Thương mại và các biện pháp phát triển thương mại trong giai đoạn hiện nay

Lêi më ®Çu Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÓu tiÕt cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ®· giµnh ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi. Bøc tranh kinh tÕ - x· héi ngµy cµng s¸ng sña lªn, nã ph¶n ¸nh diÖn m¹o cña nÒn kinh tÕ. Trªn lÜnh vùc kinh tÕ tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi kh«ng ngõng t¨ng lªn, ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ - x· héi còng cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vai trß cña ngµnh kinh tÕ kh¸c nãi chung. Th­¬ng m¹i cïng víi c¸c ngµnh kh¸c lµm thay ®æi c¬ b¶n diÖn m¹o cña nÒn kinh tÕ. Víi nç lùc cña m×nh th­¬ng m¹i ngµy cµng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo kÕt qu¶ cña nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ngay trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cïng víi qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ hiÖn nay, th­¬ng m¹i cµng næi lªn nh­ mét ngµnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc, ®ãng vai trß lµ ngµnh dÉn ®Çu tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp. Tuy nhiªn, ngµnh th­¬ng m¹i n­íc ta cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ, nh­îc ®iÓm. Ch­a thùc sù gi÷ ®­îc vai trß dÉn d¾t c¸c ngµnh kh¸c trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. V× vËy ®Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm, ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc, chóng ta ph¶i kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®Ó hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ®Ó nã ph¸t huy ®­îc vai trß cña nã, mét c«ng cô quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn c¬ së nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, céng víi vèn kiÕn thøc ®· ®­îc häc ®ång thêi nh»m ngµy cµng hoµn thiÖn vÊn ®Ò nµy em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “Th­¬ng m¹i vµ c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn th­¬ng m¹i trong giai ®o¹n hiÖn nay". Bè côc cña ®Ò tµi, ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, gåm hai phÇn chÝnh nh­ sau: PhÇn I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ Th­¬ng m¹i. PhÇn II : C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi. Do ph¹m vi ®Ò tµi réng, thêi gian c«ng nghiÖp h¹n chÕ nªn trong bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c b¹n. PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ th­¬ng m¹i I-/ Tæng quan vÒ th­¬ng m¹i. 1-/ Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña th­¬ng m¹i. a, Kh¸i niÖm: Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung còng nh­ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh¸i niÖm vÒ th­¬ng m¹i cã nhiÒu c¸ch hiÓu, song cã thÓ kh¸i qu¸t theo 2 c¸ch chñ yÕu sau: - Theo nghÜa réng: Th­¬ng m¹i ®­îc coi lµ qóa tr×nh kinh doanh (th­¬ng m¹i ®ång nghÜa víi kinh doanh). Mäi ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn dï ë bÊt kú lÜnh vùc nµo (s¶n xuÊt, l­u th«ng, dÞch vô, ®Çu t­...còng ®Òu lµ th­¬ng m¹i. - Theo nghÜa hÑp: Th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Theo luËt th­¬ng m¹i th×: ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña th­¬ng nh©n bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô th­¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc nh»m thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. b, B¶n chÊt kinh tÕ cña th­¬ng m¹i. Th­¬ng m¹i ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· lµm t¨ng thªm lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi vµ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chñ yÕu cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· ®Æt ra sù cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi s¶n phÈm trong x· héi gi÷a c¸c chñ thÓ víi nhau. Nh­ vËy th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Cßn s¶n xuÊt th× cßn trao ®æi. Qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ diÔn ra l©u dµi trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi. Tho¹t ®Çu trao ®æi hµng ho¸ diÔn ra trùc tiÕp hµng lÊy hµng (trao ®æi hiÖn vËt). H×nh thøc nµy cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ kh«ng gian thêi gian vµ vÒ c¸c chñ thÓ trao ®æi. ThÞ tr­êng vµ th­¬ng m¹i xuÊt hiÖn më ra b­íc ngoÆt xo¸ ®i nh÷ng h¹n chÕ ®ã, ®ång thêi thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn. §Æc biÖt khi tiÒn tÖ tham gia vµ qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ th× trao ®æi hiÖn vËt kh«ng cßn tån t¹i n÷a. TiÒn tÖ cã mÆt trong l­u th«ng lµm cho qu¸ tr×nh trao ®æi nhanh h¬n, thóc ®Èy quy m« s¶n xuÊt t¨ng lªn vµ ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao. 2-/ Nguyªn nh©n h×nh thµnh th­¬ng m¹i. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, con ng­êi cÇn ph¶i tho¶ m·n nhiÒu nhu cÇu kh¸c nhau. Mµ muèn tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®ã th× kh«ng cßn con ®­êng nµo kh¸c lµ ph¶i th«ng qua s¶n xuÊt, trao ®æi mÆt kh¸c trong x· héi, do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt còng dÉn ®Õn trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c c¸ thÓ víi nhau. ThËt vËy khi cã sù ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt th× mçi ng­êi chØ s¶n xuÊt mét, mét vµi s¶n phÈm, trong khi ®ã nhu cÇu cña hä l¹i cÇn nhiÒu hµng ho¸. V× vËy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh th× hä ph¶i trao ®æi hµng ho¸ víi nhau. Nh­ vËy trao ®æi xuÊt hiÖn, lóc ®Çu cÇn ®¬n gi¶n trao ®æi hiÖn vËt, ®Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. Khi tiÒn tÖ tham gia vµo qu¸ tr×nh l­u th«ng. Nh­ vËy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, tÝnh chÊt së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm ®Çu ra lµ nguån gèc ®Ó h×nh thµnh th­¬ng m¹i. 3-/ Quan ®iÓm vÒ th­¬ng m¹i. a, Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña th­¬ng m¹i. - Chøc n¨ng cña th­¬ng m¹i: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th­¬ng m¹i thùc hiÖn 4 chøc n¨ng chñ yÕu sau ®©y: Thø nhÊt, th­¬ng m¹i thùc hiÖn chøc n¨ng l­u chuyÓn hµng ho¸ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ chøc n¨ng x· héi cña th­¬ng m¹i. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë: + BiÓu hiÖn ë vèn vµ c¬ cÊu vèn: ®èi víi vèn l­u ®éng chiÕm 80% trong tæng sè vèn, trong ®ã vèn cho l­u chuyÓn hµng ho¸ lµ chñ yÕu. + ThÓ hiÖn ë thu nhËp vµ nguån h×nh thµnh thu nhËp, trong ®ã thu nhËp tõ ho¹t ®éng b¸n hµng lµ chñ yÕu. + ThÓ hiÖn ë lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng. + Chi phÝ kinh doanh vµ biÖn ph¸p gi¶m phÝ. + C¬ chÕ trÝch, lËp vµ sö dông c¸c quü doanh nghiÖp, trong ®ã quü ph¸t triÓn kinh doanh lµ chñ yÕu, bao gåm quü ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng l­íi, trang thiÕt bÞ cho c¸c ho¹t ®éng xÕp dì hµng ho¸, vËn chuyÓn hµng ho¸, b¶o qu¶n hµng ho¸... Thø hai, th«ng qua l­u chuyÓn hµng ho¸, th­¬ng m¹i thùc hiÖn chøc n¨ng tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kh©u l­u th«ng. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy, th× th­¬ng m¹i ph¶i lµm c¸c nghiÖp vô nh­ chñ yÕu nh­: vËn chuyÓn hµng ho¸, b¶o qu¶n hµng ho¸, chuÈn bÞ hµng ho¸ ®Ó xuÊt b¶n. Sè l­îng lao ®éng trong c¸c nghiÖp vô nµy th­êng chiÕm kho¶ng 80% lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ chÝnh chøc n¨ng nµy nªn th­¬ng m¹i ®­îc coi lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt. Thø ba, th­¬ng m¹i chøc n¨ng chuyÓn qua h×nh th¸i gi¸ trÞ. Th«ng qua c¸c hµnh vi cña l­u th«ng hµng ho¸ mµ hµng ho¸ ®­îc thay ®æi gi¸ trÞ cña nã, tõ hµng sang tiÒn. §Ó thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng nµy, c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau: ®­a ra kÕ ho¹ch kinh doanh, ph¶i cã hÖ thèng kÕ to¸n, thèng kª, ®éi ngò thanh tra kiÓm tra... Thø t­, th­¬ng m¹i thùc hiÖn chøc n¨ng g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng vµ g¾n nÒn kinh tÕ n­íc ta víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. - NhiÖm vô cña th­¬ng m¹i: Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc ®Çu t­ vµ lÜnh vùc th­¬ng m¹i; ®¸p øng tèt nhÊt mäi nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng vÒ c¸c hµng ho¸ dÞch vô, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi quan träng cña ®Êt n­íc; kh«ng ngõng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý kinh doanh. b, §Æc tr­ng cña th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®Òu vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Th­¬ng m¹i còng kh«ng n»m ngoµi sù vËn ®éng chung ®ã. Trong th­¬ng m¹i mäi ho¹t ®éng ®Òu diÔn ra theo quy luËt mua ®Ó b¸n råi l¹i tiÕp tôc b¸n ®Ó mua. Cø nh­ thÕ mua - b¸n lµ vßng chu chuyÓn khÐp kÝn cña th­¬ng m¹i. V× vËy th­¬ng m¹i ®· næi lªn víi nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña nã, nh÷ng ®Æc tr­ng nµy cã thÓ ®­îc xem xÐt víi nh÷ng khÝa c¹nh sau: - Trong th­¬ng m¹i, mäi ho¹t ®éng ®Òu diÔn ra mét c¸ch tù do b×nh ®¼ng, tøc lµ mäi ng­êi ®Òu ®­îc tù do mua b¸n, tù do trao ®æi hµng ho¸ trªn c¬ së nguyªn t¾c ngang gi¸ chung. Ng­êi ta cã quyÒn mua c¸i g× ng­êi ta thÝch, b¸n c¸i g× mµ ng­êi ta cã. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh mua - b¸n diÔn hai th¸i cùc tr¸i ng­îc nhau ®ã lµ ng­êi mua bao giê còng muèn mua hµng ho¸ tèt nh­ng gi¸ ph¶i rÎ cßn ng­êi b¸n th× lu«n mong muèn b¸n víi gi¸ cao. §©y lµ xu h­íng biÕn ®éng cung - cÇu trong mäi nÒn kinh tÕ lµ kh«ng lo¹i trõ c¶ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Quy luËt tù do mua b¸n, tù do l­u th«ng ®· tån t¹i tõ l©u nh­ng nã cµng kh¼ng ®Þnh vai trß râ rÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ë n­íc ta, trong giai ®o¹n kinh tÕ nh­ hiÖn nay, víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu thµnh phÇn th× vÊn ®Ó tù do kinh doanh, tù do mua b¸n l¹i cµng ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta kh¼ng ®Þnh vµ tiÕp tôc thõa nhËn. Nh­ng tù do kinh doanh ph¶i ®i ®«i víi viÖc tu©n thñ ph¸p luËt. Vµ ®©y chÝnh lµ ®Æc tr­ng thø hai cña th­¬ng m¹i. - Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ph¶i n»m trong khu«n khæ cña ph¸p luËt: Theo ®iÒu 57 HiÕn ph¸p n¨m 1992 cña n­íc ta th× “ Mäi c¸ nh©n, tæ chøc ®Òu ®­îc tù do thµnh lËp doanh nghiÖp nh­ng ph¶i n»m trong khu«n khæ cña ph¸p luËt”. Nh­ vËy víi ®Æc tr­ng nµy, th­¬ng m¹i cµng cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc chØ can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng b»ng c«ng cô thuÕ vµ ph¸p luËt. §©y lµ hai c«ng cô chñ yÕu ®­îc Nhµ n­íc ta sö dông, song ®Ó thùc hiÖn ®­îc nã th× cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n nan gi¶i. Do ®ã ®Ó kiÓm so¸t ®­îc nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh th­¬ng m¹i nãi riªng th× Nhµ n­íc còng ®· ®­a ra nhiÒu chÝnh s¸ch, bé luËt ®Ó h­íng dÉn ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng cña nã ®i cïng víi xu h­íng môc tiªu cña nÒn kinh tÕ. c, Néi dung cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Th­¬ng m¹i lµ mét ngµnh, mét lÜnh vùc phøc t¹p vµ khã kiÓm so¸t ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n nh­ hiÖn nay khi mµ chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña Nhµ n­íc ta lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ång thêi lµ më cöa giao l­u bu«n b¸n víi n­íc ngoµi. Do ®ã ®Ó ®iÒu tiÕt h­íng dÉn th­¬ng m¹i ®i ®óng h­íng cña nã th× trªn c¬ së chóng ta ph¶i nghiªn cøu kü c¸c néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng nµy. Mét trong nh÷ng néi dung cã thÓ ®­îc kÓ ®Õn lµ: Thø nhÊt lµ nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nhu cÇu vµ cÇu cña thÞ tr­êng vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. §©y lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong qu¸ trinh ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i. §èi víi c¸c nhµ kinh doanh th­¬ng m¹i, ®iÒu quan träng lµ ph¶i n¾m cho ®­îc c¸c lo¹i nhu cÇu hµng ho¸, dÞch vô, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu cho tiªu dïng s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ®Æt mua cña x· héi vµ d©n c­. Thø hai lµ x¸c ®Þnh vµ khai th¸c c¸c nguån hµng ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña x· héi. Trong ®iÒu kiÖn vÉn cßn tån t¹i nhu cÇu vÒ hµng ho¸ kinh tÕ, viÖc t¹o nguån hµng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu lµ c«ng viÖc rÊt quan träng. Thø ba lµ thùc hiÖn c©n ®èi gi÷a nhu cÇu vµ nguån hµng tÝm c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m c©n ®èi nh­ t¨ng c­êng s¶n xuÊt trong n­íc, t×m c¸c nguån hµng thay thÕ... Thø t­ lµ tæ chøc c¸c mèi quan hÖ giao dÞch th­¬ng m¹i. ë kh©u c«ng t¸c nµy ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ, tæ chøc vµ luËt ph¸p ph¸t sinh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸. Thø n¨m lµ tæ chøc hîp lý c¸c kªnh ph©n phèi hµng ho¸. §©y lµ qóa tr×nh liªn quan tíi viÖc ®iÒu hµnh vµ vËn chuyÓn hµng ho¸, dÞch vô tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèi ®a. Qu¸ tr×nh nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò: thay ®æi quyÒn së h÷u tµi s¶n, di chuyÓn hµng dù tr÷, b¶o qu¶n ®ãng gãi, bèc dì vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng cho nhµ s¶n xuÊt, tr¸nh rñi ro trong kinh doanh. d, VÞ trÝ vµ vai trß cña th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - VÞ trÝ: th­¬ng m¹i cã mét vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Tr­íc hÕt th­¬ng m¹i lµ mét bé phËn hîp thµnh cña t¸i s¶n xuÊt. Th­¬ng m¹i nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Dßng vËn ®éng cña s¶n phÈm hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng ph¶i th«ng qua kh©u ph©n phèi vµ trao ®æi. Th× chÝnh th­¬ng m¹i ®· bao gåm c¶ hai kh©u nµy. ë vÞ trÝ cÊu thµnh cña t¸i s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i ®­îc coi nh­ lµ hÖ thèng dÉn l­u, t¹o ra sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Kh©u nµy bÞ ¸ch t¾c sÏ dÉn tíi sù khñng ho¶ng cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. S¶n xuÊt hµng ho¸ víi môc ®Ých lµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®Ó trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ vµ ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc ®Ých nµy khi vµ chØ khi ph¶i th«ng qua th­¬ng m¹i. Thø ba lµ th­¬ng m¹i lµ lÜnh vùc kinh doanh, thu hót trÝ lùc vµ tiÒn vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ ®Ó thu lîi nhuËn. Bëi vËy kinh doanh th­¬ng m¹i ®· trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt thø hai theo nh­ nhËn xÐt cña mét sè nhµ kinh tÕ th× th­¬ng m¹i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt. - Vai trß cña th­¬ng m¹i: Th­¬ng m¹i ®· ®­îc coi lµ c«ng cô quan träng, mét mòi nhän ®ét kÝch ph¸ vì c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thø nhÊt, th­¬ng m¹i thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chÊn h­ng c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Ho¹t ®éng mua b¸n t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch ng­êi s¶n xuÊt kh«ng ngõng gia t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm cña m×nh, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ lín. Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i còng cã nghÜa lµ ph¸t triÓn c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. §ã lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù nhiªn thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸. Thø hai, th­¬ng m¹i kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, kÝch thÝch nhu cÇu vµ gîi më nhu cÇu. Thø ba, th­¬ng m¹i gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµm cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc kh¸c kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Trong tÇm vÜ m«, th­¬ng m¹i cã vai trß quan träng, ®Þnh h­íng cho sù s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: Thø nhÊt, th­¬ng m¹i b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra b×nh th­êng vµ liªn tôc. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ë ®©y ®­îc khëi ®Çu b»ng viÖc ®Çu t­ vèn cho mua s¾m c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, tiÕp theo lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸, råi kh©u cuèi cïng lµ tiÕn hµnh tiªu thô s¶n phÈm. Trong chu kú cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ã, th­¬ng m¹i cã mÆt ë hai kh©u lµ ph©n phèi vµ trao ®æi. Th­¬ng m¹i b¶o ®¶m c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn kh©u tiªu thô s¶n phÈm. Thø hai, th­¬ng m¹i ®¶m b¶o thùc hiÖn ®­îc môc tiªu lîi nhuËn. Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i cã lîi nhuËn, lîi nhuËn lµ môc tiªu cuèi cïng cña doanh nghiÖp, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®­îc môc tiªu trung gian lµ tiªu thô s¶n phÈm. Thø ba, th­¬ng m¹i cã vai trß ®iÒu tiÕt, h­íng dÉn s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i sÏ cã nh÷ng th«ng tin tõ phÝa ng­êi mua, tõ thÞ tr­êng. Trªn c¬ së ®ã, nã sÏ h­íng dÉn s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu th­êng xuyªn thay ®æi cña thÞ tr­êng. Thø t­, th­¬ng m¹i t¸c ®éng ®Õn vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. II-/ Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian qua. 1-/ Trong thêi gian qua, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN, th­¬ng m¹i ®· cïng c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c nç lùc phÊn ®Êu ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, t¹o ®µ, b­íc ®Ó cho nh÷ng n¨m tiÕp theo. Trªn lÜnh vùc th­¬ng m¹i, cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ nÐt, gãp phÇn quan träng vµo môc tiªu chung cña nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë trªn nh÷ng khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt, trªn lÜnh vùc mua b¸n hµng ho¸, chóng ta ®· chuyÓn viÖc mua b¸n hµng ho¸ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang mua b¸n theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ vµ quan hÖ cung cÇu. Trong th­¬ng m¹i nãi chung lµ kh«ng cßn t×nh tr¹ng Ðp gi¸ ®Çu ra, n©ng gi¸ ®Çu vµo, Nhµ n­íc kh«ng chi phèi hoµn toµn gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng mµ chØ t¸c ®éng vµo thÞ tr­êng b»ng nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt cña m×nh ®Ó cho thÞ tr­êng tù ®iÒu tiÕt lÊy, tù b×nh æn lÊy. Thªm vµo ®ã, do ®êi sèng cña ng­êi d©n cã nhiÒu c¶i thiÖn, ®­îc n©ng cao nªn søc mua trªn thÞ tr­êng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. TÝnh ®Õn n¨m 1999, tæng møc lu©n chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ x· héi ­íc ®¹t 195 ngµn tû ®ång, t¨ng kho¶ng 6% so víi n¨m 1998 (184 ngµn tû ®ång), nÕu lo¹i trõ yÕu tè gi¸ th× chØ t¨ng kho¶ng 1,5%, ®©y lµ n¨m cã tèc ®é t¨ng thÊp nhÊt trong giai ®o¹n 1991-1999. Th«ng th­êng, ë n­íc ta tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP n¨m 1999 lµ 4,8% th× l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ ph¶i t¨ng ë møc thÊp nhÊt lµ 10% míi t­¬ng xøng. VËy mµ nÕu tèc ®é l­u chuyÓn hµng ho¸ lµ 6% th× vÊn ®Ò ®Æt ra cho tæng cung, tæng cÇu lµ mét vÊn ®Ò ®¸ng l­u ý. Gi¸ c¶ nãi chung trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã nhiÒu biÕn ®éng, phï hîp víi thu nhËp cña ng­êi d©n, ngµy cµng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. NÕu nh­ tr­íc kia, trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp, gi¸ c¶ nãi riªng vµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng mua b¸n trao ®æi ®Òu do Nhµ n­íc chi phèi quyÕt ®Þnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cung kh«ng ®¸p øng næi cÇu, s¶n xuÊt cÇm chõng, l·i gi¶ lç thËt, viÖc h¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn theo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. Th× b©y giê trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tù do s¶n xuÊt kinh doanh, do vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m møc tèi ®a chi phÝ ®Çu vµo th× tõ ®ã míi cã ®­îc lîi nhuËn. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn sang h¹ch to¸n theo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh, gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ, phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn gi¸ thÞ tr­êng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· trë thµnh ®éng lùc cho kinh tÕ ph¸t triÓn, t¹o b­íc chuyÓn lín vÒ mÆt kinh tÕ x· héi ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua. Thø hai, mét khÝa c¹nh quan träng cña th­¬ng m¹i gãp phÇn lµm thay ®æi diÖn m¹o cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua vµ ngµy cµng cã triÓn väng trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i kÓ ®Õn lµ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. Nhê chÝnh s¸ch ®æi míi ®a d¹ng ho¸ ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ thùc hiÖn chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong h¬n 10 n¨m qua, ®Æc biÖt tõ n¨m 1991 ®Õn nay, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn quan träng. §Õn nay, s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn thÞ tr­êng cña 140 n­íc trªn hÇu kh¾p c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi. ChÊt l­îng, sè l­îng vµ chñng lo¹i mÆt hµng cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ®· dÇn ®­îc thay ®æi theo h­íng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong 9 n¨m (1991-1999) ®¹t 43 tû USD, t¨ng trung b×nh hµng n¨m lµ 22%, ®¸p øng ®­îc 3/4 nhu cÇu nhËp khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng tõ 36,3USD n¨m 1991 lªn 118USD n¨m 1998 vµ dù kiÕn t¨ng lªn 136USD n¨m 2000. Nh÷ng kÕt qu¶ trªn ®©y cã ý nghÜa rÊt quan träng, gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù t¨ng tr­ëng liªn tôc cña nÒn kinh tÕ träng thêi gian qua. Trong lÞch sö ngo¹i th­¬ng cña n­íc nhµ - mét n­íc nghÌo, chiÕn tranh liªn miªn, thiªn tai chång chÊt, lÇn ®Çu tiªn kim ng¹ch xuÊt khÈu v­ît qua ng­ìng cöa 10 tû USD, theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n¨m 1999 ®· lªn 11,523 tû USD, t¨ng 23% so víi møc thùc hiÖn cña n¨m 1998, v­ît 15% kÕ ho¹ch ®Æt ra. Trong ®ã, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc ®¹t 8,946 tû USD, chiÕm 77,6% vµ t¨ng 21,2%, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 2,577 tû USD, chiÕm 22,4% vµ t¨ng 30%. Tuy nhiªn, nh÷ng con sè ®Êy cßn cho thÊy nhiÒu ®iÒu kh¸c: Thø nhÊt, tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña n­íc ta håi phôc rÊt nhanh. Sù t¨ng nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu trong n¨m 1999 cã phÇn do søc mua cña thÞ tr­êng khu vùc ®· b­íc vµo giai ®o¹n håi phôc. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé Th­¬ng m¹i, søc mua cña nhiÒu thÞ tr­êng khu vùc ch©u ¸ ®ang dÇn trë l¹i b×nh th­êng nh­ tr­íc khi khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ. Thø hai, gi¸ mét sè mÆt hµng chñ lùc cña n­íc ta trªn thÞ tr­êng thÕ giíi t¨ng nhanh. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ngµy cµng phong phó, nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta ®· cã mÆt trªn nhiÒu thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc chç ®øng cña m×nh. Nh÷ng mÆt hµng chñ lùc cã thÓ kÓ ®Õn lµ g¹o, cµ phª, dÇu th«, hµng dÖt may, giµy dÐp, thuû s¶n... §©y lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m tíi, ®Ó t¨ng nhanh tèc ®é xuÊt khÈu th× Nhµ n­íc ph¶i chó träng quan t©m nhiÒu ®Õn c¬ cÊu cña nh÷ng mÆt hµng nµy, cã nh­ thÕ míi ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra cho nh÷ng n¨m sau nµy. C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu ®­îc m« t¶ th«ng qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 1 - ChØ sè ph¸t triÓn tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu 10 n¨m (1990-1999). (§¬n vÞ %) N¨m XuÊt khÈu NhËp khÈu N¨m XuÊt khÈu NhËp khÈu 1990 123,5 107,3 1995 134,4 140,0 1991 86,8 84,9 1996 133,2 136,6 1992 123,7 108,7 1997 126,6 104,0 1993 115,7 154,4 1998 101,9 92,2 1994 135,8 148,5 1999 123,1 100,9 B¶ng 2 - XuÊt nhËp khÈu qua c¸c n¨m. 1995 1996 1997 1998 T¨ng gi¶m so víi 97 (%) XuÊt khÈu 5.448.9 7.255,9 9.269 9.356 - DN cã vèn §TNNXK trùc tiÕp 440,1 786,0 1,790 1,990 11,2 + H¹t ®iÒu 76,0 133,3 117 - 12, + H¹t tiªu 47,0 62,8 63 0 + Hµng rau qu¶ 56,1 90,0 68,3 53 - 22,1 + Hµng h¶i s¶n 621,4 696 781 850 8,8 + Hµng dÖt, may 850 1.150 1.349 1350 0,1 + Giµy dÐp c¸c lo¹i 296,4 530 965 960 - 0,5 + Hµng thñ c«ng mü nghÖ 66,0 78,7 121 108 - 10,7 + M¸y vi tÝnh c¸ nh©n vµ linh kiÖn 404 58,4 NhËp khÈu TriÖu USD 8.155,0 11.144 11.217 11.390 - 3,0 - DN cã vèn §TNN NK trùc tiÕp 1.468,1 2.043 2.902 2.646 - 17,2 - M¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng thay thÕ 2.168 1.777 2004 12,8 - Ho¸ chÊt 193 216 236 9,3 - T©n d­îc 69,1 206 312 295 - 5,4 - Nguyªn liÖu vµ phô kiÖn dÖt, may, da 829 1173 717 - 38,9 - VÒ nhËp khÈu: Trong h¬n 10 n¨m qua chóng ta vÉn kh«ng ngõng t¨ng nhanh viÖc nhËp khÈu c¸c mÆt hµng mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc. NÕu xÐt theo c¬ cÊu nhãm hµng nhËp khÈu, cã thÓ thÊy râ c¸c xu thÕ biÕn ®éng vµ kÌm theo ®ã lµ c¸c t¸c ®éng kh«ng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Do nhu cÇu trong n­íc ngµy cµng cao, ®ång thêi nguån lùc th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nªn phÇn lín chóng ta vÉn ph¶i nhËp khÈu c¸c mÆt hµng kü thuËt nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph©n bãn...Trong nh÷ng n¨m qua c¸n c©n th­¬ng m¹i lu«n bÞ th©m hôt theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i, n¨m 1999 tæng kim ng¹ch nhËp khÈu ­íc ®¹t 11,623 tû USD, t¨ng 1% so víi n¨m 1998, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp cã vèn trong n­íc ®¹t 8,238 tû USD, chiÕm 70,8% vµ gi¶m 7% c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 3,398 tû USD, chiÕm 29,2% vµ t¨ng 27,3%. VÒ c¬ cÊu, dù kiÕn nhãm c«ng nghÖ - m¸y mãc - thiÕt bÞ - phô tïng ®¹t 3,376 tû USD chiÕm 29% vµ gi¶m 6,4%; nhãm nguyªn - nhiªn - vËt liÖu ®¹t 7,66 Tû USD, chiÕm 65,8% vµ t¨ng 8,3%; nhãm hµng tiªu dïng ®¹t 0,6 tû USD, chiÕm 5,2% vµ gi¶m 29,4% so víi n¨m 1998. NhËp siªu lµ kho¶ng 113 triÖu USD, chiÕm 1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, b»ng 5,2% møc nhËp siªu n¨m 1998. - VÒ thÞ tr­êng: Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i céng thªm nh÷ng nç lùc to lín cña §¶ng vµ nh©n d©n ta, ®· gãp phÇn vµo viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 11/ 1999 chóng ta ®· cã quan hÖ mua b¸n víi tÊt c¶ c¸c ch©u lôc: ¸, óc, ¢u, Mü vµ Phi. Trong ®ã ch©u ¸ vÉn lµ thÞ tr­êng ®øng ®Çu víi kim ng¹ch chiÕm 59% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Sau cuéc khñng ho¶ng ch©u ¸ ®ang trªn ®µ håi phôc vµ ph¸t triÓn nªn xuÊt khÈu sang c¸c khu vùc nµy t¨ng, ®Æc biÖt xuÊt khÈu sang c¸c n­íc Hµn Quèc, Th¸i Lan, Trung Quèc, Malaysia, Lµo, NhËt vµ Philippin t¨ng trung b×nh tõ 18 - 35% so víi n¨m 1998. Quan hÖ bu«n b¸n gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc kh¸c ngµy cµng xiÕt chÆt, víi ph­¬ng ch©m “ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi” th× chóng ta ®·, ®ang vµ sÏ ngµy cµng cã nhiÒu ®èi t¸c lµm ¨n, bu«n b¸n h¬n. Theo th«ng b¸o cña Bé Th­¬ng m¹i th× c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tÝnh ®Õn 11/ 1999 lµ: §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc, sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, thÞ tr­êng ®· chuyÓn tõ tr¹ng th¸i chia c¾t khÐp kÝn theo ®Þa giíi hµnh chÝnh kiÓu “tù cÊp tù tóc” sang tù do l­u th«ng theo quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng vµ theo ph¸p luËt. Víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ b­íc ®Çu ®· huy ®éng ®­îc c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn, kü thuËt vµo l­u th«ng hµng ho¸, lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc ph¸t triÓn, søc mua cña ng­êi d©n t¨ng lªn, tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ x· héi kh«ng ngõng t¨ng lªn. HÇu hÕt c¸c mÆt hµng chñ lùc ®Òu ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÞ tr­êng x· héi, Gi¸ c¶ c¸c lo¹i vËt t­, vËt liÖu x©y dùng vµ hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng tiªu dïng vÒ c¬ b¶n lµ æn ®Þnh. Sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµm cho chØ sè l¹m ph¸t ®­îc gi÷ v÷ng. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o ®iÒu tiÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ho¹t ®éng theo ®óng ph¸p luËt. Thø ba, th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc ®· cã sù chuyÓn ®æi tæ chøc vµ ph­¬ng thøc kinh doanh, tõng b­íc thÝch øng víi c¬ chÕ míi ®ang gi÷ tû träng tuyÖt ®èi vÒ xuÊt nhËp khÈu, 70% b¸n bu«n, cã tû träng cao trong b¸n lÎ ë mét sè ngµnh hµng thiÕt yÕu, ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho Nhµ n­íc, thùc hiÖn c¸c mÆt hµng chÝnh s¸ch ®èi víi ®ång bµo miÒn nói vµ d©n téc. Mét sè doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, ph¸t huy ®­îc vai trß chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, b­íc ®Çu t×m ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Mét sè doanh nghiÖp ®ang chuyÓn ®æi tæ chøc, thùc hiÖn qu¸ tr×nh liªn kÕt vµ tÝch tô ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn, qua ®ã t¹o nguån hµng vµ më réng thÞ tr­êng lµ lùc l­îng kinh tÕ m¹nh cña Nhµ n­íc trong viÖc ®iÒu hoµ cung cÇu, æn ®Þnh gi¸ c¶. Thø t­, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô g¾n liÒn víi l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn m¹nh, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn phôc vô ®êi sèng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Thø n¨m lµ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cã tiÕn bé vÒ tæ chøc hÖ thèng, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÜ m«, t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t triÓn. Thø s¸u lµ nhiÒu c¸n bé qu¶n lý vµ kinh doanh th­¬ng nghiÖp qua sµng läc vµ ®µo t¹o trong c¬ chÕ míi, kh¼ng ®Þnh ®­îc phÈm chÊt vµ n¨ng lùc, ®ang tÝch cùc häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é cã thÓ ®èi t¸c trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ. Thø b¶y lµ ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp ®· gãp phÇn ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu vÒ vËt t­, hµng ho¸ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng vµ ®êi sèng nh©n d©n. Hµng ho¸ trong n­íc phong phó, gi¸ c¶ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, ngµy cµng cã nhiÒu mÆt hµng ViÖt Nam cã mÆt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Th­¬ng nghiÖp gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thóc ®Èy c¸c ngµnh ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn c¬ cÊu s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, lµm cho s¶n xuÊt tõng b­íc g¾n víi nhu cÇu thÞ tr­êng b­íc ®Çu ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn, gi÷a thÞ tr­êng n­íc ta víi thÞ tr­êng thÕ giíi, t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng cho nÒn kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tù b­íc ®Çu rÊt quan träng nµy lµ do cã ®­êng lèi vµ chÝnh s¸ch ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, sù nç lùc phÊn ®Êu cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, tinh thÇn kh¾c phôc khã kh¨n, ho¹t ®éng n¨ng ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, g¾n liÒn víi sù chuyÓn biÕn tÝch cùc cña toµn bé nÒn kinh tÕ. 2-/ Nh÷ng h¹n chÕ cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong thêi gian qua. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, th­¬ng m¹i n­íc ta vÉn cßn tån t¹i nhiÒu yÕu kÐm, thiÕu sãt, ph¸t sinh nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p míi, cÇn cã chñ tr­¬ng vµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt ®óng ®¾n nh»m ®¶m b¶o ®Þnh h­íng cña sù ph¸t triÓn, ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ, gi¶m thiÓu møc tèi ®a nh÷ng mÆt yÕu kÐm. Cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng yÕu kÐm khuyÕt ®iÓm ®ã nh­ sau: - Thø nhÊt, thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ sè l­îng doanh nghiÖp bung ra kinh doanh ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, nh­ng mang nÆng tÝnh tù ph¸t. NÕu th­¬ng nghiÖp vÒ c¬ b¶n vÉn lµ mét nÒn th­¬ng nghiÖp nhá, tæ chøc ph©n t¸n, manh món, bu«n b¸n theo kiÓu chôp giùt qua nhiÒu tÇng nÊc, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng Ðp gi¸ ®Çu vµo, n©ng gi¸ ®Çu ra ë thÞ tr­êng trong n­íc, bÞ chÌn Ðp ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, trong nh÷ng n¨m qua sè l­îng c¸c doanh nghiÖp tæ chøc, c¸ nh©n tham gia kinh doanh ngµy cµng nhÒu. Bªn c¹nh ®ã hÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta cßn yÕu kÐm, kh«ng kiÓm so¸t ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc vµ sè l­îng th­¬ng nh©n kinh doanh nªn vÒ c¬ b¶n nÒn kinh tÕ n­íc ta ®øng tr­íc bèi c¶nh thÞ tr­êng ch­a kh¶ quan, cßn nhiÒu khã kh¨n, bÊt æn ®Þnh. ThÞ tr­êng trong n­íc hiÖn ®ang mÊt c©n ®èi lín gi÷a cung - cÇu, nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña x· héi ®ang suy gi¶m, mét sè hµng ho¸ kh«ng cã kh¶ n¨ng tiªu thô bÞ ø ®äng, tån kho sè l­îng lín (xi m¨ng, s¾t thep, than ®­êng..) trong khi ®ã hµng lËu, hµng gi¶ cßn ®Çy rÉy, ch­a ®­îc ng¨n chÆn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. T×nh h×nh bu«n b¸n cßn diÔn ra theo kiÓu tõng phi vô, vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lý thÞ tr­êng ch­a chÆt chÏ, Nhµ n­íc ch­a kiÓm so¸t ®­îc sè l­îng hµng ho¸ bµy b¸n trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã cßn diÔn ra t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi, cÇn ph©n biÖt gi÷a quèc doanh vµ t­ nh©n. T×nh h×nh gi¸ c¶ th­êng xuyªn thay ®æi, th­êng x¶y ra c¬n sèt hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng Nhµ n­íc vÉn cã nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o hé nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, kÐm n¨ng lùc c¹nh tranh, gi¸ thµnh cao. §Ó råi b¾t ng­êi tiªu dïng vµ x· héi chÊp nhËn nh÷ng hµng ho¸ ®ã víi gi¸ cao, bÊt lîi cho nÒn kinh tÕ. §ång thêi víi chÝnh s¸ch b¶o hé cao, th× ho¹t ®éng bu«n lËu gian lËn th­¬ng m¹i còng gia t¨ng. ViÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu cao vµ vµo mét mÆt hµng nµo ®ã th× bu«n lËu mÆt hµng ®ã ph¸t triÓn bëi lÏ thuÕ cao, thuÕ cao cïng c¸c chÝnh s¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu sÏ ®Èy gi¸ hµng nhËp khÈu hîp phÊp lªn qu¸ cao so víi nh÷ng mÆt hµng nhËp lËu cïng lo¹i. Víi ­u thÕ gi¸ rÎ, chÊt l­îng tèt, hµng nhËp lËu l¹i quay l¹i c¹nh tranh víi chÝnh nh÷ng mÆt hµng ®­îc b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, lµm cho hµng trong n­íc bÞ ø ®äng, kh«ng tiªu thô ®­îc ( hiÖn t­îng thõa Õ 300.000 tÊn ®­êng n¨m 1998 cña ngµnh mÝa ®­êng lµ mét minh chøng). Nh­ vËy nhiÒu doanh nghiÖp t­ëng lµ ®­îc b¶o hé nh­ng trªn thùc tÕ l¹i ho¸ ra kh«ng ®­îc b¶o hé. V× thÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸ch b¶o hé tèt nhÊt lµ ph¶i tù n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, gi¸ rÎ chÊt l­îng tèt. - Thø hai lµ c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng nãi chung ch­a ®¹t ®­îc kÕt qu¶ theo yªu cÇu ®Æt ra, t×nh tr¹ng bu«n lËu, hµng gi¶, gian dèi trong th­¬ng m¹i kh«ng nh÷ng kh«ng suy gi¶m mµ ngµy cµng trÇm träng. VÒ mÆt chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cã lóc xem nhÑ thÞ tr­êng trong n­íc h¬n thÞ tr­êng n­íc ngoµi. T×nh tr¹ng kinh doanh kh«ng ®¨ng ký, kh«ng chÊp hµnh chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ, trèn thuÕ, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh cßn diÔn ra ë nhiÒu n¬i. Tr×nh ®é v¨n minh th­¬ng nghiÖp, tiªu chuÈn vÖ sinh trong kinh doanh ¨n uèng vµ thùc phÈm thÊp. Ho¹t ®éng qu¶ng c¸o th­¬ng m¹i còng nh­ thÞ tr­êng v¨n ho¸ phÈm ch­a ®­îc qu¶n lý tèt, g©y t¸c h¹i ®Õn ®¹o ®øc lèi sèng, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn thuÇn phong mü tôc. - Thø ba lµ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm, kh«ng Ýt tiªu cùc. ChØ ®¹o xuÊt nhËp khÈu vµ ®iÒu hµnh thÞ tr­êng cã khuyÕt ®iÓm vµ thiÕu sãt, tæ chøc thu thËp vµ xö lý th«ng tin ®Ó dù b¸o c¸c ®éng th¸i cña thÞ tr­êng ch­a tèt, kh«ng kÞp thêi, bÞ t­ th­¬ng lîi dông ®Çu c¬ t¨ng gi¸. Ch­a hç trî ®óng møc cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ trong n­íc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. Ch­a lµm tèt viÖc ®iÒu tiÕt vµ h­íng dÉn tiªu dïng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, t¹o ra n¨ng lùc míi, thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò nµy ®­îc xem xÐt mét c¸ch cô thÓ nh­ sau: + Thø nhÊt, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i mang nÆng tÝnh tù ph¸t cßn nhiÒu thiÕu sãt vÒ vai trß cña Së Th­¬ng m¹i trong viÖc gióp Uû ban nh©n d©n tØnh chØ ®¹o ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, ph¸t triÓn thÞ tr­êng n«ng th«n, miÒn nói, thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Së ch­a gióp nhiÒu ®­îc cho c¸c doanh nghiÖp ch­a cã cac biÖn ph¸p h÷u hiÖu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý vèn, qu¶n lý lao ®éng, ­l doanh nghiÖp, më réng thÞ tr­êng - Vai trß cña Së ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th­êng lµ h­íng dÉn, nh¾c nhë, gãp ý...thùc chÊt Së kh«ng cã vai trß chØ ®¹o ®iÒu hµnh cho nªn mèi quan hÖ gi÷a Së víi c¸c doanh nghiÖp láng lÎo, kÐm hiÖu lùc, vai trß cña Së ngµy cµng lu mê. C¸c ®èi t­îng nµy cßn nhiÒu lóng tóng vµ bÊt cËp - ViÖc h­íng dÉn, kiÓm tra n¾m b¾t t×nh h×nh xö lý c¸c vi ph¹m cña c¸c ®èi t­îng ngoµi quèc doanh cßn h¹n chÕ. + Thø hai lµ mÆc dï §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÉn ®­a ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn lµ “gi¶m dÇn nhËp siªu, h¹n chÕ nhËp nh÷ng hµng tiªu dïng ch­a vµo lo¹i thiÕt yÕu. Cã chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc hîp lý”. Song trªn thùc tÕ th× chóng ta vÉn ch­a thùc hiÖn ®­îc chñ tr­¬ng ®ã, do Nhµ n­íc ch­a qu¶n lý ®­îc hÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu nªn n¹n nhËp lËu vÉn diÔn ra th­êng xuyªn, víi tèc ®é nhanh khiÕn cho s¶n xuÊt trong n­íc Õ thõa, tån ®äng kh«ng tiªu thô ®­îc, vèn tån trong c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn dÉn ®Õn nh÷ng doanh nghiÖp nµo mµ kh«ng cã l­îng vèn lín th× dÉn ®Õn ph¸ s¶n kh«ng trô v÷ng ®­îc trªn thÞ tr­êng. Nh÷ng tån t¹i cña nh÷ng yÕu kÐm vÒ th­¬ng m¹i trong thêi gian qua cã thÓ kÓ ®Õn n÷a lµ: VÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu: MÆc dï tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng cao nh­ng trªn thùc tÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm n­íc ra trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÉn cßn yÕu kÐm. C¸c doanh nghiÖp cã vèn trong n­íc ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ng kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ chung vÉn cßn thÊp. HiÖn nay, xuÊt khÈu chñ yÕu dùa vµo nguyªn liÖu th« vµ s¶n phÈm s¬ chÕ lµ nh÷ng mÆt hµng khã t¨ng m¹nh vÒ l­îng, l¹i bÊp bªnh vÒ gi¸ trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu tuy ®· ®­îc më réng h¬n tr­íc nh­ng vÉn cßn rÊt h¹n chÕ, ta ch­a ®øng chËn ®­îc trªn mét sè thÞ tr­êng tiªu thô trùc tiÕp cña ta mµ cßn ph¶i th«ng qua thÞ tr­êng trung gian nªn gi¸ hµng xuÊt khÈu cßn thÊp h¬n mét sè n­íc trong vïng nh­ g¹o, cao su...do ®ã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung vÉn cßn rÊt h¹n chÕ. C¬ chÕ ®iÒu hµnh, qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cßn nhiÒu mÆt ch­a hîp lý, cßn mang nÆng nÕp hµnh chÝnh quan liªu sù vô, ch­a ngang tÇm víi chÝnh s¸ch vÜ m«, chiÕn l­îc cña ngµnh. HiÖu lùc qu¶n lý cßn thÊp, do ®ã ngµnh th­¬ng m¹i cßn cã nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ, ch­a ng¨n chÆn vµ kh¾c phôc cã hiÖu qu¶ c¸c c¬n sèt hµng ho¸ trong thêi gian qua. Thªm vµo ®ã do phÇn lín hµng ho¸ cña n­íc ta lµ xuÊt khÈu sang khu vùc Ch©u ¸ cho nªn chóng ta cßn phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo thÞ tr­êng nµy. Song thÞ tr­êng cña khu vùc nµy cßn rÊt h¹n chÕ, nªn viÖc ®Æt ra lµ chóng ta ph¶i kh«ng ngõng tiÕn s©u vµo c¸c thÞ tr­êng réng lín vµ cã tiÒm n¨ng nh­ Ch©u Phi, B¾c Mü, Nam Mü. Bªn c¹nh ®ã viÖc triÓn khai mét sè thñ tôc theo quy ®Þnh míi cña Nhµ n­íc vÒ xuÊt, nhËp khÈu cßn g©y phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp do mét sè quy ®Þnh thiÕu râ rµng vµ ch­a cô thÓ, luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp míi ®­îc ¸p ®ông nªn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cßn nhiÒu lóng tóng. LuËt thuÕ míi ra ®êi nh­ng ®· ph¶i diÒu chØnh liªn tôc, ph­¬ng ph¸p thu thuÕ vµ hoµn thµnh thuÕ cßn nhiÒu bÊt cËp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc. Thø n¨m lµ hîp t¸c x· mua b¸n kh«ng ®­îc quan t©m gióp ®ì ®Ó ®æi míi, hÇu hÕt bÞ tan r·, thÞ tr­êng n«ng th«n phÇn lín do t­ th­¬ng chi phèi. 3-/ Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®ã. Së dÜ trong thêi gian qua, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i n­íc ta cßn tån t¹i nhiÒu khuyÕt ®iÓm, yÕu kÐm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ, ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn quan hÖ c«ng n«ng, quan hÖ thµnh thÞ n«ng th«n, dÉn ®Õn sù tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi lµ do nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu sau ®©y: Thø nhÊt qu¸ tr×h chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®· g©y ra nh÷ng khã kh¨n vµ m©t c©n ®èi lín trong nÒn kinh tÕ, tÝnh phøc t¹p cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ sù bÊt cËp trong viÖc x©y dùng, hoµn thiÖn thÓ chÕ Nhµ n­íc, nh­ng vÒ mÆt chñ quan chñ yÕu lµ do: - Bé ChÝnh trÞ, Ban bÝ th­ ch­a kÞp thêi ban hµnh nh÷ng nghÞ quyÕt, chØ thÞ h­íng dÉn ®Ó ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Þnh h­íng ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp trßn c¬ chÕ míi. - NhËn thøc vÒ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®inh h­íng x· héi chñ nghÜa trong giai ®o¹n ®Çu chuyÓn ®æi cßn nhiÒu lóng tóng, cßn nh÷ng lÖch l¹c, kiÕn thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn yÕu. Tõ ®ã cã s¬ hë, kh«ng ®ång bé vµ thiÕu nhÊt qu¸n trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÜ m« trong qu¶n lý vµ ph¸t triÓn th­¬ng nghiÖp. - Xö lý ch­a ®óng mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng, gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vµ quyÒn tù chñ kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, võa ch­a ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc ph©n phèi l­u th«ng, võa ch­a ph¸t huy tèt tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña doanh nghiÖp. - Ch­a ch¨m lo ®óng c«ng t¸c x©y dùng §¶ng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc; chËm ®æi míi, ch­a x©y dùng ®­îc c¬ chÕ vµ gi¶i ph¸p ®óng ®Ó ph¸t huy vai trß cña th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. - Bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng nghiÖp tõ trung ­¬ng ®Õn t×nh, huyÖn ch­a t­¬ng xøng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng vµ l­u th«ng hµng ho¸. C¬ chÕ qu¶n lý cßn mang nÆng tÝnh tËp trung, quan liÖu cöa quyÒn. §éi ngò c¸n bé ch­a ®­îc s¾p xÕp l¹i, ®µo t¹o, rÌn luyÖn kÞp víi t×nh h×nh vµ nhiÖm vô míi, mét bé phËn tho¸i ho¸ biÕn chÊt kh«ng ®­îc xö lý kÞp thêi vµ kiªn quyÕt. Cô thÓ trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Së dÜ do hµng ho¸ cña n­íc ta kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm trªn thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi, ®Æc biÖt ngay ë trong s©n ch¬i nhµ lµ do c¸c nguyªn nh©n: Thø nhÊt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, bao cÊp, l¹c hËu mÊy thÕ hÖ, kh«ng thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. MÊy n¨m gÇn ®©y c¸c xÝ nghiÖp ®· tÝch cùc ®æi míi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ng th«ng th­êng lµ sö dông ch¾p v¸, kh«ng ®ång bé, vèn ®Çu t­ cßn h¹n hÑp, tæ chøc s¶n xuÊt vµ bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, bÊt cËp víi c«ng nghÖ. Thø hai lµ tuy cã sù chuyÓn biÕn theo h­íng xuÊt khÈu hµng chÕ biÕn nh­ng nh×n tæng thÓ th× hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam phÇn lín cßn ë d¹ng nguyªn liÖu vµ ë d¹ng th«. Thø ba lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam võa míi b¾t ®Çu tham gia ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. C¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ch­a quan t©m ®Çy ®ñ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tr×nh ®é tiÕp thÞ cßn yÕu cña c¸c doanh nghiÖp. Trªn ®©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i. §Ó cho th­¬ng m¹i n­íc ta trong thêi gian tíi ph¸t huy ®­îc vai trß l·nh ®¹o cña nã, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n quèc tÕ ho¸ nh­ hiÖn nay, th× §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trªn c¬ së thùc tiÔn ®· ph©n tÝch nh÷ng mÆt tèt vµ nh÷ng mÆt yÕu kÐm cña nã ®· ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ngµy cµng hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i.