Phật giáo qua các giai đoạn

TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 TỪ XƯA TỚI NAY Cể RẤT NHIỀU TRƯỜNG PHÁI TRIẾT HỌC DU NHẬP VÀO VIỆT NAM NƯỚC TA Nể Đà Cể ÍT NHIỀU ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN CŨNG NHƯ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA ĐẤT NƯỚC, SAU ĐÂY EM XIN TRèNH BÀY VỀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ MÀ CHỦ YẾU LÀ TRƯỜNG PHÁI TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO Nể Đà ĐƯỢC DU NHẬP VÀO VIỆT NAM NHƯ THẾ NÀO VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA Nể RA SAO. TRƯỚC TIấN TA NểI MỘT ĐễI DềNG VỀ TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO CỦA ẤN ĐỘ. ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI LÀ MỘT VÙNG ĐẤT THUỘC NAM CHÂU Á VỚI ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU, ĐẤT ĐAI ĐA DẠNG VÀ KHẮC NGHIỆT CÙNG SỰ ÁN NGỮ CỦA VềNG CUNG DÃY HY – Mà - LẠP – SƠN KẫO DÀI TRấN HAI NGÀN KM. ĐÂY LÀ YẾU TỐ ĐỊA Lí Cể ẢNH HƯỞNG NHẤT ĐỊNH TỚI QUÁ TRèNH HèNH THÀNH VĂN HOÁ, TễN GIÁO VÀ TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC CỦA NGƯỜI ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI. TUY NHIấN NHÂN TỐ Cể ẢNH HƯỞNG LỚN NHẤT TỚI QUÁ TRèNH Để LÀ NHÂN TỐ KINH TẾ – Xà HỘI, TRONG Để ĐẶC BIỆT LÀ SỰ TỒN TẠI TỪ RẤT SỚM VÀ KẫO DÀI CỦA KẾT CẤU KINH TẾ Xà HỘI THEO Mễ HèNH ĐẶC BIỆT MÀ CÁC MÁC GỌI LÀ “CễNG Xà NễNG THễN”. TRONG KẾT CẤU NÀY, CHẾ ĐỘ QUỐC HỮU VỀ RUỘNG ĐẤT ĐƯỢC CÁC NHÀ KINH TẾ ĐIỂN HèNH LÀ CHỦ NGHĨA MÁC COI LÀ “CHIẾC CHèA KHOÁ” ĐỂ HIỂU TOÀN BỘ LỊCH SỬ ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI. CHÍNH TRONG Mễ HèNH NÀY Đà LÀM PHÁT SINH CHỦ YẾU KHễNG PHẢI LÀ SỰ PHÂN CHIA ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP GIỮA CHỦ Nễ VÀ Nễ LỆ NHƯ Ở HY LẠP CỔ ĐẠI, MÀ LÀ SỰ PHÂN BIỆT HẾT SỨC KHẮC NGHIỆT VÀ GIAI DẲNG CỦA BỐN ĐẲNG CẤP LỚN TRONG Xà HỘI: TĂNG NỮ, QUÍ TỘC, BèNH DÂN TỰ DO VÀ TIỆN Nễ (Nễ LỆ). THấM VÀO Để NGƯỜI ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI Đà TÍCH LUỸ ĐƯỢC TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2 NHỮNG TRI THỨC RẤT PHONG PHÚ VỀ CÁC LĨNH VỰC TOÁN HỌC THIấN VĂN, LỊCH PHÁP NễNG NGHIỆP V.V… TẤT CẢ NHỮNG YẾU TỐ TỰ NHIấN, KINH TẾ, CHÍNH TRỊ VÀ TRI THỨC NểI TRấN Đà HỢP THÀNH CƠ SỞ HIỆN THỰC CHO SỰ PHÁT TRIỂN NHỮNG TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC – TễN GIÁO ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI. TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI CHIA LÀM HAI GIAI ĐOẠN GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT: (TỪ GIỮA THIấN NIấN KỶ III TR.CN ĐẾN KHOẢNG GIỮA THIấN NIấN KỶ II TR. CN). ĐÂY LÀ GIAI ĐOẠN THƯỜNG ĐƯỢC GỌI LÀ “NỀN VĂN HOÁ HARAPPA” (HAY NỀN VĂN MINH SỐNG ẤN) – KHỞI ĐẦU CỦA NỀN VĂN HOÁ ẤN ĐỘ, MÀ CHO TỚI NAY NGƯỜI TA CềN BIẾT QUÁ ÍT VỀ Nể NGOÀI NHỮNG TƯ LIỆU KHẢO CỔ HỌC VÀO NHỮNG THẬP KỶ ĐẦU THẾ KỶ XX. GIAI ĐOẠN THỨ HAI: (TIẾP NỐI GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT TỚI THẾ KỶ THỨ VII TR. CN). ĐÂY LÀ THỜI KỲ Cể SỰ THÂM NHẬP CỦA NGƯỜI ARYA (GỐC ẤN - ÂU) VÀO KHU VỰC CỦA NGƯỜI DRAVIDA (NGƯỜI BẢN ĐỊA). ĐÂY LÀ SỰ KIỆN QUAN TRỌNG VỀ LỊCH SỬ, ĐÁNH DẤU SỰ HOÀ TRỘN GIỮA HAI NỀN VĂN HOÁ - TÍN NGƯỠNG CỦA HAI CHỦNG TỘC KHÁC NHAU. CHÍNH QÚA TRèNH NÀY Đà LÀM XUẤT HIỆN MỘT NỀN VĂN HOÁ MỚI CỦA NGƯỜI ẤN ĐỘ: NỀN VĂN HOÁ VẫDA. GIAI ĐOẠN THỨ BA: TRONG KHOẢNG 5 –6 THẾ KỶ (TỪ THẾ KỶ THỨ VI TR.CN TỚI THẾ KỶ I TR.CN) ĐÂY LÀ THỜI KỲ ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI Cể NHỮNG BIẾN ĐỘNG LỚN CẢ VỀ KINH TẾ, CHÍNH TRỊ, Xà HỘI VÀ TƯ TƯỞNG, CŨNG LÀ THỜI KỲ HèNH THÀNH CÁC TRƯỜNG PHÁI TRIẾT HỌC – TễN GIÁO LỚN. Để LÀ 9 HỆ THỐNG TƯ TƯỞNG LỚN, ĐƯỢC CHIA LÀM HAI PHÁI: CHÍNH THỐNG VÀ KHễNG CHÍNH THỐNG. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 THUỘC PHÁI CHÍNH THỐNG Cể SÀMKHUY, MIMASA, VẫDANTA. YOGA, NỲAYA VÀ VASấSIKA. THUỘC PHÁI KHễNG CHÍNH THỐNG Cể JAINA, LOKAYATA VÀ PHẬT GIÁO (BUDDHA). TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ Cể NHIỀU NẫT ĐẶC THÙ VỀ TƯ TƯỞNG SO VỚI CÁC NỀN TRIẾT HỌC CỔ ĐẠI KHÁC, NỀN TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ BIỂU HIỆN RA LÀ MỘT NỀN TRIẾT HỌC CHỊU ẢNH HƯỞNG LỚN CỦA NHỮNG TƯ TƯỞNG TễN GIÁO. TRỪ TRƯỜNG PHÁI LOKAYATA, CÁC TRƯỜNG PHÁI CềN LẠI ĐỀU Cể SỰ THỐNG NHẤT GIỮA TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC VÀ NHỮNG TƯ TƯỞNG TễN GIÁO. NGAY CẢ HAI TRƯỜNG PHÁI: JAINA VÀ PHẬT GIÁO, TUY TUYấN BỐ ĐOẠN TUYỆT VỚI TRUYỀN THỐNG VĂN HểA VẫDA (TRUYỀN THỐNG TễN GIÁO) NHƯNG TRONG THỰC TẾ Nể VẪN KHễNG THỂ VƯỢT QUA TRUYỀN THỐNG ẤY. TUY NHIấN TÍNH TễN GIÁO CỦA ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI Cể XU HƯỚNG “HƯỚNG NỘI” MÀ KHễNG PHẢI “HƯỚNG NGOẠI” NHƯ NHIỀU TễN GIÁO PHƯƠNG TÂY. CŨNG BỞI VẬY, XU HƯỚNG CHÚ GIẢI VÀ THỰC HÀNH NHỮNG VẤN ĐỀ NHÂN SINH QUAN DƯỚI GểC ĐỘ TÂM LINH TễN GIÁO NHẰM ĐẠT TỚI SỰ “GIẢI THOÁT” LÀ XU HƯỚNG TRỘI CỦA NHIỀU HỌC THUYẾT TRIẾT HỌC – TễN GIÁO ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI. Để CHỈ LÀ NHỮNG NẫT ĐẶC THÙ CỦA TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI TRONG TƯƠNG QUAN SO SÁNH VỚI CÁC NỀN TRIẾT HỌC CỔ ĐẠI KHÁC, CÁI LÀM NấN THIấN HƯỚNG RIấNG CỦA Nể. CềN VỀ NỘI DUNG TƯ TƯỞNG, NỀN TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CŨNG GIỐNG NHƯ NHIỀU NỀN TRIẾT HỌC CỔ ĐẠI KHÁC, Nể Đà ĐẶT RA VÀ GIẢI QUYẾT NHIỀU VẤN ĐỀ VỀ TRIẾT HỌC: BẢN THỂ LUẬN, NHẬN THỨC LUẬN V.V… CHÚNG TA ĐI XẫT NHỮNG TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC CƠ BẢN CỦA TRƯỜNG PHÁI PHẬT GIÁO.PHẬT GIÁO LÀ MỘT TRƯỜNG TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4 PHÁI TRIẾT HỌC – TễN GIÁO ĐIỂN HèNH CỦA NỀN TƯ TƯỞNG ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI VÀ Cể NHIỀU ẢNH HƯỞNG RỘNG RÃI, LÂU DÀI TRấN PHẠM VI THẾ GIỚI. NGÀY NAY VỚI TƯ CÁCH LÀ MỘT TễN GIÁO, PHẬT GIÁO LÀ MỘT TRONG BA TễN GIÁO LỚN NHẤT TRấN THẾ GIỚI. NGƯỜI SÁNG LẬP PHẬT GIÁO LÀ THÍCH – ĐẠT - ĐA, VÀO KHOẢNG THẾ KỶ THỨ VI TR.CN. SAU NÀY ễNG ĐƯỢC TễN XƯNG VỚI NHIỀU DANH HIỆU KHÁC NHAU: NHƯ LAI, PHẬT TỔ, ĐỨC THẾ TễN… NHƯNG KHÁ PHỔ BIẾN LÀ “THÍCH CA MUNI” (SAKYAMUNI – NGHĨA LÀ “BỘC HIỀN GIẢ DềNG SAKYA”). SAU SAKYAMUNI MỘT VÀI THẾ KỶ, PHẬT GIÁO ĐƯỢC PHÂN CHIA THÀNH TễNG PHÁI LỚN LÀ TIỂU THỪA GIÁO VÀ ĐẠI THỪA GIÁO (NGHĨA LÀ “CỖ XE NHỎ” VÀ “CỖ XE LỚN”). TIỂU THỪA GIÁO PHÁT TRIỂN VỀ PHÍA NAM ẤN ĐỘ RỒI TRUYỀN BÁ SANG XấRILANCA, PHILIPPIN, LÀO, CAMPUCHIA, NAM VIỆT NAM…ĐẠI THỪA GIÁO PHÁT TRIỂN MẠNH Ở BẮC ẤN ĐỘ, TRUYỀN BÁ VÀO TÂY TẠNG, TRUNG HOA, NHẬT BẢN, BẮC VIỆT NAM… KINH ĐIỂN CỦA PHẬT GIÁO GỒM: KINH – LUẬT – LUẬN (GỌI LÀ “TAM TẠNG” – TỨC “BA KHO KINH ĐIỂN”). MÀ VỀ MẶT TRIẾT HỌC THè QUAN TRỌNG NHẤT LÀ “KINH” VÀ “LUẬN”. “TAM TẠNG” KINH ĐIỂN CỦA PHẬT GIÁO ĐƯỢC GHI BẰNG HAI HỆ PALI VÀ SANKRIT (NGỮ BỘ NAM VÀ BẮC ẤN) Cể TỚI TRấN 5000 QUYỂN. NHỮNG TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC CƠ BẢN CỦA PHẬT GIÁO NGUYấN THUỶ (SƠ KỲ) GỒM MẤY VẤN ĐỀ LỚN SAU: THỨ NHẤT: THẾ GIỚI QUAN PHẬT GIÁO LÀ MỘT THẾ GIỚI QUAN Cể TÍNH DUY VẬT VÀ Vễ THẦN, ĐỒNG THỜI Cể CHỨA ĐỰNG NHIỀU YẾU TỐ BIỆN CHỨNG SÂU SẮC. TÍNH DUY VẬT VÀ Vễ THẦN THỂ HIỆN Rế NẫT NHẤT Ở QUAN NIỆM VỀ TÍNH TỰ THÂN SINH THÀNH, BIẾN ĐỔI CỦA VẠN TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5 VẬT, KHễNG DO SỰ CHI PHỐI QUYẾT ĐỊNH CỦA MỘT LỰC LƯỢNG THẦN LINH HAY THƯỢNG ĐẾ TỐI CAO NÀO. TRÁI LẠI VẠN VẬT ĐỀU TUÂN THEO TÍNH TẤT ĐỊNH VÀ PHỔ BIẾN CỦA LUẬT NHÂN – QUẢ. ĐIỀU NÀY ĐƯỢC QUÁN TRIỆT TRONG VIỆC Lí GIẢI NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA CUỘC SỐNG NHÂN SINH NHƯ: HẠNH PHÚC, ĐAU KHỔ, GIÀU NGHẩO, THỌ,YỂU… TÍNH BIỆN CHỨNG SÂU SẮC CỦA TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO ĐẶC BIỆT THỂ HIỆN Rế QUA VIỆC LUẬN CHỨNG VỀ TÍNH CHẤT “Vễ NGÔ VÀ “Vễ THƯỜNG” CỦA VẠN VẬT. PHẠM TRÙ “Vễ NGÔ BAO HÀM TƯ TƯỞNG CHO RẰNG, VẠN VẬT TRONG VỤ TRỤ VỐN KHễNG Cể TÍNH THƯỜNG HẰNG Nể CHỈ LÀ SỰ “GIẢ HỢP” DO SỰ HỘI ĐỦ NHÂN DUYấN NấN THÀNH RA “Cể” (TỒN TẠI). NGAY BẢN THÂN SỰ TỒN TẠI CỦA THỰC TẾ CON NGƯỜI CHẲNG QUA CŨNG LÀ DO “NGŨ UẨN” (NĂM YẾU TỐ) HỘI HỢP LẠI: SẮC (VẬT CHẤT), THỤ (CẢM GIÁC), TƯỞNG (ẤN TƯỢNG), HÀNH (SUY Lí) VÀ THỨC (í THỨC). THEO CÁCH PHÂN LOẠI KHÁC-“LỤC TẠI”: ĐỊA (CHẤT KHOẢNG), THUỶ (CHẤT NƯỚC), HOẢ (NHIỆT NĂNG), PHONG (HƠI THỞ), KHễNG (KHOẢNG TRỐNG) VÀ THỨC (í THỨC). NểI MỘT CÁCH TỔNG QUÁT THè VẠN VẬT CHỈ LÀ SỰ “HỘI HỢP” CỦA HAI LOẠI YẾU TỐ LÀ VẬT CHẤT “SẮC” VÀ TINH THẦN “DANH”. NHƯ VẬY THè KHễNG Cể CÁI GỌI LÀ “TễI” (Vễ NGÃ). PHẠM TRÙ “Vễ THƯỜNG” GẮN LIỀN VỚI PHẠM TRÙ “Vễ NGÔ. Vễ THƯỜNG NGHĨA LÀ VẠN VẬT BIẾN ĐỔI Vễ CÙNG THEO CHU TRèNH BẤT TẬN: SINH – TRỤ – DỊ – DIỆT…(HAY: SINH – TRỤ – HOẠI – KHễNG). VẬY THè “Cể Cể” – “KHễNG KHễNG” LUÂN HỒI (BÁNH XE QUAY) BẤT TẬN: “THOÁNG Cể”, “THOÁNG KHễNG” CÁI CềN MÀ CHẲNG CềN, CÁI MẤT MÀ CHẲNG MẤT. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6 THỨ HAI: NHÂN SINH QUAN PHẬT GIÁO LÀ PHẦN TRỌNG TÂM CỦA TRIẾT HỌC NÀY. CŨNG NHƯ NHIỀU TRƯỜNG PHÁI KHÁC CỦA TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI, PHẬT GIÁO ĐẶT VẤN ĐỀ TèM KIẾM MỤC TIấU CỨU CÁNH NHÂN SINH Ở SỰ “GIẢI THOÁT” (MOKSA) KHỎI VềNG LUÂN HỒI, NGHIỆP BÁO ĐỂ ĐẠT TỚI TRẠNG THÁI TỒN TẠI NIẾT BÀN (NIRVANA). TÍNH QUẦN CHÚNG CỦA LUẬN ĐIỂM NHÂN SINH PHẬT GIÁO THỂ HIỆN Ở CHỖ NấU CAO TINH THẦN “BèNH ĐẲNG GIÁC NGỘ”, TỨC LÀ QUYỀN THỰC HIỆN SỰ GIẢI THOÁT LÀ CHO TẤT CẢ MỌI NGƯỜI MÀ CAO HƠN NỮA LÀ CỦA MỌI “CHÚNG SINH”. ĐIỀU NÀY MANG TÍNH NHÂN BẢN SÂU SẮC, VƯỢT QUA GIỚI HẠN ĐẲNG CẤP KHẮC NGHIỆT VỐN LÀ MỘT TRUYỀN THỐNG CHÍNH TRỊ ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI. Nể NểI LấN KHÁT VỌNG “TỰ DO CHO TẤT CẢ MỌI NGƯỜI”, KHễNG THỂ LÀ ĐỘC QUYỀN CỦA MỘT ĐẲNG CẤP NÀO, DÙ Để LÀ ĐẲNG CẤP TĂNG NỮ HAY QUí TỘC, BèNH DÂN HAY TIỆN Nễ. NHƯNG Để KHễNG PHẢI KấU GỌI GIÁN TIẾP CHO QUYỀN BèNH ĐẲNG VỀ MẶT CHÍNH TRỊ MÀ LÀ BèNH ĐẲNG TRONG SỰ MƯU CẦU CỨU CÁNH GIÁC NGỘ. Cể THỂ, ĐÂY LÀ LỜI KấU GỌI GIÁN TIẾP CHO QUYỀN BèNH ĐẲNG Xà HỘI CỦA PHẬT GIÁO, VÀ NHƯ VẬY PHẬT GIÁO THẬT SỰ LÀ MỘT TRƯỜNG PHÁI THUỘC PHÁI “KHễNG CHÍNH THỐNG” (TỨC PHÁI CẢI CÁCH) CỦA NỀN TƯ TƯỞNG Â’N ĐỘ CỔ ĐẠI. NỘI DUNG TRIẾT HỌC NHÂN SINH CỦA PHẬT GIÁO TẬP TRUNG Ở BỐN LUẬN ĐIỂM (GỌI LÀ “TỨ DIỆN ĐẾ”). BỐN LUẬN ĐIỂM NÀY ĐƯỢC PHẬT GIÁO COI LÀ BỐN CHÂN Lí VĨ ĐẠI VỀ CUỘC SỐNG NHÂN SINH CHO BẤT CỨ CUỘC SỐNG NHÂN SINH NÀO THUỘC ĐẲNG CẤP NÀO. LUẬN ĐIỂM THỨ NHẤT (KHỔ ĐẾ): SỰ THẬT NƠI CUỘC SỐNG NHÂN SINH KHễNG Cể Gè KHÁC NGOÀI SỰ ĐAU KHỔ, RÀNG TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 BUỘC HỆ LUỴ, KHễNG Cể TỰ DO. Để LÀ 8 NỖI KHỔ TRẦM LÂM BẤT TẬN MÀ BẤT CỨ AI CŨNG PHẢI GÁNH CHỊU: SINH, LÃO, BỆNH, TỬ, THỤ BIỆT LY (YấU THƯƠNG CHIA LèA), OÁN TĂNG HỘI (OÁN GHẫT NHAU MÀ PHẢI SỐNG VỚI NHAU), SỞ CẦU BẤT ĐẮC (CÁI MONG MUỐN MÀ KHễNG ĐẠT ĐƯỢC), VÀ NGŨ THỤ UẨN (5 YẾU TỐ Vễ THƯỜNG NUNG NẤU LÀM KHỔ). LUẬN ĐIỂM THỨ HAI (NHÂN ĐẾ): LÀ LUẬN ĐIỂM GIẢI THÍCH NHỮNG NGUYấN NHÂN SỰ THẬT ĐAU KHỔ NƠI CUỘC SỐNG NHÂN SINH. Để LÀ 12 NGUYấN NHÂN (THẬP NHỊ NHÂN DUYấN): 1. Vễ MINH; 2. HÀNH; 3. THỨC; 4. DANH SẮC; 5. LỤC NHẬP; 6. XÚC; 7. THỤ; 8. ÁI; 9. THỦ; 10. HỮU; 11. SINH VÀ 12. LÃO TỬ. TRONG 12 NHÂN DUYấN ẤY THè “Vễ MINH” LÀ NGUYấN NHÂN THÂU TểM TẤT CẢ. BỞ VẬY DIỆT TRỪ Vễ MINH LÀ DIỆT TRỪ TẬN GỐC RỄ SỰ ĐAU KHỔ NHÂN SINH. DƯỚI GểC ĐỘ NHẬN THỨC, Vễ MINH LÀ “NGU TỐI”, “KHễNG SÁNG SUỐT”, “THIẾU GIÁC NGỘ CHÂN Lí”. LUẬN ĐIỂM THỨ BA (DIỆT ĐẾ): LÀ LUẬN ĐIỂM VỀ KHẢ NĂNG Cể THỂ TIấU DIỆT ĐƯỢC SỰ KHỔ NƠI CUỘC SỐNG NHÂN SINH, ĐẠT TỚI TRẠNG THÁI NIẾT BÀN, CỨU CÁNH CỦA HÀNH ĐỘNG TỰ DO. LUẬN ĐIỂM NÀY CŨNG BỘC LỘ TINH THẦN LẠC QUAN TễN GIÁO CỦA PHẬT GIÁO; CŨNG THỂ HIỆN KHÁT VỌNG NHÂN BẢN CỦA Nể MUỐN HƯỚNG CON NGƯỜI ĐẾN NIỀM HẠNH PHÚC “TUYỆT ĐỐI”; KHÁT VỌNG CHÂN CHÍNH CỦA CON NGƯỜI TỚI CHÂN – THIỆN – MỸ. LUẬN ĐIỂM THỨ TƯ (ĐAO ĐẾ): LÀ LUẬN ĐIỂM VỀ CON ĐƯỜNG THỂ HIỆN SỰ DIỆT KHỔ, ĐẠT TỚI GIẢI THOÁT. Để KHễNG PHẢI LÀ CON ĐƯỜNG SỬ DỤNG BẠO LỰC MÀ LÀ CON ĐƯỜNG “TU ĐẠO”. THỰC CHẤT CỦA CON ĐƯỜNG NÀY LÀ HOÀN THIỆN ĐẠO ĐỨC CÁ NHÂN. SỰ GIẢI PHểNG MANG í NGHĨA CỦA SỰ THỰ TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8 HIỆN CÁ NHÂN, KHễNG MANG í NGHĨA CỦA NHỮNG PHONG TRÀO CÁCH MẠNG HAY CẢI CÁCH Xà HỘI. ĐÂY LÀ NẫT ĐẶC BIỆT CỦA “TINH THẦN GIẢI PHểNG NHÂN SINH” CỦA PHẬT GIÁO. CON ĐƯỜNG “GIẢI PHểNG CÁ NHÂN” NÀY GỒM 8 NGUYấN TẮC: * CHÍNH KIẾN (HIỂU BIẾT ĐÚNG SỰ THẬT NHÂN SINH) * CHÍNH TƯ DUY (SUY NGHĨ ĐÚNG ĐẮN). * CHÍNH NGỮ (GIỮ LỜI NểI PHẢI). * CHÍNH NGHIỆP (GIỮ ĐÚNG TRUNG NGHIỆP). * CHÍNH MỆNH (GIỮ NGĂN DỤC VỌNG). * CHÍNH TINH TIẾN (RẩN LUYỆN KHễNG MỎI MỆT). * CHÍNH NIỆM (Cể NIỀM TIN VỮNG CHẮC VÀO SỰ GIẢI THOÁT). * CHÍNH ĐỊNH (AN ĐỊNH, TỰ TÁC). TÁM NGUYấN TẮC (HAY “BẤT CHÍNH ĐẠO”) Cể THỂ THÂU TểM VÀO BA ĐIỀU HỌC TẬP, RẩN LUYỆN LỚN LÀ: GIỚI - ĐỊNH – TUỆ (TỨC LÀ: GIỮ GIỚI LUẬT, THỰC HÀNH THIỀN ĐINH VÀ KHAI THễNG TRÍ TUỆ BÁT NHÃ). TRấN ĐÂY LÀ HAI VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO NGUYấN THUỶ (SƠ KỲ). SỰ PHÁT TRIỂN VỀ SAU CỦA PHẬT GIÁO Đà CHIA THÀNH CÁC TễNG PHÁI KHÁC NHAU VÀ Đà Cể NHỮNG PHÁT TRấN RẤT KHÁC NHAU VỀ CÁC QUAN ĐIỂM TRIẾT HỌC. QUA NHỮNG ĐẶC ĐIỂM TRấN TA THẤY TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI Đà DẶT RA VÀ GIẢI QUYẾT NHIỀU VẤN ĐỀ CỦA TƯ DUY TRIẾT HỌC. Để LÀ NHỮNG VẤN ĐỀ THUỘC BẢN THỂ LUẬN, NHẬN THỨC LUẬN VÀ NHÂN SINH QUAN TRIẾT HỌC.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ BẢN THỂ LUẬN, TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ Đà HƯỚNG TƯ DUY (SUY TƯ) VÁO NGUỒN GỐC SINH THÀNH TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 CỦA VẠN VẬT, TRUY CỨU NGUỒN GỐC KHỞI ĐẦU CỦA CHÚNG. TRONG QUÁ TRèNH SUY TƯ TRIẾT Lí ẤY, ĐễI KHI Đà ĐẠT TỚI í TƯỞNG SIấU THỰC; VƯỢT QUA TẦM SUY NGHĨ, NHẬN THỨC GIÁC QUAN ĐẠT TỚI NHỮNG PHÁN ĐOÁN SIấU HèNH (MOTAPHIDICA) VỀ CỘI NGUỒN CỦA TỒN TẠI. CHÍNH TẠI ĐIỂM NÀY LÀM XUẤT HIỆN NHỮNG CẢM NHẬN VỀ TÍNH BIỆN CHỨNG CỦA TỒN TẠI: SỰ THĂNG BẰNG CỦA CÁC YẾU TỐ, SỰ MẤT THĂNG BẰNG CỦA NHỮNG XUNG LỰC NỘI TẠI – SỰ BIẾN HOÁ SINH THÀNH CỦA VẠN VẬT TỪ CÁI Vễ HèNH – SIấU VẬT Lí - ĐẾN CÁI HỮU HèNH, ĐA DẠNG. MỘT XU HƯỚNG KHÁ ĐẬM NẫT MÀ CÁC NỀN TRIẾT HỌC KHÁC CỦA THẾ GIƠÍ ÍT QUAN TÂM Để LÀ SỰ GIẢI QUYẾT NHỮNG VẤN ĐỀ NHÂN SINH DƯỚI GểC ĐỘ TÂM LINH TễN GIÁO, ĐI TèM CÁI ĐẠI NGHà TRONG CÁI TIỂU NGHà CỦA MỖI THỰC THỂ CÁ NHÂN. Ở ĐÂY XU HƯỚNG “HƯỚNG NỘI” (KHÁC VỚI XU HƯỚNG “HƯỚNG NGOẠI” CỦA TễN GIÁO PHƯƠNG TÂY) TRỞ THÀNH MỘT SU HƯỚNG TRỘI VÀ CŨNG THẾ MẠNH CỦA TƯ DUY ẤN ĐỘ, NHỜ Để MÀ Đà ĐI SÂU VÀO NHỮNG “BÍ ẨN” CỦA ĐỜI SỐNG NHÂN SINH. NHỮNG SỰ THẬT CUỘC ĐỜI MÀ PHẬT GIÁO ĐỀ CẬP ĐẾN LÀ NHỮNG HIỂN NHIấN VỚI BẤT CỨ AI, DÙ NGƯỜI Để THUỘC VỀ ĐẲNG CẤP, GIAI CẤP HAY DÂN TỘC NÀO, VẬY LÀ SUY TƯ TRIẾT HỌC NHÂN SINH ẤY Đà ĐẠT TỚI NHÂN SINH NHÂN LOẠI. Để CŨNG LÀ MỘT NGUYấN NHÂN NỘI TẠI KHIẾN CHO Nể Cể SỨC SỐNG TOẢ RỘNG RA NHIỀU DÂN TỘC, Ở NHIỀU THỜI ĐẠI. Cể THỂ NểI: SỰ PHẢN TỈNH NHÂN SINH LÀ MỘT NẫT TRỘI VÀ Cể ƯU THẾ CỦA NHIỀU HỌC THUYẾT TRIẾT HỌC ẤN ĐỘ CỔ ĐẠI, RẤT HIẾM THẤY Ở CÁC NỀN TRIẾT HỌC KHÁC. Để CŨNG LÀ MỘT GIÁ TRỊ TRIẾT HỌC MÀ CON NGƯỜI HIỆN ĐẠI KHễNG THỂ BỎ QUA. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10 NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN NẾN VĂN HOÁ NƯỚC TA. PHẬT GIÁO TRUYỀN VÀO VIỆT NAM KHOẢNG THẾ KỶ II SAU CễNG NGUYấN. TRONG LỊCH SỬ DÂN TỘC VIỆT NAM, PHẬT GIÁO Cể ẢNH HƯỞNG SÂU ĐẬM VÀ LÂU DÀI. TRONG QUÁ TRèNH PHÁT TRIỂN, PHẬT GIÁO VỚI TƯ CÁCH LÀ MỘT TễN GIÁO, Đà Cể NHIỀU ĐểNG GểP CHO VĂN HOÁ VIỆT NAM. CŨNG GIỐNG NHƯ TễN GIÁO NGOẠI SINH KHÁC NHƯ NHO GIÁO, ĐẠO GIÁO, ISLAM GIÁO, CễNG GIÁO HAY TIN ĐẠO LÀNH, PHẬT GIÁO KHI DU NHẬP VÀO VIỆT NAM Đà Cể NHỮNG VA CHẠM NHẤT ĐỊNH VỚI VĂN HOÁ BẢN ĐỊA, HèNH THÀNH CỤC DIỆN HỘI NHẬP KHÁC VỚI SỰ TIẾN HOÁ TỰ NHIấN CỦA MỘT HỆ TƯ TƯỞNG BẢN ĐỊA. QUÁ TRèNH HỘI NHẬP Để DẪN TỚI SỰ HèNH THÀNH NHỮNG YẾU TỐ VĂN HOÁ MỚI. MỖI TễN GIÁO KHI DU NHẬP VÀO VIỆT NAM Đà Cể NHỮNG ĐểNG GểP NHẤT ĐỊNH VỀ VĂN HOÁ. PHẬT GIÁO CŨNG KHễNG NẰM NGOÀI QUY LUẬT NÀY. TRONG KHUÂN KHỔ CỦA CHUYấN ĐỀ NÀY EM XIN ĐỀ CẬP TỚI MỘT SỐ ẢNH HƯỞNG CƠ BẢN CỦA MỘT VÀI LĨNH VƯC MÀ THễI. 1. PHẬT GIÁO Đà GểP PHẦN ĐÀO TẠO MỘT TẦNG LỚP TRÍ THỨC. TẦNG LỚP TRÍ THỨC ĐẦU TIấN MÀ PHẬT Đà ĐÀO TẠO MANG TÍNH CHẤT NHÀ SƯ AM HIỂU NHO GIÁO. TĂNG THỐNG NGễ CHÂN LƯU HIỆU LÀ KHUễNG VIỆT ĐẠI SƯ LÀ MỘT NHÂN VẬT TIấU BIỂU. KHI NGƯỜI HÁN ĐẾN CAI TRỊ NƯỚCA TA THè HỌ MANG CHƯ HÁN ĐẾN. NHƯNG KHI ĐẾN VÙNG ĐẤT NÀY, NGƯỜI HÁN CHỦ TRƯƠNG KHễNG MỞ TRƯỜNG ĐÀO TẠO TRÍ THỨC NGƯỜI VIỆT MÀ CHỦ YẾU ĐƯA NGƯỜI HÁN SANG LÀM QUAN CAI TRỊ. DO VẬY, SUỐT TỪ NĂM …..TRƯỚC CễNG NGUYấN CHO ĐẾN THỜI TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11 KỲ ĐẦU CễNG NGUYấN CHỈ Cể MỘT TRƯƠNG TRỌNG VÀ MÃI MỚI Cể VÀI NGƯƠè NHƯ Lí CẦM, Lí TIẾN ĐỂ HỌC HÀNH ĐỂ ĐẤU TRANH LÀM QUAN. MỘT SỐ KHÁC NHƯ TÍCH QUAN NHÂM DIấN, SĨ NHIẾP TUY Cể DẠY HOC NHƯNG ĐỀU KHễNG Cể DẤU HIỆU PHỔ CẬP CHỮ HÁN, BIỂU THỊ CỤ THỂ NHẤT LÀ KHễNG THẤY XUẤT HIỆN MỘT GIAI TẦNG LỚP TRÍ THỨC VIỆT TRƯỚC THẾ KỶ THỨ VII. TẦNG LỚP TRÍ THỨC VIỆT DẦU TIấN LÀ TRÍ THỨC PHẬT GIÁO. NGƯỜI ĐẦU TIấN ĐỂ LẠI TấN TUỔI LÀ PHÁP HIỀN (? – 626). PHẬT GIÁO TRUYỀN VÀO DẦU CUỐI THẾ KỶ THỨ II, HèNH THÀNH TRUNG TÂM DÂU MÀ PHÁP HIỀN LÀ NHÀ SƯ VIỆT ĐẦU TIEN LƯU TấN TRONG SƠN MễN. VẤN ĐỀ ĐẶT RA LÀ, NGƯỜI TA TRUYỀN BÁ VÀ PHÁT TRIỂN ĐẠO PHẬT BẰNG NGễN NGỮ VÀ VĂN TỰ Gè TRONG THỜI KỲ ĐẦU? NHÀ SƯ ẤN ĐỘ Tè NI ĐA LƯU CHI TỪ TRUNG QUỐC ĐẾN DÂU NĂM 580 TRỤ TRè Ở Để, DỊCH MỘT QUYỂN KINH TỔNG TRè. ễNG TA ĐẾN TRUNG QUỐC NĂM 562 (HAY 574), GẶP LÚC CÁC PHẬT GIÁO ĐANG BỊ ĐÀN ÁP, TĂNG XÁN ĐANG TRỐN TRÁNH NấN KHUYấN ễNG XUỐNG PHƯƠNG NAM. ễNG ĐẾN CHÙA CHẾ CHÍ Ở LẠI 6 NĂM DỊCH HAI BỘ KINH. NHƯ VẬY ễNG Dà HỌC ĐƯƠC VĂN TỰ HÁN. CHO NấN KHI ĐẾN DÂU, ễNG Đà DÙNG NGễN NGỮ VÀ VĂN TỰ Để ĐẺ TRUYỀN BÁ PHẬT GIÁO. THẾ KỶ VII – VIII, TĂNG SĨ VIỆT NAM Cể NHIỀU NGƯỜI Cể TRÍ THỨC UYấN THÂM VỀ PHẬT GIÁO. NHIỀU NGƯỜI GIỎI CẢ PHẠN NGỮ, Đà THAM GIA GIẢI KINH PHẬT. NHƯ TRƯỚC Để, THẾ KỶ THỨ III, TƯ LIỆU ĐỂ LẠI CHO BIẾT VỀ ĐẠO THANH, MỘT NGƯỜI VIỆT GIÚP NHÀ SƯ ẤN ĐỘ DỊCH PHÁP HOA TAM MUỘI KINH Ở NƯỚC TA KHOẢNG NĂM 255 – 256. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 TUY NHIấN DO CHÍNH SÁCH Nễ DỊCH HÀ KHẮC VÀ VIỆC HẠN CHẾ ĐÀO TẠO NGƯỜI VIỆT TRỞ THÀNH TRÍ THỨC, CHÍNH QUYỀN Đễ HỘ HÁN - ĐƯỜNG Đà GIÁN TIẾP HUN ĐÚC CÁC THIỀN SƯ VIỆT NAM í THỨC VỀ MỘT NỀN ĐỘC LẬP DÂN TỘC. NHỮNG NHÀ SƯ PHẬT GIÁO Dà LÀ TẦNG LỚP TRÍ THỨC TRỤ CỘT CHO NHỮNG CHÍNH QUYỀN ĐỘC LẬP ĐẦU TIấN NHƯ CÁC NHÀ TIỀN Lấ - Lí – TRẦN. LE ĐẠI HÀNH KHI LấN NGễI VUA Đà MỜI THIỀN SƯ PHÁP THUẬN VÀ THIỀN SƯ VẠN HẠNH CỦA THIỀN PHÁI Tè NI ĐA LƯU CHI VÀO TRIỀU ĐèNH LÀM CỐ VẤN CHÍNH TRỊ. THIỀN SƯ VẠN HẠNH LÀ NGƯỜI HUYỀN THOẠI HOÁ Lí CễNG UỐN VÀ ĐƯA ễNG LấN NGễI, TRỞ THÀNH VỊ VUA ĐẦU TIấN CỦA THỜI Lí. Lí CễNG UỐN LÀ CON NHÀ SƯ Lí KHÁNH VÂN, RA DỜI TRONG MỘT CHUYẾN LấN CHÙA CỦA MẸ ễNG. Lí CễNG UẨN HỌC Ở CHÙA LỤC TỔ, NHÀ SƯ VẠN HẠNH Đà TUYấN TRUYỀN CHO ễNG, Đà KHEN ễNG SẼ LÀM BẬC MINH CHỦ. CÁC TƯ LIỆU DÙ Đà THUYỀN HOẠI HOÁ NHUNG VẪN THẤY Lí CễNG UỐN XUẤT THÂN ĐÀO TẠO TRONG PHẬT GIÁO ĐƯA LấN NGễI BÁU. ĐẠO PHẬT LÀ TễN GIÁO THỊNH ĐẠT NHẤT TRONG Xà HỘI THỜI Lí TRẦN ĐƯỢC COI NHƯ MỘT QUỐC GIÁO. THỜI LY TRẦN Cể RẤT NHIỀU NHÀ SƯ NỔI TIẾNG TRONG CẢ NƯỚC, Cể UY TÍN VÀ ĐèA VỊ CHÍNH TRỊ Xà HỘI. Cể THỂ KỂ ĐẾN CÁC NHÀ SƯ VẠN HẠNH, MÃN GIÁC, VIấN THễNG, MINH KHễNG, GIÁC HẢI, PHÁP LOA, HUYỀN QUANG. NHÀ NƯỚC LY ,TRẦN TễN CHUỘNG ĐẠO PHẬT, TRONG BỐI CẢNH CỦA SỰ KHOAN DUNG, HOÀ HỢP TễN GIÁO “TAM GIÁO ĐỒNG NGUYấN”, CHỦ YẾU LÀ SỰ KẾT HỢP GIỮA PHẬT GIÁO VÀ NHO GIÁO, GIỮA GIÁO LÍ VÀ THỰC TIỄN ĐỜI SỐNG. ĐẠO PHẬT TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 13 THỜI Lí TRẦN Đà ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐƯỜNG LỐI CAI TRỊ CỦA NHÀ NƯỚC, LÀ ĐỐI TRỌNG TƯ TƯỞNG CỦA NHO GIÁO. CÙNG TỒN TẠI VỚI PHẬT GIÁO, NHƯNG NHO GIÁO THỜI LY TRẦN Cể XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGƯỢC LẠI VỚI PHẬT GIÁO, NHO GIÁO Đà ĐÀO TẠO MỘT TẦNG LỚP TRÍ THỨC ĐỂ LÀM QUAN. NHO GIÁO TỪ CHỖ LÚC ĐẦU MỚI CHỈ ĐƯỢC NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN CHẤP NHẬN TRấN NGUYấN TẮC NHƯ MỘT HỌC THUYẾT ĐỂ TRỊ NƯỚC TỚI CHỖ SAU Để (CUỐI THỜI TRẦN) Đà TRỞ THÀNH MỘT í THỨC HỆ TRấN ĐÀ THỐNG TRỊ Xà HỘI. NHO GIÁO TRUYỀN VÀO VIỆT NAM TỪ ĐẦU THỜI BẮC THUỘC DƯỚI MỘT PHƯƠNG THỨC GIAO LƯU VĂN HOÁ CƯỠNG CHẾ. Vè VẬY, SAU HƠN 1.000 NĂM Đễ HỘ CỦA CHÍNH QUYỀN PHƯƠNG BẮC, NHO GIÁO CŨNG CHỈ LÀ MỘT LỚP VÁNG MỎNG ĐỌNG LẠI TRONG TẦNG LỚP ƯU TÚ, ẢNH HƯỞNG RẤT NHỎ Bẫ. ĐẾN THỜI LY TRẦN, NHO GIÁO TRỞ THÀNH MỘT NHU CẦU TƯ TƯỞNG THIấT YẾU CHO VIỆC XÂY DỰNG MỘT THIẾT CHẾ QUÂN CHỦ TẬP QUYỀN, CŨNH NHƯ NHỮNG NGUYấN Lí CƠ BẢN CỦA PHẫP TRỊ NƯỚC, TRONG Để MỘT BIỆN PHÁP CHIẾN LƯƠC LÀ CHẾ ĐỘ KHOA CỬ. DO VẬY CÁC NHÀ VUA SÙNG PHẬT VẪN CẦN ĐẾN MỘT SỰ BỘ TRỢ CỦA NHO GIÁO. THỜI LY-TRẦN NHO GIÁO ĐƯỢC NHÀ NƯỚC CHẤP NHẬN, NHƯNG VẪN GIỮ MỘT VỊ TRÍ KHÁ KHIấM TỐN. NĂM 1070, VĂN MIẾU ĐƯỢC XÂY DỰNG THỜ CHU CễNG, KHỔNG TỬ VÀ CÁC VỊ TIấN HIỀN, LÀM NƠI DẠY HỌC HOÀNG THÁI TỬ HỌC SINH ĐẦU TIấN, NGƯỜI ĐỖ ĐẦU LÀ Lấ VĂN THỊNH, NĂM 1076 MỞ TRƯỜNG QUỐC TỬ GIÁM. ĐẾN NĂM 1086 TRIỀU ĐèNH LẬP HÀN LÂM VIỆN, NHO SĨ MẠC HIỂN TÍCH ĐƯỢC BỔ LÀM HÀN LÂM HỌC SĨ. QUA THỜI TRẦN NHO GIÁO VÀ NHO HỌC KHỞI SẮC HƠN. TẦNG LỚP NHO SĨ NGÀY MỘT PHÁT TRIỂN, TRONG Để Cể NHỮNG GƯƠNG MẶT NỔI BẬT NHƯ Lấ VĂN HƯU, TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 14 ĐOÀN NHỮ HẢI, NGUYỄN TRUNG NGẠN… HỌ Đà DẦN DẦN THAM CHÍNH, NẮM GIỮ CÁC CHỨC VỤ TRỌNG TRÁCH TRƯỚC ĐÂY CHỈ DÙNG CHO TẦNG LỚP QUí TỘC TễNG THẤT. ĐOÀN NHỮ HẢI TỪ MỘT NHO SINH ĐƯỢC THĂNG ĐẾN CHỨC HÀNH KHIỂN LÀ MỘT VÍ DỤ TIấU BIỂU. NHƯ VẬY, Rế RÀNG RẰNG, PHẬT GIÁO Đà ĐÀO TẠO RA MỘT TẦNG LỚP TRÍ THỨC MANG TƯ TƯỞNG YấU NƯỚC, ỦNG HỘ CHO NỀN ĐỘC LẬP CỦA DÂN TỘC VÀ ỦNG HỘ CHO NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN. TRONG KHI Để, CÙNG VỚI SỰ DU NHẬP CỦA CHỮ HÁN NHO GIÁO Đà ĐÀO TẠO RA MỘT TẦNG LỚP TRÍ THỨC ĐỂ LÀM QUAN CHO CHÍNH QUYỀN Đễ HỘ. 2.ĐểNG GểP CỦA PHÂT GIÁO VỀ MẶT VĂN TỰ. NHƯ TRấN Đà ĐỀ CẬP CÁC NHÀ SƯ Â’N ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC ĐẾN VIỆT NAM VÀ DỊCH KINH SÁCH BẰNG VĂN TỰ HÁN VÀ NGễN NGỮ, VĂN TỰ Để ĐƯỢC DÙNG ĐỂ TRUYỀN BÁ PHẬT GIÁO. MỘT VẤN Đẩ ĐƯỢC ĐẶT RA LÀ TRƯỚC THẾ KỶ THỨ VI PHẬT GIÁO HOẠT ĐỘNG Ở TRUNG TÂM DÂU BẰNG NGễN NGỮ VÀ VĂN TỰ NÀO? CHÚNG TA BIẾT RẰNG MIỀN TRUNG VÀ MIỀN NAM NƯỚC VIỆT, VÀO THỜI DIỂM Để NƠI NÀY LÀ CÁC VƯƠNG QUỐC CHĂMPA VÀ PHÙ NAM. CÁC THƯƠNG NHÂN VÀ NHÀ TRUYỀN GIÁO Â’N ĐỘ ĐỀU Đà ĐẾN ĐÂY Cể THỂ CÙNG MỘT LÚC HAY SƠM HƠN THỜI GIAN HỌ ĐẾN DÂU. NHỨNG NHÀ TRUYỀN GIÁO Để Đà DÙNG NGễN NGỮ VÀ VĂN TỰ NÀO ĐỂ TRUYỀN GIÁO? CÂU TRẢ LỜI Rế RÀNG VÀ CỤ THỂ LÀ: VĂN TỰ SANSCRIT. BI KÍ VÀ MINH VĂN THUỘC NIấN ĐẠI KHOẢNG ĐẦU CễNG NGUYấN Đà ĐƯỢC PHÁT HIỆN TRƯỚC NĂM 1945 VÀ HIỆN NAY VẪN CềN ĐANG ĐƯỢC PHÁT HIỆN CHỨNG MINH DIỀU Để MỘT CÁCH HÙNG HỒN. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 15 NHƯ VẬY LÀ DO NGƯỜI TRUYỀN GIÁO Â’N ĐỘ KHễNG GẶP Ở NAM ĐẠI VIỆT LÚC BẤY GIỜ MỘT VĂN TỰ NÀO SẴN Cể ĐỂ HỌ SỬ DỤNG, Vè VẬY HỌ SỬ DỤNG VĂN TỰ SANSCRIT ĐỂ TRUYỀN GIÁO. CềN NGễN NGỮ THè Đà Cể SẴN CHO NấN CHẲNG BAO LÂU SAU THè XUẤT HIỆN CHỮ CHĂM, CHỮ KHMER TRấN CƠ SỞ CHỮ SANSCRIT. CềN Ở PHÍA BẮC THè CHO ĐẾN NAY KHễNG CềN TèM THẤY DẤU VẾT CHỮ SANSCRIT THỜI Để. ĐỂ GIẢI THÍCH HIỆN TƯỢNG NÀY CHÚNG TA NHèN LẠI LấN PHÍA BẮC. KHI NHỮNG NHÀ TRUYỀN GIÁO TÂY VỰC HAY Â’N ĐỘ ĐẾN KINH Đễ TRUNG QUỐC THỜI HÁN THè HỌ ĐỀU DỊCH KINH BẰNG CÁCH NÀY HAY CÁCH KHÁC. HOẶC HỌ ĐỌC CÁC KINH BẢN QUA NGƯỜI TRUNG QUỐC BIẾT NGOẠI NGỮ PHIấN DỊCH, HOẶC TỰ TAY HỌ DỊCH SAU KHI HỌ HỌC CHỮ VÀ TIẾNG TRUNG QUỐC. CHO NấN Ở TRUNG QUỐC KHễNG HèNH THÀNH MỘT DẠNG VĂN TỰ SANSCRIT MÀ TRÁI LẠI HèNH THÀNH MỘT LOẠI VĂN TỰ SANSCRIT CHỮ HÁN, TỨC LÀ CHỮ NGANG THè CHUYỂN THÀNH CHỮ ễ VUễNG NGHĨA LÀ BỊ CẮT RA TỪNG ĐOẠN HèNH THÀNH CHỮ PHẠM – HÁN MÀ NGAY NAY CHÚNG TA VẪN THẤY ĐỀ TRấN CỔNG CHÙA HAY KHẮC TRấN CHUễNG… VÀ GHI TRấN KINH CHỮ HÁN THƯỜNG Ở PHẦN CHÚ(THẦN CHÚ). NHƯ VẬY, NẾU PHẬT GIÁO Â’N ĐỘ TRUYỀN ĐẾN MỘT KHU VỰC CHƯA Cể VĂN TỰ Â’N ĐỘ SẼ ĐỊA PHƯƠNG HOÁ SẢN SINH RA MỘT VĂN TỰ ĐỊA PHƯƠNG THUỘC HỆ VĂN TỰ Â’N ĐỘ. NẾU ĐẾN NƠI Đà Cể VĂN TỰ THè Nể BIẾN DẠNG THÀNH MỘT CHỦNG LOẠI MÀ TÍNH TRỘI THUỘC VỀ VĂN TỰ BẢN ĐỊA. NểI MỘT CÁCH CỤ THỂ HƠN, NAM ĐẠI VIỆT Đà THỪA HƯỞNG CỦA BÀLAMễN GIÁO LOẠI VĂN TỰ MÀ HỌ CHƯA Cể, NGHĨA LÀ BÀLAMễN GIÁO, PHẬT GIÁO ĐEM ĐẾN CHO CƯ DÂN TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 16 Để MỘT LOẠI VĂN TỰ. Để LÀ MỘT CỐNG HIẾN CỦA BÀLAMễN GIÁO VÀ PHẬT GIÁO ĐỐI VỚI MIỀN NAM NƯỚC TA. CềN BẮC ĐẠI VIỆT THè NGƯỜI TRUYỀN GIÁO Â’N ĐỘ Đà GẶP Ở ĐÂY MỘT VĂN TỰ NGOẠI QUỐC NHƯNG QUAN PHƯƠNG, CHO NấN HỌ DÙNG LOẠI VĂN TỰ Để – VĂN TỰ HÁN. NHƯNG CŨNG KHễNG PHẢI HỌ KHễNG Cể CỐNG HIẾN Gè. Cể HAI CỐNG HIẾN, SỰ TRUYỀN BÁ PHẬT GIÁO TRONG CƯ DÂN VỐN KHễNG PHỔ BIẾN CHỮ HÁN Đà ĐƯA ĐẾN SỰ HèNH THÀNH CHỮ NễM. CHÚNG TễI CHO RẰNG, CHỮ NễM Đà HèNH THÀNH TRƯỚC THẾ KỶ V – VI. BẰNG CHỨNG LÀ SỰ TỒN TẠI HAI NHểM THUẬT NGỮ PHẬT GIÁO ĐỒNG NGHĨA: BỤT – CHÙA – THẦY VÀ PHẬT – TỰ – SƯ. NHểM THỨ NHẤT LÀ CHỮ NễM, NHểM THỨ HAI LÀ CHỮ HÁN ĐỌC THEO ÂM VIỆT, HIỆN NAY QUEN GỌI LÀ ÂM HÁN – VIỆT CHỨ KHễNG PHẢI LÀ ÂM HÁN CỦA CHỮ VIỆT. CHỮ NễM XUÁT HIỆN TRONG BỘ THUẠT NGỮ PHẬT GIÁO NÀY SẼ KHễNG BAO GIỜ SẢN SINH VÀ TỒN TẠI ĐƯỢC NẾU NHƯ BỘ THUẬT NGỮ VIỆT HÁN Đà ĐƯỢC DÙNG TỪ ĐẦU, NGHĨA LÀ TỪ KHI BẮT ĐẦU TRUYỀN BÁ PHẬT GIÁO. NHƯNG BỞI Vè TRƯỚC THẾ KỶ V – VI, PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC CHƯA HèNH THÀNH. CễNG VIỆC PHẬT GIÁO Ở TRUNG QUỐC CHỦ YẾU VẪN DO CÁC NHÀ SƯ TÂY VỰC ĐẢM NHIỆM. TRONG KHI Để Ở DÂU Đà HèNH THÀNH MỘT TRUNG TÂM PHẬT GIÁO ĐỘC LẬP ĐỐI VỚI PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC LÚC BẤY GIỜ CON LOANH QUANH Ở PHƯƠNG BẮC XUNG QUANH TRIỀU ĐèNH CHƯA LAN XUỐNG VÙNG GIANG ĐễNG, TỨC MIỀN NAM. SAU NÀY PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC VẪN HèNH THÀNH BẮC TễNG VÀ NAM TễNG LÀ Cể Lí DO LỊCH SỬ CỦA Nể. CHỈ ĐẾN KHOẢNG THẾ KỶ V – VI, MỘT MẶT PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC Đà HèNH THÀNH NHỮNG TễNG PHÁI TRUNG QUỐC NHƯ THIấN THAI, PHÁP TƯỚNG….MỘT MẶT CON ĐƯỜNG THỈNH KINH CŨNG CHUYỂN SANG PHƯƠNG TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17 NAM. CÁC NHÀ SƯ TRUNG QUỐC XUỐNG GIAO CHÂU ĐI ĐƯỜNG THUỶ QUA Â’N ĐỘ. NHÀ SƯ HÀNH HƯƠNG NỔI TIẾNG LÀ NGHĨA TỊNH Đà ĐI THEO CON ĐƯỜNG NÀY, CŨNG Cể MỘT SỐ NHÀ SƯ NGƯỜI VIỆT NHƯ KHUY SUNG, ĐẠI THẶNG ĐĂNG Đà HỌC GIỎI TIẾNG PHẠM VÀ HOẶC ĐI MỘT MèNH HOẶC ĐI CÙNG CÁC NHÀ SƯ TRUNG QUỐC SANG Â’N ĐỘ. NHỮNG NHÀ SƯ NÀY ĐỀU KHễNG Cể TấN TRONG THIỀN UYỂN TẬP ANH NGỮ LỤC. TẤT CẢ ĐIỀU Để CHỨNG TỎ Cể MỘT CƠ TẦNG PHẬT GIÁO VIỆT ẤN TỒN TẠI TRƯỚC SAU Để RỒI MỚI ĐẾN THƯỢNG TẦNG VIỆT TRUNG, BẮT ĐẦU TỪ KHOẢNG THẾ KỶ V – VI VỀ SAU VÀ Rế NET VỚI NGễ NGễN THễNG (ĐẾN KIẾN SƠ LÀNG PHÙ ĐỔNG NĂM 820) THè PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC MỚI CHIẾM THƯỢNG PHONG. CHO NấN, TRONG THỜI KỲ TRƯỚC MỚI HèNH THÀNH VÀ TỒN TẠI CÁC THUẬT NGỮ PHẬT GIẤO Â’N ĐỘ, BỤT – CHÙA – THẦY ĐƯỢC HèNH THÀNH NHƯ VẬY. THỜI KỲ SAU BỘ THUẬT NGỮ PHẬT GIÁO TRUNG QUỐC ĐỌC THEO ÂM HÁN VIỆT LÀ PHẬT – SƯ - TỰ MỚI PHỔ BIẾN. NHƯNG ĐẾN NAY DÂN GIAN VẪN QUấN GỌI THẦY CHÙA HƠN LÀ SƯ ễNG. CHÍNH PHẬT GIÁO Đà MỞ ĐẦU CHO SỰ HèNH THÀNH CHỮ NễM Ở BẮC ĐẠI VIỆT, CHỮ CHĂM, CHỮ KHMER Ở NAM ĐẠI VIỆT. BA LOẠI VĂN TỰ NÀY GIÚP BẢO TỒN NGễN NGỮ VIỆT CHĂM, KHMER. 3.PHẬT GIÁO ẢNH HƯỞNG ĐấN MỘT NỀN KIẾN TRÚC CHÙA, THÁP PHONG PHÚ. MỘT ẢNH HƯỞNG KHÁC CỦA PHẬT GIÁO Để CHÍNH LÀ VỀ KIẾN TRÚC. KIẾN TRÚC LÀ SẢN PHẨM NHÂN TẠO CHO NấN CŨNG CHÍNH LÀ VĂN HOÁ VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA Nể ĐÁNH DẤU BƯỚC TIẾN CỦA VĂN MINH. KHỞI THUỶ NƠI TRÚ ẨN ĐẦU TIấN CỦA CON NGƯỜI LÀ NGễI NHÀ TỰ NHIấN. Để CHÍNH LÀ NHỮNG HANG ĐỘNG NHỮNG TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 18 VềM ĐÁ. TUY NHIấN NGễI NHÀ TỰ NHIấN NÀY KHễNG THỂ CHE CHỞ AN TOÀN CHO CON NGƯỜI VỚI BAO NHƯ THỨ HIỂM HOẠ CHẾT CHểC. NÀO MƯA GIể SÂM SẫT, NÀO HỔ BÁO, RĂN RẾT… TẤT CẢ ĐỀU LÀ NHỮNG MỐI NGUY HIỂN ĐỐI VỚI CUỘC SỐNG CON NGƯỜI. BẢN THÂN CON NGƯỜI LÀ MỘT MIẾNG MỒI NGON ĐỐI VỚI NHỮNG ÁC THÚ TRONG TỰ NHIấN. CON NGƯỜI LÀ MỘT CON MỒI YẾU ĐUỐI NHẤT NHƯNG LẠI LÀ CON MỒI Cể TRÍ KHễN. MỘT SỰ MIấU TẢ CỰC KỲ SINH ĐỘNG VỀ TRÍ KHễN CỦA CON NGƯỜI TRONG CỔ TÍCH VIỆT NAM – CHUYỆN TRÍ KHễN CỦA TA ĐÂY – GIỮA CON HỔ VÀ CON NGƯỜI. ĐÂY THỰC SỰ LÀ MỘT MINH HỌA XUẤT SẮC NHẤT CHO SỰ KHÁC BIỆT CƠ BẢN GIỮA CON NGƯỜI VÀ ĐỘNG VẬT. ĐỂ CHỐNG CHỌI VỚI NHỮNG HIỂM NGUY TRONG CUỘC SỐNG, CON NGƯỜI PHẢI LÀM NHÀ ĐỂ Ở, CHỐNG LẠI TẤT CẢ SỨC MẠNH TỰ NHIấN Để. BAN ĐẦU NGƯỜI VIỆT LÀM NHÀ SÀN BẰNG GỖ RỒI LÀM NHÀ ĐẤT BẰNG TRE. TUY NHIấN DÙ LÀ NHÀ SÀN HAY NHÀ ĐẤT THè CHO ĐẾN TRƯỚC NĂM 1945, NHỮNG NGễI NHÀ TRANH TRE CỦA NGƯỜI VIỆT VẪN CềN TỒN TẠI NHƯ NGUYấN MẪU XA XƯA. Để LÀ MỘT NGễI NHÀ HèNH CHỮ NHẬT THễNG THƯỜNG CHIA LÀM 3 GIAN VỚI CHIỀU DÀI TỪ 6 – 10 MẫT, ĐễI KHI Cể NỐI CÁC CHÁI. Để LÀ NHỮNG NGễI NHÀ TRANH Lẩ Tẩ MÁI RẠ VÀNG RỘM. NHỮNG NGễI NHÀ NễNG THễN Cể MỘT MẦU NHƯ VẬY. ĐỀN THỜ NHÀ LÀ GỐC ĐA, VÀ VỀ SAU Đà Cể NGHẩ THè CŨNG CHỈ LÀ NGễI NHÀ HAI BA GIAN ĐƠN SƠ NHƯ NHÀ Ở. THẾ NHƯNG, MỘT KHI PHẬT GIÁO DU NHẬP VÀO THè HAI LOẠI HèNH KIẾN TRÚC MỚI Đà XUẤT HIỆN Để LÀ CHÙA VÀ THÁP. CHO ĐẾN KHI NGễI CHÙA XUẤT HIỆN, DÙ THUỘC NIấN ĐẠI MUỘN HƠN BUỔI ĐẦUPHẬT GIÁO IT NHIỀU, THè XểM LÀNG VẪN CềN LÀ MỘT QUẦN THỂ NHÀ TRANH. NGễI CHÙA CHIẾM NGAY TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 19 ĐẾN ĐỊA VỊ TRUNG TÂM CỦA LÀNG VÀ TRỞ THÀNH NƠI QUẦN TỤ VĂN HOÁ. NGƯỜI DÂN ĐI HỌC, ĐI CHỢ, ĐI CHƠI HỘI, ĐI XEM MÚA RỐI NƯỚC CŨNG ĐỀU Ở TẠI CHÙA. NGÀY NAY CHỢ DÂU VẪN CềN HỌP TRƯỚC CHÙA DÂU (BẮC NINH). SÂN KHẤU RỐI NƯỚC VẪN CềN Ở CHÙA THẦY (HÀ TÂY) VỚI CHÚ TỄU VÀ CON RỒNG, LÀ NHỮNG HèNH TƯỢNG PHẬT GIÁO. DÂN LÀNG DÙ NGHẩO ĐểI ĐẾN ĐÂU VẪN CHUNG NHAU DỰNG CHO ĐƯỢC MỘT NGễI CHÙA KHANG TRANG. NẾU CHÙA CAO THÀNH BA BẬC TƯỢNG TRƯNG TAM GIỚI. PHẬT ĐIỆU NHIỀU BẬC BỆ CAO DẦN LấN TƯỢNG TRƯNG NÚI TU DI MÀ NGƯỜI NễNG DÂN VIỆT NAM KHễNG BIẾT. NHỮNG CHƯ VỊ PHẬT NGỒI TRấN NHỮNG TẦNG BẬC TỪ THẤP ĐẾN CAO LÀ MỘT CÁCH BÀI TRÍ HOÀN TOÀN KHÁC BÀN THỜ TRONG NGHẩ, TRONG NHÀ CỦA HỌ. CẢNH QUAN XOM LÀNG NễNG THễN ĐỔI SẮC VỚI SỰ XUẤT HIỆN CỦA NGễI CHÙA. CHÙA CAO RÁO HOẶC MÁI RẠ HOẶC MÁI NGểI VỚI CÂY THÁP GẠCH (MỘT CÂY, HAI CÂY HOẶC CẢ MỘT VƯỜN THÁP) NỔI BẬT LấN GIỮA MỘT QUẦN THỂ NHÀ TRANH VÁCH ĐẤT. CHÙA VIỆT KHễNG HOÀN TOÀN GIỐNG NHƯ CHÙA TRUNG QUỐC. CHÙA TRUNG QUỐC LÀ KIẾN TRÚC VIấN LẠC GỒM NHIỀU KIẾN TRÚC SONG SONG VỚI NHỮNG CHIẾC SÂN NGĂN CÁCH. NGễI CHÙA VIỆT ĐIỂN HèNH DO HAI NHÀ SƯ TRUNG QUỐC LÀ CHUYẾT CHUYẾT VÀ MINH HÀNH XÂY DỰNG LÀ CHÙA BÚT THÁP, Ở Để MANG DẤU ẤN VIỆN LẠC TRONG BèNH ĐỒ KHÁ ĐẬM NẫT. BUỔI ĐẦU CHÙA VIỆT Mễ PHỎNG CHÙA HANG Â’N ĐỘ CHO NấN HèNH THÀNH KIẾN TRÚC CHUễI VỒ RẤT PHỔ BIẾN TRONG CÁC CHÙA LÀNG. CHÙA Â’N ĐỘ LÀ Mễ HèNH MỘT HANG ĐÁ GỒM Cể TIỀN ĐƯỜNG VÀ MỘT HẬU CUNG ĐẶT BIỂU TƯỢNG PHẬT VÀ TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 20 MỘT SỐ TĂNG PHềNG XUNG QUANH. CHUYỂN SANG KIẾN TRÚC GỖ THè NGễI NHÀ BA GIAN ĐƯỢC NỐI THấM MỘT CHUễI VỒ, CềN CÁC THIỀN PHềNG THÀNH NHỮNG HÀNH LANG VÀ NHÀ TỔ. MỘT SỐ NGễI CHÙA TIấU BIỂU Ở HÀ NỘI HIỆN NAY THUỘC Mễ HèNH NÀY NHƯ CHÙA HỒNG PHÚC (CHÙA HOẩ NHAI), CHÙA LIấN PHÁI, CHÙA LINH QUANG… PHẬT ĐIỆN PHÁT TRIỂN ĐỂ CHÙA Cể MỘT KIẾN TRÚC MỚI: CHÙA CHỮ “CễNG”. Cể THỂ THẤY CHÙA DIấN ỨNG (BẮC NINH) LÀ MỘT TIấU BIỂU. DẠNG KIẾN TRÚC NÀY THƯỜNG THẤY Cể TƯỜNG BAO QUANH VÀ TRỞ THÀNH KIỂU NỘI CễNG NGOẠI QUỐC NHƯ CHÙA CHIấU THIỀN (CHÙA LÁNG) Ở HÀ NỘI. THễNG THƯỜNG LOẠI HèNH KIẾN TRÚC NÀY CỦA CHÙA THUỘC LOẠI HèNH CHÙA QUY Mễ LỚN. CHÙA CHỮ “TAM” LÀ MỘT KIẾN TRÚC KHÁC CỦA CHÙA VIỆT Cể ẢNH HƯỞNG CỦA CHẾ ĐỘ VIỆN LẠC TRUNG QUỐC, NHƯ CHÙA THIấN PHÚC (CHÙA THẦY), CHÙA SÙNG PHÚC (CHÙA TÂY PHƯƠNG) Ở HÀ TÂY, CHÙA MỘT CỘT Ở HÀ NỘI. TRONG NHỮNG NGễI CHÙA TRấN, THè CHÙA MỘT CỘT (CHÙA DIấN HỰU – KẫO DÀI TUỔI THỌ) ĐƯỢC XÂY DỰNG NĂM1049, LÀ MỘT SẢN PHẨM TIấU BIỂU KHễNG THỂ KHễNG ĐỀ CẬP. BUỔI KHỞI DỰNG CỦA CHÙA Cể KIẾN TRÚC HèNH ẢNH MỘT BễNG SEN KHỔNG LỒ NỞ TRấN MẶT NƯỚC. Để LÀ SÁNG TẠO CỦA CÁC NHÀ KIẾN TRÚC GIỮA THẾ KỶ XI, THEO í TƯỞNG GIẤC MƠ CỦA VUA Lí THÁI TễNG VỀ MỘT BễNG SEN. NĂM 1080, VUA Lí CHO ĐÚC MỘT QUẢ CHUễNG LỚN, ĐÁNH KHễNG KấU, CHO LÀ Đà THÀNH KHÍ NấN KHễNG THIấU HUỶ, MỚI ĐEM ĐỂ Ở RUỘNG CHÙA. RUỘNG ẨM Cể NHIỀU RÙA CHUI VÀO LÀM TỔ NấN GỌI LÀ CHUễNG QUY ĐIỀN CÙNG VỚI VẠC CHÙA PHỔ MINH, TƯỢNG PHẬT CHÙA QUỲNH LÂM VÀ THÁP CHÙA BÁO THIấN HỢP TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 21 THÀNH “TỨ ĐẠI KHÍ” NỔI TIẾNG, LÀ THÀNH TỰU VỀ NGHỆ THUẬT VÀ KỸ THUẬT CÁC THỜI Lí – TRẦN. NĂM 1105, VUA Lí NHÂN TễNG CHO ĐÀO HỒ Ở QUANH CỘT ĐÁ Cể TOÀ SEN, GỌI LÀ HỒ LINH CHIỂU. BấN NGOÀI Cể HỒ BÍCH TRè. NGễI CHÙA THỜI Lí ĐƯỢC XÂY DỰNG LẠI Ở THỜI TRẦN VÀO NĂM 1249 VÀ CÁC ĐỜI SAU THƯỜNG TU SỬA. NĂM 1954, CHÙA ĐƯỢC XÂY DỰNG LẠI VỚI QUY Mễ KIỂU DÁNG NHƯ NGÀY NAY. CHÙA MỘT CỘT ĐƯỢC COI LÀ BIỂU TƯỢNG CỦA THỦ Đễ NGHèN NĂM VĂN HIẾN, LÀ MỘT DANH THẮNG NỔI TIẾNG MÀ AI Đà TỪNG ĐẾN HÀ NỘI KHễNG THỂ KHễNG GHẫ QUA. TỪ GểC ĐỘ KHOA HỌC, Đà Cể í KIẾN CHO RẰNG, CHÙA MỘT CỘT CHÍNH LÀ MỘT LOẠI HèNH ĐIỆN THỜ TƯ NHÂN SỚM NHẤT ĐƯỢC XÂY DỰNG CHO MỘT CÁ NHÂN CỤ THỂ – VUA LY THÁI TễNG. NGÀY NAY, DO Mễ HèNH KIẾN TRÚC Đà HIỆN ĐẠI HOÁ XUẤT HIẸN CHÙA DẠNG NHÀ LẦU VỚI PHÁC ĐỒ THEO CHIỀU THẲNG ĐỨNG: TẦNG DƯỚI LÀ NƠI THUYẾT PHÁP CHO TÍN ĐỒ MANG TÍNH CHẤT TIỀN ĐƯỜNG, TẦNG TRấN LÀ PHẬT ĐIỆN MANG TÍNH CHẤT THIấU HƯƠNG, THƯỢNG ĐIỆN. CHÙA THUỘC LOẠI NÀY Cể THỂ KỂ TỚI NHỮNG NGễI CHÙA NỔI TIẾNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NHƯ CHÙA XA LỢI, CHÙA VĨNH NGHIấM. CHÙA KHMER LẠI THUỘC MỘT Mễ HèNH KHÁC. Mễ HèNH CHÙA LOẠI NÀY THễNG THƯỜNG LÀ MỘT TỨ GIÁC Cể NHIỀU TẦNG BẬC CHỈ THỜ MỘT TƯỢNG THÍCH CA. TRấN CÁC THỀM BẬC Cể NHỮNG THÁP VÂY QUANH VÀ MỘT CỬA CỔNG RẤT ĐẶC SẮC VỚI HAI APXARA HAI BấN GểC NHƯ CHÙA SVAY TON (CHÙA XÀ TểN) Ở AN GIANG, GỢI CHO NGƯỜI TA LIấN TƯỞNG TỚI DÁNG DẤP CỔNG THÁP SANCHI NỔI TIẾNG Ở ẤN ĐỘ. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22 CHÙA Ở NAM BỘ LẠI Cể KIẾN TRÚC KIỂU NHÀ TỨ TRỤ. Để LÀ KIỂU KIẾN TRÚC NHÀ RƯỜNG. BỐN CỘT CÁCH ĐỀU NHAU Ở BỐN GểC MỘT DIỆN TÍCH HèNH VUễNG, TỪ BỐN CỘT CÁI CÁC KẩO ĐẤM VÀ KẩO QUYẾT ĐƯA ĐỀU RA BỐN HƯỚNG. HèNH VUễNG ĐƯỢC GIẢI THÍCH Để LÀ MỘT KIỂU THỨC CỦA MỘT NGễI THÁP HOẶC BẮT CHƯỚC DỊCH Lí GỌI LÀ KIỂU NHÀ TỨ TƯỢNG: THÁI ÂM – THIẾU DƯƠNG – THÁI DƯƠNG – THIẾU ÂM, PHA MÀU SẮC PHONG THUỶ, ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẠO GIÁO VÀ NHO GIÁO. CHÙA Ở NAM BỘ, TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN NAY, Đà Cể NHIỀU CÁCH TÂN, DO VẬY CHƯA ĐỊNH HèNH ĐƯỢC MỘT MẪU MỰC NHẤT ĐỊNH. CHÙA Ở VÙNG HUẾ BẮT ĐẦU ĐƯỢC XÂY DỰNG TỪ THỜI CHÚA NGUYỄN HOÀNG VÀ PHÁT TRIỂN MẠNH Ở THỜI CÁC VUA NGUYỄN. CHÙA Ở ĐÂY CHỦ YẾU ĐƯỢC XÂY DỰNG, TU BỔ, TễN TẠO DƯỚI SỰ BẢO TRỢ CỦA TRIỀU ĐèNH VÀ HOÀNG GIA. VỀ CƠ BẢN, NHỮNG NGễI CHÙA Ở ĐÂY Cể PHA NẫT KIẾN TRÚC CUNG ĐèNH. Cể THỂ KỂ ĐẾN NHỮNG NGễI CHÙA NỔI TIẾNG CỦA VÙNG ĐẤT NÀY NHƯ CHÙA THIấN MỤ, CHÙA QUỐC ÂN, CHÙA BÁO QUỐC, CHÙA TỪ HIẾU, CHÙA TỪ ĐÀM,…. TRấN ĐÂY TA NểI ĐẾN LÀ KIẾN TRÚC CHÙA. CềN KIẾN TRÚC THÁP THè SAO? Cể THỂ KHẲNG ĐỊNH NGAY RẰNG, LOẠI HèNH KIẾN TRÚC THẤP CŨNG CỰC KỲ PHONG PHÚ. PHẬT TỬ CŨNG NHƯ NGOẠI ĐẠO ĐỀU BIẾT ĐẾN TấN TUỔI CỦA CHÙA BÁO THIấN VềI VỌI, THÁP SÙNG THIỆN DIấN LINH GẮN VỚI TẤM BIA VỀ MÚA RỐI, CHÙA THÁP CHƯƠNG SƠN VỚI NET KIẾN TRÚC ĐẶC TRƯNG CỦA HAI TAY VỊN VŨ NỮ TẠC THEO TƯ THẾ TRIBHANGA MANG DẤU ẤN CHĂM Rế RỆT. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 23 KHễNG THỂ NểI ĐẾN KIẾN TRÚC CHÙA, THÁP VỚI NHỮNG TấN TUỔI NỔI TIẾNG MÀ KHễNG THỂ ĐỀ CẬP ĐẾN MỘT HỆ THỐNG TƯỢNG PHẬT Vễ CÙNG PHONG PHÚ TRONG ĐểNG GểP VỀ VẬT CHẤT CỦA PHẬT GIÁO Ở VIỆT NAM. NểI ĐẾN CHÙA THÁP LÀ NểI ĐẾN TAM THẾ, TAM THÂN, NHỮNG PHO TƯỢNG THÍCH CA, PHỔ HIỀN, VĂN THÙ, NHỮNG PHO DI LẶC, ĐẠI DIỆU TƯỜNG, PHÁP HOA LÂM; A DI ĐÀ, QUÁN THẾ ÂM, ĐẠI THẾ CHÍ; TUYẾT SƠN, CA DIẾP, A NAN; NHỮNG BỘ TƯỢNG CỬU LONG, TƯỢNG QUÁN THẾ ÂM THIấN THỦ THIấN NHÃN; TƯỢNG PHẬT BÁT LA HÁN; TƯỢNG THẬP ĐIỆN DIấM VƯƠNG; TƯỢNG HỘ PHÁP. NGOÀI CÁC TƯỢNG PHẬT CềN Cể CÁC TƯỢNG TỔ HAY TƯỢNG HẬU. PHẬT ĐIỂN TRONG MỖI VÙNG, MỖI NGễI CHÙA CỤ THỂ KHÁC NHAU HOÀN TOÀN. TUY NHIấN Cể THỂ THẤY RẰNG, PHẬT GIÁO Đà ĐỂ LẠI NHỮNG PHO TƯỢNG ĐẸP NỔI TIẾNG NHƯ TƯỢNG QUÁN THẾ ÂM THIấN THỦ THIấN NHÃN (Ở PHÚ THỊ, KHOÁI CHÂU, HƯNG YấN; BÚT THÁP, THUẬN THÀNH, BẮC NINH) Đà ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ LÀ “PHO TƯỢNG ĐẸP NHẤT TRấN PHẬT ĐIỆN”, TƯỢNG A DI DÀ CHÙA PHẬT TÍCH, TƯỢNG TUYẾT SƠN CHÙA TÂY PHƯƠNG (HÀ TÂY) Đà ĐI VÀO THƠ CA, VĂN HỌC,V.V…VÀ V.V…BấN CẠNH Để, CHÙA VIỆT CềN ĐỂ LẠI NHỮNG PHO TƯỢNG ĐỒNG VANG TIẾNG NHƯ HAI PHO TƯỢNG ĐỒNG Ở ĐỒNG DƯƠNG (QUẢNG NAM), Đà TRỞ THÀNH KIỆT TÁC TRONG LÀNG TƯỢNG PHẬT VIỆT NAM. MỘT VÀI THẬP NIấN TRỞ LẠI ĐÂY, DU KHÁC CŨNG NHƯ PHẬT TỬ KHI ĐẾN MIỀN NAM CềN NHèN THẤY NHỮNG PHO TƯỢNG PHẬT VÀ TƯỢNG QUÁN THẾ ÂM KÍCH THƯỚC ĐỒ SỘ BẰNG THẠCH CAO HAY XI MĂNG CễT THẫP ĐƯỢC ĐẶT TRấN NHỮNG CAO ĐIỂM, TỪ XA Đà Cể THỂ TRễNG THẤY. NểI ĐẾN CHÙA CềN PHẢI NểI ĐẾN PHẬT ĐIỆN VỚI NHỮNG TRANG TRÍ NGHỆ THUẬT TRấN CÁC CHẤT LIỆU GỖ, ĐÁ, TẠO NấN TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 24 NHỮNG Y MễN, ĐỒ KHÍ TỰ, KIỆU VÀNG, CUỐN THƯ, ĐẠI TỰ… BIA ĐÁ, CÂU ĐỐI VÀ THẬM CHÍ THÁP MỘ TRONG NHIỀU CHÙA Đà ĐỂ LẠI NHỮNG DẤU ẤN MĨ THUẬT ĐẶC THÙ. KIẾN TRÚC CHÙA PHẬT Ở VIỆT NAM CềN LÀ KIẾN TRÚC SINH THÁI, HOÀ HỢP CÙNG THIấN NHIấN. NHỮNG NGễI CHÙA TRỞ THÀNH DANH LAM THẮNG CẢNH NỔI TIẾNG ĐƯỢC XÂY DỰNG TRấN NHỮNG NÚI NON, SễNG NƯỚC KỲ VĨ. HỆ THỐNG QUẦN THỂ CHÙA HƯƠNG, YấN TỬ, TÂY PHƯƠNG, CHÙA THẦY, CHÙA CHẤN QUỐC, CHÙA NON NƯỚC V.V… LÀ NGễI CHÙA ĐƯỢC ẨN HIỆN TRONG MễI TRƯỜNG THIấN NHIấN VỚI NHỮNG CÂY ĐẠI THỤ, NHỮNG HƯƠNG HOA CÙNG CHIM CHểC CÀNG LÀM TĂNG THấM SỰ LINH THIấNG CỦA KHễNG GIAN NƠI ĐẤT PHẬT. Để LÀ MỘT VÀI ĐểNG GểP VỀ VĂN HOÁ VẬT THỂ CỦA PHẬT GIÁO. CềN VỀ MẶT VĂN HOÁ PHI VẬT THỂ, CỤ THỂ VỀ MẶT TƯ TƯỞNG, PHẬT GIÁO Đà Cể NHỮNG ẢNH HƯỞNG Gè ĐẾN VĂN HOÁ VIỆT NAM? 3. NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO Ở VIỆT NAM Để LÀ MANG ĐẬM TÍNH DÂN GIAN VỚI TƯ TƯỞNG TỪ BI CỨU KHỔ CỨU NẠN. Cể THỂ NHẬN THẤY, NGƯỜI VIỆT NẢY SINH TƯ DUY TRỪU TƯỢNG VỀ PHỒN THỰC VỚI HèNH THỨC MA THUẬT Mễ PHỎNG LÀ MỘT DẠNG TễN GIÁO TÍN NGƯỠNG NGUYấN THUỶ. CÁC NHÀ NGHIấN CỨU Đà PHÂN TÍCH CÁC HèNH VỄ ĐƯỢC KHẮC TRấN THÂN TRỐNG ĐỒNG NHƯ CẢNH CHIM BAY, CẢNH MIấU TẢ CÁC ĐỘNG VẬT NHƯ TRÂU, Bề ĐỂ CHỨNG MINH CHO LUẬN THUYẾT: NGƯỜI VIỆT KHI Để Đà Cể QUAN NIỆM VỀ VŨ TRỤ QUAN VỚI 3 THẾ GIỚI: TRỜI - ĐẤT – NƯỚC. ĐIỀU Để CHO THẤY, TƯ DUY CỦ TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 25 NGƯỜI VIỆT Đà NHẬN THỨC ĐƯỢC SỰ VẬN ĐỘNG VềNG TRềN ĐỂ TỪ Để LÀM CƠ SỞ CHO VIỆC TIẾP NHẬN DỄ DÀNG THUYẾT LUễN HỒI CỦA PHẬT GIÁO. PHẬT GIÁO VỚI Lí LUẬN NHÂN QUẢ, Rế RÀNG LÀ CAO SIấU HƠN MA THUẬT NHƯNG CŨNG KHễNG PHẢI HOÀN TOÀN XA LẠ VỚI NGƯỜI VIỆT. MA THUẬT Đà CHỨNG MINH NHÂN NÀO QUẢ ẤY NHƯNG TỪ BI MỚI LÀ TƯ TƯỞNG CHÍNH CỦA PHẬT GIÁO ĐƯỢC ĐƯA VÀO HỆ TƯ TƯỞNG VIỆT. TƯ TƯỞNG TỪ BI CỦA PHẬT GIÁO THẤM ĐẪM TRONG TÂM HỒN VIỆT TỪ NGƯỜI BèNH DÂN ĐẾN KẺ TRÍ THỨC, THỂ HIỆN TRONG TRUYỆN KỂ DÂN GIAN CŨNG NHƯ TRONG THƠ VĂN BÁC HỌC. TRONG TRUYỆN KỂ DÂN GIAN, BAO GIỜ PHẬT CŨNG HIỆN LấN ĐỂ CỨU KHỔ, CỨU NẠN CHO CON NGƯỜI. LẤY CHUYỆN TẤM CÁM LÀM VÍ DỤ. PHẬT Đà HIỆN LấN GIÚP CHO TẤM CON CÁ BỐNG, SAI CHIM TỚI NHẶT THểC, CHO ÁO QUẦN, GIẦY DẫP ĐỂ ĐI CHƠI HỘI, LẤY HOÀNG TỬ. MỖI LẦN TẤM BỊ HẠI, PHẬT LẠI HIỆN RA GIÚP TẤM, LÚC LÀ BỤI TRÚC ĐÀO KHI LÀ QUẢ THỊ. CHUYỆN KỂ THẤM ĐẪM TINH THẦN CỨU KHỔ, CỨU NẠN CỦA PHẬT GIÁO VỚI HèNH ẢNH ễNG BỤT ĐẠI TỪ ĐẠI BI, PHỔ ĐỘ CHÚNG SINH. MỘT CÂU CHUYỆN KHÁC Ở VỞ CHẩO QUAN ÂM THỊ KÍNH NỔI TIẾNG Vè LỜI HAY MÚA ĐẸP, Vè NỖI OAN TèNH ĐƯỢC CỬA TỪ BI CỨU VỚT MÀ KHễNG MINH ĐƯỢC OAN. CÂU CHUYỆN PHẬT GIÁO TRIỀU TIấN Để PHÙ HỢP VỚI NGƯỜI VIỆT NAM ĐẾN NỖI KHễNG MẤY AI NHỚ Để LÀ CÂU CHUYỆN CỦA TRIỀU TIấN. BỞI LẼ, TƯ TƯỞNG TỪ BI BÁC ÁI CỦA NHÀ PHẬT Đà ĐƯỢC DIỄN ĐẠT HẾT SỨC DÂN GIAN, HẾT SỨC VIỆT NAM VÀ Cể LẼ VIỆT NAM HƠN TRUYỆN KIỀU. MỘT ĐIỀU ĐÁNG NểI Ở ĐÂY LÀ CÂU CHUYỆN QUAN ÂM THỊ KÍNH ĐƯỢC THỂ HIỆN BẰNG CHẩO, MỘT TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 26 HèNH THỨC NGHỆ THUẬT DÂN GIAN HƠN CẢ VĂN THƠ LỤC BÁT VỐN CŨNG MANG ĐẬM TÍNH DÂN GIAN. PHẬT GIÁO Đà THỔI VÀO TÂM HỒN NGƯỜI VIỆT MỘT LÀN GIể MÁT TỪ BI. CHẤT TỪ BI CỦA NHÀ PHẬT THẤM SÂU KHễNG NHỮNG TRONG NHỮNG NGHỆ SĨ DÂN GIAN Vễ DANH MÀ CềN ĐI SÂU VÀO LềNG NHỮNG NGƯỜI DÂN BèNH DỊ. Để LÀ ĐỘ THẤM SÂU CỦA TƯ TƯỞNG PHẬT GIÁO VÀO VĂN HOÁ VIỆT NAM CHỨ KHễNG PHẢI TẤT CẢ TƯ TƯỞNG TỨ DIỆU ĐẾ CỦA PHẬT GIÁO. PHẬT GIÁO VÀO VIỆT NAM MANG ĐẬM TINH DÂN GIAN ĐẾN NỖI NHỮNG NGƯỜI DÂN MẶC DÙ THEO PHẬT GIÁO NHƯNG ÍT Cể HIỂU BIẾT VỀ PHẬT. PHẬT GIÁO Cể ẢNH HƯỞNG VỚI VĂN HOÁ VIỆT NAM TRONG SUỐT TRIỀU DÀI LỊCH SỬ ĐẤT NƯỚC. HIỆN NAY PHẬT GIÁO VẪN CềN LÀ MỘT TÁC NHÂN TÁC ĐỘNG MẠNH TRONG Xà HỘI. CHÚNG TA DỄ NHẬN THẤY PHẬT GIÁO Đà MANG ĐẾN CHO NGƯỜI VIỆT NHỮNG NGễI CHÙA CỔ KÍNH, NHỮNG PHO TƯỢNG BỀ THẾ RẢI KHẮP XểM LÀNG LÀM TĂNG LềNG TỪ BI VÀ HƯỚNG THIỆN CỦA NGƯỜI BèNH DÂN. PHẬT GIÁO Đà ĐƯA ĐẾN MỘT TRUNG TÂM VĂN HOÁ LÀNG MỘT THỜI SễI ĐỘNG. PHẬT GIÁO CŨNG Đà MANG ĐẾN TRONG TÂM HỒN NGƯỜI VIỆT MỘT ĐỜI SỐNG TÂM LINH SÂU ĐẬM TỪ KHI DU NHẬP CHO ĐẾN NAY. TRONG LỊCH SỬ, PHẬT GIÁO CŨNG LUễN GẮN LIỀN VỚI VẬN MỆNH CỦA DÂN TỘC. ĐẾN THẾ KỶ XX PHẬT GIÁO VỚI NHỮNG NHÀ SƯ TÂY HỌC Đà ĐểNG GểP MỘT PHẦN NHỎ TRONG SỰ THÀNH CễNG CỦA CÁCH MẠNG, MỞ RA MỘT NƯỚC VIỆT NAM ĐỘC LẬP. CHỈ NHỮNG NHÀ SƯ VÀ TÍN ĐỒ ĐI THEO CÁCH MẠNG MỚI Cể TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC HƠN. 4.NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐẾN TƯ DUY CỦA NGƯỜI VIỆT NAM. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 27 PHẬT GIÁO LÀ MỘT TễN GIÁO, NHƯNG TRONG Để HAI YẾU TỐ TễN GIÁO VÀ TRIẾT HỌC LUễN HOÀ QUỆN VÀO NHAU LÀM CƠ SỞ LUẬN CHỨNG CHO NHAU.Ở ĐÂY CHUNG TA LƯU í ĐẾN YẾU TỐ TRIẾT HỌC VỀ MẶT NÀY PHẬT GIÁO Đà Cể ẢNH HƯỞNG LỚN TỚI TƯ DUY CỦA NGƯỜI VIỆT NAM TRONG Để Cể NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ NHIỀU HẠN CHẾ NHẤT ĐỊNH. TIẾP THU PHẬT GIÁO TƯ DUY NGƯỜI VIỆT NAM Cể THấM MỘT SỐ KHÁI NIỆM VÀ PHẠM TRÙ NểI NấN BẢN THỂ LUẬN LÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC.TRONG THẾ GIỚI QUAN PHỨC HỢP NHIỀU THÀNH PHẦN CỦA NGƯỜI VIỆT NAM THè PHẬT GIÁO LÀ Cể í NGHĨA NHIỀU NHẤT. HƠN TẤT CẢ CÁC HỌC THUYẾT KHÁC CỦA PHƯƠNG ĐễNG,PHẬT GIÁO CHÚ í ĐẾN MẶT PHÁT TRIỂN TỰ NHIấN CỦA CON NGƯỜI,Để LÀ SINH ,LÃO, BỆNH ,TỬ.BỐN CHẶNG Để CỦA CUỘC ĐỜI Đà NểI LấN SỰ PHÁT TRIỂN TẤT YẾU CỦA CON NGƯỜI MÀ NẾU AI Để NHẬN THỨC ĐƯỢC SẼ KHễNG SỢ HÃI TRƯỚC SỰ THAY ĐỔI CỦA CUỘC ĐỜI THẬM CHÍ SỐNG LẠC QUAN BèNH THẢN TRƯỚC CÁI CHẾT.NHIỀU NHÀ SƯ TRONG Lí – TRẦN Đà Cể QUA NIỆM NHƯ THẾ. PHẬT GIÁO Đà ĐỀ CẬP ĐẾN VẤN ĐỀ NGŨ UẨN:SẮC ,THỤ, TƯỞNG ,THÀNH, THỨC LÀ NHỮNG VẤN ĐỀ Cể í THỨC LUẬN SÂU XA.TUY ĐỐI TƯỢNG Để LÀ TÂM VÀ TÍNH CHẤT LÀ DUY TÂM NHƯNG TRONG QUÁ TRèNH NGŨ UẨN CHỨA ĐỰNG MỘT QUÁ TRèNH NHẬN THỨC HỢP Lí;TỪ SỰ VẬT KHÁNH QUAN(SẮC),CON NGƯỜI CẢM THỤ ĐƯỢC(THỤ),SUY NGHĨ(TƯỞNG),RỒI ĐEM HIỆN (HÀNH), VÀ CUỐI CÙNG LÀ BIẾT(THỨC).Ở ĐÂY NẾU ĐEM BểC CÁI THẦN BÍ RA TA THẤY Cể NHỮNG HẠT NHÂN HỢP Lí. PHẬT GIÁO Đà ĐƯA VÀO HỆ TƯ TƯỞNG VIỆT NAM NHỮNG QUA NIấM BIỆN CHỨNG VỚI CÁC KHÁI NIỆM ‘Vễ THƯỜNG’, ‘Vễ TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 28 NGÃ’ CHO THẤY PHẬT GIÁO NHèN SỰ VẬT TRONG SỰ VẬN ĐỘNG BIẾN ĐỔI LIấN TỤC KHễNG Cể Gè LÀ TRỤ LẠI MÃI, KHễNG Cể AI LÀ TỒN TẠI MÃI.TUY NHẬN THỨC Để CHỈ NHèN THẤY CÁI BIẾN ĐỔI MÀ KHễNG NHèN THẤY CÁI ỔN ĐỊNH TƯƠNG ĐỐI, CHỈ THẤY ĐƯỢC CÁI VẬN DỘNG MÀ KHễNG THẤY ĐƯỢC CỦA CÁI HèNH THỨC VẬN ĐỘNG SẼ ĐI ĐẾN CHIỀU HƯỚNG BI QUAN BUễNG XUễI NHƯNG MẶT KHÁC PHẢI THẤY NHẬN THỨC ĐƯỢC NHƯ VẬY LÀ CŨNG Cể CHIỀU SÂU, LÀ THẤY ĐƯỢC PHƯƠNG DIỆN CƠ BẢN CỦA SỰ PHÁT TRIỂN SỰ VẬT. PHẬT GIÁO ĐỀ CẬP ĐẾN MỐI NHÂN DUYấN ĐẾN MỐI QUAN HỆ NHÂN QUẢ, ĐẾN VIỆC XẫT SỰ VẬT PHẢI TỪ KẾT QUẢ TèM RA NGUYấN NHÂN VÀ XEM KẾT QUẢ NÀY LÀ NGUYấN NHÂN TỪ KẾT QUẢ KHÁC TRONG MỖI QUA HỆ KHÁC. TRấN ĐÂY LÀ NHỮNG VẤN ĐỀ MÀ PHẬT GIÁO Đà ẢNH HƯỞNG ĐẾN TƯ DUY VIỆT NAM GểP PHẦN LÀM NấN NHỮNG YẾU TỐ TRIẾT HỌC SÂU XA TRONG THẾ GIỚI QUAN CỦA NGƯỜI VIấT NAM. TUY VẬY PHẬT GIÁO CŨNG Cể NHỨNG HẠN CHẾ, ẢNH HƯỞNG TIấU CỰC NHẤT ĐỊNH ĐẾ TƯ DUY CỦA NGƯỜI VIỆT NAM CHÚNG TA. PHẬT GIÁO CHỈ THẤY CÁ NHÂN CON NGƯỜI MÀ KHễNG THẤY Xà HỘI CON NGƯỜI, CHỈ THẤY CONG NGƯỜI NểI CHUNG MÀ KHễNG THẤY CON NGƯỜI CỦA GIAI CẤP ĐỐI KHÁNG NHAU TRONG Xà HỘI TRƯỚC ĐÂY, KHễNG THỪA NHẬN ĐẤU TRANH TRONG GIA CẤP Xà HỘI,DO Để KHễNG THẤY ĐƯỢC NGUYấN NHÂN KHỔ ẢI CỦA CON NGƯỜI, KHễNG THẤY ĐƯỢC SỰ CẦN THIẾT PHẢI CHỐNG ÁP BỨC, BểC LỘT Vè THẾ QUA NIấM TỪ BI BÁC ÁI TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP BẤT LỢI CHO ĐẤU TRANH GIẢI PHểNG GIAI CẤP, CHỐNG ÁP BỨC. TIểU LUậN TRIếT HọC TRIếT HọC PHậT GIáO ấN Độ Và ảH Hưởng của nó đến văn hoá - xã hội việt nam --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 29 PHẬT GIÁO KHễNG BÀN TỚI LĨNH VỰC CHÍNH TRỊ, Vè THẾ MỖI KHI NHÀ SƯ BƯỚC SANG LĨNH VỰC CHÍNH TRỊ-Xà HỘI PHẢI SỬ DỤNG CÁC TƯ TƯƠNG NHO HAY LÃO TRANG.NHÀ SƯ VIỄN THễNG CHO RẰNG``LềNG DÂN LÀ GỐC TRỊ LOẠN``,TRONG Để``LềNG DÂN`` LÀ KHÁI NIỆM VÀ TƯ TƯỞNG CỦA NHÀ NHO; NHÀ SƯ ĐỖ PHÁT NHUẬN NểI ( NẾU DƯỜNG NỐI Vễ VI NGỰ TRỊ TRONG TRIỀU ĐèNH THè NƠI NƠI SẼ TẮT CHIẾN TRANH) TRONG Để Vễ VI LÀ KHÁI NIỆM CỦA LÃO- TRANG MẶC DÙ KHÁI NIỆM Để ĐƯỢC GIẢ THÍCH THEO QUAN NIấM NHÀ PHẬT. HẠN CHẾ LỚN NHẤT CỦA PHẬT GIÁO ĐỐI VỚI TƯ DUY CỦA NGƯỜI VIỆT NAM LÀ QUAN ĐIỂM DUY TÂM THẦN BÍ .QUAN ĐIỂM NÀY KHễNG HƯỚNG NGƯỜI TA VÀO HIỆN THỰC MÀ HƯỚNG VÀO QUẢ BÁO, HƯỚNG VÀO NGHIỆP, VÀO THẦN LINH ĐỂ MONG ĐƯỢC PHÙ HỘ, ĐỘ TRè.VÀ MỘT KHI TƯ DUY NHƯ VẬY THè KHễNG CẦN KHÁM PHÁ TèM TềI, SÁNG TẠO VÀ HÀNH ĐỘNG TểM LẠI, PHẬT GIÁO HOÀ NHẬP THÀNH MỘT YẾU TỐ DÂN TỘC NấN Đà THÚC ĐẨY BÁNH XE LỊCH SỬ TIẾN LấN THEO KHẢ NĂNG VÀ VỊ TRÍ CỦA PHẬT GIÁO TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC DềNG TƯ TƯỞNG KHÁC Ở TỪNG THỜI ĐIỂM LỊCH SỬ CỤ THỂ.PHẬT GIÁO Đà HƯỚNG TỚI CÁI ĐẸP, CÁI THIỆN VÀ MANG TINH THẦN YấU NƯỚC.TINH CHÂN, THIỆN,MĨ ĐƯỢC THỂ HIỆN Rế TRONG TƯ TƯỞNG PHẬT GIÁO VIỆT NAM. BÀI VIẾT NÀY CHƯA THỰC SỰ HOÀN CHỈNH, Cể THỂ CềN NHIỀU THIẾU SểT, TÁC GIẢ MONG MUỐN SỰ GểP í CỦA CÁC THẦY Cễ VÀ CÁC BẠN ĐỂ BÀI VIẾT ĐƯỢC HOÀNH CHỈNH HƠN.