Vận dụng phương pháp dãy số thời gian phân tích biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam thời kỳ 2000-2004

Lêi nãi ®Çu Xu h­íng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, cÇn kh¼ng ®Þnh lËp tr­êng døt kho¸t cña mäi nÒn kinh tÕ quèc gia vµ d©n téc lµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa vµ héi nhËp tÝch cùc vµo c¸c nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Lµ mét n­íc ®i sau, cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, ViÖt Nam cÇn ph¶i chñ ®éng vµ kiªn ®Þnh víi m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ dùa vµo t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp trªn c¬ së ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh cña m×nh vÒ thÞ tr­êng, vÒ nguyªn liÖu vµ lao ®éng rÎ. Víi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2010 n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. Th× ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng gãp lín vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. §Ó minh chøng sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh c«ng nghiÖp th× ph¶i ph©n tÝch ®­îc nh÷ng biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp. Trong thêi gian qua em ®· thu thËp ®­îc mét sè tµi liÖu viÕt vÒ ngµnh c«ng nghiÖp cña mét ®Þa ph­¬ng vµ ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o TS. TrÇn Kim Thu, em ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam. Víi tªn ®Ò ¸n nghiªn cøu: "VËn dông ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú 2000-2004" Qua ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian mµ chóng ta cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam v¹ch râ xu h­íng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn. §ång thêi dùa vµo d·y sè thêi gian mµ cã thÓ dù ®o¸n c¸c møc ®é cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong t­¬ng lai. §Ó c¸c c¸n bé l·nh ®¹o cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®­a ra nh÷ng môc tiªu, nh÷ng chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch trong t­¬ng lai, cïng s¸t c¸nh víi nh©n d©n ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt nhÊt ®· ®Ò ra. Néi dung cña ®Ò ¸n bao gåm: - Lý luËn chung vÒ ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian. - VËn dông d·y sè thêi gian vµo ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam. - Dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong t­¬ng lai. - Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p. MÆc dï em ®· cè g¾ng song kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, h¹n chÕ. Em mong cã ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« gi¸o vµ phßng Tæ chøc c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®Ó em viÕt ®Ò ¸n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. TrÇn ThÞ Kim Thu vµ c¸c thÇy c« trong Khoa Thèng Kª ®· truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý b¸u trong thêi gian ë tr­êng ®Ó em viÕt ®Ò ¸n m«n häc nµy. Lý luËn chung vÒ ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian I. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian 1. Kh¸i niÖm, cÊu t¹o, ph©n lo¹i, c¸c yªu cÇu vµ t¸c dông cña d·y sè thêi gian 1.1. Kh¸i niÖm MÆt l­îng cña hiÖn t­îng th­êng xuyªn biÕn ®éng qua thêi gian. Trong thèng kª, ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng nµy, ng­êi ta th­êng dùa vµo d·y sè thêi gian. D·y sè thêi gian lµ mét d·y c¸c trÞ sè cña chØ tiªu thèng kª ®­îc s¾p xÕp theo thø tù thêi gian. 1.2. CÊu t¹o Mçi d·y sè thêi gian ®­îc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn c¬ b¶n lµ thêi gian vµ chØ tiªu vÒ hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu. Thêi gian cã thÓ ngµy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m… §é dµi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau ®­îc gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian. ChØ tiªu vÒ hiÖn t­îng nghiªn cøu cã thÓ lµ sè tuyÖt ®èi, t­¬ng ®èi, sè b×nh qu©n. TrÞ sè cña chØ tiªu gäi lµ møc ®é cña d·y sè. Khi thêi gian thay ®æi th× c¸c møc ®é cña d·y sè còng thay ®æi. 1.3. Ph©n lo¹i C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tån t¹i (qua d·y sè thêi gian cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng, v¹ch râ xu h­íng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn, ®ång thêi ®Ó dù ®o¸n c¸c møc ®é cña hiÖn t­îng trong t­¬ng lai) vÒ quy m« cña hiÖn t­îng qua thêi gian cã thÓ ph©n biÖt. D·y sè tuyÖt ®èi biÓu hiÖn quy m« (khèi l­îng) qua thêi gian. D·y sè thêi kú: lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi kú ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn t­îng trong ®é dµi, kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. D·y sè thêi ®iÓm: møc ®é d·y sè lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi ®iÓm, ph¶n ¸nh quy m« (khèi l­îng) cña hiÖn t­îng t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. 1.4. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n khi x©y dùng d·y sè thêi gian Khi x©y dùng d·y sè thêi gian lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÊt cã thÓ so s¸nh ®­îc gi÷a c¸c møc ®é trong d·y sè thêi gian nh»m ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸ch quan sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian. Muèn vËy, néi dung, ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu nghiªn cøu qua thêi gian ph¶i thèng nhÊt, ph¹m vi cña hiÖn t­îng nghiªn cøu qua thêi gian ph¶i thèng nhÊt, cã thÓ ph¹m vi ®Þa lý hay hµnh chÝnh cña mét ®Þa ph­¬ng nµo ®ã, cã thÓ lµ ®¬n vÞ thuéc hÖ thèng qu¶n lý. C¸c kho¶ng c¸ch thêi gian trong d·y sè nªn b»ng nhau nhÊt lµ d·y sè thêi kú. Trong thùc tÕ, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c nhau, c¸c yªu cÇu trªn cã thÓ bÞ vi ph¹m, khi ®ã ®ßi hái cã sù chØnh lý thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch. 1.5. T¸c dông cña d·y sè thêi gian D·y sè thêi gian cã t¸c dông ®Ó ph©n tÝch ®Æc ®iÓm vµ tÝnh quy luËt, sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian. Dù ®o¸n sù ph¸t triÓn cña hiÖn t­îng trong t­¬ng lai. 2. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian vµ vËn dông c¸c chØ tiªu cña d·y sè thêi gian vµo ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n xuÊt (Go) c«ng nghiÖp cña ®Þa ph­¬ng (B×nh Lôc - Hµ Nam). §Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm biÕn ®éng qua thêi gian cña hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu, ng­êi ta th­êng tÝnh c¸c chØ tiªu sau: 2.1. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian §Ó nªu lªn ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian, ng­êi ta th­êng tÝnh c¸c chØ tiªu. 2.1.1. Møc ®é trung b×nh qua thêi gian ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é ®¹i diÖn cña hiÖn t­îng trong suèt thêi gian nghiªn cøu. Tuú theo d·y sè thêi kú hoÆc d·y sè thêi ®iÓm mµ cã c¸c c«ng thøc tÝnh kh¸c nhau. * §èi d·y sè thêi kú, møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y: Trong ®ã: yi víi (i = 1, 2,…n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi kú. * §èi víi mét d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau cã c«ng thøc sau ®©y: Trong ®ã: yi (i = 1, 2, 3, …, n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau. * §èi víi d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau th× møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau: Trong ®ã: ti (i = 1, 2, 3…n) lµ ®é dµi thêi gian cã møc ®é yi 2.1.2. L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ møc ®é tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian nghiªn cøu. Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã chØ tiªu vÒ l­îng t¨ng (gi¶m) sau ®©y: * L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é kú ®øng liÒn tr­íc ®ã (yi-1). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: (víi i = 2,3…n) Trong ®ã di lµ l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn. * L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc (tÝnh dån) lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é cña mét kú nµo ®ã ®­îc chän lµm gèc, th­êng lµ møc ®é ®Çu tiªn trong d·y sè (yi). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. C«ng thøc tÝnh: Di = yi - y1 (i = 2, 3, … n) Trong ®ã: Di lµ c¸c l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc. DÔ dµng nhËn thÊy r»ng: (víi i = 2,3,…n) Tøc lµ tæng c¸c l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi liªn hoµn b»ng l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc. * L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trung b×nh. 2.1.3. Tèc ®é ph¸t triÓn Tèc ®é ph¸t triÓn lµ mét sè t­¬ng ®èi (biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc %) ph¶n ¸nh tèc ®é vµ xu h­íng biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian. Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã c¸c lo¹i tèc ®é ph¸t triÓn sau ®©y: * Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng hai thêi gian liÒn nhau. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: (víi i = 2, 3, …n) Trong ®ã: ti : Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cña thêi gian i so víi thêi gian i - 1 yi-1 : Møc ®é cña hiÖn t­îng ë thêi gian i - 1 * Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng ë hai thêi gian kh«ng liÒn nhau, trong ®ã, ng­êi ta chän mét thêi gian lµm gèc th«ng th­êng chän thêi gian ®Çu tiªn lµm gèc. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: (víi i = 2,3,…n) Trong ®ã: Ti : Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc yi: Møc ®é cña hiÖn t­îng ë thêi gian ®Çu tiªn. Quan hÖ gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn víi tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc lµ: - TÝch c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn b»ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc. - Tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh lµ trÞ sè ®¹i biÓu cña tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn. V× c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cã quan hÖ tÝnh tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n, ng­êi ta sö dông c«ng thøc sè trung b×nh nh©n. 2.1.4. Tèc ®é t¨ng (gi¶m) Cho biÕt qua thêi gian, hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu t¨ng (+) hoÆc gi¶m (-) bao nhiªu lÇn hoÆc bao nhiªu (%). * Tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn hay tõng thêi kú lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng (gi¶m) liªn hoµn víi møc ®é kú gèc liªn hoµn. NÕu kÝ hiÖu ai = (i = 2, 3, …n) lµ tèc ®é t¨ng hay (gi¶m) liªn hoµn th× Hay ai cã thÓ tÝnh b»ng c«ng thøc sau: ai(%) = ti(%) - 100 * Tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng hoÆc (gi¶m) ®Þnh gèc víi møc ®é kú gèc cè ®Þnh. NÕu kÝ hiÖu Ai(i = 2,3,…n) lµ c¸c tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th× Hay Ai(%) = Ti(%) - 100 * Tèc ®é t¨ng (gi¶m) trung b×nh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®¹i biÓu trong suèt thêi gian nghiªn cøu. KÝ hiÖu lµ tèc ®é (+) hoÆc (-) trung b×nh. hoÆc 2.1.5. ChØ tiªu 1% t¨ng (gi¶m) ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1% t¨ng (gi¶m) cña tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn th× t­¬ng øng víi mét trÞ sè tuyÖt ®èi lµ bao nhiªu. KÝ hiÖu gi(i = 2, 3…n) lµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (hoÆc gi¶m) th× ta cã c«ng thøc sau: ChØ tiªu nµy tÝnh tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn, cßn ®èi víi tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th× kh«ng tÝnh v× nã lu«n lµ mét sè kh«ng ®æi vµ b»ng y1/100 ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn mét c¸ch cô thÓ vÒ viÖc kÕt hîp gi÷a sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi trong thèng kª. 2.2. VËn dông c¸c chØ tiªu trªn vµo ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n xuÊt (Go) c«ng nghiÖp trong thêi kú 2000-2004 B¶ng 1: Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt chung cña ngµnh c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú 2000-2004 §¬n vÞ: tû ®ång ChØ tiªu N¨m GTSXCN (Go) tû ®ång L­îng t¨ng tuyÖt ®èi (tû ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng (%) di Di ti Ti ai Ai 2000 8,46 - - - - - - 2001 10,35 1,89 1,89 1,223 1,223 0,223 0,223 2002 13,80 3,45 5,34 1,333 1,631 0,333 0,631 2003 15,92 2,12 7,46 1,153 1,881 0,153 0,881 2004 20,17 4,25 11,71 1,266 2,384 0,266 1,384 BQ 13,74 2,9275 x 1.242 x 0,242 x NhËn xÐt: KÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn cho thÊy quy m« gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (Go) cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong thêi kú (2000-2004) t¨ng lªn víi sè l­îng lín: - L­îng t¨ng tuyÖt ®èi b×nh qu©n hµng n¨m cña thêi kú (2000-2004) lµ 2,9275 (tû ®ång). Cã ®­îc kÕt qu¶ nµy lµ do sù cè g¾ng rÊt lín cña mçi doanh nghiÖp cña ®Þa ph­¬ng. Bªn c¹nh ®ã nhê thùc hiÖn mét sè ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng… t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng tr­ëng cao. H¬n n÷a lµ do c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c c¬ së trong sù chØ ®¹o cña c¸c c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ cña Hµ Nam. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá vµo GTSX c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc, ®Ó ®Êt n­íc ViÖt Nam ®Õn 2010 trë thµnh mét ®Êt n­íc "c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸). C¸c c¸n bé qu¶n lý cña B×nh Lôc - Hµ Nam d· ®­a ra c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cô thÓ, nh»m khai th¸c mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän nh­: chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu khÝ, c«ng nghiÖp ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, vËt liÖu x©y dùng… - Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n hµng n¨m: 124,2%. - Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 24,2% Trong 5 n¨m qua tèc ®é ph¸t triÓn cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp t¨ng nh­ng chËm, nh­ng gi¸ trÞ 1% t¨ng lªn n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua b¶ng 2. B¶ng 2: Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ChØ tiªu N¨m GTSXCN (Go) (tû ®ång) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (tû ®ång) 2000 8,46 - 2001 10,35 0,0846 2002 13,80 0,1035 2003 15,92 0,1380 2004 20,17 0,1592 NhËn xÐt: Tr­íc t×nh h×nh tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ t×nh h×nh cña B×nh Lôc - Hµ Nam nãi riªng. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®­a ra nhiÒu biÖn ph¸p nh»m kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ trong ngµnh c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®­îc c¶i thiÖn mét c¸ch râ nÐt biÓu hiÖn cô thÓ: N¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 13,36%. Do t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· gãp phÇn vµo nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. Trong thêi gian tíi, c¸c c¸n bé qu¶n lý trong ngµnh kinh tÕ, nhÊt lµ trong c«ng nghiÖp cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch, môc tiªu râ rµng, cô thÓ h¬n n÷a ®Ó t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Thùc tÕ cho thÊy trong néi bé ngµnh c«ng nghiÖp còng cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc, b­íc ®Çu t¹o ra c¬ cÊu hîp lý, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp, ®Ó trë thµnh ngµnh mòi nhän trong c¶ n­íc. * T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 3: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp C«ng nghiÖp khai th¸c C«ng nghiÖp chÕ biÕn C«ng nghiÖp ®iÖn, ga, n­íc… 2000 140949 8543492 780656 2001 176512 9265146 920434 2002 212531 10975298 1018184 2003 235868 12499373 1204156 2004 268629 15646865 1442264 §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I. B¶ng 4: T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I. §¬n vÞ: triÖu ®ång N¨m L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn (triÖu ®ång) Tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn ti (%) CN khai th¸c CN chÕ biÕn CN ®iÖn, ga, n­íc CN khai th¸c CN chÕ biÕn CN ®iÖn, ga, n­íc 2000 - - - - - - 2001 35563 721654 139778 25,23 8,45 1,79 2002 36019 171052 97741 20,4 18,45 10,61 2003 23337 154075 185972 10,98 13,88 18,26 2004 32761 3147492 238108 13,89 25,52 19,77 BQ 31920 1775843,2 165402 16,74 15,33 16,18 NhËn xÐt: Qua b¶ng tÝnh to¸n cho thÊy trong 3 ngµnh c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I th× ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ lín nhÊt trong 2 ngµnh cßn l¹i lµ 16,74(%) hay t¨ng 31920 triÖu ®ång. Tuy nhiªn th× thÊy tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña c¶ 2 ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é ph¸t triÓn gÇn xÊp xØ nh­ nhau biÓu hiÖn: CN khai th¸c: 17,74% CN chÕ biÕn: 15,33% CN ®iÖn, ga, n­íc: 16,18% Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c cã tèc ®é gi¶m ®i biÓu hiÖn: N¨m 2001 lµ 25,33% (35563 triÖu ®ång). N¨m 2004 lµ 13,89% (32761 triÖu ®ång). Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¹i t¨ng nhanh qua 4 n¨m thÓ hiÖn: N¨m 2001 lµ 8,45% (721654 triÖu ®ång). N¨m 2004 lµ 25,52% (3147492 triÖu ®ång). Ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn, ga, n­íc th× tèc ®é ph¸t triÓn t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ, ®Õn n¨m 2002 cã xu h­íng t¨ng chËm sau ®ã l¹i t¨ng ®Òu thÓ hiÖn: N¨m 2001 lµ 17,9% (139778 triÖu ®ång). N¨m 2002 lµ 10,61% (97741 triÖu ®ång) N¨m 2004 lµ 19,77% (238108 triÖu ®ång). V× vËy, trong thêi kú nµy, c¸c ngµnh chÕ biÕn cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt cao ®ã lµ s¶n phÈm thùc phÈm, ®å uèng, dÖt, s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ nhÊt lµ ngµnh s¶n xuÊt kim lo¹i, s¶n xuÊt dông cô phôc vô y tÕ. Víi sù ph¸t triÓn t­¬ng ®èi æn ®Þnh cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn nhiÒu s¶n phÈm tiªu dïng kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®Þa ph­¬ng mµ cßn xuÊt ®i c¸c n¬i kh¸c vµ mét sè ngµnh ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi nh­ dÖt may, giÇy dÐp, linh kiÖn ®iÖn tö… Tuy nhiªn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam 3 n¨m l¹i ®©y cã xu h­íng chËm do c¸c doanh nghiÖp Ýt chó träng h­íng ngo¹i mµ th­êng xuyªn nh»m s¶n xuÊt thay thÕ nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu, ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n xuÊt lín nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n vµ nhu cÇu xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. B¶ng 5: T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh II §¬n vÞ tÝnh: % N¨m 2001 2002 2003 2004 * Khu vùc kinh tÕ trong n­íc (khai th¸c than ®¸, dÖt, s¶n xuÊt kim lo¹i, ho¸ chÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ…) 82,73 68,64 66,42 69,25 * Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 17,27 31,36 33,58 30,75 Tæng 100 100 100 100 NhËn xÐt: Qua sè liÖu trªn th× ta thÊy ®èi víi khu vùc trong n­íc th× mét sè ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao qua c¸c n¨m nh­ s¶n phÈm tõ phi kim lo¹i, s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ ®iÖn, s¶n xuÊt thùc phÈm… NÕu xÐt trong c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp theo ngµnh kinh tÕ th× ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao nhÊt trong ®Þa ph­¬ng nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung. Ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong khu vùc kinh tÕ trong n­íc ®Òu cã xu h­íng gi¶m tõ 2001 lµ 82,73%; n¨m 2004 lµ 69,25% Nguyªn nh©n gi¶m nµy lµ do quy tr×nh, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu, còng nh­ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc cßn thÊp, ch­a cao, cho nªn chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng nghiÖp ch­a tèt, ch­a chiÕm thÞ tr­êng so víi hµng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña n­íc ngoµi nhËp khÈu vµo. MÆt hµng còng do nhiÒu hµng lËu tõ Trung Quèc… nhËp vµo n­íc ta. Ngµnh c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn chiÕm tû träng cao, ngµy cµng t¨ng nhanh. Do ®Êt n­íc ta ®ang thùc hiÖn môc tiªu ®Õn n¨m 2020 trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. BiÓu hiÖn n¨m 2001 chiÕm 17,27% 2002 chiÕm 31,36% 2003 chiÕm 33,58% 2004 chiÕm 30,75% Víi qu¸ tr×nh ®ang trªn ®­êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, th× ngµnh c«ng nghiÖp sÏ mang l¹i gi¸ trÞ cao, ®Ó hoµ nhËp sù ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi. II. Mét sè ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu h­íng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t­îng Sù biÕn thiªn cña hiÖn t­îng qua thêi gian chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. Ngoµi c¸c nh©n tè chñ yÕu, x¸c lËp nªn xu h­íng t¨ng c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh xu h­íng biÕn ®éng cña hiÖn t­îng. Cßn cã nh÷ng nh©n tè ngÉu nhiªn g©y ra nh÷ng sai lÖch khái xu h­íng, t¸c ®éng vµo mÆt l­îng cña hiÖn t­îng, lµm mÆt l­îng cña hiÖn t­îng lÖch khái xu h­íng c¬ b¶n. V× vËy sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p nh»m lo¹i bá t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè ngÉu nhiªn, nªu lªn xu h­íng cña biÕn ®éng c¬ b¶n. CÇn xem møc ®é c¸c d·y sè cã ®¶m b¶o tÝnh chÊt so s¸nh ®­îc víi nhau hay kh«ng. Xu h­íng nµy th­êng ®­îc biÓu hiÖn theo chiÒu h­íng tiÕn triÓn chung nµo ®ã, mét sù tiÕn triÓn kÐo dµi thêi gian, x¸c ®Þnh tÝnh quy luËt biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t­îng cã ý nghÜa quan träng trong nghiªn cøu thèng kª. Mét sè ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc sö dông ®Ó biÓu hiÖn xu h­íng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t­îng. 1. Ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu h­íng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t­îng 1.1. Ph­¬ng ph¸p më réng kho¶ng c¸ch thêi gian Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông khi mét d·y sè thêi kú cã kho¶ng c¸ch t­¬ng ®èi ng¾n vµ cã nhiÒu møc ®é mµ qua ®ã ch­a ph¶n ¸nh ®­îc xu h­íng biÕn ®éng cña hiÖn t­îng. Dïng ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ lo¹i bá ®­îc nh©n tè ngÉu nhiªn. Ph­¬ng ph¸p nµy thùc hiÖn nh­ sau: ghÐp mét sè thêi gian gÇn nhau thµnh mét kho¶ng thêi gian liÒn nhau, ch¼ng h¹n ghÐp 3 th¸ng liÒn nhau thµnh 1 quý. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ sè l­îng cao møc ®é trong d·y sè mÊt ®i qu¸ nhiÒu. V× vËy ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi d·y sè thêi kú cã kho¶ng c¸ch thêi gian ng¾n vµ cã nhiÒu møc ®é (ngµy ® tuÇn ® th¸ng ® quý). 1.2. Ph­¬ng ph¸p d·y sè b×nh qu©n tr­ît (di ®éng) Dùa trªn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trung b×nh. Sè trung b×nh, tr­ît lµ sè trung b×nh céng cña mét nhãm nhÊt ®Þnh c¸c møc ®é cña d·y sè ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÇn l­ît lo¹i dÇn c¸c møc ®é ®Çu, ®ång thêi thªm vµo c¸c møc ®é tiÕp theo, sao cho tæng sè l­îng c¸c møc ®é gia tÝnh sè trung b×nh kh«ng thay ®æi. Gi¶ sö cã d·y sè thêi gian y1, y2, y3… yn-1, yn D·y sè trung b×nh tr­ît Phô thuéc møc ®é d·y sè ban ®Çu nhiÒu hoÆc Ýt. Phô thuéc vµo tÝnh chÊt biÕn ®éng cña d·y sè qua thêi gian. ViÖc lùa chän nhãm bao nhiªu møc ®é ®Ó tÝnh trung b×nh tr­ît ®ßi hái ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn t­îng vµ sè l­îng c¸c møc ®é cña d·y sè thêi gian. Sù biÕn ®éng cña d·y sè qua thêi gian t­¬ng ®èi æn ®Þnh ® tÝnh ®­îc 3® 4 møc®é. Sù biÕn ®éng sè qua thêi gia lín, sè l­îng d·y sè t­¬ng ®èi nhiÒu ® tÝnh trung b×nh tr­ît 5,6 hoÆc 7 møc ®é. NÕu sè l­îng møc ®é tham gia tÝnh TB tr­ît cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng san b»ng c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn cµng lín, mÆt kh¸c sÏ lµm sè l­îng møc ®é trung b×nh tr­ît cµng Ýt ®i ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph©n tÝch xu h­íng biÕn ®éng c¬ b¶n. 1.3. X©y dùng hµm xu thÕ (ph­¬ng ph¸p håi quy) Trªn c¬ së d·y sè thêi gian, biÓu hiÖn c¸c møc ®é cña d·y sè thêi gian b»ng 1 hµm xu thÕ vµ ®­îc gäi lµ hµm xu thÕ. D¹ng tæng qu¸t cña hµm xu thÕ: Trong ®ã: lµ møc ®é lý thuyÕt a0, a1,… an lµ c¸c tham sè t lµ thø tù thêi gian (1,2…n) §Ó lùa chän ®óng ®¾n d¹ng cña ph­¬ng tr×nh håi quy ®ßi hái ph¶i dù vµo sù ph©n tÝch ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian. + §å thÞ + Dùa vµo l­îng t¨ng, gi¶m tuyÖt ®èi (sai ph©n bËc 1) + Tèc ®é biÕn ®éng liªn hoµn (sai ph©n bËc 2) + Sai sè chuÈn SE = Trong ®ã: n: sè l­îng møc ®é d·y sè p: sè l­îng tham sè Sau ®©y lµ mét sè d¹ng ph­¬ng tr×nh håi quy * Ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng. Ph­¬ng tr×nh nµy ®­îc sö dông khi c¸c l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn di xÊp xØ nhau. ¸p dông ph­¬ng ph¸p b×nh ph­¬ng nhá nhÊt sÏ cã hÖ ph­¬ng tr×nh sau ®©y víi c¸c tham sè a0 vµ a1. * Ph­¬ng tr×nh parabol bËc 2 Ph­¬ng tr×nh nµy sö dông khi c¸c sai ph©n bËc 2 xÊp xØ nhau. C¸c tham sè a0, a1, a2 ®­îc x¸c ®Þnh b»ng hÖ ph­¬ng tr×nh sau: * Ph­¬ng tr×nh hµm mò Ph­¬ng tr×nh nµy sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau. C¸c tham sè a0 vµ a1 ®­îc x¸c ®Þnh bëi hÖ ph­¬ng tr×nh: 1.4. Ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn sù biÕn ®éng thêi vô BiÕn ®éng thêi vô: sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng cã tÝnh chÊt lÆp ®i lÆp l¹i trong tõng thêi gian nhÊt ®Þnh cña n¨m. Nguyªn nh©n g©y ra sù biÕn ®éng thêi vô do ¶nh h­ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ thêi tiÕt, khÝ hËu vµ c¸c phong tôc tËp qu¸n sinh ho¹t cña d©n c­. BiÕn ®éng thêi vô lµm cho ho¹t ®éng cña mét sè ngµnh khi th× t¨ng c¨ng th¼ng, lóc th× nhµn rçi, lóc th× bÞ thu hÑp l¹i. Nghiªn cøu biÕn ®éng thêi vô nh»m ®Ò ra nh÷ng chñ tr­¬ng biÖn ph¸p phï hîp, kÞp thêi, h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h­ëng cña biÕn ®éng thêi vô ®èi víi s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña x· héi. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu biÕn ®éng thêi vô (Ýt nhÊt lµ 3 n¨m) Trong ®ã: Ii : chØ sè thêi vô cña thêi gian t : sè trung b×nh cña c¸c møc ®é thêi gian i : sè trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c møc ®é trong d·y sè. NÕu më réng thu hÑp BiÕn ®éng thêi vô qua nh÷ng thêi gian nhÊt ®Þnh cña c¸c n¨m cã sù t¨ng (gi¶m) râ rÖt th× chØ sè thêi vô tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã: yij : Møc ®é thùc tÕ cña thêi gian i vµ j : Møc ®é tÝnh to¸n. 2. VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu h­íng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t­îng vµo ra xu h­íng biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú (2000-2004). 2.1. B¶ng tÝnh N¨m t GTSXCN (y) tû ®ång t. y t2 y2 2000 1 8,46 8,46 1 71,57 2001 2 10,35 20,70 4 107,12 2002 3 13,80 41,40 9 190,44 2003 4 15,92 63,68 16 253,44 2004 5 20,17 100,85 25 406,83 Tæng 15 68,7 235,09 55 1029,40 Qua biÓu ®å trªn ta thÊy mèi liªn hÖ gi÷a gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp víi sè thø tù thêi gian (t) gÇn víi d¹ng tuyÕn tÝnh. Ta cã: C¸ch 1: C¸ch 2: X¸c ®Þnh a0 vµ a1 qua hÖ ph­¬ng tr×nh Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta t×m ®­îc gi¸ trÞ a0 = 5,043 a1 = 2,899 VËy ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng lµ: Trong ®ã: a0 = 5,043 nãi lªn ¶nh h­ëng cña c¸c nguyªn nh©n kh¸c ngoµi yÕu tè thêi gian ®Õn gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. a1 = 2,899 nãi lªn ¶nh h­ëng cña thêi gian t¸c ®éng ®Õn gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. * HÖ sè t­¬ng quan (r) Lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ t­¬ng quan tuyÕn tÝnh cña mét qu¸ tr×nh chÆt chÏ. C¸ch tÝnh: Ta cã: mèi liªn hÖ thuËn. gÇn b»ng 1 th× mèi liªn hÖ cµng chÆt chÏ. Nh­ vËy mèi liªn hÖ gi÷a thêi gian vµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ mèi liªn hÖ t­¬ng quan tuyÕn tÝnh thuËn vµ rÊt chÆt chÏ r2 = (0,99)2 = 0,9816. NhËn xÐt: 98,16% sù thay ®æi cña yÕu tè thêi gian ®­îc gi¶i thÝch bëi m« h×nh trªn trong mèi quan hÖ víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. 2.2. Ph­¬ng tr×nh parabol bËc 2 N¨m t y t2.y t2 t3 t4 2000 1 8,46 8,46 1 1 1 2001 2 10,35 41,40 4 8 16 2002 3 13,80 124,2 9 27 81 2003 4 15,92 254,72 16 64 256 2004 5 20,17 504,25 25 125 625 Tæng 15 68,7 933,03 55 225 979 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta ®­îc a0 = 6,52 a1 = 1,622 a2 = 0,214 VËy ta cã ph­¬ng tr×nh parabol bËc 2 * Tû sè t­¬ng quan: ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tr×nh ®é chÆt chÏ cña mèi liªn hÖ t­¬ng quan phi tuyÕn. TÝnh c¸c ph­¬ng sai: + Ph­¬ng sai chung = víi y = 4,134 N¨m t yt (yt- )2 2000 1 8,46 8,356 0,0108 2001 2 10,35 10,62 0,0729 2002 3 13,80 13,312 0,2381 2003 4 15,92 16,162 0,0586 2004 5 20,17 19,98 0,0361 Tæng 15 68,7 x 0,4165 víi n = 0,95 ® mèi liªn hÖ chÆt chÏ NhËn xÐt t­¬ng tù nh­ ph­¬ng tr×nh bËc 1. Tiªu chuÈn III. Mét sè ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª ng¾n h¹n trªn c¬ së d·y sè thêi gian vµ vËn dông vµo ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008 1. Mét sè ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª trªn c¬ së d·y sè thêi gian 1.1. Dù ®o¸n vµo l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi b×nh qu©n Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ sö dông khi c¸c l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau. M« h×nh dù ®o¸n tæng qu¸t lµ: Trong ®ã: : Møc ®é cuèi cïng cña d·y sè thêi gian : Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n : Møc ®é dù ®o¸n ë thêi gian tth 1.2. Dù ®o¸n dùa vµo tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ nhau: M« h×nh dù ®o¸n tæng qu¸t lµ: Trong ®ã: : Møc ®é cuèi cïng cña d·y sè thêi gian : Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n : Møc ®é dù ®o¸n ë thêi gian tth Dù ®o¸n dùa vµo tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m cã thÓ ¸p dông cho nh÷ng kho¶ng thêi gian d­íi 1n¨m. M« h×nh dù ®o¸n: : Møc ®é dù ®o¸n thêi gian j cña n¨m i 1.3. Dù ®o¸n ®iÓm b»ng ngo¹i suy hµm xu thÕ M« h×nh dù ®o¸n ®iÓm lµ: Trong ®ã: : Møc ®é dù ®o¸n ë thêi ®iÓm t + L Tõ dù ®o¸n ®iÓm ta cã kho¶ng dù ®o¸n. Trong ®ã: Sp: lµ sai sè dù ®o¸n Se: lµ sai sè chuÈn cña m« hi×nh 1.4. Dù ®o¸n dùa vµo hµm xu thÕ tuyÕn tÝnh vµ biÕn ®éng thêi vô (dùa vµo b¶ng Buys-Ballot) D·y sè thêi gian gåm 3 thµnh phÇn: * Xu thÕ ph¸t triÓn ft lµ xu thÕ c¬ b¶n kÐo dµi theo thêi gian. * BiÕn ®éng thêi vô St mang tÝnh lÆp ®i, lÆp l¹i trong kú * BiÕn ®éng ngÉu nhiªu Zt do t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè ngÉu nhiªn Ba thµnh phÇn trªn ®­îc kÕt hîp thµnh 2 m« h×nh MH céng: Yt = ft + St + Zt MH nh©n: Yt = ft + St + Zt Ph©n tÝch c¸c d¹ng céng Gi¶ thiÕt + Xu thÕ tuyÕn tÝnh ft = b0 + b1t + Zt cã TB = 0 (kh«ng xÐt ®Õn Zt) + BiÕn ®éng thêi vô St = Sj + KÕt hîp céng Ph¶i x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè (tham sè) b0, b1,bj Cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p b×nh ph­¬ng nhá nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tham sè nµy nh­ng trong tÝnh to¸n cã thÓ dùa vµo b¶ng B.B ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tham sè. 2. VËn dông ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008 Dùa vµo sè liÖu ®· cã vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008 Dùa vµo sè liÖu ®· cã vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam qua c¸c n¨m (2000-2004) th× ta thÊy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu t¨ng nh­ng víi møc ®é t¨ng kh«ng ®Òu nhau, dÉn ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c ngµnh lµ kh¸c nhau. Muèn sö dông ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p trªn ®Ó dù ®o¸n th× chóng ta ph¶i cã l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi b×nh qu©n vµ tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh xÊp xØ b»ng nhau. V× vËy chóng ta ph¶i dùa vµo hµm håi quy ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn n¨m 2008. Ta cã hµm håi quy: * Dù ®o¸n ®iÓm: Dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam 2008 lµ: (tû ®ång) (tû ®ång) (tû ®ång) (tû ®ång) NhËn xÐt: Dùa vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n th× ®Õn n¨m 2008 gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®¹t 31,134 (tû ®ång) gÊp gÇn 4 lÇn so víi n¨m 2000 (8,46 tû ®ång). Víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t ®­îc th× c¸c nhµ l·nh ®¹o ngµnh c«ng nghiÖp cña tØnh cÇn dùa vµo kÕt qu¶ cña dù to¸n ®iÓm nµy ®Ó ®­a ra môc tiªu trong nh÷ng n¨m tiÕp theo dùa vµo hµm håi quy trªn. * Dù ®o¸n kho¶ng B¶ng tÝnh sau: N¨m t yt (tû ®ång) (yt - )2 2000 1 8,46 7,942 0,2683 2001 2 10,35 10,841 0,2411 2002 3 13,80 13,74 0,0036 2003 4 15,92 16,639 0,5169 2004 5 20,17 19,538 0,3994 Tæng x 68,7 (tû ®ång) - Dù ®o¸n cho n¨m 2005 (tû ®ång) 19,867 (tû ®ång) £ (tû ®ång) - Dù ®o¸n cho n¨m 2006 (tû ®ång) 22,5445 (tû ®ång) £ (tû ®ång) - Dù ®o¸n cho n¨m 2007 (tû ®ång) 25,1960 (tû ®ång) £ (tû ®ång) - Dù ®o¸n cho n¨m 2008 (tû ®ång) 27,8096 (tû ®ång) £ (tû ®ång) NhËn xÐt: Qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy: Víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®¹t ®­îc thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cña thêi kú (2000-2004). Th× chóng ta còng dù ®o¸n ®­îc gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m tíi qua ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n kho¶ng. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¹t ®­îc gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong kho¶ng ®ã, víi sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸n bé l·nh ®¹o vµ cïng toµn thÓ nh©n d©n cïng tham gia s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Víi nh÷ng sè liÖu trªn mµ ta cã thÓ dù ®o¸n kho¶ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m tíi. BiÓu hiÖn: N¨m 2005 ®¹t kho¶ng 19,867 (tû ®ång) ®Õn 25,0067 (tû ®ång) N¨m 2006 ®¹t kho¶ng 22,5445 (tû ®ång) ®Õn 28,1276 (tû ®ång) N¨m 2007 ®¹t kho¶ng 25,1960 (tû ®ång) ®Õn 31,2784 (tû ®ång) N¨m 2008 ®¹t kho¶ng 27,8096 (tû ®ång) ®Õn 34,4583 (tû ®ång) IV. Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p §Ó gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc, ®­a ®Êt n­íc trë thµnh mét n­íc "CNH-H§H" th× ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®­a ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn th× mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ¸p dông vµo tõng thêi kú ®æi míi. Mét sè gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®­a ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn th× mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ¸p dông vµo tõng thêi kú ®æi míi. Mét sè gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong nh÷ng n¨m tíi. VÒ vèn, ®µo t¹o nguån nh©n lùc, khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ vµ vÒ tæ chøc qu¶n lý. * VÒ vèn: CÇn huy ®éng nguån vèn trong n­íc vµ vèn n­íc ngoµi. - Víi nguån vèn trong n­íc + cÇn huy ®éng nguån vèn trong d©n: nh­ ph¸t hµnh tÝn phiÕu trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt sao cho hîp lý nhÊt trong d©n ®Ó ph¸t triÓn c«ng ngÖ vµ c¸c cæ phiÕu xÝ nghiÖp cho nh©n d©n vµ rÊt nhiÒu h×nh thøc kh¸c ®Ó huy ®éng vèn trong d©n… §©y lµ l­îng vèn tiÒm Èn trong d©n mµ B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn huy ®éng tèi ®a cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. + Huy ®éng vèn tõ c¸c doanh nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch cô thÓ cña m×nh ®Ó huy ®éng lÊy vèn nh­ t¹i doanh nghiÖp huy ®éng b»ng c¸ch huy ®éng vèn cña c¸n bé, c«ng nh©n ®Ó ®Çu t­ theo chiÒu s©u, trang bÞ c¬ së s¶n xuÊt gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ quy m« s¶n xuÊt, thùc hiÖn tèt chÕ ®é t¹o vèn cho doanh nghiÖp - Huy ®éng vèn n­íc ngoµi §ã lµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi d­íi d¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp (FDI) cho vay vèn dµi h¹ víi l·i suÊt ­u ®·i hay viÖn trî kh«ng hoµn l¹i (ODA). Vèn nµy ¸p dông cho ®Çu t­ x©y dùng míi c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã quy m« võa vµ nhá… Bªn c¹nh ®ã, Hµ Nam cÇn ph¶i c¶i c¸ch hµnh chÝnh, thùc hiÖn chÕ ®é më cöa, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhanh chãng ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo. * VÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®µo t¹o tèt nguån nh©n lùc tõ trªn xuèng d­íi nh­: ¦u tiªn ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ. T¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé chuyÓn giao kü thuËt míi trong c«ng nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kh¸c vµ c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng vµ kÞp thêi nh­ th«ng tin vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n träng trong kinh doanh vµ th«ng tin thÞ tr­êng. * VÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ tæ chøc qu¶n lý VÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Hµ Nam cßn l¹c hËu nhiÒu so víi thÕ giíi. V× vËy cÇn ph¶i ®­a kÜ thuËt khoa häc c«ng nghª hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Cã nh­ vËy míi hoµ nhËp vµo nÒn c«ng nghiÖp thÕ giíi, s¶n phÈm lµm ra míi c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng. * VÒ tæ chøc qu¶n lý cÇn: X©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn trªn ®Þa bµn B×nh Lôc - Hµ Nam. Tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp. Qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, Bé Khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, Bé C«ng nghiÖp… Víi doanh nghiÖp nhµ n­íc: cÇn ph¶i ®Èy nhanh cæ phÇn ho¸ DNNN, x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi së h÷u c¸c doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o quyÒn chñ ®éng cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. KÕt luËn C¶ n­íc nãi chung, B×nh Lôc - Hµ Nam nãi riªng cïng nhau phÊn ®Êu x©y dùng ®Ó ®­a ®Êt n­íc ®Õn 2010 trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ®ßi hái sù nç lùc cña c¸c ban, c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý, cïng nhau x©y dùng mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. MÆc dï ngµnh c«ng nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, thö th¸ch, mµ ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam vÉn ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Trong t­¬ng lai tíi th× ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng… ®Ó t¹o ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®óng h­íng cña nã. §Ò ¸n trªn, em ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam vµ dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong t­¬ng lai. Tuy nhiªn, do cßn nhiÒu h¹n chÕ trong nhËn thøc thùc tÕ, nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn chØ b¶o cña c« gi¸o TS. TrÇn Kim Thu ®Ó cho em viÕt ®Ò ¸n nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. TrÇn ThÞ Kim Thu vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong Khoa ®· gióp ®ì em khi viÕt ®Ò ¸n nµy. Hµ Néi, 10/10/2005 Sinh viªn: Bïi Thanh Hïng Môc lôc Lêi më ®Çu 1