Quan hệ kinh tế, thương mại Việt Nam - Trung quốc hiện tại và triển vọng

Öp s¶n xuÊt, hµng xuÊt khÈu, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, c¸c dù ¸n øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, dÇu khÝ, ®iÖn tö, vËt liÖu míi, viÔn th«ng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi vµ c¸c ngµnh mµ ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ c¹nh tranh g¾n víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. TiÕp tôc thu hót ®©u t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo nh÷ng ®Þa bµn cã lîi thÕ ®Ó ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng ®éng lùc t¹o ®iÒu kiÖn liªn kÕt ph¸t triÓn c¸c vïng kh¸c trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh. KhuyÕn khÝch vµ dµnh c¸c ­u ®·i tèi ®a cho ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo nh÷ng vïng vµ ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n vµ ®Èy m¹nh ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng ë c¸c ®Þa bµn nµy b»ng c¸c nguån vèn kh¸c ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. TËp trung thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung ®· h×nh thµnh theo quy ho¹ch ®­îc phª duyÖt. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tõ tÊt c¶ c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nhÊt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tiÒm n¨ng lín vµo tµi chÝnh vµ n¾m c«ng nghÖ nguån tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tiÕp tôc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë khu vùc. Cã kÕ ho¹ch vËn ®éng c¸c tËp ®oµn c«ng ty lín ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®ång thêi chó ý ®Õn c¸c c«ng ty cã quy m« võa vµ nhá nh­ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. KhuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo trong n­íc. Trªn ®©y lµ c¬ së v÷ng ch¾c t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn h¬n n÷a ®Çu t­ trùc tiÕp cña Trung Quèc vµo ViÖt Nam trong thêi gian tíi. ChØ cÇn hai phÝa ®Çu t­ vµ tiÕp nhËn ®Çu t­ nghiªn cøu kü vµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña nhau, nÕu nh­ sím kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n cô thÓ, lµm cho kim ng¹ch ®Çu t­ trùc tiÕp cña Trung Quèc vµo ViÖt Nam thêi gian qua ch­a nhiÒu( nh­ ®· nªu ra trong phÇn 2 cña bµi viÕt nµy) c¸c c«ng ty vµ tËp ®oµn kinh tÕ trung b×nh vµ lín cña Trung Quèc tin t­ëng vµo tiÒn ®å ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®Çu t­ ë ViÖt Nam, m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng nµy. Trong nh÷ng n¨m tíi ®Çu t­ trùc tiÕp cña Trung Quèc vµo ViÖt Nam sÏ cã ®­îc b­íc ®ét ph¸ míi. - VÒ du lÞch: Trong khu«n khæ song ph­¬ng, hîp t¸c du lÞch ViÖt Nam -Trung Quèc cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn trao ®æi ®oµn cÊp quèc gia mçi n¨m mét lÇn nh»m th¾t chÆt quan hÖ hîp t¸c vµ trao ®æi th«ng tin ë cÊp l·nh ®¹o ngµnh, tho¶ thuËn biÖn ph¸p t¨ng c­êng hîp t¸c. Hai bªn cÇn phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tæ chøc ®­a ®ãn kh¸ch lµ c«ng d©n Trung Quèc vµo ViÖt Nam b»ng hé chiÕu theo quyÕt ®Þnh cña Quèc vô ViÖn Trung Quèc. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®Þa ph­¬ng, nhÊt lµ c¸c tØnh biªn giíi, tiÕn hµnh hîp t¸c du lÞch, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®­a ®ãn kh¸ch. TiÕp tôc t¨ng c­êng hîp t¸c ®Çu t­, ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i, qu¶n lý kh¸ch s¹n, hç trî hîp t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, trong ®ã chó träng vµo ®µo t¹o tiÕng ViÖt vµ tiÕng Trung cho h­íng dÉn viªn du lÞch mçi n­íc. Trong nh÷ng n¨m 2003 vµ nh÷ng n¨m tíi, ë hai n­íc sÏ diÔn ra nh÷ng sù kiÖn quèc tÕ quan träng liªn quan ®Õn du lÞch nh­ SEAGAMES lÇn thø 22 tæ chøc vµo n¨m nay t¹i ViÖt Nam, §¹i héi ®ång tæ chøc du lÞch thÕ giíi tæ chøc n¨m 2003 t¹i Trung Quèc, DiÔn ®µn Du lÞch HiÖp héi du lÞch c¸c n­íc §«ng Nam ¸ ATF n¨m 2004 t¹i ViÖt Nam, ThÕ vËn héi OLIMPIC n¨m 2008 t¹i Trung Quèc. §©y lµ ®iÒu kiÖn vµ lµ nh÷ng dù ¸n cô thÓ mµ du lÞch hai n­íc cã thÓ ®Èy m¹nh hîp t¸c du lÞch trong khu«n khæ ®a ph­¬ng, mang l¹i nhiÒu nguån lîi cho c¶ hai n­íc. §Èy m¹nh hîp t¸c du lÞch ViÖt Nam - Trung Quèc trong giai ®o¹n hiÖn nay cã ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ tinh thÇn, ®¸p øng nguyÖn väng cña nh©n d©n hai n­íc, phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i, gãp phÇn ®Èy m¹nh hîp t¸c vµ giao l­u v¨n ho¸, kinh tÕ, khoa häc kü thuËt gi÷a hai n­íc. MÆt kh¸c hîp t¸c du lÞch song ph­¬ng sÏ ph¸t huy ®­îc tinh thÇn chñ ®éng, s¸ng t¹o, ho¹t ®éng tÝch cùc t¹i c¸c diÔn ®µn vµ c¸c thÓ chÕ ®a ph­¬ng, thÓ hiÖn vai trß lµ thµnh viªn tÝch cùc cña céng ®ång du lÞch quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp, ph¸t triÓn vµ tiÕn bé x· héi, chñ ®éng gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò toµn cÇu bøc xóc ®ang diÔn ra lµ yÕu tè quan trong t¹o cho hai n­íc nh÷ng vÞ thÕ míi trªn tr­êng quèc tÕ, v× lîi Ých cña mçi bªn vµ sù æn ®Þnh, thÞnh v­îng chung cña khu vùc. 2.2. Ph­¬ng h­íng c¬ b¶n trong ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i trong thêi gian tíi. Qu¸n triÖt s©u s¾c c¸c quan ®iÓm vµ nh÷ng môc tiªu trªn, viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, th­¬ng m¹i qua c¸c cöa khÈu biªn giíi ViÖt - Trung trong thêi gian tíi ph¶i tu©n theo nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n sau: Më réng ho¹t ®éng giao l­u qua biªn giíi ViÖt - Trung mét c¸ch toµn diÖn c¶ vÒ th­¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch, ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh xuÊt nhËp khÈu nh­ t¹m nhËp t¸i xuÊt, qu¸ c¶nh, m­în ®­êng ... ViÖc bu«n b¸n qua biªn giíi ph¶i tu©n theo c¸c th«ng lÖ, tËp qu¸n quèc tÕ, th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c mµ hai bªn ®· ký kÕt trong thêi gian qua. §ång thêi t¨ng c­êng xuÊt nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc chÝnh ng¹ch, h¹n chÕ ®Ó gi¶m dÇn ph­¬ng thøc bu«n b¸n tiÓu ng¹ch qua biªn giíi. Ph¸t huy vai trß cña hÖ thèng ng©n hµng trong qu¶n lý tiÒn tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ. KiÓm so¸t, h¹n chÕ, tiÕn tíi xo¸ bá c¸c chî trao ®æi tiÒn tù do trªn khu vùc biªn giíi, t¹o nªn m«i tr­êng thanh to¸n lµnh m¹nh, gi¶m thiÓu rñi ro cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. Gi¶m ®Õn møc cao nhÊt c¸c ph­¬ng thøc giao dÞch, thanh to¸n tù do, trùc tiÕp gi÷a c¸c doanh nghiÖp theo ph­¬ng thøc tiÓu ng¹ch tr­íc ®©y. Ph¶i t¹o ®­îc nguån hµng xuÊt khÈu æn ®Þnh, l©u dµi vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng Trung Quèc. T¨ng c­êng t×m hiÓu thÞ tr­êng Trung Quèc, th©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng néi ®Þa, ®ång thêi gi÷ v÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i, tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp siªu nh­ trong giai do¹n tr­íc ®©y. Thay ®æi c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt, nhËp khÈu theo h­íng ®¶m b¶o lîi thÕ so s¸nh vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña mçi bªn. §èi víi ViÖt Nam, cÇn thiÕt ph¶i t¨ng tû träng hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn, gi¶m xuÊt khÈu nguyªn liÖu th«, t×m ra mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc míi ngoµi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng. Chó träng nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ phôc vô thiÕt yÕu cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a nhËp khÈu hµng tiªu dïng mµ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc. §Èy m¹nh xuÊt nhËp khÈu nh­ng ph¶i kiÓm so¸t ®­îc nguån hµng xuÊt nhËp khÈu. Cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, c¸c hµnh vi tranh mua tranh b¸n, mÊt trËt tù an toµn x· héi vµ c¸c tÖ n¹n tiªu cùc kh¸c. Ph¶i khÈn tr­¬ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng khu vùc cöa khÈu, n©ng cÊp c¸c trôc ®­êng giao th«ng tõ biªn giíi vµo s©u trong néi ®Þa; x©y dùng kho ngo¹i quan, kho b¶o thuÕ phôc vô tÝch cùc cho viÖc b¶o qu¶n, l­u gi÷ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸n ®Ó thu hót h¬n n÷a ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi. Trong ®ã ­u tiªn ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc trªn khu vùc 6 tØnh nghÌo vïng nói phÝa B¾c. §Çu t­ c¬ së h¹ tÇng mang tÝnh träng ®iÓm, chó träng ®Õn c¸c khu di tÝch lÞch sö, nh÷ng n¬i danh lam th¾ng c¶nh, ®ång thêi ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi kh¸ch du lÞch Trung Quèc nh»m ph¸t triÓn h¬n n÷a c¸c ngµnh th­¬ng m¹i, du lÞch vµ dÞch vô lµ nh÷ng thÕ m¹nh vèn cã cña khu vùc cöa khÈu biªn giíi. Tù ®éng ho¸ c¸c quy tr×nh nghiÖp vô kiÓm tra hµng ho¸ cña c¸c c¬ quan H¶i quan, kiÓm dÞch t¹i cöa khÈu, ®Èy nhanh tèc ®é th«ng quan cho hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, tr¸nh g©y ïn t¾c lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m t¨ng c­êng ph¸t triÓn kinh tÕ, th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Trung quèc. §Ó quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung ph¸t triÓn theo c¸c quan ®iÓm, môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng nãi trªn, chóng ta ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu sau : 1. X©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ cho ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c. Muèn ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i æn ®Þnh, l©u dµi, vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ ph¶i x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch cô thÓ, phï hîp. V× vËy c¸c kÕ ho¹ch ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, trªn c¬ së tËp qu¸n, th«ng lÖ bu«n b¸n quèc tÕ. Qua ®ã mçi bªn ph¶i cã nhiÖm vô t«n träng vµ tÝch cùc thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kho¶n ®· ký. Trªn c¬ së khung ph¸p lý nh­ vËy míi t¹o ra m«i tr­êng, hµnh lang cho ho¹t ®éng kinh tÕ- th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Trong nh÷ng n¨m qua, hai n­íc ®· ký h¬n 20 HiÖp ®Þnh, trong ®ã HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký th¸ng 7/11/1997, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ký th¸ng 10/1998 vµ mét sè c¸c nghÞ ®Þnh th­ vµ HiÖp ®Þnh kh¸c n÷a. Nh­ng trong thùc tÕ, c¸c HiÖp ®Þnh tuy ®· ®­îc triÓn khai nh­ng cßn mang tÝnh h×nh thøc, ch­a s©u s¸t cô thÓ. Do ®ã, kÓ tõ ngµy ký HiÖp ®Þnh cho ®Õn nay, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu chÝnh ng¹ch chiÕm tû träng ch­a cao; ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tiÓu ng¹ch ch­a ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ, dÉn ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i qua biªn giíi kh«ng æn ®Þnh, bÊt th­êng, lóc t¨ng, lóc gi¶m g©y nhiÒu bÊt lîi cho phÝa ViÖt Nam. MÆt kh¸c, phÝa Trung Quèc víi môc ®Ých lîi dông thÞ tr­êng ViÖt Nam ®Ó tiªu thô hµng c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng kÐm chÊt l­îng, nh­ng gi¸ thÊp, chñng lo¹i ®a d¹ng, phong phó, phï hîp víi søc mua cña thÞ tr­êng ViÖt Nam nªn hä th­êng xuyªn ®Èy m¹nh bu«n b¸n tiÓu ng¹ch qua biªn giíi. VÒ phÝa ViÖt Nam, chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ cña ta ch­a linh ho¹t, uyÓn chuyÓn, bæ sung ch­a kÞp thêi, dÉn ®Õn c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c doanh nghiÖp ch­a chñ ®éng trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. H¬n n÷a, ®ã còng lµ nguyªn nh©n g©y lén xén trong bu«n b¸n trao ®æi, m¹nh ai nÊy lµm, tranh mua, tranh b¸n ... N¾m ®­îc sù thiÕu thèng nhÊt ®ã, phÝa Trung Quèc ®· chñ ®éng, chi phèi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cöa khÈu biªn giíi ViÖt - Trung, lµm cho ta lu«n bÞ ®éng. Cô thÓ lµ, khi hä cÇn ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng nh­: thu mua trao ®æi hµng ho¸ víi khèi l­îng lín, dån dËp, gi¸ c¶ cã thÓ t¨ng lªn tõng ngµy, thËm chÝ tõng giê( ®Æc biÖt ®èi víi hµng ho¸ t­¬i sèng). Nh­ng khi nhu cÇu phÇn nµo ®· ®­îc ®¸p øng, hä thèng nhÊt Ðp gi¸, hoÆc tû gi¸ , g©y søc Ðp vµ bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ThËm chÝ hä dõng, kh«ng mua hµng ®ã n÷a trong cïng mét thêi gian nhÊt ®Þnh, khiÐn cho mét sè hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· mang sang Trung Quèc råi b¸n kh«ng ®­îc, mang vÒ còng kh«ng xong, g©y thua lç nÆng nÒ cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. V× vËy gi¶i ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch bu«n b¸n qua biªn giíi víi Trung Quèc trªn c¬ së ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng bu«n b¸n tiÓu ng¹ch, t¨ng c­êng bu«n b¸n chÝnh ng¹ch vµ triÖt ®Ó tu©n theo c¸c tËp qu¸n vµ th«ng lÖ quèc tÕ lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt tiªn quyÕt, b¶o ®¶m ph¸t triÓn l©u dµi, æn ®Þnh quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. 2.TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i cho ph¸t triÓn kinh tÕ cöa khÈu biªn giíi. Trong nh÷ng n¨m qua, ViÖt Nam ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ vïng nói phÝa B¾c nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®­a miÒn nói tiÕn kÞp miÒn xu«i. Trong ®ã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi khu vùc kinh tÕ cöa khÈu biªn giíi ®· vµ ®ang ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc, lµm cho bé mÆt kinh tÕ vïng biªn giíi ®­îc n©ng lªn mét b­íc, c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng cña nh©n d©n c¸c tØnh vïng nói biªn giíi phÝa b¾c. Mét sè tØnh nh­ Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, Lµo Cai ®· h×nh thµnh nh÷ng trung t©m kinh tÕ lín, tèc ®é giao l­u th­¬ng m¹i víi tèc ®é kh¸ cao nh­ng trªn thùc tÕ vÉn ch­a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng, lîi thÕ vèn cã cña kinh tÕ cöa khÈu biªn giíi. Do ®ã, trong thêi gian tíi ngoµi nh÷ng chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung th× cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Æc thï riªng cho c¸c tØnh vïng nói biªn giíi phÝa B¾c. Cô thÓ lµ: Tõng b­íc h×nh thµnh khu kinh tÕ më, cho tù do giao l­u, bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸ trªn khu vùc biªn giíi cöa khÈu. Hµng ho¸ ra vµo khu kinh tÕ më, ngoµi viÖc tu©n thñ qui ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch mÆt hµng th× ®­îc tù do trao ®æi, chØ ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra gi¸m s¸t H¶i quan, kh«ng thu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ trong khu vùc kinh tÕ më. Nguån thu tõ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®­îc gi÷ l¹i 100% cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i ®Þa ph­¬ng trong vßng tõ 5 - 7 n¨m , nh÷ng n¨m tiÕp theo sÏ cã ®iÒu chØnh cho phï hîp. Tr­íc m¾t, nguån thu tõ ng©n s¸ch ph¶i khÈn tr­¬ng ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt nh­: ®­êng s¸, kho tµng, bÕn b·i; n©ng cÊp vÒ ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c, ®¶m b¶o kÞp thêi cho ho¹t ®éng giao l­u th­¬ng m¹i qua biªn giíi. Hç trî vèn ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu phôc vô cho chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu nh­ trång c©y ¨n qu¶, song m©y, gç nguyªn liÖu phôc vô cho chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Trung Quèc. C¶i c¸ch nh÷ng thñ tôc r­êm ra ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp c¶nh, ®ång thêi n©ng cÊp ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng c¸c khu du lÞch nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch du Trung Quèc sang ViÖt Nam. 3. Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung cÇn ph¶i ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng bé phËn quan träng cña ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i. V× vËy ngoµi viÖc tu©n thñ nh÷ng chÝnh s¸ch chung ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu cña nhµ n­íc, cßn ph¶i ®Æc biÖt quan t©m tíi tÝnh chÊt ®Æc thï cña khu vùc biªn giíi c¸c tØnh phÝa B¾c, sao cho khai th¸c tèt ®­îc thÕ m¹nh vïng, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong nh÷ng n¨m tíi, chóng ta cÇn khÈn tr­¬ng x©y dùng chiÕn l­îc ®Æc thï cho ho¹t ®éng giao l­u th­¬ng m¹i trªn c¸c cöa khÈu biªn giíi ViÖt - Trung, cã tÝnh æn ®Þnh, l©u dµi, trong ®ã ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh s¸ch mÆt hµng, c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi tõng tuyÕn biªn giíi. Cô thÓ nh­ sau: ChÝnh s¸ch mÆt hµng: X©y dùng chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu hîp lý, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã tÇm chiÕn l­îc, cã khèi l­îng lín, trÞ gi¸ cao, chÊt l­îng tèt, phï hîp víi ­u thÕ, tiÒm n¨ng cña khu vùc biªn giíi. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu ®èi víi tõng tuyÕn phÝa B¾c, phÝa T©y vµ T©y Nam, phï hîp víi thÞ tr­êng c¸c n­íc l¸ng giÒng, qua ®ã v­¬n réng sang n­íc thø ba. TiÕp tôc n©ng cao tû lÖ hµng ho¸ xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn ®Ó t¨ng nhanh kim ng¹ch hµng xuÊt khÈu. ChØ cã chuyÓn c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu sang chÕ biÕn míi gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ , n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña hµng ViÖt Nam, ®©y lµ biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng vµ b¶o vÖ hµng trong n­íc cã hiÖu qu¶ nhÊt. VÒ nhËp khÈu: §Ó thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu theo h­íng trªn th× hµng nhËp khÈu ph¶i ®Æc biÖt ­u tiªn nhËp khÈu nh÷ng thiÕt bÞ cã kü thuËt tiªn tiÕn vµ c«ng nghÖ nguån, kh«ng cho phÐp nhËp khÈu thiÕt bÞ l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp, g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Thùc tÕ trong thêi gian qua ta ®· nhËp kh¸ nhiÒu c¸c thiÕt bÞ ®ång bé cña Trung Quèc thiÕt bÞ cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn kh«ng nhiÒu mµ chñ yÕu lµ c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ trung b×nh, kÐm. §iÓn h×nh nh­ c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt ®­êng, thiÕt bÞ s¶n xuÊt xi m¨ng, s¶n xuÊt ho¸ chÊt... Trong thêi gian tíi ta nªn nhËp khÈu thiÕt bÞ cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n tõ c¸c n­íc Ch©u ©u. ChØ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng lµ nguyªn liÖu thiÕt yÕu phôc vô cho s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu. H¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng, hµng kÐm phÈm chÊt g©y « nhiÔm m«i tr­êng, ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ ng­êi tiªu dïng hoÆc hµng ho¸ trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc. VÒ xuÊt khÈu: Nhµ n­íc tiÕp tôc cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ­u tiªn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn tõ hµng n«ng l©m thuû s¶n, hµng tiªu dïng trong n­íc, hµng thñ c«ng mü nghÖ. §èi víi c¸c tØnh vïng nói biªn giíi phÝa B¾c, cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch c¸c ®Þa ph­¬ng nµy s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, khai th¸c ®­îc lîi thÕ vÒ ®Þa lý, gi¶m ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn vµ nhiÒu thuËn lîi kh¸c sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng th©m nhËp cña hµng xuÊt khÈu cña ta vµo thÞ tr­êng Trung Quèc. Bªn c¹nh viÖc t×m nguån hµng míi, chóng ta ph¶i tiÕp tôc khai th¸c thÕ m¹nh cña nh÷ng nhãm hµng truyÒn thèng nh­: g¹o, cµ phª, cao su, h¹t ®iÒu, dÇu th«, than ®¸, dÐp Bitis ... song ph¶i h¹n chÕ ngay viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm th«, chuyÓn ngay sang s¶n phÈm chÕ biÕn theo c¸c h­íng chñ yÕu sau ®©y: ChuyÓn dÇn tõ xuÊt khÈu dÇu th« sang s¶n phÈm läc dÇu, dÇu mì kü thuËt cao vµ c¸c s¶n phÈm ho¸ dÇu ®Ó phôc vô s¶n xuÊt trong n­íc ®ång thêi xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi; ChuyÓn tõ xuÊt khÈu g¹o, cµ phª, h¹t ®iÒu th« sang thùc phÈm chÕ biÕn, tiÖn lîi cho sö dông, b¶o qu¶n; Gi¶m xuÊt khÈu c¸c lo¹i quÆng th« nh­ quÆng s¾t, quÆng ®ång, cr«mite, ®Êt hiÕm sang s¶n phÈm chÕ biÕn nh­ tinh quÆng cã hµm l­îng cao h¬n . VÒ ph­¬ng thøc bu«n b¸n: §Ó khai th¸c ­u thÕ vÒ ®Þa lý vµ tiÒm n¨ng cña c¸c ®Þa ph­¬ng cã biªn giíi, ngoµi ph­¬ng thøc bu«n b¸n th«ng th­êng cÇn ¸p dông ph­¬ng thøc t¹m nhËp t¸i xuÊt, chuyÓn khÈu, qu¸ c¶nh. X©y dùng c¸c kho Ngo¹i quan, kho b¶o thuÕ ®Ó l­u gi÷ hµng ho¸, nh÷ng ph­¬ng thøc nµy sÏ mang l¹i mét nguån thu kh¸ lín cho ng©n s¸ch cña nhµ n­íc, khuyÕn khÝch c¸c dÞch vô vËn t¶i, b¶o hiÓm, gi¸m ®Þnh vµ c¸c dÞch vô cã liªn quan kh¸c cïng ph¸t triÓn. Trong tíi sÏ dÇn h¹n chÕ ph­¬ng thøc bu«n b¸n tiÓu ng¹ch, ®ång thêi cã sù qu¶n lý chÆt chÏ tr¸nh t×nh tr¹ng lîi dông ®Ó bu«n lËu, trèn thuÕ g©y mÊt æn ®Þnh thÞ tr­êng. Ngoµi ra, chóng ta cÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu trªn c¬ së khai th¸c tèi ®a nguån lùc cña ®Þa ph­¬ng vµ c¶ n­íc b»ng viÖc t¹o vïng nguyªn liÖu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ë ®Þa bµn c¸c tØnh biªn giíi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng nhanh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi huy ®éng søc m¹nh kinh tÕ cña c¸c vïng, c¸c khu kinh tÕ cña c¸c tØnh phÝa sau, t¹o nhiÒu nguån hµng phôc vô cho giao l­u kinh tÕ th­¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch vÒ thanh to¸n qua ng©n hµng: Cho ®Õn nay, ng©n hµng ch­a thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng thanh to¸n cho hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng giao l­u kinh tÕ - th­¬ng m¹i qua cöa khÈu biªn giíi ViÖt - Trung. Theo sè liÖu thèng kª ng©n hµng míi chØ thanh to¸n ®­îc 4,8% khèi l­îng giao dÞch th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung. Do ®ã, trong thêi gian tíi ngµnh ng©n hµng ph¶i ph¸t huy gi÷ vai trß chñ ®¹o vÒ thanh to¸n ngo¹i hèi qua biªn giíi vµ chØ cã lµm tèt chøc n¨ng thanh to¸n míi t¹o ®­îc sù æn ®Þnh trong giao l­u tiÒn tÖ, h¹n chÕ bu«n lËu, ®¶m b¶o ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i lµnh m¹nh. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn tiÕp tôc më réng quan hÖ ®¹i lý víi c¸c ng©n hµng Trung Quèc, ®ång thêi cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng trªn biªn giíi ®Ó thiÕt lËp quan hÖ qu¶n lý ®ång bé vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ trªn biªn giíi. Ngµnh ng©n hµng ph¶i khÈn tr­¬ng tæ chøc hÖ thèng ®æi tiÒn thuËn lîi, cã chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t, phï hîp víi thÞ tr­êng tiÒn tÖ, t×m mäi biÖn ph¸p thu hót vµ ®­a hÇu hÕt khèi l­îng thanh to¸n qua biªn giíi vµo hÖ thèng ng©n hµng. Ho¹t ®éng tiÒn tÖ bÞ th¶ næi v× mét sè lý do , song chñ yÕu vÉn lµ do thiÕu quy chÕ cã hiÖu lùc vµ ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶. Do ®ã, trªn khu vùc biªn giíi h×nh thµnh c¸c chî ®æi tiÒn ho¹t ®éng tù do g©y nhiÒu lén xén vµ chñ yÕu do ng­êi hoa chi phèi. §Ó ho¹t ®éng tiÒn tÖ ®i vµo kû c­¬ng th× song song víi viÖc cñng cè, c¶i tiÕn m¹ng l­íi ng©n hµng, cÇn ph¶i tæ chøc x¾p xÕp vµ qu¶n lý c¸c lùc l­îng kinh doanh ngo¹i hèi thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn khu vùc nµy, yªu cÇu ho¹t ®éng ®æi tiÒn ph¶i ®­îc phÐp cña ng©n hµng vµ chÞu sù qu¶n lý chÆt chÏ cña ng©n hµng. Nh­ vËy, sù ho¹t ®éng lµnh m¹nh cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c ho¹t ®éng giao l­u th­¬ng m¹i lµnh m¹nh, t¹o ra m«i tr­êng tèt ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ: Trong thêi gian qua, chÝnh s¸ch thuÕ ®­îc c¶i tiÕn, bæ sung söa ®æi rÊt nhiÒu cho phï hîp víi chñ tr­¬ng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Tuy nhiªn hÖ thèng thuÕ cßn nhiÒu s¬ hë, bÊt hîp lý, g©y khã kh¨n c¶ cho ng­êi thùc hiÖn vµ c¬ quan qu¶n lý. LuËt thuÕ, biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn phøc t¹p, viÖc ®Þnh danh tª gäi, m· sè ch­a ®¹t ®­îc sù thèng nhÊt cao. Do ®ã, cÇn ph¶i tiÕp tôc ®­îc söa ®æi, ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng biÓu thuÕ, h¹n chÕ viÖc ¸p dông thuÕ suÊt theo c«ng dông cña hµng ho¸, g©y sù bÊt b×nh ®¼ng trong thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ,v× cïng mét mÆt hµng cã thÓ thay ®æi môc ®Ých sö dông theo ý muèn cña ng­êi nhËp khÈu. TiÕp tôc dµnh ­u ®·i thuÕ suÊt ®èi víi hµng xuÊt khÈu, trong giai ®o¹n nµy nªn ¸p dông møc thuÕ suÊt 0% cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn. H¹ thÊp møc thuÕ suÊt ®èi víi nguyªn vËt liÖu, phô liÖu nhËp khÈu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, ®ång thêi ¸p dông c¸c ­u ®·i tÝn dông ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. 4. Thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp tõ phÝa Trung Quèc. NhËn xÐt ë tÇm vÜ m«, m«i tr­êng kinh tÕ ViÖt Nam kh¸ æn ®Þnh, ®êi sèng nh©n d©n c¸c vïng, c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao, b×nh qu©n mçi n¨m thu nhËp t¨ng kho¶ng 4 - 5 %. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó kh«ng ngõng më réng dung l­îng cña thÞ tr­êng. Víi chÝnh s¸ch ph¸t huy m¹nh mÏ néi lùc ,vèn trong n­íc chiÕm tíi 60% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. H¬n n÷a, chØ sè ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam ®¹t møc cao h¬n tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¶n ¸nh nh÷ng ®iÓm næi tréi cña chÊt l­îng nguån nh©n lùc, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ thÝch nghi cao víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ søc c¹nh tranh. Trong nh÷ng n¨m qua song song víi c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ViÖt Nam ®· dµnh nh÷ng kho¶n ®Çu t­ lín ®Ó c¶i thiÖn ®¸ng kÓ chÊt l­îng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi nh­ ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh h¬n, cÊp n­íc s¹ch vµ xö lý n­íc th¶i tèt h¬n, hÖ thèng viÔn th«ng ®­îc ph¸t triÓn víi tèc dé rÊt cao còng ®· gãp phÇn lµm h¹ gi¸ thµnh c¸c kho¶n ®Çu t­ vµ kinh doanh t¹i ViÖt Nam. Cïng víi viÖc ban hµnh LuËt Th­¬ng m¹i, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt Ng©n hµng nhµ n­íc, LuËt ®Çu t­ trong n­íc, LuËt kinh doanh b¶o hiÓm, nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lý ®ång bé cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®­îc söa ®æi, bæ sung theo h­íng cëi më, minh b¹ch, cã tÝnh c¹nh tranh cao, thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ tõng b­íc xo¸ bá nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc, tiÕn tíi mét hÖ thèng ph¸p lý ¸p dông chung cho c¸c doanh nghiÖp, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Mét sè biÖn ph¸p cô thÓ: TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi theo h­íng t¹o sù hÊp dÉn, th«ng tho¸ng, râ rµng, æn ®Þnh. TiÕn tíi x©y dùng mét bé luËt chung cho c¶ ®Èu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi; X©y dùng hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh vµ khuyÕn khÝch mang tÝnh c¹nh tranh cao so víi c¸c n­íc trong khu vùc, nhÊt lµ ®èi víi c¸c lÜnh vùc, ®Þa bµn vµ c¸c dù ¸n ­u tiªn khuyÕn khÝch ®Çu t­; §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi, tiÕp tôc cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi; N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ sù phèi hîp cña chÝnh quyÒn nhµ n­íc c¸c cÊp ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi, më réng thÈm quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña ®Þa ph­¬ng nh»m gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c v­íng m¾c, hç trî tèt nhÊt cho c¸c nhµ ®Çu t­; §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh ë mäi kh©u, mäi cÊp, c«ng khai c¸c qui tr×nh, vµ thêi h¹n, tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c thñ tôc, nh¾m tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ kinh doanh, t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­. §Çu t­ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng nh­ cung cÊp ®iÖn, n­íc, th«ng tin, còng nh­ n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, dÞch vô kü thuËt, c«ng nghÖ ®Ó t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh. Víi nh÷ng quyÕt t©m c¶i c¸ch vÒ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ, chóng ta tin t­ëng r»ng c¬ héi ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc ®­îc më réng vµ c«ng viÖc ®Çu t­ kinh doanh t¹i ViÖt Nam sÏ ngµy cµng thuËn lîi h¬n. Hy väng r»ng c¸c nhµ ®Çu t­ Trung Quèc sÏ tiÕp tôc ®Õn víi ViÖt Nam ®Ó cïng hîp t¸c lµm ¨n l©u dµi vµ khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña ViÖt Nam, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm uy tÝn vµ chÊt l­îng. 5. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Chóng ta ®· biÕt, bu«n lËu lµ mét hiÖn t­îng tiªu cùc cã tÝnh lÞch sö, phæ th«ng vµ quèc tÕ, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ n­íc ta hiÖn nay. Do ®ã, cuéc ®Êu tranh nµy ®ßi hái ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, kiªn tr× vµ l©u dµi víi c¸c gi¶i ph¸p toµn diÖn, ®ång bé vµ khoa häc míi dµnh ®­îc hiÖu qu¶. Trong khu«n khæ cña bµi viÕt t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau ®©y: 5.1. §Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph¸t triÓn kinh tÕ gãp phÇn h¹n chÕ t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ h¹n chÕ bu«n lËu còng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ; tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ lµ mét nhiÖm vô c¬ b¶n cña sù nghiÖp ®æi míi. Tr­íc m¾t muèn ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc, ®Çu t­ hîp lý, ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®ång thêi ®Èy m¹nh ®Çu t­ kÕt cÊu h¹ tÇng cho nh÷ng vïng träng ®iÓm, khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ®Çu t­, chuyÓn dÞch m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, n«ng nghiÖp nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu; tr­íc m¾t chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ theo tinh thÇn NghÞ quyÕt 7 cña Bé chÝnh trÞ vµ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ. Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n, cã ý nghÜa toµn diÖn trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò lín cña c¸c ®Þa ph­¬ng vïng biªn giíi, trong ®ã cã chèng bu«n lËu. XÐt vÒ mÆt x· héi, ph¸t triÓn kinh tÕ lµm t¨ng tr­ëng s¶n phÈm x· héi, t¨ng khèi l­îng vµ chÊt l­îng hµng ho¸, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng néi ngay ë thÞ tr­êng biªn giíi còng nh­ néi ®Þa. Kinh tÕ ph¸t triÓn t¹o thÕ æn ®Þnh trªn c¸n c©n ngo¹i th­¬ng, sÏ h¹n chÕ xu thÕ "n­íc ch¶y tõ chç cao xuèng chç thÊp" cña hµng lËu, ®ång thêi gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi, cµng hoµn thiÖn c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh toµn diÖn, tæng lùc trªn mÆt trËn chèng bu«n lËu ë biªn giíi. 5.2. N©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi ®Þa. N©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trong n­íc lµ mét gi¶i ph¸p hÕt søc c¬ b¶n, võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh, võa lµ gi¶i ph¸p h¹n chÕ viÖc nhËp khÈu còng nh­ nhËp lËu hµng ho¸ qua biªn giíi. Chèng bu«n lËu b»ng gi¶i ph¸p kinh tÕ chÝnh lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn n­íc ta ®· vµ ®ang tõng b­íc tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc. Theo quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc nh­ AFTA, APEC, WTO… ®èi víi c¸c n­íc tham gia, chóng ta kh«ng thÓ b¶o hé s¶n xuÊt l©u dµi mµ ph¶i më cöa thÞ tr­êng b»ng viÖc c¾t gi¶m hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, cho phÐp hµng ho¸ n­íc ngoµi ®­îc nhËp khÈu vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng. Trong nh÷ng n¨m tíi hµng ho¸ cña c¸c n­íc ASEAN ngµy cµng cã c¬ héi trµn vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam khi b¾t ®Çu tõ n¨m 2003 chóng ta thùc hiÖn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo tho¶ thuËn. §Æc biÖt chóng ta ph¶i chÞu søc c¹nh tranh rÊt lín hµng ho¸ tõ n­íc l¸ng giÒng Trung Quèc vµo n­ãc ta. Trung Quèc hiÖn nay lµ n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh nhÊt trªn thÕ giíi, hµng ho¸ nhiÒu chñng lo¹i, mÉu m· ®Ñp, gi¸ rÎ lµ nh÷ng lîi thÕ g©y søc Ðp trùc tiÕp rÊt lín ®èi víi thÞ tr­êng ViÖt Nam, nhÊt lµ khi h×nh thµnh khu vùc th­¬ng m¹i tù do ASEAN + Trung Quèc s¾p tíi. Bu«n lËu hµng ho¸ tõ Trung Quèc vµo ViÖt Nam qua biªn giíi phÝa B¾c hiÖn nay vÉn lµ chñ yÕu, cã thÓ nãi ë ®©u ta còng thÊy hµng ho¸ tiªu dïng Trung Quèc trµn ngËp. Bëi vËy gi¶i ph¸p h¹n chÕ tèi ®a ho¹t ®éng bu«n lËu lµ ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­, kÓ c¶ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®æi míi c«ng nghÖ nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng hµng ho¸, gi¶m gi¸ thµnh, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng vµ xuÊt khÈu, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ lµ mét ®ßi hái bøc xóc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc hiÖn nay, võa b¶o hé ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, võa gãp phÇn ng¨n chÆn lµn sãng nhËp lËu hµng ho¸ tõ biªn giíi. 5.3. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ. H¬n 15 n¨m ®æi míi, Nhµ n­íc ta ®· x©y dùng vµ hoµn thiÖn ®­îc hÖ thèng ph¸p luËt t­¬ng ®èi hoµn chØnh, nhÊt lµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ kinh tÕ, ®· thiÕt lËp ®­îc c¬ b¶n khung khæ ph¸p lý phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®­îc th­êng xuyªn ®iÒu chØnh, bæ sung phï hîp víi chñ tr­¬ng héi nhËp vµ luËt ph¸p quèc tÕ. Tuy nhiªn luËt ph¸p vÒ kinh tÕ cña ta ch­a ®ång bé, nhÊt qu¸n vµ cßn nhiÒu s¬ hë, bÊt hîp lý, do ®ã bän gian th­¬ng triÖt ®Ó lîi dông ®Ó bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. LuËt thuÕ, biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ta cßn phøc t¹p, viÖc ®Þnh danh, tªn gäi, m· sè ch­a ®¹t ®­îc sù thèng nhÊt cao do ®ã cÇn söa ®æi, ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng biÓu thuÕ, h¹n chÕ viÖc ¸p dông thuÕ suÊt theo c«ng dông cña hµng ho¸, g©y sù bÊt b×nh ®¼ng trong thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ, v× cïng mét mÆt hµng cã thÓ thay ®æi môc ®Ých sö dông theo ý muèn cña ng­êi nhËp khÈu. LuËt doanh nghiÖp cña ta tuy th«ng tho¸ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, song l¹i s¬ hë vµ bÞ lîi dông ®Ó thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp ma, lõa ®¶o chiÕm dông tµi s¶n nhµ n­íc, cÇn quy ®Þnh bæ sung ®iÒu kiÖn thµnh lËp doanh nghiÖp t­ nh©n, ngoµi vèn, tµi chÝnh th× ng­êi ®øng ra thµnh lËp ph¶i cã hé khÈu, cã tr×nh ®é kiÕn thøc nhÊt ®Þnh, am hiÓu vÒ ph¸p luËt, qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh… LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ chÝnh s¸ch hoµn thuÕ, thñ tôc hoµn thuÕ, tuy míi ¸p dông thùc hiÖn nh­ng cã nhiÒu bÊt cËp, s¬ hë, bÞ nhiÒu th­¬ng nh©n triÖt ®Ó lîi dông ®Ó gian lËn lõa ®¶o chiÕm ®o¹t ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Võa qua ta cã ®iÒu chØnh bæ sung mét sè chÝnh s¸ch vµ thñ tôc hoµn thuÕ, song ®ã chØ lµ nh÷ng biÖn ph¸p t×nh thÕ, ch­a ph¶i lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng lîi dông gian lËn trªn. §ã lµ ch­a nãi ®Õn t×nh tr¹ng c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn luËt cßn chËm, thËm chÝ biÕn d¹ng, tr¸i víi néi dung quy ®Þnh cña ph¸p luËt… Thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn chØnh mét sè luËt míi ë nh÷ng lÜnh vùc ch­a cã luËt, hoÆc míi chØ ban hµnh c¸c v¨n b¶n d­íi luËt hoÆc luËt cò ®· l¹c hËu kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Cïng víi viÖc x©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, cÇn ph¶i ®æi míi hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ nh­ chÝnh s¸ch thÞ tr­êng, ruéng ®Êt, chÝnh s¸ch thu nhËp, chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu… Trong ®ã chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®Æc biÖt quan träng. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cÇn quy ®Þnh ®Þnh h­íng thêi kú, gi¶m bít c¸c quy ®Þnh qu¶n lý chuyªn ngµnh hiÖn nay rÊt phøc t¹p, chång chÐo vµ thiÕu thèng nhÊt. CÇn quan t©m ®Õn chÝnh s¸ch ®·i ngé nh­ l­¬ng bæng, th­ëng cho nh÷ng lùc l­îng tham gia chèng bu«n lËu, ng­êi cã c«ng ph¸t hiÖn; chÕ ®é chi c«ng t¸c nghiÖp vô bÝ mËt phôc vô chèng bu«n lËu mét c¸ch tho¶ ®¸ng, v× chÕ ®é chÝnh s¸ch hiÖn nay ch­a ®éng viªn, khuyÕn khÝch phï hîp ®èi víi lùc l­îng nµy, mÆc dï chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i lµ mét nhiÖm vô cam go, phøc t¹p, khã kh¨n vµ nguy hiÓm. 5.4. T¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸o dôc, vËn ®éng quÇn chóng kÕt hîp víi gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Muèn chèng bu«n lËu cã hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, vËn ®éng quÇn chóng nh©n d©n tham gia c«ng t¸c nµy lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng. Ph¶i lµm cho nh©n d©n c¸c d©n téc ë vïng biªn giíi n©ng cao nhËn thøc, hiÓu biÕt vÒ ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ chñ quyÒn quèc gia, trong ®ã cã chñ quyÒn vÒ kinh tÕ, t¸c h¹i cña n¹n bu«n lËu víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tíi an ninh chÝnh trÞ vµ trËt tù x· héi, chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh­: Kh«ng v­ît biªn giíi tr¸i phÐp, kh«ng vËn chuyÓn hµng ho¸ tr¸i phÐp qua biªn giíi, tæ chøc cho tõng hé, tõng gia ®×nh tù gi¸c ký cam kÕt kh«ng tham gia bu«n lËu, mang v¸c hµng lËu… Tõ viÖc lµm chuyÓn biÕn nhËn thøc ®ã ®Ó vËn ®éng nh©n d©n tham gia c«ng t¸c chèng bu«n lËu, ñng hé t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc l­îng chèng bu«n lËu, tè gi¸c ho¹t ®éng bu«n lËu, lµm tai m¾t cho c¬ quan chøc n¨ng trong ®Êu tranh chèng bu«n lËu, b¶o vÖ an ninh biªn giíi, lµm cho bän bu«n lËu bÞ c« lËp kh«ng cßn chç dùa ®Ó ho¹t ®éng. Tuy nhiªn do khã kh¨n vÒ kinh tÕ, viÖc lµm, ®êi sèng khã kh¨n, do ®ã c«ng t¸c vËn ®éng quÇn chóng tham gia chèng bu«n lËu ph¶i kÕt hîp ®ång bé víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch x· héi, nhÊt lµ á vïng n«ng th«n, miÒn nói, ®ång bµo d©n téc… Nhµ n­íc, c¸c cÊp uû §¶ng chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn quan t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ ë nh÷ng vïng nµy, cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ hîp lý, chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ, xo¸ thÕ ®éc canh c©y lóa, ®Çu t­ më réng lµng nghÒ, t¨ng thªm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt miÒn nói chuyÓn h­íng sang trång rõng, trång c©y c«ng nghiÖp, h­íng dÉn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt cho ®ång bµo. Cã chÝnh s¸ch hîp lý ph¸t huy thÕ m¹nh tõng vïng, nhÊt lµ vïng biªn giíi. CÇn tiÕp tôc ®Çu t­ x©y dùng c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu, khu th­¬ng m¹i, khu b¶o thuÕ… Nghiªn cøu ph¸t triÓn nh÷ng ®Æc khu kinh tÕ, ¸p dông c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­, ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c vïng nµy nh»m thu hÑp kho¶ng c¸ch kinh tÕ. Quan t©m ®Õn c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng c¸c vïng biªn giíi nh­ ®­êng giao th«ng, tr­êng häc, bÖnh x¸, ®iÖn, n­íc s¹ch; cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ x©y dùng nhµ ë (ngãi ho¸) cho ®ång bµo; ®Çu t­ khai hoang më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt, vËn ®éng vµ x©y dùng c¸c khu ®Þnh canh, ®Þnh c­ cho ®ång bµo, n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn nh­ phñ sãng truyÒn h×nh, truyÒn thanh… Cã chÝnh s¸ch quan t©m ®Çu t­ cho gi¸o dôc, ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o c¸n bé vïng cao, d©n téc ë biªn giíi, ®ång thêi thùc hiÖn ®óng ®¾n nghÞ quyÕt cña §¶ng vÒ lu©n chuyÓn, t¨ng c­êng c¸n bé cho c¬ së; cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng t¸c ë vïng s©u, vïng xa, vïng biªn giíi… C«ng t¸c vËn ®éng quÇn chóng vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cã quan hÖ chÆt chÏ, hç trî lÉn nhau, do ®ã ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®ång bé, thiÕt thùc míi cã kÕt qu¶; ®ßi hái §¶ng vµ Nhµ n­íc, cÊp uû, chÝnh quyÒn, c¸c cÊp, c¸c ngµnh ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt cã nh­ vËy chóng ta míi thùc hiÖn ®­îc c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ kinh tÕ - x· héi trong ®ã cã nhiÖm vô chèng bu«n lËu. 5.5. T¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña c¸c lùc l­îng chøc n¨ng qu¶n lý biªn giíi cöa khÈu. §èi víi lùc l­îng H¶i quan: Chèng bu«n lËu qua biªn giíi lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ tr¸ch nhiÖm chñ yÕu cña lùc l­îng H¶i quan, do ®ã ph¶i x©y dùng ®­îc mét hµng rµo H¶i quan v÷ng ch¾c. Hµng rµo H¶i quan lµ mét kh¸i niÖm réng, bao gåm hµng rµo v« h×nh lµ hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc trong chèng bu«n lËu qua biªn giíi, vÒ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, vËt phÈm, ph­¬ng tiÖn, ngo¹i hèi, tiÒn tÖ... qua biªn giíi. Cßn hµng rµo h÷u h×nh lµ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng qua cöa khÈu biªn giíi. Do ®ã t¨ng c­êng hµng rµo H¶i quan ®ßi hái nhiÒu yÕu tè vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan. Tr­íc hÕt lùc l­îng H¶i quan ph¶i x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cao trong viÖc chèng bu«n lËu, chèng gian lËn th­¬ng m¹i ë cöa khÈu biªn giíi, thùc hiÖn tèt ChØ thÞ 19 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc t¨ng c­êng chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i ë cöa khÈu. LuËt H¶i quan hiÖn nay quy ®Þnh quyÒn h¹n, ph¹m vi ho¹t ®éng cña H¶i quan trong chèng bu«n lËu cßn h¹n chÕ. Kh¶o s¸t kinh nghiÖm tæ chøc, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña H¶i quan Trung Quèc vÒ chèng bu«n lËu rÊt lín nh­ thµnh lËp lùc l­îng c¶nh s¸t chèng bu«n lËu thuéc Tæng côc H¶i quan, cã quyÒn kh¸m nhµ, n¬i ë, b¾t gi÷ ®­¬ng sù, ®iÒu tra tõ khëi tè ®Õn ®Ò nghÞ truy tè c¸c téi ph¹m bu«n lËu, thanh tra c¸c doanh nghiÖp… nªn hiÖu qu¶ chèng bu«n lËu cña H¶i quan rÊt cao. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nµy, lùc l­îng H¶i quan ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy hÕt tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n hiÖn nay trong chèng bu«n lËu ë cöa khÈu biªn giíi, ®ång thêi quan hÖ phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c lùc l­îng trùc tiÕp kh¸c trong chèng bu«n lËu nh­ Bé ®éi Biªn phßng, C«ng an… míi hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô. §ång thêi Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu ®Æc thï ho¹t ®éng, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña H¶i quan ®Ó x©y dùng m« h×nh tæ chøc H¶i quan ®ñ m¹nh, ®­îc trang bÞ ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®¸p øng nhiÖm vô kiÓm tra, gi¸m s¸t hµng ho¸, ph­¬ng tiÖn ë cöa khÈu biªn giíi phôc vô chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý trong ®iÒu kiÖn më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña n­íc ta hiÖn nay. Bé ®éi Biªn phßng: Víi tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ chñ quyÒn l·nh thæ, an ninh, trËt tù vµ tham gia chèng bu«n lËu qua biªn giíi ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c tuÇn tra kiÓm so¸t ë biªn giíi. §Æc biÖt lµ tr¸ch nhiÖm ®Êu tranh ng¨n chÆn t×nh tr¹ng v­ît biªn tr¸i phÐp cña ng­êi, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i qua biªn giíi trªn bé, trªn s«ng, trªn biÓn, nÕu gi¶i quyÕt tèt ®­îc t×nh tr¹ng nµy sÏ ng¨n chÆn ®­îc n¹n "cöu v¹n" v­ît biªn mang, v¸c, vËn chuyÓn hµng lËu qua biªn giíi hiÖn nay, ®ång thêi hç trî phèi hîp kÞp thêi cho c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu ë biªn giíi cã hiÖu qu¶ th× sÏ lµm gi¶m ®¸ng kÓ t×nh h×nh bu«n lËu vµ ®¶m b¶o an ninh, trËt tù x· héi ë biªn giíi phÝa B¾c hiÖn nay. Lùc l­îng C«ng an: Ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ trong viÖc ®iÒu tra kh¸m ph¸ c¸c vô bu«n lËu, tham nhòng trong thêi gian qua, ph¶i x¸c ®Þnh ®Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n lËu hiÖn nay lµ mét mÆt trËn quan träng. Cã tr¸ch nhiÖm th­êng xuyªn phèi hîp víi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu ë biªn giíi ®Ó ®iÒu tra ®¸nh vµo bän bu«n lËu ®Çu sá, c¸c ®­êng d©y, tæ chøc bu«n lËu trong n­íc vµ quèc tÕ, lµm râ c¸c ho¹t ®éng th«ng ®ång, mãc nèi, tiÕp tay, b¶o kª cho bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i sÏ gãp phÇn chñ yÕu ng¨n chÆn, h¹n chÕ t×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i hiÖn nay vµ lµm trong s¹ch bé m¸y nhµ n­íc. C¸c lùc l­îng kh¸c: Nh­ Qu¶n lý thÞ tr­êng, c¬ quan thuÕ... ph¶i ph¸t huy tr¸ch nhiÖm trong viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t thÞ tr­êng néi ®Þa, chÕ ®é qu¶n lý sö dông ho¸ ®¬n chøng tõ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Ph¸t hiÖn xö lý c¸c hµnh vi chøa chÊp, oa tr÷, tiªu thô hµng lËu. §Æc biÖt lµ kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng hµng ho¸ nhËp lËu ®­îc bµy b¸n c«ng khai nh­ hiÖn nay, cã nh­ vËy míi lµm mÊt chç "n­¬ng th©n" ®Ó tån t¹i cña hµng lËu. Ngoµi ra c«ng t¸c chèng bu«n lËu ®ßi hái ph¶i cã sù t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm vµ phèi hîp cña c¸c tæ chøc nhµ n­íc kh¸c, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc nh­ Th­¬ng m¹i, §Çu t­, Ng©n hµng... ph¸t huy chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh, t¨ng c­êng kiÓm tra th­êng xuyªn c¸c ho¹t ®éng ®¨ng ký kinh doanh, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, qu¶n lý thanh to¸n ngo¹i th­¬ng... nh»m h¹n chÕ nh÷ng kÏ hë trong c«ng t¸c qu¶n lý, ng¨n chÆn, ph¸t hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng gian lËn, lõa ®¶o, hoÆc c¸c dÊu hiÖu röa tiÒn liªn quan ®Õn bu«n lËu. C¸c tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ - x· héi ph¶i ph¸t huy vai trß tuyªn truyÒn, gi¸o dôc quÇn chóng, ®ång thêi c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng phèi hîp th­êng xuyªn trong viÖc tuyªn truyÒn c«ng t¸c chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i. Ph¸t huy tr¸ch nhiÖm vµ sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c tæ chøc trùc tiÕp vµ x· héi t¹o ra thÕ trËn tÊn c«ng toµn diÖn vµo bän bu«n lËu lµ yÕu tè thµnh c«ng trªn mÆt trËn nµy. 5.6. §Ò cao vai trß l·nh ®¹o cña tæ chøc §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp: C«ng t¸c chèng bu«n lËu ®ßi hái t¹o ra søc m¹nh tæng hîp vµ m¹nh mÏ, réng kh¾p, do ®ã ph¶i cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng. V× vËy tr¸ch nhiÖm chèng bu«n lËu cÇn ph¶i ®­îc qu¸n triÖt trong §¶ng tõ Trung ­¬ng ®Õn c¬ së. Chèng bu«n lËu lµ mét vÊn ®Ò lín cña ®Êt n­íc, do ®ã h¬n ai hÕt, mçi tæ chøc §¶ng, mçi §¶ng viªn ph¶i nhËn thøc râ vµ thùc hiÖn nhiÖm vô phßng, chèng bu«n lËu. ë nh÷ng ®Þa bµn nãng vÒ bu«n lËu, tæ chøc §¶ng ph¶i coi ®ã lµ mét nhiÖm vô chÝnh trÞ quan träng ®Ó tËp trung l·nh ®¹o, chÝnh quyÒn ph¶i ®Ò ra c¸c kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p tæ chøc lùc l­îng, ®Ò ra nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó huy ®éng tèi ®a lùc l­îng tham gia chèng bu«n lËu. Bu«n lËu lµ giÆc "néi x©m" do ®ã chèng bu«n lËu ph¶i lµ cuéc c¸ch m¹ng cña toµn §¶ng, toµn d©n, c¸c ngµnh, c¸c cÊp - mét cuéc chiÕn tæng lùc thêi b×nh. Do ®ã ph¶i x¸c ®Þnh n¬i nµo t×nh h×nh bu«n lËu cßn x¶y ra nhiÒu th× tr­íc hÕt cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn n¬i ®ã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc §¶ng, tr­íc d©n. Cã nh­ vËy míi ph¸t huy ®­îc vai trß l·nh ®¹o cña tæ chøc §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp. Coi träng tæng kÕt thùc tiÔn, nghiªn cøu lý luËn, v­¬n lªn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn hiÖn nay ®Æt ra trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu ®èi víi tõng ®Þa ph­¬ng vµ trong ph¹m vi c¶ n­íc, lµm c¬ së cho §¶ng, nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi, chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng, gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c chèng bu«n lËu cã hiÖu qu¶, ng¨n chÆn ®Èy lïi tÖ n¹n bu«n lËu nãi chung vµ bu«n lËu ë biªn giíi phÝa b¾c nãi riªng còng lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn hiÖn nay. 6. Ph¸t triÓn, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé lµm c«ng t¸c kinh tÕ - th­¬ng m¹i. C¸n bé trong lÜnh vùc quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i ph¶i cã n¨ng lùc qu¶n lý, qu¶n trÞ kinh doanh, ngo¹i th­¬ng, ngo¹i ng÷ , marketing. §éi ngò ®ã ph¶i thÓ hiÖn sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh nh­: H¶i quan, C«ng an, Biªn phßng, c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu, qu¶n lý thÞ tr­êng... thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé trong quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt – Trung cßn thiÕu, nghiÖp vô ch­a thùc sù tinh th«ng, mét sè Ýt yÕu c¶ vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc. §Ó ®¸p øng yªu cÇu trong giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, c«ng t¸c c¸n bé trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ- th­¬ng m¹i cÇn ph¶i ®­îc quy ho¹ch, ®µo t¹o , båi d­ìng cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vïng, tËp qu¸n vïng. V× c¸n bé lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ nãi chung, c¸c quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung nãi riªng. §©y lµ mét lÜnh vùc khã kh¨n nªn ®ßi hái ph¶i ®Æc biÖt chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé trong lÜnh vùc nµy giái vÒ nghiÖp vô, tèt vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc theo h­íng sau: CÇn quy ho¹ch, x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc, cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng, hiÓu biÕt ph¸p luËt vµ c¸c tËp qu¸n, th«ng lÖ quèc tÕ, cã phÈm chÊt ®¹o ®øc , chÝnh trÞ t­ t­ëng v÷ng vµng, ®ñ søc hoµn thµnh tèt nhiÖm vô kinh tÕ ®èi ngo¹i. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o ng¾n h¹n, dµi h¹n, tuyÓn dông... §µo t¹o c¸n bé míi ®i ®«i víi ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã, ®Ó tõng b­íc thùc hiÖn quy ho¹ch x©y dùng ®éi ngò c¸n bé trong quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i v÷ng m¹nh c¶ vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n vµ phÈm chÊt. Ph¶i cã chÝnh s¸ch sö dông c¸n bé mét c¸ch khoa häc, hîp lý, ®óng ng­êi, ®óng viÖc, phï hîp víi yªu cÇu nhiÖm vô ngµy cµng cao cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c, cÇn chó ý thÝch ®¸ng ®Õn lîi Ých kinh tÕ cña ®éi ngò c¸n bé thùc hiÖn nhiÖm vô nµy ®Ó hä yªn t©m c«ng t¸c. 7. Tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng Trung Quèc. §Ó dµnh thÕ chñ ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung, cÇn cã mét bé phËn chuyªn nghiªn cøu chiÕn l­îc vµ th«ng tin thÞ tr­êng, nghiªn cøu chÝnh s¸ch cña Trung Quèc vÒ ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu ®èi víi c¸c n­íc l¸ng giÒng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®ã chóng ta x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho phï hîp víi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña kinh tÕ n­íc ta vµ cña c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c. Chó träng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc chÝnh ng¹ch víi c¸c c«ng ty Quèc mËu cña Trung Quèc, tõng b­íc gi¶m dÇn viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu víi c¸c c«ng ty biªn mËu theo ph­¬ng thøc tiÓu ng¹ch; viÖc thanh to¸n tiÒn hµng nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng theo ®óng tËp qu¸n vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Hµng n¨m, chóng ta nªn tæ chøc ®oµn ®i kh¶o s¸t nghiªn cøu thÞ tr­êng Trung Quèc, tËp trung nghiªn cøu chÝnh s¸ch vµ häc hái kinh nghiÖm bu«n b¸n trao ®æi qua biªn giíi tõ phÝa b¹n. Bé th­¬ng m¹i nªn th­êng xuyªn h¬n tæ chøc héi chî trong vµ ngoµi n­íc ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ th¨m do thÞ tr­êng. Tõ ®ã x©y dùng chiÕn l­îc mÆt hµng, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu, gi¶m t×nh tr¹ng nhËp siªu nh­ hiÖn nay. 8. X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng khu vùc cöa khÈu biªn giíi. KÕt cÊu h¹ tÇng cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, thËm chÝ cã lóc, cã n¬i gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. C¸c cöa khÈu biªn giíi ViÖt- Trung n»m ë khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p, dèc, ®åi nói cao l¹i xa c¸c thµnh phè lín, xa c¸c trung t©m kinh tÕ cña ®Êt n­íc. §Ó ®¸p øng nhu cÇu më réng vµ ph¸t triÓn nhanh quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i qua c¸c cöa khÈu biªn giíi ViÖt- Trung th× viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng khu vùc cöa khÈu lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt cÇn ®­îc khÈn tr­¬ng thùc hiÖn. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua, phÝa Trung Quèc ®· chñ ®éng chuÈn bÞ tr­íc, hä ®· x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¶ giao th«ng vËn t¶i, kho tµng, bÕn b·i, th«ng tin ®iÖn n­íc®Õn c¸c cöa khÈu biªn giíi, kÓ c¶ c¸c ngµnh dÞch vô, du lÞch, ng©n hµng, tµi chÝnh, tÝn dông. VÒ phÝa ViÖt Nam , trong thêi gian qua chóng ta ®· cã sù ®Çu t­ nhÊt ®Þnh, nh­ng kÕt cÊu h¹ tÇng cña ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu giao l­u kinh tÕ – th­¬ng m¹i víi Trung Quèc. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho quan hÖ kinh tÕ – th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt – Trung cßn h¹n chÕ. Do ®ã, muèn ®Èy m¹nh quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt – Trung th× chóng ta ph¶i chñ ®éng x©y dùng, ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng theo h­íng sau: ViÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng khu vùc biªn giíi cÇn ph¶i g¾n víi khuyÕn khÝch tËp trung, thu hót vµ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i thuËn lîi cho c­ d©n lµm ¨n, sinh sèng t¹i khu vùc cöa khÈu vµ däc trªn c¸c tuyÕn ®­êng ®i tíi cöa khÈu, t¹o m«i tr­êng sÇm uÊt nhén nhÞp, ph¸t triÓn giao l­u bu«n b¸n. Ph¶i x©y dùng, ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng mét c¸ch toµn diÖn c¶ vÒ giao th«ng vËn t¶i, kho tµng bÕn b·i; c¶ vÒ ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng hµng kh«ng; c¶ vÒ ®iÖn n­íc cho c¸c cöa khÈu hoÆc thÞ x·, thÞ trÊn gÇn cöa khÈu; c¶ vÒ th«ng tin liªn l¹c, chî, kh¸ch s¹n khu vùc biªn giíi... ViÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i ®ång bé, phï hîp víi ®iÒu kiÖn miÒn nói vµ mang tÝnh hiÖn ®¹i, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai. KÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, gãp phÇn t¹o viÖc lµm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, tõ ®ã lµm t¨ng thu nhËp cña ng­êi kinh doanh. V× vËy, trong ph¸t triÓn kinh tÕ- th­¬ng m¹i th× kÕt cÊu h¹ tÇng lµ m«i tr­êng cøng, cÇn ph¶i ®i tr­íc mét b­íc. Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kÕ cÊu h¹ tÇng tõ nay ®Õn n¨m 2010 , cô thÓ nh­ sau: - VÒ giao th«ng vËn t¶i: TiÕp tôc ®Çu t­, n©ng cÊp c¸c tuyÕn quèc lé hiÖn cã, chó ý c¸c ®o¹n ®­êng hay sôt lë vµo mïa m­a; cñng cè hÖ thèng ®­êng nèi gi÷a c¸c quèc lé víi c¸c trung t©m huyÖn, x·, ®Æc biÖt lµ ë vïng cao, c¸c tuyÕn ®­êng däc biªn giíi, c¸c tuyÕn ®­êng ®Õn cöa khÈu, bÕn c¶ng, s©n bay... G¾n víi viÖc ph©n bæ l¹i d©n c­ theo ph­¬ng ch©m h×nh thµnh c¸c côm d©n c­ , thÞ tø, thÞ trÊn, khu kinh tÕ míi... TiÕp tôc kh«i phôc vµ n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng s¾t liªn vËn Hµ Néi- Lµo cai- C«n Minh, Hµ Néi - §ång §¨ng – B»ng T­êng, Hµ Néi - Th¸i Nguyªn ®Ó ®¶m b¶o vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch trong vïng vµ qu¸ c¶nh sang Trung Quèc vµ c¸c n­íc kh¸c. TiÕp tôc n©ng cÊp ®¹t tiªu chuÈn quèc gia c¸c quèc lé chÝnh tõ Hµ Néi ®i c¸c tØnh vïng nói phÝa B¾c vµ gi÷a c¸c tØnh víi nhau. Ph¸t triÓn n©ng cÊp tiªu chuÈn quèc tÕ ®­êng 1A; ®­êng 18 tõ Néi bµi ®i B¾c Ninh- H¹ Long vµ ®o¹n ®­êng tõ H¹ Long ®i Mãng C¸i. Ph¸t triÓn th«ng tin, b­u chÝnh -viÔn th«ng: C¶i t¹o vµ n©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¸c tæng ®µi vµ m¹ng l­íi th«ng tin ë c¸c ®« thÞ, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c¸c ®iÓm du lÞch, b¶o ®¶m nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c néi vïng, trong n­íc vµ quèc tÕ. X©y dùng c¸c tæ chøc hç trî th­¬ng m¹i nh­: t­ vÊn th«ng tin th­¬ng m¹i, thÞ tr­êng, ph¸p luËt vµ kiÕn thøc th­¬ng m¹i , dÞch vô... PhÊn ®Êu ®Ðn n¨m 2010 x©y dùng vµ ph¸t triÓn hoµn chØnh m¹ng l­íi th«ng tin ®Õn hÇu hÕt c¸c x·, th«n , b¶n... ®Æc biÖt chó ý c¸c x· vïng cao, biªn giíi, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu th«ng tin nhanh chãng, kÞp thêi. Ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®iÖn, n­íc: PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, 100% sè x· cã ®iÖn. ¦u tiªn ®­a ®iÖn l­íi quèc gia ®Õn c¸c ®« thÞ, thÞ x·, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu kinh tÕ, ë c¸c x· vïng cao, d©n c­ th­a, ®Þa h×nh khã kh¨n hiÓm trë, chñ yÕu sö dông thuû ®iÖn nhá ®Ó phôc vô cho tõng th«n b¶n, phï hîp víi viÖc qu¶n lý. N©ng cao chÊt l­îng cung cÊp n­íc s¹ch vµ ®¶m b¶o ®ñ n­íc cho khu vùc cöa khÈu, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu kinh tÕ cöa khÈu. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, 100% c¸c hé ë c¸c huyÖn vïng cao ®­îc sö dông n­íc s¹ch. KÕt luËn Trong lÞch sö quan hÖ ViÖt - Trung, ch­a bao giê mèi quan hÖ kinh tÕ – th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ nh÷ng n¨m qua. C¸c chØ sè vÒ kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­, du lÞch vµ dÞch vô ®Òu t¨ng tr­ëng æn ®Þnh qua c¸c n¨m. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc trong h¬n 10 n¨m qua ®· cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nãi chung vµ môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ khu vùc c¸c tØnh vïng nói biªn giíi phÝa B¾c nãi riªng. Cã thÓ nãi r»ng, sau h¬n 10 ph¸t triÓn kinh tÕ - th­¬ng m¹i qua biªn giíi ViÖt - Trung ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n bé mÆt kinh tÕ - x· héi c¸c tØnh vïng nói biªn giíi phÝa B¾c, ®· tõng b­íc ®­a miÒn nói tiÕn kÞp miÒn xu«i, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn vµ ngµy cµng cao, an ninh quèc phßng ®­îc gi÷ v÷ng. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc, quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc cßn béc lé nhiÒu ®iÓm h¹n chÕ lµm n¶y sinh tiªu cùc, ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng bu«n lËu qua biªn giíi cÇn ph¶i ng¨n chÆn vµ ®Ò ra nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch phï hîp t¹o nªn m«i tr­êng lµnh m¹nh lµm tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho môc tiªu ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt – Trung Trong thêi gian tíi. Víi ý chÝ kiªn ®Þnh ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ ViÖt Nam vµ Trung quèc ®· lùa chän, chóng ta hoµn toµn tin t­ëng r»ng d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam vµ §¶ng Céng S¶n Trung Quèc, cïng víi nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc trong thêi gian qua chóng ta tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc, khai th¸c lîi thÕ vèn cã cña mçi n­íc ®Ó ®Èy nhanh ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi cã c¸c biÖn ph¸p phèi hîp tÝch cùc ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h­ëng ph¸t sinh kh«ng thuËn lîi tõ mèi quan hÖ ®ã nh»m ®­a quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Trung Quèc lªn mét tÇm cao míi.