Các giải pháp xử lý và luu trữ nước chi phí thấp quy mô hộ gia đình

Nguyen Viet Anh. IESE 1 C¸C GI¶I PH¸P Xö Lý vµ LƯU tr÷ n−íc CHI PHÝ THÊP QUY m« hé gia ®×nh PGS. TS. NguyÔn ViÖt Anh §¹i häc X©y dùng C¸c lo¹i h×nh c«ng nghÖ cÊp n−íc - Lo¹i h×nh cÊp n−íc tËp trung - Lo¹i h×nh cÊp n−íc nhá lÎ (hé gia ®×nh) C«ng tr×nh cÊp n−íc b¬m dÉn sö dông n−íc mÆt C«ng tr×nh cÊp n−íc b¬m dÉn sö dông n−íc ngÇm C«ng tr×nh cÊp n−íc tù ch¶y C«ng trinh ®Çu nguån Khu xö lý (l¾ng, läc) BÓ c¾t ¸p (cã hoÆc kh«ng) BÓ chøa n−íc s¹ch HÖ thgèng ®−êng èng Khu d©n c− Hå trªn nói (hå treo) Dung tÝch: 3.000m3 – 5.000m3 CÊp n−íc cho kho¶ng: 500 – 1.000 ng−êi Nguyen Viet Anh. IESE 2 GiÕng khoan - ¸p dông nh÷ng vïng cã tÇng n−íc ngÇm, chÊt l−îng n−íc ®¶m b¶o. - Nh÷ng n¬i d©n c− th−a thít GiÕng ®µo axb=4m2 giÕng ®µo kiÓu1 s¬ ®å cÊu tróc giÕng ®µo 20 0 i= 0.2% cöa lªn xuèng cöa th«ng h¬i sÐt chÌn btct c¸t läc líp sái ®o¹n èng uèn cong èng nhùa pvc l=3-11m cót nhùa s©n röa i=2% èng kÏm trô b¬m trô b¬m d=0.8-1.2m mÆt c¾t khÈu giÕng ¸p dông réng r·i ë vïng ®ång b»ng, trung du, nói thÊp. GiÕng tia 10 GiÕng thấm BÓ läc s¾t & asen hé gia ®×nh Th−êng ®−îc x©y dùng kÌm víi giÕng khoan víi nguån n−íc cã hµm l−îng s¾t < 15 mg/l. Cơ chế loại bỏ Asen Trong dung dịch Oxy hóa sắt Kết bông hydroxit sắt Oxy hóa asen Đồng kết tủa asen Trong lớp cát lọc Oxy hóa sắt Kết tủa sắt trên mặt hạt cát, tạo thành lớp vỏ hydroxit sắt Oxy hóa asen Đồng kết tủa asen Nguyen Viet Anh. IESE 3 13 1 - C¸t läc 2 - Sái ®ì 3 - BÓ chøa VËt liÖu läc (mm) BÒ dµy (mm) C¸t TA: 1 - 2 C¸t TA: 2 - 5 Sái: 2 - 5 Sái: 5 - 10 Sái: 10 - 20 Sái: 20 - 40 800 50 100 100 100 150 BÓ läc c¸t chËm BÓ läc asen quy m« hé gia ®×nh Xử lý asen và kim loại nặng (NUSA-SK) 1. Bể loc sơ cấp. 2. Bể chứa nước sạch 3. Lớp lọc 4. Vòi Đốt 5. Bộ lọc tinh 6. Bơm lọc tinh 7. Bơm nguồn Giải Pháp Công nghệ : Đơn giản không dùng hoá chất. có thể loại trừ Arsenic và các kim loại nặng. Giá thành: 1.500.000đồng Đơn vị SX: Viện năng lượng Phạm vi ứng dụng:nước giếng khoan, nước mưa, nước vùng lũ lụt, các loại nước ao hồ, sông ngòi tự nhiên , nước nhiễm Arsenic và các loại nước nhiễm phèn ( PH <5 ) v v. Xử lý asen và kim loại nặng (NUSA-SK) Đã lắp đặt tại: Hà Tây, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng, Hải Dương 17 THIẾT BỊ LỌC ASEN - Thiết bị lọc công xuất 500 lít/h - Vật liệu sử dụng xử lý asen, sắt, mangan còn lại trong nước là MS-1 chế tạo tại công ty TNHH Đầu tư Phát triển Công nghệ T&H - Nguyên tắc làm việc: Asen được hấp phụ lên bề mặt hạt theo cơ chế trao đổi ion và được giữ lại trên bề mặt hạt. Sau thời gian khoảng 3 tháng, tiến hành hoàn nguyên lại hạt bằng xút. - Thời gian sử dụng: 1.5 năm - Giá thành: 700 000 đồng 18 THIẾT BỊ XỬ LÝ SẮT MANGAN VÀ ASEN - Thiết bị công xuất 500 lít/h - Nước giếng được bơm trực tiếp qua cột không cần trao đổi không khí - Vật liệu sử dụng là MS-1. Làm việc trên nguyên tắc trao đổi ion - Sau thời gian là 3 ngày, tiến hành sử dụng gia ven để hoàn nguyên hạt. Hệ thống sử dụng bình thường - Thiết bị làm việc hiệu quả khi hàm lượng sắt < 5 mg/l, mangan < 10 mg/l - Giá thành: 1 100 000 đồng Nguyen Viet Anh. IESE 4 SONO Arsenic Filter Kanchan Arsenic Filter • Developed by MIT and ENPHO (Nepali NGO) based on 7 years of field research • Effective removal of arsenic, bacteria, iron, turbidity, and odour • Low cost (US$20 in Nepal) • Require no external energy/material input for operation • No replacement parts except nails • Constructed by local technicians using local materials • Environmentally safe disposal Gravel The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you m Coarse SandThe image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and th Water The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you m Fine Sand Iron Nails The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or th Diffuser Basin Lid Container Pipe Brick chips CAWST 21
1 gram phÌn chua cho 25lÝt n−íc
1 gram PACN cho 100 lÝt n−íc Hoµ tan chÊt keo tô vµo n−íc vµ khuÊy ®Òu, sö dông sau 20 - 30 phót Xö Lý N¦íc b»ng chÊt keo tô 22 Sö dông viªn khö trïng Cloramin lµ mét hîp chÊt chøa Clo dÔ ph©n huû sinh ra Clo ho¹t tÝnh trong n−íc cã t¸c dông khö trïng cao. KhỬ trïng N¦íc b»ng cloramin 23 Xö Lý N¦íc b»ng hãa chÊt pur (Do UNICEF tµi trî) Nguyen Viet Anh. IESE 5  PUR là hỗn hợp chất bột gồm: Fe2(SO4)3, Ca(OCl)2, chất đệm, đất sét và polymer, chứa trong gói nhỏ 4g dùng xử lý cho 10 lít nước do P&G hợp tác với CDC phát minh; P&G Pakistan sản xuất.  Các thành phần trong PUR được sử dụng để lọc nước ở Hoa Kỳ và các nước phát triển khác, PUR chỉ khác ở chỗ thành phần các chất này sử dụng ở quy mô hộ gia đình chứ không phải cho cơ sở xử lý nước tập trung. Kênh Phú Thạnh B, xã Phú Thạnh B, huyện Tam Nông, ĐT Xã Phú Đức, huyện Tam Nông, ĐT Đánh giá
Ðánh giá hiệu quả xử lý bằng cách so sánh kết quả xét nghiệm trước-sau khi sử dụng túi lọc PUR
Kết quả phân tích mẫu nước sau khi được xử lý túi lọc nước PUR được so sánh với Tiêu chuẩn của Bộ Y Tế (Chất lượng nước dùng cho ăn uống theo Quyết định 1329/2002/BYT-QÐ ngày 14 tháng 4 năm 2002) Bảng 1. So sánh kết quả thử nghiệm các chỉ tiêu lý hóa của nước sông và nước sau xử lý tại huyện Tháp Mười - Đồng Tháp Bảng 2. Kết quả thử nghiệm các chỉ tiêu vi sinh tại huyện Tháp Mười - Đồng Tháp Nguyen Viet Anh. IESE 6 Bảng 3. Kết quả thử nghiệm các chỉ tiêu độc chất tại huyện Tháp Mười - Đồng Tháp Ý kiến của các hộ gia đình về túi lọc nước PUR 1. Hiệu quả xử lý của túi lọc nước đối với nguồn nước người dân đang sử dụng cho ăn uống là rất tốt: 100% các mẫu thử các chỉ tiêu lý hóa, vi sinh, kim loại nặng, thuốc trừ sâu đạt tiêu chuẩn 1329/2002/BYT quy định về chất lượng nước dùng cho ăn uống và sinh hoạt. 2. Chất lượng các túi lọc là như nhau thông qua việc thử nghiệm các túi lọc được chọn ngẫu nhiên đều cho kết quả như nhau. 3. Các hộ gia đình rất hưởng ứng việc sử dụng túi lọc, tỷ lệ các hộ gia đình sử dụng túi lọc hàng ngày tăng dần qua các tháng sử dụng. 4. 100% HGĐ cho rằng chất lượng nước sau lọc rất tốt, rất trong, không vị lạ và rất thích hợp cho vùng ngập lũ tại ĐBSCL. 5. 100% hộ gia đình khi khảo sát đều không có các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, sốt, ngứa. 6. 46,1% ý kiến cho rằng túi lọc an toàn và thuận tiện, 26,5% cho rằng sử dụng túi lọc tốt cho người già, trẻ em, người bệnh. 7. Tỷ lệ hộ gia đình chấp nhận mua túi lọc tại Trường Xuân là 83,3%, Mỹ Hòa 80,4%, Phú Thành B 50,1% và Phú Đức 53,0%. 8. Tỷ lệ hộ gia đình chấp nhận mua với giá 200 – 500đ tại Trường Xuân là 80,7%, Mỹ Hòa 68,2%, Phú Thành B 94,3 %, Phú Đức 78,6%. ĐỀ XUẤT 1. Xem xét và tiến hành các thủ tục cho phép sử dụng túi lọc nước PUR để lọc nước cho người dân. 2. Cần có chính sách trợ giá thích hợp đối với các hộ nghèo để họ có điều kiện sử dụng túi PUR. Có thể kết hợp với chính quyền lập danh sách hỗ trợ sử dụng miễn phí ñối với các hộ gia đình quá khó khăn. 3. Khi đưa túi PUR vào sử dụng cần có kế hoạch tiếp thị và thông tin rộng rãi để cho người dân có nhu cầu được biết. ĐỀ XUẤT 4. Các cấp ban ngành, chính quyền địa phương cần có các biện pháp giáo dục nâng cao ý thức của người dân trong việc sử dụng nước sạch và vệ sinh môi trường bên cạnh việc cấp phát túi lọc PUR. 5. Nhà sản xuất nghiên cứu xem có nên chăng đưa sản phẩm vào sản xuất đại trà tại Việt Nam, lúc đó có thể giá thành sẽ giảm, tạo điều kiện cho người dân được tiếp cận với nước sạch nhiều hơn. Nguyen Viet Anh. IESE 7 37 §un s«i n−íc ë nhiÖt ®é 1000C trong 5 phót KhỬ trïng N¦íc b»ng ph−¬ng ph¸p ®un s«i Ph−¬ng ph¸p xö lý vi sinh vËt trong n−íc b»ng ¸nh s¸ng mÆt trêi (SODIS) Từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Solar Water Micro-organism Disinfection Có nghĩa là: “Xử lý vi sinh vật trong nước bằng ánh sáng mặt trời” Có thể chia thành các loại sau: Tia cực tím (không thể nhìn thấy được nhưng có thể tiêu diệt các tế bào sống - da của chúng ta cũng có thể bị gây hại nếu chúng ta ở dưới nắng quá lâu) Tia nắng Tia hồng ngoại (không thể nhìn thấy nhưng chúng ta có thể cảm nhận được sức nóng và các vi sinh vật rất nhạy cảm với sức nóng) Tia bức xạ mặt trời SODIS hoạt động nhờ tác động cộng hưởng? Những vi sinh vật gây bệnh rất nhậy cảm trước 2 yếu tố của ánh sáng mặt trời là: -Bức xạ tia cực tím UV-A ( bước sóng 320 – 400 nm) - Nhiệt năng Khi kết hợp hai yếu tố trên chúng đem lại hiệu quả tiêu diệt vi sinh vật rất nhiều so với từng yếu tổ riêng lẻ. SODIS đã được áp dụng ở những đâu trên thế giớibb.??????? Khoảng 200 triệu dân trên TG áp dụng SODIS > 20 quốc gia đang áp dụng SODIS: -Trung Quốc - Indonesia - Srilanca - Ấn độ - Nepal - Pakistan - Uzbekistan - Kenya -Angolab.. Nguyen Viet Anh. IESE 8 Tại sao SODIS lại được nhiều nước áp dụng ...??? SODIS ®−îc ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr−êng Liªn bang Thuþ SÜ (EAWAG) nghiªn cøu vµ thö nghiÖm vµo n¨m 1991 vµ ®· thóc ®Èy ra kh¾p thÕ giíi tõ n¨m 1999. SODIS ®· ®−îc Tæ chøc Y TÕ ThÕ giíi khuyÕn nghÞ ¸p dông tõ n¨m 2001, ®¹t gi¶i th−ëng Dubai 2002 vµ Gi¶i th−ëng Toµn cÇu vÒ n¨ng l−îng 2004 SODIS đã được Bộ Y tế Việt Nam thông qua trong công văn số 1131/DP/AIDS-MT ngày 27/7/2005  SODIS tiêu diệt vi sinh vật gây bệnh trong nước, do đó có thể giúp cải thiện sức khoẻ gia đình • SODIS không làm thay đổi mùi vị của nước • SODIS là một phương pháp đơn giản, có thể áp dụng và kiểm soát trực tiếp tại cấp hộ gia đình  SODIS làm giảm các nhu cầu về chất đốt và do đó giúp tiết kiệm chi tiêu trong gia đình • SODIS giúp tiết kiệm thời gian và giảm gánh nặng công việc, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em • SODIS là một phương pháp không tốn kém do chỉ cần ánh sáng mặt trời và các chai nhựa trong CÁC YẾU TỐ CẦN ĐỂ ÁP DỤNG SODIS b.??? Ánh sáng mặt trời Nước đã được lọc hoặc lắng cặn Chai nhựa trong có dung tích < 2 lít Bước 1: Chuẩn bị nước Lọc bằng cát, sỏi Để lắng hoặc lắng phèn Nước sạch Bước 2: Chuẩn bị chai nhựa trong Rửa chai bằng rẻ mềm và nước rửa Chai sạch Bước 3: Rót nước và vặn chặt nắp Đặt chai trên bề mặt phẳng và rót nước cho thật đầy Vặn chặt nắp chai trước khi phơi Nguyen Viet Anh. IESE 9 Bước 4: Phơi chai dưới ánh nắng mặt trời từ 6 giờ sáng đến 5 giờ chiều ( T0 > 300C) Các chai cần được phơi đủ thời gian yêu cầu, không phơi chai quá muộn hoặc lấy vào quá sớm Thời gian phơi SODIS Phơi chai từ 6 giờ sáng đến 5 giờ chiều (> 30o C) Phơi chai 02 ngày liên tục ( mây > 50%) Đun sôi nước để uống ( Trời mưa) Uống nước bằng cốc chén sạch để tránh làm nước bị tái nhiễm khuẩn Nước SODIS được bảo quản và sử dụng như nước đun sôi • Sử dụng trong vòng 02 ngày khi chai đã mở nắp • Nước để được 03 ngày khi chưa mở nắp chai Sử dụng NƯỚC SODIS Một số thiết bị lọc nước kh¸c ThiÕt bÞ läc n−íc cã mµng RO 5 cÊp dïng cho gia ®×nh Một số thiết bị lọc nước kh¸c ThiÕt bÞ läc n−íc cã lâi läc b»ng gèm dïng cho gia ®×nh BÓ chøa n−íc mưa ¸p dông cho vïng d©n c− th−a thít, vïng miÒn nói C¸c vïng khan hiÕm n−íc mÆt, ngÇm. Nguyen Viet Anh. IESE 10 Lu chøa n−íc mưa Lu chøa n−íc mưa Lu chøa n−íc mưa Lu chøa n−íc mưa cã n¾p ®Ëy ®−îc c¶i tiÕn phßng tr¸nh sèt xuÊt huyÕt n¾p lo¹i 1 dïng cho lu sµnh n¾p lo¹i 2 dïng cho lu sµnh n¾p lo¹i 3 dïng cho lu sµnh BÓ chøa n−íc mưa cã xử lý