Thực trạng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng của các doanh nghiệp Việt Nam để nâng cao sức cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

ung vµ qu¶n lý chÊt l­îng nãi riªng. * Hai lµ so víi tr­íc c¸c doanh nghiÖp ®· cã b­íc tr­ëng thµnh ®¸ng kÓ vÒ nhiÒu mÆt nh­: VÒ nhËn thøc: thÊy râ vai trß chÊt l­îng, ®Çu t­ cho chÊt l­îng vµ t×m gi¶i ph¸p lµm g×, lµm nh­ thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt l­îng mét c¸ch hiÖu qu¶ VÒ ®Çu t­: h¹ tÇng c¬ së nh­ ®Çu t­ n©ng cÊp kh¶ n¨ng c«ng nghÖ, ®µo t¹o n©ng cao kiÕn thøc vµ kü n¨ng lao ®éng... VÒ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý: h­íng m¹nh vÒ thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng; t¨ng c­êng kû luËt c«ng nghÖ b»ng c¸ch lµm râ vµ ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña tõng bé phËn vµ c¸ nh©n, tu©n thñ c¸c Tiªu chuÈn – Quy ph¹m – Quy tr×nh; VÒ qu¶n lý chÊt l­îng, h¬n 800 tæ chøc ®­îc ®¸nh gi¸, cÊp chøng chØ; hµng v¹n c¸n bé – nh©n viªn trong ®ã cã hµng ngh×n c¸n bé chñ chèt nh­ gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc ®­îc trang bÞ kiÕn thøc c¬ b¶n vµ rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quý tõ thùc tÕ ®ã lµ c¬ së quan träng ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ®· cã vµ më réng diÖn ¸p dông. §· cã nhiÒu doanh nghiÖp tù x©y dùng vµ xin ®¸nh gi¸, cÊp chøng chØ mµ kh«ng cÇn c¬ quan t­ vÊn hoÆc chØ yªu cÇu t­ vÊn mét sè viÖc cô thÓ. Còng ®· cã mét sè c¸n bé cña doanh nghiÖp ®· ¸p dông HTQLCL, héi ®ñ kiÕn thøc vµ kü n¨ng, ®­îc mêi tham gia t­ vÊn hay ®¸nh gi¸ ®èi víi c¸c n¬i kh¸c. Ngoµi ra, viÖc c¸c doanh nghiÖp ®­îc chñ ®éng quan hÖ trùc tiÕp víi thÞ tr­êng bªn ngoµi trong giao dÞch th­¬ng m¹i, hîp t¸c ®Çu t­... lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®­îc nhiÒu th«ng tin, tiÕp cËn víi c¸c ý t­ëng míi, ph­¬ng ph¸p míi, tËp d­ît vµ quen dÇn víi c¸c luËt ch¬i trªn c¸c s©n ch¬i kh¸c nhau. Ba lµ sù quan t©m vµ hç trî cña c¸c cÊp ngµnh tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. Th«ng qua c¸c tµi liÖu, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng c¸c c¬ quan QLCL ®· ®­îc giíi thiÖu tÝnh ­u viÖt cña HTQLCL quèc tÕ, sù cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông c¸c HTQLCL trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Tõ n¨m 1995 ®Õn nay Tæng côc §LCL ®· më 4 héi nghÞ vÒ chÊt l­îng (1995, 1997, 1999, 2001) nh»m t¸c ®éng mét c¸ch toµn diÖn ®Õn 5 ®èi t­îng lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, tr­êng ®¹i häc, tæ chøc chøng nhËn, tæ chøc t­ vÊn vµ doanh nghiÖp. Trung t©m n¨ng suÊt chÊt l­îng, c¸c Bé, ngµnh th­êng xuyªn më c¸c líp tËp huÊn vÒ x©y dùng vµ ¸p dông HTQLCL theo tiªu chuÈn ISO cho c¸c doanh nghiÖp trong c¶ n­íc. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn cã ®iÒu kiÖn häc tËp ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm tõ n­íc ngoµi trong viÖc ¸p dông HTQLCL. C¸c ®Þa ph­¬ng cßn hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ tµi chÝnh ®Ó triÓn khai ¸p dông HTQLCL theo ISO, ®i ®Çu lµ TP. Hå ChÝ Minh (®· cã ch­¬ng tr×nh hç trî doanh nghiÖp ¸p dông HTQLCL: n¨m 1999 hç trî 10 doanh nghiÖp, n¨m 2000 hç trî 50 doanh nghiÖp, n¨m 2001 hç trî 60 doanh nghiÖp, mçi doanh nghiÖp 20.000.000VND). * Bèn lµ sù xuÊt hiÖn vai trß cña ng­êi tiªu dïng trªn thÞ tr­êng, h¬n bao giê hÕt ng­êi tiªu dïng ®­îc coi lµ th­îng ®Õ, lµ ®Ých cuèi cïng mµ chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i tho¶ m·n vµ nã còng chÝnh lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy n©ng cao chÊt l­îng. * N¨m lµ sù tham gia cña ViÖt Nam vµo c¸c tæ chøc chÊt l­îng quèc tÕ. Ho¹t ®éng tiªu chuÈn chÊt l­îng cña ViÖt Nam ®ang theo xu thÕ héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn. * S¸u lµ nh÷ng c¬ héi, tiÒm n¨ng mµ mçi quèc gia ®­îc thõa h­ëng mét c¸ch kh¸c nhau. Víi ViÖt Nam th× nh÷ng c¬ héi vµ tiÒm n¨ng ®ã lµ: Qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n­íc ®óng lóc vµ hoµ nhËp víi trµo l­u héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng QLCL hµng ho¸. §· cã vµ ViÖt Nam biÕt tËn dông nh÷ng thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng KHKT vµ kinh nghiÖm QLCL tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. BiÕt kh¾c phôc yÕu kÐm, kÕt hîp thêi c¬ víi tiÒm n¨ng vµ ph¸t huy néi lùc ®Ó chuyÓn thÕ bÞ ®éng thµnh thÕ chñ ®éng, chuyÓn th¸ch thøc thµnh c¬ héi. Nh÷ng yÕu tè trªn ®©y ®· ®­îc bæ trî bëi vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, tµi nguyªn ®a d¹ng, ­u thÕ vÒ sinh th¸i, du lÞch, chÕ biÕn thùc phÈm, c«ng nghÖ tiªu dïng...Mét nh©n tè kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi trong thµnh tùu vÒ QLCL cña ViÖt Nam ®ã lµ con ng­êi ViÖt Nam: cÇn cï, s¸ng t¹o, ®Çy ý chÝ vµ høa hÑn mét nÒn tri thøc tiªn tiÕn, ®ång bé. 3. H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n tån t¹i * Mét lµ c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« tuy ®· t¹o nhiÒu thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp nh­ng vÉn ch­a theo kÞp, cßn g©y trë ng¹i cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, tù kh¼ng ®Þnh m×nh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. T×nh tr¹ng luËt lÖ ch­a ®­îc thèng nhÊt tíi møc cÇn thiÕt ®èi víi tõng vÊn ®Ò, t×nh tr¹ng hay thay ®æi, tÝnh æn ®Þnh kÐm, sù thiÕu minh b¹ch, hiÓu vµ lµm kh¸c nhau gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý... xung quanh viÖc thùc hiÖn LuËt doanh nghiÖp, thu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, lµm thñ tôc H¶i quan. Cßn cã t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp quèc doanh víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vÒ ®Çu t­, tÝn dông, thuÕ... cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc thi hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch b×nh ®¼ng. Ngoµi ra t×nh tr¹ng thanh tra, kiÓm tra cña mét sè c¬ quan vµ c¸n bé cã thÈm quyÒn g©y phiÒn hµ vµ tèn kÐm cho c¸c doanh nghiÖp. C¸c c¬ quan qu¶n lý chÊt l­îng trong thêi gian qua míi chØ thiªn vÒ tÝnh chÊt hµnh chÝnh Nhµ n­íc trong viÖc tæ chøc kiÓm tra x¸c nhËn chÊt l­îng chø ch­a chó träng ®Õn viÖc cung cÊp th«ng tin, hç trî gióp ®ì vÒ mÆt kü thuËt vµ nghiÖp vô còng nh­ c¸c dÞch vô kh¸c. * Hai lµ ®¹i bé phËn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn yÕu kÐm nhiÒu mÆt so víi doanh nghiÖp cña c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c doanh nghiÖp ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mÆc dï ®· cã tiÕn bé ®¸ng kÓ trong c¬ chÕ míi trong nh÷ng n¨m qua, ®ã lµ: T­ duy cò, ph­¬ng ph¸p cò vÉn cßn chi phèi mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé l·nh ®¹o – qu¶n lý vµ ng­êi lao ®éng, tiªu biÓu lµ nhiÒu doanh nghiÖp lao vµo ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, s¶n xuÊt ra hµng lo¹t s¶n phÈm nh­ng ch­a ®ñ th«ng tin ®Ó tr¶ lêi râ c©u hái: s¶n phÈm g×, s¶n xuÊt bao nhiªu, cho ai dïng, gi¸ chÊp nhËn lµ bao nhiªu, ®èi thñ c¹nh tranh lµ nh÷ng ai.... Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp chØ chó ý ®Õn lîi nhuËn cña m×nh mµ quªn mÊt lîi Ých cña kh¸ch hµng; chØ quan t©m ®Õn chØ tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ kh«ng ®Ó ý tíi c¸c chØ tiªu chÊt l­îng; chØ chó ý ®Õn chÊt l­îng khi cã khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng; ®¸nh gi¸ b»ng c¶m tÝnh, thiÕu theo dâi th­êng xuyªn vµ hÖ thèng nªn khi x¶y ra lçi kh«ng t×m ®­îc nguyªn nh©n ®Ých thùc; Qu¶n lý chÊt l­îng phÇn lín lµ h« hµo h×nh thøc, th­êng r¬i vµo t×nh tr¹ng “®Çu voi ®u«i chuét”, ch¾p v¸ nªn ®«i khi gi÷a c¸c bé phËn l¹i k×m h·m nhau; kh«ng thùc hiÖn nghiªm tóc c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸, c«ng t¸c ®¶m b¶o ®o l­êng-thö nghiÖm-kiÓm tra nªn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng ®­îc ®¶m b¶o; bè trÝ sö dông nh©n c«ng tuú tiÖn, coi ®µo t¹o lµ tèn kÐm nªn kh«ng ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn; ch­a chó träng kh©u t×m hiÓu thÞ tr­êng, ®èi thñ, marketing; th¶ láng kh©u cung tiªu, thu mua nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ c«ng t¸c b¶o hµnh, b¶o tr× kü thuËt. PhÇn lín doanh nghiÖp vÉn gi÷ c¬ cÊu ®iÒu hµnh cøng, chØ huy theo chiÒu däc kÐm hiÖu qu¶, trong khi ng­êi ta ®· vµ ®ang chuyÓn m¹nh sang c¬ cÊu mÒm, ®iÒu hµnh theo c¸c qu¸ tr×nh ®¶m b¶o kiÓm so¸t toµn hÖ thèng... Do c«ng t¸c tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ vµ nhËn thøc cßn h¹n chÕ, chøng nhËn HTQLCL lµ ho¹t ®éng cßn míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ThËm chÝ c¸ biÖt ®èi víi mét sè doanh nghiÖp ng­êi l·nh ®¹o cßn ch­a hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. MÆt kh¸c kinh nghiÖm ¸p dông HTQLCL vµo thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp cô thÓ l¹i ch­a cã. N¨ng lùc c«ng nghÖ vÉn cßn thÊp vµ l¹c hËu, võa khã thùc hiÖn ®­îc c¸c tÝnh n¨ng c«ng nghÖ cao, võa hao phÝ nhiÒu n¨ng l­îng – nguyªn vËt liÖu dÉn tíi chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao mµ gi¸ thµnh l¹i cao, tÝnh c¹nh tranh thÊp. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc kh«ng theo kÞp yªu cÇu, thiÕu ng­êi qu¶n lý giái, kü s­ c«ng nghÖ giái vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao. §iÓm yÕu nµy lµ khã kh¨n chÝnh trong khai th¸c n¨ng lùc c«ng nghÖ hiÖn cã vµ kh«ng lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i... * Ba lµ nhiÒu doanh nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá ch­a thÓ tiÕp cËn hoÆc tiÕp cËn ch­a hiÖu qña víi c¸c HTQLCL theo m« h×nh tiÕn bé nh­ ISO 9000, TQM, HACCP. Doanh nghiÖp rÊt thiÕu th«ng tin c¶ trong vµ ngoµi n­íc. T×nh tr¹ng võa thõa võa thiÕu th«ng tin, n¨ng lùc xö lý th«ng tin ch­a ®¸p øng nhu cÇu lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cßn lµm viÖc theo kinh nghiÖm, dån søc ®èi phã víi c«ng viÖc thóc Ðp hµng ngµy, Ýt cã th× giê ®Ó nghÜ tíi nh÷ng viÖc l©u dµi cã tÝnh chiÕn l­îc. Mét sè doanh nghiÖp thËt sù ch­a hiÓu râ ý nghÜa, lîi Ých cña viÖc ¸p dông c¸c HTQLCL tiªn tiÕn. Doanh nghiÖp thËt sù khã kh¨n vÒ huy ®éng c¸c nguån lùc kÓ c¶ kh«ng ®ñ c¸n bé cã kiÕn thøc, kü n¨ng ®Ó tæ chøc thùc hiÖn, kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó chi cho T­ vÊn vµ ®¸nh gi¸ - chøng nhËn. §ã lµ ch­a nãi tíi doanh nghiÖp rÊt lóng tóng trong chän lùa m« h×nh thÝch hîp trong khi kh«ng Ýt c¬ quan t­ vÊn lµm viÖc ch­a thùc sù nghiªm tóc vµ hiÖu qu¶. Do ®Æc ®iÓm h×nh thµnh cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n lµ tù ph¸t, ch¾p v¸ kh«ng cã quy ho¹ch thèng nhÊt cho nªn hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu kh«ng ®ång bé nªn khi muèn ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý míi ph¶i bá vèn n©ng cÊp, hoµn thiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt tèi thiÓu. 4. Bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc ¸p dông HTQLCL Ph¶i lu«n n©ng cao nhËn thøc thùc hiÖn HTQLCL ë mäi n¬i, mäi lóc chø kh«ng ph¶i chØ cã c¸c doanh nghiÖp lín, tµi chÝnh dåi dµo, nh©n lùc ®«ng míi cã thÓ ¸p dông. C¸c cÊp cã thÈm quyÒn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p gióp doanh nghiÖp tù ®¸nh gi¸, t×m ra mÆt m¹nh, mÆt yÕu, tù lùa chän nh÷ng yÕu tè ®Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm vµ ph¸t huy thÕ m¹nh nh»m c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ chÊt l­îng c¸c qu¸ tr×nh QLCL trong doanh nghiÖp. X©y dùng c¸c m« h×nh QLCL mang tÝnh phæ cËp, cã thÓ ¸p dông cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp hay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë tÊt c¶ c¸c quy m« (nhá, lín, võa) thuéc mäi lÜnh vùc (s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô), ngµnh nghÒ (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y dùng, giao th«ng, tiÓu thñ c«ng nghiÖp...). C¸c m« h×nh ph¶i cã tÝnh linh ho¹t, dÔ ®iÒu chØnh ®Ó lu«n ®¸p øng ®­îc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. C¸c m« h×nh QLCL ph¶i ®¶m b¶o khai th¸c tèi ®a mäi n¨ng lùc néi sinh vµ c¸c nh©n tè bªn ngoµi. C¸c HTQLCL ph¶i kÕt hîp ®­îc tÝnh hiÖn ®¹i víi truyÒn thèng, tËn dông thÝch hîp nh÷ng thµnh tùu cña thÕ giíi vµ ph¸t huy b¶n lÜnh v¨n ho¸ d©n téc sao cho phï hîp víi yªu cÇu cña thêi ®¹i míi. TËp trung thùc hiÖn chÊt l­îng tæng hîp, tõng b­íc më réng vµ n©ng cao, h­íng tíi chÊt l­îng toµn diÖn, hoµ nhËp víi xu h­íng ®i vµo nÒn kinh tÕ tri thøc. Ch­¬ng III KiÕn nghÞ mét sè chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ I/ C¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 1. Ban hµnh chÝnh s¸ch chÊt l­îng quèc gia §Ó t¹o ra søc Ðp buéc tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt nam ph¶i phÊn ®Êu c¹nh tranh b×nh ®¼ng vÒ chÊt l­îng, nhµ n­íc cÇn ban hµnh mét chÝnh s¸ch Quèc gia vÒ chÊt l­îng nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu cña hÖ thèng chÊt l­îng quèc gia ®ång thêi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy. ChÝnh s¸ch chÊt l­îng quèc gia ph¶i ®Ò ra ®Þnh h­íng chiÕn l­îc chung cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, cho c¸c ngµnh chñ chèt, cho nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu vµ tiªu dïng thiÕt yÕu ®Ó lµm chñ thÞ tr­êng trong n­íc. §©y sÏ lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn thµnh c¸c chiÕn l­îc cô thÓ, cho c¸c ngµnh vµ s¶n phÈm cô thÓ cña tõng ®¬n vÞ theo ®Æc thï cña hä. §i ®«i vµ ®Ó hç trî cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy, nhµ n­íc cÇn cñng cè hÖ thèng LuËt cã liªn quan, c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cã liªn quan nh­ thuÕ, tÝn dông, ph¸t triÓn nguån lùc, khoa häc c«ng nghÖ... 2. Bæ sung, hoµn chØnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan Nhµ n­íc cÇn xem xÐt, bæ sung nh÷ng quy ®Þnh cho nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh trong quan hÖ th­¬ng m¹i, hîp t¸c ®Çu t­ vµ thùc hiÖn c¸c tho¶ thuËn song/®a ph­¬ng, lo¹i bá nh÷ng yªu cÇu vµ biÖn ph¸p kh«ng cßn thÝch hîp vµ bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c x©y dùng, ¸p dông vµ chøng nhËn phï hîp tiªu chuÈn cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. §­a ra chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông HTQLCL, quy ®Þnh xö ph¹t ®¬n vÞ sai ph¹m; cung cÊp v¨n b¶n ®iÒu chØnh sù ph©n c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý nhµ n­íc vÒ chÊt l­îng nh»m t¹o ra mét c¬ chÕ qu¶n lý chÆt chÏ, cã hiÖu qu¶, kh«ng chång chÐo. X©y dùng quy ®Þnh chÕ tµi vÒ viÖc xö ph¹t khi ph¸t sinh nh÷ng sai ph¹m trong qu¸ tr×nh triÓn khai ¸p dông HTQLCL. §iÒu chØnh sù ph©n c«ng, ph©n cÊp Qu¶n lý nhµ n­íc gi÷a Bé chøc n¨ng gióp ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý vÒ Ph¸p lý vµ nghiÖp vô c¬ b¶n víi c¸c Bé qu¶n lý ngµnh, nhÊt lµ ngµnh ®Æc thï; gi÷a Trung ­¬ng vµ c¸c TØnh – Thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng. CÇn cã sù ®iÒu chØnh cÇn thiÕt vÒ ®èi t­îng, néi dung vµ yªu cÇu cña sù ph©n c«ng vµ mèi quan hÖ gi÷a c¬ quan chøc n¨ng nh»m ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt cña toµn hÖ thèng, phï hîp víi néi dung vµ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ, tr¸nh chång chÐo, trïng l¾p... 3. Héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ trong ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng Ho¹t ®éng QLCL ®· trë thµnh mét biÖn ph¸p ®Ó héi nhËp quèc tÕ, cô thÓ lµ hµi hoµ ho¸ c¸c tiªu chuÈn quèc gia vÒ chÊt l­îng vµ thõa nhËn lÉn nhau c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ vÒ HTQLCL lµ nhiÖm vô mµ chóng ta ph¶i phÊn ®Êu ®¹t ®­îc ®Ó nhanh chãng ®­a c¸c s¶n phÈm quèc gia tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. Nghiªn cøu hµi hoµ tiªu chuÈn quèc gia víi tiªu chuÈn quèc tÕ nh»m t¹o ra mét c¬ së chuÈn mùc kü thuËt chung trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn, ®©y lµ biÖn ph¸p nh»m thuËn lîi ho¸ th­¬ng m¹i, thùc hiÖn khu vùc tù do th­¬ng m¹i, tr¸nh kiÓm tra 2 lÇn g©y trë ng¹i, tèn kÐm trong l­u th«ng hµng ho¸, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®¹t c¸c chøng chØ vÒ HTQLCL cÇn thiÕt. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy, nhµ n­íc cÇn quan t©m h¬n ®Õn viÖc ph¸t triÓn, n©ng cÊp c¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt vÒ kiÓm tra, chøng nhËn, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng, minh b¹ch cho c¸c kÕt qu¶ chøng nhËn. 4. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng chÊt l­îng quèc gia X©y dùng c¬ së h¹ tÇng chÊt l­îng quèc gia bao gåm viÖc x©y dùng vµ kiÖn toµn c¸c tæ chøc sau: C¬ quan c«ng nhËn quèc gia: lµ mét héi ®ång CNQG ®Ó thùc hiÖn nh÷ng dÞch vô c«ng nhËn ®èi víi c¸c tæ chøc chøng nhËn s¶n phÈm, chøng nhËn chuyªn gia ®¸nh gi¸ hoÆc chøng nhËn hÖ thèng. HiÖn t¹i c¬ quan nµy ch­a ®­îc h×nh thµnh t¹i ViÖt Nam, thay vµo ®ã c¸c tæ chøc chøng nhËn s¶n phÈm vµ HTQLCL ®Òu do chÝnh phñ, Bé th­¬ng m¹i phèi hîp víi ngµnh cã liªn quan cÊp phÐp. C¸c tæ chøc chøng nhËn: thiÕt kÕ nhøng HTQLCL cã hiÖu qu¶ vµ cã kh¶ n¨ng héi nhËp víi mét nÒn v¨n ho¸ chÊt l­îng. Sù ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc nµy rÊt cÇn thiÕt cho sù héi nhËp quèc tÕ vÒ chÊt l­îng. ë ViÖt Nam, chóng ta ®· cã Quacert lµ tæ chøc chøng nhËn chÊt l­îng trùc thuéc Bé KH-CN-MT ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶ vµ uy tÝn bªn c¹nh c¸c tæ chøc chøng nhËn n­íc ngoµi kh¸c. ViÖn ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng: chøc n¨ng ®¨ng ký c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸, tæ chøc c¸c kú thi lÊy chøng chØ, ph¸t triÓn gi¸o dôc tõ xa vÒ HTQLCL. HiÖn t¹i ViÖn nµy ch­a ®­îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam. Tæ chøc tiªu chuÈn quèc gia: NhiÖm vô thu hót sù tham gia cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i vµo c¸c kho¸ phæ biÕn vµ ¸p dông tiªu chuÈn. Chóng ta cã Tæng côc Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng nh­ lµ mét c¬ quan ®Çu ®µn trùc tiÕp qu¶n lý mäi ho¹t ®éng vÒ tiªu chuÈn, chÊt l­îng, c¬ quan nµy ®· ®­îc tæ chøc tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ thõa nhËn vµ hîp t¸c. Tæ chøc nµy ®· cÊp phÐp kinh doanh dÞch vô gi¸m ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸ cho c¸c tæ chøc nh­ Vinacontrol, Bavicontrol, Asiacontrol... Tæ chøc dÞch vô thö nghiÖm quèc gia: cung cÊp nh÷ng dÞch vô thö nghiÖm quèc tÕ cã uy tÝn ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ vËt liÖu quèc gia. HiÖn nhiÖm vô nµy vÉn thuéc vÒ Tæng côc TC-§L-CL vµ c¸c trung t©m §L-CL trùc thuéc. Phßng hiÖu chuÈn ®o l­êng quèc gia: n»m trong hÖ thèng ®o l­êng quèc gia vµ ®­îc c«ng nhËn trong hÖ thèng quèc tÕ nh»m ®¶m b¶o hµng ho¸, dÞch vô ®­îc trao ®æi trªn c¬ së ®¸ng tin cËy, tr¸nh ph¶i kiÓm tra nhiÒu lÇn. Chóng ta ®· cã phßng hiÖu chuÈn nh­ng kh«ng ph¶i lµ mét ®¬n vÞ chuyªn tr¸ch ®éc lËp vµ ho¹t ®éng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. C¸c hiÖp héi c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i: Cung cÊp c¸c tiªu chuÈn, Ên phÈm vÒ chÊt l­îng, tæ chøc héi th¶o vÒ tÇm quan träng cña chÊt l­îng vµ HTQLCL, ph¸t triÓn dÞch vô t­ vÊn ¸p dông c¸c HTQLCL, hç trî tµi chÝnh cho mét sè doanh nghiÖp nhá, tiÕp nhËn trî gióp quèc tÕ ®Ó chuyÓn giao kiÕn thøc vÒ QLCL, nghiªn cøu & giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cã lîi thÕ c¹nh tranh cao. Ch­a ®­îc h×nh thµnh t¹i ViÖt Nam. DÞch vô t­ vÊn: gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm thêi gian, tiÒn b¹c trong qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c HTQLCL. §· h×nh thµnh m« h×nh nµy ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®a sè lµ c¸c tæ chøc n­íc ngoµi ®¶m nhiÖm. 5. §æi míi ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý chÊt l­îng Ph¶i ®¶m b¶o r»ng ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra Nhµ n­íc vÒ QLCL kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ kiÓm tra vµ gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh luËt lÖ cña c¸c doanh nghiÖp mµ cßn ph¶i h­íng dÉn, gióp ®ì doanh nghiÖp c¶i tiÕn ho¹t ®éng cho cã hiÖu qu¶ h¬n T¨ng c­êng thanh kiÓm tra ®èi víi c¸c tæ chøc chøng nhËn ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c tæ chøc nµy ho¹t ®éng ®óng chøc n¨ng, tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt Ph¶i ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cã chuyªn m«n nghiÖp vô ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng khi cã khiÕu n¹i Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan, ban ngµnh chøc n¨ng kh¸c ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô thanh kiÓm tra cã hiÖu qu¶, chèng hµng nh¸i, hµng gi¶, hµng kÐm phÈm chÊt vµ nhÊt lµ ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng quèc tÕ. 6. T¨ng c­êng nhËn thøc vÒ ¸p dông vµ chøng nhËn c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng Th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®Ó tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ lîi Ých cña viÖc ¸p dông HTQLCL trong c¸c doanh nghiÖp, cho hä nhËn thøc ®­îc r»ng viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÊt l­îng lµ thiÕt thùc cho sù tån t¹i vµ h­ng thÞnh cña doanh nghiÖp, v× vËy ph¶i tæ chøc thùc hiÖn nã mét c¸ch tÝch cùc, v× lîi Ých cña chÝnh doanh nghiÖp, kh«ng ph¶i chØ tiÕn hµnh theo kiÓu h×nh thøc su«ng. Ngoµi ra ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p th­êng xuyªn ®Ó biÕn viÖc ¸p dông HTQLCL thµnh phong trµo réng lín gi÷a c¸c doanh nghiÖp. 7. C¸c gi¶i ph¸p vÒ th«ng tin thÞ tr­êng Lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc ch¹y ®ua chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp muèn ®Þnh h­íng vµ s¶n xuÊt ®­îc s¶n phÈm th× ph¶i dùa vµo c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, nhu cÇu tiÒm n¨ng, yªu cÇu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, rµo c¶n kü thuËt, th­¬ng m¹i...cã th«ng tin tèt doanh nghiÖp cã c¬ héi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi nhËp khÈu vÒ hµng ho¸, dÞch vô. Nh÷ng th«ng tin thÞ tr­êng nµy cã thÓ do doanh nghiÖp tù thu thËp, t×m hiÓu nh­ng quan träng h¬n c¶ lµ nguån th«ng tin mµ c¸c bé, ngµnh cã liªn quan ®­a ra v× nã cã c¬ së ch¾c ch¾n, mang tÇm chiÕn l­îc tæng thÓ nªn sÏ gióp doanh nghiÖp cã ®­îc bøc tranh tæng quan vµ cã ®Þnh h­íng chÝnh x¸c cho s¶n phÈm cña m×nh. Nh÷ng th«ng tin nµy bao gåm th«ng tin vÒ tiªu chuÈn, ®o l­êng chÊt l­îng cho c¸c c¬ quan; thÓ lÖ chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, kü thuËt cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc vÒ QLCL còng nh­ cña Nhµ n­íc ViÖt Nam; c¸c tiªu chuÈn, quy pham kü thuËt, quy ®Þnh, chÝnh s¸ch vÒ chÊt l­îng cña mét sè thÞ tr­êng lín; thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ CLSP... Trong c¸c gi¶i ph¸p vÒ th«ng tin thÞ tr­êng kh«ng thÓ thiÕu nh÷ng th«ng tin vÒ khoa häc c«ng nghÖ, nh÷ng thµnh tùu vµ øng dông míi cña c¸c n­íc trong viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, phôc vô ®êi sèng. 8. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh vµ ®Çu t­ hç trî doanh nghiÖp triÓn khai ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng CÇn ®Æt ra c¸c biÖn ph¸p hç trî vÒ tµi chÝnh ®Ó x©y dùng c¸c tiªu chuÈn ViÖt nam hµi hoµ víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ, cho ho¹t ®éng cña c¸c phßng thÝ nghiÖm chuÈn mùc quèc tÕ t¹i ViÖt Nam ®Ó ®¸p øng ®­îc khÈu hiÖu: “1 lÇn thö nghiÖm, cÊp 1 chøng chØ, ®­îc thõa nhËn ë mäi n¬i”. T¨ng c­êng hç trî doanh nghiÖp vÒ nghiÖp vô vµ kü thuËt nh­ x©y dùng tiªu chuÈn, kiÓm ®Þnh vµ hiÖu chuÈn c¸c ph­¬ng tiÖn ®o l­êng, ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông c¸c HTQLCL th«ng qua viÖc tµi trî cã thu håi, cho vay víi l·i suÊt thÊp, ­u tiªn nhËp trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. §Ò ra chÝnh s¸ch ®Çu t­ dïng c¸c nguån vèn nhµ n­íc, vay ng©n hµng, ODA, FDI... tËp trung ®Çu t­ nghiªn cøu, triÓn khai, øng dông c«ng nghÖ míi, cñng cè c¬ së h¹ tÇng cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu, cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp ®¹t chøng nhËn vÒ ¸p dông c¸c HTQLCL. II/ C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vi m« nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ 1. X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch vµ môc tiªu chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp C¸c Doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch môc tiªu chÊt l­îng cô thÓ cho m×nh øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ – x· héi vµ phï hîp víi c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan. Víi mäi Doanh nghiÖp, khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm hay dÞch vô ®· ®­îc x¸c ®Þnh th× ph¶i ®¶m b¶o x©y dùng ®­îc 3 kh©u liªn hoµn theo tr×nh tù vµ bæ trî cho nhau nh­ sau: X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp ChÝnh s¸ch chÊt l­îng lµ ý ®å vµ ®Þnh h­íng chung cña Doanh nghiÖp vÒ chÊt l­îng do L·nh ®¹o cao nhÊt cña Doanh nghiÖp ®Ò ra. Mçi Doanh nghiÖp cã thÞ tr­êng vµ s¶n phÈm kh¸c nhau, yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kh¸c nhau… nªn chÝnh s¸ch chÊt l­îng còng kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Mçi Doanh nghiÖp ®­a ra chÝnh s¸ch chÊt l­îng cña m×nh sao cho phï hîp víi môc tiªu tæng thÓ cña Doanh nghiÖp vµ bao gåm c¸c cam kÕt ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ®Ò ra; chÝnh s¸ch ®ã ph¶i ®­îc mäi ng­êi th«ng hiÓu, ®ång t×nh thùc hiÖn. X¸c ®Þnh môc tiªu chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp C¨n cø vµo chÝnh s¸ch chÊt l­îng ®· ®Ò ra vµ mong muèn vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh , mçi Doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c môc tiªu chÊt l­îng chung cho toµn Doanh nghiÖp vµ cô thÓ ho¸ øng víi c¸c §¬n vÞ trong Doanh nghiÖp. Môc tiªu chÊt l­îng cÇn cô thÓ, cã thÓ l­îng ho¸ vµ ®¸nh gi¸ ®­îc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chÊt l­îng, Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh c¸c träng t©m cÇn ®Çu t­ c¶i tiÕn. YÕu kh©u nµo ph¶i chó träng ®Çu t­ c¶i tiÕn kh©u ®ã, kÓ c¶ nh÷ng môc tiªu cô thÓ còng ph¶i ®Ò ra møc ®é vµ thêi gian thùc hiÖn. X©y dùng kÕ ho¹ch chÊt l­îng cña Doanh nghiÖp KÕ ho¹ch chÊt l­îng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lËp riªng t¸ch rêi víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, nh­ng ph¶i thÓ hiÖn râ: NhËn biÕt ®­îc c¸c qu¸ tr×nh cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng; x¸c ®Þnh râ tr×nh tù vµ t­¬ng t¸c gi÷a c¸c qu¸ tr×nh; ®¶m b¶o c¸c nguån lùc vµ c¶i tiÕn liªn tôc hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Tuy nhiªn, nªn cã mét KÕ ho¹ch chÊt l­îng riªng øng víi tr­êng hîp cÇn tËp trung gi¶i quyÕt nh­ c¶i tiÕn, n©ng cao mét chØ tiªu ®Æc tr­ng hay kh¾c phôc mét sai sãt nghiªm träng nµo ®ã vÒ chÊt l­îng. 2. Lùa chän HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng phï hîp víi c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam D­íi ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam mµ chóng ta cÇn quan t©m khi lùa chän HTQLCL cho phï hîp víi mçi doanh nghiÖp : * C¸c Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ Liªn doanh n­íc ngoµi víi ViÖt Nam vµ mét sè Doanh nghiÖp cña ViÖt Nam trong mét sè lÜnh vùc cã quy m« t­¬ng ®èi lín vµ võa, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tæ chøc qu¶n lý cã nÒ nÕp. Víi bé phËn nµy, viÖc x©y dùng c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng thuËn lîi; mét sè kh¸ ®«ng ®­îc ®¸nh gi¸ chøng nhËn ISO 9000 hay HACCP. VÒ thùc chÊt, c¸c Doanh nghiÖp nµy ®· héi ®ñ c¸c yªu cÇu cña ISO 9000 hay HACCP tøc lµ møc yªu cÇu tèi thiÓu cÇn thiÕt; vÊn ®Ò ®èi víi hä lµ chó träng yªu cÇu c¶i tiÕn, n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña HÖ thèng, n©ng cao møc vµ ®é tin cËy vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm - dÞch vô theo yªu cÇu thÞ tr­êng. * C¸c Doanh nghiÖp cßn l¹i lµ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña ViÖt Nam, quy m« nhá vµ võa, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp vµ l¹c hËu tuy mét sè n¬i cã ®Çu t­ n©ng cÊp tõng phÇn, n¨ng lùc tµi chÝnh yÕu, kü thuËt lao ®éng kÐm, ph­¬ng thøc qu¶n lý ®iÒu hµnh cøng nh¾c, chØ huy theo chiÒu däc, cßn xa l¹ víi qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh. * C¸c tæng C«ng ty cña nhµ n­íc cã quy m« lín nh­ng t×nh tr¹ng phæ biÕn vÉn cßn lµ sù s¸p nhËp gi÷a c¸c ®¬n vÞ, ch­a h×nh thµnh c¸c m¹ng liªn kÕt kinh tÕ ®óng nghÜa gi÷a c¸c Doanh nghiÖp víi nhau. Trªn ®©y lµ nh÷ng nh­îc ®iÓm ®· vµ ®ang trë ng¹i cho qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ nãi chung vµ cho b¶n th©n sù v­¬n lªn cña tõng Doanh nghiÖp. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái tõng doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng tõng b­íc chuyÓn sang c¬ chÕ míi theo c¸ch qu¶n lý qu¸ tr×nh th× míi cã ®iÒu kiÖn lµm quen vµ thÝch øng víi thÕ giíi bªn ngoµi, víi s©n ch¬i cã LuËt ch¬i chung mang tÝnh c¹nh tranh gay g¾t. Qu¸ tr×nh nµy còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c Doanh nghiÖp tiÕp cËn thuËn lîi víi c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn, cã nhiÒu ­u viÖt h¬n. Khi ¸p dông hÖ thèng chÊt l­îng cÇn chó ý ®Õn nh÷ng ®iÓm sau: Tr×nh ®é c«ng nghÖ: Kh«ng nhÊt thiÕt Doanh nghiÖp ph¶i cã c«ng nghÖ thËt tiªn tiÕn míi phÊn ®Êu cã HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng theo vµ ®­îc chøng nhËn. ChÊt l­îng s¶n phÈm: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng ch­a cao nh­ng æn ®Þnh vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn ®Æt mua v× phï hîp víi yªu cÇu sö dông cña hä, mÆc dï ®«i khi c¸c s¶n phÈm nµy kh«ng hoµn toµn ®¸p øng ®óng yªu cÇu Tiªu chuÈn kü thuËt quèc tÕ hay quèc gia nh­ng vÉn ®¶m b¶o vÒ c¸c yÕu tè an toµn, vÖ sinh, søc khoÎ vµ m«i tr­êng, vÉn cã thÓ x©y dùng HÖ thèng chÊt l­îng theo Tiªu chuÈn quèc tÕ. Tr×nh ®é c«ng nh©n: HÖ thèng chÊt l­îng kh«ng ®ßi hái mäi nh©n viªn s¶n xuÊt ph¶i cã häc vÊn cao, mµ chØ ®ßi hái hä ®­îc ®µo t¹o vµ ®¹t ®Õn sù thµnh th¹o theo yªu cÇu cho c«ng viÖc. Chøng chØ HÖ thèng chÊt l­îng lµ Chøng chØ tõ mét tæ chøc cã tÝn nhiÖm cña thÞ tr­êng, nh­ng sù thõa nhËn cuèi cïng ph¶i lµ sù thõa nhËn cña ng­êi tiªu thô s¶n phÈm. Lùa chän hÖ thèng QLCL: Mçi Doanh nghiÖp cÇn lùa chän mét hÖ thèng QLCL phï hîp víi tÝnh chÊt s¶n phÈm hµng ho¸ vµ tr×nh ®é qui m« s¶n xuÊt cña m×nh, tr¸nh ch¹y theo h×nh thøc lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng ¸p dông. NhËn thøc vÒ chøng chØ: Doanh nghiÖp nªn coi viÖc x©y dùng, ¸p dông vµ ®­îc chøng nhËn HTQLCL lµ mét qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc; ¸p dông HTQLCL lµ trang bÞ cho m×nh mét c«ng cô qu¶n lý tèt mµ thiÕu nã sÏ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng cao; tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ tµi chÝnh, nh©n lùc, søc Ðp cña thÞ tr­êng mµ tõng b­íc ¸p dông c¸c ®iÒu kho¶n cña HTQLCL. ViÖc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng míi lµ yÕu tè sèng cßn chø chøng nhËn ®«i khi chØ mang tÝnh kh¸ch quan mµ th«i. Tõ c¸c ®Æc ®iÓm vµ nhËn thøc nªu trªn còng nh­ tuú vµo ®Æc tr­ng s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän ph­¬ng ¸n ¸p dông HT QLCL theo M« h×nh riªng biÖt nh­ ISO 9000, GMP, HACCP, ISO 14000... §©y lµ ph­¬ng ¸n cã thÓ ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c Doanh nghiÖp víi nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n kh¸c nhau. Tuy gi÷a c¸c HÖ thèng cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau (nh­ môc tiªu) nh­ng kh¸c nhau vÒ c¸c yªu cÇu cô thÓ, c¸ch lµm, c¸ch ®¸nh gi¸ cô thÓ. M« h×nh kÕt hîp nh­: ISO 9000 (hay HACCP) + ISO 14000 ISO 9000 (hay HACCP) + TQM ISO 9000 (hay HACCP) + TQM + ISO 14000 ISO 9000 (hay HACCP) + SA 8000 §Æc ®iÓm cña m« h×nh kÕt hîp lµ ®ång thêi thùc hiÖn ®Çy ®ñ yªu cÇu cña tõng hÖ thèng ®· chän. C¸ch nµy cã thÓ cho hiÖu qu¶ kÐp nh­ng khã kh¨n lµ Doanh nghiÖp ph¶i ®¹t tíi tr×nh ®é cao vÒ qu¶n lý, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh, cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ tr×nh ®é vµ kü n¨ng LÊy mét HÖ thèng lµm chÝnh: LÊy mét HÖ thèng lµm chÝnh kÕt hîp víi mét sè yªu cÇu cña c¸c HÖ thèng kh¸c nh­ lÊy ISO 9000 hay HACCP lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000 + mét sè yªu cÇu cña TQM + mét sè yªu cÇu cña SA 8000. Tuú nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng mµ Doanh nghiÖp chän møc ®é cña sù kÕt hîp ®ã. C¸ch lµm nµy nhiÒu Doanh nghiÖp ®· lµm nh­ mét sè n¬i chÕ biÕn thùc phÈm th× lÊy HACCP lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña GMP + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000; mét sè Doanh nghiÖp DÖt - May lÊy ISO 9000 lµm chÝnh + mét sè yªu cÇu cña ISO 14000 (chèng bôi, chèng nãng, xö lý n­íc th¶i) + mét sè yªu cÇu cña SA 8000 nh­ ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t… D¹ng kÕt hîp nµy rÊt thÝch hîp víi c¸c Doanh nghiÖp ®· ®­îc ®¸nh gi¸, chøng nhËn ISO 9000 hay HACCP ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n duy tr×, ph¸t huy hiÖu lùc, hiÖu qu¶. CÇn l­u ý r»ng, mçi Doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn riªng; cã mÆt m¹nh, mÆt yÕu riªng; kh«ng ai hiÓu râ h¬n nh÷ng ®iÒu ®ã so víi chÝnh b¶n th©n tõng Doanh nghiÖp. Do vËy, viÖc c©n nh¾c cã ¸p dông hay ch­a ¸p dông, ¸p dông HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo… lµ do tõng Doanh nghiÖp chñ ®éng, c©n nh¾c quyÕt ®Þnh. 3. Tæ chøc triÓn khai ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng ®· lùa chän BÊt cø mé HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo ®· chän lùa, c¸c Doanh nghiÖp cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau ®©y trong triÓn khai thùc hiÖn. Cam kÕt cña L·nh ®¹o L·nh ®¹o Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh râ sù cÇn thiÕt vµ cam kÕt quyÕt t©m thùc hiÖn; ®Ò ra chÝnh s¸ch, môc tiªu; phæ biÕn vµ thuyÕt phôc mäi ng­êi cã nhËn thøc ®óng vµ tù nguyÖn tham gia; ®¶m b¶o c¸c nguån lùc cÇn thiÕt. L·nh ®¹o Doanh nghiÖp cÇn lËp mét bé phËn gäi lµ Ban chØ ®¹o hay Tæ c«ng t¸c ®Ó lo viÖc tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Sù tham gia cña ng­êi lao ®éng L·nh ®¹o Doanh nghiÖp cÇn ph¶i phæ biÕn, thuyÕt phôc c¸n bé, nh©n viªn hiÓu râ môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng ®· chän ®Ó hä ®ång t×nh, tù nguyÖn tham gia thùc hiÖn. Ngoµi ra, Doanh nghiÖp cÇn chän ®µo t¹o mét sè ng­êi cã nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm, ®ñ tr×nh ®é vµ kü n¨ng tham gia vµo biªn so¹n c¸c v¨n b¶n vµ vµo ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé… Tæ chøc tèt viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nµo còng ®Òu yªu cÇu x©y dùng c¸c v¨n b¶n d­íi d¹ng nh­ Sæ tay chÊt l­îng, Thñ tôc hay Quy tr×nh, H­íng dÉn vµ c¸c BiÓu mÉu… ph¶i thÓ hiÖn ®­îc yªu cÇu, néi dung, tr×nh tù c¸c viÖc cÇn lµm cña HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng ®Ó theo ®ã thùc hiÖn, ®¸nh gi¸ néi bé, xem xÐt cña L·nh ®¹o, bæ sung, hoµn chØnh sau nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Tæ chøc thùc hiÖn C¸c v¨n b¶n ®­îc x©y dùng, Ban chØ ®¹o rµ so¸t vµ L·nh ®¹o cao nhÊt Doanh nghiÖp duyÖt, c«ng bè chÝnh thøc ®Ó thùc hiÖn. Cø qua thùc hiÖn mét thêi gian kho¶ng 3 - 4 th¸ng, l¹i xem xÐt qua theo dâi cña Ban chØ ®¹o vµ qua ®¸nh gi¸ néi bé, söa ®æi, bæ sung. Theo dâi, ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn th­êng xuyªn lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó hoµn chØnh, n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng. §¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn ViÖc ®¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn cña mét Tæ chøc chøng nhËn nµo ®ã hoµn toµn do Doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh, nÕu cã nhu cÇu. Doanh nghiÖp cÇn tù ®¸nh gi¸ nhiÒu lÇn, tíi khi nµo thÊy lµ ®¹t yªu cÇu th× míi ®¨ng ký xin ®¸nh gi¸ chøng nhËn. Duy tr× HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng X©y dùng, thùc hiÖn, ®­¬c ®¸nh gi¸, chøng nhËn chØ míi kÕt qu¶ b­íc ®Çu. Duy tr×, tiÕp xóc ph¸t huy hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ®ã, h¬n n÷a ph¶i n©ng cao, c¶i tiÕn nã lªn mét møc cao h¬n míi lµ c«ng viÖc ®ßi hái Doanh nghiÖp dµnh t©m søc nhiÒu h¬n. L·nh ®¹o cao nhÊt cña Doanh nghiÖp cÇn quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy b»ng giao tr¸ch nhiÖm theo dâi, ®«n ®èc th­êng xuyªn cña §¹i diÖn L·nh ®¹o, b»ng thùc hiÖn chÆt chÏ chÕ ®é ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé vµ xem xÐt cña L·nh ®¹o theo ®Þnh kú Ýt nhÊt 6 th¸ng mét lÇn. D­íi ®©y lµ m« h×nh gi¶i quyÕt bµi to¸n chÊt l­îng: thÓ hiÖn qu¸ tr×nh thùc hiÖn theo hÖ thèng, x¸c ®Þnh vÊn ®Ò, t×m nguyªn nh©n, c¶i tiÕn liªn tôc. X¸c ®Þnh vÊn ®Ò chÊt l­îng T×m nguyªn nh©n ChuÈn ho¸ gi¶i ph¸p hiÖu chØnh Sù cam kÕt cña l·nh ®¹o §Ò ra gi¶i ph¸p X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p Thùc hiÖn gi¶i ph¸p 4. C¸c gi¶i ph¸p kÕt hîp ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng Ap dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng chØ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam. Kinh nghiÖm ë nhiÒu n­íc cho thÊy, cÇn kÕt hîp gi÷a n©ng cao chÊt l­îng víi c¸c yÕu tè liªn quan kh¸c ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, thÓ hiÖn qua c¸c néi dung sau: §æi míi t­ duy vµ c¸ch lµm: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c Doanh nghiÖp tiÕp cËn thÞ tr­êng, ®æi míi c¬ cÊu s¶n phÈm cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, kÓ c¶ nh÷ng Doanh nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, tiÒm lùc tµi chÝnh vµ nh©n lùc lín. ChØ cã thÓ cã ph­¬ng ¸n s¶n phÈm hîp lý sau khi ®· tr¶ lêi ®­îc c©u hái s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, c«ng nghÖ t­¬ng øng lµ g×… ®Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng. T×m c¸ch tiÕp cËn míi cã hiÖu qu¶ v× c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ quy luËt phæ biÕn, nh­ng mçi n­íc, mét Doanh nghiÖp cã c¸ch c¹nh tranh kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Víi c¸c n­íc ®i sau, c¹nh tranh chñ yÕu vÉn b»ng chÊt l­îng nh­ng ph¶i t×m c¸c kho¶ng trèng. HiÖn nay gi¸ s¶n phÈm ViÖt Nam vÉn cao do gi¸ dÞch vô vµ c¸c yÕu tè chi phÝ kh¸c ch­a ®­îc tÝnh to¸n hîp lý… NÕu kh«ng chuyÓn nhanh sang qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh víi c¬ cÊu mÒm, linh ho¹t th× bÊt cø HÖ thèng Qu¶n lý chÊt l­îng nµo còng khã ph¸t huy ®­îc t¸c dông. §iÒu c¸c n­íc nhÊn m¹nh trong ®æi míi t­ duy vµ c¸ch lµm lµ qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh, lµ tÝnh s¸ng t¹o, lµ tÝnh næi tréi cña s¶n phÈm. Nh­ vËy chÊt l­îng s¶n phÈm tèt ch­a ®ñ, nÕu kh«ng kÕt hîp víi t­ duy cung cÊp s¶n phÈm thÞ tr­êng cÇn, chø kh«ng ph¶i chØ cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm mµ m×nh cã. S¶n phÈm lu«n ®æi míi, cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao th× hiÖu qu¶ ®em l¹i cµng cao. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi, tr­íc hÕt lµ c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiªu biÓu cho lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tiÒn tiÕn nhÊt. ChÝnh v× vËy, c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu coi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ chiÕn l­îc hµng ®Çu. §iÓm c¬ b¶n cña ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ t¹o ®­îc mét ®éi ngò ®ång bé, cã kü n¨ng, bao gåm c¶ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm t­¬ng øng, theo ®ßi hái cña c«ng viÖc kh«ng chØ ®èi víi c«ng viÖc ®ang lµm mµ cßn ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, thµnh th¹o cho c«ng viÖc sÏ lµm. §éi ngò ®ã ph¶i ®­îc tÝnh to¸n, lùa chän, gi¸o dôc, ®µo t¹o, tr¶i nghiÖm qua thùc tÕ, th­êng xuyªn ®­¬c ®¸nh gi¸, ®­îc bæ tóc n©ng cao. §ã lµ nh÷ng lao ®éng kiÓu míi, kh«ng chØ thµnh th¹o c«ng viÖc vÒ chuyªn m«n mµ cßn cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ tÝnh kû luËt cao, cã v¨n ho¸ trong lèi sèng. §ã lµ yªu cÇu quan träng trong viÖc ¸p dông c¸c HÖ thèng QLCL, víi quan ®iÓm hÖ thèng, phong c¸ch lµm viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh«ng cã sai lçi cho ®ång nghiÖp ë c«ng ®o¹n sau. VÒ nguyªn t¾c, kh«ng thÓ giao viÖc cho ng­êi kh«ng ®ñ tiªu chÝ ®· ®Þnh cho viÖc Êy. §©y lµ ®iÓm yÕu phæ biÕn ë c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam. NÕu c¸c Doanh nghiÖp kh«ng nh×n nhËn vÊn ®Ò nµy mét c¸ch nghiªm tóc, ®Çu t­ thÝch ®¸ng vµ chñ ®éng trong båi d­ìng, ®µo t¹o… th× kh«ng thÓ v­¬n lªn ®­îc. Tæ chøc n¨ng suÊt ch©u ¸ (APO) ®· khuyÕn nghÞ c¸c n­íc trong khu vùc khi b­íc sang thÕ kû 21 "T¨ng søc c¹nh tranh th«ng qua ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ t¹o thªm gi¸ trÞ míi… HiÖu qu¶ tæng hîp cña c¸c Doanh nghiÖp lµ gi¸ trÞ míi ®­îc t¹o thªm phô thuéc vµo chÊt l­îng cña nguån lùc, vµo trÝ tuÖ cña hä…" ChØ cã thÓ ph¸t triÓn tèt nguån nh©n lùc b»ng ®µo t¹o míi cã kh¶ n¨ng ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña hÖ thèng. Tæ chøc qu¶n lý: X©y dùng phong c¸ch qu¶n lý theo c¸c qu¸ tr×nh: Theo ®ã xem xÐt, ®iÒu chØnh hîp lý h¬n vÒ c¬ cÊu tæ chøc, vÒ ph©n bæ chøc n¨ng vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n râ rµng cho tõng ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n; kiÓm so¸t b»ng ®­îc (yªu cÇu, tiÕn ®é…) c¸c qu¸ tr×nh cña s¶n xuÊt. §Ó dµnh nhiÒu th× giê h¬n cho nh÷ng viÖc lín cã ý nghÜa toµn côc cña Doanh nghiÖp. L·nh ®¹o cÇn m¹nh d¹n ph©n cÊp, ph©n quyÒn cho c¸c §¬n vÞ vµ c¸ nh©n. §Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin: Th«ng suèt th«ng tin trong néi bé vµ víi bªn ngoµi lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm cho tæ chøc cã thªm søc m¹nh. §Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin sÏ gióp cho sù ®iÒu hµnh nhanh, nh¹y, chÝnh x¸c, gi¶m ®­îc thêi gian vµ chi phÝ. §ã chÝnh lµ mét trong nh÷ng b­íc ®i cÇn thiÕt khi ¸p dông c¸c hÖ thèng QLCL theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc Doanh nghiÖp: §Ó héi nhËp, mét trong nh÷ng ®Þnh h­íng ®i lªn lµ ph¸t triÓn kinh tÕ trÝ thøc, nÒn kinh tÕ cña thÕ kû 21, nÒn kinh tÕ ®­îc trî gióp bëi tiÕn bé kü thuËt vµ cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin. §Þnh h­íng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trÝ thøc lµ ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kü thuËt cao, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, coi chóng lµ ®éng lùc chÝnh cña ph¸t triÓn kinh tÕ. TriÓn khai ¸p dông qu¶n lý trÝ thøc Doanh nghiÖp lµ c«ng cô cÇn thiÕt trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n tri thøc cña tæ chøc. Doanh nghiÖp cÇn hiÓu râ vµ øng dông tri thøc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× míi cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng vµ s¶n phÈm. Ap dông hÖ thèng QLCL cÇn t¹o ra mét hÖ thèng kÕt nèi víi nhau, chia sÎ tri thøc qua viÖc ¸p dông CNTT, tæ chøc nghiªn cøu th«ng qua c¸c m« h×nh qu¶n lý phï hîp, coi tr­êng ®¹i häc thùc sù lµ mét Doanh nghiÖp, ph¸t triÓn c«ng nghÖ, phæ biÕn vµ ®µo t¹o kiÕn thøc. Trong nÒn kinh tÕ tri thøc lu«n lu«n ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng sù c¶i c¸ch quyÕt liÖt. §ã lµ sù c¶i c¸ch triÖt ®Ó nÒn hµnh chÝnh theo h­íng ph¸t huy tèi ®a sù s¸ng t¹o cña mçi thµnh viªn; gì bá c¸c rµo c¶n vÒ mÆt hµnh chÝnh mµ chó träng vµo tÝnh hiÖu qu¶ vµ gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµnh ®éng. §ång thêi, ®ã cßn lµ sù häc tËp kh«ng ngõng, c¶i tiÕn kh«ng ngõng c¸c quy tr×nh lµm viÖc, s¶n xuÊt theo h­íng gän nhÑ h¬n, thiÕt thùc h¬n vµ ®ång nghÜa víi nã lµ sù lo¹i bá kh«ng nuèi tiÕc c¸c t­ duy cò. §iÒu nµy phï hîp víi c¸c m« h×nh QLCL tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. KÕt luËn Qua 3 ch­¬ng cña kho¸ luËn nµy chóng ta ®· cã thÓ hiÓu râ vÒ mét sè HTQLCL ngµy cµng ®­îc triÓn khai réng r·i t¹i nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ®ang thu hót kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam tham gia; nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®Æc thï cña tõng lo¹i hÖ thèng; kinh nghiÖm hç trî ¸p dông cña mét sè n­íc; ph©n tÝch thùc tr¹ng ¸p dông c¸c HTQLCL cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, t×m ra ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu tõ ®ã kiÕn nghÞ biÖn ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tõ chç thÊy ®­îc t¸c dông to lín vµ xu thÕ tÊt yÕu cña viÖc ¸p dông HTQLCL trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tiÕn tíi nghiªn cøu vµ chän cho m×nh mét HTQLCL phï hîp ®Ó ¸p dông nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt n­íc nhµ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nç lùc ®Ó chuyÓn m×nh theo xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi víi 5 chiÕn l­îc c¬ b¶n cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty, ®ã lµ: ®Þnh h­íng s¶n phÈm, dÞch vô theo xu thÕ toµn cÇu ho¸; ®¶m b¶o chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ; thiÕt lËp quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng vµ kh«ng ngõng nu«i d­ìng mèi quan hÖ; yÕu tè gi¸ c¶ hîp lý, linh ho¹t vµ biÕt häc hái tõ sai lÇm. ¸p dông c¸c HTQLCL cã thÓ coi lµ ®¸p øng ®­îc phÇn lín c¸c chiÕn l­îc nµy. Héi nhËp lµ con ®­êng tÊt yÕu ®Ó tån t¹i, tuy nhiªn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch, tËp trung, bao cÊp, ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i qu¸ nhiÒu trë ng¹i trªn con ®­êng héi nhËp. §iÒu ®ã ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ph¸t huy néi lùc, t×m tßi cho m×nh con ®­êng ph¸t triÓn ®óng ®¾n. ViÖc häc tËp c¸c n­íc tiªn tiÕn vÒ khoa häc c«ng nghÖ kh«ng thÓ thiÕu vµ t¸ch rêi viÖc häc tËp ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc. V× thÕ nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cã thÓ coi lµ mét ®ãng gãp quan träng ®èi víi sù lín m¹nh vÒ nhËn thøc còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Chóng ta tin t­ëng r»ng víi ý chÝ phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái v× mét nÒn kinh tÕ c¹nh tranh lµnh m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cïng víi ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®µo t¹o kü cµng, cã ý thøc kû luËt vµ sù hç trî ®¸ng kÓ cña nhµ n­íc ViÖt Nam, s¶n phÈm mang nh·n hiÖu ViÖt Nam sÏ dÇn chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng, t¹o uy tÝn v÷ng ch¾c vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp ViÖt Nam, nh»m t¨ng tr­ëng kinh tÕ, thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ gióp ®­a ViÖt nam nhanh chãng héi nhËp thµnh c«ng vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ. Phô lôc 1 Gi¶i th­ëng ChÊt l­îng ViÖt Nam (GTCLVN) GTCLVN ®­îc ra ®êi theo quyÕt ®Þnh sè 1352/Q§-T§C ngµy 5/8/1995 cña Bé tr­ëng Bé KHCNMT nh»m khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh vµ dÞch vô n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao. Tõ n¨m 1996 ®Õn nay, GTCLVN ®· ®­îc nhiÒu ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ doanh nghiÖp trong c¶ n­íc h­ëng øng vµ tham gia. ViÖc tæ chøc GTCLVN còng ®­îc c¶i tiÕn hµng n¨m nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tuyÓn chän vµ h×nh thøc trao gi¶i. §Ó n©ng cao gi¸ trÞ cña GTCLVN, héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, Bé KHCNMT ®· ra quyÕt ®Þnh míi sè 47/2001/Q§-BKHCNMT ngµy 15/8/2001 vÒ tuyÓn chän GTCLVN ¸p dông tõ n¨m 2001. GTCLVN ®­îc ®¸nh gi¸ vµ tuyÓn chän trªn c¬ së ¸p dông vµ thùc hiÖn 7 tiªu chÝ c¬ b¶n ®· ®­îc ¸p dông ë nhiÒu n­íc ch©u A, ¢u, B¾c Mü vµ theo ph­¬ng thøc chÊm ®iÓm cña c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸. B¶ng tiªu chÝ xÐt th­ëng ph¶n ¸nh mäi mÆt ho¹t ®éng cña mét tæ chøc ®­îc g¾n kÕt víi nhau thµnh mét hÖ thèng qu¶n lý, ®ång thêi ph¶i thÓ hiÖn ®­îc sù t¨ng tr­ëng cao cña kÕt qu¶ kinh doanh. Tham gia gi¶i th­ëng lµ mét qu¸ tr×nh häc hái, c¶i tiÕn. ViÖc tù ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn theo c¸c tiªu chÝ cña Gi¶i th­ëng sÏ gióp doanh nghiÖp xem xÐt l¹i HTQLCL mét c¸ch kh¸ch quan vµ t×m ra nh÷ng lÜnh vùc cÇn c¶i tiÕn, n©ng cao nÒn v¨n ho¸ chÊt l­îng cña m×nh. B¸o c¸o ph¶n håi cña c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ sÏ lµ nh÷ng h­íng dÉn h÷u Ých cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó khëi ®éng c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i tiÕn. GTCLVN ®­îc xÐt trao tÆng hµng n¨m cho c¸c doanh nghiÖp cã thµnh tÝch næi bËt trong viÖc x©y dùng vµ ¸p dông HTQLCL theo c¸c tiªu chÝ cña gi¶i vµ theo 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp: s¶n xuÊt lín, võa & nhá, dÞch vô lín, dÞch vô võa vµ nhá. Sè l­îng gi¶i ®­îc trao tÆng cho c¸c doanh nghiÖp trong mçi tØnh, thµnh ®­îc c©n ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ phong trµo chÊt l­îng cña tØnh, thµnh. Dùa vµo sù b×nh chän cña Héi ®ång quèc gia vÒ GTCLVN, Bé KHCNMT sÏ ®Ò nghÞ Thñ t­íng tÆng b»ng khen cho tèi ®a 4 doanh nghiÖp xuÊt s¾c ®¹i diÖn cho 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp nªu trªn. ViÖc tuyÓn chän sÏ ®­îc tiÕn hµnh theo 2 cÊp: cÊp s¬ tuyÓn ë tØnh, thµnh vµ cÊp chung tuyÓn. C¸c tiªu chÝ cña GTCLVN (1000 ®iÓm): Vai trß l·nh ®¹o (120 ®iÓm) Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc (85 ®iÓm) §Þnh h­íng kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng (85 ®iÓm) Th«ng tin vµ ph©n tÝch (90 ®iÓm) Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (80 ®iÓm) Qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng (85 ®iÓm) KÕt qu¶ kinh doanh (450 ®iÓm) GTCLVN n¨m 2001 ®· ®­îc trao tÆng cho 45 doanh nghiÖp trong c¶ n­íc, trong ®ã cã 4 doanh nghiÖp ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ tÆng b»ng khen. Phô lôc 2 ViÖc ¸p dông ISO 9000, GMP vµ HACCP t¹i C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long ®¹t chøng chØ ISO 9000 vµo th¸ng 7 n¨m 2000. HTQLCL theo tiªu chuÈn ISO 9000 mµ C«ng ty ®· ®¹t ®­îc ®­îc n©ng cao theo vßng trßn Deming nh­ng vÉn n­¬ng theo c¸ch thùc hiÖn c¬ b¶n cña C«ng ty. Chøng chØ nµy ®­îc coi nh­ “giÊy th«ng hµnh” ®i vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, do ¸p lùc cña nhiÒu n­íc nhËp khÈu ®ßi hái doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc phÈm nh­ C«ng ty Th¨ng long ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn cña HTQLCL thùc phÈm do FAO vµ CODEX khuyÕn c¸o. V× thÕ C«ng ty Th¨ng long quyÕt ®Þnh tiÕp tôc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ¸p dông mét phÇn GMP c¬ së träng yÕu ®Ó thùc hiÖn HACCP. C«ng ty ®· tËp trung gi¶i quyÕt c¸c kh©u cßn yÕu kÐm vµ ¶nh h­ëng tíi quy tr×nh s¶n xuÊt nh­: ®· dÞch chuyÓn khu läc vµ giÆt b«ng phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh, c¶i t¹o khu pha chÕ, l¸t l¹i sµn, lµm cöa chèng c«n trïng, t¨ng c­êng khu xö lý chÊt th¶i, t¨ng kh¶ n¨ng läc, Inox ho¸ thïng chøa cèt lªn men, lµm l¹i ®­êng néi bé c«ng ty, tr¸nh ø ®äng n­íc... Sau 18 th¸ng nç lùc ¸p dông c¸c HTQLCL trªn, ngµy 27/2/2002 C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long ®· ®­îc Trung t©m chøng nhËn phï hîp tiªu chuÈn Quacert chøng nhËn HTQLCL cña C«ng ty phï hîp tiªu chuÈn HACCP v×: §· n©ng cao tiªu chuÈn kü thuËt: d©y chuyÒn s¶n xuÊt Vang cña C«ng ty ®· ®­îc kiÓm so¸t theo h­íng dÉn kü thuËt (HD.O9.0 – HD.09..23) vµ c¸c tiªu chuÈn (TC.10.01-TC.10.25) t¹i quy tr×nh 09 vµ 10. §µo t¹o vµ chuÈn bÞ ®­îc nguån nh©n lùc tèt: Toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn tuú theo chøc tr¸ch ®Òu ý thøc ®­îc vÒ lîi Ých ¸p dông c¸c HTQLCL vµ vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Hoµn thiÖn h¬n ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt: m¸y mãc ®­îc vÖ sinh, b¶o d­ìng ®Þnh kú; vËt liÖu cung øng ®¸p øng ®óng c¸c tiªu chuÈn ®¶m b¶o kü thuËt, nhµ cöa khang trang, s¹ch sÏ... HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn râ rÖt. Cuèi n¨m 2001, c«ng ty ®¹t s¶n l­îng 6,2 triÖu lÝt s¶n phÈm vµ 6,37 tû ®ång , t¨ng 3% vµ 13% t­¬ng øng so víi n¨m 2000. ¸p dông c¸c HTQLCL gióp C«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ, c¶i tiÕn vµ kiÓm so¸t ®­îc c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®é tin cËy v× ®· æn ®Þnh ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¶m khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng. Phô lôc 3 ViÖc triÓn khai ¸p dông ISO 14000 t¹i C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª §Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong xu thÕ c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª (Së c«ng nghiÖp Hµ néi) ®· liªn tôc ®Çu t­ träng mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña m×nh. Ngoµi viÖc thùc hiÖn c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. C«ng ty ®· vµ ®ang tËp trung gi¶i quyªt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi m«i tr­êng, phÊn ®Êu t¨ng søc c¹nh tranh vµ kh¼ng ®Þnh uy tÝn, tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr­íc kh¸ch hµng vµ céng ®ång. HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng theo tiªu chuÈn Quèc tÕ ISO 14000 ®ang ®­îc C«ng ty tiÕn hµnh x©y dùng vµ ¸p dông. §©y lµ bé tiªu chuÈn Quèc tÕ cã tÝnh ­u viÖt bëi nã ®¸p øng ®­îc mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®¸p øng toµn diÖn nh÷ng yªu cÇu vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng trong giai ®o¹n hiÖn nay. §Ó ®¶m b¶o sù nhÊt trÝ vÒ nhËn thøc còng nh­ trong hµnh ®éng thùc tiÔn, C«ng ty ®· tæ chøc ®µo t¹o kiÕn thøc vÒ ISO 14000 cho h¬n 2000 c¸n bé c«ng nh©n viªn; ®i kh¶o s¸t, häc tËp ®¬n vÞ b¹n ®· x©y dùng thµnh c«ng ISO 14000; thµnh lËp Ban chØ ®¹o gåm Ban l·nh ®¹o c«ng ty vµ phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ, Ban tæ chøc triÓn khai, ban so¹n th¶o tµi liÖu, mét bé tµi liÖu ®· so¹n th¶o vµ ban hµnh xong gåm: 01 sæ tay qu¶n lý m«i tr­êng 13 thñ tôc tõ TTMT01 ®Õn TTMT 13 ViÖc triÓn khai ISO 14000 ®· ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi t¹i 3 xÝ nghiÖp thµnh viªn. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®­îc sù kiÓm tra, gi¸m s¸t kÞp thêi cña Ban chØ ®¹o, nh»m nhanh chãng kh¾c phôc khi x¶y ra nh÷ng yÕu tè kh«ng phï hîp. Môc tiªu triÓn khai ¸p dông ISO 14000 cña C«ng ty lµ ®Ó qu¶n lý sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn, nguyªn vËt liÖu, c¶i tiÕn liªn tôc c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, tõ ®ã gi¶m c¸c chi phÝ cho viÖc xö lý chÊt th¶i vµ gi¶m sù cè m«i tr­êng... Nhê triÓn khai ISO 14000, C«ng ty ®· ®¶m b¶o ®­îc vÖ sinh an toµn c«ng nghiÖp, kh«ng vi ph¹m vÒ qu¶n lý « nhiÔm, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh t¨ng, uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng ®­îc n©ng cao... Cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. Lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp cña Hµ néi cã qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, viÖc C«ng ty GiÇy Thuþ Khuª quyÕt ®Þnh ¸p dông ISO 14000 ®· kh¼ng ®Þnh sù s½n sµng tiÕn tíi héi nhËp cña m×nh trong thêi gian tíi. §©y lµ b­íc ®i tÊt yÕu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng tr­íc xu thÕ c¹nh tranh gay g¾t khi c¸c hiÖp ®Þnh vÒ kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ thÕ giíi cã hiÖu lùc. Tµi liÖu tham kh¶o V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam kho¸ VI, VII, VIII NghÞ ®Þnh 123/CP n¨m 1965 vÒ HÖ thèng ®o l­êng hîp ph¸p NghÞ ®Þnh 26/CP n¨m 1974 vÒ KiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp ChØ thÞ 540 – TTg n¨m 1995 vÒ qu¶n lý ®o l­êng vµ chÊt l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng Ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸ n¨m 1991, bæ sung, söa ®æi n¨m 2000 Ph¸p lÖnh b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng n¨m 1999 C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ An toµn VÖ sinh thùc phÈm LV/2001 LuËt th­¬ng m¹i, luËt m«i tr­êng TCVN ISO 9000:1994, so¸t xÐt lÇn 1, n¨m 1994 TCVN ISO 9000:2000, so¸t xÐt lÇn 2, n¨m 2000 T¹p chÝ diÔn ®µn n¨ng suÊt chÊt l­îng, sè 1/1999 - sè 5/2002 T¹p chÝ Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng sè 1/2000 – 5/2002 “§æi míi QLCLSP trong thêi kú míi” – Hoµng M¹nh TuÊn, NXB Khoa häc-Kü thuËt n¨m 1997 “Qu¶n lý CLSP theo TQM & ISO 9000” – PGS.TS. NguyÔn Quèc Cõ, NXB Khoa häc-Kü thuËt n¨m 2000 B¸o c¸o tham luËn t¹i Héi nghÞ chÊt l­îng ngµnh Thuû s¶n VN n¨m 2001 “Tiªu chuÈn §o l­êng chÊt l­îng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp”, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2001 B¸o c¸o tham luËn t¹i Héi nghÞ chÊt l­îng ngµnh Thuû s¶n VN n¨m 2001 “NhËp m«n HACCP cho c¸c nhµ chÕ biÕn thuû s¶n” - HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thñy s¶n VN, NXB n«ng nghiÖp, 2000 B¶n tin diÔn ®µn n¨ng suÊt chÊt l­îng 2001 – 5/2002 “Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ thÞ tr­êng EU” - Trung t©m t­ vÊn vµ ®µo t¹o kinh tÕ th­¬ng m¹i “B¸o c¸o c«ng t¸c kiÓm tra ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kiÓm tra chÊt l­îng thuû s¶n n¨m 2000” – Trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ vÖ sinh thuû s¶n B¸o c¸o khoa häc “X©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n n©ng cao chÊt l­îng ®èi víi s¶n phÈm träng ®iÓm cña Hµ néi thuéc c¸c ngµnh DÖt-may, ®iÖn tö-®iÖn d©n dông; c¬ kim khÝ, thùc phÈm, vËt liÖu x©y dùng n¨m 1996-2000” – PhÇn I & phÇn II Chi côc Tiªu chuÈn - §o l­êng – ChÊt l­îng Hµ néi/Kü s­ TrÇn M¹nh Qu¸n ISO 14000 – Tµi liÖu dïng cho kho¸ ®µo t¹o t¹i Liªn Minh Hîp t¸c x· Thµnh phè Hµ néi tõ 26/3-28/3/2002 Chi côc TC-§L-CL Hµ néi Th¸ng 2/2002 Bé tiªu chuÈn ISO 14000 vµ vÊn ®Ò ¸p dông ISO 14000 t¹i ViÖt Nam TrÇn V¨n Häc – Tæng côc TC-§L-CL Total Quality Control at enterprise level – A requisite for succesful export trade of developing countries ITC (International Trade Center UNCTAD/GATT) TiÕp cËn m«i tr­êng trong th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam – TiÕn sÜ Veena Jha/ Liªn hiÖp quèc §Ò tµi: “X©y dùng vµ kiÕn nghÞ ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng tæng hîp (TQM) cho c¸c doanh nghiÖp cña Hµ néi ®Ó héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi” Chñ nhiÖm: Kü s­ TrÇn M¹nh Qu¸n – Phã Chi Côc Tr­ëng Chi côc TC-§L-CL Hµ néi Tµi liÖu héi th¶o “C¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng & thùc tiÔn triÓn khai t¹i Hµ néi”, ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng – m«i tr­êng theo tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh quèc tÕ trªn ®Þa bµn Hµ néi, th¸ng 11/2002 Tªn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn TQM vµ ¸p dông thµnh c«ng ë c«ng ty dÖt kim Hµ néi” Chñ nhiÖm ®Ò tµi: Chu ThÞ Kim Dung/C«ng ty dÖt kim Hµ néi B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi HACCP n¨m 2000-2001 cña C«ng ty R­îu – n­íc gi¶i kh¸t Th¨ng long B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi “Nghiªn cøu x©y dùng vµ triÓn khai ¸p dông m« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn ISO 9000 t¹i mét sè ®¬n vÞ träng ®iÓm cña Hµ néi” §¬n vÞ thùc hiÖn: Chi côc TC-§L-CL Hµ néi, th¸ng 3/2001 T¹p chÝ Ho¹t ®éng khoa häc 9/1999 T¹p chÝ Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng sè 1/2003 T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ m«i tr­êng 10/2001, 4/2002-12/2002