Quy trình đấu thầu mua sắm thiết bị của Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam

míi ®Õn chñ ®Çu t­ t¹o thµnh chu tr×nh khÐp kÝn mµ chóng ta khã c­ìng l¹i ®­îc. §Êu thÇu nhiÒu khi chØ lµ vá bäc bªn ngoµi cßn kÕt qu¶ l¹i hoµn toµn kh¸c. Chóng ta kh«ng phñ nhËn sù gióp ®ì cña c¸c tËp ®oµn trong viÖc xóc tiÕn t¹o nguån vèn ®Çu t­ song ®©y kh«ng ph¶i lµ mèi quan hÖ cã ®i cã l¹i lµnh m¹nh vµ tiÕn bé. §èi víi c¸c c«ng tr×nh b»ng vèn liªn doanh theo luËt ®Çu t­ ph¶i tiÕn hµnh tæ chøc ®Êu thÇu. Trong liªn doanh, do tû träng vèn cña bªn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng chiÕm 70% vèn ®Çu t­ vµ hä th­êng lµ ng­êi ®Ò x­íng dù ¸n liªn doanh nªn hä th­êng n¾m vai trß l·nh ®¹o vµ c¸c cuéc ®Êu thÇu th­êng do hä quyÕt ®Þnh. Bªn n­íc ngoµi chØ ®¹o ®Êu thÇu quèc tÕ h¹n chÕ vµ chØ mêi c¸c nhµ thÇu n­íc ngoµi. NÕu cã gäi c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam th× hä t×m c¸ch lo¹i bá c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam trong vßng s¬ tuyÓn. 2.3- Quy tr×nh ®Êu thÇu cßn nhiÒu tån t¹i 2.3.1-Nh­îc ®iÓm vÒ thñ tôc ®Êu thÇu quèc tÕ vËn dông ë TCT- DKVN Theo th«ng lÖ quèc tÕ, khi chñ ®Çu t­ ®· xÐt thÇu vµ ký kÕt hîp ®ång giao thÇu th× ng­êi tróng thÇu chØ cã nhiÖm vô thùc hiÖn hîp ®ång. Nh­ng t¹i TCT- DKVN, sau khi Héi ®ång xÐt thÇu quyÕt ®Þnh ng­êi tróng thÇu th× bé hå s¬ cña ng­êi tróng thÇu vÉn cÇn thÈm ®Þnh vµ yªu cÇu bæ sung ë c¸c cÊp cã liªn quan. Thùc chÊt cña viÖc lµm nµy ®· t¹o ra hai lÇn xÐt thÇu. Nã t¹o t©m lý kh«ng tho¶i m¸i cho ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Thñ tôc nh­ vËy lµ ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh thÇu còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp. Song thùc tÕ ®iÒu ®ã dÔ g©y phiÒn hµ, mÊt thêi gian vµ c«ng søc vµ kh«ng khái ®­a ®Õn t×nh tr¹ng tiªu cùc. Víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh th× viÖc gi¶m bít c¸c cÊp tham gia vµo ®Êu thÇu quèc tÕ lµ cÇn thiÕt, t¹o nªn sù th«ng tho¸ng trong viÖc vËn dông ®Êu thÇu quèc tÕ. Thùc tÕ, do c¬ chÕ chuÈn bÞ, ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång cßn phøc t¹p, qua nhiÒu kh©u nªn mét sè ®Ò ¸n bÞ kÐo dµi. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu ®¬n hµng bÞ chia nhá, ký lµm nhiÒu lÇn, kÐo dµi thêi gian cung cÊp vËt t­ thiÕt bÞ vµ dÞch vô cho s¶n xuÊt v× ph¶i lµm c¸c thñ tôc. 2.3.2- ChØ tiªu xÐt thÇu C¸c chØ tiªu xÐt thÇu cã thÓ coi lµ yÕu tè cèt lâi cña viÖc xÐt thÇu. ViÖc sö dông c¸c chØ tiªu xÐt thÇu nh»m ®¶m b¶o mua ®­îc ®óng c¸c thiÕt bÞ, ®óng nhµ cung cÊp, ®óng thêi gian. §ã lµ ba vÊn ®Ò cÇn ®­îc thùc hiÖn chÝnh x¸c nhÊt khi mua s¾m thiÕt bÞ. ViÖc lËp chØ tiªu xÐt thÇu ë Tæng c«ng ty DKVN cßn nhiÒu tån t¹i. Mét lµ, viÖc thiÕt lËp c¸c chØ tiªu: c¸c chØ tiªu ®­îc thiÕt lËp bao gåm c¸c chØ tiªu vÒ kü thuËt, tµi chÝnh, thêi gian. Trong mçi chØ tiªu l¹i gåm hµng lo¹t c¸c chØ tiªu kh¸c. Trªn thùc tÕ, c«ng t¸c tæng hîp c¸c chØ tiªu lµ khã vµ g©y kh«ng Ýt lóng tóng cho V¨n phßng ThÈm ®Þnh thÇu. Khi ®· ®Þnh ®­îc c¸c chØ tiªu th× viÖc xÐt møc ®é quan träng ®Ó cho ®iÓm gÆp khã kh¨n. V¨n phßng ThÈm ®Þnh thÇu cè g¾ng ®­a mäi ph­¬ng ¸n bá thÇu vÒ cïng mét mÆt b»ng tµi chÝnh, th­¬ng m¹i, kü thuËt råi so s¸nh trªn c¬ së l·i suÊt ®Çu t­. Chñ ®Çu t­ ®­a ra yªu cÇu mµ mçi nhµ thÇu cã c¸ch ®¸p øng kh¸c nhau nªn khã so s¸nh. NhiÒu nh©n tè kh«ng l­îng ho¸ ®­îc nh­: ®é tin cËy, kh¶ n¨ng thay thÕ nhiªn liÖu.. kh«ng thÓ ®iÒu chØnh b»ng bÊt cø ph­¬ng ph¸p ¸p gi¸ nµo. Ph¶i ch¨ng, TCT nªn cã hÖ thèng thang ®iÓm lµm th­íc ®o cho nh÷ng nh©n tè kh«ng l­îng ho¸ ®­îc. Vµ yªu cÇu bé tµi liÖu ®Êu thÇu còng nªn cô thÓ ho¸ ë møc cao nhÊt ®Ó h­íng c¸c nhµ thÇu vµo con ®­êng chóng ta mong muèn. Hai lµ, tÝnh thèng nhÊt vµ ®Æc thï cña c¸c chØ tiªu: viÖc mua s¾m thiÕt bÞ cho TCT-DKVN cÇn ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ ®Æc thï. TÝnh ®Æc thï thÓ hiÖn ë chç ®©y lµ sù mua s¾m thiÕt bÞ cña ngµnh dÇu khÝ do ®ã cÇn cã hÖ thèng c¸c chØ tiªu riªng dµnh cho ngµnh còng nh­ chØ tiªu dµnh cho tõng nhãm thiÕt bÞ: thiÕt bÞ khoan, thiÕt bÞ chÕ biÕn, thiÕt bÞ cho dÞch vô...TÝnh thèng nhÊt thÓ hiÖn ë chç c¸c thiÕt bÞ mua s¾m ph¶i ®¶m b¶o sù phï hîp víi c¸c thiÕt bÞ hiÖn cã hay kh¶ n¨ng n©ng cÊp trong t­¬ng lai. HiÖn nay, c¸c chØ tiªu xÐt thÇu ë Tæng c«ng ty DKVN cßn ch­a thÓ hiÖn râ hai ®Æc tÝnh nµy. Ngµnh cßn ch­a cã mét ®Þnh h­íng chung vÒ viÖc mua s¾m thiÕt bÞ cho thêi gian dµi ®Ó ®Þnh l­îng ®­îc tÝnh thÝch hîp vµ hiÖn ®¹i cña thiÕt bÞ còng nh­ sù thèng nhÊt gi÷a c¸c chØ tiªu ®Æc thï. C¸c chØ tiªu lËp ra vÉn chung chung. Ba lµ, tÝnh c«ng khai vµ bÝ mËt cña c¸c chØ tiªu ch­a ®­îc xem xÐt tho¶ ®¸ng. Khi ®­a ra c¸c yªu cÇu cña m×nh, viÖc hÐ më hÖ thèng cho ®iÓm vµ xÐt thÇu ch­a bao giê ®­îc tÝnh dÕn (kh«ng ph¶i v× thÊy kh«ng cÇn thiÕt mµ v× ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc tÇm quan träng cña viÖc lµm nµy ®Õn viÖc mua ®óng thiÕt bÞ cÇn thiÕt). ViÖc c«ng khai c¸c chØ tiªu xÐt thÇu sÏ lo¹i bá ®­îc nh÷ng nhµ cung cÊp tåi v× hä ý thøc ®­îc lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tróng thÇu. Tuy nhiªn tÝnh bÝ mËt còng ®¶m b¶o mét sè vÊn ®Ò vÒ viÖc ®¸nh gi¸ cña TCT ch¼ng h¹n viÖc cho thªm ®iÓm víi c¸c b¹n hµng l©u n¨m, víi c¸c nhµ cung cÊp cã uy tÝn. 2.3.3- Nh­îc ®iÓm vÒ viÖc b¶o ®¶m tÝnh thêi gian Trong c¸c néi dung ®­îc ®­a vµo ®Ó thÈm ®Þnh th× thêi gian lµ mét néi dung kh«ng ph¶i quan träng nhÊt song l¹i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ë mét sè dù ¸n v× nã liªn quan tíi tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. KÓ tõ khi ph­¬ng thøc ®Êu thÇu ®­îc vËn dông ë TCT yÕu tè thêi gian vÉn bÞ coi nhÑ. TCT ch­a thùc hiÖn nghiªm tóc vÒ yÕu tè thêi gian nh­: thêi gian më thÇu, lËp Héi ®ång xÐt thÇu... Kho¶ng thêi gian thùc hiÖn vÉn bÞ vi ph¹m theo h­íng tiªu cùc (dµi h¬n quy ®Þnh). §iÒu nµy ¶nh h­ëng tíi lßng tin cña c¸c øng thÇu. Thùc tÕ, trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu nhiÒu gãi thÇu bÞ kÐo dµi thêi gian dÉn tíi nhiÒu hîp ®ång quan träng vÉn ch­a ®­îc ký kÕt (chËm h¬n so víi kÕ ho¹ch tõ 1- 2 n¨m) g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña TCT nh­ hîp ®ång x©y dùng giµn BK-7, MSP-1 vµ gãi thÇu thuéc c«ng tr×nh khÝ. NhiÒu ®¬n hµng bÞ chia nhá, ký lµm nhiÒu lÇn, kÐo dµi thêi gian cung cÊp vËt t­ thiÕt bÞ vµ dÞch vô cho s¶n xuÊt v× ph¶i lµm c¸c thñ tôc. 2.4-Tån t¹i vÊn ®Ò nh©n sù §éi ngò c¸n bé ®Êu thÇu cña ngµnh dÇu khÝ cßn non trÎ h¹n chÕ tËp trung ë ba khÝa c¹nh lµ chuyªn m«n, ngo¹i ng÷, kü thuËt ®Êu thÇu. Sù yÕu kÐm vÒ chuyªn m«n lµ mét hiÖn thùc kh¸ch quan. C¸c ®¬n vÞ ë ViÖt Nam ch­a cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o n©ng cao hîp lý cho c¸c c¸n bé phô tr¸ch ®Êu thÇu ®Ó b¾t kÞp thêi ®¹i. Chóng ta vÉn cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong khi tiÕn hµnh ®Êu thÇu do thiÕu th«ng tin vÒ c«ng nghÖ vµ gi¸ c¶ quèc tÕ, thiÕu c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ngo¹i ng÷. Nªn c¸c c«ng ty t­ vÊn vÉn ®­îc sö dông nh­ c¸nh tay ®¾c lùc kh¾c phôc t×nh tr¹ng non kÐm vÒ chuyªn m«n vµ thiÕu kinh nghiÖm cña chñ ®Çu t­. Khi thuª c¸c chuyªn gia t­ vÊn quèc tÕ trong qu¸ tr×nh lËp tµi liÖu ®Êu thÇu vµ xÐt duyÖt hå s¬ dù thÇu ®Òu phô thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia ®ã. Do vËy, tÝnh kh¸ch quan kh«ng ®­îc ®¶m b¶o vµ nhiÒu khi ta lµ chñ ®Çu t­ nh­ng kh«ng tù m×nh quyÕt ®Þnh ®­îc. NhiÒu khi c¸c c¬ quan t­ vÊn quèc tÕ ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn qu¸ kh¾t khe ®èi víi c¸c c«ng ty ViÖt Nam nªn c¸c nhµ thÇu trong n­íc th­êng thua cuéc. Trong nhiÒu tr­êng hîp kÕt qu¶ lµm viÖc cña c«ng ty t­ vÊn chØ cã gi¸ trÞ tham kh¶o mµ l¹i tèn kÐm vÒ chi phÝ. Do vËy, viÖc hoµn thiÖn, n©ng cao tr×nh ®é c¸c chuyªn gia cña chóng ta cÇn thiÕt h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n so víi viÖc qu¶n lý, sö dông c«ng ty t­ vÊn. Tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña c¸n bé lµm c«ng t¸c ®Êu thÇu khã kh¨n nhÊt ë hai ®iÓm: c¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n vµ kh¶ n¨ng nãi. §ã lµ lý do mµ nhiÒu khi ta ®µnh chÞu thua trªn bµn ®µm ph¸n v× kh«ng diÔn ®¹t ®­îc ý m×nh. NÕu kh«ng nh÷ng hiÓu lÇm gi÷a hai bªn do bÊt ®ång ng«n ng÷ còng tèn v« khèi thêi gian thËm chÝ g©y hËu qu¶ nghiªm träng. ViÖc thuª phiªn dÞch bªn ngoµi cµng tÖ h¬n v× hä cã thÓ cã ngo¹i ng÷ tèt nh­ng kh«ng hiÓu c¸c kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ ®Êu thÇu vµ lÜnh vùc dÇu khÝ. 2.5- Qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ngµnh dÇu khÝ Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc do cã quy chÕ ®Êu thÇu, tuy nhiªn do ®Æc thï cña ngµnh dÇu khÝ, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c quy chÕ ®· n¶y sinh nh÷ng v­íng m¾c cô thÓ: + Thêi gian tr×nh c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt dµi trong khi yªu cÇu c«ng viÖc mang tÝnh cÊp b¸ch (gi¶i quyÕt c¸c sù cè vÒ giÕng phun, dÇu trµn, sù cè giÕng khoan..). + ViÖc tu©n thñ theo ®óng tr×nh tù trong quy chÕ ®Êu thÇu ®èi víi c¸c dù ¸n khi chØ cã duy nhÊt mét ®¬n vÞ thùc hiÖn (thuª m¸y bay, tµu b¶o vÖ má...) hoÆc c«ng t¸c chuyªn ngµnh dÇu khÝ (kh¶o s¸t ®Þa chÊt, khoan, vì vØa...) dÉn tíi mÊt nhiÒu thêi gian lµm thñ tôc. + ViÖc ®Êu thÇu söa ch÷a ph­¬ng tiÖn næi (giµn khoan, tµu thuyÒn..) thùc chÊt kh«ng thuéc h×nh thøc mua s¾m thiÕt bÞ, x©y l¾p theo quy chÕ ®Êu thÇu trªn nh­ng nÕu x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ gãi thÇu th× ph¶i tu©n thñ, ®iÒu ®ã dÉn ®Õn khã kh¨n trong triÓn khai, ®Æc biÖt lµ viÖc ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn mêi thÇu nh­ lËp h¹ng môc söa ch÷a, dù to¸n söa ch÷a, gi¶i quyÕt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh söa ch÷a. Mét sè hîp ®ång söa ch÷a tµu thuyÒn, giµn khoan trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã tû lÖ ph¸t sinh cao (20- 30%), thêi gian söa ch÷a dµi. TCT cÇn cã c¬ chÕ ®Æc biÖt trong viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång söa ch÷a ph­¬ng tiÖn næi, c«ng tr×nh biÓn ®Ó võa gi¸m s¸t, ®ång thêi h¹n chÕ c¸c ph¸t sinh trong thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång. + Mét sè lo¹i ®èi t­îng ®Êu thÇu ch­a ®­îc ®Ò cËp tíi nh­: ®Êu thÇu mang tÝnh chÊt chuyÓn giao c«ng nghÖ, thuª mua vËt t­ tiªu hao cã gi¸ trÞ lín, ®Êu thÇu trong lÜnh vùc b¶o hiÓm ®Æc biÖt lµ nh÷ng lo¹i b¶o hiÓm cã liªn quan tíi t¸i b¶o hiÓm. Hµng n¨m, Tæng c«ng ty DKVN vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ký hµng ngh×n hîp ®ång víi gi¸ trÞ hµng tr¨m triÖu USD, nÕu ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu th× kÐo dµi thêi gian ký hîp ®ång, ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh cña ngµnh dÇu khÝ. Tãm l¹i, quy tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu lµ mét viÖc lµm míi, míi vÒ tæ chøc mêi thÇu, míi vÒ tæ chøc xÐt chän thÇu, míi vÒ tæ chøc ký kÕt hîp ®ång vµ kiÓm tra thùc hiÖn hîp ®ång. V× vËy, trong qu¸ tr×nh ¸p dông quy tr×nh ®Êu thÇu hiÖn hµnh chóng ta cÇn ph¶i th­êng xuyªn rót kinh nghiÖm cho c¸c hîp ®ång tiÕp theo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ hoµn thiÖn quy tr×nh ®Êu thÇu cho phï hîp víi thùc tÕ cña ngµnh dÇu khÝ nãi riªng vµ cña ViÖt Nam nãi chung. Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ quy tr×nh ®Êu ThÇu quèc tÕ mua s¾m thiÕt bÞ ë Tæng c«ng ty DKVN I. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi gian tíi 1. Môc tiªu cña Tæng c«ng ty DKVN trong nh÷ng n¨m tíi Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· mang l¹i nh÷ng t¸c ®éng to lín vµ nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Muèn ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× bÊt kú mét c«ng ty nµo còng ph¶i x©y dùng cho m×nh mét môc tiªu, kÕ ho¹ch l©u dµi. Môc tiªu cña Tæng c«ng ty DKVN trong nh÷ng n¨m tíi lµ: +X©y dùng vµ ®­a vµo sö dông c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn dÇu khÝ vµ ho¸ dÇu ®Ó tõ ®ã cã s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh cao trong khu vùc. +X©y dùng, ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm dÇu mét c¸ch hîp lý nhÊt. +HÖ thèng c¸c ®­êng èng dÉn khÝ quèc gia cÇn sím x©y dùng vµ ®­a vµo vËn hµnh cã nèi kÕt víi ®­êng èng dÉn khÝ xuyªn ASEAN, tõ ®ã sÏ cã m¹ng l­íi èng dÉn khÝ thuËn tiÖn trong khu vùc. +T¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô dÇu khÝ, ®¹t yªu cÇu vµ tr×nh ®é quèc tÕ thu hót sù tham gia cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. +X©y dùng ®éi ngò c¸n bé, chuyªn gia vµ c«ng nh©n dÇu khÝ ViÖt Nam ®ñ m¹nh vÒ chÊt l­îng cã thÓ tù ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng dÇu khÝ trong c¶ n­íc vµ ë n­íc ngoµi. +TiÕp tôc ®Çu t­ khoa häc- c«ng nghÖ t¨ng hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ ®Æc biÖt trong lÜnh vùc khai th¸c nguån tiÒm n¨ng dÇu khÝ t¹i c¸c khu vùc biÓn s©u, cËn biªn kinh tÕ t¨ng hÖ sè thu håi dÇu... 2. Dù b¸o vÒ nhu cÇu thiÕt bÞ cho ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam Môc tiªu cña Tæng c«ng ty DKVN lµ ph¸t triÓn toµn diÖn trong c¸c lÜnh vùc läc dÇu, ho¸ dÇu, ph©n phèi vµ kinh doanh s¶n phÈm dÇu khÝ. TCT ®ang x©y dùng nhµ m¸y läc dÇu sè 1 t¹i Dung QuÊt, Qu¶ng Ng·i víi c«ng suÊt 6,5 triÖu tÊn/n¨m. C«ng ty còng ®ang lËp dù ¸n kh¶ thi x©y dùng nhµ m¸y läc dÇu sè 2 víi c«ng suÊt 6 - 7 triÖu tÊn/n¨m t¹i Nghi S¬n, Thanh Ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ dÇu còng lµ ngµnh míi vµ ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng mét liªn hîp ho¸ dÇu hoµn chØnh. Trong t­¬ng lai, c«ng ty sÏ ®Çu t­ trang thiÕt bÞ cho tæ hîp ho¸ dÇu ®Ó s¶n xuÊt Polyethylen, Methanol, ure.. MÆt kh¸c, TCT còng lËp quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng thÓ x©y dùng m¹ng l­íi ph©n phèi bao gåm: kho tµng, bÕn c¶ng, c©y x¨ng... phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ. Dù kiÕn ®Çu t­ cho giai ®o¹n 2002- 2010 B¶ng 14 C¸c dù ¸n tiÕp tôc ®Çu t­ Tr. USD C¸c dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ Tr. USD §Çu t­ cßn l¹i cña hîp ®ång PSC 500 X©y dùng nhµ m¸y läc dÇu sè 2 1500 C¸c hîp ®ång PSC míi ký 2200 X©y dùng nhµ m¸y ho¸ dÇu 1120 Ph¸t triÓn má §¹i Hïng 1230 X©y dùng ®Ò ¸n khÝ tæng thÓ 1000 §Ò ¸n Thanh Long 500 §Ò ¸n ph¸t triÓn dÞch vô dÇu khÝ 400 Ph¸t triÓn má AEDC 500 Th¨m dß vµ ph¸t triÓn khu vùc chång lÊn 500 Ph¸t triÓn má JVPC 500 C«ng tr×nh ®­êng èng ®­a khÝ vµo bê 400 Ph¸t triÓn má cña Petronas 500 Nhµ m¸y nhùa ®­êng 250 Ph¸t triÓn má cña c¸c nhµ thÇu kh¸c 1400 HÖ thèng kho tµng, bÓ chøa s¶n phÈm dÇu 400 §Ò ¸n nhµ m¸y läc dÇu 1 1300 §Ò ¸n ®­a khÝ vµo bê 400 C¸c ®Ò ¸n SXKD s¶n phÈm dÇu khÝ 632 Liªn doanh ®­êng èng khÝ Nam C«n S¬n 400 Ph¸t triÓn vµ khai th¸c khÝ Lan T©y- Lan §á 500 §Çu t­ thiÕt bÞ cho nghiªn cøu khoa häc, x©y l¾p chuyªn ngµnh 50 Tæng céng 11.412 Tæng céng 6250 Toµn bé I+ II: 17.662 TriÖu USD Do viÖc khai th¸c dÇu t¨ng, nhu cÇu mua s¾m thiÕt bÞ ngµy cµng t¨ng. Sau ®©y lµ b¶ng nhu cÇu mua s¾m thiÕt bÞ n¨m 2002-2004 cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt nam. Xem b¶ng 15 trang sau. Nhu cÇu mua s¾m thiÕt bÞ n¨m 2002 - 2004 §¬n vÞ: triÖu USD B¶ng 15 TT Danh môc hµng ho¸ KÕ ho¹ch A 1 2 3 4 5 6 7 8 Vèn thu chi B×nh t¸ch dÇu, khÝ, n­íc Mòi khoan Xuång cøu sinh HÖ thèng ®­êng èng HÖ thèng dß ch¸y tù ®éng ThiÕt bÞ ch÷a ch¸y ThiÕt bÞ v¨n phßng HÖ thèng th«ng tin, liªn l¹c 562,3 145,3 50 35,8 22,4 110,5 51,8 10,2 76,3 B 1 2 Vèn ODA M¸y nÐn khÝ HÖ thèng xö lý dÇu 353,2 322 31,2 C 1 2 3 4 5 6 Vèn ng©n s¸ch CÇn cÈu S©n bay trùc th¨ng Khu nhµ ë ThiÕt bÞ dÇu giÕng §uèc M¸y trén, khuÊy dung dÞch khoan 558,8 21,2 101,3 14,1 207,7 7 207,5 ( Nguån: kÕ ho¹ch mua s¾m thiÕt bÞ cña TCT- DKVN) §Ó viÖc mua s¾m thiÕt bÞ ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng ®ßi hái vÒ chÊt l­îng kü thuËt, tiÕn ®é thùc hiÖn, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a nh÷ng tranh chÊp cã thÓ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt còng nh­ uy tÝn cña c¸c bªn tham gia. Sau ®©y t«i xin ®­a ra mét sè ý kiÕn nh»m lµm hoµn thiÖn c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ ë Tæng c«ng ty DKVN trªn c¬ së nh÷ng tån t¹i thùc tÕ. II. Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ quy tr×nh ®Êu thÇu quèc tÕ mua s¾m thiÕt bÞ ë Tæng c«ng ty DKVN §Êu thÇu lµ mét ho¹t ®éng phøc t¹p, nã chÞu sù chi phèi cña nhiÒu bªn tham gia, ph¶i tr¶i qua nhiÒu b­íc ®Ó thùc hiÖn. §Êu thÇu lµ mét c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña kinh tÕ thÞ tr­êng cïng víi quy luËt vèn cã cña nã: c¹nh tranh, cung cÇu, gi¸ c¶... nh÷ng tån t¹i cña c¬ chÕ bao cÊp ®· g©y cho chóng ta nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn ®Êu thÇu quèc tÕ. Tõ nh÷ng v­íng m¾c vÒ quy tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu, kiÕn thøc hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ ®Êu thÇu, kh¶ n¨ng cña c¸c nhµ thÇu ®Õn v­íng m¾c trong qu¶n lý hµnh chÝnh, m«i truêng ph¸p lý...lµm c«ng t¸c ®Êu thÇu kÐm hiÖu qu¶. VËy lµm thÕ nµo ®Ó hoµn thiÖn quy tr×nh ®Êu thÇu t¹i mét ngµnh cã ®Æc thï riªng nh­ ngµnh dÇu khÝ ? 1. C¶i tiÕn quy tr×nh ®Êu thÇu quèc tÕ 1.1- Rót ng¾n thêi gian phª duyÖt dù ¸n v Nh­ trong phÇn trªn ®· nãi tíi viÖc thêi gian phª duyÖt dù ¸n ë TCT th­êng dµi g©y ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh nãi chung. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy TCT cÇn xem xÐt vµ cã gi¶i ph¸p ®Ó hç trî c¸c c«ng ty thµnh viªn gi¶m c¸c thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ chØ ®Þnh thÇu. Cô thÓ, TCT n©ng h¹n møc phª duyÖt ®èi víi c¸c hîp ®ång trong vµ ngoµi n­íc ®Ó gi¶m bít thêi gian phª duyÖt kh«ng cÇn thiÕt ®ång thêi n©ng cao vai trß tù quyÕt ®Þnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, gãp phÇn t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c th­¬ng m¹i cña c¸c c«ng ty. Trong quyÕt ®Þnh sè 4917/Q§-VPT§ quy ®Þnh vª viÖc thùc hiÖn quy chÕ ®Êu thÇu, TCT ®· n©ng h¹n møc gi¸ trÞ hîp ®ång xÝ nghiÖp liªn doanh ph¶i tr×nh TCT phª duyÖt tõ 300.000 USD lªn 500.000 USD ®èi víi hîp ®ång NK. v Mét ®iÒu n÷a khiÕn cho thêi gian phª duyÖt dù ¸n bÞ kÐo dµi lµ do hå s¬ dù thÇu kh«ng ®­îc chuÈn bÞ tèt khiÕn viÖc ®¸nh gi¸ hå s¬ gÆp nhiÒu khã kh¨n (do c¸c tiªu chuÈn ®­a ra kh«ng râ rµng dÉn tíi viÖc hå s¬ dù thÇu ch­a ®¹t tiªu chuÈn nh­ mong ®îi cña c¸c chñ ®Çu t­). Do vËy, TCT cÇn chó träng vµo viÖc chuÈn bÞ hå s¬ mêi thÇu, nÕu thÊy cÇn thiÕt cã thÓ mêi thªm chuyªn gia gióp viÖc ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn cho phï hîp víi yªu cÇu cña c«ng viÖc. TCT cÇn chØ ®¹o c¸c c«ng ty thµnh viªn cña m×nh chuÈn bÞ hå s¬ mêi thÇu, kÕ ho¹ch ®Êu thÇu ®Ó tr×nh c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt tr­íc khi triÓn khai ®Êu thÇu c¸c ®Ò ¸n lín nh­ tæ hîp c«ng nghÖ c«ng tr×nh khÝ trÞ gi¸ 163.000.000 USD. ViÖc th«ng qua ý kiÕn cña TCT tr­íc khi ®Êu thÇu cã thÓ rót ng¾n thêi gian phª duyÖt dù ¸n do tr¸nh ®­îc sù bÊt ®ång quan ®iÓm víi TCT vÒ c¸c chØ tiªu xÐt thÇu, viÖc cho ®iÓm.... 1.2-Thùc hiÖn tèt c¸c b­íc c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu 1.2.1- B­íc lËp hå s¬ mêi thÇu §©y lµ mét b­íc rÊt quan träng cña quy tr×nh ®Êu thÇu quèc tÕ. Thùc hiÖn tèt b­íc nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiÖn c¸c b­íc sau. Khi lËp hå s¬, bªn mêi thÇu ph¶i xem xÐt c©n nh¾c chÆt chÏ viÖc lùa chän h×nh thøc ®Êu thÇu hîp lý, c¸c yªu cÇu trong hå s¬ mêi thÇu ph¶i ®Çy ®ñ, hîp lý ®Ó khi mêi c¸c nhµ thÇu tr¸nh ®­îc sai sãt ®¸ng tiÕc. Ch¼ng h¹n nh­ do hå s¬ mêi thÇu qu¸ chung chung, mËp mê g©y khã hiÓu cho nhµ thÇu, g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸; khèi l­îng ®­a ra trong hå s¬ mêi thÇu sai lÖch so víi thiÕt kÕ. Ph¶i nãi r»ng, chÊt l­îng cña hå s¬ mêi thÇu lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu kÐo dµi, thiÕu c¬ së tin cËy ®Ó ra quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ ®Êu thÇu. Nguyªn nh©n chÝnh do c¸n bé chuyªn gia trong mét sè tr­êng hîp cßn ch­a ®¸p øng n¨ng lùc, thiÕu kinh nghiÖm, TCT thiÕu kiÓm tra kü l­ìng tr­íc khi phª duyÖt. ViÖc lùa chän h×nh thøc ®Êu thÇu kh«ng phï hîp g©y mÊt thêi gian, tèn kÐm vµ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao. §Ó lùa chän mét c¸ch ®óng nhÊt, ta ph¶i n¾m râ ­u nh­îc ®iÓm cña tõng h×nh thøc, môc ®Ých cÇn ®¹t ®­îc trong tõng cuéc ®Êu thÇu. §Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ cã c¸c nhµ thÇu n­íc ngoµi cã tr×nh ®é kü thuËt, n¨ng lùc ®Êu thÇu cao, chän ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh­ng V¨n phßng ThÈm ®Þnh thÇu ph¶i cã tr×nh ®é cao trong nghiÖp vô ®Êu thÇu nÕu kh«ng dÔ bÞ Ðp gi¸, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång mÊt nhiÒu thêi gian. Dùa vµo ­u nh­îc ®iÓm cña c¸c h×nh thøc ®Êu thÇu mµ cã sù lùa chän h×nh thøc cho phï hîp. Trong ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ phôc vô chuyªn ngµnh, Tæng c«ng ty DKVN nªn duy tr× ¸p dông c¸c h×nh thøc th­êng lµm lµ ®Êu thÇu quèc tÕ, ph¹m vi h¹n chÕ v× c¸c thiÕt bÞ ®ßi hái tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, gi¸ trÞ lín vµ TCT cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh ®­îc c¸c nhµ cung cÊp cã uy tÝn. §iÒu nµy gióp cho TCT tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ chi phÝ khi lËp hå s¬ mêi thÇu còng nh­ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu. Tuy nhiªn còng nªn ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc ®Êu thÇu mét c¸ch linh ho¹t phï hîp víi tõng môc ®Ých cô thÓ ®Ó t×m kiÕm nh÷ng ®èi t¸c míi, t¹o thÞ tr­êng míi dÔ dµng so s¸nh trong c¸c cuéc ®Êu thÇu tiÕp theo. LËp th­ mêi thÇu ph¶i ®Çy ®ñ, chÆt chÏ vµ hîp lý víi yªu cÇu cña dù ¸n ®Çu t­. Trong hå s¬ mêi thÇu cña bªn mêi thÇu göi ®Õn c¸c nhµ thÇu nªu chi tiÕt c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan tíi yÕu tè kü thuËt, ng«n ng÷, ®ång tiÒn thanh to¸n, thêi gian b¶o l·nh thùc hiÖn dù ¸n, nªu ra møc ®Æt cäc. Khi trong hå s¬ mêi thÇu nªu râ nh÷ng yªu cÇu cña bªn mêi thÇu th× c¸c nhµ thÇu sÏ n¾m b¾t ®­îc c¸c yªu cÇu cña chñ ®Çu t­. QuyÕt ®Þnh cã tham dù hay kh«ng? §iÒu ®ã gióp cho c¶ hai bªn tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc. 1.2.2- Thu nhËn, ®¸nh gi¸ vµ xÐt duyÖt hå s¬ dù thÇu Ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c ph¶i thùc hiÖn trong thu nhËn, ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu nh­ b¶o ®¶m tÝnh c«ng khai, kh«ng më phong b×... th× viÖc thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan còng cÇn thiÕt. B­íc nµy ®ãng vai trß quan träng, mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho kÕt qu¶ ®Êu thÇu. Khi thùc hiÖn tèt b­íc nµy míi gióp ta lùa chän ®­îc nhµ thÇu tèt nhÊt. 1-X©y dùng chØ tiªu xÐt thÇu cho phï hîp ViÖc x©y dùng c¸c chØ tiªu xÐt thÇu lµ cÇn thiÕt, cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hÖ thèng chØ tiªu xÐt thÇu gåm: yªu cÇu lùa chän ®óng thiÕt bÞ mua s¾m vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng. ViÖc më gãi thÇu liªn quan ®Õn 3 néi dung thÈm ®Þnh tµi chÝnh, kü thuËt, thêi gian. Khi x©y dùng tiªu chuÈn chØ tiªu xÐt thÇu cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau: + C¸c yÕu tè c©n nh¾c ph¶i ®­îc l­îng ho¸ ch¼ng h¹n nh­ yÕu tè b¹n hµng l©u n¨m, c«ng ty thµnh viªn. NÕu nh­ ban tæ chøc quyÕt ®Þnh ­u tiªn cho b¹n hµng quen th× sÏ ­u tiªn b»ng c¸ch céng thªm mét sè ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Nh­ vËy, kÕt qu¶ cuèi cïng sÏ ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, ®¶m b¶o tÝnh ­u tiªn. Ch¼ng h¹n trong vÝ dô ë phÇn thùc tr¹ng, nhµ thÇu VSP/B&R (liªn doanh víi c«ng ty thµnh viªn cña TCT) nªn khi xÐt thÇu ®­îc céng thªm 20 ®iÓm ­u tiªn. + ChØ tiªu xÐt thÇu ®­îc x©y dùng cho tõng dù ¸n lµ kh¸c nhau. Bëi vËy, hÖ thèng thang ®iÓm ph¶i ®­îc x©y dùng cho nh÷ng nhãm dù ¸n riªng biÖt. TCT cÇn x©y dùng hÖ thèng thang ®iÓm cho nh÷ng nhãm dù ¸n cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång nh­ dù ¸n vÒ thiÕt bÞ cho c«ng t¸c khai th¸c giÕng khoan, dù ¸n vÒ thuª tµu, dù ¸n vÒ mua thiÕt bÞ cho c«ng t¸c dÞch vô... Muèn thµnh lËp hÖ thèng chØ tiªu xÐt thÇu cÇn tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn: - Tæng c«ng ty cã v¨n b¶n h­íng dÉn lËp mét hÖ thèng chØ tiªu xÐt thÇu chung cho toµn ngµnh. - TËp huÊn c¸n bé lµm c«ng t¸c xÐt thÇu - C¸c ®¬n vÞ lªn kÕ ho¹ch NK tõ ®ã cã thÓ lùa chän c¸c chØ tiªu vµ cho ®iÓm tr­íc khi më gãi thÇu. 2- VÊn ®Ò cho ®iÓm Quy chÕ ®Êu thÇu chØ ®­a ra ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tiªu chuÈn trong hå s¬ dù thÇu lµ c¸ch cho ®iÓm nh­ng l¹i kh«ng quy ®Þnh cô thÓ c¸ch chÊm ®iÓm nh­ thÕ nµo. T¹i Tæng c«ng ty DKVN ph­¬ng thøc chÊm ®iÓm d­íi hai h×nh thøc: cho ®iÓm b×nh qu©n vµ cho ®iÓm theo th¶o luËn. Tuy nhiªn c¶ hai h×nh thøc ®Òu cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ. + H×nh thøc cho ®iÓm b×nh qu©n: kho¶ng c¸ch cho ®iÓm chªnh lÖch nhau do c¸ch ®¸nh gi¸ cña c¸c thµnh viªn kh¸c nhau dÉn ®Õn kÕt qu¶ chªnh lÖch rÊt lín vÒ tæng sè ®iÓm cña c¸c thµnh viªn vµ viÖc ®¸nh gi¸ ch­a ®­îc chÝnh x¸c. + H×nh thøc cho ®iÓm theo th¶o luËn: vÒ thùc chÊt, h×nh thøc nµy cã nh÷ng ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh nh­ tÝnh c«ng khai, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång xÐt thÇu nªu c¸c ý kiÕn cña m×nh vµ nh÷ng diÔn gi¶i hîp lý sÏ ®­îc c«ng nhËn vµ nghe theo. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ l¹i kh«ng hoµn toµn ®óng nh­ vËy. Trong c¸c cuéc ®Êu thÇu ë c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nÕu gi¸ trÞ ®Êu thÇu lín vµ cã thµnh phÇn ®¹i diÖn cÊp trªn tham gia th× viÖc ®¸nh gi¸ c¸c tiªu chuÈn còng nh­ kÕt qu¶ ®Êu thÇu sau nµy phô thuéc vµo c¸c ý kiÕn cña c¸n bé cÊp trªn. C¶ hai h×nh thøc nµy ®Òu cã nh­îc ®iÓm. ViÖc t×m ra mét h×nh thøc cho ®iÓm phï hîp cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt quan träng cña cuéc ®Êu thÇu, sù cÇn thiÕt cña dù ¸n. 3- §¸nh gi¸ kinh nghiÖm cña c¸c nhµ thÇu ViÖc ®¸nh gi¸ kinh nghiÖm cña nhµ thÇu rÊt quan träng bëi kh«ng chØ dùa vµo hå s¬ dù thÇu mµ Héi ®ång xÐt thÇu cßn dùa vµo thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, n¨ng lùc chuyªn m«n hiÖn t¹i cña nhµ thÇu. Nh÷ng th«ng tin x¸c thùc, cËp nhËt vÒ nhµ thÇu cã ¶nh h­ëng lín nh­ thiÕt bÞ cña nhµ thÇu ®ang phôc vô tèt cho mét c«ng ty nµo ®ã vµ ®­îc c«ng ty ®ã ®¸nh gi¸ cao. Nh­ trong cuéc ®Êu thÇu cung cÊp dung dÞch khoan cho c«ng ty MJC Co. Ldt, Dowell lµ nhµ thÇu ®­a ra gi¸ chµo thÇu thÊp nhÊt (328.239 USD) nh­ng c«ng ty MJC vÉn quyÕt ®Þnh trao thÇu cho Baker v× hä thÊy r»ng Baker ®· lµm viÖc tèt cho hä trong chiÕn dÞch khoan tr­íc ®©y ®ång thêi gi¸ chØ cao h¬n gi¸ chµo thÇu thÊp nhÊt 600 USD. NÕu chØ dùa trªn uy tÝn cña nhµ thÇu th× khã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc thùc tr¹ng hiÖn nay cña nhµ thÇu nh­ thÕ nµo, v× ®©y lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ trõu t­îng. NhiÒu tr­êng hîp cho thÊy danh tiÕng cña nhµ thÇu cung cÊp nhiÒu khi kh«ng ®¶m b¶o r»ng ng­êi mua cã thÓ tr¸nh ®­îc rñi ro. 2. C«ng t¸c ®µo t¹o chuyªn gia, c¸n bé ®Êu thÇu 2.1- Sù cÇn thiÕt ph¶i ®µo t¹o c¸n bé Trong thêi ®¹i mµ khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh, doanh nghiÖp muèn thµnh ®¹t th× mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¶i ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. ViÖc ®µo t¹o, trang bÞ kiÕn thøc trong bÊt kú tr­êng hîp nµo ®Òu kh«ng ph¶i lµ thõa vµ cã thÓ coi ®©y lµ mét lo¹i h×nh ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn, viÖc ®µo t¹o vÉn cßn nh÷ng kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tÕ. C¸n bé chuyªn m«n cµng ph¶i ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng ®¶m b¶o ho¹t ®éng chuyªn s©u cã hiÖu suÊt cao. Thùc hiÖn dù ¸n ®Êu thÇu quèc tÕ cã sù hiÖn diÖn cña nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ: nhµ thÇu, kü s­ t­ vÊn, chñ ®Çu t­. Trong ®ã kü s­ t­ vÊn nh­ mét nh©n tè ®¶m b¶o cho hîp ®ång thùc hiÖn chÝnh x¸c, mäi sù bÊt cËp vÒ kü thuËt hoÆc tiÕn ®é ®­îc ph¸t hiÖn kÞp thêi ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh. Kü s­ t­ vÊn còng gãp phÇn h¹n chÕ hiÖn t­îng th«ng ®ång, tho¶ hiÖp g©y thiÖt h¹i cho ng­êi chñ ®Ých thùc cña ®¬n vÞ. Bëi vËy, nh÷ng chuyªn gia vÒ kü thuËt- c«ng nghÖ ph¶i ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng cËp nhËt theo ®Þnh kú c¸c kiÕn thøc chuyªn ngµnh cÇn thiÕt. 2.2- C«ng t¸c ®µo t¹o ChÊt l­îng c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c kü s­ cã ®ñ n¨ng lùc trong viÖc thùc hiÖn vai trß cña hä lµ yÕu tè then chèt trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Tæng c«ng ty DKVN lu«n n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé cña m×nh b»ng c¸ch: + TCT tuyÓn chän c¸c nhµ qu¶n lý giái, cã ®ñ n¨ng lùc tho¶ m·n nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh. + Kh«ng ngõng båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¸n bé qu¶n lý DN th«ng qua c¸c kho¸ huÊn luyÖn trong trung t©m cung øng nh©n lùc dÇu khÝ vµ ®µo t¹o n©ng cao ë n­íc ngoµi. Riªng ®èi víi c¸n bé ho¹t ®éng trong c«ng t¸c ®Êu thÇu, TCT cÇn dµnh sù quan t©m ®Æc biÖt v× nh÷ng c¸n bé nµy kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®ßi hái chuyªn m«n vµ ngo¹i ng÷ cao mµ cßn ®¹i diÖn cho Nhµ n­íc lµm viÖc víi n­íc ngoµi. HiÖn nay hÇu hÕt sè c¸n bé nµy ®· ®­îc ®µo t¹o qua ®¹i häc nh­ng chñ yÕu lµ c¸c ngµnh nghÒ kü thuËt. Nh­ ë phÇn tån t¹i vÊn ®Ò nh©n sù ®· cã ®Ò cËp tíi sù yÕu kÐm vÒ chuyªn m«n, ngo¹i ng÷, kü thuËt ®Êu thÇu. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, trong ng¾n h¹n, TCT cÇn cö c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ ®Êu thÇu tham gia líp ®µo t¹o: - NghiÖp vô ®Êu thÇu quèc tÕ - LuËt ®Êu thÇu trong n­íc vµ quèc tÕ, luËt ®Çu t­. - Qu¶n trÞ kinh doanh quèc tÕ, thanh to¸n quèc tÕ - Ngo¹i ng÷ vÒ ®Êu thÇu quèc tÕ, kü n¨ng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc ®Êu thÇu, ký kÕt hîp ®ång. - H­íng dÉn ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ theo thÓ thøc hiÖp héi quèc tÕ kü s­ t­ vÊn (FIDIC), ng©n hµng thÕ giíi (WB)... - Tæ chøc líp ®µo t¹o, h­íng dÉn thùc hiÖn ®Êu thÇu quèc tÕ theo N§ 88/CP, më c¸c héi th¶o vÒ kinh nghiÖm ho¹t ®éng ®Êu thÇu cho c¸n bé cña m×nh. *Ph­¬ng thøc tæ chøc ®µo t¹o cña Tæng c«ng ty lµ: Cö c¸n bé chuyªn viªn cña m×nh, tuyÓn chän sinh viªn ®i nghiªn cøu, kh¶o s¸t ng¾n h¹n, dµi h¹n t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ T©y ©u, B¾c Mü... Tæ chøc c¸c líp nghiÖp vô nh»m bæ sung nh÷ng kiÕn thøc míi cho c¸n bé l·nh ®¹o, kü s­, chuyªn viªn. T¨ng c­êng c¸c tµi liÖu tham kh¶o còng nh­ trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho viÖc ®µo t¹o. ViÖc t¨ng c­êng ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô còng chÝnh lµ ph¸t huy néi lùc rÊt quan träng trong vÊn ®Ò ph¸t triÓn con ng­êi cña TCT. Bªn c¹nh ph¸t huy néi lùc vÒ tµi chÝnh, ph¸t huy néi lùc b»ng viÖc ®µo t¹o con ng­êi sÏ ®­a c«ng ty ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c. 3. Quy ®Þnh chÆt chÏ cho viÖc thùc hiÖn quy chÕ ®Êu thÇu Tæng c«ng ty chØ ®¹o c¸c c«ng ty thµnh viªn tu©n thñ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc trong viÖc ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ, chÊp hµnh nghiªm chØnh Quy chÕ ®Êu thÇu ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 88/CP vµ 14/CP cña ChÝnh phñ, ®¶m b¶o cung cÊp kÞp thêi phÇn lín vËt t­, thiÕt bÞ, dÞch vô theo yªu cÇu s¶n xuÊt. Trªn c¬ së c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ®Êu thÇu ®· ban hµnh, TCT cÇn xem xÐt nhu cÇu cña ngµnh, thùc tr¹ng quy tr×nh ®Êu thÇu t¹i c«ng ty ®Ó tiÕn hµnh ban hµnh c¸c v¨n b¶n néi bé cho phï hîp, cô thÓ cho tõng nhãm c«ng ty nh­ c«ng ty liªn doanh, c«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp, c«ng ty h¹ch to¸n phô thuéc. MÆc dï, TCT ®· cã nh÷ng v¨n b¶n kh¸ cô thÓ cho ho¹t ®éng cña c«ng ty liªn doanh Vietsovpetro (vÒ c¸c dù ¸n cÇn th«ng qua ý kiÕn cña TCT) song vÉn cÇn ®æi míi cho phï hîp víi thùc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn ®Êu thÇu. N§ 88/CP ¸p dông chung cho ®Êu thÇu trªn l·nh thæ ViÖt Nam nh­ng ngµnh dÇu khÝ cã nh÷ng ®Æc thï riªng nªn TCT cè g¾ng vËn dông mét c¸ch linh ho¹t N§ 88/CP mµ vÉn ®¶m b¶o theo tËp tôc c«ng nghiÖp dÇu khÝ quèc tÕ. TCT ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña ng­êi cã thÈm quyÒn ®èi víi c¸c dù ¸n chuyªn ngµnh ®Çu khÝ, thÈm quyÒn phª duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu vµ thêi h¹n phª duyÖt kÕt qu¶ nh»m t¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n lý ®Êu thÇu. HÖ thèng quy ®Þnh cÇn ®­îc kh«ng ngõng bæ sung vµ hoµn thiÖn. H­íng ®i chÝnh trong thêi gian tíi lµ cè g¾ng cô thÓ ho¸ tíi møc cao nhÊt quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña mçi phßng ban, c¸ nh©n t¹o ra b­íc ®ét ph¸ tho¸t khái t×nh tr¹ng tr× trÖ. HÖ thèng quy ®Þnh ®­îc x©y dùng trªn c¬ së t­¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm lµm nÒn t¶ng cho ph©n c«ng c«ng t¸c, ch¾c ch¾n sÏ gióp cho toµn bé guång m¸y ho¹t ®éng nhÞp nhµng, hiÖu qu¶. §ång thêi, cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ trong viÖc xö lý vi ph¹m, chÕ ®é khen th­ëng hîp lý th«ng qua c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Êu thÇu. TCT chó träng tæ chøc chÆt chÏ c¸c cuéc ®Êu thÇu t¹i ViÖt Nam. C¸c cuéc ®Êu thÇu ®­îc diÔn ra trong khu biÖt lËp, c¸n bé chÊm thÇu kh«ng ®­îc phÐp ra khái khu vùc, kh«ng ®­îc liªn l¹c víi bÊt cø ng­êi ngoµi nµo cho ®Õn khi kÕt thóc toµn bé c«ng viÖc liªn quan tíi chÊm thÇu. TCT qu¶n lý th«ng tin theo chÕ ®é b¶o mËt (cã quy ®Þnh cô thÓ). Th«ng qua viÖc tæ chøc ®Êu thÇu chÆt chÏ TCT tr¸nh ®­îc c¸c ¸p lùc tõ c¸c nhµ thÇu, tr¸nh ®­îc ¸p lùc tõ c¸c mèi quan hÖ x· héi t¸c ®éng tíi kÕt qu¶ chÊm thÇu. C¸c dù ¸n lín ®­îc tæ chøc xÐt thÇu nghiªm tóc vµ cã hiÖu qu¶ cao nh­: dù ¸n tµu dÇu Vietsovpetro 1. 4. B¶o ®¶m ®iÒu kiÖn th«ng tin vµ më réng mèi quan hÖ ®èi ngo¹i 4.1. B¶o ®¶m ®iÒu kiÖn th«ng tin Th«ng tin cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong tæ chøc ®Êu thÇu nãi chung vµ mua s¾m thiÕt bÞ chuyªn ngµnh dÇu khÝ nãi riªng. ViÖc n¾m b¾t ®­îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ c¸c nhµ cung øng tiÒm n¨ng cã thÓ h¹n chÕ ®­îc rÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc trong xÐt chän thÇu vµ v× thÕ ®Êu thÇu cã hiÖu qu¶ cao h¬n, tr¸nh t×nh tr¹ng chÞu thiÖt thßi vÒ møc gi¸ thÇu, ®¶m b¶o thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång nh­ ®· ®Ò cËp ®Õn ë phÇn "nh÷ng tån t¹i trong quy tr×nh ®Êu thÇu". Nh­ng th«ng tin lÊy ë ®©u? Nh­ thÕ nµo? Xö lý nh­ thÕ nµo? Trong c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ ngµnh dÇu khÝ, TCT còng ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng th«ng qua nghiªn cøu b¹n hµng vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kinh nghiÖm, thêi h¹n chuyÓn giao... nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i nªu ë phÇn trªn vµ do ®ã: +Chän ®­îc ®óng thiÕt bÞ v× chuyªn ngµnh dÇu khÝ ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao, kh¶ n¨ng xö lý, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®é an toµn cao. +VËn chuyÓn thiÕt bÞ ®óng thêi h¹n quy ®Þnh vµ ®óng tiÕn ®é c«ng tr×nh. +Chän ®óng øng thÇu tiÒm n¨ng. +Mua ®óng gi¸ vµ ®iÒu kiÖn tËn dông phï hîp h¬n. Tæng c«ng ty DKVN cÇn x©y dùng mét bé phËn cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng mua s¾m quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ viÖc mua s¾m thiÕt bÞ chuyªn ngµnh dÇu khÝ. ViÖc cã ®ñ c¸c th«ng tin vÒ nhµ cung cÊp tiÒm n¨ng t¹o ra nhiÒu thuËn lîi cho c«ng t¸c tæ chøc ®Êu thÇu, xÐt thÇu, lùa chän c¸c nhµ øng thÇu ®ñ n¨ng lùc. C¸c th«ng tin sau khi ®­îc thu thËp cÇn ®­îc xö lý theo tõng môc tiªu kh¸c nhau: xö lý th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch NK thiÕt bÞ, xö lý theo ®¬n ®Æt hµng... Thùc tÕ, TCT th­êng ¸p dông c¸ch thøc thu thËp th«ng tin nh­: trùc tiÕp mua l¹i c¸c th«ng tin ®· thu thËp vµ xö lý tõ c¸c øng thÇu tiÒm n¨ng hoÆc tæ chøc khai th¸c th«ng tin trªn b¸o, t¹p chÝ vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, th«ng qua c¸c cuéc héi chî triÓn l·m vÒ c¸c thiÕt bÞ chuyªn ngµnh dÇu khÝ do ®éi ngò c¸n bé, phßng ban chuyªn tr¸ch. Th«ng qua viÖc thu thËp th«ng tin th× t¨ng c­êng søc m¹nh trong vßng ®µm ph¸n, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ cho viÖc tæ chøc ®Êu thÇu, xÐt thÇu cã hiÖu qu¶, ®ãn ®Çu ®­îc c¸c c¬ héi ph¸t triÓn trong t­¬ng lai nhê viÖc kiÓm so¸t ®­îc hÖ thèng th«ng tin. 4.2. Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i Quan hÖ ®èi ngo¹i gåm: quan hÖ tíi ng­êi cÊp vèn, quan hÖ víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ quan hÖ víi c¸c nhµ thÇu. Danh s¸ch c¸c nhµ thÇu ®­îc mêi tham dù s¬ tuyÓn dùa trªn 3 nguån chñ yÕu: nguån tù cã hay c¸c c«ng ty vèn s½n quan t©m ®Õn dù ¸n, danh s¸ch tõ c«ng ty t­ vÊn vµ hiÓu biÕt tõ c¸c thµnh viªn trong V¨n phßng ThÈm ®Þnh thÇu, trong Tæ chuyªn gia gióp viÖc ®Êu thÇu. Trong t­¬ng lai, c¸c bªn mêi thÇu sÏ cÇn quan t©m ®Õn c¸c c«ng ty lín trong ngµnh dÇu khÝ trªn kh¾p thÕ giíi. Qua viÖc theo dâi ho¹t ®éng cña mçi c«ng ty míi cã thÓ cã mét danh s¸ch mêi thÇu toµn diÖn, phong phó, an toµn vµ kh¸ch quan. Tõ ®ã sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong thêi gian xÐt thÇu. §ång thêi ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng kÕt qu¶ bÞ bãp mÐo, chØ ®¹o tõ trªn xuèng, c¸c c¬ quan lµm c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ cÇn cã quan hÖ tèt víi c¸c tæ chøc cung cÊp nguån vèn ®Ó lo¹i bá c¸c trung gian g©y l·ng phÝ tiÒn cña. Song song víi viÖc më réng quan hÖ ngo¹i giao th× chóng ta ®ãn ®­îc c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi ngµy cµng nhiÒu. Víi c¸c nguån viÖn trî tõ n­íc ngoµi th× khi thùc hiÖn ®Êu thÇu c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam khã cã thÓ tham gia. Do ®ã, khi hîp t¸c víi n­íc ngoµi ta cÇn t¨ng c­êng sù lµm chñ cña m×nh, t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®Êu thÇu víi nguån vèn n­íc ngoµi. §Ó t¨ng kh¶ n¨ng thùc tÕ cña c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam trong lÜnh vùc dÇu khÝ ngoµi nh÷ng chÝnh s¸ch ­u tiªn cña Nhµ n­íc, TCT ®· thu hót ®Çu t­, lËp c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi nh»m cung cÊp c¸c dÞch vô chÊt l­îng cao, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay TCT ®· liªn doanh trªn rÊt nhiÒu lÜnh vùc nh­: liªn doanh xö lý sè liÖu ®Þa chÊn Petrovietnam- Golden, liªn doanh VLG ho¸ chÊt, liªn doanh nhùa vµ ho¸ chÊt Phó Mü, liªn doanh dÇu khÝ Mª K«ng, liªn doanh Barit-Tuyªn Quang-DMC, liªn doanh s¶n xuÊt- söa ch÷a cÇn khoan èng chèng Viettubes... 5. LËp kÕ ho¹ch mua s¾m thiÕt bÞ NK . Tæng c«ng ty DKVN cã nhiÖm vô trùc tiÕp XNK c¸c trang thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ, qu¶n lý khai th¸c dÇu khÝ vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan. §Ó kh¾c phôc tÝnh thiÕu thèng nhÊt cña c¸c chØ tiªu trong mua s¾m thiÕt bÞ, TCT cÇn lËp kÕ ho¹ch mua s¾m thiÕt bÞ trong dµi h¹n. Mua s¾m thiÕt bÞ NK lµ mét ho¹t ®éng phøc t¹p cÇn lµm râ c¸c néi dung sau: + KÕ ho¹ch nµy ®­îc x©y dùng trong thêi gian nµo. + Nh÷ng c¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch: nhu cÇu cña ngµnh, sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ ngµnh dÇu khÝ thÕ giíi, kh¶ n¨ng vèn cña ngµnh, kh¶ n¨ng héi nhËp quèc tÕ. + C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ vµ bæ sung nÕu nh÷ng c¨n cø trªn thay ®æi. + Danh môc thiÕt bÞ mua s¾m, c¸c nguån cung cÊp thiÕt bÞ: uy tÝn, n¨ng lùc cña c¸c nhµ cung cÊp. + Dù kiÕn nh©n sù tham gia vµo c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ ë mçi dù ¸n. Tæng c«ng ty còng ph¶i ®Ò ra kÕ ho¹ch cô thÓ cho tõng b­íc trong qu¸ tr×nh mua s¾m ®Ó cã thÓ chñ ®éng gi¶i quyÕt khi cã t×nh huèng bÊt ngê x¶y ra. Tõ yªu cÇu chÊt l­îng, sè l­îng ®Õn viÖc lùa chän c¸c nguån cung cÊp, c¸c ®iÒu kho¶n mua vµ giao hµng, ®iÒu kho¶n mua b¸n tÝn dông, hîp ®ång vµ gi¸m s¸t thùc hiÖn hîp ®ång. Víi yªu cÇu vÒ chÊt l­îng: c«ng ty cÇn ®Æt ra tõng tiªu chuÈn kü thuËt vÒ mÆt lîi Ých kinh tÕ vµ hiÖu qu¶. Theo ®ã cã thÓ ®­a ra mét sù ®¸nh gi¸ vÒ c¸c yªu cÇu nguyªn liÖu trªn c¬ së gi¸, kh¶ n¨ng thay thÕ s½n cã, c¸c ®ßi hái tiªu chuÈn ho¸, vËn t¶i quèc tÕ... VÊn ®Ò lùa chän nguån cung cÊp: c«ng ty cÇn tr¸nh sù lÖ thuéc vµo mét ng­êi cung cÊp ®éc quyÒn mµ nªn më réng c¸c nguån cung øng c¹nh tranh nh»m b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn cã lîi h¬n cña th­¬ng vô còng nh­ t¨ng kh¶ n¨ng mÆc c¶. Yªu cÇu ®èi víi c¸c ®iÒu kho¶n mua vµ giao hµng: gi¸ lµ mét yÕu tè quan träng nhÊt. Gi¸ ®óng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ gi¸ thÊp nhÊt mµ lµ gi¸ hîp lý g¾n liÒn víi chÊt l­îng. C¸c ®iÒu kho¶n mua b¸n tÝn dông: khi tµi chÝnh khan hiÕm, c¸c ph­¬ng tiÖn tÝn dông cã thÓ lµ lîi thÕ. Tuy nhiªn viÖc mua b¸n dùa trªn c¸c ®iÒu kho¶n tÝn dông còng liªn quan tíi sù t¨ng chi phÝ. Do vËy, c¸c lîi thÕ vµ bÊt lîi cña c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ cÈn thËn. Trong ho¹t ®éng NK, c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng cã tÝnh chÊt nhÊt ®Þnh. TÝnh kinh tÕ cña c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i còng ®­îc ph©n tÝch. Yªu cÇu víi hîp ®ång mua s¾m thiÕt bÞ cÇn ®­a vµo hîp ®ång c¸c ®iÒu kho¶n cã ®ñ hiÖu lùc ph¸p lý ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp n­íc ngoµi nh»m b¶o vÖ ng­êi mua trong tr­êng hîp cã tranh chÊp. ViÖc gi¸m s¸t vµ ®iÒu hµnh hîp ®ång: c¸c hîp ®ång NK yªu cÇu cã sù gi¸m s¸t liªn tôc. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ chÊt l­îng, lÞch giao hµng, c¸c yªu cÇu vÒ chøng tõ... gi¸m s¸t hîp ®ång sÏ liªn quan chÆt chÏ víi c¸c ®¹i lý giao nhËn vµ thanh to¸n, c¸c bé phËn ®Æt hµng, c¬ quan gi¸m ®Þnh tµi chÝnh vµ bÊt cø c¬ quan nµo cã liªn quan tíi mua s¾m NK. 6. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc 6.1- Bæ sung vµ ban hµnh thªm mét sè v¨n b¶n phôc vô cho viÖc ®Êu thÇu Mét m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh lµ v« cïng cÇn thiÕt v× cã nh­ thÕ th× ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ nãi riªng vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c nãi chung míi ®i theo ®óng h­íng, ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c bªn tham gia. Nh­ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÞu nhiÒu t¸c ®éng vµ lu«n vËn ®éng kh«ng ngõng, do ®ã m«i tr­êng ph¸p lý còng ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi tõng thêi kú kh¸c nhau. Dï m«i tr­êng ph¸p lý thèng nhÊt th× vÉn ph¶i bæ sung, hoµn thiÖn h¬n. Quy chÕ ®Êu thÇu míi ®Ò cËp tíi mét sè lÜnh vùc nh­ mua s¾m thiÕt bÞ, t­ vÊn, x©y l¾p, dù ¸n trong khi ®ã cã nh÷ng ®èi t­îng ch­a ®­îc ®Ò cËp tíi. §Êu thÇu c¸c ®èi t­îng cã tÝnh chÊt chuyÓn giao c«ng nghÖ, phÇn mÒm tin häc øng dông, thuª mua tµi s¶n, vËt t­ tiªu hao cã gi¸ trÞ lín. Khi thùc hiÖn ®Êu thÇu c¸c chñ ®Çu t­ ph¶i theo quy chÕ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. Ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ngµy cµng ph¸t triÓn. Nh­ng trong quy chÕ ®Êu thÇu ch­a ®Ò cËp tíi lÜnh vùc b¶o hiÓm. Khi mµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, c¸c c«ng ty, c¸c c¸ nh©n muèn mua b¶o hiÓm ë c«ng ty nµo cã phÝ b¶o hiÓm thÊp mµ gi¸ trÞ nhËn b¶o hiÓm cao. §©y lµ vÊn ®Ò thiÕt thùc cho nh÷ng c«ng ty lín cã nhu cÇu b¶o hiÓm song c¸c c«ng ty trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc, ph¶i cÇn ®Õn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm quèc tÕ. Nh­ vËy, Nhµ n­íc cÇn ban hµnh quy chÕ ®Êu thÇu trong lÜnh vùc b¶o hiÓm (®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng t¸i b¶o hiÓm) ®Ó c¸c c«ng ty ViÖt Nam kh«ng bÞ thiÖt thßi khi ¸p dông quy chÕ quèc tÕ. VÊn ®Ò ­u ®·i nhµ thÇu trong n­íc ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ thÇu trong n­íc vÉn ch­a cã mét quy ®Þnh cô thÓ nµo. Khi tham dù ®Êu thÇu quèc tÕ ë trong n­íc c¸c c«ng ty ViÖt Nam, liªn doanh víi ViÖt Nam chÞu kh«ng Ýt khã kh¨n. Nhµ n­íc cÇn cã quy ®Þnh cô thÓ cho vÊn ®Ò nµy ®Ó khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty ViÖt Nam t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ thÇu trong n­íc vµ ®em l¹i lîi Ých cho ®Êt n­íc. Trong c«ng t¸c ®Êu thÇu ë ViÖt Nam hiÖn nay, víi c¸c c«ng tr×nh cÇn vèn øng thÇu hay c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c mµ nhµ thÇu ViÖt Nam kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn, c¸c nhµ thÇu n­íc ngoµi th­êng th¾ng thÇu råi kho¸n thÇu cho c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam ®Ó h­ëng chªnh lÖch gi¸. VÊn ®Ò nµy ®· g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi hiÖu qu¶ c«ng tr×nh vµ bÊt c«ng ®èi víi c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam mµ vÉn ch­a cã ®iÒu kho¶n nµo ®iÒu chØnh vÊn ®Ò nµy. Cã mét sè c«ng ty m¹nh cßn gäi lµ c«ng ty 91 thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ), cã xu h­íng ph¸t triÓn thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ trong ®ã cã TCT dÇu khÝ ViÖt Nam. HÇu hÕt c¸c TCT nµy ®Òu ®Ò nghÞ ChÝnh phñ vµ c¸c Bé cã quy ®Þnh thèng nhÊt viÖc ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu trong néi bé ®Ó viÖc kÕt hîp gi÷a ®Êu thÇu réng r·i vµ chØ ®Þnh thÇu trong néi bé c¸c tæng c«ng ty 91. NÕu thiªn qu¸ vÒ ®Êu thÇu réng r·i kh«ng cã sù ph©n biÖt th× mèi liªn kÕt cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn bÞ h¹n chÕ, kh«ng ph¸t huy ®­îc ­u thÕ cña m« h×nh c¹nh tranh cña tËp ®oµn kinh tÕ. V× TCT th­êng cã nhiÒu thµnh viªn cã mèi quan hÖ trao ®æi s¶n phÈm dÞch vô cho nhau, chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô cña TCT, cã c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p vµ t­ vÊn chuyªn ngµnh. VÝ dô, Tæng c«ng ty DKVN cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn lµ c«ng ty x©y l¾p, c«ng ty b¶o hiÓm dÇu khÝ, c«ng ty t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng dÇu khÝ... TCT th­êng cã c¬ chÕ ­u tiªn tiªu dïng s¶n phÈm, dÞch vô néi ngµnh. TCT dÇu khÝ ViÖt Nam chØ ®Þnh c¸c c«ng ty sö dông c¸c lo¹i vËt t­, dÞch vô mµ c¸c ®¬n vÞ trong n­íc, trong ngµnh cã thÓ cung cÊp nh­ Barit, Bentonit vµ mét sè ho¸ phÈm cña DMC, tÇu thuyÒn cña PTSC, b¶o hiÓm th«ng qua PVIC, mua èng khai th¸c t¹i Viettube...ChÝnh v× vËy c¸c TCT nµy ®Òu ®Ò nghÞ ChÝnh phñ cã quy ®Þnh thèng nhÊt viÖc ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu trong néi bé TCT 91. Mét thùc tr¹ng th­êng thÊy gi¸ tróng thÇu trong mét sè tr­êng hîp thÊp h¬n nhiÒu so víi møc ­íc tÝnh. §iÒu nµy lµ do c¹nh tranh b¾t buéc nhµ thÇu nh»m h¹ gi¸ thµnh tèi ®a, mong cã viÖc lµm...HËu qu¶ lµ chÊt l­îng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o, tiÕn ®é thùc hiÖn chËm, g©y tè kÐm chi phÝ. Nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng bá gi¸ qu¸ thÊp trong ®Êu thÇu g©y hËu qu¶ xÊu cho dù ¸n, Nhµ n­íc cÇn bæ sung c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cô thÓ vÒ "chèng ph¸ gi¸" trong ®Êu thÇu vµ xö lý vi ph¹m Quy chÕ ®Êu thÇu. Do viÖc vi ph¹m Quy chÕ ®Êu thÇu dÉn tíi khiÕu kiÖn gi÷a c¸c nhµ thÇu hoÆc cã sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a TCT vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn. §iÒu nµy dÉn tíi t×nh tr¹ng kÐo dµi thêi gian xem xÐt phª duyÖt, g©y l·ng phÝ c«ng søc, kinh phÝ kiÓm tra, lµm lì c¬ héi thùc hiÖn dù ¸n. 6.2- Hoµn thiÖn kh©u tæ chøc vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ®Êu thÇu C¸c nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan ®· g©y ra thùc tr¹ng lµ ho¹t ®éng ®Êu thÇu bÞ bãp mÐo ®i trong thêi gian qua kh«ng chØ ë Tæng c«ng ty DKVN mµ cßn lµ vÊn ®Ò chung ë c¸c c«ng ty kh¸c. Trong mét sè tr­êng hîp, kh«ng Ýt cuéc ®Êu thÇu chØ mang tÝnh h×nh thøc, thiÕu hiÖu qu¶: c¸c bªn mêi thÇu t¹o ra nh÷ng kÏ hë hay thiÕu kh¸ch quan ®Ó nh»m môc ®Ých cho nhµ thÇu nµo ®ã tróng thÇu, tr×nh ®é h¹n chÕ cña c¸c chuyªn gia xÐt thÇu, sù phô thuéc vµo c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi trong c¸c dù ¸n cã vèn cña hä...®· lµm tiªu tèn c¸c nguån lùc ®Çu t­, gi¶m chÊt l­îng c«ng tr×nh, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kh«ng cao...§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, Nhµ n­íc cÇn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý nªu râ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bªn tham gia vµo thùc hiÖn hîp ®ång. C¸c quy ®Þnh nªu râ rµng, chi tiÕt ®èi víi c¸c hµnh vi tiªu cùc lµm gi¶m ®i hiÖu qu¶ vèn cã cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy ®ßi hái cã sù kÕt hîp chÆt chÏ, thèng nhÊt gi÷a c¸c Bé, ngµnh, c¸c c«ng ty cã liªn quan. ChÝnh phñ nªn ®Ò nghÞ c¸c Bé, ngµnh, c¸c Tæng c«ng ty lín thµnh lËp ban thanh tra trong ®ã cã thanh tra ho¹t ®éng ®Êu thÇu. 6.3- §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh trong tæ chøc ®Êu thÇu quèc tÕ Th­íc ®o hiÖu qu¶ viÖc mua s¾m trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ lµ lîi nhuËn. Do cã sù phô thuéc vµo ng©n s¸ch, c¸c c¬ quan mua s¾m ë trung ­¬ng ph¶i tu©n thñ c¸c thñ tôc ®Æt ra trong khu«n khæ luËt ph¸p vµ quy chÕ cho phÐp. Tr¸ch nhiÖm ®èi víi Nhµ n­íc lµ ®Æc tr­ng næi bËt cña viÖc mua s¾m t¹i c¸c c¬ quan nµy. §Ó ®¶m b¶o lîi Ých chung, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®­îc tu©n thñ. Tuy nhiªn, viÖc tu©n thñ qu¸ cøng nh¾c trong mua s¾m c«ng céng kiÓu nµy cã thÓ kh«ng ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao. Do vËy, cÇn cã sù chuyÓn dÞch tíi mét ph­¬ng thøc mÒm dÎo h¬n ®­îc chÊp nhËn víi c¸c tæ chøc mµ ë ®ã c¸c cÊu tróc thÞ tr­êng quèc tÕ vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®­îc n©ng cao trong qu¸ tr×nh mua s¾m h¬n lµ c¸c yªu cÇu mang tÝnh thñ tôc. Lý do cña viÖc ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh trong c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ vµ xÐt chän thÇu lµ: + Thñ tôc hµnh chÝnh cµng ®¬n gi¶n cµng t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ. + Thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia, tõ ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Êu thÇu quèc tÕ b¾t rÔ s©u vµo nÒn kinh tÕ, t¹o thµnh thãi quen, t¨ng kinh nghiÖm khi mua s¾m quèc tÕ. Néi dung cña viÖc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong c«ng t¸c ®Êu thÇu vµ xÐt chän thÇu lµ gi¶m thñ tôc còng nh­ sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo c«ng t¸c ®Êu thÇu cña TCT. C«ng viÖc cña Nhµ n­íc chØ nªn dõng l¹i ë møc ®é ®Þnh h­íng c¸c quy chÕ, ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vµ h­íng dÉn cô thÓ viÖc thùc hiÖn c¸c quy chÕ ®ã. §ång thêi víi viÖc ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh, ®Ó n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc, ChÝnh phñ nªn lËp mét ban kiÓm tra c«ng t¸c xÐt thÇu ho¹t ®éng ®éc lËp nh»m kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ vÒ mua s¾m thiÕt bÞ cã nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Ban nµy sÏ nghiªn cøu hå s¬ vµ thùc tÕ ®Êu thÇu ë c¸c ®¬n vÞ vµ b¸o c¸o l¹i ChÝnh phñ. Song sù ho¹t ®éng cña ban nµy ph¶i lµm sao kh«ng lµm chËm qu¸ tr×nh ®Çu t­ cña c«ng ty. §Êu thÇu kh«ng ph¶i lµ mét thñ tôc thuÇn tuý. Trªn thùc tÕ ®©y lµ mét c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ môc ®Ých lµ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc thùc hiÖn tèi ­u. Bëi vËy cÇn hoµn thiÖn m«i tr­êng kinh doanh trªn mäi khÝa c¹nh nh­ kinh tÕ, x· héi, hµnh chÝnh vµ c¶ ®¹o ®øc. Mét sè khÝa c¹nh cÇn chó ý: + §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý, phª duyÖt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ hµng ho¸ quèc tÕ. + X©y dùng hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh hîp lý. + Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cÊp b¸ch vÒ chÝnh s¸ch x· héi phï hîp víi c«ng t¸c qu¶n lý ®Êu thÇu quèc tÕ. Ngoµi ra còng cÇn chuÈn ho¸ hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy, cã h­íng dÉn cô thÓ râ rµng, chi tiÕt cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhÊt ®Þnh. Thªm vµo ®ã, Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n cÇn quan t©m ®Õn nh÷ng nguån th«ng tin trong vµ ngoµi n­íc lµm c¬ së ®¸nh gi¸ khoa häc, chÝnh x¸c, gióp cho tæ chøc ®Êu thÇu quèc tÕ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. 6.4- Xin phÐp ChÝnh phñ cho x©y dùng mét quy chÕ ®Êu thÇu riªng ¸p dông cho Tæng c«ng ty DKVN Trong lÜnh vùc dÇu khÝ, phÇn lín c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña dù ¸n ®Òu tõ vµi triÖu ®Õn hµng chôc triÖu USD nªn ho¹t ®éng ®Êu thÇu lµ rÊt phæ biÕn. V× Tæng c«ng ty DKVN lµ mét TCT m¹nh cña ViÖt Nam, cã ®Æc thï riªng nªn mÆc dï Nhµ n­íc ban hµnh "LuËt dÇu khÝ" nh­ng còng ch­a ®¸p øng ®­îc hÕt c¸c yªu cÇu cña TCT trong thùc tÕ thùc hiÖn. Tæng c«ng ty DKVN ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, kinh doanh vµ dÞch vô kÌm theo ®Òu mang nh÷ng nÐt kh¸c biÖt víi c¸c ngµnh kh¸c. Quy chÕ ®Êu thÇu ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh 88/CP vµ quy chÕ bæ sung 14/CP quy ®Þnh kh¸ râ mét sè lÜnh vùc mua s¾m thiÕt bÞ, x©y l¾p, t­ vÊn dù ¸n. ViÖc ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho Tæng c«ng ty DKVN song do ®Æc thï riªng cña ngµnh dÇu khÝ mµ cã nhiÒu lÜnh vùc ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty DKVN kh«ng cã trong quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu trong lÜnh vùc b¶o hiÓm. Tæng c«ng ty DKVN ho¹t ®éng trong m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn khã kh¨n ph¶i chÞu rñi ro cao. ChÝnh v× vËy, TCT cã nhu cÇu mua b¶o hiÓm cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ b¶o hiÓm tai n¹n, b¶o hiÓm c¸c c«ng tr×nh, b¶o hiÓm tµu thuyÒn vËn t¶i...Nh­ phÇn trªn ®· nãi, ®Êu thÇu b¶o hiÓm lµ mét viÖc chÝnh ®¸ng ®Ó TCT tiÕt kiÖm ®­îc vèn cña m×nh song ch­a cã v¨n b¶n Nhµ n­íc quy ®Þnh. Do ®ã, TCT ph¶i thùc hiÖn theo quy chÕ ®Êu thÇu cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, ®iÒu nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n, bÊt lîi cho TCT. Ch¼ng h¹n nh­ dÞch vô ®Ò phßng cho ®Ò ¸n 3 triÖu m3 khÝ ë TCT ®· ph¶i ¸p dông theo quy chÕ ®Êu thÇu cña FIDIC, g©y bÊt lîi cho c«ng ty. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu vÒ thuª, mua thiÕt bÞ hµng ho¸, dÞch vô lµ rÊt phæ biÕn ë TCT. §ã lµ ®Êu thÇu thuª m¸y mãc, tµu bÌ... hay ®Êu thÇu vÒ ®µo t¹o n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸n bé. Bªn c¹nh nh÷ng thiÕu sãt vÒ c¸c lÜnh vùc ®Êu thÇu kh«ng ®­îc nªu trong quy chÕ ®Êu thÇu th× TCT cßn gÆp khã kh¨n trong sù ph©n cÊp qu¶n lý gi¸ trÞ cña dù ¸n ®Çu t­. Ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp kü thuËt cao, s¶n xuÊt kinh doanh lín do ®ã gi¸ trÞ cña hµng ho¸ dÞch vô th­êng lín so víi c¸c ngµnh kh¸c. Song quy chÕ ®Êu thÇu ph©n cÊp qu¶n lý gi¸ trÞ cña dù ¸n ®Êu t­ ®Òu ngang b»ng nhau nªn TCT th­êng ph¶i chÞu sù phª duyÖt cña cÊp trªn ngay c¶ víi nh÷ng dù ¸n mµ TCT cã thÓ tù quyÕt ®Þnh ®­îc. §iÒu nµy g©y tèn kÐm vÒ thêi gian lµm chËm c¸c b­íc ®i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh nãi chung. Tæng c«ng ty DKVN kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ cho phÐp x©y dùng mét quy chÕ ®Êu thÇu riªng cho ngµnh, kh«ng ¸p dông chung cho c¸c ngµnh kh¸c ®Ó gióp cho TCT cã thÓ thùc hiÖn c¸c dù ¸n mét c¸ch dÔ dµng. HiÖn nay, TCT ®ang tham gia gãp ý vµ x©y dùng quy chÕ ®Êu thÇu ®Æc thï cho ngµnh dÇu khÝ tr×nh ChÝnh phñ. Qua ®©y, ta thÊy c¸c v¨n b¶n ph¸p quy tõ lý thuyÕt ®Õn thùc tÕ cßn cã nh÷ng kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. H¬n n÷a, c¸c c«ng ty còng cßn nh÷ng v­íng m¾c trong thùc hiÖn. Tæng c«ng ty DKVN còng kh«ng n»m ngoµi ®iÒu ®ã vµ cÇn ph¶i cã nh÷ng c¶i tiÕn, söa ®æi, bæ sung ®Ó ho¹t ®éng nµy thùc sù ®em l¹i lîi Ých cho TCT. KÕt luËn Ngµy nay, ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ ®· ®­îc ¸p dông réng r·i vµ ®­îc coi nh­ mét c«ng cô ®¾c lùc cho ho¹t ®éng kinh tÕ. Nã gióp c¸c nhµ kinh doanh tr­ëng thµnh, tÝch luü kinh nghiÖm, t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh. §Êu thÇu lµ mét ho¹t ®éng rÊt quan träng trong ngµnh dÇu khÝ v× hÇu nh­ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c dù ¸n dÇu khÝ ®Òu ph¶i ®Êu thÇu. H¬n n÷a, tõng b­íc ®i cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu ®Òu ph¶i ®­îc c«ng ty n­íc ngoµi (lµ nh÷ng c«ng ty ký hîp ®ång th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ ngoµi kh¬i ViÖt Nam víi Tæng c«ng ty DKVN) tr×nh lªn TCT phª duyÖt. Thùc tÕ, ho¹t ®éng ®Êu thÇu ë Tæng c«ng ty DKVN ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ song vÉn cßn nh÷ng tån t¹i. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan nh­: c¬ chÕ, tæ chøc, thùc thi... còng nh­ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ thiÕu sãt trong quy chÕ ®Êu thÇu ®· lµm cho ho¹t ®éng ®Êu thÇu thiÕu tÝnh hiÖu qu¶. Qua ph©n tÝch, chóng ta còng thÊy còng cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i söa ®æi trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu do ®Æc thï cña ngµnh dÇu khÝ, gióp cho c¸c dù ¸n dÇu khÝ triÓn khai ®óng tiÕn ®é, kh«ng bÞ ¸ch t¾c l¹i v× c¸c thñ tôc qu¸ r­êm rµ. Cã nh­ thÕ míi n©ng cao hiÖu qu¶ ®Êu thÇu quèc tÕ ë c¸c ngµnh nãi chung vµ ngµnh dÇu khÝ nãi riªng. Cïng víi sù ®æi thay cña ®Êt n­íc, cña c¸c ngµnh kü thuËt kh¸c, ngµnh dÇu khÝ thùc sù trë thµnh mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ngµy cµng ®ãng gãp nhiÒu h¬n cho ®Êt n­íc vµ cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng trong céng ®ång c¸c n­íc cã dÇu má. Tuy nhiªn, bµi viÕt cã thÓ cßn nhiÒu thiÕu sãt do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm thùc tÕ, v× vËy t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.