÖn ph¸p xÝ nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc: 11.051.748 + 10.760.000 = 21.811.748 ®ång. Ta tÝnh lîi nhuËn thu ®­îc tõ s¶n phÈm g¹ch bl«ck n¨m nay lµ: Doanh thu: 2.000.000 x 900 = 1.800.000.000 ®ång Chi phÝ gi¸ thµnh s¶n xuÊt: 2.000.000 x 822,72 = 1.645.440.000 ®ång Lîi nhuËn: 1.800.000.000 - 1.645.440.000 = 154.560.000 ®ång NÕu thùc hiÖn ®­îc biÖn ph¸p nµy xÝ nghiÖp sÏ thu ®­îc lîi nhuËn n¨m nay tõ g¹ch bl«ck lµ: 154.560.000 +21.811.748 =176.371.748 ®ång. T¨ng so víi n¨m tr­íc lµ: 124.371.748 ®ång. Gãp phÇn vµo lµm t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp. b. Trong 5 nh©n tè tr×nh bµy trong biÓu 08 cã hai nh©n tè kh«ng cã ¶nh h­ëng, kh«ng lµm thay ®æi ®Õn lîi nhuËn ®ã lµ: - Gi¸ b¸n b×nh qu©n 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng ®æi. - ThuÕ doanh thu t¨ng cïng tèc ®é víi møc t¨ng s¶n l­îng tiªu thô vµ Nhµ n­íc kh«ng thay ®æi tû lÖ thuÕ doanh thu, ®èi víi xÝ nghiÖp lµ 10% ChØ cßn l¹i 3 nh©n tè cÇn ph¶i ph©n tÝch lµ: Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh c«ng x­ëng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt. C, ¶nh h­ëng cña nh©n tè khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô: Khèi l­îng s¶n g¹ch Block tiªu thô hµng n¨m ®Òu t¨ng, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 4,75%. Khèi l­îng g¹ch Block tiªu thô t¨ng lªn ®Òu ®Æn thÓ hiÖn s¶n phÈm XÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ chÊt l­îng vµ mÉu m·. D, ¶nh h­ëng cña nh©n tè gi¸ thµnh c«ng x­ëng ®¬n vÞ s¶n phÈm: Ta thÊy gi¸ thµnh c«ng x­ëng ®¬n vÞ s¶n phÈm qua 3 n¨m võa qua cã xu h­íng gi¶m,tèc ®é gi¶m b×nh qu©n lµ 0,33%. N¨m 2000 gi¸ thµnh gi¶m 4,56%, ®Õn n¨m 2001 l¹i t¨ng lªn , tû lÖ t¨ng lµ 3,34%. ViÖc gi¸ thµnh c«ng x­ëng ®¬n vÞ s¶n phÈm biÕn ®éng do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ta sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu ë phÇn sau. E, ¶nh h­ëng cña nh©n tè chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp gåm: chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ chi phÝ vËn chuyÓn. N¨m 2000 ®· gi¶m xuèng cßn 131 ®ång víi tçc ®é gi¶m lµ 5,76% ®Õn n¨m 2001 chi phÝ nµy l¹i t¨ng 8,4%. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt cã xu h­íng t¨ng víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n n¨m lµ 1,06%. Nh­ vËy qua ph©n tÝch trªn ta thÊy lîi nhuËn n¨m 2000 t¨ng lªn lµ do khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô t¨ng lªn, vµ do gi¸ thµnh c«ng x­ëng ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt gi¶m. Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô tû lÖ thuËn víi lîi nhuËn, nh©n tè gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt tû lÖ nghÞch víi lîi nhuËn. V× vËy ®Ó t¨ng ®­îc lîi nhuËn xÝ nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng khçi l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh . 2. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn tõ khai th¸c c¸t: Nh×n vµo biÓu 09, ta thÊy tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña lîi nhuËn khai th¸c c¸t ®¹t 11,11%. N¨m 2000 tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t 22,45 th× n¨m 2001 chØ ®¹t 11,11%, thÊp h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng g¹ch Block. Trong 5 nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn khai th¸c c¸t th× thuÕ doanh thu kh«ng thay ®æi, tû lÖ thuÕ vÉn lµ 10%, kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn. Ta lÇn l­ît ph©n tÝch c¸c nh©n tè cßn l¹i A, nh©n tè khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô : N¨m 1999 khèi l­îng c¸t tiªu thô ®­îc 42.000m3. Sang n¨m 2000 t¨ng lªn 7,14% . §Õn n¨m 2001 tèc ®é tiªu thô t¨ng nhanh h¬n ®¹t 11,11%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n qua 3 n¨m ®¹t 6,4%. Nguyªn nh©n lµ do nghµnh x©y dùng ngµy cµng ph¸t triÓn, vµ ®ang cÇn nhiÒu c¸t ®Ó x©y dùng. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó xÝ nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt. B, Nh©n tè gi¸ b¸n: Gi¸ thµnh b×nh qu©n 1m3 c¸t trong 3 n¨m võa qua cã xu h­íng t¨ng lªn. N¨m 1999 gi¸ b¸n 1m3 c¸t lµ 8000 ®ång. Sang n¨m 2000 vµ n¨m 2001 gi¸ b¸n t¨ng lªn lµ 8500 ®ång. Gi¸ c¸t t¨ng lµ do XÝ nghiÖp n©ng gi¸ lªn, vµ lý do ®Ó XÝ nghiÖp n©n gi¸ lªn lµ do gi¸ thµnh khai th¸c 1m3 c¸t t¨ng lªn vµ khu vùc xung quanh gÇn xÝ nghiÖp kh«ng cã ®¬n vÞ nµo khai th¸c lín nh­ xÝ nghiÖp. C, Nh©n tè gi¸ thµnh c«ng x­ëng 1m3 c¸t : §©y lµ nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Qua biÓu 09 ta thÊy: trong 3 n¨m gi¸ thµnh c«ng x­ëng cã xu h­íng t¨ng lªn, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 1,4%, nh­ng møc t¨ng gi¶m thÊt th­êng. N¨m 2000 t¨ng 5,08% , ®Õn n¨m 2001 gi¸ thµnh c«ng x­ëng gi¶m 0,97%. D, Nh©n tè chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: N¨m 1999 chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt cho 1m3 c¸t lµ 172 ®ång , Sang n¨m 2000 t¨ng lªn 210 ®ång, vµ n¨m 2001 t¨ng lªn 283 ®ång/m3. Tuy vËy, nÕu so s¸nh víi gi¸ thµnh c«ng x­ëng th× chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt lµ thÊp. N¨m 1999 lµ 2,4% , n¨m 2000 lµ 2,8% vµ n¨m 2001 lµ 3,8%. IV. Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh cña g¹ch bl«ck vµ khai th¸c c¸t trong ba n¨m 1999 - 2000 - 2001. ViÖc ®i s©u vµo ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng tõ kho¶n môc gi¸ thµnh sÏ gióp ta thÊy râ nguyªn nh©n lµm t¨ng gi¶m vµ t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, do ®ã mµ t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp. Sau ®©y ta sÏ ph©n tÝch gi¸ thµnh theo kho¶n môc cña hai s¶n phÈm chÝnh lµ g¹ch bl«ck vµ khai th¸c c¸t. 1. T×nh h×nh biÕn ®äng c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm g¹ch bl«ck. a. Qua sè liÖu ë biÓu 10, nh×n chung ta thÊy gi¸ thµnh toµn bé ®¬n vÞ s¶n phÈm g¹ch bl«ck cã xu h­íng gi¶m, nh­ng gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ, tèc ®é gi¶m b×nh qu©n chØ lµ 0,11%. Nh­ng nÕu xem xÐt cô thÓ tõng n¨m th× n¨m 1999 gi¸ thµnh toµn bé 1 viªn g¹ch bl«ck lµ 841 ®ång. Sang n¨m 2000 gi¶m 4,76% cßn n¨m 2001 so víi n¨m 2000 l¹i t¨ng 4,24%. b. NÕu nh×n vµo cét tû träng ta l¹i thÊy. Trong c¬ cÊu kho¶n môc gi¸ thµnh g¹ch bl«ck th× kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng cao nhÊt. Tõ 37% - 39%. - Kho¶n môc chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt chiÕm thø hai, tû träng kho¶ng 17%. - Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng ®øng thø ba; tû träng kho¶ng 12%. - Kho¶n môc chi phÝ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ thø 4, chiÕm tû träng 9 - 10%. §ã lµ nh÷ng träng ®iÓm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña g¹ch bl«ck. c. Nh­ trªn ta thÊy cã 4 kho¶n mcô chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh, trong ®ã kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã tû träng cao nhÊt. Qua biÓu 10 ta thÊy: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Òu gi¶m dÇn trong 3 n¨m qua, nguyªn nh©n lµ do xÝ nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®­îc nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt s¶n phÈm g¹ch bl«ck kh«ng gièng nh­ c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c v× nguyªn liÖu dïng vµo s¶n xuÊt lµ kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. MÆt kh¸c nguån nguyªn liÖu nµy còng rÊt phong phó nªn gi¸ nguyªn liÖu trong ba n¨m kh«ng t¨ng nhiÒu l¾m. - Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: cã xu h­íng t¨ng lªn trong ba n¨m, nguyªn nh©n lµ do gi¸ x¨ng dÇu trong vµi n¨m qua t¨ng lªn, lµm cho chi phÝ vËn chuyÓn t¨ng lªn. MÆt kh¸c do xÝ nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c nªn chi phÝ cho kh©u b¸n hµng t¨ng. - Chi phÝ nh©n c«ng: trong ba n¨m qua chi phÝ nh©n c«ng cã xu h­íng gi¶m, nguyªn nh©n gi¶m lµ do xÝ nghiÖp thùc hiÖn chÝnh s¸ch kho¸n s¶n phÈm nªn chi phÝ gi¶m ë 1 viªn s¶n phÈm. - Chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cho s¶n xuÊt, cã xu h­íng t¨ng lªn trong ba n¨m, nguyªn nh©n t¨ng lµ do tiÒn khÊu hao t¨ng lªn. - Cßn l¹i c¸c kho¶n môc ®Òu cã tû träng nhá trong gi¸ thµnh: chi phÝ n¨ng l­îng ®iÖn, dông cô s¶n xuÊt t¨ng, do chi phÝ b¶o hé lao ®éng, vËn dông vµ tiÒn ®iÖn t¨ng lªn. chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Òu gi¶m ë n¨m 2000 vµ t¨ng lªn ë n¨m 2001. Nguyªn nh©n lµ do tiÒn söa ch÷a, b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn t¨ng vµ n¨m 2001 xÝ nghiÖp mua thªm trang thiÕt bÞ cho c¸c v¨n phßng. Qua ph©n tÝch sù biÕn ®éng vÒ gi¸ thµnh toµn bé theo kho¶n môc cña ®¬n vÞ s¶n phÈm g¹ch bl«ck cña xÝ nghiÖp, nh×n chung qua ba n¨m ®ang cã xu h­íng gi¶m xuèng. Cô thÓ lµ, n¨m 2000 so víi n¨m 1999 gi¶m lµ 4,76%, nh­ng n¨m 2001 l¹i t¨ng 4,24% so víi n¨m 2000. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¹ch bl«ck th× còng cã sù r¬i v·i, l·ng phÝ nguyªn liÖu ®­a vµo s¶n xuÊt. V× vËy ®· lµm thay ®æi chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh vµo s¶n xuÊt, vµ c¸c kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt vµ chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ còng thay ®æi. §©y lµ c¸c kho¶n môc chiÕm tû träng cao nhÊt trong gi¸ thµnh, v× vËy mµ sù thay ®æi cña chóng sÏ lµm cho gi¸ thµnh thay ®æi theo. Nh­ vËy trong nh÷ng n¨m tíi xÝ nghiÖp cÇn ph¶i sö dông tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, gi¶m sù l·ng phÝ nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt gi¶m chi phÝ nh©n c«ng vµ cã biÖn ph¸p hîp lý ®Ó gi¶m chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, nh­ng vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm tèt ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nh»m t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng cña kho¶n môc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm c¸t. c¸t lµ s¶n phÈm ®­îc khai th¸c tõ thiªn nhiªn, cho nªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¸t chØ gåm nh÷ng chi phÝ khai th¸c vµ vËn chuyÓn c¸t tõ ®¸y s«ng M· vÒ kho cña xÝ nghiÖp, mµ kh«ng cã kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸t ®­îc tr×nh bµy trong biÓu 11. a. Trong gi¸ thµnh c¸t. - Chi phÝ nh©n c«ng chiÕm tû träng cao nhÊt, tõ 48% ®Õn 49% - Chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ chiÕm thø 2 tõ 12% ®Õn 21%. (trang 51 - 54) PhÇn III ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù biÕn ®éng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp trong ba n¨m (1999-2000-2001) I. Ph©n tÝch t×nh h×nh sxkd vµ tiªu thô cña xÝ nghiÖp: 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh: Qua sè liÖu tæng kÕt ®­îc ë biÓu 5 ta thÊy t×nh h×nh s¶n xuÊ kinh doanh cña xÝa nghiÖp nh­ sau: - S¶n phÈm g¹ch Bl«ck s¶n xuÊt ra ngµy cµng t¨ng víi tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n t¨ng trong 3 nam lµ 104,75%. Trong ®ã tèc ®é ph¸t triÓn cña n¨m 2000 so vãi n¨m 1999 lµ cao nhÊt : 107,14% t­¬ng øng víi khèi l­îng lµ 750.000 viªn. n¨m 2001 so víi n¨m 2000 lµ 106,67% t­¬ng øng víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra lµ 800.000 viªn. - S¶n phÈm c¸t khai th¸c ®­îc còng ngµy cµng t¨ng. N¨m 1999 khai th¸c ®­îc 42.000 m333 , n¨m 2000 khai th¸c ®­îc 45.000 m3 , tèc ®é t¨ng tr­ëng 107,14%. §Õn n¨m 2001 khai th¸c ®­îc 50.000 m3 , tèc ®é t¨ng truëng b×nh qu©n trong 3 n¨m ®¹t 6.4%. -Trong khi khèi l­îng hai lo¹i s¶n phÈm lµ g¹ch block vµ c¸t khai th¸c ngµy cµng t¨ng, th× khèi l­îng than kinh doanh l¹i gi¶m. N¨m 1999 nhËp vµo 2.800 tÊn, ®Õn n¨m 2000 chØ nhËp vµo 2.650 tÊn, tèc ®é t¨ng tr­ëng chØ ®¹t 94,64% tøc lµ gi¶m 6,36%. Khèi l­îng nhËp vµo n¨m 2001 tiÕp tôc gi¶m 350 tÊn, gi¶m so víi n¨m tr­íc lµ 13,21%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n trong n¨m chØ ®¹t 94,25. 2. T×nh h×nh tiªu thô. S¶n phÈm xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra ®Õn ®©u ®Òu tiªu thô hÕt ®Õn nay. G¹ch bl«ck s¶n xuÊt ra vµ c¸t khai th¸c ®­îc lµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ngµnh x©y dùng. Do ngµnh x©y dùng ngµy cµng ph¸t triÓn nªn s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra tiªu thô hÕt víi s« l­îng ngµy cµng t¨g. Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n trong ba n¨m cña g¹ch bl«ck lµ 5,25%, cña c¸t lµ 3,6%. Riªng than tuy kh«ng cã tån kho, nh­ng trong 3 n¨m gÇn ®©y, sè l­îng tiªu thô gi¶m xuèng do cã nhiÒu ®¬n vÞ kh¸c c¹nh tranh vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng gi¶m. cô thÓ, n¨m 1999 tiªu thô ®­îc 2800 tÊn than, sang n¨m 2000 gi¶m 5,36% n¨m 2001 tiÕp tôc gi¶m so víi n¨m 2000 lµ 13,21% tèc ®é gi¶m b×nh qu©n hµng n¨m lµ 5,75%. Qua viÖc ph©n tÝch trªn ®©y ta thÊy: khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Òu tiªu thô hÕt kh«ng cã tån kho. Do ®ã ®Ó t¨ng ®­îc lîi nhuËn th× xÝ nghiÖp cÇn ph¶i sö dông hÕt c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt. H¬n n÷a xÝ nghiÖp cßn cã thÓ më réng quy m« s¶n xuÊt vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô, gãp phÇn lµm t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp. II. Ph©n tÝch sù biÕn ®éng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp trong ba n¨m:1999 - 2000 - 2001. Lîi nhuËn lµ chØ tiªu biÓu hiÖn b»ng cña toµn bé s¶n phÈm thÆng d­ do kÕt qu¶ lao ®éng cña toµn doanh nghiÖp. Lîi nhuËn lµ mét tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, lîi nhuËn lµ môc tiªu sèng cßn cña mäi doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp, tr­íc hÕt ta ®i voµ ph©n tÝch tæng lîi nhuËn qua ba n¨m 1999 - 2001. 1. Ph©n tÝch sù biÕn ®éng tæng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp. Qua sè liÖu ë biÓu 06 ta cã nhËn xÐt sau. a. Lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ ba nguån: - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng bÊt th­êng. b. Tæng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp cã xu h­íng t¨ng qua ba n¨m võa qua: tæng lîi nhuËn n¨m 1999 thu ®­îc 110.675.000 ®ång. Sang 2000 thu ®­îc lµ 148.900.000 ®ång, t¨ng 34,54% so víi 1999. §Õn n¨m 2001 lîi nhuËn chØ ®¹t 131.800.000 gi¶m 11,48% so víi 2000. Nh­ng tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n trong ba n¨m ®¹t 109,27%. c. Lîi nhuËn t¨ng lªn trong 2000 chñ yÕu lµ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÝnh. Cô thÓ lµ n¨m 1999 ®¹t 70.700.000 ®ång, n¨m 2000 ®¹t 110.250.000 ®ång, t¨ng 55,94% so víi n¨m 1999. Sang n¨m 2001 l¹i gi¶m chØ cßn 92.000.000 ®ång gi¶m 16,55% so víi n¨m 2000. Tèc ®é t¨ng lîi nhuËn b×nh qu©n trong ba n¨m vÉn ®¹t 17,02%. Cßn lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh phô hÇu nh­ rÊt Ýt thay ®æi. N¨m 1999 lîi nhuËn cña kinh doanh phô lµ 39.975.000 ®ång, n¨m 2000 lµ 38.650.000 ®ång n¨m 2001 lµ 39.800.000 ®ång. Riªng n¨m 2001 lîi nhuËn cã t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n trong ba n¨m cña kinh doanh phô lµ 99,92%. Nh­ vËy ho¹t ®éng kinh doanh phô trong ba n¨m qua cã xu h­íng gi¶m xuèng. Ngoµi ra xÝ nghiÖp kh«ng cã ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. §Ó biÕt ®­îc møc ®é lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ta ®i s©u ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn. Tû suÊt lîi nhuËn/doanh thu. N¨m 1999 cø trong 100 ®ång doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh th× thu ®­îc 7,32 ®ång lîi nhuËn. Sang n¨m 2000 t¨ng 42,48% so víi n¨m 1999, ®Õn n¨m 2001 gi¶m 23,01% so víi n¨m 2000. Còng trong n¨m 1999 vµ n¨m 2000 chØ thu ®­îc 3,03 ®ång lîi nhuËn n¨m 2001 t¨ng 8,08%. Trong ba n¨m tû suÊt lîi nhuËn nµy cã xu h­íng t¨ng, tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n cña kinh doanh chÝnh lµ 110,41%, kinh doanh phô lµ 103,02% thÊp h¬n so víi kinh doanh chÝnh. Nh­ vËy trong cïng mét thêi kú th× trong 100 ®ång doanh thu, ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh thu ®­îc nhiÒu ®ång lîi nhuËn h¬n so víi kinh doanh phô. Tõ ®ã ta thÊy ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ho¹t ®éng chÝnh cao h¬n so víi c¸c ho¹t ®éng nh­: Tû suÊt lîi nhuËn/tæng chi phÝ. ChØ tiªu nµy cho ta biÕt cø 100 ®ång chi phÝ bá ra sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Cô thÓ trong ba n¨m qua cø bá 100 ®ång chi phÝ th× xÝ nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn nh­ sau: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh n¨m 1999 thu ®­îc 7,9 ®ång lîi nhuËn, n¨m 2000 t¨ng 47,34% so víi n¨m tr­íc vµ n¨m 2001 lµ gi¶m 4,9% so víi n¨m 2000. Ho¹t ®éng kinh doanh phô n¨m 1999 - 2000 thu ®­îc 3,13 ®ång lîi nhuËn n¨m 2001 t¨ng 8,63% so víi n¨m tr­íc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng tû suÊt lîi nhuËn cña ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh cao h¬n kinh doanh phô. Tû suÊt lîi nhuËn/tæng vèn ChØ tiªu nµy còng cho ta biÕt cø bá ra 100 ®ång vèn s¶n xuÊt sau 1 n¨m sÏ thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cña ®¬n vÞ. Nªó tû suÊt lîi nhuËn cµng lín th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao vµ ng­îc l¹i tû suÊt thÊp th× hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp. Trong ba n¨m qua tæng sè vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp liªn tôc t¨ng. tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n còng t¨ng cô thÓ lµ: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh ®¹t 113,68%. Tõ ho¹t ®éng nµy cø 100 ®ång tiÒn vèn bá ra th× n¨m 1999 thu ®­îc 4 ®ång lîi nhuËn, n¨m 2000 t¨ng 50,25% so víi n¨m 1999 vµ n¨m 2001 gi¶m 21,13% so víi n¨m 2000. Ho¹t ®éng kinh doanh phô tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n ®¹t 101,29% thÊp h¬n so víi ho¹t ®éng chÝnh. Còng100 ®ång vèn bá ra th× n¨m 1999 chØ thu ®­îc 1,38 ®ång n¨m 2000 gi¶m 1,45% so víi n¨m 1999 vµ n¨m 2001 t¨ng 5,15% so víi n¨m 2000. Nh­ vËy qua ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp ta thÊy c¸c chØ tiªu nµy cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cao ho­n kinh doanh phô. ®Æc biÖt lµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña kinh doanh phô qu¸ thÊp, mµ sè vèn ®Çu t­ vµo l¹i nhiÒu h¬n ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh. Do ®ã ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn xÝ nghiÖp. V× vËy xÝ nghiÖp cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p hîp lý ph©n bæ vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ h¬n míi cã thÓ t¨ng ®­îc lîi nhuËn. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia ra nh­ sau: a. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh gåm: - Lîi nhuËn tõ s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck - Lîi nhuËn tõ viÖc khai th¸c c¸t b. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô gåm: - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh than - Lîi nhuËn tõ dÞch vô bèc xÕp së h÷uµng ho¸ qua c¶ng Hµm Rång. Qua sè liÖu ë biÓu 07 ta thÊy: lîi nhuËn hµng n¨m cña xÝ nghiÖp chñ yÕu lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck vµ khai th¸c c¸t. Sau ®©y ta sÏ ®i s©u ph©n tÝch lîi nhuËn cña tõng ho¹t ®éng. 2.1. Ph©n tÝch lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh. - N¨m 1999, lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng nµy ®¹t 70.700.000 ®ång, chiÕm 63,88% trong tæng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp. Trong ®ãm, lîi nhuËn tõ s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck ®¹t ®­îc 41.300.000 ®ång chiÕm 58,41%; lîi nhuËn tõ kinh doanh c¸t lµ 29.400.000 ®ång chiÕm 41,58%. Sang n¨m 2000, lîi nhuËn nµy t¨ng so víi n¨m 1999, tèc ®é ph¸t triÓn 155,94% vµ chiÕm tíi 73,4% tæng lîi nhuËn thu ®­îc cña xÝ nghiÖp. Së dÜ n¨m nµy t¨ng chñ yÕu lµ do lîi nhuËn cña g¹ch bl«ck t¨ng cao, tèc ®é t¨ng tíi 79,785 vµ chiÕm 67,35% tæng lîi nhuËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh. N¨m 2001 so víi n¨m 2000 lîi nhuËn cña s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh gi¶m xuèng, tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¶m 16,55% vµ chñ yÕu còng lµ do lîi nhuËn cña g¹ch bl«ck gi¶m ®¸ng kÓ tèc ®é gi¶m lµ 29,65% vµ chØ cßn chiÕm 56,52% trong tæng lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh. Trong khi ®ã th× lîi nhuËn khai th¸c c¸t t¨ng, víi tèc ®é t¨ng 11,11% vµ tû träng chiÕm 43,48%. Nh­ vËy qua ba n¨m 1999 - 2000 - 2001 tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña kinh doanh chÝnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng lµ 9,27%. Trong ®ã lîi nhuËn cña s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck cã xu h­íng t¨ng nhanh h¬n, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 26,05%. Cßn lîi nhuËn tõ khai th¸c c¸t t¨ng chËm h¬n, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n lµ 11,18%. 2.2. Ph©n tÝch lîi nhuËn s¶n xuÊt kinh doanh phô. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô cña xÝ nghiÖp gåm hai s¶n phÈm: - Kinh doanh than - DÞch vô bèc xÕp ë c¶ng Hµm Rång. Lîi nhuËn cña ho¹t ®éng nµy còng ®­îc tr×nh bµy trong biÓu 07. Tõ sè liÖu ë biÓu 07 ta thÊy: lîi nhuËn tõ kinh doanh phô cã xu h­íng gi¶m. Trong ba n¨m tèc ®é gi¶m b×nh qu©n lµ 0,08%. Trong ®ã: kinh doanh than hµng n¨m ®Òu gi¶m liªn tôc, tèc ®é gi¶m b×nh qu©n lµ 8%. Cßn lîi nhuËn cña dÞch vô bèc xÕp hµng ho¸ t¨ng lªn, tèc ®é b×nh qu©n ®¹t 6,71%. Tæng hîp l¹i th× lîi nhuËn cña kinh doanh phô vÉn kh«ng t¨ng lªn ®­îc. Nh­ vËy qua kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn ta thÊy lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu lµ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, nã chiÕm tõ 63,88% ®Õn 73,4% tæng sè lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp. Trong ®ã lîi nhuËn tõ s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck chiÕm tû träng cao nhÊt tèc ®é t¨ng b×nh qu©n trong ba n¨m cao, ®¹t 26,05%. Thø hai lµ lîi nhuËn tõ khai th¸c c¸t, cã tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n n¨m lµ 11,88%. Cßn lîi nhuËn tõ dÞch vô bèc xÕp hµng ho¸ còng t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n ®¹t 6,71%. Cßn lîi nhuËn kinh doanh than cã xu h­íng gi¶m. VËy xÐt vÒ c¬ cÊu th× ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp, cÇn chó träng ®Õn viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh g¹ch bl«ck vµ khai th¸c c¸c sÏ lµm cho xÝ nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh h¬n. Sau ®©y ta sÏ ®i s©u vµo ph©n tÝch c¸c nh©n tè lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn vµ gi¸ thµnh theo kho¶n môc cña hai lo¹i s¶n phÈm chÝnh trªn ®©y cña xÝ nghiÖp. III. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña viÖc s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh. Lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Hµm Rång phô thuéc vµo c¸c nh©n tè sau: - Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô. - Gi¸ b×nh qu©n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm - Gi¸ thµnh c«ng x­ëng 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm - Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt - ThuÕ doanh thu tiªu thô s¶n phÈm C¸c biÓu 08 vµ 09 tr×nh bµy g¹ch bl«ck vµ khai th¸c c¸t. 1. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña s¶n phÈm g¹ch bl«ck. Qua sè liÖu cña biÓu 08 ta cã nh÷ng nhËn xÐt sau: a. Tæng lîi nhuËn cña s¶n phÈm g¹ch bl«ck cã xu h­íng t¨ng, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n qua ba n¨m ®¹t 26,05%. N¨m 2000 so víi n¨m 1999 t¨ng 79,785 n¨m 2001 so víi n¨m 2000 gi¶m 29,97% nh­ng so víi n¨m 1999 vÉn t¨ng 26% (52 triÖu/41,3 triÖu ®ång). tµi liÖu tham kh¶o Marketing c¨n b¶n - Philip Kotter - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª Marketing Th­¬ng m¹i - GS NguyÔn B¸ch Khoa - §¹i häc Th­¬ng m¹i. Qu¶n trÞ Marketing - Philip Kotter - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª. Marketing lý luËn vµ nghÖ thuËt øng xö trong kinh doanh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. Kü thuËt vµ chiÕn l­îc Marketing - Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - Niªn gi¸m Thèng kª n¨m 1997. T¹p chÝ chuyªn ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng B¸o kinh tÕ, th­¬ng m¹i ViÖt Nam.