Tiểu luận Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước

viÖc chuyÓn ®æi së h÷u cña Nhµ n­íc thµnh së h÷u cña c¸c cæ ®«ng trong c«ng ty cæ phÇn chØ lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých trªn. Néi dung cæ phÇn ho¸: Víi môc tiªu nh­ trªn, tiÕn tr×nh CPH ®· dµnh ®­îc sù quan t©m ®Æc biÖt cña §¶ng, ChÝnh phñ vµ c¸c ban ngµnh, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. Trong suèt gÇn 10 n¨m thùc hiÖn, nhiÒu v¨n b¶n ph¸p qui quy ®Þnh chi tiÕt néi dung cæ phÇn ho¸ DNNN ®· ®­îc ban hµnh nh»m ®­a c«ng t¸c CPH phï hîp víi tõng giai ®o¹n. §Æc biÖt NghÞ ®Þnh 44/CP(29/6/1998) cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt néi dung CPH bao gåm: ®èi t­îng cæ phÇn ho¸, h×nh thøc cæ phÇn ho¸, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, ®èi t­îng mua cæ phÇn vµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng doanh nghiÖp. a) VÒ ®èi t­îng cæ phÇn ho¸: XuÊt ph¸t tõ thÓ chÕ chÝnh trÞ, lÞch sö, ®Ó phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta, ®èi t­îng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ lµ nh÷ng DNNN héi tô ®ñ 3 ®iÒu kiÖn : cã quy m« võa vµ nhá ; kh«ng thuéc diÖn Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn ®Çu t­ ; cã ph­¬ng ¸n kinh doanh hiÖu qu¶ hoÆc tuy tr­íc m¾t cã khã kh¨n nh­ng triÒn väng tèt. Trong 3 ®iÒu kiÖn nµy, ®iÒu kiÖn thø 2 ( doanh nghiÖp kh«ng thuéc diÖn Nhµ n­íc gi÷ 100% vèn ®Çu t­ ) ®­îc coi lµ quan träng nhÊt bëi nh÷ng DNNN gi÷ 100% vèn ®Çu t­ lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc , lµ ®ßn bÈy kinh tÕ, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, theo ®óng ®Þnh h­íng XHCN. b) VÒ lùa chän h×nh thøc tiÕn hµnh: Theo quy ®Þnh th× cã 4 h×nh thøc CPH , Ban cæ phÇn ho¸ sÏ lùa chän mét h×nh thøc phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. C¸c h×nh thøc ®ã lµ: gi÷ nguyªn gi¸ trÞ thuéc vèn Nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp ; b¸n mét phÇn gi¸ trÞ thuéc vèn Nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp ; t¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸ ; b¸n toµn bé gi¸ trÞ hiÖn cã thuéc vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. c) Trªn c¬ së ®· lùa chän h×nh thøc CPH, kh©u tiÕp theo ®ã lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: §©y lµ mét kh©u quan träng vµ th­êng chiÕm nhiÒu thêi gian, c«ng søc nhÊt trong qu¸ tr×nh CPH. Cã 2 nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®­îc ®­a ra, ®ã lµ: Gi¸ trÞ thùc tÕ lµ gi¸ toµn bé tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ mµ ng­êi mua, ng­êi b¸n cæ phÇn ®Òu chÊp nhËn ®­îc. Ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cæ phÇn sÏ tho¶ thuËn theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, ®«i bªn cïng cã lîi. T¹i c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tho¶ thuËn nµy diÔn ra trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, cßn ë n­íc ta tho¶ thuËn cã thÓ diÔn ra th«ng qua c¸c c«ng ty m«i giíi, kiÓm to¸n( ®· diÔn ra trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ng ch­a phæ biÕn). Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp, gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp sÏ lµ phÇn cßn l¹i cña gi¸ trÞ thùc tÕ sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. C¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp ®ã lµ sè liÖu trong sæ s¸ch kÕ to¸n cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm CPH vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n t¹i doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së hiÖn tr¹ng vÒ phÈm chÊt, tÝnh n¨ng kü thuËt, nhu cÇu sö dông cña ng­êi mua tµi s¶n vµ gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm CPH. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ®Æt ra ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Thùc tÕ viÖc CPH c¸c doanh nghiÖp cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp ®¨ng ký CPH th­êng cã xu h­íng ®Þnh thÊp gi¸ trÞ doanh nghiÖp, th«ng qua viÖc khai b¸o kh«ng chÝnh x¸c nh­ khai thÊp gi¸ trÞ TSC§ cña doanh nghiÖp, khai kh«ng ®óng l­îng vèn…tõ ®ã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn viÖc ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ g©y thiÖt h¹i cho Nhµ n­íc. Ng­îc l¹i, hiÖn t­îng c¬ quan kiÓm to¸n ®Þnh gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ thùc cña doanh nghiÖp l¹i cã thÓ lµm thiÖt h¹i cho ng­êi mua cæ phÇn. d) VÒ viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng mua cæ phÇn vµ c¬ cÊu ph©n chia cæ phÇn: C¸c ®èi t­îng ®­îc phÐp mua cæ phÇn ®ã lµ: c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, c«ng d©n ViÖt Nam, ng­êi n­íc ngoµi ®Þnh c­ ë ViÖt Nam trong ®ã CBCNV t¹i c¸c DNNN lµ ®èi t­îng ®­îc ­u tiªn mua cæ phÇn. VÒ sè l­îng cæ phÇn ®­îc mua cã quy ®Þnh nh­ sau: © Lo¹i doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt: Mét ph¸p nh©n ®­îc mua kh«ng qu¸ 10%, mét c¸ nh©n ®­îc mua kh«ng qu¸ 5% tæng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp. © Lo¹i doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng n¾m cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt: Mét ph¸p nh©n ®­îc mua kh«ng qu¸ 20%, mét c¸ nh©n ®­îc mua kh«ng qu¸ 10% tæng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp. © Lo¹i DNNN kh«ng tham gia cæ phÇn: kh«ng h¹n chÕ sè l­îng cæ phÇn lÇn ®Çu mçi ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n ®­îc mua nh­ng ph¶i ®¶m b¶o sè cæ ®«ng tèi thiÓu theo ®óng quy ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp. Trªn ®©y lµ møc quy ®Þnh cô thÓ vÒ ®èi t­îng mua còng nh­ møc mua cæ phÇn, tuy nhiªn nghÞ ®Þnh 44/CP ®· cã sù ®iÒu chØnh nh»m khuyÕn khÝch viÖc mua cæ phÇn. Cô thÓ lµ mäi ng­êi mua cæ phÇn sÏ ®­îc vay mét cæ phiÕu khi mua mét cæ phiÕu b»ng tiÒn mÆt. Víi ng­êi lao ®éng, hä sÏ ®­îc Nhµ n­íc b¸n cæ phÇn víi møc gi¸ thÊp h¬n 30% so víi gi¸ b¸n cho c¸c ®èi t­îng kh¸c, mçi n¨m lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp ®­îc mua tèi ®a 10 cæ phÇn. §èi víi ng­êi lao ®éng nghÌo trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, ngoµi viÖc ®­îc mua cæ phÇn ­u ®·i hä cßn ®­îc ho·n tr¶ tiÒn mua cæ phÇn trong 3 n¨m ®Çu mµ vÉn ®­îc h­ëng cæ tøc, sè tiÒn nµy sÏ tr¶ dÇn trong 10 n¨m kh«ng ph¶i tr¶ l·i. II/ §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng DNNN vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh CPH ë ViÖt Nam: T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c DNNN t¹i ViÖt Nam hiÖn nay: Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta hiÖn nay, khu vùc Kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o nh»m chi phèi nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh­ gióp ®ì c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Song trªn thùc tÕ, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña khu vùc Kinh tÕ Nhµ n­íc nãi chung vµ hÖ thèng DNNN nãi riªng cßn tån t¹i rÊt nhiÒu yÕu kÐm. Trªn ®Þa bµn c¶ n­íc hiÖn nay, chóng ta cã kho¶ng 5800 DNNN n¾m gi÷ 88% tæng sè vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nh­ng hiÖu qu¶ kinh doanh rÊt thÊp. ChØ cã trªn 40% DNNN lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, trong ®ã thùc sù lµm ¨n cã l·i vµ l©u dµi chØ chiÕm d­íi 30%. Trªn thùc tÕ, DNNN nép ng©n s¸ch chiÕm 80-85% tæng doanh thu, nh­ng nÕu trõ khÊu hao c¬ b¶n vµ thuÕ gi¸n thu th× DNNN chØ ®ãng gãp ®­îc trªn 30% ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §Æc biÖt nÕu tÝnh ®ñ chi phÝ vµ TSC§, ®Êt tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng th× c¸c DNNN hoµn toµn kh«ng t¹o ra ®­îc tÝch luü. §¸nh gi¸ thùc lùc c¸c DNNN trªn 3 mÆt: vèn- c«ng nghÖ-tr×nh ®é qu¶n lý, cã thÓ thÊy: Vèn: C¸c doanh nghiÖp lu«n trong tr¹ng th¸i ®ãi vèn. T×nh tr¹ng doanh nghiÖp ph¶i ngõng ho¹t ®éng do thiÕu vèn kinh doanh ®· xuÊt hiÖn. T×nh tr¹ng doanh nghiÖp kh«ng cã vèn vµ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ ®­îc coi lµ phæ biÕn. Trong khi ®ã, hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp kÐm, thÊt tho¸t vèn cña Nhµ n­íc ngµy cµng trÇm träng. N¨m 1998 chØ tÝnh riªng sè nî khã ®ßi vµ lç luü kÕ cña c¸c DNNN ®· lªn ®Õn 5.005 tû ®ång . Theo Tæng côc Qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp , trong sè gÇn 5800 DNNN, chØ 40,4% ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ (b¶o toµn ®­îc vèn, tr¶ ®­îc nî, nép ®ñ thuÕ, tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng vµ cã l·i) ; 44% sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶, khã kh¨n t¹m thêi ; cßn 15,6% sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. Tæng céng, cã tíi trªn 59,6% DNNN ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. C«ng nghÖ: C«ng nghÖ cña c¸c DNNN l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña khu vùc vµ cña thÕ giíi (th­êng tõ 2-3 thÕ hÖ, c¸ biÖt cã c«ng nghÖ l¹c hËu tíi 5-6 thÕ hÖ), 76% m¸y mãc thiÕt bÞ thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 50-60 vµ chñ yÕu do Liªn X« cò vµ c¸c n­íc §«ng ¢u cung cÊp. HiÖn nay cã ®Õn 54,3% DNNN trung ­¬ng vµ 74% DNNN ®Þa ph­¬ng cßn s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thñ c«ng, hiÖu qu¶ sö dông trang thiÕt bÞ b×nh qu©n d­íi 50% c«ng suÊt. §ã chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ quèc tÕ hÕt søc thÊp kÐm. §iÒu nµy thùc sù lµ mét nguy c¬ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ víi nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo ®êi sèng kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ b¶n lÜnh qu¶n lý cßn thÊp so víi yªu cÇu. Ta thÊy r»ng, ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, quyÒn së h÷u kh«ng g¾n víi quyÒn qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n. MÆt kh¸c, do nh÷ng nguyªn nh©n lÞch sö, do ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã sè l­îng lao ®éng lín, c¬ cÊu lao ®éng bÊt hîp lý, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ võa thõa, võa thiÕu, võa yÕu. Bªn c¹nh tr¸ch nhiÖm vÒ kinh tÕ, mèi doanh nghiÖp cßn ph¶i ®¶m tr¸ch nhiÒu chøc n¨ng x· héi n÷a. Tõ t×nh h×nh trªn, cã thÓ thÊy khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lµ ®iÓm s¸ng nh­ chóng ta mong ®îi, ®Æc biÖt nã vÉn ch­a thùc sù thÓ hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o vña m×nh. Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ cÇn ph¶i cã mét lo¹t nh÷ng gi¶i ph¸p tiÕn hµnh ®ång bé. Trong ®ã, CPH DNNN lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Æt lªn vÞ trÝ then chèt, hµng ®Çu. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc : XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ nªu trªn, thùc hiÖn CPH lµ mét nhiÖm vô rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam, CPH sÏ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò sau: w Thø nhÊt: Thùc hiÖn CPH lµ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. CPH gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u. Tr­íc ®©y chóng ta x©y dùng mét c¸ch cøng nh¾c chÕ ®é c«ng h÷u, thÓ hiÖn ë mét sè l­îng qu¸ lín c¸c DNNN mµ kh«ng nhËn thÊy quan hÖ s¶n xuÊt nµy kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt cßn nhiÒu yÕu kÐm, l¹c hËu. V× vËy CPH sÏ gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn nµy, gióp lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. w Thø hai: Thùc hiÖn CPH nh»m x· héi ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt, thu hót thªm nguån lùc s¶n xuÊt. Khi thùc hiÖn CPH , ng­êi lao ®éng sÏ g¾n bã , cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc h¬n, hä trë thµnh ng­êi chñ thùc sù cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra, ph­¬ng thøc qu¶n lý ®­îc thay ®æi, doanh nghiÖp sÏ trë nªn n¨ng ®éng, tù chñ h¬n trong s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. w Thø ba: Bªn c¹nh ®ã, CPH lµ mét yÕu tè thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®­a nÒn kinh tÕ héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. w Thø t­: Thùc hiÖn CPH lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng nh»m huy ®éng c¸c nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi viÖc huy ®éng ®­îc c¸c nguån lùc, c¸c c«ng ty cæ phÇn cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, t¹o c¬ së ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. w Thø n¨m: Cæ phÇn ho¸ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ®æi míi qu¶n lý ë c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m«. ChuyÓn tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn kh«ng nh÷ng chØ lµ sù thay ®æi vÒ së h÷u, mµ cßn lµ sù thay ®æi c¨n b¶n trong c«ng t¸c qu¶n lý ë c¶ ph¹m vi doanh nghiÖp vµ ë c¶ ph¹m vi nÒn kinh tÕ quèc d©n. w Thø s¸u: Cæ phÇn ho¸ lµ mét gi¶i ph¸p quan träng ®Ó c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ®æi míi. Nh­ vËy, ®øng tr­íc thùc tr¹ng ho¹t ®éng yÕu kÐm cña hÖ thèng DNNN, CPH víi nh÷ng ­u ®iÓm vµ môc tiªu cña m×nh ®· chøng tá ®ã lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi, phï hîp víi giai ®o¹n qu¸ ®é ®i lªn CHXH ë n­íc ta. PhÇn B: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ - Nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu vµ nh÷ng khã kh¨n cÇn th¸o gì: I/ TiÕn tr×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ trong nh÷ng n¨m võa qua: Giai ®o¹n thÝ ®iÓm (1992 - 1996): Ngµy 8/6/1992 Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng ( nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. Sau ®ã, ngµy 4/3/1993 Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh tiÕp ChØ thÞ sè 84/TTg vÒ viÖc xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc . QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ®· chän 7 doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm thÝ ®iÓm, ®ång thêi giao nhiÖm vô cho mçi Bé, Uû ban nh©n d©n tØnh, Thµnh phè trùc thuéc TW chän tõ 1 ®Õn 2 doanh nghiÖp ®Ó tæ chøc thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Sau 4 n¨m triÓn khai thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 202/CT vµ ChØ thÞ sè 84/TTg (1992-1996) c¶ n­íc chØ CPH ®­îc 5 doanh nghiÖp bao gåm: 3 DN trung ­¬ng vµ 2 DN ®Þa ph­¬ng. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp : C«ng ty §¹i lý Liªn hiÖp vËn chuyÓn thuéc Bé GTVT - ngµy thùc hiÖn CPH : 1/7/1993. C«ng ty C¬ ®iÖn l¹nh thuéc UBND Tp Hå ChÝ Minh - ngµy thùc hiÖn CPH : 1/10/1993. XÝ nghiÖp Giµy HiÖp An thuéc Bé C«ng nghiÖp - ngµy thùc hiÖn CPH: 1/10/1994 XÝ nghiÖp ChÕ biÕn hµng xuÊt khÈu thuéc UBND tØnh Long An - ngµy thùc hiÖn CPH : 1/7/1995. XÝ nghiÖp ChÕ biÕn thøc ¨n gia sóc thuéc Bé N«ng nghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n - ngµy thùc hiÖn CPH : 1/7/1995. Giai ®o¹n më réng (5/1996 - 6/1998): Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ triÓn khai thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸, ngµy 7/5/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. NghÞ ®Þnh nµy ®· x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®èi t­îng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, quy ®Þnh cô thÓ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn…Nhê ®ã tèc ®é CPH ®· t¨ng lªn râ rÖt. KÓ tõ khi NghÞ ®Þnh 28/CP ®­îc ban hµnh ®Õn hÕt th¸ng 5/1998 ®· cã 25 doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Nh­ vËy tÝnh gép tõ n¨m 1992 ®Õn th¸ng 5/1998 c¶ n­íc ®· cã 30 doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh cæ phÇn ho¸ víi sè vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ: 281 tû ®ång ( b×nh qu©n 9,6 tû ®ång/c«ng ty) vµ gÇn 6000 lao ®éng. Kh«ng chØ t¨ng lªn vÒ sè l­îng, diÖn CPH còng ®· më réng h¬n, ®· cã 3 Bé vµ 9 TØnh, Thµnh phè cã doanh nghiÖp CPH. Trong sè c¸c doanh nghiÖp ®· CPH , cã 12 doanh nghiÖp ®· ho¹t ®éng tõ mét n¨m trë lªn theo LuËt c«ng ty. Nh÷ng doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn ho¸ gÆp khã kh¨n, nh­ xÝ nghiÖp Méc Hµ néi, xÝ nghiÖp §ãng tµu thuyÒn B×nh §Þnh, xÝ nghiÖp Giµy HiÖp An…, mÆc dï kh«ng ®­îc Nhµ n­íc hç trî vèn, nh­ng ®· cè g¾ng kh¾c phôc khã kh¨n vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt-kinh doanh liªn tôc hµng n¨m. §Ó hç trî cho c«ng t¸c CPH , trong thêi gian nµy, c¸c cÊp c¸c ngµnh ®· triÓn khai viÖc cñng cè tæ chøc, bæ sung thµnh viªn vµo Ban chØ ®¹o CPH ë ®Þa ph­¬ng vµ thµnh lËp c¸c ban chØ ®¹o CPH ChÝnh phñ, trung ­¬ng §¶ng, Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam. Giai ®o¹n thùc hiÖn theo NghÞ ®Þnh 44/CP ®Õn nay: Trong giai ®o¹n nµy, nhê nh÷ng chuyÓn biÕn thuËn lîi vÒ c¬ së ph¸p lý mµ næi bËt lµ sù ra ®êi cña NghÞ ®Þnh 44/CP ngµy 29/6/1998 vµ viÖc thµnh lËp Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp TW, con sè c¸c doanh nghiÖp CPH ®· t¨ng nhanh so víi c¸c thêi kú tr­íc. Sau h¬n 2 n¨m thùc hiÖn CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo NghÞ ®Þnh sè 44/CP, tõ th¸ng 6/1998 ®Õn hÕt th¸ng 8/2000 c¶ n­íc ®· cæ phÇn ho¸ 430 doanh nghiÖp ®­a tæng sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ lªn 460 doanh nghiÖp. Trong sè nh÷ng doanh nghiÖp ®· CPH , nh÷ng doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc C«ng nghiÖp vµ X©y dùng chiÕm kho¶ng 44,2%; DÞch vô th­¬ng m¹i chiÕm 39,2%; Giao th«ng vËn t¶i chiÕm 9,5%; N«ng nghiÖp chiÕm 4,1% vµ thuû s¶n chiÕm 2%. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®· CPH ®Òu t­¬ng ®èi nhá, nh÷ng c«ng ty cã tæng sè vèn lín h¬n 10 tû ®ång chiÕm kho¶ng 12%, trong khi c¸c doanh nghiÖp cã vèn nhá h¬n 5 tû ®ång chiÕm ®Õn h¬n 50%. Vèn trung b×nh cña c¸c doanh nghiÖp ®· CPH chØ vµo kho¶ng 3,1 tû ®ång. §a sè c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn CPH theo h×nh thøc thø 2 nghÜa lµ b¸n mét phÇn gi¸ trÞ vèn cña Nhµ n­íc n¾m gi÷ trong doanh nghiÖp. TÝnh tíi thêi ®iÓm 31/12/1999, trong sè c¸c ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn CPH , Hµ Néi lµ thµnh phè cã sè doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ nhiÒu nhÊt, gåm 70 doanh nghiÖp trong tæng sè 210 doanh nghiÖp thuéc c¸c tØnh, thµnh phè thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, tiÕp theo lµ TP Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng, Nam §Þnh vµ Thanh Ho¸. C¸c doanh nghiÖp sau khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ®Òu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao h¬n vÒ nhiÒu mÆt, kÓ c¶ nh÷ng doanh nghiÖp míi CPH. Mét sè doanh nghiÖp tr­íc CPH gÆp nhiÒu khã kh¨n th× sau CPH c¸c doanh nghiÖp nµy ®· cã nh÷ng tiÕn bé râ rÖt, b¶o ®¶m viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy, trªn thùc tÕ, NghÞ ®Þnh 44/CP ®­îc ban hµnh ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý kh¸ th«ng tho¸ng, khuyÕn khÝch c¶ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng tham gia cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc . Tuy nhiªn, tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ trong thêi gian qua cßn chËm so víi yªu cÇu s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc. S¸u th¸ng cuèi n¨m 1998, kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ CPH 150 doanh nghiÖp, thùc hiÖn chØ lµ 100 doanh nghiÖp ®­îc CPH (®¹t 66,6%). N¨m 1999, kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ CPH 450 doanh nghiÖp, nh­ng chØ thùc hiÖn ®­îc 250 doanh nghiÖp (®¹t 55,5%). §Ó thùc hiÖn nhanh vµ cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc , ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò, tõ nhËn thøc t­ tuëng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Õn tæ chøc thùc hiÖn, tõ doanh nghiÖp ®Õn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. II/ Nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu mµ cæ phÇn ho¸ DNNN ®em l¹i: HiÖu qu¶ cña cæ phÇn ho¸: §èi víi doanh nghiÖp: Nh×n chung, doanh nghiÖp lµ ®èi t­îng ®­îc lîi nhiÒu nhÊt tõ chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ®Òu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n tr­íc xÐt tæng thÓ trªn c¸c mÆt doanh thu, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch, tÝch luü vèn…NhiÒu doanh nghiÖp ®· tho¸t ra khái t×nh tr¹ng nî nÇn, ph¸ s¶n, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ do c¬ chÕ qu¶n lý cò nh­ n¹n tham nhòng, l·ng phÝ trong s¶n xuÊt, sù thiÕu tr¸ch nhiÖm trong lao ®éng, qu¶n lý tr× trÖ, yÕu kÐm… KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña 15 doanh nghiÖp ®· ®­îc CPH tr­íc n¨m 1998 lµ rÊt kh¶ quan. Nh÷ng lîi Ých mµ CPH mang l¹i cho doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ qua nh÷ng con sè sau: Vèn t¨ng b×nh qu©n 45,0%/n¨m Doanh thu t¨ng b×nh qu©n 56,9%/n¨m Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n 70,2%/n¨m Nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 98,0%/n¨m Chç lµm viÖc t¨ng b×nh qu©n 46,8%/n¨m Thu nhËp ng­êi lao ®éng t¨ng b×nh qu©n 20,0%/n¨m Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn 74,6%/n¨m Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu 14,1%/n¨m B¸o c¸o ho¹t ®éng n¨m 1999 cña 20 doanh nghiÖp ®· CPH cã thêi gian ho¹t ®éng trªn 1 n¨m còng cho thÊy nh÷ng sè liÖu rÊt kh¶ quan, cô thÓ nh­ sau: Doanh thu t¨ng b×nh qu©n gÇn 2 lÇn: §iÓn h×nh c«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh n¨m 1999 ®¹t 178 tû ®ång, gÊp gÇn 4 lÇn so víi tr­íc khi CPH ; c«ng ty cæ phÇn b«ng B¹ch TuyÕt n¨m 1999 ®¹t 86 tû ®ång, gÊp 1,5 lÇn so víi tr­íc khi CPH... Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n h¬n 2 lÇn, cæ tøc b×nh qu©n ®¹t 1-2%/th¸ng. Vèn t¨ng gÇn 2,5 lÇn (bao gåm c¶ tÝch luü tõ lîi nhuËn vµ thu hót thªm vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi) : Næi bËt lµ c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An vèn t¨ng 5 lÇn; c«ng ty cæ phÇn ViÖt Phong vèn t¨ng 2,4 lÇn… Ngoµi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ kÓ trªn, khi CPH DNNN cßn cã thªm nh÷ng lîi Ých kh¸c gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc n¨ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: w Thø nhÊt: N¨ng lùc sx-kd cña doanh nghiÖp t¨ng lªn nhê ®­îc bæ sung nguån vèn l­u ®éng vµ ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. VÒ nguyªn t¾c, tÊt c¶ sè tiÒn b¸n cæ phiÕu, sau khi trõ ®i c¸c chi phÝ sÏ ®­îc ®iÒu chuyÓn ®Ó bæ sung vèn, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. w Thø hai: Doanh nghiÖp cã quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Sù chuyÓn ®æi nµy ®· h¹n chÕ thÊp nhÊt nh÷ng can thiÖp th« b¹o, phi kinh tÕ cña c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, h¹n chÕ c¸c chØ ®¹o vèn cã cña mét DNNN. w Thø ba: Doanh nghiÖp ®· cã ®­îc mét c¸ch qu¶n lý míi mang tÝnh d©n chñ. Víi viÖc CPH , doanh nghiÖp ®· chuyÓn tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn, còng cã nghÜa lµ x¸c ®Þnh vai trß chñ nh©n tËp thÓ. Héi ®ång qu¶n trÞ sÏ thùc sù lµm chñ c«ng ty víi ®éng lùc lîi nhuËn, v× lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng (trong ®ã cã chÝnh m×nh), thay mÆt c¸c cæ ®«ng vµ ®­îc c¸c cæ ®«ng bÇu lªn chø kh«ng ph¶i ai kh¸c. §èi víi Nhµ n­íc: Lîi Ých ®Çu tiªn mµ Nhµ n­íc thu ®­îc tõ chÝnh s¸ch CPH lµ phÇn thuÕ thu ®­îc tõ c¸c c«ng ty cæ phÇn t¨ng h¬n so víi khi cßn lµ DNNN, tÊt c¶ c¸c CTCP ®Òu ®ãng thuÕ ®Çy ®ñ, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc tõ 30-35%, nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 2 lÇn so víi tr­íc khi CPH : cô thÓ nh­ CTCP c¬ ®iÖn l¹nh t¨ng gÇn 3 lÇn, CTCP s¬n B¹ch TuyÕt t¨ng 2,7 lÇn… Theo sè liÖu cña 17 c«ng ty cæ phÇn, Nhµ n­íc ®· thu ®­îc 377.244 triÖu ®ång tõ c¸c nguån sau: TiÒn thu vÒ b¸n cæ phÇn: 30.207 triÖu ®ång PhÇn lîi tøc cña Nhµ n­íc t¹i c¸c CTCP: 6.905 triÖu ®ång L·i tiÒn vay mua chÞu cæ phÇn cña CBCNV: 522 triÖu ®ång VÒ huy ®éng vèn: T¹i thêi ®iÓm CPH tr­íc 31/12/1999, 370 doanh nghiÖp CPH cã gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ n­íc lµ 1.349 tû ®ång, qua thùc hiÖn CPH ®· thu hót thªm 1.432 tû ®ång, ®ång thêi Nhµ n­íc còng ®· thu l¹i ®­îc 714 tû ®ång ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c DNNN vµ gi¶i quyÕt mét sè chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng trong DNNN thùc hiÖn CPH. PhÇn vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp CPH khi x¸c ®Þnh l¹i, nh×n chung ®Òu t¨ng tõ 10-50% so víi gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch. Nh­ vËy, khi CPH vèn Nhµ n­íc kh«ng bÞ mÊt ®i, ®­îc b¶o toµn mµ cßn t¨ng thªm. Ngoµi nh÷ng lîi Ých trªn, tõ kÕt qu¶ cæ phÇn ho¸, hµng n¨m Nhµ n­íc kh«ng cßn tèn mét kho¶n ng©n s¸ch lín ®Ó bï ®¾p cho c¸c DNNN thua lç, c¸n c©n thu chi cña Nhµ n­íc ®­îc c©n b»ng h¬n. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®­îc hoµn chØnh vµ g¾n víi môc tiªu cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh c¬ chÕ t¹o chuyªn m«n ho¸ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ tr×nh ®é qu¶n lý ®¹t møc cao. Nhµ n­íc cã ®iÒu kiÖn qu¶n lý nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÜ m«. Cæ phÇn ho¸ ®· ®Æt c¬ së cho thÞ tr­êng vèn ra ®êi b»ng viÖc ra m¾t Uû ban chøng kho¸n quèc gia vµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n võa qua, lµm c¬ së ®Ó Nhµ n­íc kiÓm so¸t l¹m ph¸t. L­îng tiÒn l­u th«ng trong x· héi trong t­¬ng lai gÇn sÏ chuyÓn mét phÇn vµo thÞ tr­¬ng vèn, thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ trªn diÖn réng hoÆc tËp trung vèn gi¶i quyÕt c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña Nhµ n­íc. §èi víi ng­êi lao ®éng: Cã thÓ nãi, nhê CPH mµ ng­êi lao ®éng ®· trë thµnh ng­êi chñ thùc sù cña doanh nghiÖp xÐt theo cæ phÇn mµ hä së h÷u. Qua CPH c¸c DNNN, tÊt c¶ ng­ßi lao ®éng trong doanh nghiÖp b»ng c¸c nguån vèn tù cã, quü phóc lîi cña doanh nghiÖp ®­îc ph©n bæ vµ c¶ vèn riªng cña c¸ nh©n, ®Òu cã thÓ tham gia mua cæ phÇn t¹i c«ng ty, xÝ nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸. Víi viÖc gãp vèn nµy, ng­êi lao ®éng , tõ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Õn vÞ gi¸m ®èc, ®Òu cã thÓ trë thµnh ng­êi chñ thùc sù ®èi víi doanh nghiÖp, ®­îc tham gia trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vµo viÖc lËp ph­¬ng h­íng kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp víi quyÕt t©m vµ ý chÝ chung lµ gÆt h¸i ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt, tèt nhÊt. Trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc CPH b¶o ®¶m viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng æn ®Þnh vµ cã chiÒu h­íng t¨ng lªn. Do më réng s¶n xuÊt, sè lao ®éng ë c¸c DN nµy t¨ng b×nh qu©n 12%. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc tai c¸c c«ng ty cæ phÇn t¨ng b×nh qu©n h»ng n¨m gÇn 20% (ch­a kÓ thu nhËp tõ cæ tøc). §iÓn h×nh trong n¨m 1999, ng­êi lao ®éng t¹i c«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn cã thu nhËp 4 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng b»ng gÇn 3 lÇn so víi tr­íc khi CPH; c«ng ty cæ phÇn Ong mËt TP.HCM ®¹t 1,3 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng b»ng 2,6 lÇn so víi tr­íc khi CPH… ViÖc ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty cæ phÇn, nãi chung ng­êi lao ®éng ®· thu ®­îc lîi tøc cao h¬n göi tiÕt kiÖm vµ vèn cña hä trong c«ng ty t¨ng gÊp 1,5-2 lÇn so víi lóc míi mua cæ phiÕu. Do l·i cao ®· bæ sung thªm vµo vèn, ®Õn nay gi¸ trÞ cæ phÇn ng­êi lao ®éng së h÷u b×nh qu©n t¨ng gÊp 2-3 lÇn, ®Æc biÖt cã nh÷ng c«ng ty t¨ng tíi 4-5 lÇn nh­ CTCP C¬ ®iÖn l¹nh vµ CTCP §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn. Lµ chñ nh©n thùc sù trong CTCP, ng­ßi lao ®éng ®· n©ng cao tÝnh chñ ®éng, ý thøc kû luËt, tinh thÇn tù gi¸c, tiÕt kiÖm trong lao ®éng s¶n xuÊt, gãp phÇn lµm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DN ngµy mét n©ng cao, mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho b¶n th©n m×nh, c«ng ty, Nhµ n­íc vµ x· héi. §¸nh gi¸ nguyªn nh©n: Víi nh÷ng kÕt qu¶ nªu trªn, chóng ta cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch CPH mét bé phËn DNNN lµ phï hîp vµ ®óng ®¾n trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cæ phÇn ho¸ ®· thùc sù ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cô thÓ kh«ng chØ cho doanh nghiÖp mµ cßn cho c¶ Nhµ n­íc vµ b¶n th©n ng­êi lao ®éng. Nh÷ng thµnh c«ng ®ã cã thÓ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n sau. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nhËn thøc ®­îc vai trß vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét bé phËn DNNN: §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng khñng ho¶ng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta giai ®o¹n 1980-1990, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· cã chñ tr­¬ng ®æi míi kinh tÕ nh»m ®­a nÒn kinh tÕ tho¸t ra khái t×nh tr¹ng tr× trÖ, nghÌo nµn, l¹c hËu. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc lùa chän lµ CPH mét bé phËn DNNN nh»m s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN, n©ng cao vÞ thÕ chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. §¶ng ta ®· m¹nh d¹n tiÕn hµnh thÝ ®iÓm vµ sau gÇn 10 n¨m thùc hiÖn ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· b­íc ®Çu quan t©m, chØ ®¹o tiÕn tr×nh CPH: §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· dµnh rÊt nhiÒu quan t©m cho c«ng t¸c cæ phÇn ho¸, thÓ hiÖn qua viÖc theo dâi s¸t sao tiÕn tr×nh thùc hiÖn, kh«ng ngõng ®óc kÕt kinh nghiÖm vµ kh¾c phôc h¹n chÕ, ban hµnh kÞp thêi nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy h­íng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c CPH, gÇn ®©y nhÊt lµ nghÞ ®Þnh 44/CP (29/6/1998), c¸c QuyÕt ®Þnh 145/TTg(28/6/1999), 177/TTg(30/8/1999). Néi dung cña NghÞ ®Þnh 44/CP lµ mét b­íc tiÕn lín so víi c¸c v¨n b¶n tr­íc ®©y, thÓ hiÖn mét c¸ch nh×n míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÒ vÊn ®Ò CPH. NghÞ ®Þnh 44 ra ®êi ®· t¹o mét b­íc ph¸t triÓn míi trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn CPH , hoµn thiÖn vµ ®Èy nhanh tèc ®é CPH …lµm cho CPH ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Néi dung CPH lµ ®óng ®¾n, môc tiªu CPH ®Æt ra lµ cô thÓ, mang tÝnh kh¶ thi; lîi Ých mµ CPH mang l¹i lµ cô thÓ, kh¸ch quan vµ g¾n víi b¶n th©n doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Cã thÓ nãi, CPH ®· nh­ mét luång giã míi thæi sinh khÝ vµo khu vùc Kinh tÕ Nhµ n­íc , mang l¹i søc sèng cho khu vùc kinh tÕ nµy, tõ ®ã mang l¹i hiÑu qu¶ cho Nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Cæ phÇn hãa thùc sù t¹o ®éng lùc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ. Th«ng qua CPH thu hót ®­îc mét l­îng lín nguån vèn trong d©n c­, t¹o tiÒn ®Ò më cöa cho thÞ tr­êng vèn trong n­íc, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. CPH ®· thùc sù n©ng cao quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, g¾n lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi lîi Ých cña doanh nghiÖp, tõ ®ã thóc ®Èy hä h¨ng say s¶n xuÊt, tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sx-kd. C¸c nhµ l·nh ®¹o DNNN vµ c¸c CBCNV ®· nhËn thøc ®­îc ®­îc lîi Ých vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸. III/ Nh÷ng khã kh¨n cÇn ®­îc th¸o gì: Nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng t¸c cæ phÇn ho¸: VÒ vÊn ®Ò tèc ®é cæ phÇn ho¸: KÓ tõ thêi ®iÓm doanh nghiÖp ®Çu tiªn tiÕn hµnh CPH (7/1993), tiÕn ®é CPH kh«ng n¨m nµo ®¹t chØ tiªu kÕ ho¹ch ( n¨m 1993: 2 doanh nghiÖp ; 1994:1 ; 1995: 2 ; 1996: 5 ; 1997: 5) , n¨m 1998, chØ tiªu lµ 150 doanh nghiÖp ®­îc CPH th× chØ cã 100 doanh nghiÖp , n¨m 1999 sè doanh nghiÖp ®­îc CPH lµ 250 so víi kÕ ho¹ch lµ 450. Nh­ vËy, nÕu hoµn thµnh ®óng theo kÕ ho¹ch th× nay ta ®· cã kho¶ng h¬n 600 doanh nghiÖp ®­îc CPH. Trªn thùc tÕ, ®Õn 8/2000 ta míi CPH ®­îc 460 doanh nghiÖp. Tèc ®é CPH nh­ vËy ®· kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¾p sÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Khu«n khæ ph¸p lý cho cæ phÇn hãa cßn qu¸ nhiÒu bÊt cËp: C¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é víi doanh nghiÖp sau CPH vÉn ch­a râ rµng. C¸c quy ®Þnh ®­îc söa ®æi vµ bæ sung th­êng th× cµng vÒ sau cµng cã lîi, cµng cã nhiÒu ­u ®·i. ChÝnh v× vËy, vÒ mÆt t©m lý, c¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn triÓn khai nhanh mµ chê ®îi ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i nhiÒu h¬n. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ CPH ®· ®­îc ban hµnh còng cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xem xÐt l¹i. Quy ®Þnh vÒ b¸n cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng còng kh«ng ®­îc cô thÓ hãa, linh ho¹t. Cã n¬i ng­êi lao ®éng kh«ng cã tiÒn mua cæ phÇn ­u ®·i; l¹i cã n¬i do vèn Nhµ n­íc Ýt, sè l­îng cæ phÇn b¸n ra h¹n chÕ, kh«ng ®ñ cho nhu cÇu. Cho ®Õn nay, qu¸ tr×nh CPH cßn ch­a cã mét ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc râ rµng. Tõ tr­íc ®Õn nay, CPH ®­îc chñ yÕu tiÕn hµnh trªn c¬ së tù nguyÖn mµ kh«ng cã quy ®Þnh ph¶i ­u tiªn CPH ®èi víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp hay thµnh phÇn kinh tÕ nµo. Trªn thùc tÕ, ChÝnh phñ d­êng nh­ ®i theo con ®­êng CPH c¸c doanh nghiÖp nhá tr­íc, c¸c doanh nghiÖp lín sau. Do ®ã, tû lÖ c¸c doanh nghiÖp lín chØ chiÕm mét phÇn nhá trong sè c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc CPH . Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh«ng thùc sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò CPH vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô cña c¸c cÊp ban nghµnh cao h¬n. Sù ph©n quyÒn, h­íng dÉn vµ phèi hîp gi÷a ®Þa ph­¬ng vµ TW ch­a thùc sù th«ng suèt còng lµ nh÷ng nh©n tè gãp phÇn kÐo dµi qu¸ tr×nh CPH. VÒ vÊn ®Ò t­ t­ëng: NhiÒu doanh nghiÖp (gåm c¶ l·nh ®¹o vµ ng­êi lao ®éng) còng nh­ nhiÒu cÊp qu¶n lý vÉn ng¹i CPH do sî mÊt ®i nhiÒu quyÒn lîi. Cã ng­êi l¹i nhËn thøc sai vÒ CPH cho r»ng viÖc viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u sÏ dÉn ®Õn mÊt chÕ ®é, chÖch h­íng XHCN…Cã t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c DNNN vµ c¸c DN ®· CPH nhÊt lµ t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ng©n hµng. ViÖc t×m ®èi t¸c liªn doanh, liªn kÕt ë c¸c c«ng ty cæ phÇn còng gÆp khã kh¨n. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn ®­îc ­u ®·i nhiÒu h¬n. lµm ¨n thua lç vÉn ®­îc vay kh«ng ph¶i tr¶ l·i, bï lç tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ mét sè ­u ®·i kh¸c. TÊt c¶ ®Òu t¸c ®éng lín tíi t©m lý cña c¸c doanh nghiÖp chuÈn bÞ b­íc vµo CPH. MÆt kh¸c, nhiÒu gi¸m ®èc cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc sî r»ng CPH sÏ lµm mÊt ®i quyÒn lùc vèn cã bÊy l©u nay. T­ t­ëng bao cÊp ®· ¨n s©u vµo suy nghÜ cña nhiÒu doanh nghiÖp nªn cè t×nh tr× ho·n CPH, l¶ng tr¸nh nhiÖm vô míi. VÒ c«ng t¸c chØ ®¹o cæ phÇn ho¸: Trong mét thêi gian dµi, viÖc chØ ®¹o, tæ chøc ®iÒu hµnh CPH ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch rêi r¹c bÞ ®éng. Ban ®æi míi DNNN kh«ng chñ ®éng giao chØ tiªu vµ chØ ®¹o s¸t sao viÖc thùc hiÖn mµ ngåi ®îi c¸c doanh nghiÖp tù ®éng ®¨ng ký. B¶n th©n Ban ®æi míi DNNN ch­a ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch, ®éi ngò qu¸ máng, ch­a ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p, l¹i ch­a cã ®ñ thÈm quyÒn chøc n¨ng ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng phèi hîp lµm cho c¸c b­íc thñ tôc th­êng d©y d­a kÐo dµi… VÒ vÊn ®Ò kü thuËt trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: NhiÒu chuyªn gia cho r»ng CPH ë ViÖt Nam lµ mét qu¸ tr×nh rèi r¾m, phøc t¹p vµ tèn thêi gian, lµm hao tæn c¸c nguån lùc tµi chÝnh vµ lµm gi¶m sót sù kiªn nhÉn cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, ViÖt Nam ch­a cã mét ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp thèng nhÊt theo ®óng chuÈn mùc quèc tÕ. Sù phøc t¹p nµy cßn gia t¨ng bëi nh÷ng yÕu tè ®i kÌm nh­: viÖc xö lý nî khã ®ßi, thÈm ®Þnh gi¸ trÞ nhµ x­ëng m¸y mãc thiÕt bÞ vµ quyÒn sö dông ®Êt. Do ®ã viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp th­êng lµ kh©u kÐo dµi nhÊt (kho¶ng trªn 3 th¸ng). HiÖn nay, viÖc thiÕu mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo tiªu chuÈn quèc tÕ sÏ lµm cho chóng ta khã kh¨n rÊt nhiÒu trong viÖc huy ®éng vèn tõ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, mét yÕu tè kh«ng thÓ xem nhÑ trong xu h­íng héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. Mét sè v­íng m¾c ®èi víi doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸: §èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, t×nh tr¹ng chung lµ ch­a cã ®ñ giÊy tê ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u TSC§ nh­ nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ…ViÖc nµy cã nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã viÖc th­ìng xuyªn thay ®æi cña c¸c luËt, v¨n b¶n d­íi luËt, hoÆc ®¬n gi¶n lµ do hÇu hÕt c¸c DNNN ®Òu qua nhiÒu ®êi gi¸m ®èc nªn kh«ng ®ñ biªn b¶n bµn giao…Ngoµi ra cßn cã t×nh tr¹ng nhiÒu doanh nghiÖp ®i thuª nhµ x­ëng, kho b·i cña ®¬n vÞ kh¸c, sau ®ã x©y c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lªn hoÆc c¶i t¹o söa ch÷a víi sè tiÒn kh«ng nhá g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh CPH . Ngoµi ra, do mét sè doanh nghiÖp ch­a nhËn thøc râ tÇm quan träng vµ môc tiªu cña CPH, thiÕu sù chÆt chÏ trong phèi hîp ho¹t ®éng cña cÊp uû, c«ng ®oµn, ban gi¸m ®èc vµ CBCNV cña doanh nghiÖp. Do ®ã viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n CPH chËm, dÉn ®Õn viÖc triÓn khai thùc hiÖn còng bÞ chËm theo. MÆt kh¸c, mÆc dï ®­îc sù h­íng d½n qua nhiÒu v¨n b¶n cña ChÝnh phñ nh­ng phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ch­a h×nh dung ®­îc quy tr×nh CPH, c¸c thñ tôc cßn qu¸ míi mÎ ®èi víi hä. H¬n thÕ n÷a, mét sè cÊp chøc n¨ng cã thÈm quyÒn, l¹i v« t×nh hay h÷u ý, vÉn muèn thÓ hiÖn quyÒn lùc cña m×nh, nªn c¸c doanh nghiÖp ®ang chuÈn bÞ tiÕn hµnh CPH rÊt ngÇn ng¹i cho hµnh tr×nh CPH cña doanh nghiÖp m×nh. VÒ chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp CPH: HiÖn nay, c¸c DNNN trong qu¸ tr×nh CPH cßn cã t×nh tr¹ng h¹n chÕ tiªu chuÈn vµ møc cho h­ëng cæ tøc trªn sè cæ phÇn thuéc së h÷u Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng v× chØ nh÷ng ng­êi cã th©m niªn tõ 3 n¨m trë lªn míi ®­îc h­ëng nh­ng møc h­ëng còng kh«ng ®¸ng kÓ (chØ chiÕm tõ 6-12 th¸ng l­¬ng cÊp bËc). §iÒu nµy khiÕn cho ng­êi lao ®éng kh«ng cã nhiÒu c¬ héi tham gia thùc sù vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp, thùc sù lµm chñ DN nh­ môc ®Ých ban ®Çu cña CPH. Bªn c¹nh ®ã lµ t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc mua chÞu cæ phÇn cña ng­êi lao ®éng, còng chØ cã ng­êi cã th©m niªn tõ 3 n¨m trë lªn míi ®­îc mua chÞu. Trong c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh còng nªu lµ tæng møc mua chÞu kh«ng ®­îc v­ît qu¸ tæng møc mua tiÒn mÆt, nh­ng l¹i kh«ng ®Ò cËp viÖc tõng ng­êi cã thÓ mua chÞu nhiÒu h¬n hay kh«ng, vµ nh÷ng ai kh«ng mua tiÒn mÆt th× cã ®­îc mua chÞu hay kh«ng. H¬n n÷a, trong c¸c DNNN ®· CPH, th­êng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng c¸ch biÖt vÓ sè l­îng mua cæ phiÕu cña c«ng nh©n vµ c¸n bé l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp. Thùc chÊt lµ do sù c¸ch biÖt gi÷a ng­êi cã nhiÒu tiÒn vµ ng­êi cã Ýt tiÒn trong viÖc mua cæ phÇn. Ng­êi cµng cã nhiÒu tiÒn mua cæ phÇn l¹i cµng cã c¬ héi mua chÞu nhiÒu, ®©y qu¶ lµ mét mÆt tr¸i mµ chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn. §¸nh gi¸ nguyªn nh©n: Nh­ vËy bªn c¹nh nh÷ng nÐt tÝch cùc mµ CPH DNNN ®em l¹i, cßn cã rÊt nhiÒu nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh CPH, g©y t¸c ®éng kh«ng tèt ®Õn viÖc s¾p xÕp l¹i DNNN. VËy ®iÒu g× ®· dÉn tíi nh÷ng h¹n chÕ ®ã? Theo em, ®ã lµ do mét sè nguyªn nh©n sau ®©y: w Thø nhÊt: Bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn CPH cßn thiÕu thèng nhÊt vµ ¨n khíp. HiÖn nay, n­íc ta ®· thiÕt lËp bé m¸y ®æi míi doanh nghiÖp c¸c cÊp trong ®ã cã Ban CPH. Song viÖc phèi hîp ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ do bé m¸y tæ chøc cña Ban ch­a ®éc lËp, chuyªn tr¸ch mµ phÇn lín c¸n bé ®Òu lµ kiªm nhiÖm. w Thø hai: Chñ tr­¬ng CPH lµ mét vÊn ®Ò míi nh­ng ChÝnh phñ ch­a cã c¸c v¨n b¶n ®­îc ban hµnh mét c¸ch chÆt chÏ vµ hÖ thèng v× vËy cßn g©y nh÷ng ¸ch t¾c tr× trÖ ®¸ng tiÕc trong qu¸ tr×nh CPH. w Thø ba: Tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong chØ ®¹o CPH cßn ch­a râ rµng, Thñ tôc qui tr×nh CPH cßn r­êm rµ, phiÒn nhiÔu… w Thø t­: ViÖc x¸c ®Þnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do kh«ng cã ®ñ c¬ së ph¸p lý vµ sù h­íng dÉn chØ ®¹o. w Thø n¨m: Møc ®é khuyÕn khÝch ®èi víi doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn ch­a ®ñ søc hÊp dÉn, chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng cßn nhiÒu bÊt cËp.. còng c¶n trë tèc ®é CPH. w Thø s¸u: C«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng, gi¶i thÝch vÒ chñ tr­¬ng CPH cßn ch­a ®­îc qu¸n triÖt, ch­a ®­îc lµm ®Õn n¬i ®Õn chèn. ThËm chÝ cã nh÷ng c«ng nh©n ®· mua cæ phÇn ë c«ng ty nh­ng còng kh«ng biÕt mua ®Ó lµm g×. w Thø b¶y: T©m lý e ng¹i cña mét sè doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp còng lµm ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c CPH. …….. Nh­ vËy , nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®· c¶n trë tiÕn tr×nh CPH, lµm cho qu¸ tr×nh CPH gÆp nhiÒu trë ng¹i, ch­a ®¹t yªu cÇu vÒ môc tiªu lÉn tiÕn ®é thùc hiÖn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸. PhÇn C: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc: I/ §æi míi tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN: X¸c ®Þnh ®èi t­îng thùc hiÖn CPH: Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CPH, cÇn linh ho¹t vµ mÒm dÎo trong viÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, tr¸nh sù gß Ðp khiªn c­ìng vµ cøng nh¾c. TiÕn hµnh ph©n lo¹i doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng v« cïng quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp CPH. Th«ng qua ph©n lo¹i, chóng ta sÏ cã chÝnh s¸ch cô thÓ ¸p dông cho tõng lo¹i doanh nghiÖp. Tõ sù ph©n lo¹i doanh nghiÖp ®ã, b¶n th©n mçi doanh nghiÖp ®· tù x¸c ®Þnh ®­îc sù tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh CPH. Bªn c¹nh ®ã, khi chØ ®Þnh doanh nghiÖp CPH cÇn cã sù trao ®æi,gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c t­ t­ëng cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o chñ chèt cña doanh nghiÖp, ®ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn vÒ chñ tr­¬ng CPH cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®¶m b¶o qu¸ tr×nh CPH cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. X©y dùng vµ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë cÊp TW, kÕ ho¹ch CPH DNNN ®­îc x©y dùng trªn c¬ së chiÕn l­îc ®æi míi vµ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ §¶ng, Nhµ n­íc ®Ò ra. Cßn ë cÊp doanh nghiÖp, trong viÖc tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn qu¸ tr×nh CPH cÇn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau: l X¸c ®Þnh râ nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm trong toµn bé qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, nh÷ng c«ng viÖc träng t©m trong tõng giai ®o¹n cña quy tr×nh CPH .Tõ ®ã cã kÕ ho¹ch bè trÝ lùc l­îng hîp lý thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®ã. l Ph©n chia tr¸ch nhiÖm cô thÓ râ rµng trong Ban cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp, quy ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô quyÒn h¹n cña tõng bé phËn trong Ban, ®Ò ra ®­îc kÕ ho¹ch chung trong tiÕn tr×nh ho¹t ®éng cña Ban. Tõ kÕ ho¹ch chung, Tr­ëng ban sÏ tæ chøc sù ®iÒu hoµ, phèi hîp chung b¶o ®¶m sù nhÞp nhµng c©n ®èi trong thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh CPH. l §Ò cao tr¸ch nhiÖm cña Ban chØ ®¹o CPH, Ban nµy kh«ng chØ cã chøc n¨ng ®«n ®èc vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh CPH mµ cßn ph¶i hÕt søc coi träng viÖc h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh nµy vµ trùc tiÕp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh thuéc thÈm quyÒn cña m×nh. l §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cho c«ng ty cæ phÇn cã nguån gèc tõ DNNN. l Coi träng viÖc sö dông c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n lµm t­ vÊn cho c¸n bé l·nh ®¹o doanh nghiÖp trong viÖc triÓn khai c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn còng nh­ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña nã sau khi chuyÓn ®æi. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ c«ng t¸c ®­îc tiÕn hµnh l©u dµi. Bëi vËy, ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cÇn ®æi míi Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt chuyªn tr¸ch. Ban nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ nh÷ng vÊn ®Ò hËu cæ phÇn ho¸. II/ T¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé vÒ CPH DNNN: §Ó CPH thùc sù ®i vµo ®óng quü ®¹o, viÖc t¹o dùng khung ph¸p lý ®Çy ®ñ vµ thuËn lîi còng hÕt søc cÇn thiÕt. Chóng ta cÇn ph¶i söa ®æi néi dung c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ cæ phÇn ho¸ tr­íc ®©y còng nh­ ban hµnh c¸c v¨n b¶n míi sao cho thËt phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. Nhµ n­íc vµ ChÝnh phñ nªn ban hµnh nh÷ng tµi liÖu ®Çy ®ñ vµ hoµn chØnh vÒ c«ng t¸c CPH: tõ c¸c v¨n b¶n mang tÝnh chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cho tíi nh÷ng h­íng dÉn cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c b­íc CPH mét c¸ch chi tiÕt nhÊt, cô thÓ nhÊt. Thùc ra nh­ ®· nãi ë trªn, trong sè c¸c doanh nghiÖp muèn CPH, cã t×nh tr¹ng c¸c cÊp l·nh ®¹o kh«ng n¾m râ m×nh ph¶i lµm theo tr×nh tù nµo, cã nh÷ng v¨n b¶n nµo h­íng dÉn viÖc CPH… do vËy ®ã còng lµ nguyªn nh©n lµm chËm tiÕn ®é CPH. Nh­ vËy mét mÆt cÇn thªm c¸c v¨n b¶n ®Ó t¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ, ®ång bé vÒ CPH, mÆt kh¸c còng nªn tr¸nh viÖc ban hµnh qu¸ nhiÒu v¨n b¶n h­íng dÉn CPH nh­ tr­íc ®©y, bëi ®iÒu nµy sÏ g©y ra nhiÒu bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh­ hÇu hÕt c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ CPH khi ban hµnh ®Òu cã söa ®æi so víi t×nh h×nh thùc tÕ nh­ng sau mét thêi gian ng¾n l¹i kh«ng phï hîp nªn ph¶i bæ sung hoÆc söa ®æi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp CPH, ®©y lµ mét khã kh¨n, g©y ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh CPH. V× vËy c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nªn nghiªn cøu kü ®Ó ban hµnh c¸c v¨n b¶n sao cho c¸c v¨n b¶n thùc sù t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh ®Ó c¸c cÊp c¸c ngµnh thuËn lîi trong c«ng t¸c CPH. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ph¶i t¹o mét khu«n khæ ph¸p lý ngµy cµng ®ång bé cho viÖc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn. Chó träng viÖc h­íng dÉn thi hµnh c¸c ®iÒu kho¶n vÒ c«ng ty cæ phÇn trong LuËt Doanh nghiÖp, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n v× nÕu ho¹t ®éng cña nã ph¸t triÓn sÏ gióp c«ng ty cæ phÇn t¹o vµ t¨ng ®­îc nguån vèn vµ ®Þnh møc ®­îc gi¸ thÞ tr­êng cæ phÇn cña c«ng ty. III/ §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn vÒ cæ phÇn ho¸: Thùc tÕ cho thÊy ®©y lµ mét c«ng t¸c rÊt quan träng trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn CPH, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy sÏ cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn viÖc ®Èy nhanh tèc ®é CPH, gióp CPH sím ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Víi ý nghÜa ®ã, khi thùc hiÖn c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn vÒ chñ tr­¬ng CPH cÇn chó ý mét sè vÊn ®Ò sau: w X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò thiÕt thùc : Ngoµi nh÷ng néi dung chung vÒ chñ tr­¬ng chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, cÇn x¸c ®Þnh nh÷ng néi dung träng t©m cÇn phæ biÕn, ®èi t­îng cÇn phæ biÕn lµ ai, tr¸nh sù dµn tr¶i kh«ng cÇn thiÕt. VÝ dô nh­ ®èi víi ng­êi lao ®éng, c¸i hä quan t©m h¬n c¶ lµ nh÷ng lîi Ých ®­îc h­ëng vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm ph¶i g¸nh chÞu khi doanh nghiÖp mµ hä lµm viÖc tiÕn hµnh CPH, hä còng muèn biÕt kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nh÷ng doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh CPH… w Thùc hiÖn tuyªn truyÒn víi h×nh thøc ®a d¹ng, phong phó, cÇn b¶o ®¶m tÝnh d©n chñ vµ cëi më trong viÖc trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn CPH. Nh÷ng th¾c m¾c cña ng­êi lao ®éng, dï lín hay nhá, phæ biÕn hay c¸ biÖt ®Òu ph¶i ®­îc gi¶i ®¸p cô thÓ, thÊu ®¸o. w C«ng t¸c truyªn truyÒn phæ biÕn vÓ CPH cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trong toµn bé qua tr×nh cæ phÇn ho¸. Trong suèt qu¸ tr×nh chuÈn bÞ CPH, x©y dùng ph­¬ng ¸n CPH, tæ chøc thùc hiÖn CPH… c¸c cÊp c¸c ngµnh chØ ®¹o qu¸ tr×nh CPH ph¶i n¾m ®­îc diÔn biÕn t­ t­ëng cña ng­êi lao ®éng, ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng b¨n kho¨n v­íng m¾c cña ng­êi lao ®éng ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi. w Thùc hiÖn x· héi ho¸ c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn vÒ chñ tr­¬ng CPH DNNN nãi riªng vµ chñ tr­¬ng s¾p xÕp, ®æi míi ho¹t ®éng cña hÖ thèng DNNN nãi chung. Lµm sao ®Ó mäi doanh nghiÖp, mäi nhµ qu¶n lý, mäi ng­êi lao ®éng còng ®Òu cã thÓ hiÓu râ vÒ c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. IV/ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸: NghÞ ®Þnh 44/CP ra ®êi ®· t¨ng c­êng ­u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®­îc së h÷u cæ phÇn vµ thùc hiÖn quyÒn lµm chñ cña m×nh ®èi víi doanh nghiÖp. Tuy nhiªn viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh nµy trong thùc tÕ l¹i n¶y sinh thªm nh÷ng vÊn ®Ò míi cÇn ph¶i bæ sung vµ ®iÒu chØnh. D­íi ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng. w T¨ng c­êng møc ®é ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo th©m niªn c«ng t¸c vµ møc ®é ®ãng gãp cña hä víi doanh nghiÖp. Møc ®é ­u ®·i nµy thÓ hiÖn ë chç Nhµ n­íc sÏ cho ng­êi lao ®éng lµm ë doanh nghiÖp mét sè cæ phÇn. Nªn cã ®iÒu nµy bëi lÏ ng­êi lao ®éng ®· cèng hiÕn cho doanh nghiÖp th× khi doanh nghiÖp chuyÓn ®æi së h÷u ng­êi chñ së h÷u nªn trÝch mét phÇn vèn cho hä. MÆt kh¸c, viÖc ®iÒu chØnh nµy cßn b¶o ®¶m cho ng­êi lao ®éng cã kh¶ n¨ng trë thµnh ng­êi chñ thùc sù cña c«ng ty cæ phÇn khi n¨ng lùc tµi chÝnh cña b¶n th©n hä kh«ng ®ñ ®Ó mua cæ phÇn theo gi¸ mµ Nhµ n­íc b¸n ­u ®·i cho hä. w TiÕn hµnh ®iÒu chØnh sù ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng, thay v× quy ®Þnh sù ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng. Sù ®iÒu chØnh nµy nh»m h­íng tíi sù b×nh ®¼ng, tr¸nh sù ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy, møc ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp nhÑ, x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i, th­¬ng m¹i, du lÞch, kh¸ch s¹n…. sÏ kh¸c nhau. w ChÕ ®é ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng nghÌo ®­îc mua chÞu cæ phÇn vµ tr¶ chËm cho Nhµ n­íc trong thêi h¹n 10 n¨m còng cÇn ®­îc ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp víi thùc tÕ. ViÖc x¸c dÞnh mét chuÈn mùc chung vÒ lao ®éng nghÌo cho tÊt c¶ c¸c vïng râ rµng lµ kh«ng hîp lý do møc gi¸ sinh ho¹t vµ møc sèng cña c¸c vïng lµ rÊt kh¸c nhau. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn ph¶i xem xÐt l¹i chuÈn mùc nghÌo theo vïng trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu ®iÒu tra vÒ møc sèng ®· thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. Nh÷ng thµnh phè lín nh­ TP. Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng…cã møc gi¸ c¶ sinh ho¹t cao h¬n c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c nªn tiªu chuÈn lao ®éng nghÌo ë ®©y còng ph¶i kh¸c. w T¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia mua cæ phiÕu lµm sao ®Ó kh«ng cã sù chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc cho h­ëng cæ tøc trªn sè cæ phÇn thuéc vÒ së h÷u Nhµ n­íc. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng h¹n chÕ møc mua chÞu cæ phÇn, l­u ý ®Õn t×nh tr¹ng c¸ch biÖt vÒ sè l­îng mua cæ phÇn gi÷a c«ng nh©n vµ c¸n bé l·nh ®¹o doanh nghiÖp. w Gi¶i quyÕt hîp lý lao ®éng d«i d­ trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt sè lao ®éng d«i d­ ®­îc xÐt trªn 2 mÆt: B¶o ®¶m viÖc lµm vµ cuéc sèng cña ng­êi lao ®éng; b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty cæ phÇn ®¹t ®­îc yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. Trªn c¬ së nhËn thøc râ rµng quan ®iÓm gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ tr¸ch nhiÖm cña c¶ ng­êi lao ®éng, doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc. w Xo¸ bá quy ®Þnh møc khèng chÕ cæ phÇn tèi ®a ®­îc mua cña c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp (Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng) kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ møc b×nh qu©n chung cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. Quy ®Þnh nµy béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt trong viÖc t¹o t©m lý tin t­ëng cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, h¹n chÕ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. Bëi vËy, ®Ó b¶o ®¶m sù c«ng b»ng x· héi, Nhµ n­íc cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ kh¸c chø kh«ng nªn quy ®Þnh h¹n chÕ møc mua cæ phÇn cña mäi ng­êi trong doanh nghiÖp. V/ Hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh CPH: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp lµ mét kh©u hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh CPH doanh nghiÖp. §Ó lµm tèt c«ng viÖc nµy kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu dÔ dµng vµ nhanh chãng. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc mang tÝnh kü thuËt nghiÖp vô thuÇn tuý mµ nã cßn cã ý nghÜa kinh tÕ - x· héi träng yÕu v× nã liªn quan ®Õn viÖc b¶o toµn vèn cña Nhµ n­íc, ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ ®Õn kh¶ n¨ng ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn trong t­¬ng lai. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp cÇn b¶o ®¶m: kh«ng g©y nªn nh÷ng thÊt tho¸t tµi s¶n vµ vèn cña Nhµ n­íc; t¹o tiÒn ®Ò tµi chÝnh thuËn lîi cho doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸. Trªn thùc tÕ trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cÇn chó ý thªm mét sè vÊn ®Ò sau: w Thø nhÊt: TiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c tµi s¶n mµ tr­íc ®©y Nhµ n­íc ®Çu t­ cho doanh nghiÖp ®Ó cã biÖn ph¸p sö lý hîp lý, theo ®ã : - Nh÷ng tµi s¶n cña Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp phï hîp víi ph­¬ng ¸n kinh doanh míi cña c«ng ty cæ phÇn sÏ chuyÓn giao l¹i cho c«ng ty cæ phÇn theo gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. - Nh÷ng tµi s¶n cña Nhµ n­íc kh«ng phï hîp sÏ ®­îc chuyÓn giao l¹i cho Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu chuyÓn cho doanh nghiÖp kh¸c ho¹c thanh lý, kh«ng Ðp buéc c«ng ty cæ phÇn míi ph¶i nhËn. - Nh÷ng tµi s¶n ®· hÕt thêi h¹n khÊu hao sÏ ®­îc chuyÓn giao l¹i cho c«ng ty cæ phÇn mµ kh«ng tÝnh vµo gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ n­íc tai doanh nghiÖp. w Thø hai: Víi nh÷ng tµi s¶n tr­íc ®©y doanh nghiÖp vay vèn ®Ó ®Çu t­, nay ®· hoµn l¹i ®ñ vèn cho ng­êi cho vay, nªn ®­îc chia lµm 2 phÇn: - Mét phÇn thuéc së h÷u Nhµ n­íc theo tinh thÇn doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc ®Çu t­, phÇn vèn t¨ng thªm thuéc së h÷u Nhµ n­íc. - Mét phÇn tÝnh cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, coi ®ã lµ sù ­u ®·i khuyÕn khÝch tÝnh tÝch cùc vµ chñ ®éng ph¸t triÓn vèn cña ng­êi lao déng trong doanh nghiÖp. w Thø ba: X¸c ®Þnh hîp lý nh÷ng tån ®äng tµi chÝnh mµ c«ng ty cæ phÇn cã thÓ kÕ thõa tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Cã thÓ xo¸ bá cho doanh nghiÖp nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi, kho¶n lç ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh tr­íc ®©y do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. w Thø t­: §æi míi viÖc tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: - Mêi c¸c chuyªn gia kinh tÕ - kü thuËt ë c¸c c¬ quan khoa häc vµo viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n, t«n träng ý kiÕn cña hä trong viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c tµi s¶n. - §Ò cao vai trß cña §¹i diÖn doanh nghiÖp trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp - Më réng sù ph©n cÊp trong viÖc quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Víi c¸c doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ trªn 10 tû ®ång, thay v× Bé Tµi chÝnh thÈm ®Þnh vµ Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, nªn quy ®Þnh lµ " cÊp nµo ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp sÏ cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn". §iÒu nµy sÏ gãp phÇn rót ng¾n thêi gian cæ phÇn ho¸. KÕt luËn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 9 võa qua ®· kh¼ng ®Þnh " Kinh tÕ Nhµ n­íc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ: n¾m nh÷ng vÞ trÝ then chèt, lµ nh©n tè më ®­êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ lùc l­îng vËt chÊt quan träng vµ lµ mét c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ ". §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ®ã th× viÖc s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch¾c ch¾n ph¶i lµ mét nhiÖm vô träng yÕu vµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch liªn tôc, cã hiÖu qu¶. Trong ®ã cæ phÇn ho¸ l¹i lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc nªu ra trong bµi viÕt, cã thÓ kh¼ng ®Þnh cæ phÇn ho¸ lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n trong giai ®o¹n hiÖn nay, hiÖu qu¶ mµ cæ phÇn ho¸ ®em l¹i lµ kh«ng thÓ phñ nhËn vµ hoµn toµn cã thÓ t¨ng trong t­¬ng lai. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ thÊy nh÷ng h¹n chÕ trong tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ phÇn lín xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan nªn hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®­îc trong thêi gian tíi. Víi nh÷ng lý do ®ã, viÖc ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã nh÷ng ý nghÜa v« cïng to lín trong viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc ®æi míi mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra. §Ó lµm tèt nhiÖm vô nµy, ch¾c ch¾n ph¶i huy ®éng nhiÒu h¬n søc lùc vµ thêi gian cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tõ TW tíi ®Þa ph­¬ng. Víi sù nç lùc cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ Nh©n d©n, chóng ta tin t­ëng r»ng chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc sÏ ®­îc thùc hiÖn thµnh c«ng, gãp phÇn vµo nh÷ng th¾ng lîi chung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o B¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII. LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc. LuËt Doanh nghiÖp. V¨n b¶n h­íng dÉn CPH doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam - NXB Thèng kª - n¨m 1999. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ & qu¶n lý c«ng nghiÖp - §¹i häc KTQD T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn - sè 34/2000. T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ - sè 111, 113, 121, 122/2000. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o - sè 3, 5, 8/2000 ; sè 1/2001. T¹p chÝ Con sè vµ sù kiÖn - sè 5, 8/1999.