Thực trạng và một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu nhóm hàng cây công nghiệp dài ngày

u hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta còng nh­ cña c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Møc ®é ®ãng gãp cña viÖc xuÊt khÈu nhãm hµng kh«ng cßn cao do l­îng hµng xuÊt khÈu t¨ng chËm, ®ång thêi gi¸ xuÊt khÈu còng ngµy cµng gi¶m. Tuy vËy còng kh«ng thÓ cùc ®oan chÊm døt hoÆc bá mÆc ho¹t ®éng xuÊt khÈu nhãm hµng nµy khi nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy vÉn lµ mét nhãm hµng xuÊt khÈu chñ lùc vµ chiÕm tû träng kh«ng nhá trong kim ng¹ch xuÊt khÈu hiÖn nay còng nh­ trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. §iÒu cÇn lµm lµ ph¶i t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ xuÊt khÈu ®èi víi nhãm hµng vµ nh÷ng b­íc ®i phï hîp g¾n víi ®iÒu kiÖn chung trong n­íc vµ thÕ giíi. Ngoµi ra, cßn ph¶i dùa vµo nhiÒu nh÷ng nh©n tè kh¸c ®Ó ®Æt ra ®Þnh h­íng chung cho nhãm hµng trong thêi gian tíi. CÇn ph¶i xÐt ®Õn quan ®iÓm s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña nhãm hµng nãi chung còng nh­ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nãi chung. KÕt hîp tÊt c¶ nh÷ng nh©n tè vÒ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, quan ®iÓm s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, t×nh h×nh cung cÇu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi cña nhãm hµng ®Ó cã thÓ x©y dùng lªn ®Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cho nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. 2. §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 2.1 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña c¶ nhãm hµng C©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, nh­ chóng ta ®· nghiªn cøu, cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ nãi chung, trong xuÊt khÈu nãi riªng. §èi víi ViÖt Nam, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu n«ng s¶n lµ b­íc ®i quan träng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng xuÊt khÈu. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung, n«ng nghiÖp nãi riªng ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn râ rÖt ®¸ng ghi nhËn. Tuy nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng dÇn vai trß cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, nh­ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n vÉn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù tiÕn bé vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Trong nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n, ngoµi g¹o th× nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy tá ra lµ nhãm hµng rÊt quan träng víi tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong nhãm hµng n«ng s¶n ngµy cµng t¨ng. Trong thêi gian tíi, cÇn ph¸t triÓn h¬n n÷a nhãm hµng nµy, tËp trung vµo viÖc më réng diÖn tÝch trång theo ®Þnh h­íng cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. VÒ ®Êt ®ai n«ng nghiÖp dù kiÕn ®Õn n¨m 2010: Tæng sè ®Êt n«ng nghiÖp: 9.418.400 ha Trong ®ã: §Êt trång lóa: 4.200.000-4.300.000 ha §Êt trång mµu, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy: 1.525.100 ha §Êt trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy: 2.574.800 ha §ång cá: 524.700 ha MÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n: 415.400 ha S¶n l­îng s¶n xuÊt cña nhãm hµng hµng n¨m t¨ng kho¶ng 7-10%, xuÊt khÈu t¨ng 10% vÒ s¶n l­îng, vµ cè g¾ng ®¹t møc t¨ng 15% vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu th«ng qua viÖc t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nhãm hµng. Ph­¬ng h­íng thÞ tr­êng ®Õn n¨m 2010 dù kiÕn ph©n bæ nh­ sau: Khu vùc Ch©u ¸ : 35-40% Khu vùc Ch©u ¢u : 25-30% Khu vùc Ch©u Mü : 30% Khu vùc kh¸c : 5% Nh­ vËy, Nhµ n­íc sÏ cã chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng theo h­íng n©ng cao tû träng xuÊt khÈu sang c¸c n­íc ph¸t triÓn ë khu vùc Ch©u ¢u vµ Ch©u Mü nh­ng vÉn gi÷ thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng sang c¸c n­íc ASEAN vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c. 2.2 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ yÕu 2.2.1 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª: B¶ng 23: §Þnh h­íng ph¸t triÓn cµ phª giai ®o¹n 2000-2010. STT ChØ tiªu 2000 2005 2010 1 S¶n l­îng (tÊn) 650.000 750.000 825.000 2 Tiªu thô néi ®Þa (tÊn) 20.000 20.000 25.000 3 XuÊt khÈu 3.1 L­îng (tÊn) 630.000 730.000 800.000 - Robusta 625.000 700.000 750.000 - Arabica 5.000 30.000 50.000 3.2 Kim ng¹ch (triÖu USD) 406 730 850 - Robusta 396 670 750 - Arabica 10 60 100 4 C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu (%) - Ch©u ¢u 60% 60% 60% - B¾c Mü 10% 15% 15% - Ch©u ¸ 25% 20% 20% - C¸c n­íc kh¸c 5% 5% 5% 5 Cµ phª rang xay/hoµ tan - L­îng (tÊn) 100 2.000 4.000 - Kim ng¹ch (triÖu USD) 0.3 6 12 * Nguån: B¸o c¸o ph¸t triÓn cµ phª ®Õn n¨m 2010. Vô XNK, Bé Th­¬ng M¹i. Nh­ vËy, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010 kh«ng cã viÖc më réng diÖn tÝch trång cµ phª. DiÖn tÝch trång cµ phª hiÖn nay lµ kh¸ cao, vµ cßn do t×nh h×nh cµ phª thÕ giíi hiÖn nay lµ cung v­ît cÇu nªn Nhµ n­íc chñ tr­¬ng kh«ng tiÕp tôc më réng diÖn tÝch tr«ng cµ phª n÷a mµ chó träng c¶i t¹o, t¨ng n¨ng suÊt trªn diÖn tÝch cµ phª hiÖn cã. C¬ cÊu mÆt hµng thay ®æi theo h­íng t¨ng diÖn tÝch trång cµ phª Arabica, t¨ng s¶n l­îng cµ phª chÕ biÕn ®Ó xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng kh¸ æn ®Þnh, chØ cã mét sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng B¾c Mü t¨ng, gi¶m tû träng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Ch©u ¸. 3.2.2 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cao su: B¶ng 24: §Þnh h­íng ph¸t triÓn cao su giai ®o¹n 2000-2010. Stt ChØ tiªu 2000 2005 2010 1 DiÖn tÝch trång (1000 ha) 350 450 600 2 DiÖn tÝch khai th¸c (1000 ha) 210 300 400 3 S¶n l­îng (1000 tÊn) 250 320 450 4 S¶n l­îng xuÊt khÈu (1000 tÊn) 240 300 370 5 TrÞ gi¸ xuÊt khÈu (triÖu USD) 144 186 240,5 6 Tiªu thô néi ®Þa 45 70 100 7 ThÞ tr­êng tiªu thô: Trung Quèc SNG, §«ng ¢u EU, Mü Ch©u ¸ C¸c n­íc kh¸c 35-40% 15% 15% 15% 10% 32-35% 25% 25% 10% 5% 30% 27% 27% 10% 6% 8 C¬ cÊu s¶n phÈm: SVR 3L, 5L SV 10,20 Mñ ly t©m C¸c lo¹i kh¸c 60% 20% 17% 3% 50% 30% 15% 5% 40% 37% 15% 8% * Nguån: B¸o c¸o ph¸t triÓn cao su ®Õn n¨m 2010. Vô XNK, Bé Th­¬ng M¹i. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cao su lµ tiÕp tôc më réng diÖn tÝch trång cao su, t¨ng diÖn tÝch khai th¸c, th©m canh t¨ng n¨ng xuÊt diÖn tÝch hiÖn cã ®Ó phÊn ®Êu t¨ng s¶n l­îng kho¶ng 7,15%/n¨m. T¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ s¶n l­îng xuÊt khÈu cña c©y cao su ®Ó ®¹t møc t¨ng kim ng¹ch kho¶ng 6,7%/n¨m. T¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu sang c¸c n­íc ph¸t triÓn, gi¶m tû träng xuÊt khÈu sang Trung Quèc vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm theo h­íng t¨ng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u, gi¶m tû träng s¶n phÈm s¬ chÕ. 3.2.2 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®iÒu: B¶ng 25: §Þnh h­íng ph¸t triÓn ®iÒu giai ®o¹n 2000-2010. Stt ChØ tiªu 2000 2005 2010 1 DiÖn tÝch trång (1.000 ha) 250 340 500 2 S¶n l­îng th« ( 1.000 tÊn) 150 230 500 3 S¶n l­îng xuÊt khÈu (1.000 tÊn) 23 35 60 4 TrÞ gi¸ xuÊt khÈu (triÖu USD) 142,6 220 450 5 Tiªu thô néi ®Þa: 10 23 40 6 ThÞ tr­êng tiªu thô: Trung Quèc Mü, Ch©u ¢u Ch©u ¸ C¸c n­íc kh¸c 40% 30% 25% 5% 30% 40% 23% 7% 25% 47% 20% 8% * Nguån: B¸o c¸o ph¸t triÓn ®iÒu ®Õn n¨m 2010. Vô XNK, Bé Th­¬ng M¹i. C©y ®iÒu ®­îc ph¸t triÓn theo h­íng më réng diÖn tÝch trång 10%/n¨m, t¨ng s¶n l­îng ®iÒu th« thu ho¹ch 23%/n¨m, ®­a kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 22%/n¨m. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô sang c¸c n­íc Mü vµ Ch©u ¢u, gi¶m dÇn tû träng xuÊt khÈu sang Trung Quèc vµ khu vùc Ch©u ¸. II. Mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 1. Nhãm c¸c biÖn ph¸p vÜ m« 1.1 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ mÆt hµng Mét gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m khai th¸c hÕt c¸c tiÒm n¨ng, nguån lùc cña n«ng nghiÖp trong ®iÒu kiÖn ë n­íc ta hiÖn nay lµ ®a d¹ng ho¸ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Gi¶i ph¸p nµy kh«ng nh÷ng gióp chóng ta tËn dông tèt nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn cã mµ cßn t¹o ra sù phong phó vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm xuÊt khÈu. Trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, nhu cÇu vÒ nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè nªn kh«ng æn ®Þnh c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ chñng lo¹i mÆt hµng. H¬n n÷a, thÞ tr­êng thÕ giíi ph©n chia thµnh nhiÒu khu vùc kh¸c nhau víi nh÷ng nhu cÇu, thÞ hiÕu kh¸c nhau. Víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy xuÊt khÈu, chóng ta cã thÓ võa ®¸p øng tèt nhÊt c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng thÕ giíi, võa t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng míi. Gi¶i ph¸p nµy còng gióp viÖc xuÊt khÈu ph¸t triÓn æn ®Þnh, h¹n chÕ sù phô thuéc th¸i qu¸ vµo mét vµi mÆt hµng hay thÞ tr­êng chñ yÕu. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng, ta kh«ng thÓ chØ dùa vµo viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, mµ cßn ph¶i tÝch cùc ®Çu t­ n©ng cao hiÖu qu¶ theo chiÒu s©u, tøc lµ n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm; t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña s¶n phÈm th«ng qua chÊt l­îng, tõ ®ã lµm cho gi¸ xuÊt khÈu t¨ng, dÉn ®Õn kim ng¹ch t¨ng vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu t¨ng. Víi vai trß lµ ng­êi qu¶n lý, Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p sau ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Thø nhÊt, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch t¨ng diÖn tÝch canh t¸c ®èi víi mét sè mÆt hµng, thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. §©y ®­îc coi lµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi s¶n xuÊt nh­ng nhiÒu khi nã ®ßi hái mét sè vèn qu¸ lín mµ ng­êi s¶n xuÊt nhiÒu khi kh«ng thÓ tù trang tr¶i ®­îc. §ã lµ mét khã kh¨n lín nhÊt vµ phæ biÕn cña ng­êi n«ng d©n ®ang cÇn Nhµ n­íc trî gióp ®Ó th¸o gì. Nhµ n­íc cã thÓ trî gióp nguån vèn ban ®Çu cho ®Çu t­ s¶n xuÊt, kh«ng ®Ó cho n«ng d©n ph¶i ®i vay t­ th­¬ng ®Ó råi bÞ Ðp tr¶ nî, Ðp gi¸ b¸n. C¸c ch­¬ng tr×nh trî gióp vèn cho n«ng d©n ®· ®­îc thùc hiÖn nh­ng cßn dµn tr¶i, thiÕu tËp trung vµ quy m« ch­a lín. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo s¶n xuÊt nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy xuÊt khÈu, tõ ®ã cã thÓ tranh thñ ®­îc nguån vèn tµi chÝnh, võa s¶n xuÊt võa ®­îc häc hái nh÷ng kinh nghiÖm vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt cña thÕ giíi ¸p dông cho s¶n xuÊt. Thø hai, thµnh lËp c¸c trung t©m chuyªn nghiªn cøu vµ c¶i t¹o gièng c©y trång míi, tuyÓn chän nh÷ng gièng c©y tèt nhÊt, cho s¶n l­îng cao víi chÊt l­îng tèt nhÊt. HiÖn nay, mÆt hµng n«ng s¶n nãi chung vµ nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nãi riªng cã xu h­íng c¹nh tranh b»ng chÊt l­îng chø kh«ng ph¶i b»ng gi¸ c¶ nh­ tr­íc. Bëi vËy, chóng ta cÇn dÇn dÇn lo¹i bá nh÷ng gièng c©y trång cho chÊt l­îng ch­a tèt, n¨ng suÊt ch­a cao ®Ó chuyÓn sang nh÷ng c©y trång cho chÊt l­îng tèt h¬n, n¨ng suÊt cao h¬n. ViÖc lùa chän gièng c©y trång cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®èi víi s¶n l­îng vµ kh©u tiªu thô sau nµy, nªn kh«ng nh÷ng cÇn lùa chän nh÷ng gièng cã chÊt l­îng tèt mµ cßn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó ®¸p øng tèt vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. Sau khi nghiªn cøu thµnh c«ng th× cung cÊp gièng cho ng­êi s¶n xuÊt hoÆc th«ng b¸o réng r·i ®Ó ng­êi s¶n xuÊt cã thÓ biÕt ®­îc th«ng tin vÒ gièng kÞp thêi. Nªn ch¨ng Nhµ n­íc khuyÕn khÝch ®Çu t­ t­ nh©n vµo lÜnh vùc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng hµng lo¹t, t¹o ra mét thÞ tr­êng gièng trong n­íc. Muèn biÖn ph¸p nµy duy tr× tèt, viÖc qu¶n lý vµ ®µo t¹o nh÷ng trung t©m nghiªn cøu vµ c¸c chuyªn gia nghiªn cøu cÇn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé, cã tæ chøc. CÇn giao h¼n tr¸ch nhiÖm nµy cho mét tæ chøc cña Nhµ n­íc, vÝ dô nh­ Côc nghiªn cøu gièng c©y trång Trung ­¬ng, ®Ó viÖc qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn chÆt chÏ h¬n. Song song víi viÖc qu¶n lý tæ chøc, chóng ta cÇn ®Çu t­ cho c¸c trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn gièng c©y trång phôc vô cho s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®Ó xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn còng lµ nh÷ng bµi häc tèt cho ViÖt Nam ®Ó cã thÓ nhanh chãng b¾t kÞp víi xu h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Thø ba, quy ho¹ch c¸c vïng trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Mét nÒn s¶n xuÊt nhá manh món kh«ng thÓ ®¶m b¶o s¶n l­îng vµ chÊt l­îng cho s¶n phÈm. Bëi vËy, cÇn cã mét quy ho¹ch chung cho tÇm vÜ m« ®Ó ®Çu t­ x©y dùng nh÷ng vïng s¶n xuÊt tËp trung cã chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh. Vïng trång c©y c«ng nghiÖp xuÊt khÈu nªn ®Æt ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi, cã kh¶ n¨ng cung øng mét s¶n l­îng lín, vµ ph¶i g¾n víi l­u th«ng néi ®Þa vµ ho¹t ®éng Ngo¹i th­¬ng. §Ó h×nh thµnh vïng s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy xuÊt khÈu cÇn ph¶i ®iÒu tra, th¨m dß, kh¶o s¸t vµ thö nghiÖm thËt kü tr­íc khi thùc hiÖn c¸c c«ng ®o¹n tiÕp theo. Khi ®· quy ho¹ch cho mét vïng c©y trång th× ph¶i ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së, thuû lîi, giao th«ng, hÖ thèng s¬ chÕ, b¶o qu¶n, c¸c khu chÕ biÕn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Nãi chung, viÖc quy ho¹ch vïng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy xuÊt khÈu lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, khã kh¨n vµ cÇn nhiÒu vèn ®Çu t­, nh©n lùc còng nh­ thêi gian, nh­ng ®©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch cÇn thùc hiÖn trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy æn ®Þnh vµ l©u dµi, Ýt nhÊt lµ ®èi víi mét sè lo¹i c©y trång xuÊt khÈu chñ lùc. Thø t­, sau kh©u s¶n xuÊt, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh­ giao th«ng, kho tµng, ®iÖn n­íc,... ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn chÊt l­îng, gi¸ trÞ vµ tiÕn ®é tiªu thô cña nhãm hµng. M¹ng l­íi giao th«ng ë nh÷ng vïng c©y trång tuy ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, nh­ng phÇn lín vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸ lín trong n«ng nghiÖp. HÇu hÕt cßn mang tÝnh ch¾p v¸, t¹m thêi. PhÇn lín c¸c s¶n phÈm ®­îc vËn chuyÓn b»ng ph­¬ng tiÖn th« s¬, kh«ng ph¶i lµ ph­¬ng tiÖn chuyªn dông nªn kh«ng b¶o ®¶m chÊt l­îng hµng ho¸ mµ cßn ph¸t sinh nhiÒu chi phÝ tèn kÐm. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, cÇn ®Çu t­ c¶i t¹o thªm ®Ó t¨ng dÇn tû träng ®­êng kiªn cè, mÆt ®­êng réng h¬n, ®Æc biÖt lµ c¸c tuyÕn ®­êng nèi tõ vïng s¶n xuÊt khèi l­îng lín ®Õn c¸c ®Çu mèi tiªu thô. Cã thÓ ph¸t huy ph­¬ng thøc Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm, më c¸c cuéc tuyªn truyÒn vËn ®éng tÝn dông x©y dùng giao th«ng n«ng th«n th«ng qua c¸c Ng©n hµng ®Þa ph­¬ng, hoÆc tranh thñ c¸c nguån vèn tµi trî ODA hoÆc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Ngoµi viÖc n©ng cÊp hÖ thèng giao th«ng, vÊn ®Ò kho tµng, hÖ thèng ®iÖn n­íc vµ thuû lîi còng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m ®óng møc. Chóng ta cã thÓ phèi hîp c¸c nguån lùc tõ Ng©n s¸ch, tõ nh©n d©n, tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, nguån lùc trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng vµ c¶i thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n hiÖn nay. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch kh¸c nhau ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Thø n¨m, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn sau thu ho¹ch, t¨ng dÇn tû träng cña hµng xuÊt khÈu cã hµm l­îng chÕ biÕn cao. HiÖn nay, phÇn lín c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®­îc xuÊt khÈu ë d¹ng th« hoÆc s¬ chÕ nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu kh«ng cao. ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn lµ mét biÖn ph¸p rÊt quan träng ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. MÆc dï ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t­ cëi më, ­u ®·i cho c«ng nghÖ chÕ biÕn nh­ng thùc sù Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch cëi më, ­u ®·i h¬n n÷a vÒ l­îng vèn, thêi h¹n cho vay hay hç trî vèn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ míi. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp chÕ biÕn nhÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp míi thµnh lËp, Nhµ n­íc nªn cho h­ëng chÕ ®é miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc vµ thuÕ nhËp khÈu trong vµi n¨m. C«ng nghÖ chÕ biÕn cÇn ®­îc hç trî tõ c¸c c¬ së s¬ chÕ, doanh nghiÖp chÕ biÕn th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh giíi thiÖu c«ng nghÖ ®ang ¸p dông trªn thÕ giíi, chÕ t¹o, nhËp khÈu, phæ biÕn c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó n©ng cao c¸c kh©u ph¬i sÊy, b¶o qu¶n, chÕ biÕn n«ng s¶n vµ gãp phÇn gi¶m hao hôt sau thu ho¹ch. §¶m b¶o ®Çu vµo cho c¸c c¬ së chÕ biÕn th«ng qua quy ho¹ch g¾n vïng nguyªn liÖu víi khu chÕ biÕn, g¾n l­u th«ng néi ®Þa vµ ho¹t ®éng Ngo¹i th­¬ng víi s¶n xuÊt, h¹n chÕ viÖc xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n ch­a qua chÕ biÕn th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ. §Çu t­ x©y dùng ®ång bé vµ n©ng cÊp thiÕt bÞ cho c¬ së, hÖ thèng chÕ biÕn, kho b¶o qu¶n t¹i n¬i s¶n xuÊt còng nh­ c¶ng xuÊt. §Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc chÕ biÕn s©u ®Ó tranh thñ c«ng nghÖ vµ t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Thø s¸u, tiÕn hµnh ®æi míi vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, chuyªn m«n kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ cho c¸c ®¬n vÞ. S¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng cña ®Êt n­íc vµ cã quan hÖ tíi cuéc sèng cña hµng triÖu con ng­êi, duy tr× ngµnh ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng ngõng v­¬n tíi nh÷ng môc tiªu cao h¬n ®ßi hái ph¶i coi träng c«ng t¸c khoa häc c«ng nghÖ kh¸ réng r·i. Mét thêi gian dµi chóng ta chØ chó träng c¸c vÊn ®Ò n«ng sinh häc nh­ quy vïng quy ho¹ch, t×m c¸c gièng míi, kü thuËt canh t¸c, t¹o h×nh, bãn ph©n, t­íi n­íc, phßng trõ s©u bÖnh,... mµ kh«ng mÊy quan t©m ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc. Thêi gian tíi cÇn ®Çu t­ nghiªn cøu nhiÒu h¬n n÷a vµo viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc, chó ý cho c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, c«ng nghiÖp chÕ biÕn s©u, nghiªn cøu chiÕn l­îc thÞ tr­êng vµ th­¬ng m¹i. §µo t¹o vµ h­íng dÉn ng­êi s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng n«ng s¶n xuÊt khÈu. Thùc hiÖn nghiªm chØnh kh©u kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ tr­íc khi giao hµng, ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu vÒ hµng xuÊt ®· ký kÕt trong hîp ®ång. Tuy mçi biÖn ph¸p cã néi dung vµ c¸ch thùc hiÖn kh¸c nhau nh­ng gi÷a chóng cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt vµ ®ßi hái ph¶i phèi hîp nhiÒu biÖn ph¸p míi ®¹t ®­îc kÕt qu¶ mong muèn. 1.2 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ tµi chÝnh-tÝn dông Do ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña nhãm hµng n«ng s¶n lµ s¶n phÈm cã tÝnh thêi vô vµ h¬n n÷a s¶n l­îng l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo yÕu tè tù nhiªn, khÝ hËu nªn ®©y lµ nhãm hµng cã tÝnh rñi ro cao, cÇn cã sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc vÒ mÆt tµi chÝnh, tÝn dông. Hç trî tµi chÝnh tÝn dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy cã thÓ ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p nh­ cho hé n«ng d©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vay vèn víi l·i xuÊt ­u ®·i ®Ó ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, miÔn gi¶m mét sè lo¹i thuÕ vµ nghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n, gi·n nî cò vµ cho vay míi ®Ó n«ng d©n cã ®iÒu kiÖn gi÷ hµng l¹i hoÆc hç trî l·i xuÊt vay khi gi¸ xuèng thÊp ®Ó c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu cã thÓ mua t¹m tr÷,.... Cho ®Õn nay, hÖ thèng tÝn dông n«ng th«n ë n­íc ta míi chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 50% nhu cÇu vay vèn cña n«ng d©n. tÝn dông n«ng th«n chñ yÕu vÉn lµ tÝn dông ng¾n h¹n víi l­îng vèn nhá, ®ßi hái ph¶i cã tÝn chÊp nh­ c¸c dù ¸n mang tÝnh kh¶ thi hoÆc ph¶i cã vËt thÕ chÊp. Nh­ng trong thùc tÕ, viÖc thÈm tra c¸c dù ¸n trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy lµ rÊt khã v× yÕu tè thµnh c«ng phô thuéc vµo nhiÒu ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nh­ thêi tiÕt, khÝ hËu, nhu cÇu còng nh­ gi¸ trªn thÞ tr­êng,... lµm sai lÖch nh÷ng dù ®o¸n trong c¸c dù ¸n. H¬n n÷a, viÖc thÈm tra dù ¸n ®ßi hái mét thêi gian kh¸ dµi vµ liªn quan ®Õn nhiÒu thñ tôc phiÒn hµ lµm cho n«ng d©n kh«ng thÓ vay cho kÞp thêi vô. Bëi vËy, ng­êi n«ng d©n rÊt khã trong viÖc vay vèn cho c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt quy m« lín cã tÝnh chÊt dµi h¹n trªn 5 n¨m, còng nh­ ®Ó ®Çu t­ cho c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt chÕ biÕn s©u hay kho b·i ®Ó t¹m tr÷ trong thêi gian chê ®­îc thu mua. Bªn c¹nh ®ã, h¹n chÕ vÒ s¶n xuÊt dÉn ®Õn h¹n chÕ vÒ s¶n l­îng vµ lîi nhuËn lµm cho ng­êi n«ng d©n kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ thªm ®Ó më réng s¶n xuÊt. Vèn tÝn dông kh«ng chØ cÇn thiÕt cho kh©u s¶n xuÊt, mµ cßn rÊt quan träng ®èi víi viÖc l­u th«ng ph©n phèi mµ ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu. Nh÷ng ng­êi thu mua, ®¹i lý, ®Çu mèi tiªu thô n«ng s¶n khi vµo vô mïa thu ho¹ch còng cÇn mét l­îng vèn rÊt lín ®Ó thu mua khi mïa thu ho¹ch ®Õn ®Ó thu mua vµ thanh to¸n kÞp thêi cho ng­êi s¶n xuÊt, tr¸nh nh÷ng ïn t¾c, ø ®äng thiÕu hiÖu qu¶. Víi hÖ thèng tÝn dông n«ng th«n hiÖn nay, chóng ta khã cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vay mÊy tr¨m triÖu cho ®Õn hµng tû ®ång trong vßng vµi ba ngµy. V× ch­a tiÕp cËn ®­îc víi c¸c nguån vèn vay tÝn dông chÝnh thøc, nhiÒu n«ng d©n, hé kinh doanh ®· ph¶i vay cña t­ th­¬ng víi l·i xuÊt cao vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt lîi kh¸c, hoÆc tÝch luü vèn tr­íc vô thu ho¹ch nhiÒu ngµy, chÞu mét chi phÝ l·i suÊt kh«ng ®¸ng cã. Muèn tr¸nh t×nh tr¹ng nµy, cÇn ph¶i t¨ng vèn trong khu vùc n«ng th«n, t¨ng tû träng vèn cho vay trung vµ dµi h¹n (tèi thiÓu ph¶i tõ 5-7 n¨m), kÕt hîp gi÷a nguån tÝn dông cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ khu vùc ngoµi quèc doanh. Tinh gi¶n c¸c thñ tôc cho vay, thÕ chÊp, b¶o l·nh, gi¶m bít sè l­îng giÊy tê cÇn kiÓm tra khi cho vay, nhÊt lµ ®èi víi ng­êi n«ng d©n. C©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nãi riªng vµ n«ng s¶n nãi chung lµ lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh, lªn xuèng thÊt th­êng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nªn viÖc lËp ra c¸c Quü phßng ngõa rñi ro riªng cho tõng ngµnh n«ng s¶n ®Ó hç trî gi¸ c¶, h¹n chÕ bít c¸c rñi ro cho hµng ho¸ nµy lµ thùc sù cÇn thiÕt, nhÊt lµ ®èi víi mét sè lo¹i c©y xuÊt khÈu chñ lùc nh­ cµ phª, cao su vµ h¹t ®iÒu. Quü nµy cã nhiÖm vô gióp c¸c thµnh viªn trong viÖc kh«i phôc vµ æn ®Þnh ho¹t ®éng kinh doanh khi gi¸ c¶ thÞ tr­êng biÕn ®éng bÊt lîi. Sö dông c¸c quü phßng ngõa rñi ro xuÊt khÈu cho nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy trong bèi c¶nh hiÖn nay khi gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi biÕn ®éng thÊt th­êng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, ngoµi sù hç trî vÒ gi¸ cña nh÷ng quü nµy, còng cÇn cã sù hç trî vÒ vèn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong viÖc ®Çu t­ n©ng cÊp c«ng nghÖ chÕ biÕn hoÆc thu mua th«ng qua Quü hç trî xuÊt khÈu. môc tiªu chÝnh cña Quü hç trî xuÊt khÈu lµ ph¶i trî gióp c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu nh­ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi nguån vèn cña Ng©n hµng, kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp,.... Quü hç trî xuÊt khÈu sÏ ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c kho¶n vay, cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ b¸n hµng tr¶ chËm cho n­íc ngoµi,.... C¸c quü nµy kh«ng nªn thµnh lËp theo kiÓu cÊp ph¸t, v× sÏ g©y t©m lý û l¹i cña c¸c doanh nghiÖp. Quü hç trî xuÊt khÈu ph¶i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn nh­ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, cïng chia xÎ thµnh c«ng víi c¸c doanh nghiÖp vµ rñi ro víi Ng©n hµng. ViÖc Nhµ n­íc b¶o ®¶m tÝn dông xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy còng lµ mét biÖn ph¸p cÇn quan t©m ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu nhãm hµng nµy. §Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp m¹nh d¹n xuÊt khÈu b»ng c¸ch b¸n chÞu, Quü B¶o hiÓm xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc ®øng ra b¶o hiÓm, bï lç nÕu bÞ mÊt vèn. Tû lÖ ®Òn bï cµng cao cµng t¹o t©m lý an t©m cho ng­êi xuÊt khÈu. riªng ®èi víi mÆt hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, chóng t«i xin kiÕn nghÞ møc ®Òn bï lµ 80% tæng sè thiÖt h¹i ®Ó c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã thÓ gi¶m tíi møc thÊp nhÊt rñi ro mµ hä ph¶i g¸nh chÞu do tÝnh thêi vô cña nhãm hµng. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch ¸p dông tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t lµ mét mét nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt vµ hç trî tèt nhÊt cña Nhµ n­íc. Sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h­ëng lín ®Õn xuÊt khÈu. Khi tû gi¸ gi÷a ®ång VND/USD t¨ng, tøc lµ gi¸ ®ång tiÒn ViÖt Nam gi¶m th× víi cïng mét gi¸ trÞ xuÊt khÈu tÝnh b»ng tiÒn USD, doanh nghiÖp thu ®­îc sè tiÒn VND nhiÒu h¬n so víi tr­íc, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu. Bëi vËy, Nhµ n­íc sö dông tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t nhiÒu khi cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc kÝch thÝch xuÊt khÈu. Nh­ vËy, c¸c biÖn ph¸p hç trî vÒ tµi chÝnh, tÝn dông cña ChÝnh phñ ®èi víi nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy lµ rÊt quan träng. Nã thùc sù lµ mét biÖn ph¸p kh«ng thÓ thiÕu trong viÖc thóc ®Èy hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng. 1.3 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ thÞ tr­êng ThÞ tr­êng n«ng s¶n xuÊt khÈu nãi chung vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nãi riªng cã nhiÒu biÕn ®éng do c¸c ®Æc tÝnh riªng biÖt cña nhãm hµng ®ßi hái c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng cÇn ph¶i ®­îc ®Æc biÖt chó träng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng n¾m b¾t th«ng tin thÞ tr­êng quèc tÕ rÊt yÕu, th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ, thiÕu tÝnh chÝnh x¸c g©y ra nhiÒu lóng tóng, bÞ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhiÒu khi cßn g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i nghiªm träng cho c¶ ngµnh. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy cã ®­îc nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ, cËp nhËt vµ chÝnh x¸c, cÇn x©y dùng mét m¹ng l­íi th«ng tin vÒ thÞ tr­êng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy thÕ giíi. Nhµ n­íc nªn x©y dùng nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ®Ó cung cÊp phôc vô kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t nh÷ng c¬ héi kinh doanh, xóc tiÕn th­¬ng m¹i xuÊt khÈu vµ ®­a hµng ra n­íc ngoµi thuËn lîi, Ýt tèn kÐm vµ h¹n chÕ c¸c rñi ro. Trong qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin cÇn l­u ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng vµo c¸c thÞ tr­êng míi. ViÖc ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng míi cã ý nghÜa rÊt quan träng v× nã t¸c ®éng ®Õn tèc ®é më réng thÞ tr­êng. mÆt hµng míi ë ®©y cã nghÜa lµ nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt nh­ng ch­a xuÊt khÈu ®­îc vµo thÞ tr­êng ®ã hoÆc ®· xuÊt khÈu ®­îc nh­ng s¶n l­îng xuÊt khÈu cßn nhá bÐ, manh món vµ kim ng¹ch ®¹t ®­îc ch­a cao, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña nã. Nhµ n­íc còng cÇn quan t©m ®Õn viÖc ®µo t¹o mét ®éi ngò chuyªn gia vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, nghiªn cøu vÒ nhiÒu khÝa c¹nh liªn quan ®Õn nhãm hµng nh­ gi¸ c¶ xuÊt khÈu ë nh÷ng thÞ tr­êng kh¸c nhau, chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau, bao b×, mÉu m·, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng,... ®Ó nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã thªm chi tiÕt trong viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Th«ng qua ho¹t ®éng cung cÊp th«ng tin, t­ vÊn cña ®éi ngò chuyªn gia nµy, ng­êi s¶n xuÊt sÏ cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cËp nhËt nhÊt ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. §©y thùc sù sÏ lµ mét cÇu nèi th«ng tin gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ®Çu mèi tiªu thô, thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®em l¹i lîi Ých cho c¶ ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trong n­íc víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc nh­ c¸c héi th¶o th­¬ng m¹i quèc tÕ, nh÷ng buæi gÆp gì gi÷a c¸c nhµ kinh doanh mÆt hµng nµy víi nh÷ng nhµ kinh doanh quèc tÕ, vai trß tÝch cùc cña c¸c c¬ quan th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi,... cã thÓ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thóc ®Èy vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. VÝ dô nh­, mét th«ng tin vÒ thÞ tr­êng hoÆc mét cuéc héi th¶o gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh cµ phª trªn thÕ giíi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ më ra c¸c c¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam. Hç trî thÞ tr­êng trong n­íc cho ng­êi s¶n xuÊt cßn bao gåm c¶ viÖc thu mua s¶n phÈm. HiÖn nay t×nh h×nh thu mua s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy rÊt phøc t¹p. Do cã qu¸ nhiÒu ®Çu mèi thu mua vµ xuÊt khÈu nªn viÖc qu¶n lý s¶n phÈm, gi¸ c¶, chÊt l­îng ch­a ®­îc b¶o ®¶m, lµm gi¶m uy tÝn cña ngµnh. §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ xuÊt khÈu, g©y uy tÝn víi kh¸ch hµng th× viÖc thu mua cÇn cã nh÷ng c¶i thiÖn. CÇn cã mét hÖ thèng c«ng ty chuyªn thu mua s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®óng thêi vô, gi¸ c¶, tr¶ tiÒn ngay ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi s¶n xuÊt quay vßng vèn; qu¶n lý chÆt chÏ s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt l­îng nhãm hµng. Kh«ng nªn cã qu¸ nhiÒu c«ng ty tham gia thu mua ®Ó xuÊt khÈu ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng tranh mua, tranh b¸n vµ còng kh«ng nªn cã qu¸ Ýt sè c«ng ty thu mua v× dÔ g©y ra hiÖn t­îng ®éc quyÒn, Ðp gi¸ ng­êi s¶n xuÊt. Nhµ n­íc cÇn chØ ®¹o cho Ng©n hµng Nhµ n­íc b¶o ®¶m cho c¸c doanh nghiÖp vay ®ñ vµ kÞp thêi vãn ®Ó mua hÕt s¶n phÈm cho d©n trong mäi tr­êng hîp, mäi thêi gian, lo¹i d¹ng s¶n phÈm ®Ó ng­êi d©n an t©m s¶n xuÊt. 1.4 Nhãm biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý C¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. TiÕp tôc c¶i c¸ch hoµn thiÖn hÖ thèng thuÕ ®Ó ph¸t hiÖn vµ kh¾c phôc kÞp thêi nh÷ng v­íng m¾c trong thêi gian ®Çu míi thùc hiÖn thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng; ®¬n gi¶n hÖ thèng thuÕ suÊt, mçi mÆt hµng chØ cã mét møc thuÕ ®Ó tr¸nh viÖc ¸p m· thuÕ tuú tiÖn; miÔn gi¶m nh÷ng phô thu kh«ng ®¸ng cã trong quy tr×nh xuÊt khÈu, b·i bá tèi ®a c¸c c«ng cô hµnh chÝnh trong ®iÒu tiÕt xuÊt khÈu nh­ GiÊy phÐp xuÊt khÈu; nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu nhãm hµng ®Ó t×m ra nh÷ng thiÕu sãt, nh÷ng kÏ hë cho gian th­¬ng lîi dông; æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. ViÖc miÔn gi¶m thuÕ cho c¸c mÆt hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy còng cÇn thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n. Xem xÐt, ®¸nh gi¸ l¹i vµ ®i ®Õn thèng nhÊt c¸c møc thuÕ ¸p dông víi hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, nÕu cã thÓ, th× miÔn, gi¶m thuÕ ®èi víi mét sè c«ng ®o¹n nu«i trång vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu. Xö lý t×nh tr¹ng s¸ch nhiÔu cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Ngoµi chÕ ®é thuÕ kho¸ ­u ®·i, nªn cã chÝnh s¸ch th­ëng xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy víi khèi l­îng lín ®Ó khuyÕn khÝch ®éng viªn vÒ l©u dµi. §èi víi thuÕ n«ng nghiÖp: Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh nép thuÕ thu theo h¹ng ®Êt vµ sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng, víi môc tiªu ®iÒu tiÕt ®Ó x©y dùng gi¸ b¶o hiÓm cho s¶n xuÊt khi gi¸ c¶ thÕ giíi xuèng thÊp. Trong chÝnh s¸ch thuÕ n«ng nghiÖp ®èi víi c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn h¬n: §èi víi vïng ®Êt trèng ®åi nói träc th× nªn cã sù miÔn gi¶m thuÕ h¬n n÷a ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi s¶n xuÊt më réng diÖn tÝch nµy, cô thÓ lµ sau 3-5 n¨m kÓ tõ khi diÖn tÝch ®­îc ®­a vµo khai th¸c th× míi thu thuÕ. Nhµ n­íc còng thÓ hiÖn vai trß tÝch cùc cña m×nh trong viÖc th«ng qua c¸c tæ chøc sø qu¸n, th­¬ng vô hç trî cung cÊp cho doanh nghiÖp th«ng tin chuyªn ngµnh, t¹o ra c¸c hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu tíi c¸c thÞ tr­êng míi th«ng qua chÝnh s¸ch vµ chñ tr­¬ng tham gia vµo céng ®ång Th­¬ng m¹i quèc tÕ. ViÖc ViÖt Nam ra nhËp ICO còng nh­ tham gia vµo nh÷ng tæ chøc quèc tÕ kh¸c cã liªn quan ®Ó t¨ng c­êng hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i khoa häc, c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn nguån lùc. Hay, ch¾c ch¾n r»ng, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü sÏ lµ tiÒn ®Ò cho c¸c hµng ho¸ cña ViÖt Nam th©m nhËp s©u h¬n n÷a vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Mét thÞ tr­êng Hoa Kú réng lín ®ang më ra tr­íc m¾t cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ë n­íc ta. 2. Nhãm c¸c biÖn ph¸p vi m« 2.1 Nhãm c¸c biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm §èi víi c¸c doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi s¶n xuÊt hé gia ®×nh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh phô thuéc tr­íc hÕt vµo chÊt l­îng s¶n phÈm. VÒ gièng: gièng c©y trång lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng c©y trång. Kh«ng chØ nh÷ng ng­êi trång c©y trùc tiÕp míi ph¶i quan t©m ®Õn gièng c©y trång mµ ngay c¶ nh÷ng doanh nghiÖp thu mua, chÕ biÕn còng ph¶i hÕt søc chó träng. §Ó n©ng cao chÊt l­îng gièng c©y trång, ngoµi c¸c viÖn nghiªn cøu gièng c©y trång cña Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i cã nh÷ng bé phËn nghiªn cøu vÒ gièng-®Êt, xem kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ hiÖu qu¶ cña gièng trªn tõng vïng ®Êt ®Ó ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao nhÊt. Ng­êi trång c©y tr­íc hÕt ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ gièng c©y trång. ViÖc t×m hiÓu vÒ nh÷ng gièng c©y trång trªn thÞ tr­êng, lo¹i ®Êt trång mµ m×nh ®ang cã, còng nh­ nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc trång gièng nµo th× tèt nhÊt. Nªn cã sù tham kh¶o, gióp ®ì tõ nh÷ng chuyªn gia vÒ lÜnh vùc gièng ë c¸c trung t©m nghiªn cøu gièng. C«ng t¸c thu ho¹ch, thu mua: Do nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy rÊt dÔ bÞ ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng nªn c«ng t¸c thu ho¹ch, thu mua cña c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i ®­îc hÕt søc chó träng. NhiÒu khi chÊt l­îng cña s¶n phÈm kh¸ tèt, nh­ng do qu¸ tr×nh thu ho¹ch kh«ng ®óng thêi vô lµm gi¶m chÊt l­îng. Hay khi thu mua víi khèi l­îng lín, t×nh h×nh kho b·i kh«ng ®ñ hoÆc kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn còng lµm gi¶m chÊt l­îng. ViÖc ®ãng gãi, bao b×, b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn hµng cã thÓ lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m chÊt l­îng. ViÖc kh¸ch hµng n­íc ngoµi tõ chèi nhËn hµng kh«ng ph¶i lµ chuyÖn hiÕm, mÆc dï chÊt l­îng hµng giao t¹i kho lµ tèt nh­ng trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, b¶o qu¶n kh«ng tèt hoÆc bao b× kh«ng ®óng chÊt l­îng lµm hµng bÞ nÊm, mèc,... Do ®ã, doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn kh©u thu ho¹ch, thu mua, kho b·i, còng nh­ viÖc ®ãng gãi, bao b×, b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Tr­íc hÕt, c«ng t¸c thu ho¹ch ë c¸c n«ng tr­êng, c¸c hé c©y trång ph¶i ®­îc tiÕn hµnh vµo ®óng vô thu ho¹ch. Ph¶i ®¶m b¶o thu ho¹ch mét c¸ch cã tæ chøc, ®¶m b¶o ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vÒ n¬i tËp kÕt, vµ ®¶m b¶o vÒ kho b·i nh­ ®é Èm, chuét bä, møc ®é vÖ sinh, chèng m­a giã cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng. Ph¶i chuÈn bÞ kho b·i tr­íc khi thu ho¹ch mét thêi gian. §èi víi viÖc thu mua cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hay c¸c ®Çu mèi xuÊt khÈu th× còng ph¶i hÕt søc chó ý tíi vÊn ®Ò kho b·i. Th­êng th× c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thu mua s¶n phÈm khi thêi vô ®Õn, cïng mét lóc thu mua víi khèi l­îng lín nªn nÕu kh«ng chuÈn bÞ kü cµng th× dÔ bÞ t×nh tr¹ng thiÕu kho b·i, kho b·i kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®¶m b¶o chÊt l­îng. Bao b×, bao gãi, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn: ViÖc ®ãng gãi, vËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt khÈu cÇn ®­îc quan t©m ®óng møc. Bao b× ®ñ tiªu chuÈn, ®ãng gãi ®¶m b¶o, vµ b¶o qu¶n hµng ho¸ cÈn thËn khi vËn chuyÓn ra c¶ng th× míi cã thÓ gi÷ ®­îc chÊt l­îng hµng nh­ nã vèn cã. Qu¸ tr×nh tõ khÈu ®ãng gãi ®Õn khi giao cho kh¸ch hµng n­íc ngoµi ë c¶ng xuÊt mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian nªn cã thÓ chÞu nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng chÊt l­îng. VÝ dô nh­ n¨m 1997, khi giao 7 tÊn cµ phª cho kh¸ch hµng n­íc ngoµi ë c¶ng H¶i Phßng th× kh¸ch hµng ®· tõ chèi nhËn hµng do h¬n 1 tÊn hµng bÞ mèc do Èm ­ít. Thùc tÕ tr­íc khi vËn chuyÓn, cµ phª cã chÊt l­îng tèt, nh­ng do kh«ng ®­îc b¶o qu¶n tèt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, bao b× ®ãng gãi kh«ng ®¶m b¶o ®· ¶nh h­ëng ®Õn cµ phª, g©y thiÖt h¹i lín cho ng­êi xuÊt khÈu. §Çu t­ vµ liªn doanh liªn kÕt: Nghiªn cøu vÒ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó gi¶m thiÓu nh÷ng chi phÝ cho s¶n suÊt. TËp trung th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt diÖn tÝch hiÖn cã ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm ®ång lo¹i trªn thÞ tr­êng. X©y dùng míi vµ n©ng cÊp thiÕt bÞ, c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Ó ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu hay t¨ng hµm l­îng kü thuËt trong c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn s©u, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm, c¬ cÊu thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp nªn h­íng sù chó ý cña m×nh vµo viÖc ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn sau thu ho¹ch. HiÖn nay, ë trong n­íc, c«ng nghÖ chÕ biÕn nµy ch­a cao, ch­a s©u nªn ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­ toµn diÖn vÒ c¶ m¸y mãc thiÕt bÞ còng nh­ con ng­êi. §Çu t­ ban ®Çu nµy chiÕm mét l­îng vèn lín, nªn bªn c¹nh viÖc tù huy ®éng vèn tõ ng©n s¸ch cña c«ng ty hoÆc tõ nguån ®Çu t­ cña c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong nhµ m¸y, doanh nghiÖp cã thÓ yªu cÇu ®Õn sù trî gióp cña chÝnh phñ, hoÆc sö dông c¸c biÖn ph¸p nh­ liªn doanh, liªn kÕt, t×m kiÕm ®èi t¸c lµm ¨n víi n­íc ngoµi ®Ó tranh thñ vèn ®Çu t­. 2.2 Nhãm biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp N©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm thùc ra còng lµ mét biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, nÕu chØ quan t©m chó ý tíi søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ mµ quªn ®i søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th× còng kh«ng thÓ nµo ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c yÕu tè vËt chÊt vµ c¸c yÕu tè phi vËt chÊt. C¸c yÕu tè vËt chÊt gåm c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt vèn cã cña doanh nghiÖp, l­îng vèn kinh doanh, yÕu tè con ng­êi trong doanh nghiÖp vµ c¸c yÕu tè kh¸c. C¸c yÕu tè phi vËt chÊt cã thÓ kÓ ®Õn uy tÝn kinh doanh, quan hÖ kh¸ch hµng, quan hÖ x· héi cña doanh nghiÖp cïng c¸c yÕu tè kh¸c. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña m×nh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­ thÝch øng vµo c¸c yÕu tè vËt chÊt b»ng viÖc ®Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng vèn cã ®Ó cã ®­îc mét mÆt b»ng s¶n xuÊt tèt h¬n, n©ng cao vèn kinh doanh b»ng nhiÒu ph­¬ng thøc nh­ vay vèn, thÕ chÊp tµi s¶n doanh nghiÖp, huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c. CÇn quan t©m ®Õn viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ®Ó cã tr×nh ®é qu¶n lý vµ s¶n xuÊt cao. Song song víi nh÷ng biÖn ph¸p ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao c¸c yÕu tè c¹nh tranh phi vËt chÊt cña m×nh. ViÖc gi÷ uy tÝn trong kinh doanh, giao hµng ®óng chÊt l­îng, ®óng thêi h¹n hay mét sè ­u ®·i nhÊt ®Þnh ®èi víi kh¸ch hµng cã thÓ lµ nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt t¹o niÒm tin cho kh¸ch hµng, t¹o uy tÝn trong giíi kinh doanh. C¸c quan hÖ víi kh¸ch hµng cÇn ®­îc duy tr× tèt, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô sau b¸n, quan t©m ®Õn nh÷ng lêi nhËn xÐt, phµn nµn cña kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, cñng cè vµ ®Èy m¹nh nh÷ng mèi quan hÖ x· héi, quan hÖ céng ®ång kh¸c nh­ quan hÖ víi c¬ quan qu¶n lý, quan chøc ®Þa ph­¬ng n¬i doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ tiªu thô,.... C¸c biÖn ph¸p ®ã sÏ gióp doanh nghiÖp cã ®­îc mét chç ®øng trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi. 2.3 Nhãm biÖn ph¸p vÒ thÞ tr­êng 2.3.1 Më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ Trong nh÷ng n¨m 30-40 cña thÕ kû nµy, nhiÒu s¶n phÈm cña ViÖt Nam ®· ®­îc ­u chuéng trªn thÞ tr­êng ch©u ¢u. Tuy nhiªn, chØ sau khi ®Êu tranh ph¸ bá hµng rµo cÊm vËn, c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam míi t×m ®Õn ®­îc nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. N©ng cao chÊt l­îng, ®¶m b¶o uy tÝn víi kh¸ch hµng, tu©n thñ tËp qu¸n bu«n b¸n quèc tÕ, .... lµ nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp cñng cè thÞ tr­êng. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp xuÊt khÈu cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh«i phôc thÞ tr­êng truyÒn thèng cò tr­íc ®©y cña c¸c n­íc SNG vµ §«ng ¢u, më mang thÞ tr­êng míi nh­ Trung Quèc vµ c¸c n­íc Trung CËn §«ng,.... S¶n l­îng xuÊt khÈu ngµy cµng lín nªn kh«ng thÓ thô ®éng ngåi chê kh¸ch hµng ®Õn mua th× b¸n, mµ cÇn chñ ®éng t¹o ra thÞ tr­êng, më c¬ quan ®¹i diÖn vµ sö dông ph­¬ng thøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i kh¸c hay c¸c ph­¬ng thøc th­¬ng m¹i nh­ hµng ®æi hµng, tr¶ nî Nhµ n­íc vµ c¸c hiÖp ®Þnh cña ChÝnh phñ. 2.3.2 Xö lý th«ng tin vÒ thÞ tr­êng thÕ giíi N¾m b¾t vµ xö lý th«ng tin vÒ thÞ tr­êng thÕ giíi nhanh chãng, kÞp thêi nh»m tranh thñ thêi c¬ thuËn lîi ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao. Ph¶i x©y dùng mét ®éi ngò nh÷ng ng­êi lµm th«ng tin, nghiªn cøu chiÒu h­íng diÔn biÕn cña thÞ tr­êng mét c¸ch th­êng xuyªn, cËp nhËt. Ngoµi ra c¸c c¬ quan kinh doanh còng nªn dµnh ra mét phÇn ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ vµo viÖc mua s¸ch b¸o, th«ng tin thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ®Ó phôc vô c«ng t¸c sau nµy. Tr­íc hÕt, thµnh lËp nh÷ng bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thÞ tr­êng. Bé phËn nµy cã nhiÖm vô theo dâi s¸t sao t×nh h×nh thÞ tr­êng hµng ngµy mét c¸ch th­êng xuyªn, cËp nhËt, sau ®ã sÏ ph©n tÝch t×nh h×nh thÞ tr­êng, dù ®o¸n thÞ tr­êng trong thêi gian tíi ®Ó b¸o c¸o cho l·nh ®¹o c«ng ty. Khi ®ã l·nh ®¹o c«ng ty sÏ cã ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt v¹ch ra nh÷ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trong dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. CÇn ph¶i ®Çu t­ vµo bé phËn nµy nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh­ m¸y tÝnh nèi m¹ng Internet, dµnh mét phÇn ng©n s¸ch vµo viÖc mua s¸ch b¸o th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng nh­ cã quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan th«ng tin vµ c¸c c¬ quan l·nh ®¹o ngµnh cã liªn quan. Ngoµi ra, b¶n th©n c¸c c«ng ty ph¶i liªn hÖ víi c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Ó t×m hiÓu thÞ tr­êng thÕ giíi; víi c¸c c¬ quan th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam còng nh­ cña c¸c n­íc kh¸c ë n­íc ngoµi ®Ó t×m hiÓu thÞ tr­êng ë tõng n­íc mét c¸ch chi tiÕt. Cïng víi c¸c biÖn ph¸p kh¸c, doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh­ doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i n¾m v÷ng ®­îc diÔn biÕn thÞ tr­êng ®Ó cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phï hîp. 2.3.3 C¶i tiÕn ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ CÇn më réng c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng kÓ c¶ c¸c ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn kh¸c ®Ó chiÕm lÜnh kh¸ch hµng, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Mét vµi ®iÒu kiÖn ­u ®·i cã thÓ gióp doanh nghiÖp cã ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng l©u dµi. Do vËy, cÇn ph¶i t×m hiÓu th©m nhËp vµ liªn kÕt víi c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn ®Ó b¸n hµng ®­îc thuËn tiÖn h¬n, ®¹t hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cao h¬n, tiÕn tíi viÖc mua b¸n dµi h¹n ®Ó cã thÓ tham gia vµo c¸c së giao dÞch n«ng s¶n lín trªn thÕ giíi. VÒ l©u dµi, doanh nghiÖp còng cÇn nghiªn cøu ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ b»ng c¸ch nµo ®ã tham gia vµo c¸c giao dÞch kú h¹n, sö dông c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm nh­ hedging, option ®Ó tù b¶o hiÓm, bï ®¾p rñi ro vµ tr¸nh ®­îc nh÷ng biÕn ®éng thÊt th­êng cña gi¸ c¶. Song song víi viÖc g¾n chÆt s¶n xuÊt víi xuÊt khÈu ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu cña ng­êi mua, c¸c nhµ xuÊt khÈu cÇn ph¶i tÝch cùc c«ng t¸c t×m kiÕm thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o c¶ trong vµ ngoµi n­íc b»ng mäi ph­¬ng tiÖn nh­ viÖc tham gia vµo c¸c héi chî quèc tÕ. 2.3.4 Tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng giao dÞch lín trªn thÕ giíi Nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy còng nh­ mét sè nhãm hµng n«ng s¶n kh¸c mÆc dï ®­îc giao dÞch víi khèi l­îng lín trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nh­ng chñ yÕu kh«ng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c së giao dÞch quèc tÕ. Vµ nhiÒu khi hµng ho¸ cña chóng ta l¹i bÞ Ðp gi¸ do nh÷ng nhµ ®Çu c¬ cã l­îng vèn lín lòng ®o¹n thÞ tr­êng. Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp còng nh­ Nhµ n­íc ph¶i ®i s©u h¬n n÷a trong mèi quan hÖ víi c¸c së giao dÞch hµng n«ng s¶n lín. Cã mét vÊn ®Ò rÊt quan träng mµ vÒ l©u dµi Nhµ n­íc cÇn ph¶i thùc hiÖn, ®ã lµ më nh÷ng sµn giao dÞch n«ng s¶n ë ViÖt Nam vµ thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o hiÓm cho hµng n«ng s¶n. tr­íc m¾t, cã thÓ nghiªn cøu vÒ nghiÖp vô b¶o hiÓm ë c¸c trung t©m giao dÞch lín trªn thÕ giíi vµ t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia vµo c¸c nghiÖp vô nh­ hedging, option ®Ó tù b¶o hiÓm tr¸nh nh÷ng biÕn ®éng thÊt th­êng cña gi¸ c¶. 2.3 §µo t¹o c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu Nh­ chóng ta ®· biÕt, nguån nh©n lùc lµ mét nguån lùc rÊt quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña mçi mét doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp cã triÓn väng tèt tr­íc hÕt lµ ph¶i cã mét ®éi ngò qu¶n lý tèt, nh÷ng c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ. §ã còng chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè dÉn ®Õn thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp. VËy lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc nguån nh©n lùc? Doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc nh÷ng kho¸ huÊn luyÖn c«ng nh©n tr­íc khi chÝnh thøc lµm viÖc. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nªn cã nh÷ng gi¸m ®èc kü thuËt gi¸m s¸t vµ h­íng dÉn c«ng nh©n lµm viÖc cho chuÈn x¸c vµ khoa häc. Còng nªn cã nh÷ng h×nh thøc khuyÕn khÝch lao ®éng ®¹t n¨ng suÊt cao h¬n th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch cña c«ng ty nh­ th­ëng, cïng víi viÖc khuyÕn khÝch kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng. CÇn cã mét ®éi ngò qu¶n lý cã tr×nh ®é cao trong c«ng t¸c qu¶n lý c«ng ty, qu¶n lý s¶n xuÊt còng nh­ tiªu thô. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu th× cÇn th­êng xuyªn tæ chøc nh÷ng líp häc trong vµ ngoµi n­íc cho nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu chuyªn ngµnh ®Ó hä cã thÓ cËp nhËt víi c¸ch bu«n b¸n míi nhÊt cña thÕ giíi còng nh­ t×nh h×nh thÞ tr­¬ng hiÖn t¹i vµ cã thÓ häc hái ®­îc nhiÒu tõ nh÷ng n­íc xuÊt khÈu chñ yÕu cña thÕ giíi. §Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, Nhµ n­íc, doanh nghiÖp còng nh­ nh÷ng ng­êi n«ng d©n ph¶i cïng phèi hîp c¸c biÖn ph¸p. Nhµ n­íc x©y dùng nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ®Þnh h­íng thÞ tr­êng, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi vµ nh÷ng cam kÕt quèc tÕ. Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ gi÷ v÷ng thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh, gi÷ ch÷ tÝn cña mÆt hµng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt, chÕ biÕn trong khi ng­êi n«ng d©n ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh. Tuy mçi biÖn ph¸p cã néi dung vµ c¸ch thùc hiÖn kh¸c nhau nh­ng gi÷a chóng cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt vµ ®ßi hái ph¶i phèi hîp nhiÒu biÖn ph¸p míi ®¹t ®­îc kÕt qu¶ mong muèn. KÕt luËn Ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy xuÊt khÈu ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc kh«ng chØ ë riªng ViÖt Nam mµ cßn lµ vÊn ®Ò quan t©m cña toµn thÕ giíi. NhiÒu chÝnh s¸ch còng nh­ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña nhãm hµng thÓ hiÖn sù quan t©m ®èi víi nhãm hµng cña Nhµ n­íc. Song ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®Ó chóng thùc sù trë thµnh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, thÓ hiÖn thÕ m¹nh vµ vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ ®ßi hái ph¶i cã sù suy ngÉm, ®¸nh gi¸ cña mçi doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý. Ph¶i biÕt thõa nhËn nh÷ng tån t¹i, nh÷ng ®iÓm yÕu vµ t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc. NÕu chèi bá, nÐ tr¸nh tøc lµ ®· thõa nhËn thÊt b¹i. Tõ nghiªn cøu thùc tiÔn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña nhãm hµng, ®Æc biÖt lµ viÖc ®i s©u t×m hiÓu vÒ 3 mÆt hµng chñ yÕu cña nhãm hµng trong nh÷ng mÆt hµng chñ lùc, cho thÊy mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña nhãm hµng nh­ sau: C¸c chØ tiªu vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®Òu t¨ng (s¶n l­îng, diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu). S¶n xuÊt ®· cã xu h­íng ®i s©u vµo chuyªn m«n ho¸, h×nh thµnh nhiÒu khu chuyªn canh, ®· cã sù ®Çu t­ thÝch hîp vµo s¶n xuÊt. C¬ chÕ xuÊt khÈu ®· cã sù chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ theo h­íng tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ngµy cµng ®a ph­¬ng h¬n, gi¸ c¶ ngµy cµng xÝch l¹i gÇn víi gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i: HÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý cña Nhµ n­íc nhiÒu giai ®o¹n cßn chËm ban hµnh, chiÕu sù ®ång bé. Do vËy g©y phiÒn hµ cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng ch­a chÆt chÏ, c¸c biÖn ph¸p Marketing ch­a ®­îc sö dông triÖt ®Ó, h÷u hiÖu. Do vËy, gi¸ c¶, quy c¸ch phÈm chÊt ch­a phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng thÕ giíi. C«ng t¸c ho¹ch ®Þnh vµ ®Çu t­ cßn cÇm chõng, ch­a ®­îc coi träng. Cung c¸ch lµm ¨n cña nhiÒu n¬i ch­a tho¸t khái c¸ch lµm ¨n cña mét nÒn s¶n xuÊt nhá. Do vËy, l­îng hµng xuÊt khÈu cßn nhá, manh món, cßn x¶y ra hiÖn t­îng tranh mua tranh b¸n, hiÖu qu¶ xuÊt khÈu ch­a cao. §Ó n©ng cao h¬n hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, cÇn kÕt hîp thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p mét c¸ch ®ång bé, gåm: Nhµ n­íc c¶i tiÕn, bæ xung kÞp thêi nh÷ng biÖn ph¸p kÝch thÝch lµm ®ßn bÈy ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ë tÇm vÜ m«. §ång thêi t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nh­ quy ho¹ch vïng ®Êt trång, g¾n l­u th«ng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu víi s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu thÞ tr­êng, tham gia vµo céng ®ång th­¬ng m¹i Quèc tÕ vµ ®æi míi hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ nh­ chÊt l­îng gièng, c«ng t¸c thu ho¹ch, thu mua vµ b¶o qu¶n, n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, còng nh­ c¸c biÖn ph¸p vÒ thÞ tr­êng nh­ t×m kiÕm thÞ tr­êng míi, æn ®Þnh thÞ tr­êng truyÒn thèng, c¶i tiÕn ph­¬ng thøc b¸n hµng. Ch¾c ch¾n r»ng, nÕu c¸c biÖn ph¸p trªn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé, kÞp thêi sÏ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nãi riªng còng nh­ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nãi chung cña ViÖt Nam. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: VÞ trÝ, vai trß nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. 4 VÞ trÝ, vai trß cña xuÊt khÈu 4 Ngo¹i th­¬ng vµ lîi Ých cña Ngo¹i th­¬ng 4 Kh¸i niÖm xuÊt khÈu 7 Vai trß cña xuÊt khÈu 8 VÞ trÝ, vai trß cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 12 Vai trß cña nhãm hµng trong xuÊt khÈu 12 C¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 14 2.1 Quan ®iÓm s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu 15 2.2. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ 15 2.3. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ x· héi 16 2.4. Quan ®iÓm vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i 16 2.5. Quan ®iÓm vÒ thu hót nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 16 2.6. Quan ®iÓm vÒ më réng thÞ tr­êng 17 2.7. Quan ®iÓm sö dông tæng hîp vµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¬ së h¹n tÇng kinh tÕ ®· cã 17 2.8. Quan ®iÓm ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i kÕt hîp víi ®Þnh canh, ®Þnh c­, ph©n bè l¹i d©n c­ vµ lao ®éng, x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ míi 18 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng t×nh h×nh xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 19 Tæng quan vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 19 Quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng 19 C¬ cÊu mÆt hµng 21 C¬ cÊu thÞ tr­êng 22 H×nh thøc xuÊt khÈu 23 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy chñ yÕu 24 C©y cµ phª 24 Tæng quan t×nh h×nh cµ phª thÕ giíi 24 T×nh h×nh s¶n xuÊt 24 T×nh h×nh xuÊt khÈu 25 T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam. 26 T×nh h×nh s¶n xuÊt 26 T×nh h×nh xuÊt khÈu 29 C©y cao su 32 2.1 Tæng quan t×nh h×nh cao su thÕ giíi 32 2.1.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt 32 2.1.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu 34 2.2 T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam. 34 2.2.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt 35 2.2.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu 37 C©y ®iÒu 41 Tæng quan t×nh h×nh cµ phª thÕ giíi 41 T×nh h×nh s¶n xuÊt 41 T×nh h×nh xuÊt khÈu 42 T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam 43 T×nh h×nh s¶n xuÊt 43 T×nh h×nh xuÊt khÈu 47 §¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy giai ®o¹n 1990-2000. 50 VÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc 50 §èi víi s¶n xuÊt 50 §èi víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn 51 §èi víi tiªu thô 51 ChÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp 52 Mét sè tån t¹i, khã kh¨n vµ nh÷ng vÊn ®Ò míi cÇn ®­îc gi¶i quyÕt 53 3.1 VÒ s¶n xuÊt 53 VÒ chÕ biÕn 54 VÒ tiªu thô 55 C¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ tæ chøc 56 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 58 TriÓn väng cña nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 58 Nh÷ng c¨n cø ®Þnh h­íng 58 C¨n cø vµo tiÒm n¨ng s¶n xuÊt trong n­íc 58 C¨n cø vµo thÞ tr­êng thÕ giíi 59 C¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi 59 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 60 2.1 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña c¶ nhãm hµng 60 2.2 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ yÕu 62 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª 62 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cao su 63 §Þnh h­íng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®iÒu 64 Mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu nhãm hµng c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy 64 Nhãm c¸c biÖn ph¸p vÜ m« 64 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ mÆt hµng 64 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ tµi chÝnh-tÝn dông 68 Nhãm biÖn ph¸p hç trî vÒ thÞ tr­êng 71 Nhãm biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý 72 Nhãm c¸c biÖn ph¸p vi m« 73 2.1. Nhãm biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm 73 2.2. Nhãm biÖn ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp 75 2.3. Nhãm biÖn ph¸p vÒ thÞ tr­êng 76 2.3.1 Më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ 76 2.3.2 Xö lý th«ng tin vÒ thÞ tr­êng thÕ giíi 76 2.3.3 C¶i tiÕn ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ 77 2.3.4 Tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng giao dÞch lín trªn thÕ giíi 77 2.4. §µo t¹o c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu 78 KÕt luËn 79 Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng”, GS.TS.NG¦T. Bïi Xu©n L­u, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng Hµ néi, 1995. B¸o c¸o Héi nghÞ ph¸t triÓn §iÒu ®Õn n¨m 2010, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, B×nh ThuËn, th¸ng 3/2000. B¸o c¸o cña HiÖp héi c©y ®iÒu ViÖt Nam vÒ viÖc triÓn khai quyÕt ®Þnh sè 120 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn c©y ®iÒu ®Õn n¨m 2010, th¸ng 3/2000. QuyÕt ®Þnh sè 120/1999/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn c©y ®iÒu ®Õn n¨m 2010, ngµy 07 th¸ng 5 n¨m 1999 B¸o c¸o th­êng niªn cña Tæ chøc nghiªn cøu cao su thÕ giíi Thêi b¸o kinh tÕ tõ th¸ng 1/1999 ®Õn th¸ng 7/2000.