Thực trạng và biện pháp thúc đẩy hoạt động xuất khẩu gạo ở công ty lương thực cấp I Lương Yên

1.1. Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu do C«ng ty tù t×m lÊy ®èi t¸c, giao dÞch, ®µm ph¸n vµ ®i ®Õn tho¶ thuËn, ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu (trõ mét sè tr­êng hîp C«ng ty thùc hiÖn theo hîp ®ång ký kÕt gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi c¸c n­íc kh¸c). H×nh thøc ký kÕt hîp ®ång phÇn lín lµ qua Fax, tr­êng hîp hai bªn ngåi ®µm ph¸n giao dÞch ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång lµ rÊt Ýt. 1.2. KiÓm tra L/C NghiÖp vô nµy C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cã thÕ m¹nh v× hÇu hÕt c¸n bé xuÊt nhËp khÈu ®Òu n¾m ch¾c nghiÖp vô, do vËy cã thÓ tiÕn hµnh hoµn toµn thuËn lîi vµ dÔ dµng. NghiÖp vô kiÓm tra L/C sau nghiÖp vô ký kÕt hîp ®ång cã thÓ nãi lµ rÊt quan träng trong nghiÖp vô xuÊt khÈu cña C«ng ty. Khi nhËn ®­îc L/C tõ ng©n hµng th«ng b¸o, c¸n bé xuÊt nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra thêi h¹n më L/C, sè l­îng hµng giao, thêi h¹n thanh to¸n, gi¸ trÞ hîp ®ång... TÊt c¶ ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ph¶i thÓ hiÖn trªn L/C. NÕu L/C phï hîp víi hîp ®ång th× ng­êi mua míi thanh to¸n tiÒn hµng. V× vËy, kiÓm tra L/C lµ nghiÖp vô rÊt quan träng v× nã liªn quan c¶ ®Õn kh©u thanh to¸n lÉn thùc hiÖn hîp ®ång. 1.3. ChuÈn bÞ hµng hãa xuÊt khÈu. §Ó cã hµng hãa phôc vô cho xuÊt khÈu, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn uû th¸c cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn hoÆc mét tæ chøc th­¬ng m¹i (mét c«ng ty th­¬ng nghiÖp, hîp t¸c x· hoÆc t­ nh©n) tiÕn hµnh thu mua vµ dù tr÷ lóa g¹o trªn ®Þa bµn. Sau ®ã tiÕn hµnh c«ng t¸c xay x¸t, ®¸nh bãng, t¸ch h¹t mµu ®Ó n©ng cao phÈm cÊp g¹o. C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn th­êng xuÊt khÈu g¹o s¹ch, mïa míi, lo¹i g¹o 10% theo tiªu chuÈn g¹o cña ViÖt Nam: - §é dµi cña h¹t: + NÕu lµ g¹o h¹t dµi: th× sè h¹t >7mm chiÕm trªn 10% + NÕu lµ g¹o h¹t ng¾n: th× sè h¹t <6mm kh«ng v­ît qu¸ 20% C¸c t¹p chÊt tèi ®a trong ®ã, bao gåm: + H¹t säc ®á : 1.25% + H¹t vµng : 0,75 + H¹t phÊn : 7% + H¹t háng : 0,75% + H¹t nÕp : 1,5% + H¹t non vµ t¹p chÊt: 0,25% + H¹t thãc : 20 h¹t/kg - Tû lÖ kim lo¹i nÆng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ hµm l­îng: + Thñy ng©n : 0,01 PPM + Ch× : 0,1 PPM + Asen : 0,15 PPM + Catmi : 0,04 PPM - §é Èm kh«ng qu¸ : 14% - §é xay x¸t: ®­îc xay x¸t, ®¸nh bãng tèt Nh­ vËy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn ®ã ®Ó thu gom hµng xuÊt khÈu tr¸nh t×nh tr¹ng hµng hãa kh«ng ®óng quy c¸ch phÈm chÊt, nh»m gi¶m chi phÝ vµ thêi gian thu mua hµng xuÊt khÈu . 1.4. KiÓm tra chÊt l­îng hµng hãa xuÊt khÈu. VÒ phÝa C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn, tõ kh©u thu mua cho ®Õn khi bao gãi s¶n phÈm, C«ng ty cö mét ®éi ngò c¸n bé cã chuyªn m«n hoÆc thuª VinaControl theo dâi, gi¸m s¸t vµ kiÓm tra chÊt l­îng cña hµng hãa theo tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh ®Ó cã thÓ h¹n chÕ vµ lo¹i trõ khuyÕt tËt cña hµng hãa. VÒ phÝa kh¸ch hµng th× cã kh¸ch hµng trùc tiÕp göi ®¹i diÖn hoÆc thuª mét c«ng ty cã chuyªn m«n ra kho hµng hoÆc cÇu c¶ng ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng hµng giao. Sau khi kiÓm tra, kh¸ch hµng sÏ giao cho C«ng ty b¶n IC (Inspection Certificate) trong ®ã kh¼ng ®Þnh hµng hãa ®óng chÊt l­îng hay kh«ng. 1.5. Thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm hµng hãa C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn xuÊt khÈu g¹o theo hai h×nh thøc: theo gi¸ CIF ( Cost, Insurance and Freigt) hoÆc theo gi¸ FOB (Free On Board) nªn C«ng ty giµnh ®­îc quyÒn thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm. §©y lµ mét thÕ m¹nh cña C«ng ty v× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng hãa theo gi¸ FOB. V× vËy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn võa t¨ng thªm ®­îc ngo¹i tÖ, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kh¸c nh­ ngµnh vËn t¶i, b¶o hiÓm ph¸t triÓn C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn th­êng trùc tiÕp kÝ kÕt hîp ®ång vËn t¶i víi C«ng ty Hµng H¶i ViÖt Nam (Vosco). NÕu hîp ®ång xuÊt khÈu cã sè l­îng hµng giao lín th× C«ng ty thuª tµu chuyÕn. Ng­îc l¹i, nÕu sè l­îng hµng xuÊt khÈu nhá th× C«ng ty sö dông h×nh thøc chuyªn chë b»ng container, ®¨ng ký chç (gäi lµ l­u c­íc) cña mét tµu chî ®Ó chë hµng. VÒ b¶o hiÓm, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn mua b¶o hiÓm cña C«ng ty B¶o HiÓm ViÖt Nam (B¶o ViÖt) theo h×nh thøc b¶o hiÓm bao (Open Policy). C«ng ty mua b¶o hiÓm ký hîp ®ång tõ ®Çu n¨m, cßn ®Õn khi giao hµng xuèng tµu xong, C«ng ty chØ göi ®Õn B¶o ViÖt mét th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n gäi lµ “giÊy b¸o b¾t ®Çu vËn chuyÓn”. H×nh thøc hîp ®ång b¶o hiÓm nµy ®­îc C«ng ty sö dông v× C«ng ty lµ mét doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o th­êng xuyªn, nhiÒu lÇn trong mét n¨m. 1.6. Lµm thñ tôc h¶i quan 1.6.1. Khai b¸o h¶i quan C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cö ®¹i diÖn (th­êng lµ nh©n viªn phßng kinh tÕ ®èi ngo¹i) kª khai chi tiÕt vÒ hµng hãa lªn tê khai (customs declaration) ®Ó c¬ quan h¶i quan kiÓm tra c¸c thñ tôc, giÊy tê. 1.6.2. XuÊt tr×nh hµng hãa Hµng hãa xuÊt khÈu ®­îc s¾p xÕp trËt tù, thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm so¸t. G¹o lµ mÆt hµng xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín nªn viÖc kiÓm tra hµng hãa vµ giÊy tê cña h¶i quan th­êng diÔn ra ë n¬i giao hµng cuèi cïng. Nh©n viªn h¶i quan kiÓm tra, niªm phong kÑp ch× vµ néi dung hµng hãa theo nghiÖp vô cña m×nh. 1.6.3. Thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña h¶i quan. C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cã tr¸ch nhiÖm nghiªm tóc thùc hiÖn theo c¸c quyÕt ®Þnh cña h¶i quan. 1.7. Giao hµng lªn tµu Hµng xuÊt khÈu ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn, v× vËy C«ng ty ph¶i tiÕn hµng c¸c c«ng viÖc: - LËp b¶ng ®¨ng ký hµng chuyªn chë - XuÊt tr×nh b¶n ®¨ng ký hµng chuyªn chë cho ng­êi vËn t¶i ®Ó lÊy hå s¬ xÕp hµng. - Trao ®æi víi c¬ quan ®iÒu ®é c¶ng ®Ó n¾m v÷ng ngµy, giê lµm hµng. - Bè trÝ ph­¬ng tiÖn ®­a hµng vµo c¶ng xÕp hµng lªn tµu - LÊy biªn lai thuyÒn phã (Mate’s Receipt) vµ ®æi biªn lai thuyÒn phã lÊy vËn ®¬n ®­êng biÓn B/L (Bill of Lading). VËn ®¬n ®­êng biÓn ph¶i lµ vËn ®¬n hoµn h¶o, ®· xÕp hµng (Clean on Bo¶d B/L) vµ ph¶i chuyÓn nh­îng ®­îc (negotiable). VËn ®¬n ngay sau ®ã ®­îc chuyÓn ngay vÒ bé phËn kÕ to¸n ®Ó lËp bé chøng tõ thanh to¸n. 1.8. Thñ thôc thanh to¸n C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn chØ sö dông ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông L/C (Letter of Credit). §©y lµ ph­¬ng thøc ®¶m b¶o hîp lý, thuËn tiÖn, an toµn, h¹n chÕ rñi ro c¶ cho C«ng ty vµ ®èi t¸c. Sau khi nhËn ®­îc L/C C«ng ty ph¶i kiÓm tra, so s¸nh víi néi dung vµ ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång, nÕu cã chç nµo ch­a phï hîp ph¶i yªu cÇu bªn nhËp khÈu söa ch÷a b»ng v¨n b¶n. Ng©n hµng th«ng b¸o cña C«ng ty th­êng lµ VietcomBank. 1.9. Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. NÕu C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn bÞ khiÕu n¹i: - VÒ sè l­îng, träng l­îng hµng hãa: nÕu lµ lçi cña C«ng ty th× gi¶i quyÕt khiÕu n¹i b»ng c¸ch giao ®ñ sè hµng thiÕu hoÆc tr¶ l¹i sè tiÒn hµng giao thiÕu. - VÒ phÈm chÊt kh«ng phï hîp th× cã thÓ ¸p dông quy ®Þnh t¹i §iÒu 41- C«ng ­íc LaHay 1964; §iÒu 46, 50 C«ng ­íc Viªn 1980 ... C«ng ty tù söa ch÷a khuyÕt tËt vµ chÞu chi phÝ hoÆc ng­êi mua tù söa ch÷a. C«ng ty hoµn chi phÝ, gi¶m gi¸ hµng b¸n; thay hµng khuyÕt tËt b»ng hµng míi phï hîp vÒ phÈm chÊt; huû hîp ®ång (ng­êi mua cã quyÒn huû hîp ®ång khi C«ng ty vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång...) §èi víi khiÕu n¹i vÒ kh«ng giao hµng hoÆc chËm giao hµng th× nép ph¹t hoÆc båi th­êng tuú tr­êng hîp cô thÓ. C«ng ty còng cã thÓ khiÕu n¹i ng­êi mua nÕu ng­êi mua kh«ng tr¶ tiÒn hoÆc tr¶ chËm so víi quy ®Þnh trong hîp ®ång; cã thÓ khiÕu n¹i do ng­êi mua tõ chèi nhËn hµng mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng; nÕu hîp ®ång quy ®Þnh r»ng ng­êi mua cã nghÜa vô cung cÊp bao b× mµ ng­êi mua giao cho C«ng ty kh«ng ®óng thêi h¹n lµm cho C«ng ty kh«ng giao ®­îc hµng hoÆc giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n. Nãi chung viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i (nÕu cã) ®­îc C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn tiÕn hµnh nghiªm tóc, tho¶ thuËn th­êng h­íng tíi sù nhÊt trÝ cña hai bªn mµ kh«ng ph¶i chuyÓn sang gi¶i quyÕt b»ng kiÖn tông. Nh­ vËy ®ì tèn thêi gian, cã lîi cho c¶ hai bªn. 2. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o chñ yÕu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn. Trong kinh doanh xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu g¹o nãi riªng, viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng lµ vÊn ®Ò quan träng, b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra ®¹t hiÖu qu¶ cao. Tr­íc n¨m 1995, C«ng ty hÇu nh­ chØ xuÊt khÈu theo dù ¸n tr¶ nî n­íc ngoµi cña ChÝnh phñ nªn hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu rÊt thÊp. Tõ n¨m 1996 trë ®i, ngoµi xuÊt khÈu tr¶ nî, C«ng ty ®· ký thªm ®­îc c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu tr¶ chËm vµ mét sè hîp ®ång th­¬ng m¹i víi c¸c thÞ tr­êng míi nh­: Angieri, Lµo, Trung Quèc, Ucraina... Còng trong n¨m 1996 nµy, C«ng ty ®· tham gia ®Êu thÇu quèc tÕ vµ th¾ng thÇu xuÊt khÈu g¹o l©u dµi vµo thÞ tr­êng Iraq, më ®µ cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu g¹o. B¶ng 4: Sè l­îng g¹o xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn N¨m 1997 1998 1999 2000 Sè l­îng % Sè l­îng % Sè l­îng % Sè l­îng % Tæng sè 215.867 100 273.593 100 372.501 100 390.000 100 Ch©u ¸ 91.743,48 42,5 152.117,70 55,6 265.965,70 71,4 312.780 80,2 Ch©u Mü 57.636,49 26,7 59.643,27 21,8 50.660,14 13,6 54.600 14,0 Ch©u Phi 26.119,91 12,1 41.038,95 15,0 33.525,09 9,0 7.800 2,0 C¸c tt kh¸c 40.367,12 18,7 20.793,08 7,6 22.350,07 6,0 14.820 3,8 Nguån:Phßng KT§N Nh­ vËy, thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn còng nh­ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o lµ thÞ tr­êng ch©u ¸ vµ ch©u Mü. T¹i ch©u ¸ c¸c n­íc nhËp khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn lµ: Iraq, Trung Quèc, CHDCND TriÒu Tiªn... L­îng g¹o xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng nµy chiÕm 42,5% n¨m 1997 vµ t¨ng lªn 80,2% n¨m 2000. Cßn thÞ tr­êng ch©u Mü th× chñ yÕu lµ Cu Ba. N¨m 1997 ViÖt Nam ®· trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o lín thø 3 thÕ giíi, sau Th¸i Lan vµ Mü, víi khèi l­îng g¹o xuÊt khÈu lµ 3,047 triÖu tÊn. Khèi l­îng g¹o xuÊt khÈu t¨ng lªn nhanh chãng: 3,682 triÖu tÊn n¨m 1998; 3,8 triÖu tÊn n¨m 1999 vµ t¨ng lªn 4,5 triÖu tÊn n¨m 2000. Theo ®ã lµ s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn còng kh«ng ngõng t¨ng lªn. Chóng ta cã thÓ thÊy qua b¶ng sau: B¶ng 5: Sè l­îng vµ kim ng¹ch g¹o xuÊt khÈu thêi kú 1996-2000 N¨m ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 Sè l­îng (tÊn) 151.500 215.867 273.593 372.501 390.000 Kim ng¹ch (ngµn USD) 41.814 61.522 67.030,3 101.692,8 119.730 Nguån: Phßng kinh doanh B¶ng 6: So s¸nh vÒ s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o thêi kú 96-00 §¬n vÞ: % Tû lÖ ChØ tiªu 97/96 98/97 99/98 00/99 S¶n l­îng 142,48 126,74 136,15 104,69 Kim ng¹ch 147,13 108,95 151,71 117,74 Nguån : Phßng kinh doanh Qua hai b¶ng trªn ta thÊy tõ n¨m 1996- 2000, s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn t¨ng nhanh. NÕu n¨m 1996 s¶n l­îng ®¹t 151.500 tÊn, kim ng¹ch 41.814 ngµn USD th× ®Õn n¨m 1998 s¶n l­îng lµ 273.593 tÊn, kim ng¹ch xuÊt khÈu 67.060,3 ngµn USD t¨ng gÇn 2 lÇn so víi n¨m 1996. §Õn n¨m 1999 s¶n l­îng lµ 390.000 tÊn vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t ®­îc 119.730 ngµn USD t¨ng h¬n 2,5 lÇn so víi n¨m 1996. §©y lµ dÊu hiÖu tèt thÓ hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty. Ngµy nay, trªn thÕ giíi cµng béc lé râ xu h­íng t¨ng lªn vÒ lo¹i g¹o cã phÈm chÊt cao thÓ hiÖn ë chç l­îng tiªu thô vµ gi¸ c¶ cña lo¹i g¹o phÈm chÊt tèt ngµy cµng t¨ng trong khi ®ã nhu cÇu vÒ lo¹i g¹o phÈm cÊp thÊp ngµy cµng gi¶m dÇn. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng g¹o trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ng­êi ta c¨n cø vµo chØ tiªu: g¹o lµnh, h×nh d¸ng, kÝch th­íc cña h¹t, ®é bãng, ®é ®Òu, phÇn tr¨m t¹p chÊt, trong ®ã quan träng nhÊt lµ chØ tiªu g¹o lµnh. C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn chñ yÕu xuÊt khÈu g¹o lµ g¹o mïa míi víi tû lÖ tÊm lµ 10%. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc C«ng ty lu«n h­íng vÒ xuÊt khÈu g¹o cã phÈm cÊp cao. 4. Gi¸ g¹o xuÊt khÈu. Còng nh­ bÊt kú mét mÆt hµng nµo, gi¸ c¶ xuÊt khÈu g¹o vÒ nguyªn t¾c ph¶i ®¸p øng yªu cÇu: gi¸ c¶ ph¶i bï ®¾p mäi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc, cã l·i vµ b¶o ®¶m søc c¹nh tranh trªn thÕ giíi. MÆc dï sè l­îng g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn ngµy cµng cao nh­ng ph¶i nãi r»ng hiÖu qu¶ cña nã kh«ng cao. Gi¸ c¶ xuÊt khÈu cña C«ng ty th­êng thÊp h¬n so víi gi¸ g¹o xuÊt khÈu b×nh qu©n cña thÕ giíi: thÊp h¬n Th¸i Lan kho¶ng 15- 20 USD/tÊn, thÊp h¬n Ên §é kho¶ng 10 -12 USD/tÊn, thÊp h¬n Pakistan kho¶ng 12- 15 USD/tÊn. Tuy nhiªn gi¸ c¶ thÊp kh«ng ph¶i do C«ng ty tù ®éng h¹ gi¸ ®Ó cã søc c¹nh tranh m¹nh mµ bÞ buéc møc gi¸ thÊp c¸ch biÖt kh¸ xa so víi mÆt b»ng g¹o quèc tÕ. BiÓu 1: BiÕn ®éng gi¸ g¹o xuÊt khÈu b×nh qu©n cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn vµ Th¸i Lan thêi kú 1996-2000 §¬n vÞ :USD/TÊn Nguån: Phßng KT§N Theo ®ã, n¨m 1996 gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn 276 USD/ tÊn chØ b»ng 80% so víi gi¸ g¹o xuÊt khÈu trung b×nh cña Th¸i Lan, thÊp h¬n 20% (t­¬ng øng víi møc tuyÖt ®èi: 69USD/tÊn). §Õn n¨m 2000, kho¶ng c¸ch nµy ®· ®­îc thu ng¾n nh­ng vÉn cßn ®Õn 10,2% (307USD/tÊn so víi 332USD/tÊn, møc thÊp tuyÖt ®èi lµ 25USD/tÊn) Møc chªnh lÖch gi¸ g¹o xuÊt khÈu kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i cho C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn mµ cßn g©y thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ nãi chung. Gi¶ sö mçi n¨m c¶ n­íc xuÊt khÈu 2,5 triÖu tÊn víi møc gi¸ chªnh lÖch 40 USD/tÊn th× còng g©y thiÖt h¹i: 2,5 x 40 = 100 triÖu USD Con sè nµy nÕu ®em so s¸nh víi kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña n¨m 2000 th× chiÕm xÊp xØ 10%. Cßn ®èi víi C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn mçi n¨m còng thiÖt h¹i kho¶ng 9,2 triÖu USD (trung b×nh C«ng ty mçi n¨m xuÊt khÈu ®­îc 230.000 tÊn g¹o) MÆt kh¸c, biªn ®é giao ®éng gi¸ cña tõng lo¹i g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi còng rÊt réng, thÓ hiÖn tÝnh chÊt bÊt æn ®Þnh vÒ gi¸ c¶. ChÝnh v× vËy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn còng bÞ ¶nh h­ëng vµ thiÕu chñ ®éng trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ b¸n hµng vµ bÞ phô thuéc vµo nhiÒu biÕn ®éng gi¸ mang tÝnh ngÉu nhiªn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. III- §¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn. 1. Nh÷ng thµnh tùu Trong thêi gian qua, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ xuÊt khÈu g¹o, ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng mõng. C«ng ty võa dù ®o¸n t×nh h×nh, võa n¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng l­¬ng thùc ë trong n­íc vµ thÕ giíi, tranh thñ sù gióp ®ì cña c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc cã liªn quan, c¸c sø qu¸n, c¸c th­¬ng vô cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ võa chñ ®éng øng phã trong giao dÞch, t×m hiÓu kh¸ch hµng, n¾m b¾t thêi c¬... nªn sè l­îng g¹o xuÊt khÈu n¨m nay lu«n cao h¬n n¨m tr­íc. - Gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn thÊp h¬n so víi gi¸ trung b×nh cña thÕ giíi nh­ng so víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o trong n­íc th× gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty lu«n cao h¬n 3- 5USD/tÊn. ChÝnh v× vËy, sè l­îng g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty kh«ng lín nh­ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. - Qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ®· ®­îc ®Èy nhanh tèc ®é, ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång vµ nh÷ng ®iÒu kho¶n ký kÕt. §iÒu nµy t¹o uy tÝn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. - C«ng ty tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt; ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµong©n s¸ch Nhµ n­íc. C«ng ty ®· nhËn ®­îc b»ng tuyªn d­¬ng cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. B»ng nguån xuÊt khÈu nµy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn ®· hç trî cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn lµm tèt nhiÖm vô b×nh æn gi¸ c¶ l­¬ng thùc néi ®Þa, t¹o viÖc lµm vµ t¹o ®iÒu kiÖn th¸o gì khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. C«ng ty còng cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña c¶ n­íc, gãp phÇn t¨ng thªm thu nhËp ngo¹i tÖ trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. B¶ng 7: ThÞ phÇn xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn . N¨m Gi¸ trÞ XK cña CT (ngµn USD) Gi¸ trÞ XK g¹o c¶ n­íc (ngµn USD) Tû träng (%) 1996 41.814,0 530.180 7,8 1997 61.522,0 864.400 7,1 1998 67.303,3 891.300 7,5 1999 101.692,8 1.100.000 9,2 2000 119.730,0 1.020.000 11,74 Nguån: Phßng kinh doanh Qua b¶ng trªn cho thÊy thÞ phÇn cña C«ng ty ®ang t¨ng lªn. N¨m 1996, kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty chiÕm 7,8% cña toµn ngµnh th× n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 11,74%. Môc tiªu n¨m 2001 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty ®¹t ®­îc 139.500 ngµn USD, chiÕm kho¶ng 13% tæng kim ng¹ch toµn ngµnh. 2. Nh÷ng h¹n chÕ Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn kh«ng tr¸nh khái gÆp nhiÒu khã kh¨n. MÆc dï s¶n l­îng xuÊt khÈu hµng n¨m cña C«ng ty t¨ng cao, nh­ng nÕu so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi th× ®©y lµ con sè rÊt nhá. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña m×nh C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn gÆp mét sè khã kh¨n sau: - G¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty cßn kÐm søc c¹nh tranh so víi nh÷ng n­íc xuÊt khÈu lín trªn thÕ giíi, doanh lîi ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. - ViÖc thu mua lóa g¹o chuÈn bÞ cho kinh doanh vµ phôc vô xuÊt khÈu cña C«ng ty chñ yÕu lµ c¸c tØnh phÝa Nam (chñ yÕu lµ ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long). §©y lµ mét khã kh¨n trong c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng cña C«ng ty v× chi phÝ cho c«ng t¸c nµy rÊt lín. H¬n n÷a c«ng t¸c b¶o qu¶n, dù tr÷, chÕ biÕn g¹o cña C«ng ty cßn nhiÒu yÕu kÐm. Bëi vËy chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty nãi riªng vµ cña ViÖt Nam nãi chung vÉn thÊp so víi c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. - XuÊt khÈu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cßn mang tÝnh tõng chuyÕn, tõng ®ît ch­a t×m ®­îc b¹n hµng vµ thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh. MÆt kh¸c, C«ng ty ch­a tiÕp cËn ®­îc nh÷ng th«ng tin thùc, ®Çy ®ñ nªn viÖc ph¸n ®o¸n kh¶ n¨ng diÔn biÕn cña thÞ tr­êng gi¸ c¶ ch­a chÝnh x¸c, cßn nhiÒu h¹n chÕ. Nãi chung, chóng ta ch­a chñ ®éng tæ chøc ®­îc m¹ng l­íi thÞ tr­êng xuÊt khÈu mµ cßn phô thuéc nhiÒu vµo quan hÖ cung cÇu tù ph¸t trªn thÞ tr­êng. - C«ng ty ®· t¹o dùng ®­îc thÞ tr­êng æn ®Þnh ë ch©u ¸, mét sè n­íc ë ch©u Phi, ch©u MÜ Latinh sÏ lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho mÆt hµng g¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty. Tuy nhiªn, xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty vÉn thiÕu mét chiÕn l­îc thÞ tr­êng ®èi víi c¸c thÞ tr­êng lín. Do kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ nhiÒu mÆt kh¸c cßn h¹n chÕ nªn cã mét sè yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ mua tr¶ chËm 1- 2 n¨m nh­ng C«ng ty ®Òu kh«ng thùc hiÖn ®­îc. - Tr×nh ®é, kinh nghiÖm cña c¸n bé kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cßn chªnh lÖch so víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. §éi ngò c¸n bé C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn mÆc dï ®· ®­îc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i mét c¸ch c¬ b¶n, khoa häc nh­ng do kinh nghiÖm thùc tÕ cßn thiÕu vµ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc kh«ng ®Çy ®ñ ®· c¶n trë hä trong viÖc giao dÞch, kÝ kÕt hîp ®ång víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu g¹o ë C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn trong thêi gian tíi I- Dù b¸o ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o trong thêi gian tíi 1. TiÒm n¨ng s¶n xuÊt lóa g¹o ë ViÖt Nam VÒ s¶n xuÊt lóa g¹o ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng kh¸ lín, nÕu nh­ ®­îc quan t©m ®Çu t­ h¬n n÷a sÏ høa hÑn thµnh mét trung t©m trång vµ chÕ biÕn lóa g¹o lín. TiÒm n¨ng nµy thÓ hiÖn ë: 1.1. VÒ ®Êt ®ai §Êt n«ng nghiÖp cña n­íc ta chiÕm h¬n 75% diÖn tÝch l·nh thæ. ChÊt l­îng ®Êt ViÖt Nam cã tÇng dÇy, ®Êt t¬i xèp, chÊt dinh d­ìng cho c©y trång kh¸ cao, nhÊt lµ ®Êt phï sa ë hai d¶i ®ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long 1.2. VÒ khÝ hËu ViÖt Nam n»m trong khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa §«ng Nam ¸ ë ng· t­ n¬i gÆp gì cña nh÷ng luång giã xuÊt ph¸t tõ c¸c trung t©m lín bao quanh. Thªm vµo ®ã lµ hÖ thèng s«ng ngßi, kªnh r¹ch ch»ng chÞt, nhiÖt ®é trung b×nh tõ 220-270 C, l­îng m­a hµng n¨m lín (trªn 1.500mm) vµ ®é Èm kh«ng khÝ lu«n trªn 80% nªn quanh n¨m c©y lóa cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tèt, mïa mµng cã thÓ thu ho¹ch tõ 2- 4 vô. 1.3. VÒ nh©n lùc Víi d©n sè lµ 76 triÖu ng­êi, 70% lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cã thÓ nãi nguån nh©n lùc ViÖt Nam rÊt dåi dµo. Ng­êi ViÖt Nam cã ®Æc ®iÓm cÇn cï, th«ng minh, s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t khoa häc c«ng nghÖ, cã nhiÒu kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Lao ®éng chÝnh lµ yÕu tè cã lîi thÕ so s¸nh mµ ViÖt Nam cÇn ph¶i khai th¸c trong thêi gian tíi. 1.4. C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta coi n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu vµ g¹o lµ mét trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam, gãp phÇn ®¸ng kÓ trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, t¹o nguån vèn cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy, trong c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Æc biÖt quan t©m, chó träng ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn lóa g¹o, phôc vô an ninh l­¬ng thùc quèc gia vµ xuÊt khÈu. Tãm l¹i, dï r»ng chóng ta vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n bÊt lîi trong viÖc s¶n xuÊt lóa g¹o nh­: gièng lóa cã n¨ng suÊt ch­a cao, chÊt l­îng ch­a æn ®Þnh, thuû lîi ch­a ®­îc ®Çu t­, c«ng nghÖ chÕ biÕn thÊp vµ thiªn tai cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, nh­ng c¸c nguån lùc mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ trªn ®· më ra cho n­íc ta mét con ®­êng ph¸t triÓn míi: h­íng ra xuÊt khÈu. S¶n xuÊt lóa g¹o cho phÐp tËn dông ®­îc lîi thÕ vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, kü thuËt- c«ng nghÖ. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn s¶n xuÊt lóa g¹o ë ViÖt Nam ®Ó xuÊt khÈu lµ b­íc ®i ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. 2. Dù b¸o ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o trong thêi gian tíi Theo Héi ®ång ngò cèc thÕ giíi (ICG) cho biÕt n¨m 2000 s¶n l­îng ngò cèc gi¶m 2% (t­¬ng ®­¬ng 31 triÖu tÊn), s¶n l­îng lóa m× gi¶m 3,93% (t­¬ng ®­¬ng 24 triÖu tÊn) vµ s¶n l­îng ngò cèc th« gi¶m 0,77% (t­¬ng ®­¬ng 7 triÖu tÊn) so víi vô tr­íc. Chuyªn gia ngµnh g¹o Mü, «ng Tom Slaton ®· dÉn ra r»ng mËu dÞch g¹o thÕ giíi n¨m 2000 chØ ®¹t 24,25 triÖu tÊn, gi¶m 14% so víi 28,05 triÖu tÊn n¨m 1999. Héi nghÞ g¹o ch©u ¸ t¹i Cebus (Philippine) th¸ng 10/1999 còng ®· thèng nhÊt nhËn ®Þnh n¨m 2000 vµ n¨m 2001 lµ mét n¨m khã kh¨n ®èi víi ngµnh g¹o trªn thÕ giíi do cung vÉn lín h¬n cÇu. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸c n­íc nhËp khÈu g¹o lín nh­ In®«nªxia, B¨ng la ®Ðt, Phi lip pin gi¶m l­îng g¹o nhËp khÈu, tù tóc l­¬ng thùc kh¸ lín . VÒ gi¸ g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, theo dù ®o¸n cña ViÖn nghiªn cøu l­¬ng thùc thÕ giíi trong nh÷ng n¨m tíi còng sÏ gi¶m. Do ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi, ®ång thêi n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong xuÊt khÈu g¹o, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cÇn tËp trung mäi nç lùc còng nh­ tranh thñ sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc, ®Ò ra c¸c ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña m×nh. 3. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn. Trªn c¬ së ho¹t ®éng kinh doanh ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua, ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng cña C«ng ty còng nh­ bèi c¶nh chung cña ®Êt n­íc vµ thÕ giíi, ban l·nh ®¹o C«ng ty ®· thèng nhÊt ®Ò ra c¸c môc tiªu ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh trong thêi gian tíi nh­ sau: - T¨ng c­êng bu«n b¸n víi c¸c n­íc trong khu vùc, më réng thªm quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc Ch©u Mü vµ tiÕp cËn vµo thÞ tr­êng ch©u ¢u. - §Çu t­ liªn doanh liªn kÕt víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, t¹o nguån hµng xuÊt khÈu æn ®Þnh. Khai th¸c, tËn dông nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó t¨ng nguån lùc tµi chÝnh cho C«ng ty. - §Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o chÊt l­îng cao, tõng b­íc n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c nghiÖp vô ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - Thùc hiÖn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn cña Nhµ n­íc, hoµn thµnh c¸c nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc; ®¶m b¶o s¶n l­îng xuÊt khÈu n¨m nay lu«n cao h¬n n¨m tr­íc. Môc tiªu cña C«ng ty lµ n¨m 2001 sÏ xuÊt khÈu ®­îc 450.000 tÊn g¹o víi kim ng¹ch kho¶ng 139.500 ngµn USD. Trong giai ®o¹n tíi 2000 – 2005 thÞ phÇn xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty sÏ t¨ng lªn, chiÕm kho¶ng 20% tæng kim ng¹ch cña toµn ngµnh. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã, ph­¬ng h­íng ®Æt ra cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn trong thêi gian tíi chñ yÕu tËp trung theo h­íng sau: - TiÕp tôc khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n nguån lóa g¹o hµng hãa trong c¶ n­íc, chñ tr­¬ng xuÊt khÈu g¹o l­îng cao ®Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh chØ tiªu ®Þnh møc ®· ®Ò ra. - T×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, lµm tèt c«ng t¸c tæ chøc thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. - T¨ng c­êng sù hîp t¸c cña c¸c c¬ quan tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc, tranh thñ sù gióp ®ì cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. II- mét sè BiÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ë C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn trong thêi gian tíi. Trªn c¬ së ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n, nh÷ng mÆt lµm ®­îc vµ ch­a lµm ®­îc cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn, t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña C«ng ty trong thêi gian tíi. 1. T¨ng c­êng nghiªn cøu vµ më réng thÞ tr­êng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu vÊn ®Ò nghiªn cøu, t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu. Giai ®o¹n hiÖn nay còng nh­ nh÷ng n¨m tíi, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc cô thÓ vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng môc tiªu, n¾m ®­îc c¸c th«ng tin thiÕt yÕu vÒ thÞ tr­êng nh­: xu h­íng thÞ tr­êng, nhu cÇu vµ t×nh h×nh cung cÊp, kh¶ n¨ng tiªu thô... C¸c thÞ tr­êng chñ yÕu mµ C«ng ty cÇn tËp trung vµo trong nh÷ng n¨m tíi: +ThÞ tr­êng ASEAN:lµ thÞ tr­êng rÊt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi chung vµ ®èi víi C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn nãi riªng. Khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy chóng ta sÏ khai th¸c ®­îc lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng, vÞ trÝ ®Þa lý, kÓ c¶ ­u thÕ n»m gÇn trung t©m chu chuyÓn hµng hãa thÕ giíi Singapore vµ ®Æc biÖt sÏ ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn tham gia vµo thÞ tr­êng nµy, C«ng ty còng gÆp ph¶i mét khã kh¨n rÊt lín lµ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh víi c­êng quèc xuÊt khÈu g¹o Th¸i Lan. +ThÞ tr­êng Trung §«ng: §©y lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña C«ng ty. Kh¶ n¨ng tiªu thô g¹o ë ®©y rÊt lín, nh÷ng tiªu chuÈn chÊt l­îng kh«ng kh¾t khe. §iÒu nµy lµm cho g¹o cña C«ng ty cã søc c¹nh tranh h¬n v× gi¸ rÎ. H¬n n÷a hÇu hÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu g¹o cña C«ng ty vµo thÞ tr­êng nµy ®Òu theo gi¸ CIF. ChÝnh v× vËy, C«ng ty cÇn ph¶i m¹nh d¹n h¬n n÷a khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy, tr¸nh t×nh tr¹ng xuÊt khÈu qua c¸c trung gian. + §èi víi thÞ tr­êng Trung Quèc: Víi tiÒm lùc kinh tÕ lín, tÝnh theo GDP hiÖn Trung Quèc ®øngthø 6 trªn thÕ giíi vµ lµ thÞ tr­êng réng lín víi trªn 1 tû d©n. Trung Quèc còng lµ mét n­íc s¶n xuÊt lóa g¹o ®øng ®Çu thÕ giíi vµ cã sù ®ång nhÊt vÒ mïa vô víi ViÖt Nam. Gi¸ c¶ cña thÞ tr­êng nµy hay biÕn ®éng thÊt th­êng, ph­¬ng thøc giao dÞch vµ thùc hiÖn hîp ®ång rÊt ®a d¹ng, uy tÝn b¹n hµng ch­a ®¶m b¶o. V× vËy, ph­¬ng ch©m kinh doanh ë thÞ tr­êng nµy nªn thùc hiÖn theo kiÓu cuèn gãi, trong ®ã cÇn thËn träng nhÊt ë kh©u thanh to¸n. + ThÞ tr­êng EU: §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng nµy lµ yªu cÇu chÊt l­îng cao, phong c¸ch vµ t©m lý ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c rÊt nhiÒu so víi ASEAN. Trong nh÷ng n¨m qua g¹o cña C«ng ty ch­a th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy. VÊn ®Ò quan träng nhÊt ë ®©y lµ C«ng ty cÇn ph¶i kiªn tr× tiÕp cËn trùc tiÕp thÞ tr­êng, ®¶m b¶o uy tÝn vÒ chÊt l­îng theo ®óng yªu cÇu ®Æt ra. + ThÞ tr­êng Ch©u Phi vµ Mü Latinh: C¸c n­íc trong khu vùc nµy nh­: Braxin, Achentina, Agiªnia... ®­îc coi lµ thÞ tr­êng môc tiªu cña C«ng ty. 2. Tæ chøc tèt m¹ng l­íi thu mua, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu. Trong kinh doanh xuÊt khÈu vÊn ®Ò thu gom, t¹o nguån hµng æn ®Þnh lµ hÕt søc quan träng. Kh¸c víi nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp, ®èi víi g¹o viÖc s¶n xuÊt diÔn ra trªn diÖn tÝch réng, mang tÝnh chÊt thêi vô vµ víi khèi l­îng lín. ChÝnh v× vËy, muèn lµm tèt c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu C«ng ty cÇn ph¶i: - Tæ chøc tèt m¹ng l­íi thu mua hµng xuÊt khÈu tr¸nh t×nh tr¹ng thu mua qua trung gian võa lµm t¨ng gi¸ mµ khã kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng. §ång thêi dÔ g©y mÊt æn ®Þnh nguån ®Çu vµo cña C«ng ty. - C¸c ®Çu mèi thu mua ph¶i ®­îc thiÕt lËp ngay t¹i vïng nguyªn liÖu hoÆc trùc tiÕp ®Æt hµng cña c¸c c¬ së chÕ biÕn xay x¸t g¹o, ®Æc biÖt lµ ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Cã nh­ vËy míi gi¶m ®­îc gi¸ thµnh thu mua, t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn. - CÇn cñng cè mèi quan hÖ b¹n hµng s½n cã tr­íc ®©y víi c¸c ®¹i lý, c¬ së chÕ biÕn , ®ång thêi t¨ng c­êng më réng thÞ tr­êng thu mua cña C«ng ty víi c¸c vïng nguyªn liÖu kh¸c (c¸c tØnh miÒn Trung) - C«ng ty cã thÓ nghiªn cøu ph­¬ng ¸n kÕt nghÜa hoÆc liªn doanh víi c¸c c¬ së chÕ biÕn ®Ó cã mét nguån hµng æn ®Þnh. Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o cho nguån hµng æn ®Þnh nµy th× C«ng ty ph¶i cã mét ®Çu ra t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Hai viÖc nµy cÇn tiÕn hµnh song song ®Ó hç trî cho nhau vµ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó mÆt kia ph¸t triÓn. §ång thêi, trong kh©u thu mua C«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn gi¸m ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm nghiªm tóc bëi ®ã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng gaä xuÊt khÈu. 3.§Èy m¹nh chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm G¹o lµ mét mÆt hµng chÞu sù ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt khÝ hËu. V× vËy, chÕ biÕn xuÊt khÈu g¹o lµ mét c«ng ®o¹n rÊt cÇn thiÕt, nã gióp c¸c nhµ xuÊt khÈu t¨ng thªm gi¸ trÞ hµng ho¸, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. G¹o xuÊt khÈu cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn tõ tr­íc ®Õn nay ®Òu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. Th«ng qua hîp ®ång kÝ kÕt víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, C«ng ty x¸c ®Þnh ®­îc sè l­îng, chÊt l­îng mµ tõ ®ã tæ chøc thu gom hµng hãa vµ thuª gia c«ng chÕ biÕn. ViÖc thuª ngoµi chÕ biÕn lµm n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò sau: - ChÊt l­îng hµng hãa kh«ng ®ång ®Òu, kh«ng æn ®Þnh. VÊn ®Ò rÊt dÔ n¶y sinh khi thuª nhiÒu ®¬n vÞ chÕ biÕn mµ mçi ®¬n vÞ l¹i cã mét c«ng nghÖ kh¸c nhau. §©y lµ bÊt lîi rÊt lín, dÔ mÊt uy tÝn lµm ¨n cña C«ng ty víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi - Chi phÝ t¨ng lµm cho gi¸ thµnh t¨ng, lîi nhuËn gi¶m. Khi thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, tÊt nhiªn C«ng ty ph¶i tr¶ chi phÝ. §iÒu nµy lµm t¨ng chi phÝ ®Çu vµo vµ t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn nªn nghiªn cøu, kh¶o s¸t, ®Çu t­ ®Ó x©y dùng nhµ m¸y xay s¸t, ®¸nh bãng, ph©n lo¹i g¹o, ®ãng gãi s¶n phÈm... gÇn ®Þa ®iÓm thu mua nh»m gi¶m thiÓu chi phÝ ®Çu vµo, n©ng cao chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu vµ t¹o thªm viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. MÆt kh¸c, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cÇn hç trî nguån vèn còng nh­ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn hoÆc ®¹i lý thu mua trong c«ng t¸c chÕ biÕn b¶o qu¶n. 4. N©ng cao hiÖu qu¶ thu thËp th«ng tin vµ c¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu kh¸c. *Th«ng tin cã vai trß rÊt quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ. Nã gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tèi ­u ®Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. Trong c«ng t¸c nghiªn cøu më réng thÞ tr­êng th× th«ng tin cã vai trß v« cïng quan träng, kh¶ n¨ng thu thËp vµ chiÕm gi÷ th«ng tin t¹o nªn mét chç ®øng v÷ng ch¾c cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. §©y lµ mét thø tµi s¶n v« h×nh mµ kh«ng ph¶i bÊt cø mét c«ng ty nµo còng cã ®­îc. Do ®ã. C«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ c¸c t×nh h×nh sau: - ThÞ tr­êng cã triÓn väng nhÊt ®èi víi xuÊt khÈu g¹o cïng víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶...(c¾t bít nh÷ng thÞ tr­êng kÐm hÊp dÉn ®Ó t×m thÞ tr­êng môc tiªu). T×nh h×nh c¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi t¸c hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai - T×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh, ®Çu t­ ¸p dông c«ng nghÖ míi còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý c¸c ph­¬ng thøc, ®iÒu kiÖn mua b¸n, chiÕn l­îc kinh doanh cña b¹n hµng. - BiÕn ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi cña c¸c n­íc cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng (cung cÇu vµ gi¸ c¶ mµ C«ng ty quan t©m) - ChÝnh s¸ch thuÕ, h¶i quan, chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i th­¬ng cña thÞ tr­êng... Nh÷ng th«ng tin nµy gióp cho C«ng ty cã thÓ x¸c lËp ®­îc chiÕn l­îc kinh doanh, lùa chän ®èi t¸c vµ thÞ tr­êng thÝch hîp cho viÖc xuÊt khÈu g¹o cña m×nh. §Ó cã ®­îc th«ng tin thÞ tr­êng C«ng ty nªn ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cã kh¶ n¨ng chän läc th«ng tin qua: c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty hµng th¸ng, quý, n¨m, b¸o c¸o cña c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn, c¸c tµi liÖu chuyªn nghµnh, t¹p chÝ (t¹p chÝ ngo¹i th­¬ng, thÞ tr­êng gi¸ c¶...), c¸c th«ng tin qua c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn thanh, truyÒn h×nh, trªn Internet hoÆc c¸c th«ng tin tõ c¸c héi th¶o chuyªn ngµnh trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi ra C«ng ty cã thÓ cö c¸n bé ®i n­íc ngoµi ®Ó thùc tÕ kh¶o s¸t, thu thËp th«ng tin. Tuy nhiªn chi phÝ cña c«ng t¸c nµy kh¸ lín nªn C«ng ty cÇn xem xÐt, c©n nh¾c ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. *C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn lµ mét trong nh÷ng sè Ýt ®¬n vÞ xuÊt khÈu chñ yÕu theo gi¸ CIF. §©y lµ mét lîi thÕ rÊt lín cña C«ng ty v× C«ng ty giµnh ®­îc quyÒn thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm. Bªn c¹nh ®ã, lµ tr¸ch nhiÖm cña C«ng ty còng nÆng nÒ h¬n. V× vËy, C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cÇn chó träng quan t©m ®Õn nghiÖp vô “uû th¸c thuª tµu” vµ “mua b¶o hiÓm”. ViÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu cña C«ng ty chñ yÕu lµ qua fax. H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ nhanh chãng, tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ tiÒn b¹c. Nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ hai bªn kh«ng hiÓu hÕt ®­îc nhau. Trong thêi gian tíi C«ng ty cÇn t¨ng c­êng ký kÕt c¸c hîp ®ång theo h×nh thøc ®µm ph¸n trùc tiÕp nh»m tr¸nh rñi ro trong kh©u kÝ kÕt hîp ®ång. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn vèn ch­a nhiÒu, l·i suÊt ng©n hµng cßn nhiÒu biÕn ®éng, nguån hµng xuÊt khÈu l¹i h¹n chÕ, C«ng ty còng nªn ®Èy m¹nh ph­¬ng thøc xuÊt khÈu uû th¸c. H×nh thøc xuÊt khÈu nµy lîi nhuËn th­êng kh«ng lín nh­ng tÝnh an toµn cao vµ tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã. H¬n n÷a, trong nghiÖp vô thanh to¸n cña C«ng ty míi chØ cã mét ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (L/C). Ph­¬ng thøc nµy ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cho viÖc thu tiÒn hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty nhê L/C. Tuy nhiªn trong tr­êng hîp hai bªn cã quan hÖ l©u dµi, tin cËy lÉn nhau th× ¸p dông ph­¬ng thøc nµy l¹i lµ cøng nh¾c, mÊt nhiÒu thêi gian vµ tèn thªm mét kho¶n chi phÝ khi më L/C. V× vËy víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ ®· cã sù tin cËy lín th× C«ng ty nªn cã mét sè ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c hîp lý h¬n, ch¼ng h¹n nh­ ph­¬ng thøc thanh to¸n nhê thu kÌm chøng tõ D/P (Documetary Against Payment) hay D/A (Documetary Against Acceptance). 5. Hoµn thiÖn hÖ thèng tæ chøc vµ khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt, t¨ng c­êng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. *Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc th× viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ c¸c chÝnh s¸ch Marketing lµ mét viÖc lµm mang tÝnh quy luËt cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh­ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. §Ó theo kÞp vµ hßa nhËp víi quy luËt nµy C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn cÇn cho ra ®êi mét phßng nghiÖp vô Marketing chuyªn nghiÖp phôc vô cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña m×nh. Chøc n¨ng cña phßng Marketing : + §iÒu tra nghiªn cøu th¨m dß mäi mÆt cña thÞ tr­êng. + ChØ ra c¸c nhu cÇu trªn thÞ tr­êng, ph©n ®o¹n vµ lùa chän ®o¹n thÞ tr­êng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kh¶ thi. + §­a ra c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch nh­: s¶n phÈm, gi¸ c¶,... ®Ó th©m nhËp vµ khai th¸c thÞ tr­êng. + Phèi hîp víi c¸c phßng nghiÖp vô ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. + Thu håi vµ ph©n tÝch th«ng tin ph¶n håi. *Trong ho¹t ®éng kinh doanh, C«ng ty cã thÓ sö dông ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc, khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt ®èi víi c¸ nh©n, nhãm c¸n bé cã thµnh tÝch cao trong kinh doanh. §ång thêi C«ng ty còng ph¶i g¾n tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n ph¹m vµo c¸c nguyªn t¾c lµm ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty. Cã thÓ cã c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch sau: + Th­ëng % theo doanh sè b¸n hµng xuÊt khÈu mét c¸ch tho¶ ®¸ng. + TrÝch mét phÇn gi¸ trÞ cho nhãm, c¸ nh©n ®· lµm t¨ng thªm doanh thu. + Kho¸n chi phÝ kinh doanh ®èi víi tõng ph­¬ng ¸n kinh doanh cho c¸ nh©n, nhãm thùc hiÖn. MÆt kh¸c, do kinh doanh trong m«i tr­êng quèc tÕ th­êng xuyªn biÕn ®éng nªn ®ßi hái c¸c c¸n bé kinh doanh ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng dù b¸o, øng phã víi nh÷ng biÕn ®éng ®ã, cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t nhanh nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi. C¸n bé c«ng nh©n viªn C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn ®¸p øng kh¸ ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu nµy, tuy nhiªn C«ng ty cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p chiÕn l­îc l©u dµi, th­êng xuyªn ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ båi d­ìng kiÕn thøc ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn nµy nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty h¬n n÷a nh­: - C«ng ty cã thÓ th­êng xuyªn göi c¸n bé, c¸c nh©n viªn cã n¨ng lùc ®i nghiªn cøu, häc tËp t¹i c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé kinh doanh ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi. - Cö c¸c ®oµn c¸n bé kinh doanh ra n­íc ngoµi ®Ó n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng, kinh nghiÖm lµm ¨n, t¹o dùng mèi quan hÖ b¹n hµng v÷ng ch¾c. 6. Tõng b­íc gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, t×nh h×nh c¹nh tranh lu«n x¶y ra ë tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng hãa. Ng­êi ta c¹nh tranh nhau vÒ gi¸ c¶, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ... Víi c¸c lo¹i hµng hãa cã hµm l­îng kü thuËt cao th× chñ yÕu c¹nh tranh vÒ tr×nh ®é tiªn tiÕn cña s¶n phÈm. Víi c¸c lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp trong ®ã cã mÆt hµng g¹o th× c¹nh tranh chñ yÕu qua gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Trong thêi gian qua C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng hµng hãa, gi¶m gi¸ thµnh g¹o xuÊt khÈu. §Ó gi¶m gi¸ g¹o xuÊt khÈu mµ kh«ng ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn cña C«ng ty th× biÖn ph¸p chñ yÕu ®­îc tiÕn hµnh lµ c¾t gi¶m chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm. Mét sè chi phÝ sau ®©y cã thÓ c¾t gi¶m: Chi phÝ thu mua. Chi phÝ nµy cã thÓ c¾t gi¶m b»ng nhiÒu c¸ch nh­ C«ng ty ®Èy m¹nh thu mua lóa g¹o trùc tiÕp ë c¸c ®Þa bµn, cã kÕ ho¹ch thu mua vµ dù tr÷... Chi phÝ chÕ biÕn: C«ng ty cã thÓ nghiªn cøu ®Ó ®Çu t­ x©y dùng mét nhµ m¸y chÕ biÕn hiÖn ®¹i . ViÖc lµm nµy võa gi¶m ®­îc chi phÝ gia c«ng ngoµi chÕ biÕn, võa t¹o thªm viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ång thêi ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm. Chi phÝ vËn chuyÓn néi ®Þa vµ quèc tÕ. 7. Huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Vèn lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña mäi ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mçi doanh nghiÖp. HiÖn nay vµ trong thêi gian tíi C«ng ty cã thÓ huy ®éng vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: - Bæ sung nguån vèn b»ng c¸ch trÝch tõ lîi nhuËn hµng n¨m . Tuy nhiªn l­îng vèn bæ sung nµy l¹i phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng n¨m. - Vèn do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp: §©y lµ nguån vèn c¬ b¶n cña C«ng ty nh­ng so víi n¨ng lùc kinh doanh cña C«ng ty th× cßn rÊt nhá. - Yªu cÇu ®èi t¸c hç trî tÝn dông: trong nhiÒu tr­êng hîp C«ng ty cã thÓ yªu cÇu ng­êi nhËp khÈu øng tr­íc mét phÇn hoÆc toµn bé gi¸ trÞ hîp ®ång. H×nh thøc nµy th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ lín. - Huy ®éng vèn qua c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông. §©y lµ nguån huy ®éng vèn chñ yÕu cña C«ng ty th«ng qua c¸c h×nh thøc vay: ng¾n h¹n, dµi h¹n... §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn, C«ng ty cÇn xem xÐt thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Ph©n bæ c¬ cÊu vèn hîp lý trong kinh doanh - §Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, thùc hiÖn kh©u thanh to¸n ®óng h¹n, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ chiÕm dông vèn. - Tranh thñ c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông mµ phÝa b¹n hµng dµnh cho. - §Þnh kú C«ng ty tiÕn hµnh kiÓm to¸n vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh. Trªn c¬ së ®ã C«ng ty ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ t×nh h×nh sö dông vèn, tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc. III- Mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc 1. Ph¸t triÓn vïng lóa phÈm chÊt g¹o cao T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa g¹o ë n­íc ta ®· vµ ®ang ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tèt, tiÒm n¨ng cßn lín nh­ng míi chØ ph¸t triÓn theo bÒ réng nay cÇn ph¶i ®iÒu chØnh theo chiÒu s©u cho phï hîp víi chÝnh s¸ch s¶n xuÊt kinh doanh lóa g¹o h­íng vÒ xuÊt khÈu. §Ó vïng lóa phÈm chÊt cao h×nh thµnh vµ ph¸t huy t¸c dông, cÇn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p trong ®ã mét bªn lµ t¸c ®éng cña chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch, mét bªn lµ t¸c ®éng cña c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt. Trong c¸c tiÕn bé khoa häc, hai yÕu tè quan träng nhÊt phôc vô vïng lóa phÈm chÊt g¹o cao lµ gièng lóa, ®i liÒn víi vïng s¶n xuÊt tËp trung vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch lóa. ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, hiÖn ®ang sö dông kho¶ng 50 gièng lóa cao s¶n ng¾n ngµy, trong ®ã 20 gièng ®­îc trång nhiÒu vµ ®· cã kho¶ng 10 gièng lóa phÈm chÊt g¹o ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu: lo¹i g¹o h¹t dµi, trong, kh«ng b¹c bông. C¸c gièng nµy ®ang chiÕm kho¶ng 40% diÖn tÝch gieo trång ng¾n ngµy ë §BSCL. §Ó ®¶m b¶o ®ñ gièng lóa tèt Nhµ n­íc cÇn ph¶i tËp trung nç lùc lùa chän, lai t¹o, nh©n gièng míi chÊt l­îng cao ®Ó ®¶m b¶o cung øng ®Çy ®ñ cho c¸c vïng s¶n xuÊt nµy. §©y lµ c«ng t¸c träng t©m ®Ó gi¶i quyÕt n©ng cao n¨ng suÊt lóa nãi chung vµ ®¸p øng yªu cÇu n©ng cao chÊt l­îng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: ph¸t triÓn thuû lîi, khai hoang, phôc hãa t¨ng diÖn tÝch canh t¸c, cung cÊp ®iÖn phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n. §ång thêi, Nhµ n­íc còng cÇn xö lý tèt mèi quan hÖ gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®Êt b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ gi¶i quyÕt nhanh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé n«ng d©n, khuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c trang tr¹i, tiÓu ®iÒn cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu... VÊn ®Ò trong kh©u xö lý sau thu ho¹ch, ®Æc biÖt lµ sÊy lóa kh« nh»m n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ gi¶m tæn thÊt cña mÆt hµng. ViÖc ph¬i lóa thñ c«ng hiÖn nay th­êng lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn phÈm chÊt g¹o (t¨ng sè h¹t g¹o g·y khi xay x¸t, h¹t bÞ Èm ­ít do m­a, lÉn s¹n...). KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ thùc tÕ cho thÊy, nÕu dïng lo¹i m¸y sÊy ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng, dï ë vô nµo, sÊy vÉn tèt h¬n ph¬i. Ngoµi ra, lóa sÊy lµm gièng tèt h¬n ph¬i, ®iÒu nµy më ra gi¶i ph¸p trong sö dông lóa hÌ thu (sÊy) ®Ó lµm gièng cho vô ®«ng xu©n kÕ tiÕp. N¨m 2000, ­íc l­îng cã kho¶ng 1.560 m¸y sÊy lóa ë §BSCL, trong ®ã riªng tØnh Sãc Tr¨ng cã trªn 560 m¸y, ®¸p øng 40% nhu cÇu sÊy lóa hÌ thu cña tØnh. Trong thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Çu t­, ph¸t triÓn h¬n n÷a m¹ng l­íi c¸c m¸y sÊy cho c¸c vïng s¶n xuÊt lóa, ®Æc biÖt lµ ë §BSCL. §ång thêi còng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p b¶o qu¶n nÊm mèc, h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt khÝ hËu n­íc ta nhÊt lµ trong mïa m­a lò. 2. Tæ chøc l¹i kh©u l­u th«ng trªn thÞ tr­êng ViÖc tæ chøc tèt qu¸ tr×nh l­u th«ng ph©n phèi g¹o trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cã ý nghÜa rÊt quan träng v× th«ng qua nã C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn sÏ gi¶i quyÕt æn ®Þnh ®­îc nguån cung øng g¹o cho nhu cÇu xuÊt khÈu. HiÖn nay m¹ng l­íi l­u th«ng l­¬ng thùc chÞu sù chi phèi cña thµnh phÇn t­ nh©n qu¸ lín, th­êng xuyªn g©y ra c¶nh chÌn Ðp gi¸ d©y chuyÒn. §©y chÝnh lµ gèc ph¸t sinh ra nhiÒu tiªu cùc nh­ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, ®Çu c¬, bu«n lËu... . Ng­îc l¹i, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh tæ chøc thu mua lóa g¹o rÊt Ýt, chñ yÕu mua g¹o nguyªn liÖu hoÆc mua g¹o thµnh phÈm tõ c¸c vùa chî ®Çu mèi. Do vËy, Nhµ n­íc cÇn ®iÒu chØnh l­u th«ng hµng hãa b»ng c¸ch yªu cÇu c¸c ®Þa ph­¬ng tæ chøc mua lóa g¹o dù tr÷ tõ c¸c c¬ së xay x¸t nhá chuyÓn vÒ c¸c lau g¹o tËp trung phôc vô xuÊt khÈu. Tõ ®ã, sÏ t¨ng c­êng h¬n vai trß cña thµnh phÇn quèc doanh, gi¶m h¼n sù chi phèi thÞ tr­êng cña c¸c chñ t­ th­¬ng võa vµ nhá. 3. Hç trî, nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ tr­êng míi ViÖc nghiªn cøu t×m ra thÞ tr­êng ®Ó tõ ®ã x©m nhËp më réng thÞ tr­êng lµ mét viÖc quan träng mµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng ph¶i tiÕn hµnh. ë c¸c n­íc ph¸t triÓn do cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh nªn ho¹t ®éng ®iÒu tra nghiªn cøu nµy th­êng do c¸c doanh nghiÖp tù bá vèn, søc lao ®éng ra tiÕn hµnh hoÆc thuª nghiªn cøu tõ c¸c c«ng ty chuyªn nghiªn cøu thÞ tr­êng. ë ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu thuéc lo¹i trung b×nh vµ nhá nªn viÖc bá vèn ra ®Çu t­ nghiªn cøu thÞ tr­êng míi lµ qu¸ tèn kÐm nÕu kh«ng muèn nãi lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Do ®ã, trong giai ®o¹n hiÖn nay ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ ®¹i diÖn lµ Bé Th­¬ng M¹i cÇn cã sù hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ë kh©u ®iÒu tra, nghiªn cøu kh¶ n¨ng thÞ tr­êng míi th«ng qua tham t¸n th­¬ng m¹i t¹i thÞ tr­êng ®ã. §ång thêi, Nhµ n­íc cÇn xóc tiÕn thµnh lËp vµ më réng c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i thuéc ChÝnh phñ, cã nhiÖm vô khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®Çu t­ n­íc ngoµi, trao ®æi th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ... cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t vµ ®­a ra nh÷ng th«ng tin dù b¸o chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ vÒ diÔn biÕn cung cÇu, gi¸ c¶... lµm c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o còng nh­ C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh, chñ ®éng nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 4. C¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o 4.1. C¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý ®Çu mèi vµ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu. §©y lµ mét vÊn ®Ò then chèt trong c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu g¹o. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn h×nh thøc tæ chøc vµ quy m« cña bé m¸y xuÊt khÈu g¹o. §ång thêi nã còng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc gia t¨ng sè l­îng g¹o xuÊt khÈu còng nh­ thu nhËp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay, ChÝnh phñ ®ang ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu b»ng h¹n ng¹ch víi kho¶ng 41 ®¬n vÞ ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o trùc tiÕp trong c¶ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi ®Çu mèi khi t×m kiÕm ®­îc kh¸ch hµng, thÞ tr­êng míi ph¶i th«ng qua Bé Th­¬ng m¹i xem xÐt vµ tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh. ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho c¸c doanh nghiÖp hay bÞ ®éng trong viÖc giao dÞch xuÊt khÈu. ChÝnh v× vËy ®ßi hái ChÝnh Phñ ph¶i n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu hµnh, nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch s¸t thùc tÕ h¬n. VÒ ®Çu mèi xuÊt khÈu: ViÖc æn ®Þnh ®Çu mèi xuÊt khÈu trùc tiÕp cã t¸c dông rÊt quan träng trong viÖc ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt còng nh­ viÖc x©y dùng vµ më réng thÞ tr­êng trong n­íc vµ trªn thÕ giíi. Nhµ n­íc kh«ng nªn x¸o trén nhiÒu vÒ ®Çu mèi xuÊt khÈu mµ chØ dùa vµo tiªu chuÈn quy ®Þnh vÒ ®Çu mèi nh­: cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt, kho tµng g¾n liÒn víi vïng s¶n xuÊt, lµ héi viªn HiÖp héi xuÊt nhËp khÈu l­¬ng thùc ViÖt Nam, cã thÞ tr­êng kh¸ch hµng t­¬ng ®èi æn ®Þnh... ®Ó x¸c ®Þnh l¹i ®Çu mèi xuÊt khÈu cho phï hîp. Cã nh­ vËy míi g¾n kinh doanh phôc vô s¶n xuÊt l­¬ng thùc. 4.2.VÒ ®iÒu hµnh xuÊt khÈu. - C«ng bè gi¸ sµn mua lóa ngay tõ ®Çu vô, mét mÆt võa gióp cho ng­êi d©n yªn t©m ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ cÊt tr÷ chê c¬ héi gi¸ cã lîi nhÊt, mÆt kh¸c lµm tÝn hiÖu cho c¸c ngµnh, c¸c doanh nghiÖp tham gia ®iÒu hµnh thÞ tr­êng nh»m gi÷ cho gi¸ lóa g¹o ë møc hîp lý. §ång thêi ChÝnh phñ sím xem xÐt thµnh lËp Quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu l­¬ng thùc ®Ó can thiÖp vµo thÞ tr­êng khi cÇn thiÕt, kiÖn toµn tæ chøc giao dÞch xuÊt khÈu g¹o nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi xuÊt lóa, lËp l¹i trËt tù mua b¸n ë thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu g¹o. - ViÖc chØ ®Þnh doanh nghiÖp ®¹i ®iÖn giao dÞch ký hîp ®ång theo hiÖp ®Þnh ChÝnh phñ vµ tham gia ®Êu thÇu lµ cÇn thiÕt v× c¸c hîp ®ång theo hiÖp ®Þnh ChÝnh phñ th­êng ®­îc gi¸ cao, khèi l­îng lín gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiªu thô ®­îc hµng hãa vµ cã c¬ së ®Ó ®Êu tranh gi¸ c¶ víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c. Trong thêi gian ký hîp ®ång ®Êu thÇu hoÆc dù thÇu, c¸c doanh nghiÖp kh¸c kh«ng ®­îc chµo b¸n g¹o trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo c¸c thÞ tr­êng trªn. §Ó thùc hiÖn d©n chñ, c«ng khai, t¹o sù ®oµn kÕt nhÊt trÝ gi÷a c¸c héi viªn, tr­íc khi giao dÞch ký kÕt hîp ®ång hoÆc dù thÇu, doanh nghiÖp ®­îc lµm ®¹i diÖn ph¶i thèng nhÊt víi Tæ §iÒu hµnh xuÊt khÈu g¹o vµ Ban chÊp hµnh hiÖp héi vÒ gi¸ chµo b¸n, khèi l­îng vµ thêi h¹n giao hµng. Khi ký ®­îc hîp ®ång doanh nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch ph©n chia thùc hiÖn vµ lÞch giao hµng cho tõng giai ®o¹n cô thÓ th«ng qua Ban chÊp hµnh HiÖp héi vµ Tæ §iÒu hµnh. 4.3. C¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh, n©ng cao c¸c biÖn ph¸p hç trî xuÊt khÈu - C¸c c¬ quan qu¶n lý kh«ng nªn can thiÖp s©u vµo nghiÖp vô kinh doanh cña doanh nghiÖp, chØ cÇn cã v¨n b¶n ph©n bæ cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh cã liªn quan. - Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu g¹o nh­ thµnh lËp quü b¶o hiÓm cã thÓ can thiÖp hiÖu qu¶ khi thÞ tr­êng ®ét biÕn vµ trî gióp s¶n xuÊt trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt khã kh¨n. - X©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông thÝch hîp nh­ ®¬n gi¶n hãa c¸c thñ tôc cho vay, b¶o l·nh tÝn dông, cÊp tÝn dông bæ xung, hç trî l·i suÊt tÝn dông ®èi víi c¸c tr­êng hîp cÇn thiÕt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu g¹o cã c¬ héi chñ ®éng ®iÒu tiÕt s¶n phÈm cña m×nh khi cã lîi nhÊt, ®ång thêi n¾m gi÷ c¸c thÞ tr­êng cò, th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng míi mét c¸ch dÔ dµng. - Ban hµnh ®Çy ®ñ quy chÕ vÒ xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch ®Ó gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng nµy. §ång thêi t¨ng c­êng kiÓm so¸t chèng bu«n lËu qua biªn giíi, kiªn quyÕt xö lý nÆng c¸c tr­êng hîp vi ph¹m ®Ó hç trî tèt cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - T¨ng c­êng t×m kiÕm c¬ héi xuÊt khÈu g¹o æn ®Þnh dµi h¹n víi ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ thuËn lîi th«ng qua viÖc kÝ kÕt c¸c hiÖp ®Þnh, hîp ®ång trao ®æi hµng hãa liªn ChÝnh phñ. KÕt luËn B­íc vµo thÕ kû 21, chóng ta ®· lµ 1thµnh viªn cña ASEAN vµ sÏ tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ lín trªn thÕ giíi nh­ APEC, WTO... C¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cµng cã nhiÒu viÖc ®Ó lµm ®Ó cã thÓ tån t¹i, bëi mét doanh nghiÖp kÐm linh ®éng sÏ bÞ lo¹i khái th­¬ng tr­êng, Nhµ n­íc sÏ kh«ng thÓ lµm ®­îc g× ®Ó cã thÓ cøu v·n ®­îc nã. Do vËy, ngay tõ b©y giê c¸c doanh nghiÖp còng nh­ Nhµ n­íc cÇn cã mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®óng ®¾n ®Ó chóng ta cã thÓ tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ trªn mét c¸ch cã lîi nhÊt. C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh vµ xuÊt khÈu g¹o - mét mÆt hµng ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu träng ®iÓm, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ng©n s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy CHN- H§H ®Êt n­íc vµ qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Bëi vËy, víi nç lùc cña toµn C«ng ty vµ sù qu¶n lý ®óng ®¾n cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« th× C«ng ty sÏ ph¸t triÓn h¬n n÷a. Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, ta thÊy cã rÊt nhiÒu tån t¹i v­íng m¾c xoay quanh vÊn ®Ò thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o ë c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn nãi riªng. Nh­ng ®iÒu quan träng chóng ta rót ra ®­îc nh÷ng bµi häc g× ®Ó tõ ®ã ®­a ra ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc. Do thêi gian thùc tËp vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cña b¶n th©n cßn Ýt ái céng víi tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« b¸c ë C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ Néi 5/2001 Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Th­¬ng m¹i quèc tÕ- Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Gi¸o tr×nh ®Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam - Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Tin th­¬ng m¹i - Bé Th­¬ng m¹i T¹p chÝ kinh tÕ n«ng nghiÖp sè1/2001 T¹p chÝ kinh tÕ dù b¸o: sè 9/1999, sè3/1998 Kinh tÕ dù b¸o: sè 3/1998 T¹p chÝ Th­¬ng m¹i: sè 1/1997 T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn: sè 18/1997 T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ: sè 112/2001, 107/2001 §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty L­¬ng Thùc CÊp I L­¬ng Yªn C¸c b¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty C¸c b¸o: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, B¸o §Çu t­, B¸o N«ng NghiÖp, Thêi b¸o quèc tÕ.. LuËn v¨n K I, K II