Thiết kế sơ bộ khu Đông Cao Sơn

14-5: 2,5 - 3,3km; - T©y Nam Cao S¬n V14-2: 1,0¸2,5km; - §«ng Nam Cao S¬n V14-5,V13-1: 2,5 ¸ 3,3km; - Nam Cao S¬n V14-5: 1,5 ¸ 2,7km; - B¾c Cao S¬n V13-1: 3,0 ¸ 3,5km. Víi khèi l­îng vµ cung ®é vËn t¶i nh­ trªn còng nh­ ®iÒu kiÖn kü thuËt má chiÒu dµi, chiÒu réng, chiÒu s©u khai tr­êng vµ m¹ng vËn t¶i hiÖn cã viÖc sö dông ph­¬ng thøc vËn t¶i « t« lµ hîp lý. Song giµn thiÕt bÞ khai th¸c vËn t¶i ®ang sö dông ë khu Cao S¬n lµ ch­a ®ång bé lµm gi¶m n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Dù ¸n dù kiÕn chän lo¹i «t« tù ®æ cã t¶i träng 60¸100 tÊn ®Çu t­ ®æi míi vµ ®ång bé ho¸ víi m¸y xóc cã gÇu 8 ¸ 15m. N¨ng suÊt «t« t¶i träng 60 ¸ 100 tÊn ®­îc tÝnh theo h­íng dÉn cña h·ng s¶n xuÊt cã sö dông c¸c hÖ sè gi¶m n¨ng suÊt cña ViÖt Nam. ¤ t« t¶i träng ®Õn 42 tÊn lÊy theo 1108Q§/H§QT ban hµnh n¨m 2002. II.1.1.1.2- VÞ trÝ b·i th¶i - B·i th¶i ngoµi: + B·i th¶i §«ng Cao S¬n ®æ ®Õn cèt +270 cã thÓ chøa ®­îc trªn 500 triÖu m + B·i th¶i trong Khe Chµm 3 ®æ ®Õn cèt +150 cã thÓ chøa ®­îc 17 triÖu m. - B·i th¶i trong khai tr­êng B·i th¶i trong khai tr­êng ®­îc h×nh thµnh khi c¸c khu vùc ®· kÕt thóc khai th¸c vµ khu vùc an toµn gi÷a khai tr­êng vµ b·i th¶i nh­ : + B·i th¶i trong B¾c Cäc S¸u cã thÓ chøa ®­îc trªn 40 triÖu m. + B·i th¶i trong khu §«ng Khe Chµm II ( §«ng §¸ Mµi) më réng b·i th¶i T©y Cao S¬n hiÖn nay khi c¸c c«ng tr­êng khai th¸c lé thiªn kÕt thóc. Suèi §¸ Mµi vµ ®­êng «t« Bµng N©u Cao S¬n ®­îc n¾n qua khai tr­êng vµ cã thÓ ®æ ®­îc 21 triÖu m tõ c¸c møc cao +100m ¸ +200m. + B·i th¶i trong Cao S¬n chøa ®­îc 52,9 triÖu m ®æ c¸c møc +80. Ngoµi ra dù ¸n cßn xem xÐt ph­¬ng ¸n ®æ b·i th¶i trong t¹m thêi khi khai th¸c hÕt vØa 14-5 khu B¾c Cäc S¾u, víi khèi l­îng ®æ khoµng 3 triÖu m thêi gian chøa khoµng 5¸8 n¨m. ViÖc cÇn thiÕt sö dông b·i th¶i trong t¹m thêi hay kh«ng sÏ ®­îc tinh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ cô thÓ. Trong b¸o c¸o trung gian th¸ng 5/1994 cña dù ¸n xem sÐt sö dông B¾c Cäc S¸u lµm b·i th¶i t¹m qua tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ cho thÊy viÖc sö dông b·i th¶i t¹m B¾c Cäc S¸u víi qui m« 10 triÖu m trong kho¶ng thêi gian 8 ¸ 10 n¨m lµ kh«ng kinh tÕ v× sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc kh«ng ®ñ ®Ó bãc l¹i khèi l­îng ®· ®æ t¹m. KÕt thóc khai th¸c ®æ th¶i xem b¶n vÏ: §TM - KT§T - 03. II.1.1.1.3- LÞch ®æ th¶i C¸c b·i th¶i ngoµi ®­îc ®æ ngay vµ hiÖn má ®ang ®æ b·i th¶i §«ng Cao S¬n, trong Khe Chµm 3 b¾t ®Çu ®æ tõ 2006. V× lîi Ých chung cña côm má §Ìo Nai Cäc S¸u Cao S¬n nªn dung tÝch b·i th¶i §«ng Cao s¬n ph¶i chia sÎ cho c¶ 2 má l©n cËn. ViÖc ph©n bæ dung tÝch ®æ th¶i ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong qui ho¹ch khai th¸c ®æ th¶i vËn t¶i c¸c má vµ c«ng tr­êng lé thiªn vïng CÈm Ph¶. Khèi l­îng ®æ th¶i cô thÓ cña c¸c má xem b¶ng: 3 - 02 C¸c b·i th¶i trong thêi gian b¾t ®Çu ®æ phô thuéc vµo lÞch khai th¸c, cho nªn lÞch ®æ th¶i cã cung ®é ng¾n nhÊt ®· ®­îc nghiªn cøu cïng víi viÖc lùa chän tr×nh tù khai th¸c hîp lý. II.1.1.4- C«ng nghÖ th¶i ®Êt ®¸ §Êt ®¸ th¶i ®­îc vËn chuyÓn b»ng «t« tù ®æ, do ®ã ¸p dông c«ng nghÖ th¶i ®Êt ®¸ nh­ sau: Lµm d­êng lªn cèt cao dù kiÕn ®æ th¶i, san g¹t b·i quay xe. Khi b·i quay xe thi c«ng xong th× b¾t ®Çu tiÕn hµnh ®æ th¶i. §¸t ®¸ th¶i d­îc «t« ®æ trùc tiÕp xuèng s­ên tÇng th¶i. §Ó ®¶m b¶o an toµn cho c¸c thiÐt bÞ lµm trªn mÆt b·i th¶i, t¹i mÐp tÇng th¶i cÊu t¹o ®ª an toµn chiÒu cao kh«ng nhá h¬n 0,75m. Trªn mÆt tÇng th¶i lu«n tån t¹i hai khu vùc. Mét khu vùc cho « t« tiÕn hµnh ®æ th¶i vµ mét khu vùc cho xe g¹t lµm viÖc t¹o mÆt b·i th¶i vµ ®ª bao an toµn. Khi «t« kh«ng ®æ trùc tiÕp xuèng s­ên tÇng ®­îc n÷a th× chuyÓn sang khu vùc mµ xe g¹t ®· chuÈn bÞ xong. Qu¸ tr×nh lËp ®i lËp l¹i cho tíi khi kÐt thóc b·i th¶i. MÆt b·i th¶i ®­îc tao ®é nghiªng vÒ phia trong víi ®é dèc 5ä nh»m tho¸t n­íc tèt cho b·i th¶i khi cã m­a. II.1.1.1.5- Th«ng sè c¸c b·i th¶i Th«ng sè cña b¸i th¶i d­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi c«ng nghÖ vµ tr×nh tù ®æ th¶i ®· chän, cô thÓ nh­ sau: - ChiÒu cao tÇng th¶i: 30¸50m; - Gãc nghiªng s­ên tÇng th¶i: 29¸30; - §é dèc mÆt tÇng th¶i: 5ä; - ChiÒu cao ®ª bao an toµn: 0,75m. II.1.1.1.6- ThiÕt bÞ phôc vô b·i th¶i §Ó phôc vô c«ng t¸c san g¹t t¹o mÆt tÇng th¶i sö m¸y g¹t c«ng suÊt tõ 200¸300cv m· hiÖu D85A, A155A vµ c¸c lo¹i m¸y g¹t Nga hiÖn cã. II.1.1.2. Nguån g©y t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i láng: II.1.1.2.1- §Æc ®iÓm hiÖn tr¹ng l­îng n­íc ch¶y vµo má A- Tho¸t n­íc c­ìng bøc §Ó ®¶m b¶o cho má ho¹t ®éng b×nh th­êng, t¹i khu vùc khai tr­êng moong T©y B¾c ®ang tån t¹i mét tr¹m b¬m tho¸t n­íc chÝnh víi 3 m¸y b¬m cã n¨ng suÊt Q = 630m3/h; ¸p lùc H = 125m ®Ó b¬m n­íc tõ -35 lªn +35,8 khu T©y b¾c Cao S¬n. Trong n¨m nay má ®ang dù kiÕn ®Çu t­ bæ xung thªm mét tr¹m gåm 2 m¸y b¬m cã n¨ng suÊt Q = 1.250m3/h; ¸p lùc H = 125m. B- HÖ thèng th¸o kh«, h¹n chÕ n­íc mÆt ch¶y xuèng ®¸y moong HiÖn t¹i má ®·, ®ang x©y dùng hoµn chØnh hÖ thèng r·nh ®Ønh vµ m­¬ng tho¸t n­íc tù ch¶y nh»m h¹n chÕ tèi ®a l­îng n­íc mÆt ch¶y xuèng ®¸y moong bao gåm: (Xem b¶ng 3 – 03). B¶ng 2.3: HÖ thèng r·nh ®Ønh vµ m­¬ng tho¸t n­íc tù ch¶y I Tho¸t n­íc ngoµi khai tr­êng - r·nh ®Ønh 1 - HÖ thèng r·nh tho¸t n­íc däc tuyÕn ®­êng 25 tõ møc +90 Cäc S¸u ®Õn +140 §CS tõ +140 §CS ®Õn +115 ®­êng rÏ vµo sµng I vµ tõ +115 ®Õn ®­êng rÏ vµo ph©n x­ëng «t« møc +35 2 - R·nh tho¸t n­íc däc tuyÕn ®­êng rÏ vµo ph©n x­ëng söa ch÷a «t« møc +35 ®Õn tr¹m b¶o vÖ sè 3 3 - R·nh tho¸t n­íc, hÖ thèng cèng qua ®­êng däc tuyÕn ®­êng khu vùc ®­êng vµo sµng I 4 - R·nh n­íc c¸c èng cèng qua ®­êng däc tuyÕn ®­êng vµo PX C¬ ®iÖn 5 - M­¬ng n­íc +50 ¸+29 c¸c èng cèng qua ®­êng khu vùc ph©n x­ëng « t« 6 - N¾n suèi §¸ Mµi møc +31¸ +29 ( Th­îng l­u cÇu vµo CT.III Khe Chµm ) II Tho¸t n­íc trong khai tr­êng - HÖ thèng m­¬ng r·nh tho¸t n­íc tù ch¶y a - Vµnh ®ai tho¸t n­íc phÝa t©y Cao S¬n 7 - HÖ thèng m­¬ng tho¸t n­íc trô TNCS +140 ¸+35 8 - M­¬ng høng n­íc däc ®­êng møc +174 ¸ +120; +125¸+50 9 - R·nh tho¸t n­íc khu vùc sµng 2+3 10 - R·nh tho¸t n­íc møc +110 ¸ +80; +35, ®­êng ra b·i th¶i +95 Khe ChµmIII b - Vµnh ®ai tho¸t n­íc phÝa Nam Cao S¬n 11 - R·nh tho¸t n­íc tõ +330 ¸+185; +230¸ +125 däc ®­êng ra b·i th¶i T©y 12 - R·nh tho¸t n­íc trung gian møc +95¸ +80 c Vµnh ®ai tho¸t n­íc phÝa B¾c Cao S¬n 13 - X©y dùng hÖ thèng m­¬ng tho¸t n­íc +95¸ +80; +80¸+75 §CS ¸TCS 14 - X©y dùng hÖ thèng m­¬ng tho¸t n­íc +75¸ +50 TCS 15 - X©y dùng hÖ thèng m­¬ng tho¸t n­íc däc ®­êng vËn chuyÓn +75¸ +105 - TCS 16 - HÖ thèng tho¸t n­íc däc ®­êng vËn chuyÓn +50 ¸+47 vØa 13-1; +47¸+35 ®­êng xuèng PX « t« 17 - HÖ thèng tho¸t n­íc däc ®­êng vËn chuyÓn ra b·i th¶i +135,+175 18 - HÖ thèng tho¸t n­íc bªn c¹nh sµng I, ch¹y däc c«ng tr­êng m×n ra ®Õn C«ng Tr­êng CGC§ ra H12 ® HÖ thèng tho¸t n­íc khu vùc sµng I 19 - Vµnh ®ai tho¸t n­íc phÝa §«ng Cao S¬n 20 - R·nh tho¸t n­íc däc ®­êng vËn chuyÓn +135¸ +175 21 - X©y dùng r·nh tho¸t n­íc däc tÇng +200¸ +155 ph©n t¸n dßng ch¶y tõ hå Ba Ra §Ìo Nai 22 - HÖ thèng tho¸t n­íc xung quanh V¨n phßng c¸c C«ng tr­êng, Ph©n x­ëng, Nhµ ¨n. II.1.1.2.2- Dù b¸o l­îng n­íc ch¶y vµo má. L­îng n­íc ch¶y vµo má bao gåm 2 nguån: N­íc mÆt vµ n­íc ngÇm A- N­íc mÆt: L­îng n­íc mÆt ch¶y vµo má ®­îc tÝnh to¸n theo c«ng thøc hÖ sè dßng ch¶y. Q = F x a x µ trong ®ã: F lµ diÖn tÝch l­u vùc (m2); a lµ vò l­îng lín nhÊt/ng®. Vò l­îng nµy ®­îc tÝnh víi tÇn suÊt 40 n¨m, 25 n¨m vµ 15 n¨m. + TÇn suÊt 25 n¨m, vò l­îng lín nhÊt a = 400mm/ng.® + TÇn suÊt 20 n¨m, vò l­îng lín nhÊt a = 325mm/ng.® + TÇn suÊt 15 n¨m, vò l­îng lín nhÊt a = 250mm/ng.® a lµ hÖ sè dßng ch¶y mÆt (a = 0,65) B- N­íc ngÇm : N­íc ngÇm ch¶y vµo moong khai th¸c ®­îc tÝnh theo c«ng thøc §uypuy phèi hîp víi ph­¬ng ph¸p giÕng lín cña Tr«anski. Q = 1,366 x Ktb ; m3/ng® Ktb: HÖ sè thÈm thÊu trung b×nh c¸c tÇng chøa n­íc = 0,06 m/ng® H: §é cao mùc n­íc d©ng tÝnh trung b×nh +60m R: B¸n kÝnh ¶nh h­ëng tÝnh theo c«ng thøc: R = 2S Ö Ktb x H ; S = H ro: B¸n kÝnh giÕng lín tÝnh theo c«ng thøc: ro= , m F: DiÖn tÝch c«ng tr­êng khai th¸c (m2); p: H»ng ¸p p = 3,14. KÕt qu¶ tÝnh to¸n l­îng n­íc mÆt vµ n­íc ngÇm ch¶y vµo má ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.4: B¶ng 2.4: KÕt qu¶ tÝnh to¸n l­îng n­íc mÆt vµ n­íc ngÇm ch¶y vµo má C¸c th«ng sè Giai ®o¹n Giai ®o¹n I (2006¸2015) Tr¹m b¬m khu B¾c Cäc S¸u Tr¹m b¬m khu T©y Møc th«ng thuû tù nhiªn +80 +50 DiÖn tÝch høng n­íc(m 2) 1.393.334 696.666 Cèt cao ®¸y má -50 - 80 Giai ®o¹n II ( 2015 ¸ kÕt thóc) Tr¹m b¬m B¾c Cäc S¸u Tr¹m b¬m khu T©y Møc th«ng thuû tù nhiªn +50 DiÖn tÝch høng n­íc(m 2) 2.885.500 Cèt cao ®¸y má -170 L­îng n­íc ch¶y vµo moong khai th¸c tÝnh theo mïa ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.5: B¶ng 2.5: L­îng n­íc ch¶y vµo moong khai th¸c tÝnh theo mïa Mïa m­a Moong B¾c Cäc S¸u L­îng n­íc mÆt m 3/ng® L­îng n­íc ngÇm m 3/ng® Tæng l­u l­îng m 3/ng® 2006 ¸ 2015 147.730 1060 148.790 Moong Khu T©y 2006 ¸ 2015 295.460 2120 297.580 Moong Khu T©y 2015 ¸ kÕt thóc 611.240 3180 614.420 Mïa kh« Moong B¾c Cäc S¸u 2006 ¸ 2015 22.727 1080 23.807 Moong Khu T©y 2006 ¸ 2015 45.456 1080 46.536 Moong Khu T©y 2015 ¸ kÕt thóc 94.037 1080 97.853 C- Chän m¸y b¬m n­íc C¨n cø vµo l­u l­îng n­íc lín nhÊt cÇn tho¸t trong 1 giê, vµo chiÒu cao cÇn tho¸t n­íc, vµo tÝnh ch¸t cña n­íc má, m¸y b¬m n­íc cho tõng khu khai th¸c, tõng giai ®o¹n ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.6: B¶ng 2.6: Sè l­¬ng vµ chñng lo¹i m¸y b¬m n­íc TT Tªn gäi vµ ®Æc tÝnh kü thuËt N¨m khai th¸c 2006 ¸ 2015 2015 ¸ KÕt thóc I Tr¹m b¬m khu B¾c Cäc S¸u a/ Mïa m­a 1 M¸y b¬m , n¨ng suÊt 1400m3/h, ¸p lùc 175m, chiÒu cao hót 1 C¸i 4m, c«ng suÊt 1200KW, ®iÖn ¸p 6000V b/ Mïa kh« 1 M¸y b¬m , n¨ng suÊt 300m3/h, ¸p lùc 180m, chiÒu cao hót 4,5m c«ng 207Kw, ®iÖn ¸p 1 C¸i 380V II Tr¹m b¬m khu t©y a/ Mïa m­a 1 M¸y b¬m , n¨ng su¸t 1400m3/h ¸p lùc 175m, chiÒu hót 4m c«ng suÊt 1200Kw, ®iÖn ¸p 6000V 2 C¸i b/ Mïa kh« 1 M¸y b¬m n¨ng suÊt 500m3/h, ¸p lùc 160m , chiÒu cao hót 4,5m, c«ng suÊt 300Kw ®iÖn ¸p 660V 1 C¸i III Tr¹m b¬m khu t©y a/ mïa m­a 1 M¸y b¬m 1400m3/h, ¸p lùc 175m, chiÒu cao hót 4m, c«ng suÊt ®éng c¬ P =1200Kw U=6000V Møc - 80 : 4 C¸i Møc -170 : 4 C¸i b/ Mïa kh« 1 M¸y b¬m 500m3/h, ¸p lùc 160m, chiÒu cao hót 4,5m. C«ng suÊt ®éng c¬ P =300Kw, ®iÖn ¸p 660v Møc- 80 : 1 C¸i Møc - 170: 1C¸i §­êng kÝnh èng ®Èy, èng hót cña c¸c tr¹m b¬m ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.7: B¶ng 2.7: §­êng kÝnh èng ®Èy, èng hót cña c¸c tr¹m b¬m Sè TT VÞ trÝ tr¹m b¬m §­êng kÝnh ®Èy èng (mm) §­êng kÝnh èng hót (mm) TÝnh to¸n Chän TÝnh to¸n Chän I Tr¹m b¬m khu B¾c Cäc S¸u 2006¸2015 1 Mïa m­a 406 400 574 600 2 Mïa kh« 188 200 266 300 II Tr¹m b¬m khu T©y 2006¸2015 1 Mïa m­a 406 400 574 600 2 Mïa kh« 242 250 343 350 III Tr¹m b¬m khu T©y 2015¸kÕt thóc 1 Mïa m­a 406 400 574 600 2 Mïa kh« 325 350 460 500 II.1.1.3. Nguån g©y t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i khÝ: II.1.1.3.1- ¶nh h­ëng cña khÝ ®éc ph¸t sinh khi næ m×n: Trong ®¸m m©y khÝ - bôi lan truyÒn khi næ m×n cã khÝ ®éc g©y nguy h¹i cho con ng­êi. Khi næ sÏ t¹o thµnh khèi l­îng lín s¶n phÈm khÝ næ trong ®ã hçn hîp khÝ ®éc chiÕm 5 -10%. Trong sè nh÷ng s¶n phÈm t¹o thµnh khÝ næ, ®éc h¹i nhÊt lµ CO, NO. Khi næ trong ®Êt ®¸ cã l­u huúnh hoÆc hîp chÊt l­u huúnh th× trong s¶n phÈm næ sÏ cã SO2 vµ H2S. MËt ®é giíi h¹n cho phÐp (% thÓ tÝch vµ mg/lÝt) ®èi víi CO, NO+NO2, SO2, H2S t­¬ng øng nh­ sau: 0,0016 (0,02); 0,0001 (0,005); 0,00035 (0,01); vµ 0,00066 (0,01). Møc ®é ®éc h¹i cña nh÷ng lo¹i khÝ ®éc kh¸c nhau kh«ng gièng nhau nªn thÓ tÝch cña nã ®­îc quy chuyÓn thµnh thÓ tÝch cña oxyt cacbon quy ­íc. ThÓ tÝch chung cña oxyt cacbon quy ­íc (1/kg) ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: V = NCO + 6,5N(NO + NO2) +2,5N(SO2 + H2S); trong ®ã: N - thÓ tÝch khÝ t­¬ng øng Tû lÖ c¸c lo¹i khÝ ®éc phô thuéc vµo thµnh phÇn chÊt næ. Khi c©n b»ng oxy ©m lín th× t¹o thµnh oxyt cacbon nhiÒu vµ oxyt nit¬ Ýt. TÝnh chÊt t¹o khÝ cña chÊt næ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng hÖ sè. Kk = ; Trong ®ã: Kk - hÖ sè thÓ hiÖn tÝnh chÊt t¹o khÝ cña chÊt næ. C, C0 - thÓ tÝch khÝ ®éc t¹o ra khi næ 1 kg chÊt næ sö dông vµ chÊt næ cã c©n b»ng oxy b»ng 0. §èi víi chÊt næ cã c©n b»ng oxy ©m th×: Kk = 1 + ; Trong ®ã: Kc - c©n b»ng oxy cña chÊt næ , % (lÊy trÞ tuyÖt ®èi). NÕu hçn hîp nhiÒu chÊt næ th×: Kk = ; trong ®ã: Q1, Q2, Qn - khèi l­îng thuèc næ lo¹i kh¸c nhau. Kk1, Kk2, Kkn - hÖ sè t¹o khÝ cña c¸c lo¹i chÊt næ trong hçn hîp. Mét phÇn khÝ ®éc t¹o ra khi næ cßn l¹i trong ®Êt ®¸, mét phÇn cïng ®Êt ®¸ bÞ ph¸ huû v¨ng vµo khÝ quyÓn. ThÓ tÝch cña ®¸m m©y bôi - khÝ ®éc (1/kg) lµ: C = ; trong ®ã: q – ChØ tiªu thuèc næ, kg/m3. S¶n phÈm khÝ ®éc t¹o thµnh khi næ hoµ vµo kh«ng khÝ, bôi, x©m nhËp vµo ®Êt ®¸, chøa ®Çy kÏ nøt vµ lç hæng trong ®Êt ®¸, g©y ngé ®éc cho con ng­êi vµ ®éng vËt. Khi næ m×n trªn má lé thiªn, chiÒu cao ®¸m m©y – bôi khÝ ®¹t ®Õn trªn 1.600m. MËt ®é CO ë phÇn trªn cña nã ®¹t 0,04% vµ mËt ®é NO2 lµ 0,007% (Sau khi næ 1,5 ¸ 2 phót). Thêi gian ph©n t¸n ®¸m m©y bôi – khÝ ra khái giíi h¹n c«ng tr­êng cã thÓ kÐo dµi 30 phót. §èi víi con ng­êi, nguy hiÓm nhÊt sau khi næ lµ khÝ ®éc ph¸t sinh ra tõ ®Êt ®¸ bÞ ph¸ huû. Khèi l­îng cùc ®¹i cña CO cßn l¹i cña ®Êt ®¸ khi næ tr«til trong lç khoan kh« hoÆc ngËm n­íc yÕu lµ 50,8 l/kg. Khi næ quy m« lín c¸c má quÆng, sù thÓ hiÖn t¸c dông cña khÝ ®éc chËm h¬n so víi t¸c dông cña sãng ®Ëp kh«ng khÝ. Tuy nhiªn, sù c¶n trë lan truyÒn khÝ ®éc Ýt h¬n nªn khÝ ®éc cã thÓ lan truyÒn ®Õn kho¶ng c¸ch xa h¬n. Khi næ v¨ng xa kho¶ng c¸ch an toµn theo t¸c dông khÝ ®éc ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: rk (1+0,5Vg); Trong ®ã: Vg - Tèc ®é trung b×nh cña giã, m/s. Theo c«ng thøc trªn khi Vg = 2m/s b¸n kÝnh vïng nguy hiÓm vÒ khÝ ®éc theo h­íng giã t¨ng 2 lÇn so víi khi ®øng giã. Víi mËt ®é cho phÐp cña khÝ ®éc trªn (khi chuyÓn ®æi thµnh C0), biªn giíi vïng nguy hiÓm lµ 0,008%, mét c¸ch ®¬n gi¶n cã thÓ x¸c ®Þnh: rk = ke.; Trong ®ã: kc – hÖ sè (0,5 ¸ 1,0); C - Khèi l­îng khÝ ®éc sinh ra khi næ 1 kg chÊt næ, (chuyÓn thµnh C0); Q - Khèi l­îng chÊt næ, kg. Khi cã giã, b¸n kÝnh vïng nguy hiÓm theo h­íng giã ph¶i t¨ng lªn gÊp ®«i. II.1.2. Nguån g©y t¸c ®éng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i: Ho¹t ®éng khai th¸c má cßn g©y nhiÒu t¸c ®éng kh«ng liªn quan tíi chÊt th¶i: II.1.2.1- ¤ nhiÔm bôi: - Do khoan næ m×n: C«ng t¸c khoan næ m×n c¸c b·i khoan næ m×n lín hoÆc nhá ®Ó lµm t¬i ®Êt ®¸ chuÈn bÞ cho c«ng t¸c xóc bèc lµ nguån t¹o bôi lín. Bôi t¹o ra khi næ m×n lan truyÒn ®Õn kho¶ng c¸ch lín vµ cã t¸c h¹i ®Õn søc khoÎ con ng­êi, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn m«i tr­êng xung quanh. Trong ®¸m m©y khÝ - bôi chiÕm 2.000mmg/m3. Khi næ m×n lín trªn má lé thiªn tû lÖ c¸c phÇn tö bôi <1000, ®¹t 0,17kg/m3. PhÇn chñ yÕu bôi v¨ng ra lµm bÈn kho¶ng kh«ng xung quanh, phÇn cßn l¹i tån t¹i trong ®èng ®¸ næ m×n vµ lµm « nhiÔm bÇu khÝ quyÓn rÊt cao. §Æc biÖt nguy h¹i cho søc khoÎ con ng­êi v× ®ã lµ lo¹i bôi quyÖn khÝ ®éc. Bôi cã kh¶ n¨ng quyÖn gi÷ CO2, NO l©u h¬n 1 th¸ng. Nh÷ng lo¹i bôi nµy sÏ lµm ph¸t triÓn nhanh chãng bÖnh nghÒ nghiÖp cña thî má. - Do c«ng t¸c xóc bèc: Khi xóc bèc ®Êt ®¸ vµ than ®æ lªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i sÏ t¹o ra luång bôi, nång ®é bôi t¹i c¸c khu vùc xóc bèc th­êng v­ît qu¸ nång ®é cho phÐp, kho¶ng c¸ch ¶nh h­ëng vµ l¾ng ®äng bôi do xóc bèc 150-200m, tuy nhiªn møc ®é bôi khi xóc cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­: §é Èm, ®é cøng ®Êt ®¸, than, tr×nh ®é c«ng nh©n v.v… - Do « t« ch¹y trªn ®­êng: VËn chuyÓn than tõ má ®Õn n¬i tiªu thô vµ vËn chuyÓn ®Êt ®¸ th¶i b»ng c¸c lo¹i « t« tù ®æ cã t¶i träng 8 ¸ 40tÊn. Khi « t« ch¹y sÏ t¹o ra luång bôi cã nång ®é lín h¬n 120mg/m3 vµ cã kh¶ n¨ng lan to¶ ra xa tíi c¸c c«ng tr×nh däc theo tuyÕn vËn chuyÓn (®Æc biÖt vµo mïa kh«). Nång ®é bôi trªn c¸c tuyÕn giao th«ng, ®Æc biÖt cao vµo c¸c mïa kh« hanh cã t¸c ®éng m¹nh tíi søc khoÎ cña d©n c­ sèng däc c¸c tuyÕn ®­êng. L­îng bôi sinh ra do than bÞ vì vôn khi sµng tuyÓn thñ c«ng vµ chuyÓn t¶i t¹i kho b·i ®· v­ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp hµng chôc lÇn vµo nh÷ng ngµy kh« hanh. Tãm l¹i: c¸c h×nh thøc t¹o thµnh bôi do c«ng t¸c s¶n xuÊt than t¹i má than Cao S¬n ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng kh«ng khÝ. Trªn mÆt b»ng s©n c«ng nghiÖp, khi giã cã tèc ®é 2 ¸ 5m/s sÏ mang bôi ®i xa lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c«ng tr×nh d©n dông vµ c¶nh quan khu vùc. Bôi lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh nghÒ nghiÖp Silicose cho c«ng nh©n lµm viÖc l©u dµi trong kh«ng gian chøa bôi. Ngoµi ra bôi cßn cã thÓ g©y c¸c bªnh viªm m¾t, viªm xoang vµ viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh. Bôi than sÏ g©y ra bÖnh antracose. II.1.2.2- T¸c ®éng cña sãng chÊn ®éng: Thùc tÕ cho thÊy phÇn n¨ng l­îng chÊt næ phôc vô cho môc ®Ých ph¸ vì ®Êt ®¸ chiÕm tû lÖ rÊt thÊp cßn ®a sè n¨ng l­îng chÊt næ biÕn thµnh d¹ng c«ng v« Ých cã t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng xung quanh. §Æc tÝnh nguy h¹i g©y ra do næ m×n thÓ hiÖn ë sù t¸c ®éng cña sãng chÊn ®éng ®Õn s­ên dèc cña bê má, ¶nh h­ëng ®Õn khèi ®Êt ®¸ gÇn biªn giíi má vµ mÆt tr­ît cña gãc æn ®Þnh, nh÷ng c«ng tr×nh trªn s©n c«ng nghiÖp má vµ nh÷ng c«ng tr×nh d©n dông. Khi tèc ®é giao ®éng cña nÒn ®Êt >10cm/s th× nh÷ng toµ nhµ cã kh¶ n¨ng bÞ ph¸ huû. Theo t¸c dông chÊn ®éng do næ m×n vµ do ®éng ®Êt nhá cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau. Thùc tÕ, víi chÊn ®éng khi næ m×n, biªn ®é vµ tèc ®é dÞch chuyÓn cã sù lÆp l¹i Ýt h¬n, nghÜa lµ cã thêi h¹n giao ®éng nÒn ®Êt ®¸ nhá h¬n. Tuy nhiªn khi næ mét khèi l­îng lín c¸c l­îng thuèc liªn tiÕp víi thêi gian gi·n c¸ch nhá (Vi sai) thêi h¹n giao ®éng chung cã thÓ t¨ng ®Õn 12s. §iÒu ®ã trë nªn nguy hiÓm cho c¸c c«ng tr×nh. Khi khai th¸c má, viÖc lÆp ®i lÆp l¹i c«ng t¸c næ m×n cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng tr×nh. V× c«ng tr×nh còng nh­ ®Êt ®¸ cã kh¶ n¨ng gi÷ l¹i kÕt qu¶ t¸c dông cña nh÷ng ®ît næ tr­¬c ë møc ®é nhÊt ®Þnh, råi ph¸t sinh nh÷ng vÕt nøt nÎ nhá dÇn dÇn sù tÝch luü ®ã sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c«ng tr×nh. * §¸nh gi¸ t¸c dông nguy h¹i cña sãng ®Ëp kh«ng khÝ ®èi víi con ng­êi vµ c¸c c«ng tr×nh. ë gÇn vïng næ, thêi gian t¸c dông cña sãng kh«ng lín (<20ms), sãng t¸c dông lªn c¬ thÓ d­íi d¹ng xung. Chu kú giao ®éng riªng cña c¬ thÓ con ng­êi vµ ®éng vËt cao h¬n thêi gian t¸c dông cña sãng, khi ®ã sù sèng bÞ ®e do¹ vµ cã thÓ kÕt thóc bi th¶m. Tr­êng hîp nµy x¶y ra nÕu con ng­êi gÇn vïng næ. Khi thñ tiªu vËt liÖu næ, thñ tiªu m×n c©m trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy cÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vïng nguy hiÓm vµ t¹m thêi rót ng­êi ra khái vïng ®ã. Khi thêi h¹n t¸c dông cña sãng ®Ëp kh«ng khÝ 20 ¸ 200 ms chu kú giao ®éng riªng cña c¬ thÓ con ng­êi ®­îc so s¸nh víi thêi gian t¸c dông cña sãng, trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy ¸p lùc trªn mÆt sãng cã thÓ g©y chÊn th­¬ng. Víi ¸p lùc v­ît qua 35k-Pa mµng nhÜ con ng­êi bÞ thñng, khi ¸p lùc v­ît qua 100k-Pa c¬ b¾p bÞ tª liÖt. ¸p lùc an toµn ®èi víi con ng­êi lµ 10k-Pa. Khi t¸c dông ®Õn con ng­êi vµ ®éng vËt trong thêi gian 200 ¸ 250ms vµ h¬n n÷a, sãng ®Ëp kh«ng khÝ kh«ng chØ nguy hiÓm do ¸p lùc mµ cßn do tèc ®ä chuyÓn ®éng cña dßng khÝ sau mÆt sãng. Khi ¸p lùc 10 Mpa, tèc ®é v­ît qóa 20m/s. NÕu thêi h¹n t¸c dông cña dßng v­ît qu¸ thêi gian ph¶n øng cña con ng­êi (200 ¸ 350 ms) th× con ng­êi bÞ lËt ng·. Nh÷ng toµ nhµ vµ c«ng tr×nh bÞ h­ háng khi ¸p lùc trªn mÆt sãng 10k –Pa, nghÜa lµ thùc tÕ kh«ng nguy hiÓm ®èi víi con ng­êi. Mét c¸ch tæng qu¸t, kho¶ng c¸ch an toµn vÒ t¸c dông cña sãng ®Ëp kh«ng khÝ ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: rk = k1; rk = k2; Trong ®ã: k1, k2 - C¸c hÖ sè phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn ph©n bè vµ khèi l­îng c¸c l­îng thuèc, møc ®é h­ h¹i c¸c c«ng tr×nh. Q - Khèi l­îng thuèc næ, kg. §Ó kh«ng xÈy ra h­ h¹i g× th× c¸c trÞ sè k1, k2 cÇn ®­îc x¸c ®Þnh theo b¶ng 2.8: B¶ng 2.8: C¸c trÞ sè k1, k2 L­îng thuèc lé thiªn L­îng thuèc ngÇm Q (tÊn) <10 >10 k1 50 - 150 - k2 - 400 Q (tÊn) <210 >20 k1 20 - 50 - k2 - 200 Trong tr­êng hîp b¶o vÖ c«ng tr×nh b»ng vËt ch¾n th× kho¶ng c¸ch an toµn cã thÓ gi¶m nh­ng kh«ng ®­îc gi¶m h¬n 2 lÇn. Trong vïng næ cã b¸n kÝnh <1,5 Q cã vËt c¶n nh­ bøc t­êng theo h­íng ng­îc l¹i, kho¶ng c¸ch an toµn vÒ t¸c dông sãng ®Ëp kh«ng khÝ cÇn ph¶i t¨ng gÊp ®«i. II.1.2.3- T¸c ®éng cña ®¸ v¨ng khi næ m×n: Khi næ m×n víi khèi l­îng lín lµm v¨ng xa ®Êt ®¸. Nh÷ng côc ®¸ bay khi næ m×n sÏ g©y chÊn th­¬ng hoÆc lµm chÕt ng­êi, ®éng vËt, g©y h­ háng c¸c c«ng tr×nh… N¨ng l­îng tÝch luü trong m«i tr­êng do lan truyÒn sãng nÐn - kÐo biÕn thµnh n¨ng l­îng t¹o nøt nÎ vµ ®éng n¨ng c¸c nh©n tè m«i tr­êng. §éng n¨ng nµy lµm bay c¸c côc ®¸ do t¸c dông ®Èy cña khÝ næ gi÷ trong nh÷ng nøt nÎ më réng. §¸ bay kh«ng ®iÒu khiÓn ®­îc d­íi t¸c dông cña ®éng n¨ng khi næ lµ hiÖn t­îng nguy hiÓm. Dù ®o¸n ®é xa cña ®¸ bay thùc hiÖn theo quy luËt ®¹n ®¹o häc trong khÝ quyÓn. Tuy nhiªn trong tr­êng hîp nµy cÇn biÕt h×nh d¹ng côc ®¸, søc c¶n cña kh«ng khÝ, ®Æc tÝnh chuyÓn ®éng cña côc ®¸ v.v… Sù tÝnh to¸n ®ã ®­îc thùc hiÖn ®èi víi c«ng nghÖ næ m×n vµ tÝnh chÊt ®Êt ®¸ cô thÓ. Khi næ m×n c¸c lç khoan lín lµm t¬i ®Êt ®¸, b¸n kÝnh vïng nguy hiÓm do ®¸ v¨ng x¸c ®Þnh theo c«ng thøc. rb = , m; Trong ®ã: d - §­êng kÝnh l­îng thuèc, mm; W - ChiÒu s©u nhá nhÊt cña l­îng thuèc (lµ ®­êng ng¾n nhÊt tÝnh tõ phÝa trªn l­îng thuèc ®Õn mÆt tù do). Khi næ m×n ®Þnh h­íng vµ v¨ng xa, b¸n kÝnh nguy hiÓm ®o ®¸ v¨ng ®­îc x¸c ®Þnh theo tû sè t¸c dông næ vµ ®­êng kÝnh næ nhá nhÊt W. II.1.2.4- T¸c ®éng cña tiÕng ån: C¸c thiÕt bÞ chñ yÕu phôc vô cho c«ng t¸c khai th¸c t¹i má than Cao S¬n ho¹t ®éng trªn c¸c khai tr­êng xa khu d©n c­ nªn tiÕng ån chØ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ng­êi c«ng nh©n vËn hµnh m¸y. KÕt qu¶ ®o ®é ån t¹i má than Cao S¬n cho thÊy: t¹i c¸c ®iÓm kh¶o s¸t t×nh tr¹ng tiÕng ån giao ®éng trong kho¶ng tõ 83 – 99 dBA. T¹i mét sè n¬i thiÕt bÞ lµm viÖc (m¸y khoan, m¸y xóc, bun ke, sµng rung, bóa m¸y) ®é ån cao h¬n giíi h¹n cho phÐp, cßn c¸c ®iÓm lµm viÖc kh¸c ®é ån ®¶m b¶o tiªu chuÈn cho phÐp. Víi møc ®é ån nh­ trªn c«ng nh©n th­êng xuyªn lµm viÖc trong m«i tr­êng ®ã sÏ bÞ mÖt mái, søc khoÎ gi¶m sót vµ ¶nh h­ëng ®Õn thÝnh gi¸c. II.1.3. Dù b¸o nh÷ng rñi ro vÒ sù cè m«i tr­êng do dù ¸n g©y ra: Sù cè m«i tr­êng, nh÷ng rñi ro cã thÓ xÈy ra trong qu¸ tr×nh khai th¸c than ë má Cao S¬n lµ: - Tr­ît lë bê má; - Tr«i lÊp b·i th¶i vµ båi lÊp lßng suèi do ®Êt ®¸ ë c¸c g­¬ng tÇng khai th¸c, b· sµng tuyÓn chÕ biÕn than ®æ ra b·i th¶i. II.1.3.1- C¸c sù cè vµ rñi ro liªn quan tíi dßng ch¶y bÒ mÆt: C¸c sù cè vµ rñi ro thuéc lo¹i trªn th­êng x¶y ra trong mïa m­a b·o. Nguyªn nh©n x¶y ra sù cè nµy gåm: L­u l­îng m­a nhiÒu, tËp trung, ®é dèc ®Þa h×nh lín, l­îng ®Êt ®¸ th¶i ch¾n dßng ch¶y ngµy cµng gia t¨ng, th¶m thùc vËt bÞ tµn ph¸ nhiÒu. XÐt c¸c kh¶ n¨ng trªn, má than Cao S¬n sÏ cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®ang triÓn khai ho¹t ®éng khai th¸c trong cïng ®Þa bµn tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn cho khu d©n c­ dÔ bÞ t¸c ®éng vµo mïa m­a b·o, h¹n chÕ ®æ th¶i ra c¸c s­ên nói cã liªn quan ®Õn dßng suèi trong khu vùc má. II.1.3.2- C¸c sù cè vµ rñi ro do « nhiÔm: Lo¹i sù cè vµ rñi ro nµy ph¸t sinh tõ « nhiÔm n­íc (kim lo¹i nÆng, chÊt r¾n l¬ löng), « nhiÔm kh«ng khÝ (hµm l­îng bôi, c¸c chÊt phãng x¹). §Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña c¸c sù cè rñi ro do « nhiÔm cÇn cã c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng khu vùc vµ c¸c tr¹m quan tr¾c møc ®é « nhiÔm m«i tr­êng khu vùc. §Ó phßng ngõa vµ ng¨n chÆn sù cè m«i tr­êng cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p an toµn cho s¶n xuÊt. C¸c biÖn ph¸p an toµn ph¶i tu©n thñ theo qui ph¹m an toµn khai th¸c má vµ c¸c chÕ ®é, trang bÞ b¶o hé lao ®éng ®èi víi c«ng nh©n. CÇn tæ chøc n¹o vÐt lßng suèi, cÇu cèng, th­êng xuyªn kh¬i th«ng dßng ch¶y tho¸t n­íc tèt. X©y kÌ ch¾n nh÷ng chç dÔ bÞ xãi lë. §¾p ®Ëp b»ng ®¸ héc ch¾n ë ch©n b·i th¶i ®Ó h¹n chÕ sù tr«i lÊp cña ®Êt ®¸ th¶i. II.2. §èi t­îng, quy m« bÞ t¸c ®éng: Má than Cao S¬n (Nay lµ c«ng ty than Cao S¬n) n»m tiÕp gi¸p víi c¸c má ®ang ho¹t ®éng hiÖn nay: PhÝa §«ng gi¸p c«ng ty than Cäc S¸u, M«ng D­¬ng; phÝa B¾c gi¸p c«ng ty than Khe Chµm I; phÝa T©y gi¸p xÝ nghiÖp khai th¸c Kho¸ng s¶n – C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn c«ng nghiÖp má ViÖt B¾c vµ xÝ nghiÖp Th¨ng Long – Tæng c«ng ty §«ng B¾c vµ phÝa Nam gi¸p víi c«ng ty than Thèng NhÊt vµ §Ìo Nai. Theo tµi liÖu cña Céng hoµ Liªn bang Nga, khi ph¸ vì 1 m3 ®Êt ®¸ b»ng khoan næ m×n sÏ lµm tung 0,027 ¸ 0,17 kg bôi vµo kh«ng khÝ. §©y lµ mét chØ sè quan träng ®Ó tÝnh to¸n l­îng bôi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh khai th¸c. L­îng bôi sinh ra khi næ m×n ph¸ vì ®Êt ®¸ theo c¸c tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.9 VÞ trÝ tõ khai tr­êng má vÒ khu d©n c­ vµ c«ng nghiÖp ®Òu c¸ch xa trªn 10km nªn bôi kh«ng ¶nh h­ëng tíi khu d©n c­ vµ c«ng nghiÖp cña thÞ x· CÈm Ph¶. Qui m« khai th¸c má lín, ®­îc c¬ giíi ho¸ toµn bé c¸c kh©u trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt than, khoan næ m×n, xóc bèc vËn t¶i v.v... Sù cè m«i tr­êng, nh÷ng rñi ro cã thÓ xÈy ra trong qu¸ tr×nh khai th¸c than ë c«ng ty than Cao S¬n lµ: - Tr­ît lë bê má; B¶ng 2.9: L­îng bôi sinh ra khi næ m×n ph¸ vì ®Êt ®¸ theo c¸c tÇng TT Møc Khèi l­îng §Êt ®¸ bãc 103m3 L­îng bôi sinh ra khi næ m×n ph¸ ®¸ (kg) 1 2 3 4 1 +425 2 +410 3 +395 4 +380 5 +365 2.766 74.682 ¸ 470.220  6 +350 3.792 102.384 ¸ 644.640  7 +335 4.704 127.008 ¸ 799.680  8 +320 5.876 158.652 ¸ 998.920  9 +305 6.672 180.144 ¸ 1.134.240  10 +290 7.676 207.252 ¸ 1.304.920  11 +275 8.641 233.307 ¸ 1.468.970  12 +260 9.780 264.060 ¸ 1.662.600  13 +245 10.078 272.106 ¸ 1.713.260  14 +230 10.806 291.762 ¸ 1.837.200  15 +215 10.851 292.977 ¸ 1.844.670  16 +200 11.745 317.358 ¸ 1.996.650  17 +185 12.752 344.304 ¸ 2.167.840  18 +170 14.350 387.450 ¸ 2.439.500  19 +155 14.594 394.038 ¸ 2.480.980  20 +140 16.050 433.350 ¸ 2.728.500  21 +125 16.598 448.146 ¸ 2.821.660  22 +110 18.294 493.968 ¸ 3.109.980  23 +95 19.673 531.171 ¸ 3.109.980  24 +80 21.802 588.654 ¸ 3.706.340  25 +65 21.046 568.242 ¸ 3.577.320  1 2 3 4 26 +50 22.542 608.634 ¸ 3.832.140  27 +35 20.864 563.328 ¸ 3.546.880  28 +20 21.671 585.117 ¸ 3.684.070  29 +5 18.587 501.849 ¸ 3.519.790  30 -10 18.103 488.781 ¸ 3.077.510 31 -25 16.141 435.807 ¸ 2.743.970 32 -40 13.746 371.142 ¸ 2.336.820  33 -55 9.360 252.720 ¸ 1.591.200 34 -70 6.801 183.627 ¸ 1.156.170 35 -85 4.776 128.952 ¸ 811.920 36 -100 2.928 79.056 ¸ 497.760 37 -115 2.000 54.000 ¸ 340.000  38 -130 1.205 32.535 ¸ 204.850  39 -145 601 16.227 ¸ 102.170 40 -160 285 7.695 ¸ 48.450 41 -175 59 1.593 ¸ 10.030 42 -190 103 2.781 ¸ 17.510 Tæng 408.319 11.024.613 ¸ 69.414.230 - Tr«i lÊp b·i th¶i vµ båi lÊp lßng suèi, s«ng M«ng D­¬ng do ®Êt ®¸ ë c¸c g­¬ng tÇng khai th¸c, b· sµng tuyÓn chÕ biÕn than ®æ ra b·i th¶i. C¸c sù cè vµ rñi ro nªu trªn th­êng x¶y ra trong mïa m­a b·o. Nguyªn nh©n x¶y ra sù cè nµy gåm: L­u l­îng m­a nhiÒu, tËp trung, ®é dèc ®Þa h×nh lín, l­îng ®Êt ®¸ th¶i ch¾n dßng ch¶y ngµy cµng gia t¨ng, th¶m thùc vËt bÞ tµn ph¸ nhiÒu. §Ó thñ tiªu sù cè vµ rñi ro trªn, c«ng ty than Cao S¬n sÏ cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®ang triÓn khai ho¹t ®éng khai th¸c trong cïng ®Þa bµn tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn cho khu d©n c­ dÔ bÞ t¸c ®éng vµo mïa m­a b·o, h¹n chÕ ®æ th¶i ra c¸c s­ên nói cã liªn quan ®Õn dßng suèi trong khu vùc má thuéc ph­êng M«ng D­¬ng thÞ x· CÈm Ph¶. TËp ®oµn c«ng nghiÖp Than – Kho¸ng s¶n ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh dù ¸n “C¶i t¹o m«i tr­êng s«ng M«ng D­¬ng”: N¹o vÐt lßng s«ng M«ng D­¬ng vµ x©y kÌ ®¸ ng¨n ®Êt ®¸ tr«i lÊp trung l­u vµ h¹ l­u s«ng M«ng D­¬ng víi tæng kinh phÝ lµ 53 tû ®ång. Dù ¸n sÏ hoµn thµnh vµo quý I n¨m 2007. V× vËy cÇn ph¶i chÊm døt ®æ th¶i ®Êt ®¸ phÝa th­îng nguån s«ng M«ng D­¬ng míi cã thÓ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña dù ¸n. II.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng Má than Cao S¬n ®­îc thiÕt kÕ khai th¸c lé thiªn, lµ mét trong c¸c má lé thiªn lín cña ngµnh than ViÖt Nam. Má n»m trong khu vùc khai th¸c than cña vïng than CÈm Ph¶, ®· ®­îc x©y dùng vµ khai th¸c trªn hai chôc n¨m nay. Má than Cao S¬n (Nay lµ c«ng ty than Cao S¬n) n»m tiÕp gi¸p víi c¸c c«ng ty ®ang ho¹t ®éng khai th¸c hiÖn nay: PhÝa §«ng gi¸p c«ng ty than Cäc S¸u, M«ng D­¬ng, phÝa B¾c gi¸p c«ng ty than Khe Ch¸m I, phÝa T©y gi¸p má Khe Tam vµ phÝa Nam gi¸p víi c«ng ty than Thèng NhÊt vµ §Ìo Nai. VÞ trÝ tõ khai tr­êng má vÒ khu d©n c­ vµ c«ng nghiÖp ®Òu c¸ch xa trªn 10km. Qui m« khai th¸c má cña c«ng ty than Cao S¬n lín, ®­îc c¬ giíi ho¸ toµn bé c¸c kh©u trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt than, khoan næ m×n, xóc bèc, vËn t¶i... Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khai th¸c má nãi chung sÏ g©y ra sù mÊt c©n b»ng sinh th¸i vµ « nhiÔm m«i tr­êng. ViÖc quan träng lµ lµm sao gi¶m tèi ®a ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh ®ã ®Õn m«i tr­êng. V× vËy viÖc dù b¸o c¸c yÕu tè m«i tr­êng bÞ ¶nh h­ëng vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kh¸c phôc cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng. Qu¸ tr×nh khai th¸c má lé thiªn lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c: San g¹t, khoan næ, bèc xóc vµ vËn chuyÓn ®æ th¶i mét khèi l­îng ®Êt ®¸ vµ than. ViÖc khai th¸c than ë c«ng ty than Cao S¬n còng nh­ c¸c má kh¸c ë trong vïng sÏ cã t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng: Kh«ng khÝ, n­íc, ®Êt ®ai, rõng, ®éng thùc vËt... D­íi ®©y ph©n tÝch c¸c yÕu tè chñ yÕu g©y ¶nh h­êng ®Õn m«i tr­êng gåm cã: « nhiÔm kh«ng khÝ, « nhiÔm nguån n­íc, b·i th¶i v.v... ChØ tiªu chñ yªu cña c«ng ty d­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.10. B¶ng 2.10: ChØ tiªu chñ yÕu cña c«ng ty TT Tªn chØ tiªu §¬n vÞ Sè l­îng Ghi chó 1 C«ng suÊt thiÕt kÕ - Theo than khai th¸c - Theo ®Êt ®¸ bãc 103 T/n 103 T/n 2500¸3000 22000¸24000 2 HÖ sè bãc khai th¸c m 3 /T 8 3 Thêi gian khai th¸c n¨m 20 ¸ 42 4 DiÖn tÝch chiÕm ®Êt - Khai tr­êng - B·i th¶i Ha 600 900 5 Cèt cao ®¸y má Khu Cao S¬n -190 ¸ -350 II.3.1- ¶nh h­ëng cña bôi ®Õn m«i tr­êng Nguån t¹o bôi ë má lµ c¸c nguån: a) C«ng t¸c khoan næ m×n: Do c«ng t¸c khoan lç m×n vµ næ m×n lµm t¬i ®Êt ®¸ sÏ g©y ra bôi. §©y lµ nguån t¹o bôi lín, víi c¸c vô næ cã khèi l­îng thuèc næ trªn 4 ¸ 5 tÊn sÏ tung bôi thµnh ®¸m m©y cao trªn 100 m, nång ®é bôi trong ®¸m m©y kh¸ cao nh­ng phÇn lín sÏ l¾ng ®äng xuèng c«ng tr­êng trong vßng b¸n kÝnh 0,5km, mét phÇn nhá ®­îc giã ®­a ®i vµ l¾ng ®äng ë c¸c khu vùc xung quanh má. b) C«ng t¸c xóc bèc: Má sö dông c¸c lo¹i m¸y xóc cã dung tÝch gÇu xóc tíi 15m3 ®Ó bèc xóc than vµ ®Êt ®¸ th¶i. Khi tiÕn hµnh xóc bèc ®Êt ®¸ th¶i vµ than khai th¸c ®æ lªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i sÐ t¹o ra luång bôi. Nång ®é bôi t¹i vïng m¸y lµm viÖc lín th­êng v­ît qu¸ nång ®é cho phÐp, kho¶ng c¸ch ¶nh h­ëng vµ l¾ng ®äng bôi do xóc b«c 150 ¸ 200m, tuy nhiªn møc ®é bôi khi xóc cßn phô thuéc vµo 1 sè yÕu tè nh­: ®é Èm, ®é cøng cña ®Êt ®¸ hoÆc than, tr×nh ®é tay nghÒ cña thî l¸i… c) C«ng t¸c vËn t¶i: ViÖc vËn chuyÓn ®Êt ®¸ th¶i ra b·i th¶i vµ than khai th¸c tíi c¸c hè nhËn than ®­îc thùc hiÖn b»ng « t« tù ®æ cã t¶i träng 15 ¸ 100 tÊn. Khi xe ch¹y trªn ®­êng sÏ t¹o dßng bôi lín víi nång ®é bôi cã thÓ ®¹t tíi gi¸ trÞ 120 mg/m3 vµ lan to¶ ra c¸c c«ng tr×nh däc theo tuyÕn ®­êng vËn t¶i víi b¸n kÝnh 200 ¸ 300m. §Æc biÖt trong thêi kú mïa kh«, viÖc t¹o bôi do vËn t¶i lµ rÊt lín. Ngoµi c¸c nguån t¹o bôi trªn cßn cã c¸c nguån t¹o bôi kh¸c ë c¸c tr¹m chuyÓn t¶i than, hÖ thèng vËn t¶i than b»ng b¨ng t¶i, ®­êng s¾t, ë khu vùc b·i sµng than vµ c¸c kho chøa… Bôi sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng, ®Æc biÖt lµ khi giã to mang bôi ®i xa lµm ¶nh h­ëng tíi c¸c c«ng tr×nh d©n dông vµ c¶nh quan khu vùc. Bôi lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh nghÒ nghiÖp Soliose cho c«ng nh©n lµm viÖc l©u trong kh«ng gian chøa bôi. Ngoµi ra bôi cßn cã thÓ g©y c¸c bÖnh viªm m¾t, viªm xoang vµ viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh. II.3.2- G©y « nhiÔm nguån n­íc. C¸c nguån chÝnh g©y « nhiÔm nguån n­íc bao gåm: - ViÖc tho¸t n­íc cña má sÏ mang theo mét l­îng bïn nhÊt ®Þnh g©y nªn sù båi l¾ng s«ng, suèi, biÓn vµ lµm ®ôc s«ng, suèi, biÓn. - N­íc th¶i s¶n xuÊt, sinh ho¹t cã chøa ®éc tè vµ c¸c chÊt cã bôi (r¸c r­ëi, dÇu mì…) th¶i ra ngoµi khi kh«ng ®­îc xö lý. - Sù tr«i lÊp ®Êt ®¸ th¶i xuèng m¹ng s«ng suèi g©y båi l¾ng, lµm ®ôc n­íc vµ båi lÊp suèi §¸ Mµi, s«ng M«ng D­¬ng. II.3.3- ¶nh h­êng cña viÖc th¶i ®Êt ®¸ ®Õn m«i tr­êng. Dù ¸n dù kiÕn tiÕp tôc ®æ ®Êt ®¸ th¶i ë b·i th¶i ngoµi: §«ng Cao S¬n, B¾c Bµng N©u, khi ®iÒu kiÖn cho phÐp sÏ ®æ c¸c b·i th¶i trong: B¾c Cäc S¸u, T©y B¾c Cao S¬n vµ §«ng Khe Chµm II ( T©y Cao S¬n ) v.v… ViÖc ®æ th¶i ®Êt ®¸, ®Æc biÖt lµ c¸c b·i th¶i ngoµi: §«ng Cao S¬n, B¾c Bµng N©u, T©y Cao S¬n sau nµy, ngoµi phÇn g©y bôi nh­ ®· ph©n tÝch trªn cßn cã thÓ g©y tr«i lÊp, båi l¾ng cã h¹i cho m«i tr­êng xung quanh, tr«i lÊp vµ g©y « nhiÔm m¹ng s«ng, suèi trong khu vùc (S«ng M«ng D­¬ng), tr«i lÊp c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp vµ d©n dông. II.4. §¸nh gi¸ vÒ ph­¬ng tiÖn sö dông C¸c ph­¬ng ph¸p ĐTM ¸p dông lµ c¸c ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, cã ®é tin cËy cao. C¸c sè liÖu thu thËp, kh¶o s¸t, xÐt nghiÖm vµ ®o ®¹c hoµn toµn kh¸ch quan vµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ®· ph¶n ¸nh ®óng hiÖn tr¹ng m«i tr­êng trong khai th¸c má ë c«ng ty than Cao S¬n nãi riªng còng nh­ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng cña vïng má CÈm Ph¶ Qu¶ng Ninh nãi chung. Ch­¬ng III biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng xÊu, phßng ngõa vµ øng phã sù cè m«i tr­êng III.1. §èi víi c¸c t¸c ®éng xÊu: III.1.1- C¸c biÖn ph¸p ®· thùc hiÖn. Thêi gian qua C«ng ty than Cao S¬n ®· tu©n thñ theo ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng trong b¸o c¸o §TM cña má tr­íc ®©y vµ ®· thùc thi mét sè biÖn ph¸p nh­: Hµng n¨m má ®· san g¹t lÊp c¸c nøt nÎ bÒ mÆt, t¹o m¸i dèc tr¸nh tÝch tô n­íc trong qu¸ tr×nh khai th¸c, má ®· thi c«ng c¶i t¹o hÖ thèng tho¸t n­íc h¹ tÇng, tæ chøc trång c©y xanh trªn khu b·i th¶i ®· æn ®Þnh, tiÕn hµnh th­êng xuyªn phun B¶ng 3.1: C¸c biÖn ph¸p vµ kinh phÝ b¶o vÖ m«i tr­êng Stt Tªn c«ng tr×nh Kinh phÝ ( triÖu ®ång ) I Khu vùc khai tr­êng: 2.190,186 1 §Ëp ch¾n chèng tr«i lÊp H 12 ( B·i th¶i + 92 §BCS ) 188,537 2 C¶i t¹o hå chøa n­íc B¶n Tµi 15,258 3 X©y dùng hÖ thèng cèng r·nh MBCN møc +90; +115 §BCS 192,433 4 C¶i t¹o m«i tr­êng PX Söa ch÷a «t« 117,581 5 Söa ch÷a ®­êng vµo PX C¬ ®iÖn 307,467 6 Söa ch÷a Sµn, s©n m¸ng ga Cao S¬n 291,091 7 Söa ch÷a ®­êng m¸ng ga Cao S¬n 207,918 8 Söa ch÷a cèng ®­êng vµo Ph©n x­ëng söa ch÷a «t« 238,098 9 M­¬ng tho¸t n­íc PX « t« 441,465 10 Söa ch÷a s©n sau PX « t« 84,363 11 Dù ¸n chèng bôi Sµng 1 105,975 II Khu vùc Cäc 3: 2.014,607 1 Söa ch÷a cèng n­íc th¶i khu Cäc 3 6,616 2 Söa ch÷a r·nh tho¸t n­íc khu Cäc 3 27,459 3 N¹o vÐt lßng hå nhµ §iÒu hµnh s¶n xuÊt. 5,116 4 Lµm ®­êng ven hå nhµ §iÒu hµnh s¶n xuÊt. 46,320 5 Söa ch÷a kÌ hå nhµ §iÒu hµnh s¶n xuÊt 37,208 6 C¶i t¹o hå n­íc mÆn Hßn Hai 275,715 7 Söa ch÷a kÌ ch¾n sãng biÓn chèng xãi lë c¶ng má vµ hÖ thèng tho¸t n­íc 585,405 8 §Çu t­ x©y dùng vµnh ®ai b¶o vÖ th¶m thùc vËt ven biÓn V¨n phßng C«ng ty 831,226 9 C¶i t¹o m«i tr­êng c¬ së h¹ tÇng khu tËp thÓ c«ng nh©n. 199,542 III Tæng céng 4.204,793 t­íi ®­êng chèng bôi vµ tiÕn hµnh quan tr¾c m«i tr­êng ®Þnh kú hµng n¨m, kiÓm tra m«i tr­êng lao ®éng… C¸c khu vùc b·i th¶i t¹m dõng ®æ th¶i ®· ®­îc trång c©y xanh ®iÓn h×nh nh­ t¹i c¸c b·i th¶i: +210, +380 T©y nam Cao S¬n víi diÖn tÝch 14,83 ha, sè l­îng c©y xanh ®· trång lµ 26.400 c©y; khu vùc b·i th¶i +74 - +155 ph©n khu Nam §CS víi diÖn tÝch 2,90 ha, sè l­îng c©y xanh ®· trång lµ 4.250 c©y; b·i th¶i +140 §BCS ®· tiÕn hµnh trång thö nghiÖm c©y Kuzdu (NhËt B¶n), S¾n d©y rõng vµ Keo Tai t­îng, trång c©y däc theo tuyÕn ®­êng liªn l¹c cè ®Þnh, xung quanh v¨n phßng c¸c ®¬n vÞ c«ng tr­êng, ph©n x­ëng, khu khu«n viªn V¨n phßng C«ng ty, khu vùc Cäc 3, khu vùc ®¶o ThÎ Vµng. Tæng sè c©y xanh C«ng ty ®· trång lµ 167.000 c©y víi diÖn tÝch trªn 68 ha. C«ng ty than Cao S¬n ®· x©y dùng ®Ëp ch¾n ch©n b·i th¶i nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng tr«i lÊp ®Êt ®¸ th¶i xuèng suèi §¸ Mµi vµ lßng s«ng M«ng D­¬ng, ®©y lµ mét trong c¸c c«ng tr×nh ®· ph¸t huy tèt hiÖu qu¶ trong 5 n¨m qua. C¸c biÖn ph¸p vµ kinh phÝ b¶o vÖ m«i tr­êng cña C«ng ty than Cao S¬n ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 3.1. III.1.2- C¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt : III.1.2.1- Gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr­êng kh«ng khÝ III.1.2.1.1- BiÖn ph¸p gi¶m tiÕng ån C¸c nguån g©y ån trong c¸c c«ng ®o¹n khai th¸c than rÊt ®a d¹ng vµ kh¸c nhau vÒ c­êng ®é t¹o ån. Trong th¨m dß, khai th¸c, vËn t¶i, chÕ biÕn than ®Òu g©y ra ån vµ tiÕng ån lµ mét phÇn tÊt yÕu trong c¸c ho¹t ®éng khai th¸c than. Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ tiÕng ån nh­ sau: + S¾p xÕp lÞch lµm viÖc hîp lý t¹i c¸c khu khai tr­êng má than, c¸c ph©n x­ëng cña nhµ m¸y c¬ khÝ, sµng tuyÓn sao cho kh«ng trïng giê g©y ån, tr¸nh bít ®é ån cùc ®¹i tËp trung. + Söa ch÷a, b¶o d­ìng c¸c ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ m¸y mãc theo ®Þnh kú ®Ó h¹n chÕ kh¶ n¨ng g©y ån. Mét sè m¸y mãc, trang bÞ tõ c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng, sµng tuyÓn nÕu qu¸ h¹n sö dông cÇn b¶o d­ìng hoÆc thanh lý. + Trång c©y trong vµ ngoµi c¸c ph©n x­ëng, c¸c tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn t¹o thµnh vµnh ®ai b¶o vÖ nh»m h¹n chÕ sù lan truyÒn tiÕng ån ®Õn c¸c khu d©n c­ xung quanh. + C¸ch ly hîp lý c¸c nguån g©y ån víi ng­êi lao ®éng trong ®iÒu kiÖn cho phÐp. + Bè trÝ giê næ m×n xen kÏ c¸c ho¹t ®éng c¬ giíi ®Ó gi¶m bít ®é ån cùc ®¹i tËp trung. T¨ng c­êng næ m×n vi sai ®Ó h¹n chÕ ®é ån. + Tæ chøc giê giÊc lao ®éng hîp lý, s¾p xÕp lu©n phiªn c¸c nhãm thî ph¶i th­êng xuyªn lµm viÖc ë n¬i cã ®é ån cao. + L¾p ®Æt ®Öm cao su, c¬ cÊu gi¶m chÊn vµ lß so chèng rung ®èi víi c¸c thiÕt bÞ cã c«ng suÊt cao nh­: M¸y khoan, m¸y xóc …. + ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng ån do c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng g©y ra, b»ng c¸ch khèng chÕ ®Ó xe chë ®óng träng t¶i, n©ng cÊp hÖ thèng ®­êng giao th«ng néi bé III.1.2.1.2. Gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña bôi. * Trong khu vùc khoan næ m×n Bôi t¹o ra do ho¹t ®éng khoan næ m×n ë d¹ng nguån ®iÓm vµ cã t¸c ®éng tøc thêi. Do vËy, ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng nµy cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: - Khi næ m×n hé chiÕu khoan næ m×n ph¶i ®­îc lËp chÝnh x¸c, c¸c ph­¬ng ph¸p thi c«ng vµ næ m×n ph¶i thùc hiÖn ®óng hé chiÕu. Nhµ thÇu thi c«ng ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vµ quy ph¹m sö dông, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn thuèc næ vµ vËt liÖu næ, kü thuËt khai th¸c má lé thiªn. + Dïng xe tÐc t­íi n­íc n¬i thiÕt bÞ lµm viÖc vµ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ hót bôi tõ lç khoan (dïng n­íc cao ¸p ®Ó khö bôi vµ lÊy phoi khi khoan lç m×n). + Næ m×n vµo thêi ®iÓm v¾ng ng­êi, giã nhÑ ®Ó h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña bôi vµ khÝ ®éc. + B¸n kÝnh vïng nguy hiÓm khi næ m×n khai th¸c cÇn x¸c ®Þnh cô thÓ. Khi tiÕn hµnh c«ng t¸c næ ph¶i ¸p dông c«ng nghÖ vµ kü thuËt tiªn tiÕn (thuèc næ cã nhò t­¬ng, næ m×n vi sai phi ®iÖn) ®Ó ®iÒu khiÓn nh»m thu ®­îc hiÖu qu¶ næ tèt nhÊt ®ång thêi tr¸nh nh÷ng t¶ng ®¸ v¨ng xa ¶nh h­ëng tíi c¸c khu vùc xung quanh má. + X¸c ®Þnh kÝch cì cña vô næ m×n vµ l­îng thuèc sö dông cho næ m×n (LËp hé chiÕu khoan næ m×n chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ cho tõng b·i næ). Trªn c¸c tuyÕn ®­êng vËn t¶i C¸c ho¹t ®éng giao th«ng trªn c¸c ®­êng vËn chuyÓn chñ yÕu t¹o bôi d­íi d¹ng bôi tøc thêi däc theo c¸c tuyÕn ®­êng. C¸c nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc ph¸t t¸n l­îng bôi nµy vµo trong kh«ng khÝ lµ: + §é Èm mÆt ®­êng vµ lo¹i ®­êng. + MËt ®é vµ vËn tèc l­u th«ng cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i trªn ®­êng. + Tèc ®é giã. Trªn c¬ së nµy, C«ng ty than Cao S¬n ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu sau: + Bè trÝ lÞch vËn chuyÓn hîp lý sao cho mËt ®é xe cé ch¹y kh«ng qu¸ dµy ®Æc trªn cïng mét tuyÕn ®­êng. + Bª t«ng ho¸ ®­êng vËn chuyÓn than + T¨ng tÇn suÊt phun t­íi n­íc trªn c¸c tuyÕn ®­êng trong khai tr­êng, b·i th¶i vµ ®­êng vËn chuyÓn trong khu vùc . + Xe chë ®Êt ®¸ th¶i vµ vËn chuyÓn than ®i tiªu thô ph¶i trang bÞ b¹t phñ kÝn. + LËp ®éi vÖ sinh thu dän ®Êt ®¸ r¬i trªn ®­êng. + Söa ch÷a ®­êng h­ háng kÞp thêi nh»m gi¶m r¬i ®Êt ®¸ trªn ®­êng, gi¶m cuèn bôi mÆt ®­êng do xe vµ giã. + Nghiªn cøu l¾p ®Æt hÖ thèng phun s­¬ng dËp bôi cho c¸c khu vùc bôi nhiÒu nh­ khu vùc sµng tuyÓn than 2, 3... * T¹i c¸c khu vùc san g¹t, xóc bèc vµ ®æ th¶i L­îng bôi ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng nµy phô thuéc vµo ®é Èm vµ ®é mÞn cña than vµ ®Êt ®¸ th¶i. Do vËy, ®Ó h¹n chÕ l­îng bôi sinh ra cÇn t­íi n­íc lµm Èm than, ®Êt ®¸ th¶i tr­íc khi san g¹t, xóc bèc vµ ®æ th¶i. III.1.2.1.3- Gi¶m hiÓu khÝ th¶i cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ næ m×n KhÝ th¶i cña ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i vµ næ m×n chøa c¸c chÊt « nhiÔm nh­ bôi, khãi, khÝ ®éc: SO2, NO2, CO, VOC. §Ó gi¶m thiÓu sù « nhiÔm g©y ra do khÝ th¶i c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c biÖn ph¸p cã thÓ ¸p dông lµ: + Thay ®æi nhiªn liÖu cã hµm l­îng l­u huúnh cao b»ng nhiªn liÖu cã hµm l­îng l­u huúnh thÊp. Thay nhiªn liÖu cã chØ sè Octane, Cetane thÊp b»ng nhiªn liÖu cã chØ sè Octane, Cetane cao phï hîp víi tÝnh n¨ng cña xe. + Kh«ng chë qu¸ t¶i träng quy ®Þnh. + Th­êng xuyªn b¶o d­ìng xe, m¸y mãc, ®iÒu chØnh m¸y lµm viÖc ë ®iÒu kiÖn tèt nhÊt. + Lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p, s¬ ®å næ m×n tiªn tiÕn (næ m×n vi sai phi ®iÖn) vµ c¸c lo¹i thuèc næ, vËt liÖu næ Ýt sinh ra khÝ ®éc. III.1.2.2- Gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr­êng n­íc. §Ó chèng « nhiÔm nguån n­íc, ngoµi viÖc chèng tr«i lÊp ®Êt ®¸ th¶i xuèng hÖ thèng khe, suèi trong khu má, cÇn thiÕt ph¶i cã hÖ thèng thu gom vµ xö lý l­îng n­íc th¶i cña má tr­íc khi ®æ vµo hÖ thèng tho¸t n­íc chung cña vïng. a. N­íc m­a ch¶y trµn §Ó h¹n chÕ n­íc m­a ch¶y trµn vµo khu vùc khai th¸c, khu b·i th¶i lµm ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c s¶n xuÊt còng nh­ cuèn tr«i bïn ®Êt lµm båi lÊp suèi, « nhiÔm m«i tr­êng, thiÕt kÕ ®µo m­¬ng r·nh høng n­íc vµ b¬m dÉn vµo hÖ thèng hå l¾ng ®Ó t¸ch chÊt r¾n l¬ löng. X©y dùng hÖ thèng kÌ ch¾n ch©n c¸c b·i th¶i. Cñng cè vµ x©y tiÕp kÌ ch¾n ®¸ t¹i ch©n b·i th¶i §«ng Cao S¬n, cñng cè ®Ëp +10 t¹i §¸ Mµi vµ ®Ëp ch¾n +60 ®Ó b¶o vÖ b·i th¶i ë + 84 §«ng B¾c Cao S¬n, ng¨n ®Êt ®¸ kh«ng trµn lÊp ®­êng m«ng D­¬ng vµ suèi Khe Chµm. VÞ trÝ ®Ëp ch¾n t¹i ch©n bÉi th¶i xem b¶n ®å kÕt thóc khai th¸c vµ hoµn phôc m«i tr­êng (§TM – HPMT – 04). §Ëp ch¾n ®Êt ®¸ th¶i ®­îc ®¾p theo kiÓu ®Ëp läc (ChØ cho n­íc thÊm qua). §Ëp cã chiÒu cao tèi thiÓu lµ 1,5m, chiÒu réng mÆt ®Ëp lµ 1m. Tæng khèi l­îng x©y kÌ ®¸ lµ 60.000 m3. §¸ ®¾p ®Ëp ®­îc lÊy tõ ®¸ th¶i cña má.b. N­íc ngÇm. ViÖc khai th¸c lé thiªn kh«ng t¸c ®éng râ ®Õn nguån n­íc ngÇm trong khu vùc ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Do vËy ®Ó b¶o vÖ nguån n­íc ngÇm trong khu vùc khai th¸c má cÇn cã kÕ ho¹ch quan tr¾c n­íc ®Þnh kú ngÇm hµng n¨m ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng vÒ mùc n­íc, chÊt l­îng n­íc khi khai th¸c xuèng s©u, tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. c. N­íc th¶i sinh ho¹t. Do nguån n­íc th¶i nµy kh«ng lín vµ ph©n t¸n trªn khai tr­êng nªn sö dông hÖ thèng bÓ tù ho¹i cho mçi nguån th¶i. §©y lµ c«ng tr×nh ®ång thêi hai chøc n¨ng: l¾ng vµ ph©n huû cÆn l¾ng. CÆn l¾ng gi÷ l¹i trong bÓ tõ 6 - 8 th¸ng, d­íi ¶nh h­ëng cña c¸c vi sinh vËt yÕm khÝ, c¸c chÊt h÷u c¬ bÞ ph©n huû, mét phÇn t¹o thµnh c¸c chÊt khÝ vµ mét phÇn t¹o thµnh c¸c chÊt v« c¬ hoµ tan. N­íc th¶i l¾ng trong bÓ víi thêi gian dµi b¶o ®¶m hiÖu suÊt l¾ng cao. N­íc th¶i sau khi xö lý cã thÓ th¸o ra hÖ thèng tho¸t n­íc chung. CÊu t¹o bÓ tù ho¹i 3 ng¨n ®­îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.1. H×nh 3.1: CÊu t¹o bÓ tù ho¹i 3 ng¨n N­íc th¶i s¶n xuÊt chñ yÕu lµ l­îng n­íc b¬m tho¸t tõ c¸c moong khai th¸c cña má, cã tÝnh axit (pH thÊp) vµ hµm l­îng cÆn l¬ löng cao. L­îng n­íc nµy cÇn ®­îc xö lý tr­íc khi th¶i ra m«i tr­êng ngoµi. §Ó xö lý triÖt ®Ó n­íc th¶i tõ c¸c moong khai th¸c tr­íc khi th¶i ra ngoµi khai tr­êng cÇn ph¶i xö lý theo s¬ ®å c«ng nghÖ ®­îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å h×nh 3.2. §èi víi n­íc th¶i chøa dÇu mì vµ c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp kh¸c (X­ëng b¶o d­ìng söa ch÷a « t«) ph¶i ®­a qua hè thu nhËn ®Ó xö lý dÇu mì tr­íc khi th¶i ra ngoµi. §¹t tiªu chuÈn th¶i ra ngoµi N­íc th¶i moong BÓ sôc khÝ BÓ khuÊy trén BÓ ph¶n øng BÓ l¾ng trµn BÓ chøa bïn BÓ trµn Läc Ðp Kh«ng khÝ B¬m PAC S÷a v«i Bïn th¶i H×nh 3.2 : S¬ ®å c«ng nghÖ hÖ thèng xö lý n­íc th¶i Cao S¬n - C«ng suÊt xö lý n­íc th¶i: 2.000m3/h. - TiÕn ®é ®Çu t­: n¨m 2008-2012. III.1.2.3- Gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña ®Êt ®¸ th¶i vµ b·i th¶i §Êt ®¸ th¶i tõ qu¸ tr×nh khai th¸c, sµng tuyÓn than, ®­îc tËp trung vµo b·i th¶i, mét phÇn dïng ®Ó ®¾p ®Ëp ch¾n xö lý n­íc ch¶y trµn, ®¾p ®ª bao an toµn vµ ®¾p c¸c mÆt b»ng trong khu vùc nh­ ®­êng « t«... Mét phÇn ®Êt phñ ®­îc tr÷ l¹i trong b·i th¶i, sö dông ®Ó hoµn thæ má sau nµy. §Ó gi¶m thiÓu t¸c ®éng cña b·i th¶i tíi m«i tr­êng cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: - Qu¸ tr×nh ®æ th¶i ph¶i tu©n thñ theo ®óng thiÕt kÕ quy ho¹ch c¸c b·i th¶i. - MÆt b·i th¶i cã h­íng dèc vµo phÝa trong ®Ó h­íng l­îng n­íc ch¶y vµo dßng ch¶y tËp trung, tr¸nh hiÖn t­îng ch¶y trµn qua s­ên tÇng th¶i g©y xãi mßn vµ röa tr«i ®Êt ®¸. - Chèng xãi mßn, röa tr«i t¹i c¸c b·i th¶i vµ c¸c khu ®Êt trèng ®åi träc trong khu vùc má qu¶n lý b»ng c¸ch: + KiÓm tra tu söa th­êng xuyªn c¸c ®Ëp ch¾n ®¸ th¶i + Trång c©y trªn c¸c b·i th¶i ®· æn ®Þnh + H¹ ®é dèc c¸c b·i th¶i. + §¸nh luèng theo ®­êng ®ång møc. III.1.2.4- Gi¶m thiÓu « nhiÔm ®Êt vµ phôc håi c¶nh quan Ho¹t ®éng khai th¸c than kh«ng nh÷ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng mµ cßn lµm biÕn ®æi c¶nh quan m«i tr­êng theo h­íng cã h¹i. Tµi nguyªn ®Êt rõng, tû lÖ c©y xanh che phñ trong khu vùc thÊp, rõng tù nhiªn hÇu nh­ kh«ng cßn. C¸c gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc hiÖn tr¹ng nµy: - Trång c©y phñ xanh c¸c khu vùc ®Êt trèng ®åi träc vµ trªn khai tr­êng t¹i nh÷ng vÞ trÝ thÝch hîp nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng röa tr«i, xãi mßn ®Êt do m­a, ®ång thêi gãp phÇn lµm gi¶m sù ph¸t t¸n bôi trong khai tr­êng còng nh­ t¹o ra mét c¶nh quan m«i tr­êng tèt ®Ñp h¬n trong khu vùc khai th¸c. Tr×nh tù tiÕn hµnh c«ng t¸c c¶i t¹o ®Êt vµ trång rõng kh«i phôc m«i tr­êng ®­îc thùc hiÖn theo c¸c b­íc sau: + TiÕn hµnh san g¹t t¹o mÆt ph¼ng vµ ®é dèc thÝch hîp ®Ó trång c©y Keo tai t­îng hoÆc Keo l¸ chµm, th«ng hoÆc c¸c c©y kh¸c (B¹ch ®µn), t¹o bÒ mÆt thùc vËtche phñ cho ®Êt, kh«i phôc m«i sinh m«i tr­êng cho khu vùc; + §µo hè: KÝch th­íc hè 30 x30 x30cm, c¸c lo¹i ®Êt ®¸ ®­îc ®­a ra khái hè. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hè lµ 1m; + Sö dông ®Êt lÊy ë tÇng mÆt cña ®Êt ®åi c©y bôi hÆc ®Êt rõng tù nhiªn ®Ó cho xuèng hè, ®Êt ®æ vµo kho¶ng 1/3 hè; + Bãn ph©n vµ lÊp hè: Cho 100g ph©n h÷u c¬ ®a vi l­îng trén ®Òu víi ®Êt ë trong hè (HoÆc r¾c ®Òu ë xung quanh mÐp hè, tr¸nh kh«ng cho vµo gi÷a hè) sau ®ã cho tiÕp ®Êt vµo ®¸y hè thµnh m« cao. + Trång c©y: Sau khi lÊp hè xong míi tiÕn hµnh trång c©y. dïng cuèc, mai …, cuèc mét hè nhá vµo gi÷a hè s©u kho¶ng 20cm, ®Æt c©y gi÷ nguyªn bÇu ®Êt (Kh«ng xÐ vá bÇu) ngay ng¾n gi÷a hè sao cho mÆt bÇu phÝa trªn thÊp h¬n mÆt ®Êt 5cm ¸ 6cm (Víi loµi Keo), 3cm (Víi loµi Th«ng). - Sau khi kÕt thóc khai th¸c, ®æ th¶i t¹i c¸c b·i th¶i sÏ phôc håi l¹i th¶m thùc vËt trong toµn bé khu vùc khai tr­êng, b·i th¶i do ho¹t ®éng khai th¸c than ®· lµm mÊt ®i tr­íc ®©y. TËn dông triÖt ®Ó b·i th¶i trong ®Ó gi¶m viÖc chiÕm dông diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cho c¸c b·i th¶i. - TiÕn hµnh xö lý c¸c hè, c¸c tr­êng hîp sôt lë trªn ®Êt cã ¶nh h­ëng ®Õn giao th«ng, b»ng c¸c biÖn ph¸p san lÊp, chi phÝ thÊp. III.1.2.5- C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi ng­êi lao ®éng: a. C¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn lao ®éng. §Ó ®¶m b¶o tuyÖt ®èi an toµn cho c«ng nh©n lµm viÖc trªn c¸c khai tr­êng, pk¶i ®Æc biÖt quan t©m tíi c¸c biÖn ph¸p an toµn nh­: - KiÓm tra søc khoÎ ®Þnh kú cho c¸c c«ng nh©n nh»m ph¸t hiÖn sím c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp tõ ®ã cã biÖn ph¸p kÞp thêi gi¶i quyÕt. - Tæ chøc giê giÊc lao ®éng hîp lý, s¾p xÕp lu©n phiªn phï hîp c¸c nhãm thî ph¶i lµm viÖc th­êng xuyªn ë n¬i cã møc ®é ®éc h¹i cao. b. C«ng t¸c y tÕ vµ cÊp cøu má - Hµng n¨m c«ng ty than Cao S¬n sÏ tiÕn hµnh lËp ch­¬ng tr×nh huÊn luyÖn vµ tæ chøc diÔn tËp vÒ c«ng t¸c cÊp cøu má theo quy ®Þnh cña TËp ®oµn c«ng nghiÖp – Kho¸ng s¶n ViÖt Nam; - Tæ chøc kiÓm tra, kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho CBCNV má nh»m ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi c¸c bÖnh lý do m«i tr­êng lao ®éng g©y ra; - Liªn hÖ th­êng xuyªn Trung t©m cÊp cøu má cña TËp ®oµn c«ng nghiÖp – Kho¸ng s¶n ViÖt Nam ®Ó kÞp thêi th«ng b¸o nh÷ng th«ng tin vÒ cÊp cøu má cho Trung t©m. c. C¸c biÖn ph¸p phßng chèng ch¸y næ §Ó ®¶m b¶o an toµn vÒ ch¸y næ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: - C¸c h¹ng môc ngoµi mÆt b»ng cã yªu cÇu phßng chèng ch¸y nh­ kho vËt t­, khu ®iÒu hµnh, tr¹m biÕn ¸p, tr¹m ph¸t Diezen cÇn trang bÞ ®ñ c¸c thiÕt bÞ phßng chèng ch¸y theo quy ®Þnh. - CÇn th­êng xuyªn kiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c trang bÞ cøu ho¶ ®Ó kÞp thêi söa ch÷a vµ bæ sung ®Çy ®ñ c¸c trang bÞ dông cô theo yªu cÇu. (Néi dung phßng ch¸y, ch÷a ch¸y sÏ ®­îc lµm riªng theo ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y ch÷a ch¸y). III.2. §èi víi sù cè m«i tr­êng: III.2.1- Sù cè vÒ ch¸y næ §Ó ®¶m b¶o an toµn vÒ ch¸y næ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: - Thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c ®iÒu quy ®Þnh vÒ phßng chèng ch¸y næ (ph¸p luËt vÒ phßng ch¸y ch÷a ch¸y). - C¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trªn mÆt b»ng, trong khai tr­êng má cã yªu cÇu phßng chèng ch¸y nh­ kho vËt t­, khu ®iÒu hµnh, tr¹m biÕn ¸p, tr¹m ph¸t Diezen cÇn trang bÞ ®ñ c¸c thiÕt bÞ phßng chèng ch¸y theo quy ®Þnh. - CÇn th­êng xuyªn kiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c trang bÞ cøu ho¶ ®Ó kÞp thêi söa ch÷a vµ bæ sung ®Çy ®ñ c¸c trang bÞ dông cô theo yªu cÇu. III.2.2- Sù cè sôt lón ®Þa h×nh, dÞch ®éng bê má vµ b·i th¶i §Ó phßng chèng sù cè sôt lón ®Þa h×nh, dÞch ®éng bê má vµ b·i th¶i t¹i khai tr­êng, c«ng ty than Cao S¬n sÏ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu sau: - §Ó chèng tr­ît bê má ph¶i ®¶m b¶o khai th¸c theo ®óng quy ph¹m khai th¸c má lé thiªn (TCVN -1997). §¶m b¶o gãc dèc bê tÇng theo ®óng thiÕt kÕ. - N¹o vÐt lßng s«ng, x©y kÌ ®¸, ng¨n chÆn tr«i lÊp b·i th¶i vµ båi lÊp lßng suèi, s«ng M«ng D­¬ng do ®Êt ®¸ ë c¸c g­¬ng tÇng khai th¸c, b· sµng tuyÓn, chÕ biÕn than ®æ ra b·i th¶i. - Quan tr¾c dÞch chuyÓn bê má vµ b·i th¶i hµng n¨m theo kÕ ho¹ch ®Þnh tr­íc, tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. C¸c sù cè vµ rñi ro nªu trªn th­êng x¶y ra trong mïa m­a b·o. Nguyªn nh©n x¶y ra sù cè nµy gåm: L­u l­îng m­a nhiÒu, tËp trung, ®é dèc ®Þa h×nh lín, l­îng ®Êt ®¸ th¶i ch¾n dßng ch¶y ngµy cµng gia t¨ng, th¶m thùc vËt bÞ tµn ph¸ nhiÒu. §Ó thñ tiªu sù cè vµ rñi ro trªn, c«ng ty than Cao S¬n sÏ cã kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®ang triÓn khai ho¹t ®éng khai th¸c trong cïng ®Þa bµn tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn cho khu d©n c­ dÔ bÞ t¸c ®éng vµo mïa m­a b·o, h¹n chÕ ®æ th¶i ra c¸c s­ên nói cã liªn quan ®Õn dßng suèi trong khu vùc má; nhÊt lµ khu vùc th­îng nguån s«ng M«ng D­¬ng. §Ó phßng ngõa vµ ng¨n chÆn sù cè m«i tr­êng c«ng ty than Cao S¬n sÏ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p an toµn cho s¶n xuÊt. C¸c biÖn ph¸p an toµn ph¶i tu©n thñ theo qui ph¹m an toµn khai th¸c má vµ c¸c chÕ ®é, trang bÞ b¶o hé lao ®éng ®èi víi c«ng nh©n. NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn NhËn xÐt cña gi¸o viªn ph¶n biÖn