Phương hướng và biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc tại xí nghiệp may xuất khẩu Textaco

kinh tÕ, hoµ nhËp vµo khu vùc vµ quèc tÕ, ngµnh còng ®i ®Çu, më ®­êng cho mèi liªn kÕt ngµy cµng s©u s¾c gi÷a kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi. 2. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm may mÆc t¹i ViÖt Nam Gi÷ mét vÞ trÝ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc nh­ ®· nªu ë trªn, ngµnh may mÆc ®­îc §¶ng, Nhµ n­íc quan t©m x©y dùng, trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp lín, ph¸t triÓn s©u réng trong c¶ n­íc vµ thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng mõng. §Æc biÖt, sau 5 n¨m thùc hiÖn HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng may mÆc gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®­îc ký t¾t t¹i Brussels (V­¬ng quèc BØ - 1993) ®· ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn v­ît bËc c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ thÞ tr­êng cña s¶n phÈm may mÆc “Made in Vietnam” trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. QuÇn ¸o may s½n cña ViÖt Nam gåm nhiÒu chñng lo¹i hµng kh¸c nhau tõ s¬ mi nam, n÷, jacket, ¸o kho¸c nam, n÷ ®Õn quÇn ¸o trÎ em,... ®· kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña m×nh trªn nhiÒu thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ Pari, London, Amsterdam, Berlin, Tokyo,... Vµ ®Çu n¨m nay, chóng ta ®· ký HiÖp ®Þnh dÖt may gi÷a ViÖt Nam vµ EU cho giai ®o¹n 1999 - 2001 víi møc t¨ng vÒ trÞ gi¸ kho¶ng 40% so víi HiÖp ®Þnh cò ®· ®­îc ®iÒu chØnh t¨ng 25% th¸ng 8/1985. NÕu so víi møc h¹n ng¹ch n¨m ®Çu HiÖp ®Þnh 1993 th× h¹n ng¹ch n¨m 1999 t¨ng kho¶ng 80%. NÕu xÐt vÒ trÞ gi¸ xuÊt khÈu 1993, ViÖt Nam míi xuÊt khÈu sang EU 245 triÖu USD vµ dù kiÕn n¨m 1999 ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu sang EU kho¶ng 650 triÖu USD (b»ng 265,3%) (2) T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 1 n¨m 1998 . ChØ trong 8 th¸ng ®Çu n¨m kim ng¹ch dÖt may ®i EU ®¹t 480 triÖu USD t¨ng kho¶ng 10% so víi cïng kú n¨m ngo¸i (3) B¸o §Çu t­ sè 74 ngµy 14/9/1998 ; víi mÆt hµng chÝnh lµ ¸o Jacket vµ ¸o s¬ mi nam ®· ®¹t s¶n l­îng t­¬ng ®­¬ng c¶ n¨m 1998, riªng ¸o Jacket ®· xuÊt 10,5 triÖu chiÕc, s¬ mi nam 6,5 triÖu chiÕc (4) Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi gßn sè 35/98 ngµy 27/8/1998 . BiÓu ®å 1: Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc qua c¸c n¨m 1994 - 8/2001 §¬n vÞ: TriÖu USD (Nguån: B¸o c¸o cña ViÖn nghiªn cøu Th­¬ng m¹i, Bé Th­¬ng m¹i) §ång thêi víi viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc ®i EU, chóng ta cßn xuÊt khÈu ®i c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ Canada, Nauy, NhËt B¶n, Mªhic«, §µi Loan, Hµn Quèc,... NÕu n¨m 1994 kim ng¹ch xuÊt khÈu míi ®¹t 450 triÖu USD th× n¨m 1998 ®¹t 4,15 tû USD (t¨ng h¬n 7 lÇn). Râ rµng con sè nµy nãi lªn sù lín m¹nh v­ît bËc cña ngµnh may xuÊt khÈu ViÖt Nam, nã cµng chøng tá tÝnh ®óng ®¾n trong viÖc m¹nh d¹n x©y dùng ngµnh may xuÊt khÈu thµnh ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Tõ mét ngµnh hµng xuÊt khÈu kh«ng cã tªn tuæi trong danh môc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90, thËm chÝ cßn b¸o hiÖu suy sôp vµo cuèi n¨m 1992 th× ®Õn n¨m 1996, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc ®· ®øng thø hai trong danh môc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. N¨m 1999, víi 330 c¬ së s¶n xuÊt dÖt vµ 600 c¬ së may, sÏ b¸o hiÖu mét n¨m høa hÑn ®èi víi ngµnh may mÆc xuÊt khÈu ViÖt Nam víi dù kiÕn kim ng¹ch kho¶ng 1,5 tû USD (5) B¸o Th­¬ng m¹i sè 1 n¨m 1998 . Tuy nhiªn, hÕt quÝ I n¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc thÊp 250 triÖu USD, trong khi n¨m 1998 kim ng¹ch c¶ n¨m ®¹t 1,3 tû USD. Ngoµi ra, hÖ thèng c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp quèc doanh tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Òu tr­ëng thµnh ®¸ng kÓ. NhiÒu doanh nghiÖp sau 5 n¨m, doanh sè xuÊt khÈu t¨ng gÊp 3-5 lÇn so víi n¨m 1992. N¨m 1998 ®· cã trªn 400 doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu vµ ®Õn gi÷a n¨m 1999 cã kho¶ng 500 doanh nghiÖp. Kh«ng nh÷ng ®éi ngò may xuÊt khÈu t¨ng nhanh vÒ sè l­îng doanh nghiÖp mµ quy m« doanh nghiÖp, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÊt l­îng, ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ còng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. 3. C¬ cÊu thÞ tr­êng vµ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu trong thêi gian qua Tõ n¨m 1994, sau mét thêi gian dµi chØ xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, c«ng t¸c thÞ tr­êng ®· ®­îc chó träng, t¨ng c­êng quan hÖ bu«n b¸n víi gÇn 50 n­íc vµ khu vùc. §Õn nay, chóng ta ®· më réng ®­îc ®Þa bµn kinh doanh, t¨ng h¹n ng¹ch hµng may mÆc vµo thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n, §µi Loan, gi¸ trÞ xuÊt nhËp víi Liªn X« (cò) ®­îc phôc håi, h­íng bu«n b¸n míi víi Trung CËn §«ng b¾t ®Çu më ra nhiÒu triÓn väng vµ trong t­¬ng lai kh«ng xa Mü sÏ lµ thÞ tr­êng míi lý t­ëng cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng may mÆc. * ThÞ tr­êng EU. ViÖt Nam lµ n­íc thø 51 tham gia vµo thÞ tr­êng EU. ThÞ tr­êng EU víi sè d©n kho¶ng 360 triÖu ng­êi lµ n¬i tiªu thô khèi l­îng lín vµ ®a d¹ng c¸c lo¹i s¶n phÈm may mÆc. Còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng EU lµ mét thÞ tr­êng cã yªu cÇu cao vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. Kh«ng nh÷ng thÕ, ®©y còng lµ khu vùc cã kü thuËt s¶n xuÊt vµo lo¹i tiªn tiÕn nhÊt hiÖn nay. Tuy nhiªn, do gi¸ nh©n c«ng ë khu vùc nµy ngµy cµng cao vµ c¸c nguyªn nh©n kh¸c khiÕn cho gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong néi bé EU lªn cao nªn c¸c n­íc thµnh viªn EU t¨ng c­êng nhËp khÈu d­íi h×nh thøc thuª gia c«ng t¹i n­íc ngoµi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu trong n­íc. ChÝnh v× nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã cña thÞ tr­êng EU mµ ®· l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc ViÖt Nam cè g¾ng t×m chç ®øng trong thÞ tr­êng nµy. Tr­íc n¨m 1992, chóng ta ®· xuÊt khÈu mét sè chñng lo¹i mÆt hµng vµo EU (khi ®ã lµ Céng ®ång Ch©u ¢u - EC) mÆc dï míi chØ lµ quan hÖ mËu dÞch song ph­¬ng vµ kim ng¹ch rÊt nhá bÐ. §Õn n¨m 1992, viÖc ký HiÖp ®Þnh vÒ hµng may mÆc gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ EU ®· më ra mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi trong quan hÖ kinh tÕ nãi chung vµ cña ngµnh may mÆc nãi riªng. §Æc biÖt, HiÖp ®Þnh dµnh cho ViÖt Nam 13 mÆt hµng ®Ó gia c«ng theo ph­¬ng thøc gia c«ng thuÇn tuý (Trafic de Perfectionnement Passif - TPP) cã nghÜa lµ nguyªn liÖu ®­îc göi tõ c¸c n­íc thµnh viªn EU ®Ó gia c«ng t¹i ViÖt Nam råi nhËp l¹i s¶n phÈm vµo EU. Ngay tõ n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, dï gÆp ph¶i kh«ng Ýt khã kh¨n nh­ng 93 doanh nghiÖp cña ta ®· xuÊt khÈu ®­îc 55 chñng lo¹i mÆt hµng víi khèi l­îng tæng céng 13.000 tÊn. §Õn n¨m 1996, 1997, sè doanh nghiÖp ®­îc ph©n bæ h¹n ng¹ch vµ sè doanh nghiÖp trùc tiÕp tham gia xuÊt khÈu ®· t¨ng lªn ®Õn 380 vµ 260 ®¬n vÞ, ®­a tæng l­îng h¹n ng¹ch ®· thùc hiÖn theo HiÖp ®Þnh lªn ®Õn 325 vµ 395 triÖu ®¬n vÞ. §Õn n¨m 1997 t×nh h×nh thùc hiÖn h¹n ng¹ch may mÆc víi EU ®¹t 395 triÖu USD (6) B¸o c¸o cña Tæng c«ng ty dÖt, may ViÖt Nam vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn h¹n ng¹ch giai ®o¹n 1992 - 1996 . Vµ gÇn ®©y, viÖc ký thªm HiÖp ®Þnh vÒ hµng may mÆc cho n¨m 1999-2001 gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®· më ra cho chóng ta nhiÒu c¬ héi th©m nhËp s©u h¬n n÷a vµo thÞ tr­êng nµy. VÊn ®Ò cßn l¹i lµ toµn ngµnh may mÆc ViÖt Nam cã thÓ huy ®éng kh¶ n¨ng cña m×nh n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o dùng uy tÝn cao, gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ phÇn ë EU. ThÞ tr­êng NhËt B¶n Kho¶ng mét thËp kû nay, ngµnh may mÆc NhËt B¶n lu«n r¬i vµo t×nh tr¹ng nhËp siªu, bëi n­íc nµy còng n»m trong sù chuyÓn dÞch s¶n xuÊt lín tõ c¸c n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp dÖt tiªn tiÕn sang c¸c n­íc Ch©u ¸ ®ang ph¸t triÓn ®Ó tËn dông lîi thÕ nh©n c«ng rÎ, dåi dµo, sau ®ã l¹i nhËp khÈu s¶n phÈm gi¸ thµnh h¹ cña m×nh trë vÒ n­íc lµm cho hµng lo¹t c¸c c¬ së s¶n xuÊt võa vµ nhá ph¶i ®ãng cöa v× kh«ng thÓ c¹nh tranh, do ®ã ph¶i t¨ng nhËp khÈu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. §©y còng lµ thÞ tr­êng lín, kh¾t khe vÒ chÊt l­îng vµ c¹nh tranh gay g¾t. Nh­ng víi lîi thÕ nguån lao ®éng rÎ, dåi dµo, tay nghÒ cao nªn xuÊt khÈu hµng may mÆc ViÖt Nam sang NhËt cã xu h­íng ph¸t triÓn kh«ng ngõng trong nh÷ng n¨m võa qua. B¾t ®Çu tõ n¨m 1989, xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt Nam sang NhËt ®· t¨ng vät 425% vÒ sè l­îng vµ 212% vÒ kim ng¹ch. NÕu nh­ n¨m 1988, ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu sang NhËt ®¹t 200 ngh×n ®¬n vÞ hµng may mÆc víi trÞ gi¸ 1,44 triÖu USD (®øng thø 22 vÒ sè l­îng vµ thø 29 vÒ kim ng¹ch), th× ®Õn n¨m 1996 nh÷ng con sè nµy ®· lªn tíi 56 triÖu ®¬n vÞ vµ trÞ gi¸ 367 triÖu USD (®øng ë vÞ trÝ thø bÈy c¶ vÒ sè l­îng vµ kim ng¹ch, víi thÞ phÇn ngang víi c¸c n­íc l©n cËn nh­ In®«nªxia, Philippine, §µi Loan, Thailand,...). Vµ ®Õn n¨m 1998, xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt Nam sang NhËt B¶n lªn tíi 80,71 triÖu ®¬n vÞ ®¹t trÞ gi¸ 500 triÖu USD, ®­a ViÖt Nam lªn vÞ trÝ thø 3 vÒ sè l­îng trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang NhËt, sau Trung Quèc vµ Hµn Quèc, ®øng thø 5 vÒ kim ng¹ch sau Trung Quèc, Italia, Hµn Quèc vµ Mü. ThÞ phÇn cña hµng may mÆc ViÖt Nam chiÕm 2,4% vÒ sè l­îng vµ 3% vÒ kim ng¹ch (7) Nguån B¸o ThÞ tr­êng sè ra ngµy 16/8/1998 . Trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 1999, xuÊt khÈu hµng may mÆc ViÖt Nam sang NhËt B¶n ®¹t 102,1% vÒ kim ng¹ch so víi cïng kú n¨m tr­íc. Tuy nhiªn trong bèi c¶nh t×nh h×nh kinh tÕ kÐo dµi do khñng ho¶ng kinh tÕ ë NhËt B¶n kÐo theo ®ång yªn gi¶m gi¸, søc mua cña NhËt B¶n gi¶m xuèng, dù ®o¸n kim ng¹ch nhËp khÈu hµng may mÆc cña NhËt B¶n cã thÓ gi¶m 10% trong n¨m 1999. §ã lµ mét khã kh¨n cho qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang NhËt B¶n cña ngµnh may mÆc ViÖt Nam. ThÞ tr­êng Liªn X« (cò) vµ §«ng ¢u Quy m« tiªu dïng lín, yªu cÇu kh«ng cao vÒ chÊt l­îng vµ quen thuéc - ®ã lµ ®Æc ®iÓm næi bËt rÊt thuËn lîi cho s¶n phÈm cña chóng ta khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy. Víi sè d©n 300 triÖu ng­êi, thÞ tr­êng Liªn X« (cò) vµ §«ng ¢u lµ thÞ tr­êng lín thø hai trªn thÕ giíi hiÖn nay. Tr­íc kia, thÞ tr­êng nµy th­êng chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt Nam, kho¶ng 80%, ®Æc biÖt n¨m 1987 chiÕm trªn 90%. §©y còng lµ mét thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cña ta khi th©m nhËp trë l¹i kh«ng bÞ bì ngì nh­ vµo c¸c thÞ tr­êng míi. Nh­ng tõ sau sù sôp ®æ cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« (cò) vµ c¸c n­íc §«ng ¢u, viÖc xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ta vµo thÞ tr­êng nµy bÞ gi¸n ®o¹n. Nh­ng b¾t ®Çu tõ giê trë ®i, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta vµo thÞ tr­êng nµy sÏ dÇn dÇn ®­îc kh«i phôc. Bëi dï sao, ®©y còng lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm khèi l­îng lín, l¹i kh«ng ®ßi hái qu¸ chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng. Trong khi ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, chóng ta ph¶i hÕt søc tranh thñ ®Æc ®iÓm nµy ®Ó t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu, tÝch luü n¨ng lùc, t¹o ®iÓm tùa v÷ng ch¾c cho c¸c giai ®o¹n sau, ®ång thêi ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao, b¶o ®¶m cho sù tån t¹i cña chÝnh m×nh. Riªng thÞ tr­êng Nga t×nh h×nh dÇn æn ®Þnh, søc mua ngµy cµng t¨ng nh­ng hµng cña ViÖt Nam vÉn kh«ng c¹nh tranh ®­îc do gi¸ c¶ cßn cao, s¶n phÈm cßn ch­a hÊp dÉn, ph­¬ng thøc thanh to¸n ch­a thÝch øng. ThÞ tr­êng Mü ThÞ tr­êng Mü víi sè d©n gÇn 300 triÖu ng­êi, chñ yÕu sèng ë thµnh thÞ ®ang lµ mét thÞ tr­êng míi mÎ nh­ng kh«ng kÐm phÇn hÊp dÉn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc cña ta. Mçi ng­êi d©n ë ®©y hµng n¨m tiªu dïng tíi 27 kg hµng dÖt may nhËp khÈu. ThÞ tr­êng nµy ®­îc xÕp vµo danh môc thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng víi møc tiªu thô hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi 95 tû USD mçi n¨m, nhËp khÈu chiÕm kho¶ng 48% trong ®ã 60% lµ tõ Ch©u ¸ nh­ng ViÖt Nam l¹i ch­a khai th¸c ®­îc (8) Nguån: Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 35 ngµy 2/5/1998 . C¸c mÆt hµng nh­ T-Shirt, Polo - Shirt, Sweat Shirt 100% b«ng, ¸o s¬ mi th­êng phôc d¹ng nØ kÎ, sãc, quÇn ¸o thÓ thao, ¸o len, quÇn v¶i chÐo 100% b«ng mµi c¸t hoÆc ho¸ chÊt, hµng jean kh«ng yªu cÇu chÊt l­îng qu¸ cao mµ ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn ghi trong hîp ®ång, chó ý kh©u an toµn tiªu dïng vµ phï hîp víi m«i tr­êng. Tuy nhiªn, t×m ®­îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c trong thÞ tr­êng nµy kh«ng ph¶i dÔ dµng bëi th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nµy cßn ®ang rÊt thiÕu, kh«ng chÝnh x¸c, kÞp thêi mµ doanh nghiÖp l¹i kh«ng cã ®iÒu kiÖn th­êng xuyªn tiÕp cËn thÞ tr­êng thùc tÕ; mÆt kh¸c, viÖc phÝa Mü kh«ng cÊp tÝn dông xuÊt, nhËp khÈu cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh víi ViÖt Nam ®· h¹n chÕ rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng trao ®æi th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Trë ng¹i lín nhÊt hiÖn nay ®èi víi hµng dÖt may cña ta vÉn lµ do ch­a cã quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) nªn hµng nhËp khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ cao, kh«ng c¹nh tranh næi víi hµng c¸c n­íc kh¸c. Nh­ng tõ khi Mü xo¸ bá cÊm vËn th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam (2/1994), cÊm vËn viÖn trî (8/1994), quan hÖ kinh tÕ nãi chung gi÷a ta vµ Mü còng ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu. VÊn ®Ò hiÖn t¹i ®Æt ra cho chóng ta lµ ph¶i cè g¾ng hÕt søc x©y dùng ®­îc lßng tin, uy tÝn vµ kh«ng ngõng ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu cña mét thÞ tr­êng kh¾t khe nh­ thÞ tr­êng Mü. Ch­¬ng II T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu TEXTACO 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp. ChuyÓn tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung sang h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp còng nh­ tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c, nghµnh dÖt may còng tù m×nh v­¬n dËy víi con sè ®¸ng kinh ng¹c vµ trë thµnh s¶n phÈm träng ®iÓm trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ n¨m 2001 cña n­íc ta vµ hiÖn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm may mÆc s½n thËt ®¸ng khÝch lÖ. Cïng víi xu h­íng ®i lªn tù h¹ch to¸n kinh tÕ, xÝ nghiÖp may TEXTACO ®­îc t¸ch ra thµnh xÝ nghiÖp ®éc lËp víi chøc n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh hµng may s½n. Tr­íc kia xÝ nghiÖp trùc thuéc tæng c«ng ty v¶i sîi may mÆc chøc n¨ng nhiÖm vô chñ yÕu lµ cung cÊp s¶n phÈm may mÆc song sè l­îng mÆt hµng Ýt, ®¬n gi¶n, chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o nhiÒu lo¹i hµng chÊt l­îng kÐm vµ hiÖu qu¶ kinh doanh hÇu nh­ kh«ng quan t©m mµ chñ yÕu thùc hiÖn chØ tiªu tõ trªn giao xuèng, h¬n n÷a bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh nhiÒu kh©u trung gian kh«ng cÇn thiÕt. Cïng víi c¬ chÕ ®æi míi, tæng c«ng ty v¶i sîi ®­îc ®æi thµnh "C«ng ty v¶i sîi miÒn B¾c" trô së chÝnh t¹i sè 2 Phan Chu Trinh ®ång thêi c«ng ty còng bao gåm nhiÒu xÝ nghiÖp trùc thuéc ë c¸c tØnh ë Hµ Néi. TEXTACO lµ xÝ nghiÖp trùc thuéc ®­îc thµnh lËp n¨m 1989 víi trô së ®Æt t¹i sè 2A L¹c trung. Víi sè vèn do cÊp trªn cÊp, sù lao ®éng s¸ng t¹o trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng nªn hiÖn nay xÝ nghiÖp cã uy tÝn víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. Chøc n¨ng nhiÖm vô chÝnh cña xÝ nghiÖp lµ s¶n xuÊt mÆt hµng gia c«ng ®Ó xuÊt khÈu víi mÆt hµng lµ s¶n phÈm may mÆc s½n chñ yÕu lµ ¸o jacket, quÇn ©u nam, quÇn soãc. Do ®Æc ®iÓm lµ ph­¬ng thøc gia c«ng s¶n xuÊt nªn c¸c thñ tôc xuÊt hµng hay nhËp nguyªn liÖu ®Òu th«ng qua c«ng ty. Do vËy thuÕ còng nh­ c¸c kho¶n nghÜa vô kh¸c xÝ nghiÖp ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm. Ngoµi chøc n¨ng chÝnh trªn xÝ nghiÖp cßn s¶n xuÊt mÆt hµng may mÆc phôc vô trong n­íc víi c¸c s¶n phÈm nh­: ¸o s¬ mi, quÇn ©u nam, ¸o jacket, quÇn trÎ em... §©y lµ chøc n¨ng phô nh­ng nã ®­îc coi lµ nhiÖm vô kh¸ thiÕt thùc vµ lµ mèi quan t©m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh trong thêi gian tíi. 2. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ may xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp TEXTACO m¸y c¾t m¸y thªu m¸y v¾t sæ ®ãng gãi m¸y lµ h¬i m¸y may m¸y thïa khuyÕt m¸y dËp khuy 3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng tæ chøc qu¶n lý cña XÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu TEXTACO ®­îc t¸ch ra lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh doanh víi c¬ cÊu tæ chøc kh¸ tinh gi¶n víi m« h×nh trùc tuyÕn chøc n¨ng. p. qu¶n ®èc kü thuËt tr­ëng ca ii tr­ëng ca I gi¸m ®èc p. qu¶n ®èc s¶n xuÊt QU¶N §èC PH¢N X¦ëNG ph©n x­ëngII ph©n x­ëngiii ph©n x­ëngI cöa hµng kd - dv phßng kT - kCs phßng kh - kd phßng TC - kt phßng TC - hC S¬ ®å bé m¸y tæ chøc cña xÝ nghiÖp Víi bé m¸y tæ chøc theo kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng, v× bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña xÝ nghiÖp gän nhÑ mµ l¹i ph¸t huy ­u ®iÓm cña hai kiÓu qu¶n lý. ChÝnh v× vËy mµ ban gi¸m ®èc cã thÓ qu¶n lý trùc tiÕp mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña tõng ph©n x­ëng vµ nhËn ®­îc c¸c th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa ng­êi lao ®éng kh«ng ph¶i qua c¸c kh©u trung gian. Tõ ®ã gi¶i quyÕt kÞp thêi mäi ph¸t sinh ®ång thêi c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®­îc bµn b¹c, th¶o luËn vµ ®i ®Õn mét gi¶i ph¸p tèt nhÊt, thèng nhÊt tr¸nh t×nh tr¹ng chØ ®¹o theo kiÓu mét thñ tr­ëng. Qua h¬n 8 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh xÝ nghiÖp may TEXTACO ®· kh«ng ngõng ®æi, c¶i tiÕn më réng s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u víi c¬ së h¹ tÇng kh¸ v÷ng ch¾c, hoµn thiÖn ®­îc thÓ hiÖn ë c¬ cÊu tæ chøc lao ®éng. Mét yÕu tè t¹o lªn søc m¹nh tæng hîp trong s¶n xuÊt kinh doanh. S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc lao ®éng theo chøc n¨ng Chøc n¨ng Sè l­îng 1 - Qu¶n trÞ ®iÒu hµnh: - Ban gi¸m ®èc (1 gi¸m ®èc , 2 phã G§) 3 - Tham m­u: + Phßng kÕ ho¹ch - Kinh doanh 18 + Phßng kÕ to¸n - Tµi chÝnh 6 + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh 12 + Cöa hµng kinh doanh dÞch vô 8 2 - S¶n xuÊt: - Qu¶n lý s¶n xuÊt 20 - Lao ®éng gi¸n tiÕp 80 - S¶n xuÊt trùc tiÕp (c¾t vµ may) 794 Tæng céng 941 Qua c¬ cÊu tæ chøc lao ®éng cña XÝ nghiÖp ë s¬ ®å trªn ta thÊy bé phËn s¶n xuÊt chiÕm tû träng lín (894/941) lµ hîp lý. Bé phËn ®iÒu hµnh qu¶n trÞ trong toµn xÝ nghiÖp chØ cã 47 ng­êi vµ ®­îc tËp trung chñ yÕu ë phßng kÕ ho¹ch - phßng trùc tiÕp triÓn khai c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña 3 ph©n x­ëng, ®¶m nhËn thñ tôc xuÊt nhËp vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ rÊt hîp lý. Song c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng bé phËn marketing cña phßng cßn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Lao ®éng n÷ chiÕm 98%, ®Æc ®iÓm nµy kh«ng cã lîi cho xÝ nghiÖp vÒ mÆt ®¶m b¶o ngµy c«ng lao ®éng thùc tÕ theo chÕ ®é, thêi gian nghØ ®Î, nghØ thai s¶n, con èm mÑ nghØ, tõ ®ã ¶nh h­ëng trùc tiÕp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ng bï l¹i lao ®éng n÷ cã tæ chøc kû luËt cao vµ ®Æc biÖt lµ cÇn cï, chÞu khã. Tuæi trung b×nh cña lao ®éng trong xÝ nghiÖp lµ trÎ kho¶ng 30 tuæi vµ cã xu h­íng ngµy cµng trÎ hãa ®éi ngò lao ®éng. §Æc ®iÓm nµy cã lîi cho xÝ nghiÖp vÒ mÆt lao ®éng trÎ. Víi 70% c«ng nh©n lµ ë ngo¹i tØnh. Hä ë c¸c tØnh l©n cËn nh­ Th¸i B×nh, Nam §Þnh, H¶i H­ng, vµ mét sè tØnh kh¸c. XÝ nghiÖp ®· cè g¾ng thu xÕp æn ®Þnh tr¸nh t×nh tr¹ng c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc qu¸ c¨ng hoÆc cã nh÷ng lóc kh«ng cã viÖc lµm. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho c«ng nh©n, xÝ nghiÖp ®· cã nhµ ¨n ®Ó cã thÓ phôc vô b÷a ¨n cho c«ng nh©n lµm ca. Ngoµi ra hµng n¨m xÝ nghiÖp ®· trùc tiÕp mêi c¸c thÇy gi¸o cã kinh nghiÖm vÒ båi d­ìng kiÕn thøc cho c¸c c¸n bé ®ång thêi n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n. Chñ tr­¬ng cña xÝ nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé rÊt ®­îc chó träng, ngoµi viÖc tæ chøc líp häc do xÝ nghiÖp tæ chøc, ban l·nh ®¹o còng khuyÕn khÝch c¸n bé ®i häc thªm c¸c líp ngoµi giê hç trî hä c¶ vÒ thêi gian vµ vËt chÊt bëi v× ®©y chÝnh lµ chÝnh s¸ch lµm gi¶m chi phÝ Èn trong s¶n xuÊt kinh doanh. 4. ph©n tÝch thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. B¶ng t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch qua c¸c n¨m cña xÝ nghiÖp 1999 2000 2001 §V KH TH %TH Sè KH KH TH % th sè kh kh th % th sè kh D. thu Tr.® 20.285 209,9 20.285 22.560 212,4 212.800 28.010 201,6 SL ¸o ch 230.000 250.000 225,3 265.000 270.000 265,9 290.000 246.000 113,7 SL quÇn ch 373.000 399.000 213,2 572.000 641.000 118,3 713.000 724.000 102,2 Qua b¶ng trªn ta thÊy thùc tr¹ng kinh doanh ë xÝ nghiÖp lµ kh¸ kh¶ quan v× c¶ 3 n¨m xÝ nghiÖp ®Òu hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch. Doanh thu ®¹t 201,6% so víi kÕ ho¹ch, ®Æc biÖt kh©u gia c«ng v­ît 11,3%. Do uy tÝn, chÊt l­îng s¶n phÈm nªn xÝ nghiÖp ®· cã thªm nhiÒu b¹n hµng vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y xÝ nghiÖp ®· n©ng sè l­îng hµng gia c«ng lªn ®¸ng kÓ. N¨m 2001 xÝ nghiÖp ®¹t 246.000 ¸o jacket vµ 724.000 quÇn ©u nam. Cïng víi viÖc kh«ng ngõng më réng thÞ tr­êng vµ doanh thu kh«ng ngõng t¨ng lªn chøng tá xÝ nghiÖp ®· ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Nhê ®ã mµ thêi gian chê viÖc kh«ng ®¸ng kÓ, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng so víi 2000 lµ 10%. TiÒn l­¬ng t¨ng lªn do vËy ®êi sèng CBCNV æn ®Þnh. Ng­êi lao ®éng g¾n bã víi xÝ nghiÖp h¬n, sè CN bá viÖc gi¶m dÇn. Dù tÝnh n¨m 2003 doanh thu xÝ nghiÖp t¨ng 75000 triÖu ®ång dù tÝnh nép ng©n s¸ch t¨ng 1,5 lÇn so víi n¨m 2001. Tuy nhiªn s¶n l­îng cung cÊp cho nhu cÇu trong n­íc ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. N¨m 2001 mÆc dï xÝ nghiÖp ®· cè g¾ng më réng t¨ng c­êng s¶n xuÊt trong n­íc song con sè 2678 triÖu cßn qu¸ Ýt ái so víi møc nhu cÇu néi ®Þa. 5. ph©n tÝch chi cho s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa. Ta lÊy vÝ dô mét sè s¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp. B¶ng gi¸ thµnh gia c«ng ®¬n vÞ s¶n phÈm Kho¶ng môc §V tÝnh ¸o jacket QuÇn ©u S¶n l­îng ChiÕc 1 1 Gi¸ gia c«ng §ång 21.780 8.030 TrÞ gi¸ hµng gia c«ng 21.780 8.030 1 - Chi phÝ trùc tiÕp 14.190 4.281 2 - Chi phÝ sö dông MM, TB 2.028 1.150 3 - Chi phÝ ph©n x­ëng 1.754 850 4 - CP qu¶n lý xÝ nghiÖp 2.304 1.100 5 - Chi phÝ ngoµi SX 1.091 494 6 - Dù phßng l­¬ng 220 108 Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc 1999 Kho¶n môc §V tÝnh ¸o jacket QuÇn ©u I. Gi¸ thµnh toµn bé §ång 537.600.000 421.494.836 1 - Nguyªn liÖu 331.149.000 267.438.900 2 - TiÒn l­¬ng 51.798.500 33.410.900 3 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 74.021.500 63.345.000 4 - Gi¸ thµnh PX 456.960.000 364.194.800 5 - Chi phÝ b¸n hµng, QLXN 80.640.000 57.300.036 II. Sè l­îng 3500 4100 III. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ ChiÕc 153.600 102.800 Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc 2001 Kho¶n môc §V tÝnh ¸o jacket QuÇn ©u I. Gi¸ thµnh toµn bé §ång 897.300.000 693.000.000 1 - Nguyªn liÖu 606.420.000 430.407.657 2 - TiÒn l­¬ng 69.500.000 44.178.750 3 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 86.785.000 114.463.593 4 - Gi¸ thµnh PX 462.705.000 589.050.000 5 - Chi phÝ b¸n hµng, QLXN 134.595.000 103.950.000 II. Sè l­îng 5.000 6.00 III. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ ChiÕc 179.460 115.500 B¶ng ph©n tÝch chi phÝ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Kho¶n môc chi phÝ ¸o jacket 1997 TH 1998 TH + % 1 - Nguyªn liÖu 94.614 121.284 26.670 28,19 2 - TiÒn l­¬ng 14.797 13.900 -897 3 - CF s¶n xuÊt chung 21.149 17.357 -3792 4 - Gi¸ thµnh ph©n x­ëng 130.560 152.541 21.981 16,83 5 - CF b¸n hµng, QLXN 23.040 26.919 3.879 16,83 6 - Gi¸ thµnh toµn bé 153.600 179.460 25.860 16,83 Kho¶n môc chi phÝ QuÇn ©u 1997 TH 1998 TH + % 1 - Nguyªn liÖu 65.229 71.722 6.493 9,95 2 - TiÒn l­¬ng 8.149 7.363 -786 3 - CF s¶n xuÊt chung 15.450 19.089 3.639 23,55 4 - Gi¸ thµnh ph©n x­ëng 88.828 98.175 9.347 10,52 5 - CF b¸n hµng, QLXN 13.972 17.325 3.353 13,99 6 - Gi¸ thµnh toµn bé 1.2.800 115.500 12.700 12,35 - Møc chªnh lÖch gi¸: z = 5.000 x 25.860 +6.000 x 12.700 = 204.600.000 - X¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn møc chªnh lÖch gi¸ thµnh. + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: z = 5.000 x 26.670 + 6.000 x 6.493 = 172.308.000 + Chi phÝ l­¬ng thµnh nh©n c«ng trùc tiÕp: z = 5.000 x (-897) + 6.000 x (-786) = -9.201.000 + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: z = 5.000 x (-3.792) x 3.639 = 2.874.000 Chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý xÝ nghiÖp: z = 5.000 x 3.879 + 6.000 x 3.353 = 39.513.000 NhËn xÐt: So víi n¨m 1997, gi¸ thµnh s¶n phÈm n¨m 1998 t¨ng cao, møc chªnh lÖch lµ 204.600.000. Nguyªn nh©n do t¨ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu t¨ng 172.308.000 chiÕm 84,2% tû träng trong møc chªnh lÖch gi¸ thµnh. Chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp t¨ng 39.513.000 chiÕm 19,3% tû träng trong møc chªnh lÖch gi¸. Chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng 2.874.000 chiÕm 1,4%. Trong khi chi phÝ l­¬ng nh©n c«ng gi¶m 9.201.000 chiÕm 4,5%. 6. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c«ng ty trong thêi gian qua §èi víi c«ng ty TEXTACO, viÖc cñng cè vµ gi÷ v÷ng c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng ®ång thêi t×m kiÕm thªm c¸c thÞ tr­êng míi lµ vÊn ®Ò sèng cßn. §Æc biÖt lµ trong t×nh tr¹ng c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu mÆt hµng may mÆc ë ViÖt Nam nh­ hiÖn nay. C«ng ty ®· sö dông nhiÒu nguån th«ng tin kh¸c nhau, b»ng c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p kh¸c nhau trªn kh¾p c¸c Ch©u Lôc. Riªng thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng may mÆc hiÖn ®· cã tíi 10 thÞ tr­êng vµ trong t­¬ng lai con sè ®ã ch¾c ch¾n sÏ cßn t¨ng thªm. Xem sè liÖu trong b¶ng sau: B¶ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña c«ng ty theo thÞ tr­êng ThÞ tr­êng 1997 1998 1999 2000 2001 SNG 1.848.300 2.854.427 2.762.430 3.784.694 3.935.356 §øc 200.109 215.048 347.150 330.052 456.958 Ph¸p 105.256 120.235 199.672 209.782 254.436 NhËt B¶n 180.150 265.016 106.010 121.383 Ba Lan 313.993 17.665 61.432 72.910 79.342 Hungary 150.303 121.038 47.150 85.178 73.749 Hång K«ng 87.476 295.334 297.374 303.134 Kh¸c 9.039 11.961 2.194 2.430 286.643 Tæng céng 2.627.000 2.862.000 2.976.000 3.850.000 4.400.000 Nguån: Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n - C«ng ty TEXTACO Qua nh÷ng sè liÖu trªn ta cã thÓ thÊy thÞ tr­êng æn ®Þnh nhÊt cña c«ng ty lµ thÞ tr­êng SNG. ThÞ hiÕu tiªu dïng cña thÞ tr­êng nµy kh«ng khã tÝnh nh­ ë thÞ tr­êng EU. C¸c tiªu chuÈn vÒ mÉu m·, kÝch th­íc, chÊt l­îng, mµu s¾c, c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn,... kh«ng bÞ ®ßi hái kh¾t khe nh­ ë thÞ tr­êng EU. MÆt kh¸c ng­êi d©n Nga vµ c¸c n­íc SNG vÉn ch­a cã nhu cÇu tiªu dïng c¸c s¶n phÈm cao cÊp mµ ®a phÇn ­a sö dông hµng dÖt may mang tÝnh chÊt “b×nh d©n” h¬n, gi¸ c¶ hîp víi tói tiÒn cña hä h¬n. §©y còng lµ mét thÞ tr­êng quen thuéc ®èi víi c¸c c¸n bé kinh doanh cña c«ng ty do hä ®· cã nhiÒu n¨m ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng nµy vµ ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng mèi quan hÖ b¹n hµng bÒn v÷ng, chÆt chÏ. Do vËy ®©y lµ mét thÞ tr­êng cÇn ®­îc ­u tiªn cña TEXTACO. ThÞ tr­êng c¸c n­íc EU nh­ Ph¸p, §øc,... tuy lµ nh÷ng thÞ tr­êng tiªu thô míi mÎ ®èi víi c«ng ty song ®· thÓ hiÖn râ tiÒm n¨ng rÊt lín m¹nh. Tuy nhiªn ®Ó th©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ tr­êng nµy, c«ng ty cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ thêi trang, mèt vµ chÊt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng may mÆc ®ã. HiÖn nay, ®©y lµ thÞ tr­êng tiªu thô hµng may mÆc lín nhÊt cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c«ng ty kh«ng thÓ xuÊt khÈu nhiÒu h¬n møc cho phÐp do bÞ h¹n chÕ bëi h¹n ng¹ch xuÊt khÈu mµ ChÝnh phñ hai bªn ®· ký kÕt trong HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng may mÆc gi÷a ViÖt Nam vµ EU n¨m 1992. Dï sao th× n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· cho hîp thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vÉn lµ biÖn ph¸p tèi ­u ®Ó giµnh h¹n ng¹ch vµ hîpd dång xuÊt khÈu cho c«ng ty. N¨m 1998, ViÖt Nam vµ EU ®· ký l¹i HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng may mÆc cho giai ®o¹n 1999-2001. ThÞ tr­êng Hång K«ng: §©y lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®Ó gia c«ng thªm råi t¸i xuÊt sang c¸c n­íc kh¸c. Do ®ã, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ chÊt l­îng, vÖ sinh an toµn,... chØ ë møc trung b×nh. §©y còng lµ mét thÞ tr­êng cã nhiÒu tiÒm n¨ng mµ c«ng ty cã thÓ tËp trung khai th¸c trong thêi gian tíi. ThÞ tr­êng NhËt B¶n: NhËt lµ mét b¹n hµng lín cña ViÖt Nam trong c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu t¬ sîi, hµng dÖt may. Tuy nhiªn hä chñ yÕu lµ nhËp khÈu t¬ sîi vÒ ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®i c¸c n­íc kh¸c chø s¶n l­îng nhËp khÈu hµng may mÆc kh«ng nhiÒu. ThÞ tr­êng NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng khã tÝnh lu«n ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng, c¸c dÞch vô s¶n phÈm, thêi h¹n giao hµng vµ gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. ViÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc cña c«ng ty th«ng qua mÆt hµng vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ trªn ®· gióp ta kh¼ng ®Þnh ®­îc mét h­íng ®i quan träng ®èi víi c«ng ty trong thêi gian tíi, ®ã lµ kh«i phôc vµ ph¸t huy c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng ®ång thêi më réng c¸c thÞ tr­êng míi vÒ tõng mÆt hµng. 7. C¸c h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc t¹i c«ng ty. C«ng ty thùc hiÖn xuÊt khÈu hµng dÖt may chñ yÕu theo hai h×nh thøc sau: XuÊt khÈu trùc tiÕp: §©y lµ h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu chñ yÕu cña c«ng ty TEXTACO trong lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng may mÆc. H¬n 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc cña c«ng ty ®­îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc nµy. XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ ng­êi xuÊt khÈu th«ng qua viÖc mua ®øt b¸n ®o¹n, mua cña ng­êi b¸n trong n­íc råi b¸n cho ng­êi mua n­íc ngoµi. Th«ng th­êng, khi giao dÞch kinh doanh víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi, c«ng ty sÏ ph¸t hiÖn ra nh÷ng nhu cÇu cña hä trong c¸c mÆt hµng dÖt may víi sè l­îng, kiÓu d¸ng, mÉu m·, mµu s¾c,... Sau ®ã, c«ng ty sÏ ®µm ph¸n víi hä ®Ó ký kÕt hîp ®ång. Song song víi viÖc chuÈn bÞ hîp ®ång, c«ng ty l¹i ph¶i tiÕn hµnh cïng lóc ho¹t ®éng thu mua hµng ho¸ ®ã trong n­íc, thËm chÝ ph¶i ®Æt hµng theo ®óng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ViÖc tho¶ thuËn vµ x¸c ®Þnh gi¸ c¶ mua vµo vµ b¸n ra ph¶i ®¶m b¶o cho c«ng ty cã thÓ thu ®­îc mét møc lîi nhuËn nhÊt ®Þnh. Møc lîi nhuËn ®ã th­êng lµ tõ 3 ®Õn 5% trÞ gi¸ hîp ®ång xuÊt khÈu (sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n thuÕ). S¬ ®å thùc hiÖn xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng may mÆc cã thÓ ®­îc m« t¶ nh­ sau: TEXTACO Ng­êi b¸n(Trong n­íc) TEXTACO Ng­êi mua(N­íc ngoµi) Trong ®ã: 1. TEXTACO thu mua hµng tõ ng­êi b¸n (trong n­íc) 2. TEXTACO cung cÊp hµng ho¸ cho ng­êi mua (n­íc ngoµi) ThÓ hiÖn dßng vËn ®éng cña hµng may mÆc. ThÓ hiÖn dßng vËn ®éng cña tiÒn tÖ (thanh to¸n) C«ng ty chñ yÕu xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng EU bëi ®©y lµ thÞ tr­êng chÝnh t¾c nhÊt. Hµng n¨m, c«ng ty ph¶i xin h¹n ng¹ch hoÆc giÊy phÐp cña Bé Th­¬ng m¹i, råi tæ chøc tiÕn hµnh s¶n xuÊt hoÆc thu mua ®Ó xuÊt khÈu. MÆt hµng mµ c«ng ty xuÊt khÈu theo h×nh thøc nµy th­êng ®a d¹ng, phong phó h¬n c¸c ph­¬ng thøc xuÊt khÈu kh¸c. Tõ ¸o s¬ mi nam, n÷, ¸o jacket, ¸o dÖt kim, quÇn jean, ¸o ngñ, bÝt tÊt,... Cã thÓ nãi tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm cña ngµnh may mÆc cã thÓ ®­îc xuÊt khÈu theo h×nh thøc nµy. Mçi n¨m, c«ng ty thu tõ xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng may mÆc kho¶ng 10 triÖu USD. Khi xuÊt khÈu theo h×nh thøc nµy, c«ng ty cã ®iÓm m¹nh lµ: - §éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cña c«ng ty kh¸ v÷ng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu trùc tiÕp nh­ nghiÖp vô thanh to¸n b»ng L/C, nghiÖp vô giao nhËn hµng ho¸,... ®ång thêi cã mèi quan hÖ b¹n hµng l©u n¨m lµm hËu thuÉn. - XuÊt khÈu trùc tiÕp, c«ng ty cã thÓ linh ho¹t trong gi¸ c¶ khi cã sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Ngoµi ra c«ng ty cã thÓ nhanh chãng thu håi vèn do kh«ng cÇn thêi gian ®Ó gia c«ng xuÊt khÈu. - Kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc tõ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp cã thÓ sÏ cao h¬n. Tuy nhiªn xuÊt khÈu trùc tiÕp, c«ng ty cã thÓ gÆp nhiÒu rñi ro h¬n do sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng hoÆc do sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch,... XuÊt khÈu uû th¸c: xuÊt khÈu uû th¸c lµ h×nh thøc kinh doanh trong ®ã c«ng ty chØ ®ãng vai trß nh­ ng­êi giao nhËn: nhËn hµng tõ ng­êi uû th¸c råi xuÊt cho ng­êi mua n­íc ngoµi ®· ®­îc chØ ®Þnh. Do ®ã, c«ng ty sÏ kh«ng ph¶i t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu vµo ®Çu ra. C«ng ty kh«ng ph¶i bá vèn cña m×nh ra ®Ó kinh doanh do ®ã c«ng ty chØ ®­îc h­ëng phÝ uû th¸c b»ng phÇn tr¨m trÞ gi¸ hîp ®ång. S¬ ®å thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng dÖt may theo ph­¬ng thøc nµy nh­ sau: TEXTACO Ng­êi uû th¸c Ng­êi nhËp khÈu C«ng ty TEXTACO th­êng ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu uû th¸c cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng dÖt may nh­ c«ng ty dÖt kim Hµ Néi, c«ng ty may 20 (qu©n ®éi),... Nh­ng ph­¬ng thøc nµy kh«ng chiÕm tû träng cao trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc cña c«ng ty TEXTACO. MÆt hµng xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc nµy còng kh«ng ®a d¹ng phong phó nh­ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp. Chñ yÕu lµ kh¨n b«ng, ¸o dÖt kim ®«ng xu©n. XuÊt khÈu th«ng qua h×nh thøc hµng ®æi hµng: ®©y lµ mét ph­¬ng thøc kinh doanh quèc tÕ míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung còng nh­ ®èi víi c«ng ty TEXTACO nãi riªng. Ph­¬ng thøc nµy gióp c«ng ty trao ®æi hµng may mÆc lÊy nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu kh¸c vµ thanh to¸n bï trõ cho nhau. §©y lµ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu ®em l¹i hiÖu qu¶ cao do tiÕt kiÖm ®­îc ngo¹i tÖ cho hai c«ng ty. Tuy nhiªn ®Ó xuÊt khÈu ®­îc theo ph­¬ng thøc nµy ®ßi hái hai bªn ®èi t¸c ph¶i cã hµng ho¸ t­¬ng øng ®Ó trao ®æi. Trong nh÷ng n¨m tíi, do chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc khuyÕn khÝch trao ®æi hµng ho¸ víi Lµo, c«ng ty cã thÓ cè g¾ng khai th¸c thÞ tr­êng nµy ®Ó ®æi lÊy xe g¾n m¸y hai b¸nh d¹ng CKD ®em l¹i lîi nhuËn cao. Gia c«ng xuÊt khÈu: ®©y lµ ph­¬ng thøc xuÊt khÈu quen thuéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp may mÆc ViÖt Nam trong ®ã cã TEXTACO do c«ng ty cã hai d©y chuyÒn dÖt may hiÖn ®¹i. §èi t¸c mµ c«ng ty th­êng nhËn gia c«ng lµ c«ng ty Garnet cña Hµn Quèc. Hµng n¨m doanh thu vÒ gia c«ng xuÊt khÈu cña c«ng ty TEXTACO lµ 30 tû ®ång. Trong nh÷ng n¨m tíi c«ng ty sÏ cè g¾ng h¬n n÷a ®Ó khai th¸c tèt c«ng suÊt cña hai d©y chuyÒn nµy. 8. Nh÷ng khã kh¨n tån t¹i ®èi víi c«ng ty. 8.1. Nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc: Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ®· ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho c«ng ty TEXTACO, cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i nh­ sau: - T¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho c«ng ty: ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi thu chi cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, c«ng ty lu«n lu«n cÇn mét nguån ngo¹i tÖ æn ®Þnh. Nhê xuÊt khÈu hµng dÖt may, hµng n¨m c«ng ty cã thÓ thu ®­îc mét l­îng ngo¹i tÖ t­¬ng ®èi lín. Tõ 15 ®Õn 16 triÖu USD. - T¹o ra mét l­îng c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh cho c«ng nh©n viªn cña c«ng ty nãi riªng vµ c«ng nh©n trong ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam nãi chung. - Cñng cè quan hÖ víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña c«ng ty, më réng thÞ tr­êng kinh doanh, t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau. - ViÖc qu¶n lý xuÊt khÈu cña c«ng ty ®· ®­îc hoµn thiÖn dÇn, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty tiÕn triÓn tèt, ®óng thêi h¹n. 8.2. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ: Bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña c«ng ty TEXTACO trong thêi gian qua cßn cã mét sè h¹n chÕ nh­ sau: - Nguån vèn kinh doanh giµnh cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc ë c«ng ty cßn thÊp, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c xuÊt khÈu khi thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín. - §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt (kho tµng, bÕn b·i,...) cßn yÕu kÐm, chËt hÑp, rÊt khã kh¨n cho viÖc l­u tr÷, b¶o qu¶n hµng, thu mua gom hµng xuÊt khÈu. - ChÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cßn ch­a cao, ®a phÇn míi chØ lµ hµng theo mÉu m· cña n­íc ngoµi ®Æt mµ Ýt cã hµng dÖt may ®­îc thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt theo kiÓu mÉu cña ViÖt Nam. Kü thuËt dÖt may còng ch­a cao nªn s¶n phÈm ch­a ®Ñp. §iÒu nµy lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng rÊt nhiÒu. Nh÷ng h¹n chÕ nãi trªn cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch theo c¸c nguyªn nh©n sau: - Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc vµ trªn thÕ giíi lµm ¶nh h­ëng kh«ng Ýt tíi ®Çu t­ cña c¸c n­íc trong khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam, do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn nguån vèn kinh doanh cña c«ng ty. - C«ng nghÖ vµ kü thuËt s¶n xuÊt cña ngµnh may mÆc ViÖt Nam cßn thÊp nªn chÊt l­îng hµng may mÆc ch­a cao. - Ngµnh c«ng nghiÖp may mÆc ViÖt Nam tuy ®· cã tõ l©u ®êi song cßn l¹c hËu, míi chØ ®­îc ph¸t triÓn trong mÊy n¨m gÇn ®©y, ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ho¹t ®éng t¹o mÉu thêi trang vµ sù ph¸t triÓn cña hµng may mÆc trong n­íc. - C«ng ty cßn cã nhiÒu khã kh¨n nªn ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng còng nh­ c«ng nghÖ kü thuËt ®Ó s¶n xuÊt. - H¹n chÕ vÒ tr×nh ®é cña c¸n bé thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc t¹i c«ng ty 1. Ph­¬ng h­íng xuÊt khÈu ®Õn 2005 Ngµy 15/4/1994, t¹i Maraket (Maroc), trong v¨n b¶n kÕt thóc vßng ®µm ph¸n “Urugoay”, 125 n­íc tham gia ®· ký kÕt mét HiÖp ®Þnh mËu dÞch thÕ giíi vÒ hµng may mÆc. Cho ®Õn n¨m 2005, HiÖp ®Þnh §a sîi sÏ ®­îc thay thÕ b»ng HiÖp ®Þnh mËu dÞch hµng dÖt vµ may, c¸c n­íc ph¸t triÓn tr­íc ®©y h¹n chÕ nhËp khÈu hµng may mÆc b»ng h¹n ng¹ch sÏ hoµn toµn xo¸ bá h¹n ng¹ch vµ thuÕ quan nhËp khÈu hµng may mÆc. ViÖc b·i bá h¹n ng¹ch vÒ thuÕ quan rÊt cã lîi cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn - nh÷ng n­íc xuÊt khÈu hµng may mÆc. Theo dù ®o¸n cña c¸c chuyªn gia xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi th× hµng may mÆc cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sÏ t¨ng 83% vµ hµng may sÏ t¨ng 93% so víi møc hiÖn nay. C¸c n­íc ph¸t triÓn còng sÏ cã lîi h¬n v× gi¸ hµng may mÆc sÏ gi¶m ®i. §©y lµ mét lý do ®Ó ViÖt Nam gia nhËp vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). MÆt kh¸c, ViÖt Nam còng cÇn cã nh÷ng sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh may mÆc sao cho ®Õn n¨m 2003 s¶n phÈm cña ngµnh may mÆc ViÖt Nam sÏ ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong thêi gian tíi, xu h­íng thµnh phÈm hµng ho¸ trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh may mÆc cña c¸c n­íc sÏ lµ tho¶ m·n víi møc ®é cao nhÊt vÒ nhu cÇu vµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t míi cña ng­êi tiªu dïng v× thÕ c¬ cÊu thÞ tr­êng hµng may mÆc còng cã nhiÒu thay ®æi. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc sÏ t¨ng h¬n kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt, hµng may sÏ ngµy cµng chiÕm tû träng cao h¬n trong c¬ cÊu thÞ tr­êng hµng may mÆc. Nãi tíi hµng may mÆc, ng­êi ta sÏ nghÜ ngay tíi c¸c trung t©m thêi trang næi tiÕng ë Ch©u ¢u nh­ Ph¸p, §øc, Italia,... víi c¸c h·ng thêi trang næi tiÕng chø kh«ng ph¶i lµ c¸c n­íc Ch©u ¸, mÆc dï kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc trªn thÕ giíi chñ yÕu tËp trung ë khu vùc nµy. Së dÜ cã ®iÒu ®ã x¶y ra lµ v× hµng may mÆc lu«n g¾n bã víi mèt. C¸c n­íc ë khu vùc nµy ®a phÇn míi chØ lµ gia c«ng xuÊt khÈu hµng may mÆc chø ch­a hoµn toµn tù m×nh lµm chñ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn trong thêi gian gÇn ®©y, c¸c n­íc nµy còng ®· b¾t ®Çu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy vµ ngµnh t¹o mÉu thêi trang còng nh­ nghÒ t¹o mÉu còng b¾t ®Çu manh nha xuÊt hiÖn ë ®©y, ngµnh may mÆc ®ang thùc sù chuyÓn dÞch tõ c¸c trung t©m cña Ch©u ¢u sang c¸c n­íc thuéc khu vùc Ch©u ¸ vµ c¸c n­íc l©n cËn. 1.1. Môc tiªu xuÊt khÈu hµng may mÆc cña c«ng ty. N¨m 2000, c«ng ty ®Ò ra nh÷ng nhiÖm vô kÕ ho¹ch nh­ sau: - Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 12.000.000 USD, trong ®ã xuÊt khÈu trùc tiÕp 6.000.000 USD vµ xuÊt khÈu uû th¸c 6.000.000 USD. - VÒ mÆt hµng xuÊt khÈu, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may chiÕm 5.000.000 USD tøc 41,7% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn c«ng ty, t¨ng 13,64% so víi 4.400.000 USD thùc hiÖn n¨m 1999. - VÒ c¸c mÆt hµng may mÆc, môc tiªu ®Ò ra cho c«ng ty giai ®o¹n 2000-2001 nh­ sau: B¶ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may theo mÆt hµng tíi n¨m 2003 §¬n vÞ: 1.000 USD MÆt hµng N¨m 2002 N¨m 2003 Hµng may s½n: 8.000 16.828 - ¸o s¬ mi 3.300 12.080 - ¸o Jacket 4.355 10.882 VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu c«ng ty chñ tr­¬ng tiÕp tôc ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña m×nh trªn c¸c thÞ tr­êng hiÖn t¹i (10 thÞ tr­êng) ®ång thêi t×m kiÕm vµ xóc tiÕn thªm c¸c quan hÖ b¹n hµng míi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. ChØ tiªu vÒ c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm cho hµng may mÆc xuÊt khÈu ®­îc ®Æt ra nh­ sau: B¶ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc theo thÞ tr­êng tíi n¨m 2004 §¬n vÞ: USD TT ThÞ tr­êng 2002 2004 1 SNG 5.865.385 8.211.539 2 Ph¸p 754.530 846.889 3 §øc 801.519 112.453 4 Hång K«ng 489.641 698.453 5 NhËt B¶n 448.654 450.000 1.2. Ph­¬ng h­íng kinh doanh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña c«ng ty trong thêi gian tíi. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu xuÊt khÈu hµng may mÆc ®Ò ra nh­ trªn, trong nh÷ng n¨m tíi, c«ng ty ph¶i ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng kinh doanh cô thÓ cho m×nh nh­ sau: - Khai th¸c cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng hiÖn cã vµ më réng c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi. - N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may xuÊt khÈu cña c«ng ty trªn c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu. - TiÕn hµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ hµng may mÆc ®Ó thay thÕ cho nguån hiÖn t¹i mµ c«ng ty ph¶i thu mua phôc vô xuÊt khÈu nh»m t¨ng lîi nhuËn. - Më réng c¸c mÆt hµng may mÆc xuÊt khÈu. 2. Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh h¬n n÷a s¶n xuÊt xuÊt khÈu cña ngµnh may mÆc nãi chung vµ c«ng ty nãi riªng. Do tû träng kim ng¹ch xuÊt, nhËp hµng may mÆc cña chóng ta trªn thÞ tr­êng thÕ giíi lµ rÊt nhá bÐ nªn trong thêi gian tíi nhiÖm vô cÊp b¸ch cÇn gi¶i quyÕt lµ më réng thÞ tr­êng, n©ng cao khèi l­îng tiªu thô, th©m nhËp s©u h¬n vµo c¸c thÞ tr­êng ®· b¸n ®­îc s¶n phÈm. Muèn ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, cô thÓ ta ph¶i tËp trung vµo c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong n­íc, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu b»ng c¸c biÖn ph¸p: 2.1. BiÖn ph¸p vÒ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× ®Çu ra sÏ quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh­ ®ãng vai trß ®Þnh h­íng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Trong bèi c¶nh míi cña quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ cã nhiÒu thuËn lîi, ViÖt Nam ph¶i chó träng c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chiÕn l­îc sau: + Më réng m¹ng l­íi c¸c cöa hµng b¸n lÎ, ®¹i lý, siªu thÞ, trung t©m giíi thiÖu s¶n phÈm ®Ó dÇn dÇn tho¶ m·n ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu trong n­íc víi sè d©n 75 triÖu d©n. + Nhanh chãng chuyÓn ®æi c¬ cÊu xuÊt khÈu tõ gia c«ng sang xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ chñ yÕu. TËn dông lîi thÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i t¹i c¸c sø qu¸n ta ë n­íc ngoµi cïng víi viÖc ®Æt thªm nh÷ng v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c cöa hµng chµo b¸n s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty may mÆc ViÖt Nam t¹i c¸c thÞ tr­êng lín, träng t©m. + B¸m s¸t thÞ hiÕu tiªu dïng trong vµ ngoµi n­íc, kh«ng ngõng s¸ng t¹o mÉu míi, ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu mèt lªn quy m« lín h¬n, cã hÖ thèng, t¨ng c­êng giíi thiÖu s¶n phÈm d­íi nhiÒu h×nh thøc sinh ®éng nh­ héi chî, triÓn l·m,... + H×nh thµnh mét c¬ chÕ trao ®æi ®Òu ®Æn th«ng tin hai chiÒu gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¬ së tiªu thô, nghiªn cøu thÞ tr­êng. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a thÓ ngay mét lóc t¨ng nhanh n¨ng lùc c¹nh tranh ngay c¶ trªn thÞ tr­êng trong n­íc. Do vËy, dï ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c tù do ho¸ mËu dÝch, Nhµ n­íc vÉn cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kinh doanh trong n­íc còng nh­ c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm sang thÞ tr­êng míi hay s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu lÇn ®Çu ®Ó gióp ®ì hä. 2.2. BiÖn ph¸p ®Çu t­. N¨ng lùc hiÖn t¹i cña ngµnh rÊt nhá bÐ, c«ng nghÖ l¹c hËu l¹i kh«ng ®ång bé do ®ã yªu cÇu tÊt yÕu lµ ph¶i cã ®Çu t­ míi ph¸t triÓn ®­îc. Nh­ng muèn ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ ph¶i chó ý hai yÕu tè. Quy m« ®Çu t­ vµ thÞ tr­êng tiªu thô. ThiÕt nghÜ quy m« xÝ nghiÖp míi tõ 250-450 m¸y may lµ hîp lý. Cßn c¬ cÊu thÞ tr­êng th× mét mÆt dùa vµo thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch nh­ng chñ yÕu ph¶i chuÈn bÞ tèt ®Ó xuÊt khÈu ®i thÞ tr­êng kh«ng h¹n ng¹ch. CÇn chó ý r»ng trong c¬ chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch cña liªn Bé th× c¸c doanh nghiÖp míi ra ®êi n¨m ®Çu tiªn chØ ®­îc giao mét l­îng h¹n ng¹ch nhá nhÊt ®Þnh (th­êng lµ 10 ngµn s¶n phÈm Jacket hoÆc lµ s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng cho 100 m¸y 1 kim, nh­ng kh«ng qu¸ 30 ngµn s¶n phÈm cho doanh nghiÖp míi dï cã h¬n 300 chiÕc m¸y). MÆc dï, HiÖp ®Þnh míi ®­îc ký kÕt víi EU cho giai ®o¹n 1999-2001 cã t¨ng lªn nh­ng thùc tÕ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh may ViÖt Nam vÉn d­ thõa tõ 20-25%(12) B¸o Th­¬ng m¹i sè 1 n¨m 1998 Trong khi t×nh h×nh kinh tÕ NhËt B¶n vµ Hµn Quèc cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p nªn søc mua trong n­íc sÏ suy gi¶m. Mét sè n­íc §«ng Nam ¸ kh¸c ®· ph¸ gi¸ vµ th¶ næi ®ång tiÒn n­íc hä do vËy sù c¹nh tranh xuÊt khÈu hµng may mÆc ®i EU, Mü sÏ ¸c liÖt h¬n nªn khi ®Çu t­, më réng s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn tÝnh to¸n kü l­¬ng, nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. ViÖc ®Çu t­ më réng cho ngµnh cÇn tËp trung c¶ phÇn cøng nh­ thiÕt bÞ kÐo sîi, dÖt v¶i, may phô trî,... vµ phÇn mÒm cña c«ng nghÖ nh­ ®µo t¹o, nghiªn cøu th«ng tin, tiÕp thÞ, t¹o mèt,... Bªn c¹nh ®ã, thiÕt bÞ m¸y may cÇn ®æi míi dÇn dÇn m¸y ®· sö dông trªn 10 n¨m kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu cña mÉu m· míi. Dù tÝnh tæng nhu cÇu vèn ®Çu t­ chiÒu s©u vµ më réng cho ngµnh ®Õn n¨m 2005 vµo kho¶ng 2,5 tû, ®Õn n¨m 2010 lµ 5 tû. VËy vèn ®Çu t­ ph¶i dùa vµo nguån tù tÝch luü, khÊu hao c¬ b¶n, nguån cæ phiÕu, tr¸i phiÕu trong mäi tÇng líp d©n c­, kÓ c¶ ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi hay vay tÝn dông quèc tÕ mµ ph­¬ng ph¸p th­îng s¸ch lµ cæ phÇn ho¸. §©y lµ b­íc ®i rÊt c¨n b¶n nh»m thu hót nguån vèn ®Çu t­ vèn ®ang thiÕu. Tõ ®ã mµ ngµnh may mÆc cã thÓ cïng hîp søc s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm 100% “Made in Vietnam”, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, chÊm døt c¶nh “dÖt ®i ®»ng dÖt, may ®i ®»ng may”. Nh­ng khã kh¨n trong cæ phÇn ho¸ ngµnh may lµ do l·i suÊt ngµnh may hiÖn qu¸ thÊp (do chñ yÕu lµ gia c«ng). L·i suÊt thÊp khã l«i kÐo c¸c cæ ®«ng mua ®Ó h­ëng l·i. Cßn ngµnh dÖt cßn khã kh¨n h¬n do c«ng nghÖ qu¸ cò, l¹c hËu. S¶n phÈm v¶i ch­a cao khã cã thÓ c¹nh tranh víi v¶i ngo¹i nhËp. H¬n n÷a, ®Çu t­ vµo ngµnh may rÊt lín do gi¸ mua m¸y mãc ®¾t h¬n so víi ngµnh may. Gi¸ trÞ cña mét doanh nghiÖp dÖt vµo kho¶ng 100-200 tû ®ång gÊp 10-20 lÇn so víi gi¸ trÞ mét doanh nghiÖp may. 2.3. BiÖn ph¸p quy ho¹ch vµ qu¶n lý s¶n xuÊt. Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh may mÆc thµnh ba vïng chÝnh: thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh l©n cËn chiÕm 45-50% n¨ng lùc toµn ngµnh. Vïng ®ång b»ng s«ng Hång, c¸c tØnh Thanh Ho¸, NghÖ An chiÕm 35-40% n¨ng lùc toµn ngµnh. Cßn l¹i vïng miÒn Trung chiÕm tû träng 10-15% n¨ng lùc cña ngµnh may mÆc (13) ChÝnh s¸ch Th­¬ng m¹i §Çu t­ vµ sù ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc cña ViÖt Nam - 1998 -TiÕn sÜ Vâ §¹i L­îc . T¹i mçi trung t©m lín nÕu cã ®iÒu kiÖn nªn ph¸t triÓn h×nh thøc khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung. Bëi v× nh÷ng h×nh thøc nµy cã t¸c dông lín ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, l¹i phï hîp víi m« h×nh vÖ tinh, liªn hîp trong kh¶ n¨ng cña chóng ta. Cã sù kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ, ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ cã triÓn väng ph¸t triÓn. T×m ra nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp cho nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç nhiÒu n¨m. Cã chÝnh s¸ch râ rµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó hä ph¸t huy thÕ m¹nh. 2.4. BiÖn ph¸p vÒ thÓ chÕ: §©y lµ mét nhãm biÖn ph¸p lín mµ vai trß cña Nhµ n­íc lµ quyÕt ®Þnh, bëi chØ cã Nhµ n­íc míi cã ®ñ thÈm quyÒn vµ n¨ng lùc thùc hiÖn. Tr­íc hÕt lµ chÝnh s¸ch chung qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh hµng may mÆc. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng Nhµ n­íc sÏ ph¶i tiÕp tôc b¶o hé ngµnh may mÆc v× dï cã nhiÒu tiÕn bé song so víi thÕ giíi, n¨ng lùc c¹nh tranh vÉn cßn h¹n chÕ. MÆt kh¸c, nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu trong thêi gian qua còng kh«ng t¸ch khái sù b¶o hé cña Nhµ n­íc víi møc thuÕ nhËp khÈu 35-50%, lµ mét trong nh÷ng nhãm hµng cã møc thuÕ suÊt cao nhÊt hiÖn nay. Tuy vËy, thuÕ suÊt ¸p dông ph¶i ®­îc tÝnh to¸n kü l­ìng ®Ó võa b¶o hé ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc tr¸nh khái sù th©m nhËp å ¹t, bÊt lîi cña hµng ngo¹i nh­ng l¹i võa t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn trong n­íc, chuÈn bÞ thùc lùc ®Ó c¹nh tranh khi c¸c biÓu thuÕ sau nµy gi¶m xuèng. Ngoµi ra, cÇn nhanh chãng ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng thay cho thuÕ doanh thu ®Ó t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp. CÇn xem xÐt l¹i thêi h¹n 90 ngµy ®èi víi nhËp nguyªn phô liÖu vµ t¸i xuÊt cña ngµnh may. Bëi lÏ tõ kh©u ký kÕt hîp ®ång, mua nguyªn vËt liÖu, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu khã thùc hiÖn trong thêi gian ®ã. Nªn kÐo dµi thêi h¹n víi hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt tõ 120 ngµy ®Õn 180 ngµy. Nh­ng nÕu kÐo dµi thêi h¹n th× Nhµ n­íc cã thÓ bÞ thÊt thu thuÕ. Cho nªn viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu nµy cÇn cã sù tho¶ thuËn víi Tæng côc thuÕ, ®Ó ®­a ra thêi h¹n hîp lý. Cïng víi c«ng cô chÝnh lµ thuÕ, tr­íc m¾t chóng ta vÉn cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô phi thuÕ quan kh¸c nh­ quy ®Þnh xuÊt sø s¶n phÈm, kiÓm ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm, kiÓm tra tr­íc khi giao hµng,... nh»m t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý chung cña Nhµ n­íc ®ång thêi b¶o vÖ s¶n xuÊt. Ngoµi ra cßn tiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng qu¶n lý hµnh chÝnh, thñ tôc r­êm rµ, mÊt nhiÒu thêi gian nhiÒu kÏ hë nh­ hiÖn nay. NhiÖm vô nµy kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n mµ còng gãp phÇn thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n­íc ta. Nã ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan nh­ Bé Th­¬ng m¹i, H¶i Quan, ThuÕ,... C¸c quy ph¹m ph¸p luËt ch­a thËt phï hîp ph¶i söa ®æi ®Ó võa cã t¸c dông h­íng dÉn võa cã t¸c dông r¨n ®e n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Võa qua, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt th­¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®Þa lý mua b¸n hµng ho¸ víi n­íc ngoµi, vµ ban hµnh Th«ng t­ 03,04,06 h­íng dÉn c¸c thñ tôc h¶i quan thay thÕ cho Quy chÕ 126/Q§-TCHQ. 2.5. BiÖn ph¸p vÒ hîp t¸c quèc tÕ: ChiÕn l­îc chÝnh cña chóng ta lµ th©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi, ho¹t ®éng quan hÖ quèc tÕ ph¶i ®­îc ®Æc biÖt ­u tiªn. Mét nhiÖm vô quan träng mµ c¸c biÖn ph¸p quèc tÕ ph¶i ®¹t ®­îc lµ ký kÕt c¸c tho¶ ­íc th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc vµ khu vùc thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó hoµn thµnh nhiÖm vô nµy, chØ cã Nhµ n­íc víi t­ c¸ch ph¸p lý cao nhÊt cña m×nh míi cã thÓ ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh may mÆc ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh khung, NghÞ ®Þnh th­ trao ®æi víi c¸c ChÝnh phñ kh¸c. NÕu nh÷ng v¨n b¶n nµy dùa trªn c¬ së thùc tiÔn vµ v× lîi Ých cña toµn ngµnh, chóng sÏ t¹o nªn nh÷ng c¬ héi thuËn lîi vµ lµm t¨ng ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng, tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Trong thêi gian tíi môc tiªu chñ ®¹o mµ Nhµ n­íc cô thÓ lµ Bé Th­¬ng m¹i tËp trung gi¶i quyÕt lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü (trong ®ã cã quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i, quy chÕ tèi huÖ quèc cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü). Mét khÝa c¹nh kh¸c cña quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ lµ tÝch cùc tham gia c¸c tæ chøc, hiÖp héi cña ngµnh may mÆc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. HiÖn nay víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn ASEAN, n­íc ta ®· tham gia Liªn ®oµn c«ng nghiÖp dÖt Ch©u ¸ (AFTEX). Tíi ®©y, khi th©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ tr­êng thÕ giíi th× viÖc gia nhËp HiÖp héi dÖt, may thÕ giíi (WTGA) lµ hÕt søc cÇn thiÕt. kÕt luËn §­îc xÕp vµo mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc cña ViÖt Nam, ngµnh may mÆc ®· vµ ®ang ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu rÊt lín cho ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ thÞ tr­êng, nguyªn nhiªn vËt liÖu nªn ngµnh vÉn chñ yÕu dùa vµo gia c«ng xuÊt khÈu lµ chÝnh. §©y thùc sù lµ gi¶i ph¸p b­íc ®Çu cho ngµnh may mÆc. Vµ thùc tÕ s¶n xuÊt hµng may mÆc xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· phÇn nµo thÓ hiÖn ®­îc vai trß quan träng ®ã. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ang ®­îc c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn quan t©m ®óng møc bëi nã cã nh÷ng ­u thÕ nh­: ®Çu t­ Ýt, thu håi vèn nhanh, kh«ng khã kh¨n trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm gi¶i quyÕt ®­îc mét l­îng lín c«ng ¨n viÖc lµm,... Song bÞ ®éng, s¶n xuÊt phô thuéc ng­êi ®Æt hµng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao so víi xuÊt khÈu trùc tiÕp,... vÉn lµ nh÷ng yÕu ®iÓm cña ngµnh. V× vËy, ngµnh may mÆc kh«ng thÓ chØ dõng l¹i ë xuÊt khÈu mµ ph¶i dÇn tõng b­íc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, tiÕn tíi chuyÓn sang h×nh thøc mua nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm bëi víi ph­¬ng thøc nµy, hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña ngµnh may mÆc sÏ t¨ng lªn râ rÖt. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy, mçi doanh nghiÖp ph¶i nç lùc, cè g¾ng hÕt m×nh, chñ ®éng t×m kiÕm b¹n hµng, thÞ tr­êng,... ®ång thêi Nhµ n­íc vµ c¸c ®Þa ph­¬ng ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch ®Ó ngµnh may mÆc ViÖt Nam ®¶m nhËn ®­îc träng tr¸ch lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän. môc lôc Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng - PGS. PTS. Bïi Xu©n L­u - Tr­êng §H Ngo¹i Th­¬ng - 2001 - Gi¸o tr×nh kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng - PGS. Vò H÷u Töu - NXB Gi¸o dôc - Tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng - 2001 - Nguån niªn gi¸m thèng kª - V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ quèc gia - Hµ Néi - 1997 - B¶ng t×nh h×nh cÊp vµ sö dông QUOTA ®èi víi hµng may mÆc vµo EU n¨m 1991 - 1992 cña Bé Th­¬ng m¹i - B¸o c¸o cña Tæng c«ng ty dÖt may: 1998 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999. - B¸o doanh nghiÖp: sè ra ngµy 19/09/1998 - Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam: sè 67 n¨m 1999 - §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ngo¹i th­¬ng 1997 ®Õn 2001.