Chuyên đề Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Quốc tế Việt Nam - VIB

dù ¸n lÊy tû lÖ nµy qu¸ cao, Ýt cã ý nghÜa thùc tÕ; vµ sÏ lµ rÊt rñi ro cho ng©n hµng khi chñ ®Çu t­ kh«ng thÓ trÝch mét tû lÖ lîi nhuËn cao qu¸ ®Ó tr¶ nî tõ ®ã sÏ ph¸t sinh c¸c vÊn ®Ò trong kÕ ho¹ch tr¶ nî cña chñ dù ¸n, ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi cho ng©n hµng. ViÖc x¸c ®Þnh lÞch vay nî, lÞch tr¶ nî ch­a ®­îc tÝnh to¸n mét c¸ch chi tiÕt, cÈn thËn vµ viÖc x¸c ®Þnh kú h¹n tr¶ nî ch­a dùa trÖ c¬ së lu©n chuyÓn vËt t­ hµng ho¸ vµ l­u chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp, cña dù ¸n nªn th­êng dÉn ®Õn t×nh trạng ph¶i thay ®æi so víi kÕ ho¹ch, g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña dù ¸n còng nh­ b¶n th©n ng©n hµng trong viÖc gi¶i ng©n vµ thu nî. Trong quy tr×nh thÈm ®Þnh chung cã ®Ò cËp ®Õn viÖc ph©n tÝch rñi ro cña dù ¸n th«ng qua ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n, nh­ng trªn thùc tÕ, rÊt ít cã dù ¸n nµo mµ ng©n hµng tiÕn hµnh ph©n tÝch chØ sè này vµ nÕu cã th× còng rÊt ®Þnh tÝnh s¬ sµi. ViÖc lùa chän kho¶ng giao ®éng còng kh«ng cã c¬ së khoa häc, không đi tõ c¬ së tæng kÕt c¸c dù ¸n, viÖc ph©n tÝch c¸c kh¶ n¨ng biÕn ®éng thÞ tr­êng mµ th­êng dùa vµo nhËn ®Þnh chñ quan cña c¸n bé thÈm ®Þnh. ViÖc ph©n tÝch rñi ro cña dù ¸n cßn ch­a sö dông tíi c¸c ph­¬ng ph¸p hiÖn ®¹i, cho kÕt qu¶ tèt h¬n nh­ ph©n tÝch t×nh huèng, ph©n tÝch m« pháng. §iÒu nµy còng ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ còng nh­ c¸c nhËn ®Þnh vÒ c¸c dù ¸n. Nhận xét về quá trình thẩm định tài chính Dự án xây dựng mới Nhà máy ống thép Việt – Đức Các cán bộ thẩm định đã tiến hành thẩm định khá nhanh chóng, kỹ lưỡng và đầy đủ về tất cả các mặt nội dung. Tuy nhiên, trong phạm vi dự án này, vẫn còn một số điểm chưa thật sự được thẩm định tốt, đặc biệt là trong việc phân tích độ nhậy . Trong việc đánh giá mức độ rủi ro của dự án ngân hàng đã sử dụng phương pháp phân tích độ nhậy. Tuy nhiên đã không tính đến các chỉ tiêu NPV và IRR trong cả hai trường hợp giả định là doanh thu giảm 3% và chi phí tăng 4%, mà chỉ để ý đến việc điều chỉnh kế hoạch trả nợ bằng cách giảm bớt số nợ phải trả trong năm này và gia tăng số phải trả trong năm khác. Việc làm này chỉ làm cho dự án khả thi một cách hình thức, chứ không hề cho thấy mức độ rủi ro của dự án do chưa cho thấy giá trị của NPV và IRR, cũng như mức độ thay đổi của chúng. Nếu tính NPV trong cả hai trường hợp giả định sẽ cho kết quả là hai con số âm cực lớn, tương ứng với – 10,754 tỷ (TH1) và – 18,704 tỷ(TH2). Con số thua lỗ này gần như đã ngốn hết phần lớn vốn tự có của dự án. Nếu tính IRR sẽ cho kết quả 8,9 %(TH1) và 6,1 %(TH2), nhỏ hơn rất nhiều so với lãi suất chiết khấu là 12 %. Măt khác, việc lấy 100 % khấu hao và lãi sau thuế để trả nợ là không hợp vì doanh nghiệp còn phải trích các quỹ theo quy định của Bộ tài chính. Hơn nữa, mặc dù đã lấy toàn bộ khấu hao và lãi sau thuế để trả nợ mà vẫn phải thay đổi kế hoạch trả nợ. Tất cả các điểm trên cho thấy dự án là rất rủi ro, nhưng công tác thẩm định của VIB chưa làm rõ được điều này. Qua viÖc ph©n tÝch mét sè tiêu chí, khÝa c¹nh ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ ë trªn cã thÓ kÕt luËn r»ng mÆc dï chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnhdù ¸n ®Çu t­ cña VIB ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh«ng thÓ phñ nhËn trong ho¹t ®éng kinh doanh chung còng nh­ ho¹t ®éng cho vay theo dù ¸n cña VIB; tuy nhiªn, c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ cña VIB vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn. Thùc tiÔn lµ rÊt s«i ®éng, biÕn ®ổi kh«ng ngừng, ®ßi hái ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn míi, ®¸nh gi¸ míi ®Ó cã thÓ n¾m b¾t ®­îc thùc tiÔn còng nh­ ®¸p øng c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn. NhiÖm vô ®Æc ra cho VIB hiÖn nay lµ ph¶i t×m ra c¸c nguyªn nh©n ®Ó tiÕp tôc kh¾c phôc hoµn hiÖn h¬n n÷a chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­. 3.2.2. Nguyªn nh©n 3.2.2.1. Nguyªn nh©n chñ quan (1) VÒ quy tr×nh thÈm ®Þnh vµ néi dung thÈm ®Þnh: MÆc dï ®· cã quy tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ nh­ng viÖc thùc hiÖn quy tr×nh nµy trong toµn ng©n hµng vÉn cßn nhiÒu chç thiÕu sãt. Trong toµn hÖ thèng ng©n hµng vÉn ch­a cã sù thèng nhÊt ®¶m b¶o quy tr×nh ®· ®Ò ra. H¬n n÷a c¸c néi dung thÈm ®Þnh vµ tr×nh tù thùc hiÖn, ph­¬ng ph¸p còng nh­ c¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh tuy ®· t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, chi tiÕt song n»m r¶i r¸c trong c¸c quy chÕ cho vay víi kh¸ch hµng, mÉu b¸o c¸o thÈm ®Þnh, mà chưa được tập trung lại, do đó gây không ít khó khăn cho việc áp dụng vào công tác thẩm định. Mặt khác, t×nh tr¹ng thiÕt thèng nhÊt, ®ång bé trong các quy định, quy chế cũng ®· lµm cho công tác thÈm ®Þnh, t¸i thÈm ®Þnh cña ng©n hµng gÆp mét sè khã kh¨n. §iÒu nµy râ rµng ®· lµm gi¶m chÊt l­îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. (2) VÒ tæ chøc, ®iÒu hµnh: Trong thêi gian qua, VIB ®· quan t©m, chó träng tíi c«ng t¸c nµy vµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt nh­ : ®· tæ chøc ph©n cÊp thÈm ®Þnh theo h¹n møc tÝn dông, quy ®Þnh ®­îc møc ph¸n quyÕt hîp lý cho tõng cÊp bËc, ®¬n vÞ, chøc vô. Tæ chøc ra ®­îc cơ chế Héi ®ång TÝn dông tham gia ph¸n quyÕt ®èi víi c¸c mãn vay lín, dù ¸n phøc t¹p. Tuy nhiªn, vÉn kh«ng tr¸nh khái ®­îc mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­ : viÖc ph©n c«ng c¸n bé tÝn dông phô tr¸ch cho vay ch­a hîp lý khoa häc. HiÖn nay mçi c¸n bé tÝn dông th­êng ®­îc ph©n c«ng phô tr¸ch mét sè kh¸ch hµng nhất ®Þnh, mµ kh«ng chuyªn s©u theo lÜnh vùc ngµnh nghÒ kinh tÕ. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc thu thËp còng nh­ xö lý th«ng tin ®«i khi dÉn ®Õn nh÷ng ®¸nh gi¸ kh«ng chÝnh x¸c, chñ quan, dÔ d·i ®èi víi kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng. HiÖn nay viÖc ph©n bæ nh©n lùc còng ch­a thùc sù hîp lý, phÇn lín c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh cã tr×nh ®é, n¨ng lùc, kinh nghiÖm, ®Òu tËp trung t¹i héi së chÝnh, cßn l¹i ë c¸c chi nh¸nh, phßng giao dÞch, tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông nh×n chung cßn nhiÒu h¹n chÕ. (3) VÒ yÕu tè con ng­êi - c¸n bé thÈm ®Þnh: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y VIB ®· thùc sù nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña nh©n tè nµy vµ cã nhiÒu cè g¾ng ph¸t triÓn c¶ vÒ chÊt l­îng lÉn sè l­îng c¸n bé thÈm ®Þnh nh»m ®¸p øng yªu cÇu më réng ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè c¸c h¹n chÕ ë c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh, ®Æc biÖt lµ ë c¸c chi nh¸nh cÊp II, c¸c phßng giao dÞch. Tr×nh ®é c¸n bé thÈm ®Þnh ë ®©y cßn cã nhiÒu h¹n chÕ, nhÊt lµ c¸c kiÕn thøc vÒ tµi chÝnh thÞ tr­êng, kü thuËt c«ng nghÖ. Sù h¹n chÕ cña c¸n bé thÈm ®Þnh t¹i chi nh¸nh lµm cho c«ng t¸c t¸i thÈm ®Þnh cña Héi së (nÕu cã) gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n cña toµn hÖ thèng. (4) VÒ thu thËp th«ng tin vµ trang thiÕt bÞ xö lý th«ng tin: Trong thêi gian võa qua ng©n hµng ®· quan t©m vµ nç lùc ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng th«ng tin còng nh­ ¸p dông c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin, nh×n chung ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt, xøng ®¸ng ®­îc ghi nhËn song vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Nguån th«ng tin chñ yÕu phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n vÉn lµ tõ phÝa kh¸ch hµng cung cÊp. ViÖc khai th¸c tõ c¸c nguån kh¸c ®· ®­îc thùc hiÖn song rÊt Ýt. Ng©n hµng vÉn ch­a cã mét bé phËn chuyªn tr¸ch khai th¸c th«ng tin, thu thËp l­u tr÷ c¸c th«ng tin cã liªn quan. VÒ c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ: HiÖn nay do Héi së cña VIB qu¸ chËt hÑp nªn viÖc mua s¾m và ®­a vào sử dông c¸c trang thiÕt bÞ th«ng tin hiÖn ®¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n. VIB ®ang t×m mét n¬i ®ñ lín ®Ó ®Æt Héi së. Tuy nhiªn, víi c¸c trang thiÕt bÞ, hÖ thèng m¸y tÝnh hiÖn cã, viÖc khai th¸c míi chØ dõng l¹i ë kh©u so¹n th¶o v¨n b¶n vµ tÝnh to¸n. Ng©n hµng ch­a thùc sù quan tÊm ®Õn viÖc ¸p dông c¸c phÇn mÒm hiÖn ®¹i vµo nghiÖp vô thÈm ®Þnh, ®Æc biÖt víi c¸c néi dung phøc t¹p trong viÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh c¸c dù ¸n. (5) KiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé: Trong thêi gian võa qua, tÝn dông cña VIB ®­îc më réng m¹nh mÏ, song c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé ch­a ®­îc n©ng lªn ë møc t­¬ng xøng. C«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé cña VIB ®èi víi ho¹t ®éng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ gÇn nh­ míi chØ ®­îc thùc hiÖn sau khi ng©n hµng ®· tiÕn hµnh ra quyÕt ®Þnh cho vay. Cßn tr­íc khi cho vay, khi chñ ®Çu t­ tr×nh dù ¸n lªn ng©n hµng vµ sau khi ng©n hµng ®· lËp xong B¸o c¸o thÈm ®Þnh tr×nh lªn cÊp l·nh ®¹o ®Ó phª duyÖt ra quyÕt ®Þnh cho vay, th× gÇn nh­ ch­a thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. Do ®ã kh«ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t, nhiÒu khi ph¸t hiÖn ra c¸c thiÕu sãt, sai lÇm cña c¸n bé thÈm ®Þnh th× ng©n hµng ®· tiÕn hµnh cho chñ ®Çu t­ vay råi, vµ ng©n hµng ®µnh bá qua. KiÓm tra kiÓm so¸t néi bé nÕu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm ngÆt ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng nãi chung vµ thÈm ®Þnh nãi riªng sÏ ®­îc tu©n thñ theo ®óng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, quy tr×nh tÝn dông, quy tr×nh thÈm ®Þnh ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c sai ph¹m, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n, trong ®ã cã thÈm ®Þnh tµi chÝnh. Tuy nhiªn, v× c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé ch­a ®­îc chó träng ®óng møc, nªn ch­a ph¸t huy t¸c dông vµ lµ mét nguyªn nh©n lµm cho chất l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh tµi chÝnh dù ¸n cña VIB cßn ch­a cao. 3.2.2.2. Nguyªn nh©n kh¸ch quan ChÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n kh«ng chØ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè chñ quan cña b¶n th©n ng©n hµng mµ cßn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan tõ bªn ngoµi nh­ c¸c yÕu tè thuéc m«i tr­êng vÜ m«, còng nh­ chñ ®Çu t­ dù ¸n. (1) M«i tr­êng kinh tÕ vÜ mô : Sau 15 n¨m ®æi míi, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, nÒn kinh tÕ n­íc ta cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc trªn nhiÒu lÜnh vùc. L¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, tèc ®é t¨ng GDP hµng n¨m ®¹t møc kh¸ cao, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn rõ rệt. Tuy nhiªn, m«i tr­êng vÜ m« cña n­íc ta vÉn cßn nhiÒu bÊt æn, Èn chøa nhiÒu rñi ro, nÒn kinh tÕ tuy ®· cã b­íc ph¸t triÓn ®¸ng ghi nhËn song vÉn cßn ë trong t×nh tr¹ng hÕt søc l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá, manh món. H¬n 80% lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, hiÖn ®ang gÆp khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh do nguån vèn Ýt, trang thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ l¹c hËu, tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, kh«ng cã kh¶ năng c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp, còng nh­ ch­a t×m ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ngoµi mét sè lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng, cßn l¹i lµ lµm ¨n thua lç cÇm chõng, khiÕn Nhµ n­íc ph¶i gi·n nî, xo¸ nî hµng chôc tû ®ång. Cã thÓ nãi nh÷ng bÊt æn vÒ ®iÒu kiÖn vÜ m«, n¨ng lùc yÕu kÐm cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ ¶nh h­ëng s©u s¾c tíi ho¹t ®éng Ng©n hµng nói chung vµ thÈm ®Þnh dù ¸n nãi riªng. Víi mét hÖ thèng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ th× ng©n hµng sÏ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, vµ c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n đầu tư sẽ ph¶i chÞu søc Ðp rÊt lín. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc nÒn kinh tÕ ®ang tõng b­íc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· ®em l¹i lîi Ých to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, nã còng cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi sù æn ®Þnh vÜ m«, thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra th­êng xuyªn cã nh÷ng biÕn ®éng lín rÊt khã dù ®o¸n. §iÒu nµy lµm cho c¸c nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng sai lÖch nhiÒu so víi thùc tÕ, khiÕn cho nh÷ng ­íc l­îng tÝnh to¸n trong c¸c dù ¸n trë nªn kÐm chÝnh x¸c lµm gi¶m ®é tin cËy cu¶ kÕt qu¶ thÈm ®Þnh, ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n. (2) VÒ m«i tr­êng ph¸p luËt: Râ rµng chóng ta ch­a cã mét m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh ®Ých thùc vµ m«i tr­êng ph¸p lý cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ ch­a ®Çy ®ñ, thiÕu ®ång bé, vÉn cßn t×nh tr¹ng ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy chång chÐo, ch­a râ rµng, thËm chÝ m©u thuÉn nhau, thñ tôc cßn nÆng nÒ, r­êm rµ, thay ®æi liªn tôc. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng lín tíi c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng. Ng©n hµng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®iÒu chØnh cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh míi, thËm chÝ ch­a kÞp thay ®æi cho phï hîp víi quy ®Þnh ®· ban hµnh th× c¸c quy ®Þnh míi h¬n l¹i ra ddêi vµ ng©n hµng l¹i ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi quy ®Þnh nµy. HiÖn nay ë n­íc ta ph¸p lÖnh thèng kª, kÕ to¸n ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm chØnh, nhÊt lµ ë c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng th«ng tin tÝn dông. ViÖc kiÓm to¸n néi bé trong c¸c doanh nghiÖp chØ mang tÝnh h×nh thøc trong khi kiÓm to¸n ®éc lËp th× chi phÝ cao nên ít được áp dụng. V× vËy tÝnh minh b¹ch cña nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh lªn ng©n hµng ®Ó xin vay vèn kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. (3) Tình trạng còn nhiều yếu kém chung của hệ thống ngân hàng : Víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng ng©n hµng n­íc ta còng cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc. Tuy nhiªn, còng nh­ hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, hÖ thèng ng©n hµng n­íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, yÕu kÐm. VÒ mÆt quy m«, tæ chøc, nghiÖp vô c¸c NHTM n­íc ta vÉn cßn mét kho¶ng c¸ch lín ®èi víi c¸c ng©n hµng hiÖn ®¹i. Tr×nh ®é chung cña c¸c ng©n hµng cßn thÊp, ch­a ®ñ n¨ng lùc kinh nghiÖm thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n lín, phøc t¹p. ë n­íc ta, c¬ quan qu¶n lý hÖ thèng ng©n hµng lµ NHNN c¬ quan nµy thùc hiÖn qu¶n lý vµ cã nhiÖm vô ®Þnh h­íng, hç trî cho c¸c ng©n hµng. Tuy nhiªn, hoạt động hç trî cña NHNN cßn yÕu vµ cßn thiÕu về nhiÒu mÆt. NHNN ch­a hç trî c¸c ng©n hµng trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n mét c¸ch tÝch cùc, ch­a thu thËp, l­u gi÷ xö lý c¸c th«ng tin lµm t­ liÖu cho c¸c ng©n hµng tham kh¶o, ch­a x©y dùng ®­îc c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ c¸c hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Ó tham chiÕu so s¸nh. ViÖc ra ®êi cña trung t©m th«ng tin tÝn dông CIC cña vô tÝn dông NHNN còng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ th«ng tin cho c¸c ng©n hµng c¶ vÒ thêi gian vµ néi dung. §iÒu nµy còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®èi víi chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c NHTM. (4) Chñ ®Çu t­ dù ¸n : T×nh tr¹ng lËp dù ¸n thiÕu tÝnh chÝnh x¸c, thiÕu c¨n cø khoa häc do n¨ng lùc h¹n chÕ vµ th¸i ®é ý thøc ch­a tèt cña chñ đầu tư lµm cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh trë nªn khã kh¨n, tèn nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. Khi tr×nh dù ¸n lªn ng©n hµng ®Ó vay vèn, chñ ®Çu t­ th­êng kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin cho ng©n hµng ngay tõ ®Çu, thËm chÝ lµ kh«ng cung cÊp mét sè th«ng tin nhÊt ®Þnh, cÇn thiÕt cho viÖc thÈm ®Þnh, dÉn ®Õn thêi gian thÈm ®Þnh kÐo dµi. Chñ ®Çu t­ ®«i khi cßn cung cÊp c¸c th«ng tin thiÕu chÝnh x¸c vÒ doanh nghiÖp vµ dù ¸n, ®iÒu nµy còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn chÊt l­îng thÈm ®Þnh. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó ng©n hµng xem xÐt thiÕt lËp vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp. Song thùc tÕ c¸c ng©n hµng ®· tæng kÕt khi thÈm ®Þnh kh¸ch hµng xin vay, ng©n hµng th­êng ®­îc cung cÊp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i thêi ®iÓm c¸ch xa thêi ®iÓm xin vay. Ngoµi ra nh­ ®· ®Ò cËp kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý ®iÒu hµnh cña nhiÒu doanh nghiÖp cßn rÊt yÕu kÐm còng g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. Kh¶ n¨ng lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ë c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ, ch­a x©y dùng ®­îc c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi chÊt l­îng thÈm ®Þnh. Nh­ vËy bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc VIB vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­. Trªn c¬ së nhËn thøc ®óng ®¾n c¸c nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, VIB cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­, gãp phÇn nç lùc ®­a VIB ph¸t triÓn v÷ng m¹nh trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Ch­¬ng 3: gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i VIB 1- §Þnh h­íng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i VIB trong nh÷ng n¨m tíi §¹i héi toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh "®­êng lèi kinh tÕ cña §¶ng ta: ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp..., ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng,..." §Ó gãp phÇn hoµn thµnh nhiÖm vô ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi, hÖ thèng ng©n hµng n­íc ta ph¶i tiÕp tôc ®æi míi s©u s¾c vµ toµn diÖn. NhËn thøc râ ®iÒu ®ã, víi t­ c¸ch lµ mét thµnh viªn trong hÖ thèng NHTM ViÖt Nam, VIB ®· x¸c ®Þnh râ nh÷ng môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña m×nh trong nh÷ng n¨m tíi trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n vµ bèi c¶nh kinh tÕ x· héi vµ t×nh h×nh quèc tÕ, tæng kÕt nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm nhằm thÝch øng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng néi lùc cña ng©n hµng. Môc tiªu cña VIB lµ phÊn ®Êu trë thµnh mét trong nh÷ng ng©n hµng cæ phÇn cã uy tÝn, ®ñ m¹nh, cã c«ng nghÖ phï hîp ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng, an toµn vµ cã hiÖu qu¶ nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp, víi ph­¬ng ch©m "T¨ng tr­ëng m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh song ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ an toµn, kh«ng ch¹y theo doanh sè, t¨ng lîi tøc cæ phÇn lªn møc hîp lý, ®¶m b¶o thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¹i VIB cã søc c¹nh tranh so víi mÆt b»ng chung". * §Þnh h­íng ho¹t ®éng cho vay Ho¹t ®éng cho vay ph¶i ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng, an toµn, hiÖu qu¶: tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông phï hîp víi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, víi nhu cÇu vèn cña nền kinh tÕ, còng nh­ kh¶ n¨ng cña ng©n hµng vÒ huy ®éng vµ qu¶n lý. ChØ cho vay ®èi víi nh÷ng ngµnh cã m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, nh÷ng doanh nghiÖp cã dù ¸n kh¶ thi, hiÖu qu¶. Cïng víi xu h­íng cæ phÇn ho¸, c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn sÏ lín m¹nh cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh kh¸c. V× vËy trong nh÷ng n¨m tíi viÖc cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cÇn ®­îc ®Èy m¹nh h¬n n÷a. ViÖc më réng tÝn dông ph¶i ®i ®«i víi viÖc cñng cè vµ n©ng cao hiÖu qu¶, chÊt l­îng tÝn dông, gi¶m dÇn tû lÖ nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi xuèng møc thÊp nhÊt cã thÓ. Ng©n hµng chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm cho vay. Chñ ®éng t×m kiÕm c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, thu håi vèn nhanh coi träng chÊt l­îng h¬n sè l­îng, lÊy an toµn - hiÖu qu¶ lµm tiªu chuÈn hµng ®Çu ®Ó xem xÐt sö dông vèn. Më réng kh¶ n¨ng liªn doanh liªn kÕt, ®ång tµi trî c¸c dù ¸n kh¶ thi, hiÖu qu¶. * §Þnh h­íng cho c«ng cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T Tõ c¸c ®Þnh h­íng ho¹t ®éng cho vay nãi trªn vµ nh»m ph¸t triÓn huy tèi ®a c¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng, VIB ®· ®­a ra c¸c ®Þnh h­íng c¬ b¶n cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ nh­ sau: - VÒ mÆt nhËn thøc: CÇn nhËn thøc ®Çy ®ñ vÞ trÝ vai trß vµ néi dung cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. CÇn nhËn thøc râ ®­îc sù g¾n kÕt vÒ lîi Ých gi÷a ng©n hµng vµ chñ ®Çu t­, vµ thÊy ®­îc viÖc thùc hiÖn thÈm ®Þnh lµ yÕu tè gãp phÇn ®¶m b¶o sù an toµn hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh, n©ng cao uy tÝn vÞ thÕ vµ søc m¹nh c¹nh tranh cña ng©n hµng. Khi thÈm ®Þnh nªn ®øng trªn quan ®iÓm cña ng­êi cho vay ®Ó xem xÐt tÝnh kh¶ thi, hiÖu qu¶ cña dù ¸n. CÇn thÊy ®­îc kÕt qu¶ thÈm ®Þnh lµ c¬ së quan träng hµng ®Çu trong viÖc tham m­u cho c¸c cÊp l·nh ®¹o ng©n hµng ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng. - VÒ mÆt néi dung: C«ng t¸c thÈm ®Þnh cÇn cã sù kÕ thõa cã khoa häc, ®óc rót kinh nghiÖm, ®ång thêi ph¶i liªn tôc ®­îc c¶i tiÕn vÒ mÆt quy tr×nh, néi dung, ph­¬ng ph¸p cïng víi viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, kh¸ch quan cho c¸c kÕt luËn, ®¸nh gi¸, nhËn xÐt. Néi dung ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn hÖ thèng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t, t¸i thÈm ®Þnh. - VÒ mÆt tæ chøc thùc hiÖn: C«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh ph¶i ®­îc ph©n c«ng tæ chøc thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc, hîp lý trong toµn hÖ thèng, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn vµ ®iÒu kiÖn cña ng©n hµng. C«ng t¸c thÈm ®Þnh còng ph¶i ®­îc qu¸n triÖt, phæ biÕn trong toµn hÖ thèng ë møc ®é phï hîp, kh«ng chØ ®èi víi cán bé thÈm ®Þnh mµ cßn víi c¸c bé phËn kh¸c ®Ó cã thÓ tæ chøc phèi hîp, t¸c nghiÖp trong toµn hÖ thèng. 2- Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i vib XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng cña ho¹t ®éng thÈm ®Þnh DA§T vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T t¹i VIB, chóng ta nhËn thÊy mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch lµ cÇn ph¶i nhanh chãng hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T. Trªn c¬ së lý luËn vµ t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T t¹i VIB, qua ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®ã, cho thấy để nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại VIB cần phải có một hệ thống các giải pháp thật chi tiết, đồng bộ.Tuy nhiên, với kiến thức còn nhiều thiếu sót, cũng như trong khuôn khổ hạn hẹp của chuyên đề, tôi chỉ xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n trªn mét sè khÝa c¹nh c¬ bản. 2.1. Hoµn thiÖn quy tr×nh, néi dung thÈm ®Þnh tµi chÝnh DA§T Như đã đề cập ở trên, quy tr×nh thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ được hiểu theo nghĩa bao gåm néi dung, ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh vµ tr×nh tù tiÕn hµnh nh÷ng néi dung ®ã. Về trình tự thẩm định thì có thể thấy rằng hiện nay VIB đã thực hiện theo một trình tự hợp lý, từ cấp thấp lên cấp cao hơn. Vì vậy, phần tiếp theo của luận văn chỉ đề cập đến nội dung và phương pháp thẩm định. 2.1.1. ThÈm ®Þnh tæng vèn ®Çu t­ Ng©n hµng cÇn tiÕn hµnh xem xÐt ®¸nh gi¸ t­¬ng quan gi÷a kh¶ n¨ng tæ chøc vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n víi nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n, trªn c¬ së ®ã mµ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ cÇn huy ®éng. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c c¸n bé tÝn dông cã kinh nghiÖm tæng vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n khi tr×nh lªn ng©n hµng ®Ó vay vèn th­êng thÊp h¬n tæng sè vèn khi dù ¸n ®i vµo thùc hiÖn. Lý do lµ khi ®i vµo thùc hiÖn th­êng ph¸t sinh nhiÒu h¹ng môc chi phÝ míi, hoÆc còng cã thÓ lµ do chñ ®Çu t­ cã chñ ®Þnh lµm gi¶m tæng vèn ®Çu t­ khi lËp dù ¸n ®Ó xin vay dÔ h¬n. Do vËy ®Ó dù ®o¸n mét c¸ch chÝnh x¸c tæng vèn ®Çu t­, ng©n hµng kh«ng nªn chØ dùa vµo nh÷ng th«ng tin tõ chñ ®Çu t­ mµ cÇn tham kh¶o nh÷ng th«ng tin tõ nh÷ng dù ¸n trong cïng lÜnh vùc ®· vµ ®ang ®i vµo ho¹t ®éng. Tæng kinh phÝ cho mét dù ¸n ®ù¬c cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi phÝ cho tõng kho¶n môc. Ng©n hµng cÇn xem xÐt kü l­ìng cho tõng h¹ng môc ®Çu t­, ch¼ng h¹n cho x©y dùng c¬ b¶n, m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn nhiªn vËt liÖu, hay chi phÝ cho viÖc mua c¸c chi tiÕt l¾p r¸p ®ång bé. Ngoµi ra DA§T cßn cÇn ®­îc xem xÐt tíi kh¶ n¨ng thay ®æi thiÕt bÞ kü thuËt, d©y chuyÒn c«ng nghÖ. Ng©n hµng cÇn chó träng kiÓm tra tÝnh hîp lý cña c¸c dù tÝnh vÒ chi phÝ cho c¸c kho¶n môc ®Çu t­. VÒ nguyªn t¾c c¸c kho¶n môc nµy ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc hoÆc theo møc gi¸ c¶ thÞ tr­êng cã thÓ chÊp nhËn, hay x¸c ®Þnh theo c¸c dù ¸n t­¬ng tù ®· vµ ®ang ®­îc thùc hiÖn. §ång thêi kÕt hîp víi nh÷ng ph©n tÝch t×nh h×nh l¹m ph¸t, tû gi¸ thÞ tr­êng ®Ó ®¸nh gi¸ møc dù to¸n vèn ®Çu t­ chø kh«ng nªn chØ chñ yÕu dùa vµo dù ¸n cho chñ ®Çu t­ tr×nh lªn nh­ hiÖn nay. Cã lµm ®­îc nh­ vËy míi tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng thiÕu hay thõa vèn ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ víi c¸c dù ¸n lín thêi gian kÐo dµi. 2.1.2. VÒ thÈm ®Þnh doanh thu, chi phÝ dù kiÕn cña dù ¸n Doanh thu liên hệ mật thiết với quan hệ cung – cầu. Để xác định được doanh thu chính xác, c¸n bé thÈm ®Þnh cÇn ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu, ®­a ra nh÷ng m« h×nh ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc t×nh h×nh cung cÇu hiÖn t¹i còng nh­ t­¬ng lai cña s¶n phÈm cña dù ¸n. §ång thêi ®Æt s¶n phÈm ®ã trong mèi quan hÖ t­¬ng quan víi s¶n phÈm t­¬ng tù ®­îc cung øng bëi c¸c nhµ cung cÊp kh¸c, tøc lµ ph¶i cã sù ph©n tÝch ®Þnh l­îng cô thÓ. ViÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch marketing cña doanh nghiÖp mét c¸ch cÈn thËn sÏ lµ sù hç trî ®¾c lùc cho c¸n bé thÈm ®Þnh trong viÖc ph©n tÝch nµy. LÏ tÊt nhiªn c«ng viÖc nµy ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu th«ng tin, cã phÇn mÒm chuyªn dông ®Ó tÝnh to¸n vµ tèn nhiÒu thêi gian c«ng søc. Ngoµi ra ng©n hµng còng cÇn chó ý tíi kh©u thÈm ®Þnh c«ng nghÖ kü thuËt, kh«ng chØ so s¸nh c«ng nghÖ thùc hiÖn trong dù ¸n víi c«ng nghÖ trong n­íc mµ cßn cÇn ph¶i xem xÐt trong mét t­¬ng quan víi c«ng nghÖ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Bëi v× nhiÒu khi c«ng nghÖ trong dù ¸n ®­îc xem lµ cã ­u thÕ, hiÖn ®¹i so víi trong n­íc nh­ng khi ®i vµo ho¹t ®éng còng kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ do kh«ng thÓ c¹nh tranh næi víi hµng ngo¹i nhËp. VÊn ®Ò nµy cµng trë nªn quan träng khi mµ thêi h¹n thùc hiÖn AFTA ®ang ®Õn gÇn tíi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cña hµng ngo¹i nhËp. §iÒu ®ã ®ßi hái ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, kinh nghiÖm, hoÆc cã thÓ thuª chuyên gia kỹ thuật t­ vÊn thÈm ®Þnh ®èi víi dù ¸n cã c«ng nghÖ phøc t¹p, tinh vi, nh÷ng dù ¸n cã s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi hµng ngo¹i nhËp. Trong viÖc tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ng©n hµng kh«ng nªn coi nhÑ nh÷ng yÕu tè chi phÝ, nh­ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ dù phßng... §èi víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng míi, ng©n hµng cã thÓ dùa vµo chØ tiªu cña c¸c dù ¸n t­¬ng tù, cßn ®èi víi dù ¸n ®Çu t­ më réng th× ng©n hµng cã thÓ dùa vµo sè liÖu cña c¸c n¨m tr­íc. 2.1.3. TÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh dßng tiÒn một cách hợp lý Khi tÝnh to¸n dßng tiÒn cña dù ¸n, ng©n hµng cÇn l­u ý ®Õn viÖc hoµn tr¶ vèn l­u ®éng vµ thu håi gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh khi dù ¸n chÊm døt ho¹t ®éng. §Æc biÖt, ng©n hµng ph¶i tÝnh to¸n dßng tiÒn cho c¶ ®êi dù ¸n chø kh«ng nªn dõng l¹i ë n¨m ng©n hµng thu nî. Trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n, ng©n hµng còng cÇn ph¶i ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong qu¸ khø, ®Æc biÖt lµ c¸c b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nh»m xem xÐt tÝnh hîp lý cña c¸c dù tÝnh, ®¶m b¶o tÝnh ch¾c ch¾n cña kÕ ho¹ch chuÈn bÞ ng©n quü cña doanh nghiÖp. Từ đó còng có thể thu được thêm những thông tin giúp cho việc đánh giá một cách hợp lý, chính xác về dòng tiền của dự án. ViÖc xem xÐt nhu cÇu vèn l­u ®éng, tÝnh hîp lý cña chÝnh s¸ch qu¶n lý tiÒn mÆt, chÝnh s¸ch dù tr÷, chÝnh s¸ch tÝn dông thương mại của kh¸ch hµng còng sÏ gãp phÇn ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng thanh to¸n còng nh­ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n. §ång thêi, kÕt hîp ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp, thÞ tr­êng mµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®Ó ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i doanh nghiÖp, tõ ®ã x¸c ®Þnh rñi ro khi ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp lµ cao hay thÊp nh»m x¸c ®Þnh ®­îc møc l·i suÊt phï hîp víi møc ®é rñi ro. 2.1.4. X¸c ®Þnh thêi gian ph©n tÝch dù ¸n hợp lý Ng©n hµng nªn x¸c ®Þnh thêi gian ph©n tÝch dù ¸n thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o ý nghÜa cña c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸. Víi nh÷ng dù ¸n cã thêi h¹n ho¹t ®éng x¸c ®Þnh, c¸n bé thÈm ®Þnh cÇn ph©n tÝch trong c¶ ®êi dù ¸n vµ víi dù ¸n kh«ng cã thêi h¹n râ rµng th× viÖc ph©n tÝch còng ph¶i ®¶m b¶o tèi thiÓu lµ hÕt thêi gian khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh chÝnh chøng kh«ng ph¶i chØ trong nh÷ng n¨m ng©n hµng thu nî nh­ hä vÉn th­êng lµm nh­ hiÖn nay. 2.1.5. VÒ viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n tr¶ nî Thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khã kh¨n của doanh nghiệp khi tr¶ nî ng©n hµng lµ thêi h¹n tr¶ nî kh«ng t­¬ng thÝch víi thêi h¹n ®Çu t­ kinh doanh, cũng như chu kỳ sản xuất kinh doanh của dự án. V× vËy, trong viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n xin vay vèn, ng©n hµng nªn chó ý ®Õn viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n tr¶ nî t­¬ng thÝch víi chu kú cña dù ¸n nh»m t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp thu håi vèn vµ tr¶ nî ®óng h¹n. §Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc lÞch tr¶ nî chÝnh x¸c vµ phï hîp, ng©n hµng nªn quan t©m tíi t×nh h×nh ng©n quỹ cña doanh nghiÖp vµ chu kú tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, c¸n bé tÝn dông nªn xác định lÞch tr¶ nî mét c¸ch chi tiÕt h¬n cho tÊt c¶ c¸c kho¶n vay đưa vµo dù ¸n. ĐÓ tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ tính kh¶ thi cña kÕ ho¹ch ®ã, còng nh­ x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng thêi ®iÓm mµ g¸nh nặng nî vay lµ lín nhÊt ®èi víi dù ¸n, thấy được khả năng đứng vững về mặt tài chính của dự án . 2.1.6. Về sö dông c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tµi chÝnh của dù ¸n Cã thÓ nãi, néi dung chÝnh cña ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n lµ hÖ thèng c¸c chØ tiªu nµy. Bëi vËy viÖc kiÓm tra, rµ so¸t l¹i toµn bé c¸c chØ tiªu đ· ®­îc sö dông trong ph©n tÝch cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch th­êng xuyªn bëi nh÷ng ng­êi ®· tham gia thÈm ®Þnh, nhằm ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt, bÊt hîp lý trong c¸ch tÝnh, còng nh­ sö dông chóng ®Ó ®¸nh gi¸; để có thể söa ®æi, bæ sung kÞp thêi. Khi vËn dông chØ tiªu thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n, bªn c¹nh viÖc sö dông nh÷ng chØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi vµ ®é rñi ro cña dù ¸n nh­ NPV, Thêi gian hoµn vèn, ĐiÓm hoµ vèn… ng©n hµng cÇn kÕt hîp nh÷ng chØ tiªu t­¬ng ®èi nh­ tû sè lîi phÝ (BCR), Tỷ lệ hoàn vốn nội bộ (IRR), Tỷ số doanh lợi (PI),... bëi mçi chØ tiªu nµy cïng bæ sung cho nhau, gióp cho viÖc nhËn ®Þnh ®¸nh gi¸ dù ¸n càng s©u s¾c vµ chÝnh x¸c. VÒ viÖc tÝnh to¸n ®iÓm hoµ vèn, ng©n hµng kh«ng nªn san ®Òu tÊt c¶ c¸c n¨m mµ cÇn cã sù tÝnh to¸n riªng biÖt cho mçi n¨m. §ång thêi, nªn ¸p dông chØ tiªu Thêi gian hoµn vèn chiÕt khÊu nh»m ®¶m b¶o gi¸ trÞ cña tiÒn theo thêi gian. Mét ®iÒu cÇn ph¶i l­u ý n÷a, ®ã lµ NPV sÏ kh«ng ph¶i lµ chØ tiªu tèt nÕu kh«ng x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tû lÖ chiÕt khÊu. Nh­ ®· tr×nh bµy trong phÇn lý luËn, ng©n hµng nªn sö chi phÝ trung b×nh cña vèn (WACC) lµm tû lÖ chiÕt khÊu. C¸c chØ tiªu lµ quan träng song ®iÒu cuèi cïng lµ ph¶i biÕt ®¸nh gi¸, kÕt luËn tõ c¸c kÕt qu¶ mµ c¸c chØ tiªu, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch mang l¹i, nªn ph¶i chó träng lùa chän b¸c bá hay chÊp nhËn dù ¸n mét c¸ch chÝnh x¸c, thÝch hîp. 2.1.7. VÒ ph©n tÝch rñi ro cña dù ¸n Nh­ ®· ®Ò cËp trong c¸c phÇn tr­íc, ph©n tÝch rñi ro cã ý nghÜa quan träng ®èi víi thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Do vËy trong thêi gian tíi, ng©n hµng cÇn m¹nh d¹n ¸p dông h×nh thøc thÈm ®Þnh nµy. B­íc ®Çu cã thÓ ¸p dông ngay ph©n tÝch ®é nh¹y vµ ph©n tÝch t×nh huèng. Cßn trong t­¬ng lai khi cã hÖ c¬ së d÷ liÖu phong phó, hÖ thèng m¸y vi tÝnh vµ phÇn mÒm hiÖn d¹i cã thÓ ¸p dông thªm ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch m« pháng (Monte - Carlo). §èi víi ph©n tÝch ®é nh¹y: ng©n hµng cÇn ®¸nh gi¸ sù thay ®æi c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh khi c«ng suÊt, gi¸ b¸n s¶n phÈm, tæng vèn ®Çu t­ thay ®æi 5%, 10% hay 20%. Cã thÓ biÓu diÔn ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n : Bảng 3.1 : Bảng biểu diễn phân tích độ nhậy Møc thay ®æi Gi¸ NVL ®Çu vµo (%) Gi¸ b¸n s¶n phÈm (%) Doanh thu (%) Chi phÝ n¨m(%) NPV tăng(giảm) IRR tăng(giảm) Tû lÖ thay ®æi NPV Tû lÖ thay ®æi IRR §èi víi ph©n tÝch t×nh huèng. Ng©n hµng cã thÓ yªu cÇu chñ ®Çu t­ ®­a ra ph­¬ng ¸n tèt nhÊt cho dù ¸n (c«ng suÊt ®¹t cao nhÊt, gi¸ b¸n cao nhÊt vµ vèn ®Çu t­ thÊp nhÊt….) vµ ph­¬ng ¸n xÊu nhÊt cña dù ¸n (công suÊt thÊp, gi¸ b¸n thÊp, vèn ®Çu t­ lín nhÊt …), x¸c suÊt x¶y ra tõng ph­¬ng ¸n vµ sau ®ã so s¸nh víi tr­êng hîp ®· ®­îc dù tÝnh trong dù ¸n, ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro lín nhÊt hoÆc thÊp nhÊt cña dù ¸n. Thẩm định lại Dự án xây dựng mới Nhà máy Ống thép Theo đề xuất trên, ta có thể tiến hành phân tích độ nhậy của dự án (với hai trường hợp giả định) như sau Lãi suất chiết khấu 12% Trường hợp 1: Doanh thu giảm 3% Ta tính được : NPV = - 10,754 tỷ, IRR = 8,9 % Trường hợp 2: Chi phí tăng 4% Ta tính được : NPV = - 18504 tỷ, IRR = 6,1 % Ta lập được bảng sau : Bảng 3.2 : Bảng phân tích độ nhậy của dự án VGPIPE Mức thay đổi TH 1 TH2 NPV tăng(giảm) - 27.245 tỷ - 34.995 tỷ IRR tăng(giảm) -8.1 % -10,90 % Tỷ lệ tăng(giảm) NPV -165.21 % -212.21 % Tỷ lệ tăng(giảm) IRR -47.65 % - 64.12 % Từ bảng trên ta cũng tính được độ co giãn của NPV theo doanh thu(DT) và chi phí(CF) E(NPV/DT) = +55,07 E(NPV/CF) = - 53,05 Như vậy ta thấy mức rủi ro của dự án là rất cao, NPV vô cùng nhậy cảm với DT và CF. Chỉ với một thay đổi nhỏ của DT hoặc CF theo hướng bất lợi đã làm NPV trở thành con số âm cực lớn. Vì vậy ngân hàng cần xem xét kỹ lưỡng điều này trước khi ra quyết định cuối cùng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, quy tr×nh ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh kh«ng ph¶i lµ mét néi dung ®ãng, mµ mang tÝnh më, phải luân được sử dụng linh hoạt, hợp lý và bổ xung kịp thời. Nh÷ng vÊn ®Òn nªu trªn lµ nh÷ng néi dung thÈm ®Þnh c¬ b¶n cÇn cã ®èi víi phÇn lín c¸c dù ¸n ®Çu t­. Tuy nhiªn tuú thuéc vµo ®Æc thï tõng dù ¸n, ng©n hµng cã thÓ lùa chän ¸p dông mét sè néi dung nhÊt ®Þnh hoÆc ¸p dông thªm mét sè néi dung thÈm ®Þnh. §iÒu nµy hoµn toµn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng linh ho¹t trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh cña mçi c¸n bé tÝn dông, thÈm ®Þnh. 2.2. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng vµ phóc lîi cho c¸n bé §©y lµ nh©n tè ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­. Bëi vËy, ng©n hµng cÇn ph¶i th­êng xuyªn quan t©m tíi ®éi ngò c¸n bé ®iÒu hµnh hoÆc trùc tiÕp tham gia thÈm ®Þnh. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña VIB trong c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay, ®éi ngò c¸n bé cña VIB ph¶i héi ®ñ c¸c yÕu tè vÒ kiÕn thøc, n¨ng lùc chuyªn m«n, còng nh­ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, cô thÓ lµ: VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, tÊt c¶ c¸c c¸n bé tÝn dông, c¸n bé thÈm ®Þnh cÇn ph¶i cã tr×nh ®é tõ ®¹i häc trë lªn, cã kiÕn thøc vÒ chuyªn ngµnh tµi chÝnh - ng©n hµng mét c¸ch v÷ng vµng còng nh­ nh÷ng hiÓu biÕt t­¬ng ®èi réng vÒ thÞ tr­êng, ph¸p luËt,… ViÖc ph©n c«ng c¸n bé thÈm ®Þnh ph¶i theo h­íng chuyªn m«n ho¸, c¨n cø vµo n¨ng lùc, së tr­êng kinh nghiÖm vµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc chuyªn m«n cña c¸n bé ®Ó ph©n c«ng c«ng viÖc. Ng©n hµng th­êng xuyªn tiÕn hµnh rµ so¸t l¹i ®éi ngò c¸n bé trùc tiÕp tham gia thÈm ®Þnh. Víi nh÷ng ng­êi kh«ng ®¹t yªu cÇu cña c«ng viÖc, cÇn cã kÕ ho¹ch båi d­ìng hoÆc chuyÓn sang nhiÖm vô kh¸c. Cßn l¹i, chó ý ®µo t¹o, c©n nh¾c nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp vµo nh÷ng vÞ trÝ quan träng, chñ chèt. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c båi d­ìng, ®µo t¹o c¸n bé trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc nh­ ngo¹i ng÷, tin häc, ph¸p luËt, chÝnh trÞ. VÒ h×nh thøc tæ chøc, cã thÓ tæ chøc c¸c líp tËp trung t¹i ng©n hµng do c¸c chuyªn gia nhân viên giỏi, giµu kinh nghiÖm cña ng©n hµng, hoặc phèi hợp víi c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c chuyªn gia giái ë trong vµ ngoµi n­íc tổ chức gi¶ng d¹y. C«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cña ng­êi thÈm ®Þnh rÊt cao, v× vËy ng©n hµng cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®·i ngé tho¶ ®¸ng vÒ lîi Ých vËt chÊt còng nh­ c¬ héi th¨ng tiÕn. §ång thêi, m«i tr­êng t¸c nghiÖp cña c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh kh¸ phøc t¹p, tiÕp xóc víi nhiÒu lo¹i kh¸ch hµng, lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng c¸m dç… Do ®ã, ng©n hµng cÇn quan t©m n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cho tõng c¸n bé thÈm ®Þnh, g¾n tr¸ch nhiÖm víi quyÒn lîi hîp lý. Bªn c¹nh ®ã còng ph¸t hiÖn, uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng nhËn thøc sai lÇm, dao ®éng vÒ t­ t­ëng, ng¾n ngõa c¸c biÓu hiÖn sa sót phÈm chÊt c¸n bé, xö lý nghiªm minh nh÷ng hµnh vi tiªu cùc. 2.3. Cñng cè vµ ph¸t triÓn công tác thu thập xử lý th«ng tin ChÊt l­îng th«ng tin cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¸c quyÕt ®Þnh vÒ chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n. §Ó n©ng cao chÊt l­îng th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh vµ ra quyÕt ®Þnh cho vay, ng©n hµng cÇn cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng cung cÊp thu thËp xö lý th«ng tin. Cô thÓ lµ: Tr­íc m¾t, nªn thµnh lËp mét bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thu thËp, xö lý, ph©n tÝch l­u tr÷ th«ng tin mét c¸ch hÖ thèng theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý t¹i VIB. ViÖc trao ®æi th«ng tin víi c¸c bé phËn trong ng©n hµng ph¶i th­êng xuyªn diÔn ra vµ theo hai chiÒu. Ng©n hµng cÇn ph¸t triÓn hÖ thèng thu thËp th«ng tin tõ bªn ngoµi theo h­íng míi víi hÖ thèng c¸c m¹ng th«ng tin trong vµ ngoµi n­íc nh­ m¹ng côc bé (LAN) trong héi së vµ m¹ng Internet nh»m kh¶i th¸c mét c¸ch trùc tiÕp, nhanh chãng thuËn tiÖn vµ ®a d¹ng c¸c lo¹i th«ng tin. Bªn c¹nh ®ã, ng©n hµng cÇn t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c, c¸c bé, ngµnh, c¬ quan tæ chøc kh¸c ®Ó khai th¸c, tËn dông nguån th«ng tin . Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, VIB ch­a thÓ chuyªn s©u vµo tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh thÈm ®Þnh. V× vËy viÖc thuª chuyªn gia, C«ng ty t­ vÊn gãp ý kiÕn, tham gia thÈm ®Þnh, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc c«ng nghÖ, kü thuËt ë mét sè dù ¸n lín, phøc t¹p còng lµ cÇn thiÕt. 2.4. Chó träng ®Çu t­, øng dông vµ ph¸t triÓn c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt HiÖn nay, c«ng nghÖ ng©n hµng vµ c«ng t¸c thÈm ®Þnh ë c¸c n­íc trong khu vùc trªn thế giới ®· rÊt ph¸t triÓn. Do vËy, ®Ó VIB cã thÓ tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng tin mét c¸ch hiÖu qu¶ th× c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ kü thuËt phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh ph¶i ®­îc chó träng ®Çu t­, øng dông vµ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh viÖc trang bÞ ®Çy ®ñ hÖ thèng m¸y tÝnh hiÖn ®¹i tíi tõng nh©n viªn th× viÖc t¨ng c­êng sö dông c¸c phÇn mÒm hiÖn ®¹i, chuyªn dông trong qu¶n lý vµ thÈm ®Þnh dù ¸n còng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m. HiÖn nay, c¸n bé thÈm ®Þnh chñ yÕu vÉn chØ sö dông phÇn mÒm Excel ®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tµi chÝnh, do vËy cÇn ¸p dông thªm mét sè phÇn mÒm nh­ Risk, Master,… nh»m tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc còng nh­ më réng ®­îc kh¶ n¨ng ph©n tÝch. 2.5. Tăng cường c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé ®èi víi c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n §Ó ®¶m b¶o c¸c quy chÕ, quy tr×nh thÈm ®Þnh ®­îc tu©n thñ ®óng ®¾n, ®Çy ®ï, VIB cÇn cã kÕ ho¹ch t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé ®èi víi nghiÖp vô nµy. NghiÖp vô nµy ph¶i ®ù¬c tiÕn hµnh trong c¸c giai ®o¹n tõ khi ph¸t sinh cho ®Õn khi kÕt thóc qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, bao gåm ba giai ®o¹n: - KiÓm so¸t tr­íc: Trong giai ®o¹n nµy, c¸n bé kiÓm tra cÇn b¸m s¸t vµo quy chÕ vµ qui tr×nh thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra nh»m ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÓm bÊt hîp lý cña nghiÖp vô thÈm ®Þnh tr­íc khi thùc hiÖn, cô thÓ lµ: C¸n bé thÈm ®Þnh ®· h­íng dÉn kh¸ch hµng cô thÓ vµ ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn cña ng©n hµng theo c¬ chÕ tÝn dông hiÖn hµnh ch­a? Hå s¬ vay vèn cña kh¸ch hµng ®· ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ ch­a? C¸n bé thÈm ®Þnh ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra, thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt ch­a? - KiÓm so¸t trong: §ã lµ viÖc gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn, h¹n chÕ nh÷ng thiÕu sãt, thùc hiÖn kh«ng ®óng tr×nh tù nghiÖp vô.... nh»m ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng thiÖt h¹i có thể xẩy ra sau khi cho vay. ViÖc kiÓm tra nªn tËp trung vµo nh÷ng c«ng viÖc nh­ : Xem xÐt ph­¬ng ¸n hoÆc dù ¸n vay vèn cã ®­îc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kü l­¬ng hay kh«ng? Trong qu¸ t×nh thÈm ®Þnh, c¸n bé thÈm ®Þnh cã nh÷ng khã kh¨n nµo cÇn sù phèi hîp nghiÖp vô vµ cã h­íng gi¶i quyÕt khã kh¨n ch­a? - KiÓm so¸t sau: Môc ®Ých cña kh©u nµy lµ nh»m ph¸t hiÖn ra nh÷ng hiÖn t­îng bÊt th­êng trong nghiÖp vô ®· hoµn thµnh th«ng qua viÖc kiÓm tra hå s¬, chøng tõ, rµ so¸t l¹i tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña nghiÖp vô giai ®o¹n tr­íc, ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh cho vay. Ng­êi lµm c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ph¶i lµ ng­êi cã kinh nghiÖm, nắm râ t­êng tËn quy chÕ, qui tr×nh thÈm ®Þnh, cã ãc quan s¸t tinh tÕ. C«ng t¸c nµy mang nhiều ý nghĩa dự phòng và sẽ đóng vai trò quan trọng nhất định trong việc nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư. 2.6. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, viÖc tæ chøc, qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn còng lµ nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi chÊt l­îng thÈm ®Þnh tài chính dù ¸n ®Çu t­. Quy tr×nh vµ néi dung cña thÈm ®Þnh dù ¸n cã ®Çy ®ñ, khoa häc vµ hîp lý ®Õn ®©u nh­ng nÕu kh«ng ®­îc ph©n c«ng tæ chøc mét c¸ch phï hîp th× còng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ cao. Để có mét c¬ chÕ tæ chøc ho¹t ®éng hîp lý, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn còng nh­ ®Æc ®iÓm cña ng©n hµng, VIB ViÖt Nam cÇn quan t©m tíi c¸c vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt: CÇn tiÕp tôc ®æi míi quan ®iÓm, nhËn thøc cña ®éi ngò l·nh ®¹o, c¸n bé nh©n viªn cña ng©n hµng vÒ vai trß cña thÈm ®Þnh tài chính dù ¸n ®Çu t­. CÇn ý thøc ®­îc thÈm ®Þnh tài chính dù ¸n ®Çu t­ lµ yÕu tè c¬ b¶n ®¶m b¶o an toµn, lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. Hiện nay ho¹t ®éng cña các ng©n hµng tõng b­íc thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh cho vay vµ hoµn toµn tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh. ChÝnh v× vËy, h¬n lóc nµo hÕt, c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cµng cÇn ®­îc coi träng vµ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc chặt chẽ và khoa học. Muèn vËy, ng©n hµng cÇn qu¸n triÖt s©u réng trong toµn bé hÖ thèng vÒ vai trß cña thÈm ®Þnh tài chính dù ¸n ®Çu t­. Th«ng qua c¸c v¨n b¶n, th«ng t­, tµi liÖu trong ngµnh vµ cña chÝnh ng©n hµng, ng©n hµng cÇn lµm cho ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn ý thøc râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy. ë ®©y, quan ®iÓm cña c¸c cÊp l·nh ®¹o cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. ChØ khi c¸c cÊp l·nh ®¹o nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò th× míi cã thÓ qu¸n triÖt ®­îc tíi c¸c c¸n bộ nhân viªn cña m×nh. Thø hai Thø hai : Ng©n hµng cÇn xem xÐt kiÖn toµn l¹i c¬ cÊu tæ chøc phï hîp theo chiÒu däc tõ Héi së tíi Chi nh¸nh, ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm tõng bé phËn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c bé phËn ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc, së tr­êng cña m×nh ®ång thêi còng dÔ dµng cho viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t. Ng©n hµng cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng tæ chøc thÈm ®Þnh t¹i c¸c chi nh¸nh, tæ chøc thªm c¸c phßng thÈm ®Þnh, ®¶m b¶o c¸c chi nh¸nh ®Òu cã phßng thÈm ®Þnh. HiÖn nay ë mét sè ch­a cã phßng ThÈm ®Þnh chuyªn tr¸ch. §©y râ rµng ch­a ph¶i lµ mét c¬ chÕ hoµn h¶o, nã chØ mang tÝnh nhÊt thêi khi ho¹t ®éng cña chi nh¸nh cßn h¹n hÑp. VÒ l©u dµi, tÊt c¶ c¸c chi nh¸nh cÇn thµnh lËp riªng phßng thÈm ®Þnh, ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n cÇn cã sù tham gia cña c¶ ba phßng ban: tÝn dông, thÈm ®Þnh vµ nguån vèn kinh doanh nh­ Héi së chÝnh C¬ chÕ ph©n cÊp thÈm ®Þnh dù ¸n vµ ph¸n quyÕt cho vay hiÖn nay lµ hîp lý. Tuy nhiªn cã cÇn chó ý th­êng xuyªn ®iÒu chØnh møc ph¸n quyÕt trong tõng giai ®o¹n cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ vµ ®Æc ®iÓm chi nh¸nh. CÇn ®Èy m¹nh chÊt l­îng thÈm ®Þnh, dù ¸n t¹i Chi nh¸nh, coi kÕt qu¶ thÈm ®Þnh t¹i Chi nh¸nh lµ c¨n cø c¬ b¶n ®Ó Héi së t¸i thÈm ®Þnh, tr¸nh t×nh tr¹ng nh­ hiÖn nay lµ cã mét sè dù ¸n do chi nh¸nh thÈm ®Þnh s¬ sµi nªn khi chuyÓn lªn Héi së ph¶i thÈm ®Þnh tõ ®Çu, rÊt tèn kÐm vÒ mÆt thêi gian vµ c«ng søc. Ngoµi ra h×nh thøc ho¹t ®éng theo chÕ ®é cña Héi ®ång tÝn dông hiÖn nay còng rÊt hîp lý, nã ®¶m b¶o gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng rñi ro ®¹o ®øc vµ h¹n chÕ vÒ chuyªn m«n, do vËy cÇn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn h¬n n÷a, kh«ng chØ víi c¸c dù ¸n phøc t¹p, qui m« lín mµ nªn ¸p dông víi tÊt c¶ dù ¸n cña ng©n hµng. Trªn ®©y, luận văn ®· ®Ò cËp tíi nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n taÞ VIB. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ rÊt phøc t¹p, nã liªn quan vµ chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. Do vËy ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p nãi trªn, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n ®ßi hái cÇn cã sù chØ ®¹o, phèi hîp, tham gia ®ång bé cña nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp. Cã nh­ vËy, nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò ra míi cã thÓ ®­îc thùc hiÖn, chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng míi ®­îc n©ng cao ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ho¹t ®éng cho vay nãi riªng vµ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung. 3- Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i VIb Ho¹t ®éng thÈm ®Þnh vµ chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n chØ giíi h¹n trong ph¹m vi mét ng©n hµng mµ nã cßn g¾n liÒn víi nhiÒu yÕu tè kh¸c nh­ c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý, m«i tr­êng ho¹t ®éng, m«i tr­êng vÜ m« cña nÒn kinh tÕ vµ liªn quan tíi nhiÒu ®èi t­îng kh¸c. V× vËy, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­, kh«ng chØ ®ßi hái cã sù nç lùc, cè g¾ng cña b¶n th©n ng©n hµng mµ cßn cÇn cã sù hç trî cña c¸c c¬ quan h÷u quan. Trªn c¬ së ®ã, em xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ tíi c¸c c¬ quan chøc n¨ng. 3.1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh cã liªn quan ViÖc x©y dùng c¸c quy ho¹ch, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ë tÇm vÜ m« hay qui ho¹ch cô thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ ë tõng ®Þa ph­¬ng, tõng ngµnh cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc vµ æn ®Þnh. §iÒu nµy sÏ hç trî cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh trªn hai gi¸c ®é lµ c¬ së cho viÖc thÈm ®Þnh còng nh­ h¹n chÕ rñi ro do sự thay ®æi ®ét ngét trong ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, khiÕn dù ¸n cã thÓ l©m vµo bÕ t¾c. HiÖn nay, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt dµnh cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cßn rÊt Ýt vµ kh«ng ®ång bé, ®Æc biÖt lµ vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp nµy. §iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp vµ do ®ã ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng th«ng tin tõ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh do c¸c doanh nghiÖp nµy cung cÊp. H¬n n÷a, ®Þnh h­íng cho vay trong nh÷ng n¨m tíi cña VIB lµ ®Èy m¹nh cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nªn vai trß cña chÝnh phñ trong viÖc hÖ thèng ho¸ vµ quy chuÈn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ rÊt cÇn thiÕt. Do vËy, chÝnh phñ cÇn nhanh chãng hoµn hiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, ®¶m b¶o tÝnh ®Çy ®ñ, thèng nhÊt còng nh­ n©ng cao hiÖu lùc trong sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt víi ho¹t ®éng sản xuất kinh doanh . §ång thêi, chÝnh phñ cÇn kÞp thêi ban hµnh vµ thùc thi c¸c v¨n b¶n, th«ng t­ cô thÓ ho¸ c¸c nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ vµ ng©n hµng, nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng luËt hoÆc nghÞ ®Þnh ®· ban hµnh mµ ch­a cã th«ng t­ h­íng dÉn cô thÓ, g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn. HiÖn nay, chóng ta vÉn ch­a cã mét c¬ quan thèng kª nµo ®øng ra tËp thîp c¸c sè liÖu nh»m ®­a ra c¸c tû lÖ trung b×nh ngµnh, gióp cho doanh nghiÖp vµ ng©n hµng khai th¸c sö dông. Bëi vËy, hµng n¨m, c¸c Bé, ngµnh cÇn hÖ thèng ho¸ th«ng tin liªn quan ®Õn lÜnh vùc m×nh qu¶n lý, c«ng khai ho¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn còng nh­ x©y dùng c¸c ®Þnh møc, c¸c th«ng sè kinh tÕ cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc. Trªn c¬ së ®ã, mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu tµi chÝnh lµm c¬ së so s¸nh cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng sÏ ®­îc ban hµnh. C¸c Bé, ngµnh, c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch ë ®Þa ph­¬ng cã sù phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n ®Çu t­. ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng v¨n b¶n cô thÓ quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bªn liªn quan ®èi víi kÕt qu¶ thÈm ®Þnh trong néi dung c¸c dù ¸n ®Çu t­. Ngoµi ra, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cÇn cã c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ h¬n vÒ quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®Çu t­, ®Þnh h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Ó h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng tËp trung vµo tµi trî cho c¸c dù ¸n, c¸c ch­¬ng tr×nh ­u tiªn cña chÝnh phñ. 3.2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n­íc Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn ph¸t huy hiÖu qu¶ vai trß ®iÒu phèi cña trung t©m th«ng tin tÝn dông (CIC) th«ng qua mét sè biÖn ph¸p: quy ®Þnh b¾t buéc vÒ cung cÊp th«ng tin cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nÕu cho vay mét h¹n møc nhÊt ®Þnh, nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn rñi ro cao. Trung t©m CIC nªn cã c¸c v¨n b¶n tho¶ thuËn ®Ó thu nhËp th«ng tin tõ c¸c Bé, ngµnh nh­ trung t©m th«ng tin cña Tæng côc Thèng kª, Tæng côc thuÕ, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé Khoa häc - C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, Bé Th­¬ng m¹i... §ång thêi më réng nguån thu thËp th«ng tin n­íc ngoµi, cÇn tiÕp cËn vµ tham gia thµnh viªn trao ®æi víi mét sè c¬ quan th«ng tin tÝn dông nh­ HiÖp héi th«ng tin tÝn dông Ch©u ¸, DiÔn ®µn th«ng tin tÝn dông ASEAN, c¸c c¬ quan tÝn dông trong khu vùc. Thùc tÕ trong nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt do chÝnh phñ cïng c¸c th«ng t­ h­íng dÉn cña NHNN ban hµnh cßn cã nhiÒu m©u thuÉn vµ bÊt hîp lý. Ch¼ng h¹n nh­ trong ph¹m vi b¶o ®¶m tiÒn vay cña tµi s¶n trong §iÒu 11 NghÞ ®Þnh 178/1999/N§-CP ®· quy ®Þnh: "Mét tµi s¶n ®­îc dïng ®Ó b¶o ®¶m cho mét nghÜa vô tr¶ nî t¹i mét tæ chøc tÝn dông. Tr­êng hîp tµi s¶n cã ®¨ng ký quyÒn së h÷u theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× mét tµi s¶n cã thÓ ®­îc b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô tr¶ nî t¹i mét TCTD..." Trong khi ®ã §iÒu 22d, môc 3 cña Th«ng t­ 06/2000/TT-NHNN 1 h­íng dÉn "kh«ng ®­îc dïng tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó ®¶m b¶o cho nh÷ng nghÜa vô kh¸c trõ tr­êng hîp tµi s¶n cã ®¨ng ký quyÒn së h÷u", nghÜa lµ nÕu tµi s¶n cã ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× cã thÓ ®­îc thÕ chÊp cho nhiÒu nghÜa vô kh¸c kh«ng giíi h¹n sè l­îng ®èi t­îng ®­îc ®¶m b¶o. Nh­ vËy, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, ®Çy ®ñ trong luËt ®Þnh, ®Ò nghÞ NHNN söa ®æi, bæ sung vµ sím ban hµnh c¸c th«ng t­ h­íng dÉn, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc ¸p dông vµ thi hµnh trong ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n nói chung và thẩm định tài chính nói riêng. KÕt luËn ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ chØ lµ mét trong nh÷ng khÝa c¹nh cÇn ph¶i tiÕn hµnh xem xÐt ®èi víi mçi dù ¸n tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­, cho phÐp ®Çu t­ hay quyÕt ®Þnh tµi trî. Tuy nhiªn, ®©y cã thÓ ®­îc xem lµ kh©u quan träng nhÊt trong thÈm ®Þnh dù ¸n, ®Æc biÖt d­íi gãc ®é cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Chóng ta ®ang b­íc vµo ng­ìng cöa cña thiªn niªn kû thø ba víi nhiÒu c¬ héi vµ thö th¸ch lín. Tr­íc nh÷ng th¸ch thøc vÒ m«i tr­êng kinh tÕ - x· héi còng nh­ các c¬ héi vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­, gãp phÇn më réng tÝn dông an toµn vµ hiÖu qu¶. Song ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p liên quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng vµ ®ßi hái thêi gian l©u dµi. Ph¹m vi cña chuyªn ®Ò thùc tËp tuy kh¸ hÑp song cã nhiều ý nghÜa bëi tÝnh phøc t¹p còng nh­ tÇm quan träng cña thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ ®èi víi ho¹t ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. MÆc dï cã sù h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm, c¸ch tiÕp cËn thùc tÕ còng nh­ kh¶ n¨ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh­ng em còng đã m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i VIB - Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Cæ phÇn Quèc tÕ ViÖt Nam. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, các anh chị, cùng tất cả các bạn. Cuối cùng, một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn PSG.TS Nguyễn Văn Nam và các cán bộ, nhân viên Phòng Tín dụng đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành tốt đề tài này. Sinh viên Nguyễn Văn Thịnh Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Edward W.Reed vµ Edward K.Gill. Ng©n hµng th­¬ng m¹i - NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh - 1993. 2. Davix Cox. NghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i - NXB ChÝnh trÞ quèc gia - 1997. 3. Harrod Bierman, JB - Seymour Smith. QuyÕt ®Þnh dù to¸n vèn ®Çu t­ - NXB Thèng kª - 2000. 4. Fedric Minskin. TiÒn tÖ - Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh - NXB Khoa häc kü thuËt - 1994. 5. TS. L­u ThÞ H­¬ng (Chñ biªn). Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n - NXB Thèng kª - 2002. 6. Lª Vinh Danh. TiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng - NXB ChÝnh trÞ quèc gia -1997. 7. Vò C«ng TuÊn. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ - NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh - 1999 8. Vâ Thanh Thu. Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc vµ quèc tÕ - NXB Thèng kª - 6/1996. 9. Ph©n tÝch vµ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t­ - PGS.TS. NguyÔn Ngäc Mai - NXB Khoa häc kü thuËt - 1995 10. PGS.TS. §µm V¨n NhuÖ, TS. Ng« ThÞ Hoµi Lam - Sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 2001. 11. CÈm nang qu¶n lý tÝn dông ng©n hµng - ViÖn Nghiªn cøu khoa häc ng©n hµng - 1998. 12. C¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Cæ phÇn Quèc tÕ. 13. C¸c v¨n b¶n ph¸p qui ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan. 14. C¸c t¹p chÝ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - ThÞ tr­êng Tµi chÝnh - TiÒn tÖ 15. Bµi gi¶ng c¸c m«n häc: - Tµi chÝnh doanh nghiÖp - ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ - NghiÖp vô ng©n hµng th­¬ng m¹i - Marketing ng©n hµng 16. LuËn v¨n c¸c kho¸ tr­íc Môc lôc Trang