Phân tích môi trường kinh tế Nhật Bản tác động đến quyết định thâm nhập thị trường Nhật Bản của GILIMEX

hËp khÈu B×nh th¹nh (GILIMEX) chÝnh thøc th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ vµo n¨m 1994, ngay tr­íc khi ViÖt nam gia nhËp tæ chøc ASEAN n¨m 1997, vµo n¨m ®ã GILIMEX lµ mét trong sè Ýt nh÷ng c«ng ty cña ViÖt nam cã tham väng tham nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµ ®Æc biÖt h¬n n÷a lµ GILIMEX ®· d¸m m¹nh d¹n ®­a mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt nam ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®iÒu mµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp ViÖt nam nµo còng ®ñ can ®¶m hay nãi ®óng h¬n lµ sù tù tin víi s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Víi GILIMEX cã nh÷ng lý do riªng biÖt khi theo duæi tham väng ®­a s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n. KÓ tõ sau khi ViÖt nam vµ NhËt B¶n thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao th¸ng 7 n¨m 1976, quan hÖ NhËt – ViÖt chØ thùc sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c tõ sau Héi nghÞ hßa b×nh vÒ Campuchia vµo n¨m 1991, b¾t ®Çu b»ng viÖc th¶o luËn më l¹i ViÖn trî Ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cho ViÖt nam. §©y thùc sù lµ mét ®iÓm mèc quan träng cho quan hÖ kinh tÕ ngµy mét s©u s¾c gi÷a hai n­íc, viÖc nèi l¹i ho¹t ®éng tµI trî cho Ph¸t triÓn chÝnh thøc cña NhËt B¶n thùc sù mang l¹i c¬ héi ph¸t triÓn cho ViÖt nam còng nh­ lµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®Èy m¹nh giao l­u hîp t¸c bu«n b¸n, xuÊt khÈu hµng hãa cña m×nh sang thÞ tr­êng NhËt B¶n. Víi b¶n th©n GILIMEX khi quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n hä cã nh÷ng lý do riªng cña m×nh: M«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n thùc sù høa hÑn nh÷ng c¬ héi lµm ¨n lín ®èi víi c«ng ty GILIMEX, NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ cao, thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng­êi thuéc d¹ng cao trªn thÕ giíi lóc bÊy giê, ®¹t kho¶ng 15.250 USD. Kh«ng dõng l¹i ë con sè GDP, NhËt B¶n cßn thÓ hiÖn søc hÊp dÉn cña m×nh qua møc chi cho tiªu dïng lu«n chiÕm tû lÖ cao th­êng lµ 60 – 70% GDP, GILIMEX nhËn thÊy râ ®Æc ®iÓm tiªu dïng s¶n phÈm cña ng­êi NhËt B¶n, hä th­êng mua nh÷ng hµng hãa hay ®å dïng mµ ®ång nghiÖp cña m×nh cã hay ®· mua…®©y thùc sù lµ c¬ héi tèt cho GILIMEX ph¸t triÓn s¶n phÈm, t¨ng thÞ phÇn còng nh­ doanh sè b¸n.. NhËt B¶n trang bÞ cho m×nh mét hÖ thèng ph©n phèi ®a d¹ng vµ s©u réng, viÖc lµm ¨n víi c¸c ®èi t¸c NhËt sÏ lµ c¬ héi tèt cho GILIMEX ®Èy m¹nh kh¶ n¨ng th©m nhËp s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh khi cã ®­îc nh÷ng hiÓu tõ phÝa ®èi t¸c lµ ®¹i lý ph©n phèi, b¸n lÎ cña NhËt, hä thùc sù qu¸ hiÓu vÒ thÞ hiÕu còng nh­ ®Æc tÝnh tiªu dïng cña ng­êi d©n n­íc hä, tõ ®ã GILIMEX sÏ biÕt lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm cña m×nh ®­îc ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n chÊp nhËn t¹o c¬ së cho viÖc kinh doanh mét c¸nh hiÖu qu¶ cho GILIMEX trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n MÆt kh¸c, víi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt nam ®Æc biÖt khuyÕn khÝch vµ cã nh÷ng ­u ®·i ®èi viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. GILIMEX ®­îc nhµ n­íc ®Æc biÖt dµnh cho nh÷ng ­u ®·i trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh vµ xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ, cô thÓ b»ng viÖc nhµ n­íc cho vay nh÷ng kho¶n tiÒn cã l·i suÊt ­u ®·i, ®Æc biÖt h¬n lµ trî cÊp xuÊt khÈu, gi¶m thiÓu kho¶n thuÕ xuÊt khÈu cho s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty, bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ ®Õn kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng ngh×n lao ®éng cø xuÊt khÈu ®­îc 1 triÖu USD hµng thñ c«ng mü nghÖ th× ®· t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cho kho¶ng tõ 3000 – 4000 lao ®éng, nhÊt lµ lùc l­îng n«ng nhµn, ®©y lµ c«ng viÖc cã thÓ l«i cuèn vµ h­íng nh÷ng ®èi t­îng nµy tham gia, n©ng cao ®­îc phóc lîi cho x· héi GILIMEX tù thÊy viÖc quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, ®©y thùc sù lµ c¬ héi lín cho GILIMEX tù hoµn thiÖn m×nh b»ng viÖc kh«ng ngõng thö nghiÖm nh÷ng kiÓu d¸ng s¶n phÈm míi l«I cuèn kh¸ch hµng NhËt B¶n ®ång thêi t¹o lËp cho m×nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµy mét cao cho s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty. H¬n thÕ n÷a, c«ng ty còng nhËn thøc ®­îc r»ng hä kh«ng chØ nh»m môc tiªu b¸n hµng th«ng th­êng, hä thùc sù ý thøc râ sù kh¸c biÖt trong viÖc kinh doanh mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ, GILIMEX ®· vµ ®ang nç lùc kh«ng ngõng thæi ®­îc c¸i hån ViÖt nam trong c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ, s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cßn mang nÆng trong nã tµi hoa, søc s¸ng t¹o cña ng­êi thî lµm ra nã thùc sù lµ mét c¸ch giíi thiÖu víi b¹n bÌ NhËt B¶n vÒ mét lo¹i s¶n phÈm truyÒn thèng mang ®Ëm b¶n s¾c cña ViÖt nam C«ng ty xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ sang thÞ tr­êng NhËt B¶n chñ yÕu b»ng c¶ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ 70% vµ gi¸n tiÕp lµ 30%, víi hÖ thèng b¸n lÎ t­¬ng ®èi réng kÕt hîp víi viÖc ñy th¸c xuÊt khÈu cho c¸c ®èi t¸c NhËt B¶n chñ yÕu qua ba lo¹i kªnh ph©n phèi chÝnh: Nhµ s¶n xuÊt – Nhµ ®¹i lý – Nhµ NhËp khÈu, Nhµ s¶n xuÊt – Ng­êi b¸n sØ trong khu vùc tiªu dïng – Ng­êi b¸n lÎ, cöa hµng b¸ch hãa tæng hîp, Nhµ s¶n xuÊt – Nhµ thÇu - §¹i lý, ®iÓm ph©n phèi b¸n hµng…. GILIMEX thùc hiÖn b¸n hµng theo nhiÒu kªng ph©n phèi h­íng tíi thÞ tr­êng môc tiªu, c«ng ty ®· thùc hiÖn nhiÒu buæi tr×nh chiÕu, qu¶ng c¸o hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng chØ qua danh môc hµng hãa mµ cßn tÝch cùc tham gia vµo c¸c hé trî riÓn l·m hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc tæ chøc t¹i NhËt B¶n… Trong nh÷ng n¨m ®Çu tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ sang thÞ tr­êng NhËt B¶n( 1994 – 1998) kim ng¹ch xuÊt khÈu thùc sù ch­a cao, nh­ng NhËt B¶n lai lµ thÞ tr­êng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao h¬n c¶ so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c cña GILIMEX, trong kho¶ng thêi gian ®ã, GILIMEX xuÊt khÈu víi tæng kim ng¹ch xuÊt riªng cho mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®¹t kho¶ng 350 triÖu VND trung b×nh n¨m N¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña GILIMEX ®¹t gÇn 700 triÖu VND, møc t¨ng kh¸ vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña c«ng ty ®· ®­îc ®¸nh gi¸ cao mÆc dï so víi c¶ n­íc th× kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña c«ng ty con khiªm tèn, bëi bèi c¶nh kinh tÕ NhËt B¶n lóc bÊy giê míi chØ phôc håi ®«i chót sau c¬n khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc nªn t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn viÖc kinh doanh ë NhËt cña GILIMEX KÓ tõ sau n¨m 1999 ®Õn nay c«ng ty GILIMEX ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ míi kh¶ quan h¬n so víi c¸c n¨m tr­íc ®ã, thÓ hiÖn râ qua b¶ng sau: (B¶ng1): Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña GILIMEX sang thÞ tr­êng NhËt B¶n §¬n vÞ: 1000® STT ChØ tiªu 1999 2000 2001 2002 1 Tæng doanh thu 689.260 1.010.000 1.070.230 1.334.120 2 Tæng chi phÝ 657.660 946.947 987.860 1.208.518 3 Tæng lîi nhuËn 29.600 63.026 82.370 125.602 4 Vèn kinh doanh 900.760 1.120.950 1.203.250 1.284.250 5 Lîi nhuËn/chi phÝ 4,50 6,65 8,34 10,4 6 Lîi nhuËn/vèn 3,29 5,62 6,85 9,9 (Nguån VASC,c«ng bè ngµy 18/9/2003, 8h45) Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc nªu trªn, GILIMEX thùc sù ®· vµ ®ang gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i kh«ng nhá tõ phÝa m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n, thÓ hiÖn râ nh÷ng t¸c ®éng cã tÝnh hai mÆt ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty sang thÞ tr­êng NhËt B¶n Mét mÆt, m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi lµm ¨n hiÖu qu¶, NhËt B¶n coi träng sù c¹nh tranh lµnh m¹nh, hä cã xu h­íng tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh thÈm mü, nghÖ thuËt cao, gi¸ c¶ hîp lý, vµ ®Æc biÖt thÝch thó víi c¸c dÞch vô sau b¸n hµng hÊp dÉn. §èi víi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ, nh÷ng tr¹ng th¸i trªn cña thÞ tr­êng NhËt B¶n trë nªn phï hîp h¬n bao giê hÕt, ®iÒu nµy còng thùc sù lµ ®iÓm mµ GILIMEX rÊt quan t©m chó ý ®Ó nh»m g©y Ên t­îng tèt vÒ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh ®èi víi ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n…ngoµi ra NhËt B¶n cßn ®Æc biÖt cã nh÷ng chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ cho mÆt hµng nhËp khÈu lµ thñ c«ng mü nghÖ cña mét sè n­íc vµ tÊt nhiªn ViÖt nam kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ, vÝ dô nh­ viÖc NhËt B¶n ¸p dông møc thuÕ phæ cËp cho ViÖt nam hay nh÷ng gîi më kh¸c tõ phÝa ®èi t¸c NhËt ®· vµ ®ang thùc sù lµ nh÷ng c¬ héi lín cho GILIMEX më réng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh sang thÞ tr­êng NhËt B¶n MÆt kh¸c, m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n cßn mang tíi nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña GILIMEX sang thÞ tr­êng nµy, thÓ hiÖn b»ng hÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn cã sù gi¶i quyÕt tõ phÝa c«ng ty: Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n rÊt khã tÝnh trong viÖc lùa chän tiªu dïng hµng hãa, bÊt luËn nh­ thÕ nµo hä lu«n muèn s¶n phÈm mµ m×nh mua ph¶i ®¸p øng ®­îc hÖ thèng nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe nhÊt nh­: ph¶i cã chøng nhËn kiÓm ®Þnh hµng hãa cña Bé C«ng nghiÖp vµ Th­¬ng m¹i NhËt B¶n nh­ c¸c tiªu chuÈn c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp ( JIS, JAS, Ecomark…) ngoµi ra hµng hãa ®ã cßn ph¶I ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi tiªu dïng, hay râ h¬n lµ vÊn ®Ò vÒ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý ®èi víi s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái th­êng xuyªn vµ hÕt søc bøc xóc. VÊn ®Ò ®Æt ra n÷a mµ GILIMEX còng ®· rÊt thÊm nhuÇn ®Êy lµ hµng hãa cña c«ng ty còng nh­ hµng hãa cña ViÖt nam hiÖn ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) mét c¸ch ch­a ®Çy ®ñ, ®©y chÝnh lµ lý do v× sao khi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty khi xuÊt sang thÞ tr­êng NhËt B¶n th× tÝnh c¹nh tranh yÕu h¼n ®i vµ kh«ng ®ñ søc hÊp dÉn ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n nh­ nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i cã xuÊt xø tõ c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan…do nh÷ng n­íc nµy hiÖn ®· ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) ®Çy ®ñ trong khi ViÖt nam míi chØ ®­îc h­ëng chÕ ®é thuÕ suÊt phæ cËp (GSP) mµ phÝa NhËt B¶n dµnh cho H¬n n÷a, kh«ng n»m ngoµi qui luËt ph¸t triÓn kinh tÕ, kinh tÕ NhËt B¶n ®· vµ ®ang chøa ®ùng nh÷ng biÕn chuyÓn s©u s¾c vÒ kinh tÕ nh­ vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng cao g¾n liÒn víi suy tho¸i theo chu kú thùc sù lµ mét bµi to¸n cÇn cã sù ®Çu t­ gi¶i quyÕt tõ phÝa c¸c doanh nghiªp nh­ GILIMEX ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®¸nh gi¸ ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n vµ quan träng h¬n lµ tù rót ra nh÷ng liÖu ph¸p hîp lý ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh vµo NhËt B¶n sao cho phï hîp víi mçi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n còng nh­ nh÷ng diÔm biÕn phøc t¹p cña m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n . Ch­¬ng II: ph©n tÝch m«I tr­êng kinh tÕ NhËt B¶nt¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n cña GILIMEX 2.1. M«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n vµ nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh x©m nhËp cña GILIMEX NÒn kinh tÕ NhËt B¶n ®ang håi phôc dÇn dÇn tõ sau møc t¨ng tr­ëng ©m 1998. N¨m 2000, møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ NhËt B¶n lµ 1,7% t¨ng 0,8% so víi n¨m 1999. Tuy nhiªn, kh«ng cã sù thay ®æi trong nh÷ng kho¶n chi ng©n s¸ch. Møc chi tiªu cho tiªu dïng, chiÕm 60% GDP, ®· gi¶m 0,6% so víi n¨m tr­íc. Søc tiªu thô cña thi tr­êng ®ang yÕu ®i. GNP cña NhËt t¨ng 23,4$ trong 10 n¨m tõ 1989 ®Õn 1999, trong khi, trong cïng thêi kú, GNP cña Hoa Kú t¨ng gÊp 3 lÇn (69,4%). Tuy nhiªn, GPP trªn ®µu ng­êi cña NhËt B¶n cao h¬n chót so víi Hoa Kú. (H×nh 2.1) Qua nh÷ng chØ sè ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ta cã thÓ thÊy r»ng, NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng rÊt ph¸t triÓn cã thÓ nãi, nÒn kinh tª NhËt B¶n lµ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao vÒ bËc nhÊt thÕ giíi, viÖc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi t¹i ®©y sÏ võa t¹o nhiÒu c¬ héi cho chÝnh hä, còng nh­ ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc. Khi b­íc vµo m«i tr­êng kinh doanh cña NhËt B¶n, th× viÖc hiÓu biÕt vÒ ®Æc ®iÓm m«i tr­êng kinh tÕ vµ nÒn v¨n ho¸ còng nh­ con ng­êi NhËt B¶n lµ rÊt quan träng. Nã cã thÓ quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Khi mét doanh nghiÖp muèn tiÕp cËn mét thÞ tr­êng nµo ®ã, cÇn t×m hiÓu møc ®é hÊp dÉn cña nã, hay nãi c¸ch kh¸c lµ m«i tr­êng vËn hµnh Marketing, ®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng, sù thÝch hîp cña s¶n phÈm cña m×nh víi ng­êi tiªu dïng, vµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, ®ã ®iÒu quyÕt ®Þnh ®Ó më réng ph¹m vi còng nh­ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. ViÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng marketing, cô thÓ lµ nghiªn cøu vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng, chän kªnh ph©n phèi.. nÕu kh«ng phï hîp sÏ ph¶n t¸c dông, thËm chÝ ®Ó l¹i hËu qu¶ nghiªm träng. V¨n ho¸ lµ yÕu tè quan träng trong m«i tr­êng vËn hµnh marketing, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ho¹t ®éng cña nã. Bëi vËy, hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ v¨n hoa còng nh­ con ng­êi NhËt B¶n lµ c¬ së ®Ó cã nh÷ng c¸ch vËn dông hiÖu qu¶ trong khi ho¹t ®éng trong m«i tr­êng nµy, tõ ®ã sÏ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ hµnh ®éng ®óng ®¾n. Bªn c¹ch ®ã, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng b¾t nguån tõ truyÒn thèng vµ ®iÒu kiÖn cña NhËt B¶n trë thµnh mét yÕu tè quan träng trong viÖc b¸n vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm. Ta còng cÇn chó ý ®Õn t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ kÐo dµi gÇn ®©y nªn ng­êi NhËt B¶n cã xu h­íng thÝch mua c¸c hµng ho¸ cã gi¸ c¶ hîp lý. Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn vÒ ®é bÒn vµ chÊt l­îng rÊt cao cho s¶n phÈm, còng nh­ t¹o ra c¸c yªu cÇu cho c¸c s¶n phÈm ph¶i tu©n theo vÝ dô : hÖ thèng c¸c tiªu chu©n JIS, JAS, ECOMARK….. ChÝnh viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng nµy cña c¸c h·ng s¶n xuÊt NhËt B¶n ®· ®em l¹i nh÷ng tiÕn bé trong chÊt l­îng hµng ho¸ vµ ng­îc l¹i c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng cao ®· t¹o nªn danh tiÕng cho c¸c h·ng s¶n xuÊt cua NhËt B¶n. Nh­ vËy, viÖc ®­a nh÷ng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp n­íc ngoµi nh­ ViÖt Nam sang thÞ tr­êng NhËt B¶n th× sÏ vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n vµ trë ng¹i tõ c¸c h·ng s¶n xuÊt cña NhËt B¶n. Khi mµ ng­êi d©n ®· cã thãi quen tiªu dung hµng ho¸ chÊt l­îng cao nh­ vËy, còng nh­ sù ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng chÝnh quèc. Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n t­¬ng ®èi khã tÝnh, vÝ dô: mét lçi nhá, ch¼ng h¹n mét vÕt x­íc trªn ®ß gia dông cã thÓ bÞ phµn nµn, mÆc dï ®©y chØ lµ mét khiÕm khuyÕt nhá mµ ®a sè hµng hoa ®Òu m¾c ph¶i. Vµ ng­êi tiªu dïng sÏ ch¸n n¶n ngay c¶ víi nh÷ng vÕt x­íc nhá nh­ vËy, nªn ®éi ngò nh©n viªn thÊy r»ng cÇn ph¶i thËn träng trong viÖc s¾p xÕp, ®ãng gãi còng nh­ vËn chuyÓn hµng ho¸. §Êy lµ mét lçi nhá, cßn chÊt l­îng hµng ho¸, ®iÒu quan träng ®Ó thu hót kh¸ch hµng, nÕu nh­ ng­êi tiªu dïng c¶m thÊy hä ®· mua mét hµng ho¸ mµ kh«ng ®¸p øng vÒ mÆt chÊt l­îng nh­ ý, hä sÏ ngay lËp tøc chuyÓn sang mua s¶n phÈm nh·n hiÖu kh¸c. Nh­ vËy, ®Ó t¹o ®­îc sù trung thµnh cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh hay mét nh·n hiÖu nµo ®ã lµ mét ®iÒu khã kh¨n. Vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tham gia vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng NhËt B¶n cÇn ph¶i t¹o lßng tin ban ®Çu cña kh¸ch hµng víi s¶n phÈm cña m×nh b»ng mét s¶n phÈm víi chÊt l­îng cao, còng nh­ nhiÒu vÊn ®Ò cã liªn quan, nh­ kiÓu d¸ng ®Ñp, phï hîp, tiÖn lîi, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng ®Êy lµ ®iÒu quan träng, vµ nÕu cã thÓ lµ dÞch vô sau b¸n hµng, n­ b¶o hanh s¶n phÈm. Ng­êi tiªu dïng muèn nh÷ng hµng ho¸ cã thÓ tin cËy vµ nh÷ng dÞch vô sau b¸n hµng gióp hä hµi lßng. §iÒu ®ã cã thÓ thóc ®Èy hä nhí ®Õn nh·n hiÖu s¶n phÈm nhiÒu lÇn khi ®i mua s¾m, nÕu chóng ta xuÊt khÈu hµng hoa sang NhËt B¶n, còng cÇn ph¶i chó ý ®Õn kh©u vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, ®ång thêi kiÓm tra mét c¸ch kü cµng tr­íc khi xuÊt hµng, ®Ó tr¸nh khái viÖc m¾c ph¶i mét sè lçi c¬ b¶n, cho dï lµ nhá nh­ng sÏ g©y Ên t­îng kh«ng tèt ®èi víi ng­êi tiªu dïng §iÓm ®¸ng quan t©m n÷a ®Êy lµ th¸i ®é cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n -Ng­êi NhËt B¶n lµ ng­êi tiªu dïng kh¾t khe nhÊt: NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n­íc trªn thÕ giíi ®ßi hái chÊt l­îng s¶n phÈm cao nhÊt, gåm c¶ ®é bÒn vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng. Nh÷ng khiÕm khuyÕt mµ ë c¸c quèc gia kh¸c kh«ng thµnh vÊn ®Ò nh­ mét vÕt x­íc nhá, ®­êng viÒn kh«ng c©n hay mµu s¬n bÞ mê trong mét s¶n phÈm th× ë NhËt B¶n ®Òu bÞ coi lµ hµng háng. Nhu cÇu vÒ b¶o hµnh hµng ho¸ lµ rÊt cÇn thiÕt, ng­êi tiªu dïng muèn nh÷ng hµng ho¸ cã thÓ tin cËy vµ nh÷ng dÞch vô sau b¸n hµng gióp hä hµi lßng. Khi ng­êi tiªu dïng ®· thÊy m×nh mua ®­îc mét hµng ho¸ kh«ng nh­ ý, hä sÏ ngay lËp tøc chuyÓn sang mua s¶n phÈm nh·n hiÖu míi. NÕu cã mét vÊn ®Ò nµo ®ã ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt th× ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n muèn ®­îc gi¶i quyÕt ngay lËp tøc. §©y còng chÝnh lµ yÕu tè g©y ra nhiÒu nh÷ng trë ng¹i ®èi víi GILIMEX khi th©m nhËp vµo thÞ tr­¬ng NhËt B¶n, còng chÝnh bëi lý do trªn GILIMEX c¶m thÊy m×nh nh­ vÉn cßn ch­a ®¸p øng thËt tèt ®èi víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng, bµi to¸n nµy ®· ®Æt ra nh÷ng thay ®æi phï hîp trong cung c¸ch th©m nhËp cña GILIMEX khi ®­a hµng hãa thñ c«ng mü nghÖ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n -Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi theo mïa: Thêi tiÕt ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi tiªu dïng. Møc tiªu dïng cña mét lo¹i hµng ho¸, ®å trang søc, ®å néi thÊt trong gia ®×nh,... chÞu ¶nh h­ëng cña khÝ hËu vµ thêi tiÕt. Mïa hÌ ë NhËt th­êng nãng vµ Èm trong khi ®ã mïa ®«ng l¹nh vµ kh«, tõ ®ã nh÷ng hµng ho¸ chÞu ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt th× chÊt liÖu, mµu s¾c còng nh­ kiÓu d¸ng cÇn ph¶i phï hîp. NÕu GILIMEX tung ra nh÷ng hµng ho¸ phï hîp víi mçi mïa nh­ng khÝ hËu kh«ng thay ®æi theo ®óng nh­ dù tÝnh th× nh÷ng s¶n phÈm nµy sÏ b¸n kh«ng ch¹y. -Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n th­êng chän nhiÒu s¶n phÈm: Víi nh÷ng hµng ho¸ cã mµu s¾c kh¸c nhau th× ng­êi tiªu dïng rÊt muèn c¸c nhµ t­ vÊn ®­a ra c¸c lêi khuyªn vÒ mµu s¾c thÝch hîp nhÊt víi thÞ hiÕu c¸ nh©n. GILIMEX cÇn cung cÊp th«ng tin cô thÓ vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô sau khi b¸n v× ®èi víi ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n nh­ ®· nãi ë trªn th× hä rÊt quan t©m tíi tiªu chuÈn chÊt l­îng cña hµng ho¸, ®ång thêi nhu cÇu vÒ b¶o hµnh lµ rÊt cÇn thiÕt, ng­êi tiªu dïng muèn nh÷ng hµng ho¸ cã ®é tin cËy vµ nh÷ng dÞch vô sau b¸n hµng gióp hä hµi lßng. MÆt kh¸c, NhËt B¶n cã cho m×nh mét hÖ thèng luËt qui ®Þnh chÆt chÏ cho tõng lo¹i hµng hãa, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp n­íc ngoµi muèn tån t¹i ®­îc còng nh­ ®øng v÷ng ®­îc th× viÖc nghiªn cøu vµ t×m c¸ch thÝch ÷ng víi nh÷ng qui ®Þnh ®ã lµ mét yªu cÇu hÕt søc cÊp thiÕt, hÖ thèng qui ®Þnh liªn quan bao gåm cã: LuËt g¸n nh·n hµng chÊt l­îng sö dông trong gia ®×nh, LuËt an toµn s¶n phÈm cho ng­êi tiªu dïng (ký hiÖu S), LuËt tr¸ch nhiÖm ph¸p lý ®èi víi s¶n phÈm, C¸c lo¹i tiªu chuÈn vÒ hµng hãa cña NhËt B¶n Tiªu chuÈn c«ng nghiÖp NhËt B¶n(JIS) lµ mét hÖ thèng tiªu chuÈn s¶n phÈm, s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn nµy ghi nh·n hiÖu chÊp thuËn víi ký hiÖu JIS. XuÊt hµng trong kho¶ng 5 n¨m kÓ tõ sau khi thiÕt lËp, tiªu chuÈn JIS ®· ®­îc ñy ban Tiªu chuÈn c«g nghiÖp NhËt B¶n kiÓm tra, x¸c nhËn, ®iÒu chØnh hoÆc b·i bá. Bèn ch÷ sè n»m bªn ph¶i cña c¸c sè cña JIS ( vÝ dô : “1993” trong “S1102-1993” biÓu thÞ n¨m khi tiªu chuÈn ®· ®­îc kiÓm tra. Cã ba tiªu chuÈn cña JIS ¸p dông cho ®å gç gia dông ®ã lµ c¸c lo¹i gi­êng ngñ th­êng (JIS S1102-1993), gi­êng ngñ trÎ em (JIS S1102-1995) va gi­êng xÕp (JIS S1104-1995). JIS (Japan Industrial Standards) lµ hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng ¸p dông cho hµng ho¸ c«ng nghiÖp. JAS (Japan Agricultural Standards) lµ hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng ¸p dông cho n«ng s¶n, thùc phÈm. Hµng ho¸ ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn JIS, JAS sÏ dÔ tiªu thô h¬n trªn thÞ tr­êng NhËt bëi ng­êi tiªu dïng rÊt tin t­ëng chÊt l­îng cña nh÷ng s¶n phÈm ®­îc ®ãng dÊu JIS hoÆc JAS. GILIMEX cã thÓ xin dÊu chøng nhËn nµy cho s¶n phÈm cña m×nh t¹i Bé C«ng Th­¬ng vµ Bé N«ng L©m Ng­ nghiÖp NhËt B¶n. Trong qu¸ tr×nh xem xÐt, NhËt B¶n cho phÐp sö dông kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh cña tæ chøc gi¸m ®Þnh n­íc ngoµi nÕu nh­ tæ chøc gi¸m ®Þnh ®ã ®­îc Bé tr­ëng Bé C«ng Th­¬ng hoÆc Bé N«ng L©m Ng­ nghiÖp NhËt B¶n chÊp thuËn. ChÕ ®é x¸c nhËn tr­íc vÒ chÊt l­îng cña thùc phÈm nhËp khÈu ®­îc NhËt b¶n ®­a vµo ¸p dông tõ th¸ng 3/1994. Néi dung cña chÕ ®ä nµy lµ kiÓm tra tr­íc c¸c nhµ m¸y ®ã ®¸p øng ®­îc c¸c quy ®Þnh cña LuËt VÖ sinh an toµn Thùc phÈm. NÕu thùc phÈm ®­îc cÊp x¸c nhËn nµy th× viÖc tiªu thô trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n, thñ tôc nhËp khÈu còng ®­îc gi¶i quyÕt nhanh chãng h¬n ( trong vßng 1 ngµy thay v× 7 ngµy). HiÖn nay Th¸i Lan rÊt quan t©m ®Õn chÕ ®é nµy vµ 8 nhµ xuÊt khÈu cña Th¸i Lan ®­îc ChÝnh phñ NhËt cÊp giÊy chøng nhËn cho 27 chñng lo¹i thùc phÈm. Th¸i Lan lµ n­íc thø t­, sau Mü, O©xtr©ylia vµ §µi Loan, ®­îc ChÝnh phñ NhËt cÊp giÊy chøng nhËn nµy. Ecomark lµ dÊu chøng nhËn s¶n phÈm kh«ng lµ h¹i sinh th¸i, ra ®êi tõ n¨m 1989. Do vÊn ®Ò m«i tr­êng ®ang ngµy cµng ®­îc d©n NhËt (còng nh­ d©n c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c) quan t©m nªn GILIMEX ph¶i nhanh ch©n xin dÊu chøng nhËn nµy cña NhËt ®Æc biÖt lµ cho c¸c s¶n phÈm ®å gç thñ c«ng mü nghÖ. Ngoµi nh÷ng ®éng th¸i chuyÓn biÕn vÒ mÆt ph¸p lý, m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n còng ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn ngµy mét phøc t¹p, nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy nh÷ng chØ sè ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ : Nguån vèn trong n­íc cã sù nhµn rçi vµ ø ®äng, ChÝnh phñ NhËt B¶n hiÖn ®ang khuyÕn khÝch c¸c doanh gia NhËt ®Èy m¹nh ®Çu t­ ra bªn ngoµi nhÊt lµ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó ph¸t huy tèt môc tiªu khai th¸c nh÷ng nguån lùc cã lîi thÕ so s¸nh… Sù kiÖn ®ång Yen t¨ng gi¸ lµ mét ®iÓn h×nh, c¸c quan chøc chÝnh phñ NhËt B¶n ®ang rÊt lo l¾ng tr­íc kh¶ n¨ng ®ång Yen t¨ng gi¸ qu¸ nhanh, ®iÒu nµy thËt sù kh«ng cã lîi cho kinh tÕ NhËt, khi ®ång Yen t¨ng gi¸ nhanh so víi USD sÏ lµm cho kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña n­íc nµy sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®øng tr­íc sù thua thiÖt, mÆt kh¸c kim ng¹ch xuÊt khÈu cña NhËt B¶n sÏ ch÷ng l¹i do l­îng ngo¹i tÖ gi¶m ®i v× ®ång Yen trë nªn ®¾t h¬n so víi USD lµ lý do khiÕn ngußn ngo¹i tÖ thu ®­îc sÏ kh«ng cao nh­ khi ®ång Yen xuèng gi¸ so víi USD, mÆt kh¸c ®©y lµ c¬ héi cho c¸c n­íc gia t¨ng nguån ngo¹i tÖ do gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng khi Yen lªn gi¸. ViÖc ChÝnh phñ NhËt B¶n thùc hiÖn chÝnh s¸ch b×nh æn hèi ®o¸i, hay cô thÓ lµ viÖc ph¸ gi¸ ®ång Yen thùc sù lµ mét b­íc trë ng¹i ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu n­íc ngoµi bëi v× khi ®ã nguån ngo¹i tÖ thu vÒ tõ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng sang NhËt sÏ gi¶m sót râ rÖt… lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cÇn cã sù tiªn liÖu tõ tr­íc cña nh÷ng nhµ xuÊt khÈu nh­ GILIMEX. NhËt b¶n lµ n­íc cã møc ®é quan t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn rÊt lín cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o còng nh­ rÊt khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo ®êi sèng, nh÷ng ngµnh nh­ n«ng nghiÖp tuy kh«ng cã ®­îc sù quan t©m ®Æc biÖt b»ng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o, øng dông c«ng nghÖ. Tuy nhiªn, ®©y lµ ngµnh NhËt B¶n lu«n cã chÕ ®é ­u ®·i vµ b¶o vÖ nh»m phôc vô cho nh÷ng ôc ®Ých kh«ng chØ lµ kinh tÕ mµ cßn xem träng nã nh­ nh÷ng vÊn ®Ò b×nh æn, ®¶m b¶o an ninh quèc gia, ®Ó kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo mét nguån cung øng nµo tõ bªn ngoµi… §©y thùc sù còng lµ nh÷ng thùc tÕ g©y nªn nh÷ng khã k¨hn kh«ng nhá ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp n­íc ngoµi kh«ng chØ n«ng nghiÖp.. mÆc dï vËy NhËt B¶n lu«n cã c¸i nh×n thiÖn chÝ vµ thùc sù ®èi xö c«ng b»ng vµ ®·i ngé ®èi víi nh÷ng ngµnh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng môc tiªu hîp t¸c giao l­u v¨n hãa, chÝnh trÞ víi c¸c b¹n hµng quèc gia kh¸c. Bëi lÏ, kh«ng nh­ nh÷ng ngµnh hµng kh¸c, ngµnh hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng mang trong nã yÕu tè c«ng nghÖ ®Æc s¾c mµ chñ yÕu lµ sù kÕt tinh tõ nh÷ng khèi ãc s¸ng t¹o mang b¶n s¾c quèc gia, do ®ã ®©y lµ c¬ héi ®Ó NhËt B¶n hiÓu râ h¬n vÒ c¸c ngµnh hµng thñ c«ng truyÒn thèng cña c¸c n­íc. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm hÕt søc ®Æc thï cña m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n nªu trªn ®· vµ ®ang thùc sù trë thµnh nh÷ng c¬ héi còng nh­ nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa nãi chung vµ hµng hãa thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi khi quyÕt ®Þnh th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. 2.2. Thùc tr¹ng chung vÒ xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña cña C«ng ty GILIMEX sang thÞ tr­êng NhËt B¶n 2.2.1 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ë n­íc ta: Trong giai ®o¹n n¨m 1990-1992, quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt nam – NhËt B¶n ®· ph¸t triÓn kh¸ tèt ®Ñp vµ m¹nh mÏ. Kim ng¹ch 2 chiÒu t­¬ng ®èi æn ®Þnh. N¨m 1997 ®¹t kim ng¹ch 121 triÖu USD N¨m 1998 ®¹t kim ng¹ch 111 triÖu USD N¨m 1999 ®¹t kim ng¹ch 168 triÖu USD N¨m 2000 ®¹t kim ng¹ch 250 triÖu USD N¨m 2001 vµ n¨m 2002 ®¹t tõ 200 ®Õn 300 triÖu USD, chiÕm tõ 12% - 17% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµ NhËt B¶n lu«n lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng xu¸t khÈu lín nhÊt cña ViÖt nam Theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng M¹i, 8 th¸ng ®Çu n¨m nay, mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ vÉn ®¹t 230 triÖu USD, dù kiÕn 4 th¸ng cuèi n¨m ®¹t 170 triÖu USD, c¶ n¨m ­íc ®¹t 400 triÖu USD t¨ng 33,3% so víi cïng kú n¨m ngo¸i (n¨m 2002) HiÖn ViÖt nam cã 14.000 lµng nghÒ truyÒn thèng chuyªn s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ, nh÷ng tæ chøc kinh doanh réng kh¾p trong nhiÒu ®Þa ph­¬ng trªn kh¾p n­íc ®ang më ra mét h­íng ®i triÓn väng cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh hµng nµy. HiÖn nay, ViÖt nam cã tíi 11 nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu,trong ®ã cã 5 nhãm chñ lùc bao gåm gèm sø mü nghÖ, m©y tre ®an, ren thæ cÈm, ®å gç mü nghÖ vµ th¶m c¸c lo¹i. Tr­íc n¨m 2001, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam chñ yÕu míi xuÊt khÈu sang §«ng ¢u, hiÖn nay ®· cã mÆt t¹i thÞ tr­êng 37 quèc gia vµ cïng l·nh thæ. Trong ®ã, NhËt, Mü, Hång K«ng, NaUy vµ Thôy SÜ lµ nh÷ng thÞ tr­êng nhËp khÈu nhiÒu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam víi sè l­îng t¨ng rÊt nhanh. Víi nh÷ng thÕ m¹nh vÒ nguån nguyªn liÖu phong phó, lùc l­îng lao ®éng dåi dµo, tay nghÒ khÐo lÐo, ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ®ang phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu xuÊt khÈu 900 triÖu - 1 tû USD vµo n¨m 2005. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, Bé th­¬ng M¹i ®· kiÕn nghÞ ChÝnh phñ chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn ngay trong n¨m nay c¸c biÖn ph¸p hç trî c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thñ c«ng mü nghÖ vÒ vèn, thuÕ, vÒ ®Þnh h­íng thÞ tr­êng vµ mÆt hµng xuÊt khÈu. Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam còng ®ang x©y dùng sµn giao dÞch ®iÖn tö cho hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ dù kiÕn sÏ b¾t ®Çu triÓn khai vµo n¨m 2003 2.2.2 T×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña C«ng ty sang thÞ tr­êng NhËt b¶n §iÒu ®Çu tiªn cã thÓ nãi vÒ mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty vµ NhËt B¶n ®ã lµ NhËt B¶n võa lµ b¹n hµng, võa lµ ®èi t¸c lµm ¨n cña c«ng ty trªn nhiÒu lÜnh vùc. Nhê cã mèi quan hÖ nh­ thÕ nªn c«ng ty còng cã nhiÒu thuËn lîi khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. HiÖn nay c«ng ty cã hai kh¸ch hµng truyÒn thèng t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n, nhê cã sù hiÓu biÕt vµ tin cËy lÉn nhau nªn hai bªn th­êng thanh to¸n cho nhau b»ng ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn, cã khi phÝa NhËt B¶n dïng ph­¬ng thøc thanh to¸n tr­íc, cÊp tÝn dông ®Ó c«ng ty cã vèn s¶n xuÊt. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty sang NhËt B¶n lu«n chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng xuÊt khÈu kim ng¹ch cña c«ng ty, h¬n n÷a kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty cßn cã tèc ®é t¨ng nhanh tõ n¨m nµy qua n¨m kh¸c. §Æc biÖt lµ n¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang NhËt B¶n cña GILIMEX lµ h¬n 1 tû ®ång, chiÕm 33,8% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty vµ v­ît n¨m 1999 h¬n 400 triÖu. C¸c mÆt hµng chñ yÕu cña c«ng ty xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng NhËt B¶n: Ba l« tói s¸ch, may mÆc, gèm sø mü nghÖ, hµng t¹p phÈm, gç mü nghÖ, m©y tre ®an. C«ng ty xuÊt khÈu sang NhËt B¶n víi hai h×nh thøc chÝnh lµ xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ uû th¸c xuÊt khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp chiÕm kho¶ng 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty. So víi h×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp, h×nh thøc nµy th­êng cã lîi nhuËn cao h¬n vµ gi¸ c¶ æn ®Þnh h¬n. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu d­íi h×nh thøc nµy lµ gèm sø mü nghÖ, gç mü nghÖ vµ phÇn lín c¸c mÆt hµng t¹p phÈm. H×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp chiÕm kho¶ng 30% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty, c¸c s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu d­íi h×nh thøc nµy lµ m©y tre ®an vµ mét phÇn nhá hµng t¹p phÈm. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta thÊy, NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng lín cña c«ng ty kh«ng nh÷ng trong hiÖn t¹i mµ thùc sù cßn cã triÓn väng trong c¶ t­¬ng lai. Cã thÓ nãi NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh nhÊt vµ còng khã x©m nhËp nhÊt cña phÇn lín c«ng ty nµo muèn x©m nhËp vµo ®ã. §èi víi c«ng ty GILIMEX, tr­íc khi ®i vµo s¶n xuÊt c«ng ty ®· x¸c ®Þnh NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng môc tiªu quan träng v× dï sao NhËt B¶n còng lµ mét n­íc Ch©u ¸, cã vÞ trÝ ®Þa lý kh¸ thuËn lîi cho viÖc vËn chuyÓn, l­u th«ng hµng ho¸. V¨n ho¸ NhËt B¶n mang ®Ëm phong c¸ch ¸ §«ng vµ cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam. Quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n gÇn ®©y cã nhiÒu dÊu hiÖu tÝch cùc vµ quan träng h¬n lµ thÞ tr­êng NhËt B¶n ®ang cã nhu cÇu lín vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ - mÆt hµng mµ c«ng ty s¶n xuÊt vµ kinh doanh. V× NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh nªn c«ng ty rÊt thËn träng trong tÊt c¶ c¸c kh©u xuÊt khÈu hµng ho¸ sang NhËt B¶n. B»ng nh÷ng nç lùc cña c¸c c¸n bé, c«ng nh©n c«ng ty, tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, ®Æc biÖt lµ 2 n¨m gÇn ®©y ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty sang thÞ tr­êng NhËt B¶n ®· ®¹t ®­îc nh÷ng hiÖu qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty kh«ng ngõng t¨ng lªn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm th­êng xuyªn vµ æn ®Þnh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ( nh÷ng sè liÖu ë b¶ng 1 cã thÓ minh chøng ®­îc ®iÒu ®ã ) 2.2.2.1 Nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc tõ phÝa m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, NhËt B¶n thùc sù ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn hÕt søc tÝch cùc, GDP b×nh qu©n tÝnh trªn ®Çu ng­êi liªn tôc t¨ng, hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ vµ ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt cao, bªn c¹nh ®ã lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c¬ b¶n më ra nh÷ng c¬ héi cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng M«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n thùc sù høa hÑn nh÷ng c¬ héi lµm ¨n lín ®èi víi c«ng ty GILIMEX, NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ cao, thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng­êi thuéc d¹ng cao trªn thÕ giíi, ®¹t kho¶ng 34.780 USD. Kh«ng dõng l¹i ë con sè GDP, NhËt B¶n cßn thÓ hiÖn søc hÊp dÉn cña m×nh qua møc chi cho tiªu dïng lu«n chiÕm tû lÖ cao th­êng lµ 60 – 70% GDP, GILIMEX nhËn thÊy râ ®Æc ®iÓm tiªu dïng s¶n phÈm cña ng­êi NhËt B¶n, hä th­êng mua nh÷ng hµng hãa hay ®å dïng mµ ®ång nghiÖp cña m×nh cã hay ®· mua…®©y thùc sù lµ c¬ héi tèt cho GILIMEX ph¸t triÓn s¶n phÈm, t¨ng thÞ phÇn còng nh­ doanh sè b¸n.. NhËt B¶n trang bÞ cho m×nh mét hÖ thèng ph©n phèi ®a d¹ng vµ s©u réng, viÖc lµm ¨n víi c¸c ®èi t¸c NhËt sÏ lµ c¬ héi tèt cho GILIMEX ®Èy m¹nh kh¶ n¨ng th©m nhËp s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh khi cã ®­îc nh÷ng hiÓu tõ phÝa ®èi t¸c lµ ®¹i lý ph©n phèi, b¸n lÎ cña NhËt, hä thùc sù qu¸ hiÓu vÒ thÞ hiÕu còng nh­ ®Æc tÝnh tiªu dïng cña ng­êi d©n n­íc hä, tõ ®ã GILIMEX sÏ biÕt lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm cña m×nh ®­îc ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n chÊp nhËn t¹o c¬ së cho viÖc kinh doanh mét c¸nh hiÖu qu¶ cho GILIMEX trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n MÆt kh¸c, nÕu c«ng ty n¾m b¾t ®­îc c¬ héi hîp t¸c kinh doanh víi c¸c ®èi t¸c cña NhËt th× sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong viÖc s¶n phÈm cña c«ng ty sÏ cã thÓ xuÊt khÈu trë l¹i, nh÷ng trë ng¹i vÒ mÆt ph¸p lý hay chÝnh s¸ch thuÕ sÏ mÒm dÎo h¬n, t¹o nªn kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong t­¬ng lai cho c«ng ty §iÒu thuËn lîi n÷a lµ gÇn ®©y hai phÝa ViÖt nam vµ NhËt B¶n th­êng xuyªn cã nh÷ng tr­¬ng tr×nh ®Èy m¹nh sù hiÓu biÕt vÒ nhau còng nh­ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng hîp t¸c trªn nhiÒu lÜnh vùc, hai bªn ®· qua nhiÒu vßng ®µm ph¸n song ph­¬ng còng nh­ ®a ph­¬ng trong viÖc NhËt B¶n thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch cã tÝnh chÊt ®·i ngé h¬n ®èi víi hµng hãa ViÖt nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n, song song víi viÖc thµnh lËp nªn nhiÒu nh÷ng tæ chøc hîp t¸c, nghiªn cøu ph¸t triÓn quan hÖ hai n­íc nh­ : c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam nh­ VCCI, Vietrade, Jetro. Nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng NhËt B¶n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. 2.2.2.2 T¸c ®éng tiªu cùc tõ m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n M«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n mang trong nã nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña GILIMEX sang thÞ tr­êng nµy, thÓ hiÖn b»ng hÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn cã sù gi¶i quyÕt tõ phÝa c«ng ty: Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n rÊt khã tÝnh trong viÖc lùa chän tiªu dïng hµng hãa, bÊt luËn nh­ thÕ nµo hä lu«n muèn s¶n phÈm mµ m×nh mua ph¶i ®¸p øng ®­îc hÖ thèng nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe nhÊt nh­: ph¶i cã chøng nhËn kiÓm ®Þnh hµng hãa cña Bé C«ng nghiÖp vµ Th­¬ng m¹i NhËt B¶n nh­ c¸c tiªu chuÈn c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp ( JIS, JAS, Ecomark…) ngoµi ra hµng hãa ®ã cßn ph¶i ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi tiªu dïng, hay râ h¬n lµ vÊn ®Ò vÒ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý ®èi víi s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái th­êng xuyªn vµ hÕt søc bøc xóc. VÊn ®Ò ®Æt ra n÷a mµ GILIMEX còng ®· rÊt thÊm nhuÇn ®Êy lµ hµng hãa cña c«ng ty còng nh­ hµng hãa cña ViÖt nam hiÖn ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) mét c¸ch ch­a ®Çy ®ñ, ®©y chÝnh lµ lý do v× sao khi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty khi xuÊt sang thÞ tr­êng NhËt B¶n th× tÝnh c¹nh tranh yÕu h¼n ®i vµ kh«ng ®ñ søc hÊp dÉn ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n nh­ nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i cã xuÊt xø tõ c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan…do nh÷ng n­íc nµy hiÖn ®· ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) ®Çy ®ñ trong khi ViÖt nam míi chØ ®­îc h­ëng chÕ ®é thuÕ suÊt phæ cËp (GSP) mµ phÝa NhËt B¶n dµnh cho, bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù c¹nh tranh khèc liÖt tõ nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i cã xuÊt xø tõ NhËt B¶n còng nh­ c¸c quèc gia kh¸c, lý do th× nhiÒu nh­ng ph¶i kÓ ®Õn mét lý do chñ yÕu nhÊt ®Êy lµ c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty nãi riªng vµ cña ViÖt nam nãi chung hiÖn ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) cho nªn s¶n phÈm cña c«ng ty bÞ gi¶m ®i phÇn nhiÒu kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n MÆt kh¸c nh÷ng chuyÓn biÕn míi gÇn ®©y tõ m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n cho thÊy, nguy c¬ vÒ ø ®äng vèn, tû gi¸ t¨ng ®ét biÕn hay lín h¬n lµ kh¶ n¨ng khñng ho¶ng chu kú s¾p x¶y ra, theo ®ã lµ nh÷ng thay ®æi lín vÒ chÝnh s¸ch t¨ng tr­ëng, chi tiªu chÝnh phñ còng sÏ cã ®iÒu chØnh… thùc sù ®· vµ ®ang t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi c«ng ty khi tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng hãa cña m×nh vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ t¸c ®éng xÊu cã thÓ g©y ra ®èi víi c«ng ty ®ã lµ sù gi¶m sót kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c«ng ty, hay nguy c¬ thiÕu thÞ tr­êng tiªu thô do nh÷ng thay ®æi trong møc chi tiªu, tiªu dïng cña kh¸ch hµng NhËt B¶n… Tãm l¹i, trong m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n tån t¹i nh÷ng t¸c ®éng cã tÝnh hai mÆt thiÕt nghÜ c«ng ty cÇn l­u t©m vµ cã h­íng gi¶i quyÕt ®óng ®¾n cho phï hîp ®Ó cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng th©m nhËp cña c«ng ty nh­ nh÷ng chuyÓn biÕn tÊt yÕu : Bëi mét lÏ, kh«ng n»m ngoµi qui luËt ph¸t triÓn kinh tÕ, kinh tÕ NhËt B¶n ®· vµ ®ang chøa ®ùng nh÷ng biÕn chuyÓn s©u s¾c vÒ kinh tÕ nh­ vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng cao g¾n liÒn víi suy tho¸i theo chu kú thùc sù lµ mét bµi to¸n cÇn cã sù ®Çu t­ gi¶i quyÕt tõ phÝa c¸c doanh nghiªp nh­ GILIMEX ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®¸nh gi¸ ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n vµ quan träng h¬n lµ tù rót ra nh÷ng liÖu ph¸p hîp lý ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh vµo NhËt B¶n sao cho phï hîp víi mçi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n còng nh­ nh÷ng diÔm biÕn phøc t¹p cña m«i tr­êng kinh tÕ NhËt B¶n . Do ®ã viÖc th­êng xuyªn cã nh÷ng ho¹t ®éng nh­ nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ m«i tr­êng kinh doanh NhËt B¶n ph¶i lµ mét c«ng viÖc th­êng xuyªn vµ liªn tôc, lµ nh÷ng b­íc quan träng ®Ó c«ng ty cã thÓ t×m cho m×nh nh÷ng b­íc th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. Ch­¬ng III: bµI häc kinh nghiÖm vµ gîi ý ®èi víi GILIMEX khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n 3.1 BµI häc kinh nghiÖm: 3.1.1 CÇn ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr­êng C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n cÇn ®¸nh gi¸ râ vµ ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ nhu cÇu tiªu dïng còng nh­ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng­êi NhËt B¶n, nh­ nghiªn cøu ë phÇn th¸i ®é cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n chóng ta thÊy r»ng ng­êi NhËt B¶n rÊt kh¾t khe trong viÖc ®¸nh gi¸ còng nh­ lùa chän s¶n phÈm, khi ng­êi tiªu dïng ®· thÊy m×nh mua ®­îc mét hµng ho¸ kh«ng nh­ ý, hä sÏ ngay lËp tøc chuyÓn sang mua s¶n phÈm nh·n hiÖu míi. NÕu cã mét vÊn ®Ò nµo ®ã ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt th× ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n muèn ®­îc gi¶i quyÕt ngay lËp tøc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung cÇn hÕt søc l­u ý vµ cÇn h¬n hÕt lµ ph¶i biÕt thËt nhiÒu nh÷ng th«ng tin vÒ ng­êi tiªu dung NhËt B¶n ®Êy míi thùc sù lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ cã ®­îc sù l­u t©m cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n, ®©y lµ kinh nghiÖm quan träng ®Çu tiªn mµ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cÇn l­u t©m chó ý. MÆt kh¸c, ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi theo mïa, ng­êi tiªu dïng muèn nh÷ng hµng ho¸ cã ®é tin cËy vµ nh÷ng dÞch vô sau b¸n hµng gióp hä hµi lßng. Do ®ã vÊn ®Ò rÊt ®¸ng l­u t©m ®èi doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ã lµ cÇn cã nh÷ng sù thay ®æi thÝch øng ®óng ®¾n ®Ó cã thÓ chiÕm ®­îc c¶m t×nh còng nh­ sù chó ý cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n. Qua ®©y, chóng ta rót ra ®­îc mét bµi häc kinh nghiÖm quÝ, ®ã lµ sÏ thùc sù ®Çy ®ñ h¬n trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c nhu cÇu thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng NhËt nÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l­u tÊm h¬n n÷a trong viÖc thay ®æi linh ho¹t vµ tõng b­íc thÝch øng ®èi víi thÞ hiÕu thÞ tr­êng NhËt B¶n ®ång thêi t¹o lËp cho m×nh mét kh¶ n¨ng nh¹y bÐn trong n¾m b¾t nhu cÇu, s¸ng t¹o s¶n phÈm nh»m kÐo nhu cÇu tõ phÝa kh¸ch hµng NhËt vµo hµng hãa cña ViÖt Nam nãi chung còng nh­ hµng hãa thñ c«ng mü nghÖ nãi riªng lµ ®iÒu ®¸ng l­u t©m 3.1.2 ViÖc ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu tiªu chuÈn chÊt l­îng s¶n phÈm Ng­êi NhËt B¶n cã thãi quen tiªu dïng mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã trong mét thêi gian ng¾n, råi sau ®ã thÞ hiÕu vÒ lo¹i hµng nµy sÏ nhanh chãng biÕn mÊt vµ thay vµo ®ã lµ mét lo¹i hµng ho¸ kh¸c. Nh­ vËy, mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã nÕu chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng NhËt B¶n th× còng cã thÓ chØ tån t¹i ®­îc trong thÞ tr­êng nµy mét thêi gian ng¾n. Nh­ng ®Æc tÝnh tiªu dïng quan träng nhÊt cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n ®ã lµ hä sÏ sö dông nh÷ng hµng ho¸ ®· ®­îc kiÓm tra theo nh÷ng tiªu chuÈn JIS, JAS hoÆc ECOMARK. Víi nh÷ng tiªu chuÈn nµy th× hä kh«ng cÇn biÕt hµng ho¸ nµy cã xuÊt xø tõ ®©u. §©y thùc sù lµ mét th¸ch thøc biÕt tr­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, vÊn ®Ò lµ ë chç, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã n¾m ®­îc c¬ héi vµ thùc hiÖn nhanh chãng vµ thuËn lîi trong viÖc xóc tiÕn kh¶ n¨ng hµng hãa cña m×nh ®­îc Bé th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp cña NhËt B¶n cÊp cho c¸c chøng nhËn tiªu chuÈn chÊt l­îng NhËt B¶n nh­ c¸c tiªu chuÈn: JIS, JAS, Ecomark…. ®©y thùc sù lµ b¸i to¸n nan gi¶n nÕu chØ dõng l¹i ë sù nç lùc cña c¸c doanh nghiªp, Nhµ n­íc lóc nµy ®ãng vai trß thùc sù quan träng trong viÖc xóc tiÕn hîp t¸c song ph­¬ng ®èi víi ®èi t¸c NhËt B¶n, tõ ®ã hµng hãa ViÖt Nam míi cã thÓ cã ®­îc sù ®èi xö c«ng b»ng, bëi hiÖn nay NhËt B¶n vÉn ch­a cho ViÖt Nam h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc (MFN) còng nh­ nh÷ng ­u ¸i ®Æc biÖt nµo so víi c¸c ®èi t¸c kh¸c khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n nh­ Th¸i Lan, Trung Quèc, §µi Loan… 3.1.3 VÊn ®Ò thu thËp th«ng tin thÞ tr­êng vµ nh÷ng chuyÓn biÕn míi cña m«i tr­êng kinh tÕ n¬i c«ng ty ho¹t ®éng C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc t×nh tr¹ng thiÕu th«ng tin thÞ tr­êng NhËt B¶n mét lý do c¨n b¶n ®Êy lµ c«ng t¸c xóc tiÕn quan hÖ ngo¹i giao ch­a ®ång bé, còng nh­ më réng ®µm ph¸n víi phÝa ®èi t¸c NhËt B¶n. ThiÕt nghÜ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh t×m hiÓu th«ng tin thÞ tr­êng th«ng qua c¸c cuéc ®µm tho¹i víi doanh gia NhËt ®ång thêi liªn hÖ thÊt tèt víi c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i vÒ NhËt B¶n nh­ : VCCI, JETRO, Vietrade…. ®Ó cã thªm th«ng tin ®Çy ®ñ h¬n vÒ thi tr­êng NhËt B¶n. §iÒu quan träng n÷a muèn nãi ë ®©y ®Êy lµ viÖc thu thËp c¸c th«ng tin còng nh­ n¾ b¾t ®­îc nh÷ng chuyÓn biÕn míi vÒ kinh tÕ cña NhËt B¶n, ®©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng rµng buéc vµ quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty GILIMEX, hÖ thèng nh÷ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, thÞ tr­êng, ®Çu t­ hay ph¸t triÓn ngµnh hµng cña NhËt B¶n ch¼ng h¹n, nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn tr­íc bÊt kÓ nh÷ng thay ®æi nµo tõ nÒn kinh tÕ NhËt B¶n còng cã thÓ g©y ¶nh h­ëng hai mÆt ®èi víi c«ng ty trong viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña m×nh sang thÞ tr­êng NhËt B¶n. 3.1.4 Kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng Marketing NÕu chóng ta xuÊt khÈu hµng hoa sang NhËt B¶n, còng cÇn ph¶i chó ý ®Õn kh©u vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, ®ång thêi kiÓm tra mét c¸ch kü cµng tr­íc khi xuÊt hµng, ®Ó tr¸nh khái viÖc m¾c ph¶i mét sè lçi c¬ b¶n, cho dï lµ nhá nh­ng sÏ g©y Ên t­îng kh«ng tèt ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Tuy nhiªn ®iÒu ®¸ng l­u t©m n÷a ®Êy lµ c«ng t¸c xóc tiÕn b¸n hµng, c«ng viÖc qu¶ng b¸ s¶n phÈm th«ng qua nhiÒu h×nh thøc: Th«ng tin ®¹i chóng, website doanh nghiÖp, catalog, ¸p fÝch, v¨n phßng ®¹i diÖn (Tæ chøc héi trî, triÓn l·m)… lµ c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu, kh¸ch hµng NhËt B¶n kh«ng nh÷ng quan t©m tíi chÊt l­îng hµng hãa mµ cßn chó ý nhiÒu tíi c«ng t¸c khuyÕch tr­¬ng qu¶ng c¸o vÒ hµng hãa cña c«ng ty, bao giê còng vËy sù thuËn tiÖn trong giao dÞch cïng nh÷ng dÞch vô sau kh¸ch hµng hÊp dÉn bao g׬ còng l«i cuèn ®­îc sù chó ý cña kh¸ch hµng vµ ®iÒu nµy phô thuéc rÊt lín vµo kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ cã sù nh¹y c¶m tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp. 3.1.5 §Èy m¹nh kh¶ n¨ng xuÊt khÈu qua viÖc gia t¨ng hîp t¸c kinh doanh víi c¸c ®èi t¸c NhËt B¶n NÕu c¸c c«ng ty n¾m b¾t ®­îc c¬ héi hîp t¸c kinh doanh víi c¸c ®èi t¸c cña NhËt th× sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong viÖc s¶n phÈm cña c«ng ty m×nh sÏ cã thÓ xuÊt khÈu trë l¹i, nh÷ng trë ng¹i vÒ mÆt pýap lý hay chÝnh s¸ch thuÕ sÏ mÒm dÎo h¬n, t¹o nªn kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong t­¬ng lai cho c«ng ty Trªn ®©y lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quÝ b¸u, thiÕt nghÜ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn th©m nhËp thµnh c«ng thÞ tr­êng NhËt B¶n h¼n cÇn ph¶i l­u t©m tíi nh÷ng thùc tÕ kinh nghiÖm trªn, tõ ®ã mµ cã ®­îc nh÷ng ®èi s¸ch cô thÓ vµ ®ñ m¹nh ®Ó ho¹t ®éng thµnh c«ng vµ hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng NhËt 3.2 nh÷ng gîi ý ®èi víi GILIMEX khi th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n 3.2.1 GILIMEX cÇn ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái g× §Ó xuÊt ®­îc hµng hãa vµo NhËt b¶n, GILIMEX cÇn ®Ó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò rÊt quan träng. Mét lµ cÇn hiÓu ®Æc ®iÓm vÒ nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n. §ã lµ nh÷ng ng­êi ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng, ®é bÒn, ®é tin cËy vµ sù tiÖn dông cña s¶n phÈm. Hä nh¹y c¶m víi gi¸ tiªu dïng hµng ngµy, nhu cÇu s¶n phÈm rÎ t¨ng lªn nh­ng cã thÓ tr¶ tiÓn cho nh÷ng s¶n phÈm s¸ng t¹o, chÊt l­îng tèt, hµng xÞn. VÒ thêi trang vµ thÞ hiÕu mµu s¾c th× xu h­íng hiÖn nay ®a d¹ng h¬n, ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi theo mïa, quÇn ¸o, ®å dïng trong nhµ vµ thùc phÈm ph¶i lµ nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng phï hîp víi tõng mïa vÒ c¶ mÆt chÊt liÖu lÉn kiÓu d¸ng. Ng­êi NhËt B¶n chuéng sù ®a d¹ng cña s¶n phÈm vµ hä cã ý thøc sinh th¸i còng nh­ b¶o vÖ m«i tr­êng cao, c¸c s¶n phÈm dïng mét lÇn ngµy cµng Ýt ®­îc yªu thÝch. Khi th©m nhËp thÞ tr­¬ng NhËt, GILIMEX cÇn n¾m b¾t thÞ hiÕu kh¸ch hµng, s¶n xuÊt cµng gÇn víi thÞ tr­êng cµng tèt, ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho ®óng v× nÕu ®¾t mµ phï hîp vÉn cã thÓ b¸n, cÇn ®¶m b¶o thêi gian giao hµng vµ duy tr× chÊt l­îng v­ît qu¸ yªu cÇu cÇn sö dông cÇn thiÕt. VÊn ®Ò th«ng tin vµ qu¶ng b¸, GILIMEX nªn nghiªn cøu thÞ tr­êng, nhÊt lµ phong tôc, tËp qu¸n tiªu dïng, së thÝch, niÒm tin, møc ®é chi tr¶, c¸c yªu cÇu cña thÞ tr­êng, hÖ thèng ph©n phèi, qui chÕ nhËp. Th«ng tin thÞ tr­êng cÇn ®­îc n¾m ch¾c ch¾n vµ cÇn tranh thñ nguån th«ng tin tõ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam nh­ VCCI, Vietrade, Jetro. GILIMEX còng cÇn ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, biÕt khai th¸c ®iÓm m¹nh, tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm, th­êng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i trªn thÞ tr­êng, n¬i cã qu¸ nhiÒu luång hµng hãa kh¸c nhau. T¨ng c­êng giíi thiÖu, qu¶ng b¸ s¶n phÈm t¹i c¸c héi trî triÓn l·m, qua Internet vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin kh¸c còng lµ mét c¸ch thøc quan träng. Theo ®ã GILIMEX cã thÓ cung cÊp th«ng tin vÒ c«ng dông cña s¶n phÈm, c¸ch sö dông ®Æc tr­ng, chÊt l­îng cña s¶n phÈm 3.2.2 C¬ cÊu l¹i xuÊt khÈu, kh¾c phôc tÝnh ®¬n ®iÖu HiÖn nay GILIMEX ®ang xuÊt khÈu sang NhËt B¶n c¸c s¶n phÈm nh­ hµng thñ c«ng mü nghÖ, gèm sø vµ ®å gia dông, dÖt may, Ba l« tói s¸ch…Trong ®ã, hµng thñ c«ng mü nghÖ chiÕm 1.8 ®Õn 2% kim ng¹ch, gèm sø vµ ®ß gia dông chiÕm tõ 2,8-3%, may mÆc chiÕm 2,9% kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c mÆt hµng t­¬ng tù cña NhËt B¶n. Tuy nhiªn, hiÖn nay hµng gia dông, hµng thñ c«ng mü nghÖ cña GILIMEX xuÊt sang NhËt B¶n gi¸ cßn cao, chÊt l­îng ch­a ®ång ®Òu do søc c¹nh tranh cßn yÕu, t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu ch­a cao vµ ch­a chiÕm ®­îc thÞ phÇn lín. Mét sè mÆt hµng c«ng nghiÖp, hµng tiªu dïng cña GILIMEX cã chÊt l­îng, mÉu m· phï hîp víi thÞ tr­êng NhËt B¶n nh­ng c¬ cÊu xuÊt khÈu cña GILIMEX sang NhËt B¶n cßn ®¬n gi¶n víi trªn 50% lµ nguyªn liÖu th« vµ s¶n phÈm s¬ chÕ 3.2.3 ViÖc ®¸p øng tiªu chuÈn chÊt l­îng & Qui chÕ VÒ c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng, ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n ®· quen thuéc víi hµng hãa ®¹t tiªu chuÈn c«ng nghiÖp NhËt B¶n- JIS, tiªu chuÈn n«ng nghiÖp NhËt B¶n-JAS, dÊu tiªu chuÈn m«i tr­êng Ecomark vµ c¸c dÊu chøng nhËn chÊt l­îng kh¸c GILIMEX cã thÓ xin cÊp c¸c dÊu chÊt l­îng nµy nÕu thÊy cÇn. Ngoµi ra trªn thÞ tr­êngNhËt B¶n cã thÓ cã nhiÒu hµng hãa cã c¸c dÊu chÊt l­îng vµ ®é an toµn s¶n phÈm mµ GILIMEX nªn quan t©m. VÝ nh­ dÊu Q lµ chÊt l­îng vµ ®é ®ång nh¸t cña s¶n phÈm, dÊu G vÒ thiÕt kÕ, dÞch vô sau b¸n hµng vµ chÊt l­îng, dÊu S vÒ ®é an toµn, dÊu S.G vÒ ®ä an toµn ( b¾t buéc), dÊu Len dïng cho sîi len nguyªn chÊt, ®å len cã trªn 99% len míi, dÊu SIF cho c¸c hµng may mÆc cã chÊt l­îng tèt… VÒ luËt th­¬ng m¹i vµ c¸c qui ®Þnh nhËp khÈu cña NhËt B¶n, GILIMEX cÇn l­u t©m tíi chÕ ®é thuÕ quan. ChÕ ®é nµy bao gåm thuÕ suÊt c¬ b¶n lµ møc thuÕ cao nhÊt ®­îc ¸p dông cho hµng hãa cã xuÊt xø tõ nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng thuÕ MFN vµ GSP. ThuÕ suÊt MFN cã møc thuÕ thÊp h¬n giµnh cho hµng hãa tõ nh÷ng n­íc cã tháa thuËn th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng víi NhËt B¶n nh­ c¸c n­íc thµnh viªn WTO hay tháa thuËn th­¬ng m¹i song ph­¬ng nh­ Trung Quèc. ThuÕ suÊt ­u ®·i phæ cËp vµ thuÕ suÊt t¹n thêi lµ lo¹i thø ba cÇn quan t©m, trong ®ã thuÕ suÊt GSP thÊp h¬n thuÕ MFN tõ 10-100%. PhÇn lín thuÕ nhËp khÈu tÝnh theo gi¸ trÞ, chØ cã kho¶ng 1% mÆt hµng ®­îc tÝnh theo träng l­îng, sè l­îng hay møc thuÕ cè ®Þnh ( nh­ g¹o ph¶i chÞu thuÕ 341 Yen/kg). Vµ tÊt c¶ c¸c hµng hã trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n hiÖn nay ph¶i chÞu møc thuÕ tiªu thô lµ 5% hµng nhËp khÈu còng ph¶i chÞu chung qui ®Þnh nµy VÒ luËt lÖ, cÇn l­u ý tíi luËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô bßi th­êng do liªn quan ®Õn s¶n phÈm cã khuyÕt tËt g©y ra th­¬ng tÝch cho ng­êi sö dông hoÆc thiÖt h¹i vÒ cña c¶i. LuËt vÖ sinh thùc phÈm th× qui ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c thùc phÈm vµ ®ß uèng tiªu dïng trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n. C¸c lo¹i hµng hãa nµy khi ®­a vµo sö dông ph¶i cã giÊy phÐp cña Bä Y tÕ vµ phóc lîi NhËt. VÒ hÖ thèng ph©n phèi hµng hãa ë NhËt b¶n, GILIMEX cÇn biÕt lµ t¹i NhËt B¶n ph¶i qua nhiÒu kh©u ph©n phèi l­u th«ng vµ hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm cña NhËt bao gåm c¸c nhµ s¶n xuÊt, c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i, c¸c nhµ b¸n bu«n b¸n lÎ hay dÞch vô b¸n hµng qua hÖ thèng th«ng tin, truyÒn h×nh phôc vô tËn n¬i. C¸c kªnh ph©n phèi hµng nhËp khÈu thay ®æi theo tõng lo¹i s¶n phÈm vµ m¹ng l­íi c¸c c«ng ty nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy. GILIMEX cÇn hiÓu r»ng c¸c tæ chøc kinh danh vµ th­¬ng m¹i lµ nh÷ng nguån cung cÊp c¸c mèi quan hÖ tiÒm tµng cho c«ng ty trong t­¬ng lai. CÇn tËn dông mäi kh¶ n¨ng cung cÊp vµ chµo b¸n, gióp kh¸ch hµng ®­îc thö nghiÖm vµ ®a d¹ng hãa hµng hãa kh¸c nhau. TiÕp thÞ vµ xóc tiÕn thÞ tr­êng nh­ thÕ nµo? Mét l­u ý kh¸c lµ tiªu chuÈn c«ng nghiÖp NhËt B¶n vÒ hµng may mÆc ®ang ®­îc söa ®æi theo tÇm vãc cña Ng­êi NhËt. TÊt c¶ c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi n¾m râ tiªu chuÈn nµy ®Ó xuÊt khÈu hµng. Doanh nghiÖp cÇn in tê bím hay catalogue b»ng tiÕng NhËt. NÕu muèn b¸n hµng trùc tiÕp h·y thuª Ng­êi NhËt hay ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn cã thÓ nãi tiÕng NhËt. NÕu ch¼ng may n¶y sinh khiÕu n¹i h­ háng liªn quan ®Õn l« hµng, b¹n ®õng bao giê trèn tr¸nh hay phít lê. B¹n nªn thö nhËn sai sãt vµ båi thêng thiÖt h¹i. NÕu lµm nh­ vËy b¹n sÏ giµnh ®­îc sù tin cËy cÇn cã ®Ó lµm ¨n l©u dµi vµ sau nµy sÏ thu håi l¹i cao h¬n so víi chi phÝ båi thêng thiÖt h¹i. ©y lµ c¸ch gieo lç ®Ó gÆt l·i. §Ó b¸n ®­îc hµng ë NhËt, c«ng ®o¹n ®ãng gãi rÊt quan träng. Ngay c¶ mét ®å trang trÝ b»ng kim lo¹i th× cÇn ph¶i ®¸nh bãng mÆt sau míi cã thÓ b¸n ®­îc hµng. C«ng ®o¹n hoµn tÊt vµ ®ãng gãi cßn ®­îc gäi lµ trang ®iÓm cho s¶n phÈm. T¹i NhËt, nhiÒu mÆt hµng ®­îc dïng lµm quµ tÆng nªn nh÷ng mÆt hµng kh«ng ®­îc trang ®iÓm sÏ kh«ng b¸n ®­îc. Trong nhiÒu tr­êng hîp, doanh sè b¸n hµng lÖ thuéc vµo viÖc ®ãng gãi ®Ñp hay xÊu. Trªn ®©y lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®­îc rót ra tõ qu¸ tr×nh th©m nhËp cña GILIMEX cïng nh÷ng gîi ý ®èi víi GILIMEX khi th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n, h¼n qua ®ã chóng ta sÏ cã ®­îc c¸i nh×n râ h¬n vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm m«i tr­êng kinh tÕ cña NhËt B¶n ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®èi víi quyÕt ®Þnh th©m nhËp cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi nãi chung vµ GILIMEX nãi riªng, ®Êy thùc sù lµ nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi khi cã quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n. kÕt luËn Víi nh÷ng ­u ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ trong n­íc, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu mÆt hµng nµy lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. HiÖn nay mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc xÕp vµo mÆt hµng ®­îc h­ëng ­u ®·i cña Nhµ n­íc vµ ®ang ®­îc x©y dùng ®Ò ¸n ph¸t triÓn, ®©y lµ mét c¬ héi thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. HiÖn nay NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng cã nhu cÇu hµng thñ c«ng mü nghÖ lín vµ còng lµ n­íc nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ lín nhÊt cña n­íc ta. Hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam víi nh÷ng nÐt ®éc ®¸o riªng ®· dÇn dÇn chiÕm ®­îc lßng tin tõ phÝa kh¸ch hµng NhËt B¶n. §ã lµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ nãi chung vµ c«ng ty Mü nghÖ xuÊt khÈu vµ trang trÝ néi thÊt nãi riªng x©m nhËp thÞ tr­êng. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm kh«ng chØ lµ mong muèn, kh¸t väng mµ cßn lµ ho¹t ®éng ®ang diÔn ra hµng ngµy, hµng giê trong hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp. Tr­íc m«i tr­êng kinh doanh biÕn ®æi kh«ng ngõng vµ bÊt ®Þnh th× nh÷ng thµnh c«ng cña GILIMEX ngµy h«m nay sÏ kh«ng cã g× ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng nã sÏ thµnh c«ng trong t­¬ng lai. ViÖc chñ ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô cña GILIMEX mét c¸ch kh«ng ngõng vµ cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn t¹o nªn c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi lín cho c¸c b­íc tiÕp theo cña GILIMEX. Th«ng qua më réng thÞ tr­êng, GILIMEX cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng thÞ phÇn, t¨ng doanh thu vµ b¶ng lîi nhuËn. Mét lÇn n÷a em xin c¶m ¬n c« gi¸o h­íng dÉn: PGS.TS NguyÔn ThÞ H­êng ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. TµI liÖu tham kh¶o 1. B¸o Sµi Gßn Gi¶i Phãng sè ra ngµy 31/10/2002: T¨ng l­îng hµng xuÊt khÈu sang NhËt B¶n- CÇn lµm bµi b¶n vµ c¨n c¬ h¬n, T¸c gi¶ §µm Thanh 2. MASAYA SHIRAISHI : Quan HÖ NhËt B¶n - ViÖt nam 1951 – 1987, NXB KHXH Trung T©m Kinh TÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng, Hµ Néi - 1994 3. NhËt B¶n ®­êng ®i tíi mét siªu c­êng kinh tÕ, NXB Khoa Häc X· Héi, Hµ néi - 1991 4. Trang web: : Mét sè nÐt vÒ c«ng ty cæ phÇn SXKD&XNK B×nh Th¹nh, VASC,03/01/2002, 9h30 5. Trang web : :DiÔn ®µn kinh doanh- XuÊt nhËp khÈu : §Ó kinh doanh hiÖu qu¶ víi thÞ tr­êng NhËt B¶n, theo thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn (26/9/2003), T¸c gi¶ C«ng phiªn 6. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 7/2003 : §¸nh gi¸ ho¹t ®éng xuÊt khÈu n¨m 2002 ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu n¨m 2003, M¹ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ/ trang tiÕng viÖt / Tµi liÖu nghiªn cøu ®¨ng t¶i trªn website: Vµ mét sè tµi liÖu kh¸c.