Thiết bị tiệt trùng

Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 1 CHÚ Ý Bạn đã download tài liệu này từ website www. bme.vn. Các bạn có quyền tự do sử dụng tài liệu này cho các mục đích học tập, nghiên cứu. Nếu bạn sử dụng những tài liệu này cho mục đích thương mại phải xin ý kiến của các tác giả. Nếu bạn không thể liên lạc trực tiếp với tác giả hãy liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ bmevn@bme.vn, chúng tôi sẽ giúp bạn. www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành (gabong83@yahoo.com) Đinh Vũ Long Giang (huynhlevan2000@yahoo.com) -------------------------------------------------------------- THIẾT BỊ TIỆT TRÙNG Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 2 CHÖÔNG I MỤC TIEÂU VAØ NHIEÄM VUÏ Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 3 1.1 Tình Hình Nghieân Cöùu Vaø Phaùt Trieån: Ñaõ töø raát laâu, khi con ngöôøi biết ñeán y hoïc thì cuõng töø luùc ñoù, vaán ñeà tieät truøng ñaõ ñöôïc quan taâm. Trong y hoïc , vaán ñeà naøy luoân laø moät yeâu caàu baét buoäc, chaúng haïn trong phẫu thuaät, vaán ñeà tieät truøng dao moå, keùo, kim may… luoân ñaët leân haøng ñaàu. Ban ñaàu chæ laø nhöõng kyõ thuaät ñôn giaûn nhö luoäc caùc duïng cuï trong nöôùc soâi . Nhöng caøng veà sau, cuøng với sự phát triển của khoa học kyõ thuaät ñaõ coù raát nhieàu phöông phaùp tieät truøng môùi ra ñôøi nhö: tieät truøng baèng tia töû ngoaïi, tieät truøng baèng hoùa chaát, tieät truøng baèng hôi nöôùc… Khi ngöôøi ta phaùt hieän ra raèng coù raát nhieàu loaøi vi khuaån khoâng bò tieâu dieät ôû nhieät ñoä 100oC ( nöôùc soâi ) thì Phöông phaùp tieät truøng baèng vieäc luoäc caùc duïng cuï trong nöôùc soâi ñaõ khoâng coøn ñöôïc söû duïng roäng raõi nöûa. Töø ñoù ngöôøi ta khoâng ngöøng caûi tieán caùc thieát bò tieät truøng ngaøy caøng chính xaùc vaø hieäu quaû hôn . Khoâng nhöõng trong y hoïc maø trong ñôøi soáng haøng ngaøy , ñaëc bieät laø trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp thöïc phaåm thì yeâu caàu veà tieät truøng laø moät yeâu caàu raát quan troïng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng saûn phaåm. ÔÛ Vieät Nam, vaán ñeà naøy raát ñöôïc quan taâm, baèng chöùng laø trong caùc beänh vieän ñaõ luoân töï trang bò cho mình nhöõng thieát bò tieät truøng môùi nhaát, ña soá laø nhaäp cuûa nöôùc ngoaøi vôùi giaù thaønh khaù cao. Vì vaä y maø khoâng phaûi beänh vieän naøo cuõng coù theå töï trang bò cho mình nhöõng loaïi maùy môùi hieän nay . Ñaëc bieät laø caùc beänh vieän ôû tuyeán tænh, huyeän, vaãn coøn ñang söû duïng nhöõng loaïi thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc coå ñieån. Nhöõng thieát bò naøy mang ñeán raát nhieàu baát tieän cho ngöôøi söû duïng , nhö ngöôøi vaän haønh phaûi ñieàu khieån tröïc tieáp trong suoát quaù tr ình tieät truøng, chæ moät chuùt sô suaát cuõng coù theå gaây ra chaùy, noå ñe doïa ñeán tính maïng ngöôøi söû duïng. Hôn nöõa, vôùi nhöõng loaïi thieát bò tieät truøng coå ñieån naøy , vaán ñeà vaän chuyeån hay baûo haønh laø heát söùc khoù khaên. Bôûi vì trong caùc thieát bò naøy, ña soá laø caùc thaønh phaàn cô hoïc, neân raát coàng keành gaây khoâng ít khoù khaên khi vaän chuyeån. Ñaëc bieät, khi coù yeâu caàu söûa chöõa thì cuõng gaëp khoâng ít nhöõng khoù khaên. Vì caùc thaønh phaàn cô hoïc naøy coù sô ñoà noái daây raát phöùc taïp. Vieäc söûa chöûa vaø caân chænh cho thieát bò hoaït ñoäng chính xaùc khoâng pha ûi laø moät vieäc deã daøng gì. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 4 Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, vieäc ñoøi hoûi ôû baát cöù moät thieát bò naøo ( khoâng rieâng trong nhöõng thieát bò cuûa ngaønh y ) tính ñôn giaûn, deã söû duïng , deã baûo trì laø moät söï thieát yeáu. Vì vaäy, yeâu caàu veà moät thieát bò tieät truøng coù khaû naêng töï ñoäng hoùa, deã söû duïng vaø giaù thaønh reû ñang laø moät vaán ñeà caáp thieát. Töø nhöõng lyù do treân, neân chuùng toâi ñaõ höôùng ñeán vieäc thieát keá 1 thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc töï ñoäng hoùa hoaøn toaøn deã söû duïng, giaù thaønh reû maø vaãn ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà an toaøn . Maïch ñieän töï ñoäng hoùa cuûa thieát bò naøy coù theå ñöôïc söû duïng trong baát kyø thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc naøo. Ñieàu naøy coøn cho pheùp ta coù theå öùng duïng ñeå caûi tieán nhöõng thieát bò tieät truøng coå ñieån vaø tieáp tuïc ñöa vaøo söû duïng maø khoâng phaûi mua laïi toaøn boä thieát bò , traùnh vieäc laõng phí. 1.2 Muïc Tieâu Vaø Nhieäm Vuï : Nhö vaäy, töø nhöõng vaán ñeà treân , ñeà taøi naøy ñaët ra nhöõng muïc tieâu sau : - Thieát keá vaø toái öu hoùa moâ hình caáu truùc thieát bò ñeå ñöa vaøo cheá taïo sao cho chi phí cheá taïo thaáp nhaát nhöng vaãn ñaûm baûo an toaøn. - Tính toaùn nhieät ñeå ñöa ra thoâng tin cho phaàn laäp trìn h maïch ñieàu khieån - Thieát keá maïch ñieàu khieån töï ñoäng cho t hieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc. Maïch ñieän naøy phaûi mang laïi söï tieän lôïi cho ngöôøi söû duïng, vaø söï deã daøng khi phaûi baûo tr ì thieát bò. Maïch coøn phaûi phuø hôïp vôùi caùc loaïi thieát bò tieät truøng coù cuøng nguyeân lyù vaø moät yeâu caàu laø giaù thaønh phaûi phuø hôïp vôùi neàn kinh teá cuûa ta . 1.3 Yeâu Caàu Cuûa Ñeà Taøi: A/ Khaûo saùt thieát bò tieät truøng: ñeå coù theå ñöa vaøo cheá taïo thì vieäc hieåu roõ veà nguyeân lyù vaän haønh cuûa thieát bò laø moät ñieàu thieát yeáu. Hôn nöõa, ta caàn phaûi bieát öu nhöôïc ñieåm cuûa caùc thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc coå ñieån ñeå töø ño ùcaûi thieän noù. Ngoaøi ra, vieäc khaûo saùt nhöõng phöông phaùp tieä t truøng khaùc cuõng raát caàn thieát . B/ Ñöa ra ñöôïc caáu truùc cuûa thieát bò: hình daïng, kích thöôùc vaø nguyeân lieäu cheá taïo C/ Tính ñöôïc coâng suaát ñieän trôû caàn thieát, ñöa ra thôøi gian haáp, ñònh yeâu caàu veà thời gian cho lập trình mạch. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 5 D/ Thieát keá maïch ñieàu khieån töï ñoäng cho thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc söû duïng trong y teá: - Thieát keá maïch caáp nöôùc töï ñoäng cho buoàng nung - Thieát keá maïch thu tín hieäu töø sensor Pt100 - Thieát keá boä chuyeån ñoåi AD, töø tín hieäu cuûa caûm bieán sang tín hieäu soá - Thieát keá maïch ñieàu khieån , thöïc hieän chöùc naêng ñieàu khieån töï ñoäng cho thieát bò. Maïch naøy coù chöùc naêng ñieàu khieån töï ñoäng cho thieát bò , hieån thò thoâng soá nhieät cuûa thieát bò trong suoát quaù tr ình tieät truøng. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 6 CHÖÔNG II SÔ LÖÔÏC VEÀ CAÙC LOAØI VI KHUAÅN, VIRUS Moät ngöôøi, khi vaän haønh moät thieát bò kyõ thuaät , vieäc hieåu roõ veà hoaït ñoäng ñoäng cuûa thieát bò ñoù laø moät ñieàu baét buoäc. Tuy nhieân , vieäc hieåu roõ veà caùc taùc nhaân maø thieát bò ñoù taùc ñoäng tôùi cuõng laø moät ñieàu thi eát yeáu. Do ñoù, ta cuõng neân bieát ñoâi ñieàu veà ñaëc Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 7 tính cuûa moät soá loaøi vi khuaån hay virus thöôøng gaëp, nhaèm söû duïng thieát bò tieät truøn g naøy moät caùch toái öu nhaát . 2.1 CAÙC VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH THÖÔØNG GAËP : A) TUÏ CAÀU ( The Staphylococci ) Coù nhieàu loaïi tuï caàu:  Tuï caàu vaøng ( Staphylococcus aureus ) : Tuï caàu vaøng phaùt trieån ô û nhieät ñoä 10 – 45 0C. Thích hôïp ñöôïc ôû ñieàu kieän hieáu khí vaø kî khí Tuï caàu vaøng coù khaû naêng ñeà khaùng vôùi nhieät ñoä vaø hoùa chaát cao hôn caùc vi khuaån khoâng coù nha baøo khaùc . Noù bò dieät ôû 800C trong moät giôø ( caùc vi khuaån khaùc thöôøng bò dieät ôû 600C trong 30 phuùt ). Khaû naêng ñeà khaùng vôùi nhieät ñoä thöôøng phuï thuoäc vaøo khaû naêng thích öùng nhieät ñoä toái ña ( 45 0C ) maø vi khuaån coù theå phaùt trieån. Tuï caàu vaøng coù theå gaây beänh sau moät thôøi gian daø i toàn taïi trong moâi tröôøng  Staphylococcus Epidermidis vaø Staphylococcus Saprophyticus : Hai loaïi tuï caàu naøy cuõng coù vai troø gaây beänh vaø tuï caàu laø moät trong nhöõng vi k huaån khaùng thuoác maïnh nhaát. B) LIEÂN CAÀU ( Streptococci ) Lieân caàu phaùt trieån thuaän lôïi trong khí tröôøng coù oxy hoaëc coù moät phaàn CO 2. Nhieät ñoä thích hôïp laø 370C, tuy vaäy moät soá lieân caàu phaùt trieån ñöôïc ôû nhieät ñoä töø 10 – 400C nhö lieân caàu ñöôøng ruoät . C) PHEÁ CAÀU ( Streptococcus pneum oniae ) Vi khuaån thích hôïp ôû 370C, hieáu khí vaø kî khí tuøy tieän . Vi khuaån moïc deã daøng trong caùc moâi tröôøng coù nhieàu chaát dinh döôõng. Pheá caàu deã bò tieâu dieät bôûi hoùa chaát saùt khuaån thoâng thöôøng vaø nhieät ñoä ( 60 0C trong 30 phuùt ). Pheá caàu khoâng chòu ñöôïc nhieä t ñoä quaù laïnh vaø quaù noùng. Nhieät ñoä giöõ chuù ng thích hôïp laø 18 – 300C. D) NAÕO MOÂ CAÀU ( Neisseria meningitides ) Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 8 Kích thöôùc teá baøo khoaûng 1µm. Chuùng coù theå naèm beân trong hoaëc beân ngoaøi teá baøo baïch caàu. Nhieät ñoä toái öu laø 370C, nhöng chuùng coù theå moïc ñöôïc trong khoaûng nhieät ñoä töø 25 – 420C. E) LAÏC CAÀU KHUAÅN ( Neisseria gonorrhoeae ) Vi khuaån laäu deã bò baát hoaït khi ôû ñi eäu kieän ngoaïi caûnh teá baøo : 550C vi khuaån laäu cheát sau 5 phuùt , trong ñieàu kieän khoâ vaø giaøu oxy , vi khuaån laäu cheát sau 1- 2 giôø. Nhieät ñoä laïnh vaø khoâ, vi khuaån laäu cheát nhanh , do vaäy khoâng bao giôø giöõ beänh phaåm ôû ñieàu kieän laïnh. Vôùi hoùa chaát: phenol 1%, mercuric c hloric 0.01%, formol 0.1%, sublime 0.1% vi khuaån cheát sau 1 – 5 phuùt tieáp xuùc. F) HOÏ VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT ( Enterobacteriaceae ) Vì khoâng coù khaû naêng sinh nha baøo neân caùc thaønh vieân cuûa hoï vi khuaån ñöôøng ruoät khoâng coù söùc ñeà kha ùng cao vôùi nhöõng ñieàu kieän lyù ho ùa ñaëc bieät cuûa moâi tröôøng. Chuùng deã bò tieâu dieät ôû nhieät ñoä soâi 100 0C vaø bôûi caùc hoùa chaát thoâng thöôøng . Tuy nhieân nhieàu loaïi vi khuaån ñöôøng ru oät coù theå soáng nhieàu ngaøy , thaäm chí vaøi thaùng ngoaøi moâi tröôøng. Ñaây laø yeáu toá thuaän lôïi ñeå caù c vi khuaån gaây beänh laây lan .  Escherichia coli Do Escherich phaùt hieän laàn ñaàu tieân naêm 1885 , laø ñaïi bieåu ñieån hình cuûa hoï vi khuaån ñöôøng ruoät. Gioáng naøy goàm nhieàu loaïi nhöng trong soá ñoù thì E.coli coù vai troø quan troïng nhaát vaø ñöôïc choïn laø loaøi ñieån hình cuûa gioáng Escherichia. E.coli laø tröïc khuaån Gram aâm. Kích thöôùc trung bình 2 ñeán 3µm x 0.5µm; trong nhöõng ñieàu kieän khoâng thích hôïp ( ví duï tron g moâi tröôøng coù khaùng sinh ) vi khuaån coù theå raát daøi nhö sôïi chæ . Raát ít chuûng E.coli coù voû, nhöng haàu heát coù loâng vaø coù khaû naêng di ñoäng . E.coli phaùt trieån deã daøng treân caùc moâi tr öôøng nuoâi caáy thoâng thöôøng . Moät soá coù theå phaùt trieån treân moâi tröôøng toång hôï p raát ngheøo chaát dinh döôõng . Hieáu khí vaø kî khí. Coù theå phaùt trieån ôû nhieät ñoä töø 5 – 400C. Trong nhöõng ñieàu kieän thích hôïp E.coli phaùt trieån raát nhanh, thôøi gian theá heä chæ khoaûng 20 ñ eán 30 phuùt. G) TRÖÏC KHUAÅN BAÏCH HAÀU ( Corynebacterium diphtheriae ) Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 9 TKBH thuoäc veà loaøi tröïc khuaån ( TK ) hình chuøy ( Corynebacterium ). Loaøi tröïc khuaån naøy thöôøng gaëp trong töï nhieân . Chuùng laø nhöõng tröïc khuaån thaúng hoaëc hôi nöôùc cong, coù theå chöùa caùc haït nhieãm saéc ( nhöõng haït baét maøu ñaäm hôn ) . Haït nhieãm saéc thöôøng ôû hai ñaàu TK laøm cho vi khuaån ph ình ra nhö hình chuøy. Loaøi tröïc khuaån naøy khoâng coù voû, khoâng coù loâng vaø khoâng coù nha baøo . Moät soá loaïi tröïc khuaån hình chuøy gaây beänh cho ñoäng vaät. TKBH thuoäc loaïi vi khuaån coù khaû naêng ñeà khaùng . Chuùng ít nhaïy caûm vôùi aùnh sang vaø nhieät ñoä. Chuùng ñeà khaùng vôùi sulfamid , nhöng nhaïy caûm vôùi penicillin vaø khaùng sinh coù hoaït phoå roäng H) TRÖÏC KHUAÅN LAO ( Mycobacterium tuberculosis ) Tröïc khuaån lao thuoäc loaï i hieáu khí. Chuùng phaùt trieån raát chaäm, thöôøng moät ñeán hai thaùng môùi taïo ñöôïc khuaån laïc treân moâi tröôøng . Tröïc khuaån lao thuoäc loaïi coù khaû naêng ñeà khaùng töông ñoái cao vôùi caùc yeáu toá l yù hoùa, so vôùi caùc vi khuaån khoâng nha baøo khaùc.Vôùi khaùng sinh vaø hoùa tr ò lieäu, tröïc khuaån lao ngaøy caøng khaùng laïi streptomycin , ethambutol, INH, rifampicin. Vi khuaån lao khaùng thuoác ban ñaàu ñang laø vaán ñeà noåi coäm. Vieät Nam laø nöôùc coù tyû leä vi khuaån lao khaùng thuoác ban ñaàu cao thöù tö treân theá giôùi ( theo WTO naêm 1997 ) . I ) TRÖÏC KHUAÅN PHONG ( Mycobacterium leprae ) Tröïc khuaån naøy ñöôïc Hansen phaùt hieän vaøo na êm 1874 ôû Novergia. Beänh phong tröôùc ñaây gaëp khaép theá giôùi , nhöng hieän nay chæ coøn ôû vuøng nhieät ñôùi vaø oân ñôùi, nôi coù ñieàu kieän soáng thaáp. Tröïc khuaån phong coù hình daïng nhö tröïc khuaån lao , nhöng maäp hôn vaø khaùng coàn khaùng acid ít hôn. Tröïc khuaån phong chöa nuoâi caáy ñöôïc treân moâi tröôøng nhaân taïo. J ) HAEMOPHILUS Gioáng Haemophilus thuoäc hoï Pasteurellaceae. Caùc Haemophilus sinh baét buoäc treân nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp ngöôøi hoaëc ñoäng vaät . Hieän nay, 10 loaøi coù khaû naêng gaây beänh cho ngöôøi ñaõ ñöôïc coâng nhaän, loaøi quan troïng nhaát laø Haemophilus influenzae. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 10  Haemophilus Influenzae laø loaïi vi khuaån khoù nuoâi caáy, hieáu khí, ñoøi hoûi CO2 ( 3 – 5% ) khi môùi phaân laäp. Moïc toát treân moâi tröôøng chocolat vaø Levinthal trong khoaûng nhieät ñoä 23 – 390C; nhieät ñoä toái öu laø 370C. H.influenzae chòu ñöïng raát keùm vôùi caùc yeáu toá ngoaïi caûnh . Trong beänh phaåm, chuùng cheát nhanh choùng neáu ñeå ra aùnh saùng maët trôøi chieáu tröïc tie áp, ñeå khoâ hoaëc laïnh. Caùc chaát saùt khuaån thoâng thöôøng tieâu dieät chuùng moät caùch deã daøng . K) VI KHUAÅN DÒCH HAÏCH ( Yersinia pestis ) Y.pestis deã bò tieâu dieät bôûi caùc taùc nhaân vaät lyù vaø hoùa hoïc . ÔÛ 1000C chuùng bò dieät sau khoaûng 1 phuùt. Trong thaïch meàm, ôû 40C, chuùng coù theå soáng tôùi 10 naêm , neáu thaïch khoâng bò khoâ . L) VI KHUAÅN BRUCELLA Brucella laø tröïc khuaån nhoû, daøi töø 0.5 – 1.5µm. Thöôøng coù hình baàu duïc, khoâng di ñoäng, khoâng sinh nha baøo, ñoâi khi coù voû. Brucella hieáu khí tuyeät ñoái, noù phaùt trieån keùm treân caùc moâi tröôøng nuoâi caáy thoâng thöôøng. Treân moâi tröôøng giaøu chaát dinh döôõng , noù cuõng phaùt trieån chaäm. Nhieät ñoä thích hôïp laø 370C, pH 6.8. Brucella nhaïy caûm vôùi nhieät ñoä cao vaø caùc chaát dieät khuaån . ÔÛ nhieät ñoä 600C trong moät giôø, ñaõ dieät ñöôïc vi khuaån. Tuy vaäy, khaû naêng soáng cuûa noù raát lôùn caû trong moâi tröôøng nuoâi caáy laãn moâi tröôøng beân ngoaøi ( buøn , nöôùc tieåu ) coù theå toàn ta ïi vaøi thaùng. ÔÛ nhieät ñoä thaáp, Brucella coù theå soáng trong moät thôøi gian daøi trong ñaát veà muøa ñoâng. M) TRÖÏC KHUAÅN THAN ( Bacillus anthracis ) Tröïc khuaån than hieáu khí tuyeät ñoái . Chuùng moïc toát treân caùc moâi tröôøng nuoâi caáy thoâng thöôøng ôû nhieät ñoä 35 0C vaø pH töø 7 – 7.4 ÔÛ traïng thaùi sinh tröôûng, tröïc khuaån than deã bò cheát ôû nhieät ñoä 38 0C trong 1 giôø. ÔÛ traïng thaùi nha baøo, tröïc khuaån than toàn taïi raát laâu , nhaát laø trong ñaát; coù theå toàn taïi töø 20 – 30 naêm. Tuy vaäy chuùng nhaïy caûm vôùi caùc chaát saùt truøng . N) TRÖÏC KHUAÅN HO GAØ ( Bordetella pertussis ) Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 11 Beänh ho gaø laø moät beänh naëng vaø deã laây ôû treû em . Noù coù theå gaây ra nhöõng bieán chöùng traàm troïng aûnh höôûng tôùi söï pha ùt trieån trí tueä cuûa treû . B.pertussis ñeà khaùng yeáu vôùi caùc yeáu toá ngoaïi caûnh ( nhieät ñoä , hoùa chaát, tia cöïc tím ). Ra khoûi cô theå thì chuùng cheát raát nhanh. P) PSEUDOMONAS AERUGINOSA ( Tröïc khuaån muû xanh ) ( Pseudes, tieáng Hy Laïp nghóa laø giaû; monas, tieáng Hy Laïp nghóa laø ñôn vò ; aeruginosa, nghóa laø gæ ñoàng ). Tröïc khuaån muû xanh moïc deã treân c aùc moâi tröôøng nuoâi caáy thoâng thöôøng ( thaïch thöôøng, thaïch maùu, canh thang ). Nhieät ñoä toái öu laø 370C, nhöng chuùng coù theå moïc ñöôïc trong khoaûng dao ñoäng roäng ( 5 – 420C ); pH thích hôïp töø 7.2 – 7.5 ( dao ñoäng 4.5 – 9.0 ). Tröïc khuaån muû xanh cheát nhanh choùng ôû 100 0C. Trong moâi tröôøng aåm, thoaùng vaø khoâng coù aùnh saùng maët trôøi chieáu tröïc tieáp, chuùng soáng ñöôïc haøng tuaàn ; trong moâi tröôøng coù dinh döôõng toái thieåu ñaët ôû 5 0C, chuùng soáng ñöôïc hôn 6 thaùng . Q) BURKHOLDERIA PSEUDOMALLEI ( Tröïc khuaån Whitmore ) B.pserdomallei laø taùc nhaân gaây ra beänh melioidosis - moät beänh löu haønh ôû vuøng ñoâng nam chaâu AÙ vaø phía baéc Australia . Beänh melioidosis thöôøng naëng , tyû leä töû vong cao do chaån ñoaùn laâm saøng khoù khaên , beänh hay taùi phaùt vaø do B.pseudomallei khaùng laïi nhieàu khaùng sinh. B.pseudomallei moïc ñöôïc ôû nhieät ñoä töø 5 – 420C vaø moâi tröôøng coù 3% NaCl . R) HELICOBACTER PYLORI H.pylori laø loaøi vi khuaån raát khoù nuoâi caáy . Veà sau, nhieàu moâi tröôøng ñöôïc caûi tieán vaø ñöa vaøo öùng duïng cuõng raát coù hieäu quaû . Nhieät ñoä thích hôïp nhaát cho H.pylori phaùt trieån laø 370C. H.pylori khoâng phaùt trieån ôû nhieät ñoä 25, 27, 420C; moïc yeáu ôû 300C; moïc toát ôû 32, 34, vaø 390C vaø toát nhaát vaãn laø 370C. S) XOAÉN KHUAÅN GIANG MAI ( Treponema pallidum biovar pallidum ) Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 12 Vi khuaån giang mai raát nhaïy caûm vôùi ñieàu kieän beân ngoaøi , nhaát laø khoâ vaø noùng: ôû nhieät ñoä > 500C bò cheát trong voøng 60 phuùt ; ôû nhieät ñoä phoøng chæ soáng ñöôïc vaøi giôø, do ñoù khoù laây qua caùc duïng cuï bò nhieãm vi khuaån . Raât nhaïy caûm vôùi hoùa chaát nhö arsenic, thuûy ngaân, bismuth, vôùi pH vaø khaùng sinh. T) LEPTOSPIRA Ñaây laø xoaén khuaån duy nhaát nuoâi caáy ñöôïc trong ñieàu kieän hieáu khí . Thöôøng nuoâi trong moâi tröôøng loûng coù theâm huyeát thanh ñoäng vaät töôi ; pH 7.2 – 7.5; nhieät ñoä 28 – 300C vaø giaøu oxy. Leptospira moïc chaäm, sau 6 – 10 ngaøy môùi phaùt trieån toát : laøm vaån nheï moâi tröôøng nhö khoù i thuoác laù. U ) TRÖÏC KHUAÅN UOÁN VAÙN ( Clostridium tetani ) Tröïc khuaån uoáng vaùn kî khí tuyeät ñoái , noù phaùt trieån toát treân moâi tröôøng thoâng thöôøng, bôûi vì tröïc khuaån uoán vaùn khoâng caàn nguoàn dinh d öôõng lôùn do chuyeån hoùa ñôn giaûn. ÔÛ nhieät ñoä 370C vaø pH = 7 vaø kî khí tuyeät ñoái laø ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho tröïc khuaån uoán vaùn phaùt trieån. Neáu nuoâi caáy ñeå laâu ngaøy , tröïc khuaån uoán vaùn coù theå thích nghi vaø trôû neân hieáu khí . Tröïc khuaån uoán vaùn coù theå cheát ôû nhieät ñoä 56 0C nhöng ôû theå nha baøo th ì söï toàn taïi cuûa noù ôû nhieät ñoä 120 0C trong voøng 30 phuùt môùi cheát. Nha baøo coù theå toàn taïi trong raát nhieàu naêm ôû moâi tröôøng beân ngoaøi . V) TRÖÏC KHUAÅN GAÂY NGOÄ ÑOÄC THÒT ( Clostridium botulinum ) Nha baøo coù söùc ñeà khaùng raát cao , ôû nhieät ñoä bình thöôøng noù soáng ñöôïc nhieàu naêm, ôû nhieät ñoä 1100C trong 10 phuùt chöa ñuû ñeå dieät noù . Neáu saáy öôùt 1150C trong 4 phuùt thì môùi dieät ñöôïc 80% nha baøo, 8 phuùt môùi dieät ñöôïc 95%, phaûi ôû nhieät ñoä 1200C trong voøng 10 phuùt môùi dieät ñöôïc hoaøn toaøn nha baøo . Trong moâi tröôøng coù 10% NaCl thì coù khaû naêng ngaên caûn hình thaønh nha baøo. W ) CAÙC VI KHUAÅN HOAÏI THÖ SINH HÔI NÖÔÙC Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 13 Ñöùng veà maët vi khuaån hoïc , nhoùm vi khuaån naøy thuoäc lôùp Sporulale s, going Clostridium vaø hoï Clostridiaceae. Prevot ñaõ phaân chia hoï naøy thaønh ba gioáng laø Inflabilis, Welchia vaø Clostridium .  Clostridium perfringens : Veà hình thaùi, tröïc khuaån naøy thaúng, ngaén, daøi töø 3 - 4µm, roäng töø 1 – 1.5µm; hai ñaàu troøn, coù voû, khoâng coù loâng vaø khoâng di ñoäng; trong beänh phaåm thì ñöùng rieâng reõ hoaëc töøng ñoâi Laø loaøi vi khuaån hieáu khí tuyeät ñoái . Phaùt trieån deã daøng treân caùc moâi tröôøng nuoâi caáy thoâng thöôøng. Nhieät ñoä thích hôïp laø 370C vaø pH 7.6 Clostridium septium: Ñöôïc phaùt hieän bôûi Pasteur, Chamberland vaø Seguin. Vi khuaån naøy nhö laø moät taùc nhaân gaây hoaïi thö sinh hôi nöôùc. Veà maët hình thaùi, chuùng chæ khaùc caùc vi khuaån hoaïi thö sinh hôi nöôùc khaùc laø coù loâng vaø coù khaû naêng di ñoäng . Trong beänh phaåm, coù khi ñöùng thaønh chuoãi .  Clostridium novyi: Ñöôïc phaùt hieän bôûi Novy vaøo naêm 1894 . Veà tính chaát sinh vaät hoùa hoïc, C.novyi gioáng C.oedematiens. Caùc moâi tröôøng nhaân taïo duøng ñeå nuoâi caáy C.perfringens vaø C.septicum cuõng coù theå duøng ñeå nuoâi caáy C.novyi, song vi khuaån naøy phaùt trieån keùm hôn X ) MYCOPLASMA Veà hình thaùi, Mycoplasma laù nhöng vi khuaån raát nhoû , khoâng di ñoäng, khoâng sinh nha baøo. Hình theå raát ña daïng. Nhieät ñoä toát nhaát ñeå Mycoplasma phaùt trieån laø töø 35 – 370C vôùi pH töø 7.0 – 7.8. Mycoplasma töông ñoái beàn vöõng khi duøng phöông phaùp ñoâng baêng vaø thoaùt baêng. Trong huyeát thanh, Mycoplasma coù theå toàn taïi ôû 560C trong hai giôø. Mycoplasma Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 14 deã bò phaù huûy bôûi sieâu aâm vaø bò tieâu di eät bôûi dung dòch coù pH acid hoaëc kieàm cao . Taát caû caùc loaøi Mycoplasma ñeà khaùng vôùi penicillin . Y ) RICKETTSIA Veà hình thaùi, chuùng laø nhöõng vi khuaån khoâng di ñoäng, kích thöôùc khoaûng 0.5 - 1µm. Chuùng thuoäc loaïi ña hình thaùi, nhöng loaïi thöôøng gaëp nhaät laø h ình tröïc khuaån, cuõng coù theå gaëp hình caàu hoaëc hình gaäy ngaén . Chuùng ñöùng rieâng reõ hoaëc thaønh töøng ñoâi coù khi xeáp thaønh chuoãi ngaén hoaëc töøng ñaùm trong hoaëc ngoaøi teá baøo Rickettsia laø nhöõng vi khuaån raát yeáu, chuùng bò tieâu dieät nhanh choùng bôûi söùc noùng, ñoä aåm, ñoä khoâ vaø caùc hoùa chaát . Chuùng thöôøng bò baát hoaït ôû nhieät ñoä thöôøng nhöng toàn taïi toát ôû nhieät ñoä thaáp ( -25 ñeán -700C ) baèng phöông phaùp ñoâng laïnh Z ) CHLAMYDIA Veà hình thaùi, chuùng laø nhöõng vi khuaån khoâng di ñoäng, coù daïng hình caàu. Treân kính hieån vi ñieän töû, chuùng bieåu hieän moät vuøng hoäi tuï beân trong vôùi moät maøng ranh giôùi. Hình aûnh treân kính hieån vi ñieän töû gioáng nhö caùc aûnh cuûa Rickettsia. Chlamydia khaû naêng qua loïc vi khuaån keùm , chuùng raát yeáu, deã bò tieâu dieät bôûi söùc noùng, tia cöïc tím vaø caùc chaát saùt khuaån . a ) CHLAMYDIA TRACHOMATIS Veà hình thaùi, döôùi kính hieån vi quang hoïc , vi khuaån coù hình caàu hoaëc baàu duïc, kích thöôùc khaùc nhau. Döôùi kính hieån vi ñieän töû laø moät vaät theå nhaân daøy ñaëc gaén lieàn vôùi maøng boïc ñaëc tröng cuûa vaùch teá baøo . Veà khaû naêng ñeà khaùng, nhöõng hoùa chaát dieät khuaån vaø ete coù khaû naêng tieâ u dieät nhanh choùng C.trachomatis. Noù cuõng bò maát taùc duïng bôûi glycerin nhöng coù khaû naêng toàn taïi ôû nhieät ñoä laïnh. b ) CHLAMYDIA LYMPHOGRANULOMATOSIS Veà hình thaùi, vi khuaån coù kích thöôùc raát nhoû beù, sieâu loïc, vaø chæ quan saùt ñöôïc döôùi kính hieån vi ñieän töû . Caáu truùc cuûa noù gaàn gioáng nhö teá baøo cuûa taùc nhaân gaây soát veït. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 15 Khaû naêng ñeà khaùng cuûa chuùng raát yeáu , bò baát hoaït bôûi söï noùng, söï khoâ, chaát saùt khuaån vaø ete. Söï hoaït ñoäng cuûa noù maát ñi nhanh choùng trong glycerin nhöng toàn taïi toát ôû nhieät ñoä laïnh -200C hoaëc trong maùy ñoâng laïnh . c ) CHLAMYDIA PSITTACI Vi khuaån naøy coù khaû naêng ñeà khaùng keùm vôùi söùc noùng : ôû nhieät ñoä 600C trong 10 phuùt ñaõ ngöøng hoaït ñoäng. Nhaïy caûm vôùi caùc hoùa chaát nhö formol , phenol, vaø ete. Noù khoâng toàn taïi ñöôïc trong glycerin , nhöng coù khaû naêng ñeà khaùng vôùi nhieät ñoä laïnh . Noù coù theå toàn taïi ôû nhieät ñoä laïnh cuûa maùy ñoâng laïnh . 2.2 VIRUS Trong phaïm vi ñeà ta øi naøy, toâi chæ giôùi thieäu sô löôïc veà moät vaøi ñaëc tính cuûa virus Virus coøn ñöôïc goïi laø sieâu vi khuaån hay sieâu vi truøng . Ngaøy nay, chuùng ta ñaõ bieát raèng, virus laø nhoùm taùc nhaân quan troïng gaây beänh cho ng öôøi, gia suùc, caây troàng vaø coân truøng. Gaàn 80% caùc beänh nhieãm truøng ôû ngöôøi laø do virus gaây ra . Nhöõng keát quaû nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy ôû moät soá tröôøng hôïp , virus laø thuû phaïm gaây ra moät soá beänh ung thö ôû ngöôøi vaø suùc vaät. Ñaây laø moät beänh nan y cuûa con ngöôøi vaø laø moái ñe doïa traàm troïng ñeán maïng soáng cuûa moãi ngöôøi chuùng ta . Baây giôø, ta seõ xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá vaät l yù vaø hoùa hoïc ñoái vôùi virus: a) Hoùa chaát: Coù nhieàu loaïi hoùa chaát , vôùi noàng ñoä thích nghi, coù khaû naêng laøm cho virus maát hoaït tính ( maát tính hoaït ñoäng ) . Thí duï nhö caùc muoái kim loaïi naëng , caùc chaát kim loaïi maïnh, caùc chaát taåy …Trong ñoù , chaát lyzol ôû noàng ñoä 3 – 5% coù khaû naêng laøm cho virus maát hoaït tính trong voøng 5 phuùt. Chaát naøy ñöôïc duøng laøm chaát saùt truøng trong khi nghieân cöùu caùc loaøi virus gaây beänh cho ngöôøi vaø suùc vaät. Khi xöû lyù virus vôùi hoùa chaát , virus coù theå coù hieän töôïng baát hoaït thuaän nghòch . Virus bò baát hoaït, nhöng neáu thaåm tích ñeå taùch formol ra khoûi virus th ì virus hoaït ñoäng trôû laïi. Hoaëc neáu xöû lyù virus vôùi mem tripxin ( men phaân huûy protein Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 16 ), virus bò baát hoaït, vì tripxin keát hôïp vôùi virus thaønh moät phöùc hôïp baát hoaït . Khi ñun noùng leân ñeå phaù huûy tripxin , hoaëc laø duøng nöôùc ñeå pha loaõng phöùc hôïp naøy ra, thì hoaït tính cuûa virus laïi ñöôïc khoâi phuïc. b) pH cuûa moâi tröôøng: pH cuûa moâi tröôøng coù aûnh höôûng ñeán hoaït tính cuûa virus . ÔÛ pH = 10, voû capxit seõ bò giaûi theå, acid nucleic khoâng ñöôïc baûo veä nöõa vaø virus trôû neân baát hoaït . Tuøy töøng loaïi virus, maø chuùng coù khaû naêng chòu ñöïng khaùc nhau ñoái vôùi pH cuûa moâi tröôøng. Loaøi Virus Phaïm vi pH chòu ñöïng ñöôïc Ñoám 2.8-8.0 Cuùm 6.5-9.0 Quai bò 6.5-8.5 Ñaäu muøa 5.0-9.5 Baïi lieät 1.6-10.0 Arbovirus 7.5-9.5 Phaïm vi pH chòu ñöïng ñöôïc cuûa moät soá loaøi virus c) Nhieät ñoä Nhieät ñoä cuõng aûnh höôûng ñeán hoaït tính cuûa virus . Tính chòu nhieät cuûa virus thay ñoåi tuøy loaïi. Nhöng phaàn lôùn virus baát hoaït ôû nhieät ñoä 55 – 60oC trong voøng 5 – 30 phuùt. Tuy nhieân cuõng coù nhöõng virus baát hoaït ôû nhieät ñoä cao hôn, nhö virus vieâm gan coù theå chòu ñöïng nhieät ñoä leân ñeán 80 oC trong voøng 30 phuùt. Phaàn lôùn virus ñeàu thích nhieät ñoä thaáp . Do ñoù, khi nghieân cöùu virus, thöôøng tieán haønh trong phoøng laïnh coù nhieät ñoä coá ñònh laø 4oC. Virus hoaøn toaøn baûo ñaûm ñöôïc hoaït tính ôû nhieät ñoä -75oC. Do ñoù phöông phaùp baûo quaûn virus toát nhaát laø phöông phaùp ñoäng khoâ ( liophilisation ), hay phöông Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 17 phaùp laøm laïnh ñoät ngoät ñeán -70oC roài toàn tröõ ôû tuû laïnh -20oC. Caùc phöông phaùp naøy coù theå giöõ virus trong nhieàu naêm maø vaãn giöõ ñöôïc hoaït tính. Ñeå thanh truøng duïng cuï nghieân cöùu virus, chuùng ta coù theå thanh truøng baèng hôi nöôùc nöôùc soâi ( 100oC ) trong 1 giôø. d) Tia töû ngoaïi Coù khaû naêng laøm baát hoaït taát caû caùc loaïi virus . Böôùc song 260nm coù taùc duïng laøm baát hoaït caùc acid nucleic nhanh ch oùng. Neáu böôùc song ngaén hôn 260nm th ì protein bò phaù huûy raát maïnh Virus bò chieáu xaï bôûi tia töû ngoaïi thì khoâng coøn khaû n aêng gaây beänh cho kyù chuû nöõa, nhöng vaãn giöõ ñöôïc ñaëc tính khaùng nguyeân cuûa noù ( coù nghóa laø duø bò baát hoaït, nhöng vaãn coù khaû naêng kích thích cô theå ñoäng vaät tieát ra khaùng theå . Ñoái vôùi moät soá loaøi virus , khi virus naèm trong teá baøo kyù chuû, neáu bò chieáu tia töû ngoaïi thì bò baát hoaït , nhöng sau ñoù neáu ñöôïc chieáu saùng b ình thöôøng, virus coù theå hoaït ñoäng trôû laïi . Hieän töôïng naøy goïi laø phaûn öùng quang taùi hoaït ( photoreactivation ) vaø khoâng xaûy ra khi virus naèm beân ngoaøi teá baøo k yù chuû. e) Sieâu aâm Sieâu aâm coù khaû naêng phaù huûy virus khi ñeå trong dung dòch coù khoâng khí hoøa tan. Caùc virus lôùn seõ bò vôõ ra töøng maûnh . Caùc tính chaát khaùng nguyeân vaãn giöï nguyeân veïn. Vai troø cuûa virus bò vôõ naøy coù thay ñoåi trong phaûn öùng vôùi khaùng huyeát thanh. Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 18 CHÖÔNG III Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 19 TOÅNG QUAN VEÀ THIEÁT BÒ TIEÄT TRUØNG Tieät truøng laø gì ? Tieät truøng laø vieäc phaù huûy toaøn boä taát caû caùc vi sinh vaät bao goàm caùc loaïi vi khuaån vaø vi truøng . Ñieàu naøy raát khoù thöïc hieän vaø vieäc kieåm chöùng laïi caøng khoù khaên hôn. Coù raát nhieàu phöông phaùp tieät truøng nhö böùc xaï tia töû ngoaïi vaø böùc xaï ion hoùa, söû duïng hôi nöôùc nhieät. Sau ñaây ta seõ khaûo saùt tuøng phöông phaùp tieät truøng khaùc nhau. 3.1 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP TIEÄT TRUØNG 3.1.1. Tieät truøng baèng böùc xaï 3.1.1.1 Tieät truøng baèng tia UV Ñaây laø moät trong nhöõng phöông phaùp tieät truøng baèng böùc xaï khaù phoå bieán . Söï tieät truøng baèng tia UV laø gì ? Quaù trình naøy raát ñôn giaûn. Ta coù theå xem noù nhö moät boä loïc. Noù thöïc hieän vieäc loaïi boû nhöõng loaïi vi khuaån , kyù sinh vaät, virus vaø nhöõng maàm Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 20 beänh khaùc baèng caùch söû duïng tia UV coù c öôøng ñoä cao. Tia UV coù khaû naêng taùc ñoäng ñeán nhöõng teá baøo soáng baèng caùch thay ñoåi caáu truùc haït n haân hay caùc DNA cuûa teá baøo ( laøm bieán tính hay ñoâng voùn laïi caùc protein ) . Keát quaû laø caùc sinh vaät naøy seõ bò cheát . Tia UV ñöôïc söû duïng thoâng thöôøng coù böôùc soùng khoaûng 260nm. Ñaây laø moät trong nhöõng phöông phaùp raát höõu duïng trong vieäc loaïi tröø nhöõng loaïi vi khuaån soáng . Nhöng trong phöông phaùp naøy, caùc tia UV khoâng theå xuyeân qua caùc vaät lieäu raén . Do ñoù noù chæ höõu duïng cho vieäc tieät truøng beà maët . Khi laøm vieäc vôùi tia UV, nhöõng ngöôøi thöïc hieän phaûi baûo veä maét, traùnh tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi tia UV , vì noù coù theå aûnh höôûng khoâng toát ñeán giaùc maïc. Ngaøy nay, ta coù theå thaáy coù khaù nhieàu öùng duïng ph öông phaùp tieät truøng baèng tia UV. Chaúng haïn nhö söû duïng tia UV ñeå tieät truøng trong nhöõng heä thoáng loïc nö ôùc uoáng maø ta vaãn thöôøng thaáy. 3.1.1.2 Tieät truøng baèng böùc xaï naêng löôïng cao: Trong phöông phaùp naøy, nhöõng böùc xaï nhö tia X hay tia Gamma ñöôïc söû duïng cho muïc ñích tieät truøng. Trong hai loaïi böùc xaï naøy thì tia Gamma raát höõu hieäu cho vieäc tieät truøng. Nhöng khi söû duïng loaïi böùc xaï naøy , cuõng caàn phaûi coù moät tröôøng baûo veä raát lôùn ñeå baûo ñaûm an toaøn cho ngö ôøi vaän haønh. Hôn nöõa, phöông phaùp naøy cuõng ñoøi hoûi moät yeâu caàu khoù khaên nöõa. Ñoù laø vieäc löu tröõ caùc ñoàng vò phoùng xaï . Khoù khaên ôû choã caùc ñoàng vò naøy luoân lieân tuïc phaùt ra tia Gamma vaø vieäc phaùt ra lieân tuïc naøy ta khoâng theå ngöøng laïi ñöôïc ( baûn chaát töï nhieân cu ûa chaát phoùng xaï ). Do ñoù luoân toàn taïi moät moái nguy hieåm trong khu vöïc löu tröõ nhöõng ñoàng vò phoùng xaï naøy neân caàn phaûi ñö ôïc löu tröõ caån thaän. Ta vaãn thöôøng nghe thaáy, tia X thöôøng ñöôïc söû duïng trong y khoa nhö moät coâng cuï chaån ñoaùn hình aûnh khaù hieäu quaû , vaø ñaõ coù töø raát laâu tröôùc ñaây. Nhöng ngoaøi ra, tia X coøn ñöôïc öùng duïng trong vieäc tieät truøng. Vôùi vieäc söû duïng tia X ñeå tieät truøng , tuy khoâng hieäu quaû baèng tia Gamma , nhöng trong phöông phaùp naøy vieäc yeâu caàu vuøng baûo Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 21 veä ít nghieâm ngaët hôn so vôùi tia Gamma. Ñieàu naøy laø do naêng löôïng tia X ñö ôïc phaùt ra khoâng cao nhö tia Gamma. Hôn nöûa, ngaøy nay, vieäc phaùt tia X coù theå deã daøng kieåm soaùt ñöôïc treân caùc thieát bò h ieän ñaïi ( chaúng haïn nhö thôøi gian phaùt, cöôøng ñoä lieàu löôïng …) 3.1.2 Tieät truøng baèng phöông phaùp nhieät: Phöông phaùp tieät truøng baèng nhieät ñ aõ ñöôïc con ngöôøi öùng duïng töø caùch ñaây raát laâu. Vaø theo söï tieán boä cuûa khoa hoïc thì phöông phaùp tieät truøng baèng nhieät ngaøy caøng phoå bieán vaø ñöôïc öùng duïng raát roäng raõi , khoâng chæ rieâng trong y hoïc maø raát nhieàu trong caùc lónh vöïc khaùc vaø trong cuoäc soáng . Phöông phaùp tieät truøng söû duïng nhieät ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát bôûi tính öu vieät, deã söû duïng vaø giaù thaønh töông ñoái reû so vôùi caùc phöông phaùp khaùc. Nhìn chung, veà nguyeân lyù, phöông phaùp naøy söû duïng hôi nöôùc ñöôïc gia nhieät ñeán nhieät ñoä khoaûng 1330C ôû aùp suaát 3 bar, trong khoaûng thôøi gian 3 phuùt. Vôùi nhieät ñoä vaø aùp suaát nhö vaäy ñuû ñeå tieâu dieät caùc loaïi vi khuaån gaây beänh . Ñeå ñaûm baûo cho tieán trình tieät truøng baèng nhieät naøy xaûy ra hoaøn haûo thì trong haàu heát caùc thieát bò tieät truøng ñeàu coù nhöõng thieát bò ño, nhöõng bieåu ñoà ghi vaø hieån thò nhöõng thoâng tin caàn thieát chaúng haïn nhö nhieät ñoä hay aùp suaát theo thôøi gian . Caùc loaïi thieát bò chæ thò naøy thöôøng ñöôïc ñi keøm trong caùc thieát bò tieät truøng . Ngoaøi vieäc söû duïng hôi nhieät ra, trong phöông phaùp naøy coøn coù caùc nhaùnh khaùc . Chaúng haïn nhö tröôùc ñaây, khi khoa hoïc chöa tieán boä thì caùc duïng cuï y teá , nhö dao moå, caùc loaïi duïng cuï söû duïng trong beänh vieän th öôøng ñöôïc tieät truøng baèng caùch luoäc trong nöôùc soâi ( 100oC ). Nhöng sau naøy phöông phaùp naøy ít ñöôïc söû duïng do ôû moät soá loaøi vi khuaån khaùng cao vôùi nhieät ñoä , thì ôû nhieät ñoä 100oC vaãn chöa ñuû ñeå gieát cheát chuùng hoaøn toaøn, maø phaûi caàn moät nhieät ñoä cao hôn theá nöõa. Trong cuoäc soáng haèng ngaøy , phöông phaùp tieät truøng baèng nhieät vaãn ñö ôïc öùng duïng raát nhieàu. Chaúng haïn nhö trong khi laøm caùc loaïi thöïc phaåm leân men ( nh ö ñaäu phuï leân men, ñaäu naønh leân men …), ta vaãn thöôøng thaáy ngöôøi ta hô nhöõng chai loï ñöïng thöïc phaåm len men naøy qua ngoïn löûa hoaëc luoäc chuùng trong nö ôùc soâi tröôùc khi Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 22 cho caùc thöïc phaåm naøy vaøo . Ñoäng taùc naøy chính laø ñeå tieâu dieät caùc loaïi vi khuaån , gaây ra hö hoûng cho quaù trình leân men. Ñaây laø moät trong raát nhieàu öùng duïng cuûa phöô ng phaùp naøy trong cuoäc soáng . 3.1.3 Tieät truøng baèng phöông phaùp hoùa hoïc Trong coâng nghieäp, y teá cuõng nhö trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy, hoùa hoïc cuõng ñöôïc söû duïng phoå bie án trong vieäc tieät truøng. Nhöng khoâng phaûi luùc naøo, phöông phaùp naøy cuõng toû ra hieäu quaû . Nguyeân nhaân laø do caùc ñaëc tính hoùa hoïc cuûa caùc loaïi hoùa chaát neân chuùng coù theå huûy hoaïi , hay aên moøn nhieàu loaïi vaät lieäu, gaây ra nhöõng hö hoûng cho caùc vaät lieäc caàn ñöôïc khöû truøng. 3.1.3.1 Ethylene Oxide (EO) Nhìn chung, caùc loaïi hoùa chaát ôû daïng khí ñöôïc söû duïng khi phaûi tieät truøng nhöõng vaät lieäu coù khaû naêng chòu nhieät thaáp ( khoaûng dö ôùi 600C ) nhö caùc plastic, sôïi quang hoïc …EO raát phuø hôïp vôùi ñieàu kieän naøy . Nhieät ñoä cuûa noù khi ñöa vaøo söû duïng khoaûng 30 – 600C, vôùi ñoä aåm treân 30% vaø noàng ñoä khoaûng 200mg/l ñeán 800mg/l trong ít nhaát 3 tieáng.EO coù ñoä xuyeân thaám raát toát . Tuy nhieân Ethylene Oxide laø moät hoùa chaát khaù nguy hieåm. Noù raát deã chaùy! Cho neân khi ñöa vaøo söû duïng phaûi heát söùc caån thaän . Hôn nöûa so vôùi phöông phaùp nhieät, noù ñoøi hoûi thôøi gian tieät truøng daøi h ôn. Vaø tieán trình naøy cuõng ñoøi hoûi moät khoaûng thôøi gian baét buoäc ñeå loaïi boû hoaøn toaøn hôi nöôùc ñoäc coøn soùt laïi sau tieán trình tieät truøng 3.1.3.2 Ozone Ozone ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå tieät truøng trong coâng nghieäp , chuû yeáu cho nhöõng öùng duïng tieät truøng beà maët. Noù ñaëc bieät raát höõu duïng ñoái vôùi nhöõng vaät lieäu baèng goám. Tuy nhieân noù raát ñoäc haïi vaø raát khoâng oån ñònh . Do ñoù trong nhieàu öùng duïng noù khoâng phaûi luùc naøo noù cuõng laø söï löïa choïn toát nhaát . 3.1.3.3 Dung dòch Glutaraldehyde vaø Formaldehyde Hai loaïi dung dòch naøy cuõng ñöôïc xem laø nhöõng taùc nhaân tieät truøng daïng loûng . Khaû naêng tieät truøng chæ theå hieän khi caùc vaät lieäu caàn ñöôïc tieät truøng ñöôïc ngaâm trong chuùng trong moät thôøi gian daøi. Cuï theå, vôùi dung dòch Glutaraldehyde , neáu ngaâm trong Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 23 chuùng moät khoaûng thôøi gian khoaûng 12 tieáng , noù coù theå tieâu dieät taát caû caùc loaïi baøo töû . Ñoái vôùi dung dòch Formaldehyde , thôøi gian caàn ñeå tieät truøng coøn yeâu caàu daøi hôn so vôùi Glutarldehyde. Caû hai loaïi dung dòch Glutaraldehyde vaø Formaldehyde ñeàu laø nhöõng chaát deã bay hôi vaø ñoäc haïi khi tieáp xuùc vôùi da vaø khi bò hít phaûi . Hôn nöõa, Glutaraldehyde khaù ñaét tieàn , trong khi Formaldehyde thì coù gia ù thaønh reû hôn. Vôùi Formaldehyde, thôøi gian söû duïng seõ laâu hôn neáu noù ñöôïc theâm vaøo moät vaøi thaønh phaàn methanol ñeå ngaên chaën söï chuyeån hoùa polymerization thaønh poroformaldehyde . Tuy nhieân ñieàu naøy laøm cho noù deå bay hô n. 3.1.3.4 Ortho – phthalaldehyde (OPA) Laø moät chaát tieät truøng ñöôïc toå chöùc FDA coâng nhaän . Dung dòch OPA naøy cho khaû naêng tieät truøng cao hôn Glutaraldehyde. Hôn nöûa, OPA oån ñònh vaø ít bay hôi hôn so vôùi Glutaraldehyde. Do ñoù noù ít gaây ra khaû naêng kích thích da vaø maét hôn. Vaø moät ñaëc ñieåm quan troïng nöõa laø , hoaït ñoäng tieät truøng cuûa noù dieãn ra nhanh hô n so vôùi Glutaraldehyde vaø Formaldehyde . Nhöng ñi cuøng vôùi nhöõng öu ñieåm ñoù ñ aõ khieán cho giaù thaønh cuûa noù khaù ñaét so vôùi caùc taùc nhaân tieät truøng khaùc . 3.1.3.5 Chaát taåy Caùc loaïi chaát taåy söû duïng trong gia ñ ình ñoâi khi cuõng ñöôïc söû duïng ñeå tieät truøng trong caùc beänh vieän vaø caùc phoøng thí nghieäm sinh hoïc . Noù bao goàm 5.25% sodium hypoclorite. Thoâng thöôøng noù ñöôïc coâ ñaëc cho tieän vieäc lö u tröõ ( traïng thaùi khoâng hoaït ñoäng ), hay ñöôïc pha loaõng 1/10 ñeå löu tröõ vaø ñöôïc söû duïng ngay laäp töùc . Tuy nhieân, noù neân ñöôïc pha loaõng 1/5 ñeå coù theå tieâu dieät caùc loaøi vi khuaån lao. Caùc chaát tieät truøng loaïi naøy coù khaû naêng tieâu dieät caùc loaøi vi khuaån ngay laäp töùc . Tuy nhieân möùc ñoä aên moøn cuûa noù raát cao. Thaäm chí, noù coù khaû naêng aên moøn caû caùc loaïi duïng cuï phaãu thuaät laøm töø theùp khoâng gæ. Do ñoù, khi söû duïng ta phaûi löu yù ñeán ñaëc tính aên m oøn naøy. 3.1.4 Tieán trình tieät truøng khoâ ( Dry Sterilizertion Process : DSP ): Ban ñaàu, tieán trình naøy ñöôïc thieát keá ñeå tieät truøng caùc chai loï trong ngaønh coâng nghieäp nöôùc uoáng. Tuy nhieân noù cuõng raát höõu duïng trong caùc öùng duïng y teá vaø trong ngaønh döôïc phaåm. Chu trình naøy söû duïng hydrogen peroxide vôùi noàng ñoä 30 – 35% vaø Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 24 hoaït ñoäng trong chaân khoâng . Tieán trình naøy coù theå laøm giaûm ñaùng keå caùc loaïi vi khuaån. Thôøi gian ñeå hoaøn thaønh moät chu kyø naøy khoaûng 6s . Moät öu ñieåm ñaùng keå cuûa phöông phaùp naøy laø nhieät ñoä beà maët cuûa caùc vaät theå ñöôïc tieät truøng chæ taêng raát nheï trong suoát tieán trình ( 10 – 150C ). 3.2 So Saùnh Giöõa Caùc Phöông Phaùp : Nhìn laïi toång quan veà taát caû caùc ph öông phaùp tieät truøng, ta coù theå ruùt ra moät soá keát luaän sau:  Veà hieäu quaû tieät truøng: Tuøy trong töøng tröôøng hôïp maø moãi phöông phaùp coù moät öu ñieåm rieâng. Nhöng ta coù theå thaáy raèng, trong lónh vöïc y teá thì vieäc söû duïng caùc loaïi böùc xaï ñeå tieät truøng khoâng ñaït ñöôïc hieäu suaát cao so vôùi phöông phaùp söû duïng nhieät. Thoâng thöôøng caùc loaïi vi khuaån coù xu höôùng hoaït ñoäng maïnh khi nhieät ñoä moâi tröôøng taêng. Nhöng khi nhieät ñoä leân ñeán hôn 800C thì gaàn nhö taát caû seõ bò tieâu dieät. Ngoaïi tröø tröôøng hôïp cuûa vi truøng Cooc, thì caàn coù nhieät ñoä vaø thôøi gian tieät truøng cao hôn. Veà phöông dieän naøy thì phöông phaùp nhieät toû ra höõu hieäu hôn caû.  Veà phöông dieän an toaøn trong söû duïng : Qua phaân tích, ta coù theå thaáy, caû phöông phaùp hoùa hoïc vaø böùc xaï , möùc ñoä an toaøn trong söû duïng ñeàu keùm hô n phöông phaùp nhieät. Ñoái vôùi phöông phaùp böùc xaï , ta ñaõ bieát, ngay caû trong khi ñieàu trò hay chaån ñoaùn thì phöông phaùp böùc xaï luoân laø söï löïa choïn sau cuøng nhaát, do möùc ñoä khoâng an toaøn cuûa noù . Neáu khoâng phaûi laø baét buoäc th ì phöông phaùp naøy seõ khoâng ñöôïc ñeà xuaát . Ñoái vôùi phöông phaùp hoùa hoïc, vieäc söû duïng chæ ñaït möùc an toaøn khi ngöôøi söû duïng raát am töôøng veà caùc loaïi hoùa chaát vaø phaûi raát caån thaän trong coâng vieäc. Neáu khoâng, chæ moät sô xuaát nhoû cuõng gaây ra caùc haäu quaû nghieâm trong nhö chaùy, gaây nguy hieåm cho ngöôøi söû duïng… Vôùi phöông phaùp nhieät, tuy phaûi tieáp xuùc vôùi nhieät ñoä vaø aùp suaát khaù cao nhö ng vôùi kyõ thuaät ngaøy nay thì vaán ñeà ñoù coù theå ñöôïc haïn cheá vaø giaûi quyeát deã daøng .  Veà maët giaù thaønh thì phöông phaùp böùc xaï laø phöông phaùp coù giaù thaønh cao nhaát. Ñieàu naøy khoâng chæ trong tieät truøng maø ngay caû trong ñieàu trò vaø chaån Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 25 ñoaùn thì phöông phaùp böùc xaï vaãn luoân laø ph öông phaùp coù giaù thaønh raát ñaét. Phöông phaùp tieät truøng baèng nhieät giaù thaønh coù theå cao h ôn phöông phaùp hoùa hoïc. Nhöng neáu xeùt veà maët tieän lôïi vaø möùc ñoä an toaøn th ì ngöôøi ta vaãn thöôøng söû duïng phöông phaùp nhieät hôn.  Veà maët kyõ thuaät, nhö ta ñaõ bieát, tieät truøng laø moät tieán trình raát khoù thöïc hieän vaø vieäc kieåm chöùng laïi caøng khoù khaên hô n ( vì ta khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc con vi khuaån hay virus ñaõ bò tieâu dieät hoaøn toaøn hay chöa ). Ví duï nhö trong phöông phaùp söû duïng nhieät , trong suoát tieán trình tieät truøng, ñeå coù theå kieåm tra möùc ñoä hoaøn haûo cuûa tieán trình thì caùc thoâng soá nhieät ñoä vaø aùp suaát, thôøi gian tieät truøng phaûi ñöôïc kieåm tra lieân tuïc trong suoát tieán trình . Do ñoù, caàn phaûi coù nhöõng thieát bò ño löôøng vaø hieån thò caùc thoâng soá naøy trong suoát quaù trình tieät truøng . Nhö theá seõ tieän cho vieäc kieåm tra hieäu suaát cuûa tieán trình . Ñoái vôùi phöông phaùp hoùa hoïc thì caùc thoâng soá noàng ñoä cuûa hoùa chaát söû duïng caàn ñö ôïc löu yù ñeán. Trong phöông phaùp böùc xaï thì cöôøng ñoä cuûa chuøm böùc xaï seõ ñö ôïc hieån thò cho vieäc kieåm tra. Nhö vaäy, roõ raøng, trong taát caû caùc phöông phaùp vaø taát caû caùc thoâng soá caàn phaûi hieån thò cuûa töøng phöông phaùp thì vieäc hieån thò vaø ño löôøng thoâng soá nhieät ñoä, aùp suaát vaø thôøi gian cuûa phöông phaùp söû duïng nhieät laø deã thöïc hieän hôn caû. Chính ñieàu naøy cuõng laøm cho giaù thaø nh cuûa caùc thieát bò trong töøng phöông phaùp cheânh leäch veà giaù thaønh vôùi nhau . Moät thieát bò tieät truøng toát, thì hieäu quaû tieät truøng phaûi cao vaø caùc thoâng soá caàn thieát trong suoát quaù trình phaûi ñöôïc theå hieän ñeå ngöôøi söû duïng coù theå theo doõi vaø hieäu chænh kòp thôøi . 3.3 CAÁU TRUÙC VAØ NGUYEÂN LYÙ VAÄN HAØNH CUÛA THIE ÁT BÒ TIEÄT TRUØNG: 3.3.1 CAÁU TRUÙC CUÛA THIEÁT BÒ TIEÄT TRUØNG BAÈNG HÔI NÖÔÙC: Ñoái vôùi moät thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc thoâng thöôøng thì caáu truùc cuûa noù ñöôïc minh hoïa nhö hình sau: Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 26 Hình 3.1: Caáu truùc ñôn giaûn cuûa moät maùy t ieät truøng baèng hôi nöôùc Nhö vaäy, nhö ta thaáy, moät thieát bò tieät truøng baèng hôi nöôùc seõ bao goàm 3 thaønh phaàn chính: buoàng nung, buoàng tieät truøng vaø heä thoáng ñöôøng oáng . Ñaây laø ba thaønh phaàn quan troïng nhaát cuûa thieát bò .  Buoàng nung: Thoâng thöôøng, buoàng nung ñöôïc thieát keá coù theå tích nhoû hôn buoàng tieät truøng vaø coù nhieäm vuï caáp hôi nöôùc cho buoàng tieät truøng. Nöôùc ñöôïc caáp cho buoàng nung qua moät heä thoáng ñöôøng oáng, vôùi moät theå tích xaùc ñònh. Sau ñoù, nöôùc seõ ñöôïc ñun soâi baèng moät nhieät ñieän trôû coâng suaát . Luùc naøy, aùp suaát trong buoàng seõ ngaøy caøng taêng. Khi nhieät ñoä cuûa nöôùc leân ñeán 100 oC, buoàng nung vaãn ñang ôû traïng thaùi kín ( chöa cung caáp hôi nöôùc cho buoàng tieät truøng ) neân aùp suaát trong buoàng seõ tieáp tuïc taêng. Vieäc taêng aùp suaát naøy seõ daãn ñeán vieäc nöôùc soâi trong buoàng seõ khoâng döøng ôû 100oC maø seõ tieáp tuïc taêng leân . Ñeán moät nhieät ñoä vaø aùp suaát xaùc ñònh th ì ngöôøi vaän haønh seõ ñieàu khieån van caáp hôi nöôùc, khôi ñoäng ñöôøng oáng caáp hôi nöôùc leân cho buoàng tieät truøng hoaït ñoäng . Vieäc xaùc ñònh aùp suaát trong buoàng luùc naøy laø do moät ñoàng hoà ño aùp suaát hieån thò giaù trò aùp trong buoàng cho ngöôøi vaä n haønh deã daøng ñieàu khieån. Ngoaøi ra, ôû buoàng nung coøn coù moät thuûy keá. Thuûy keá naøy cho bieát löôïng Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 27 nöôùc coøn laïi trong buoàng nung ñeå ngöôøi vaän haønh coù theå cung caáp kòp thôøi löôïng nöôùc caàn thieát cho buoàng khi nöôùc trong buoà ng khoâng ñuû cho hoaït ñoäng tieät truøng . Ñeå thu ñöôïc nhieät ñoä tieät truøng tieâu bieåu laø 1 330C thì löôïng hôi nöôùc phaûi ôû trong moâi tröôøng aùp suaát laø 3Bar. Vaø khi aùp suaát hôi nöôùc leân cao hôn 1Bar thì vieäc thieát keá caùc boä phaän cuûa maùy phaûi tuaân theo nhöõng tieâu chuaån chaët cheõ ñeå baûo ñaûm an toaøn cho ngöôøi cheá taïo laãn ngöôøi vaän haønh söû duïng . Vieäc söû duïng buoàng nung ñeå taïo hôi nöôùc coù nhieàu öu ñieåm . Nhö ta coù theå deã daøng kieåm soaùt löôïng hôi nöôùc caàn thieát caáp cho buoàng haáp . Buoàng nung naøy laø moät boä phaän gaén lieàn vôùi thieát bò tieät truøng neân noù khoâng phaûi phuï thuoäc vaøo nguoàn hôi nöôùc beân ngoaøi maø chæ phuï thuoäc vaøo nguoàn cung caáp nöôùc . Ñoái vôùi caùc beänh vieän thì nöôùc laø moät ñieàu taát yeáu phaûi coù neân vieäc cung caáp nöôùc cho buoàng nung seõ khoâng gaëp phaûi baát cöù khoù khaên g ì. Nhöng buø laïi noù cuõng coù moät soá khuyeát ñieåm. Chaúng haïn nhö ta khoâng theå ngay laäp töùc tieät truøng moät duï ng cuï naøo ñoù maø phaûi chôø moät khoaûng thôøi gian cho buoàng nung taïo ra löôïng hôi nöôùc caàn thieát. Do ñoù noù luoân coù moät khoaûng thôøi gian tr eã nhaát ñònh. Ñoù laø moät khuyeát ñieåm khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc trong caùc maùy tieät truøng söû duïng buoàng nung nhöng so vôùi nhöõng lôïi ích maø noù mang laïi th ì khuyeát ñieåm naøy ta coù theå boû qua .  Buoàng tieät truøng Buoàng tieät truøng ñöôïc thieát keá coù moät theå tích phuø hôïp vôùi theå tích buoàng nung . Ñieàu naøy laø do buo àng tieät truøng phaûi coù theå tích sao cho löôïng hôi nöôùc maø buoàng nung cung caáp phaûi vöøa ñuû ñeå buoàng tieät truøng ñaït ñeán nhieät ñoä caàn thieát . Ngoaøi ra, khi thieát keá buoàng nung vaø buoàng tieät truøng phaûi tính toaùn kyõ löôõng , do khi ñang hoaït ñoäng thì hai buoàng naøy seõ ôû traïng thaùi coù aùp suaát cao . Neáu vieäc tính toaùn khoâng chính xaùc, vôùi moät aùp suaát vaø nhieät ñoä nhö theå raát deã gaây ra nguy hieåm cho ngöôøi vaän haønh. ÔÛ buoàng tieät truøng cuõng coù moät ñoà ng hoà hieån thò giaù trò aùp suaát trong buoàng, ñeå ngöôøi vaän haønh coù theå theo d oõi dieãn bieán cuûa quaù trình tieät truøng , nhaèm ngaên chaën nhöõng nguy hieåm neáu coù . Luaän Vaên Toát Nghieäp www.bme.vn Tác giả : Phạm Khánh Thành, Đinh Vũ Long Giang 28 ÔÛ ñaây, ta cuõng neân bieát qua moät vaøi thoâng soá coù lieân quan ñeán b uoàng tieät truøng. ÔÛ buoàng tieät truøng naøy, hai thoâng soá nhieät ñoä vaø thôøi gian tieät truøng töông öùng laø : 1150C öùng vôùi thôøi gian tieät truøng laø 30 phuùt , 1210C öùng vôùi thôøi gian laø 15 phuùt vaø 1340C öùng vôùi 3 phuùt. Hai thoâng soá nhieät ñoä vaø thôøi gian naøy khaù quan troïng . Noù quyeát ñònh phaåm chaát tieät truøng cuûa moät thieát bò .  Heä thoáng ñöôøng oáng: Heä thoáng ñöôøng oáng ñoùng moät vai tr oø quan troïng trong thieát bò tieät truøng hôi nöôùc. Moät thieát bò tieät tru øng thoâng thöôøng seõ bao goàm caùc loaïi ñöôøng oáng sau : - OÁng caáp nöôùc cho buoàng nung : Ñöôïc noái vôùi buoàng nung, ñöôøng oáng naøy seõ laáy nöôùc töø heä thoáng nöôùc taïi nôi söû duïng , ñeå cung caáp nöôùc caàn thieát cho hoaït ñoäng tieät truøng . - Ñöôøng oáng caáp hôi nöôùc: Noái lieàn buoàng nung vaø buoàng tieät truøng , coù nhieäm vuï daãn hôi quaù nhieät töø buoàng nung leân buoàng tieät truøng . Ñöôøng oáng naøy coù nhieàu kích thöôùc khaùc nhau , tuøy thuoäc vaøo theå tích cuûa buoàng tieät truøng. Noù aûnh höôûng moät phaàn ñeán thôøi gian thöïc hieän cuûa toaøn boä quaù trình tieät truøng ( vì noù quyeát ñònh ñeán thôøi gian caáp hôi nöôùc töø buoàng nung leân buoàng tieät truøng ) . Hai loaïi ñöôøng oáng coù kích thöôùc ñöôøng kính laø 16mm va ø 21mm thöôøng ñöôïc söû duïng nhaát . - OÁng xaõ hôi laïnh: Do khi vöøa môùi baét ñaàu hoaït ñoäng th ì trong buoàng tieät truøng seõ toàn taïi hai loaïi khí coù pha khaùc nhau: khí laïnh toàn taïi trong buoàng töø tröôùc ñoù vaø khí noùng ñöôïc cun