Chuyên đề Quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Ninh Bình: thực trạng và giải pháp

ết kế và cơ quan giám định Nhà nước theo phân cấp quản lý chắt lượng công trình xây dựng. - Chịu trách nhiệm trước chủ đầu tư và trước pháp luật về chất lượng thi công xây lắp công trình kể cả những phần việc do nhà thầu phụ thực hiện theo quy định của hợp đồng giao nhận thầu xây lắp. - Vật liệu cấu kiện xây dựng sử dụng vào công trình phải có chứng nhận về chất lượng gửi cho chủ đầu tư để kiểm soát trước khi sử dụng theo quy định. Trên thực tế, công tác quản lý chất lượng dự án của tỉnh Ninh Bình vẫn còn tồn tại một số vấn đề sau. Trong lựa chọn nhà đầu tư vấn lập dự án, chủ đầu tư có xu hướng chọn nhà tư vấn trước khi trình bày dự định đầu tư nên không có tính cạnh tranh. Thậm chí một số đơn vị tư vấn được lựa chọn thiếu kinh nghiệm trong việc lập dự án dẫn đến tình trạng dự án lập ra thiếu sức thuyết phục, không đáp ứng đúng quy chuẩn xây dựng, không khảo sát địa hình địa chất hay bỏ xót những hạng mục quan trọng như cấp thoát nước, phòng chống cháy nổ... chất lượng tư vấn thấp. Ví dụ như dự án đầu tư xây dựng xây dựng cơ sở hạ tầng khu dân cư đường vòng thị xã Tam Điệp do công ty cổ phần xây dựng Hoàng Mai là đơn vị tư vấn khi tính toán khối lượng san nền không chính xác, sử dụng hệ số đầm nén của vật liệu không qua thí nghiệm. Chủ đầu tư tỉnh nói chung nhìn chung chưa thực hiện nghiệm thu do nhà tư vấn thực hiện trước khi trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thiết kế kĩ thuật, tổng dự toán. Thời gian qua đối với dự án trên địa bàn tỉnh Ninh Bình việc nhà thầu thay đổi chủng loại nguyên vật liệu so với đấu thầu hầu như là không có. Nhưng tình trạng tham ô lại diễn ra theo cách thức cắt giảm, ăn bớt nguyên vật liệu này gây giảm sụt chất lượng công trình. Công tác giám sát thi công nghiệm thu từng phần và nghiệm thu toàn phần không có cán bộ nên chủ yếu dựa vào báo cáo của nhà thầu. Có công trình không đảm bảo chất lượng nhưng vãn nghiệm thu. Ví dụ: Kênh Cánh Diều mỗi lần vận hành là nước lại ngấm qua kênh tràn về phía đường quốc lộ 10. Các cấp chính quyền thực hiện theo dõi đảm bảo chất lượng dự án thông qua chế độ báo cáo giám sát đánh giá đầu tư định kỳ của BQLDA. Đối với những trường hợp nghi vấn trực tiếp đoàn thanh tra sẽ xuống giám sát công trường dự án. Việc chấp hành quy định về chế độ báo cáo tình hình thực hiện các công trình XDCB, báo cáo giám sát đánh giá đầu tư của các Huyện, thị, các chủ đầu tư với các cơ quan quản lý nhà nước còn thiếu và chậm. Đa số các ban quản lý và chủ đầu tư thực hiệm công việc giám sát đánh giá đầu tư chỉ mang tính hình thức chưa phản ánh được tình hình thực hiện dự án , còn tư tưởng nể nang, chiếu lệ. Giai đoạn 2003 - 2008 công tác giám sát đánh giá công đồng đã được triển khaithực hiện trên tất cả các đơn vị huyện thị và đạt được những thành quả tốt, góp phần nâng cao chất lượng công trình đầu tư xây dựng. Đây là một phương pháp giám sát mới rất và rất khoa học lại đề cao tinh thần trách nhiệm của mọi tầng lớp nhân dân trong quản lý nguồn lực kinh tế. Trong thời gian tới, cần phát huy hơn nữa công tác giám sát công cộng ở mọi khâu, mọi giai đoạn của quá trình quản lý để phát huy cao độ trách nhiệm của mọi tầng lớp nhân dân trong quản lý tài sản chung của xã hội, hạn chế những lãng phí không cần thiết. g. Quản lý nhân lực: +. Năng lực chủ đầu tư: - Chủ đầu tư thiếu năng lực chuyên môn và kinh nghiệm về lĩnh vực đầu tư của dự án: Không nắm được các quy định về quản lý một dự án, lúng túng trong tổ chức thực hiện, từ lập dự án, trình duyệt, thẩm định, tổ chức đấu thầu, giám sát thi công xây lắp và nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng. Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu phòng học trường phổ thông trung học chuyên Lương Văn Tuỵ là một trưởng hợp điển hình, chủ đầu tư là Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh được giao trọng trách chủ đầu tư, BQLDA thành lập theo cách thức kiêm nhiệm bao gồm thành viên ban quản lý là các thầy cô giáo nên không có kinh nghiệm, chuyên môn về quản lý xây dựng, khi điều hành dự án đã gặp phải không ít khó khăn. - Ban quản lý dự án: ở tỉnh Ninh Bình, chỉ trử Sở Giao thông và sở Nông nghiệp là có BQLDA chuyên trách, còn lại dự án của các sở ngành khác hầu hết là thành lập BQLDA kiêm nhiệm. Các thành viên BQLDA kiêm nhiệm là các cán bộ, chuyên viên đến từ các sở ngành khác nhau nên việc am hiểu những vấn đề chuyên môn về đầu tư xây dựng chưa thực sự toàn diện và sâi sắc, vẫn gặp khó khăn, bỡ ngỡ trong quản lý dự án. Nói chúng, đa số chủ đầu tư, ban quản lý thiếu tính chuyên nghiệp, thiếu kinh nghiệm, yếu về chuyên môn và khả năng quản lý XDCB thậm chí là chính, dẫn đến chưa phát huy hết hiệu quả của đồng vốn bỏ ra, chất lượng công trình còn chưa đảm bảo. Trình độ chuyên môn về quản lý đầu tư của các đơn vị được phân cấp chưa đáp ứng được yêu cầu, đội ngũ cán bộ còn thiếu. đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đầu tư và xây dựng ở các Huyện, thị xã, các xã, phường, thị trấn vừa thiếu vừa yếu kém về trình độ; một số phòng hạ tâng kinh tế ở cấp huyện không có cán bộ có trình độ Đại học quản lý đầu tư xây dựng chuyên ngành. +. Nguồn nhân lực thực hiện dự án: Ngoài chủ đầu tư, thành viên BQLDA thì tiến trình dự án còn có sự tham gia của các thành viên khác như: Giám sát thi công xây dựng, cán bộ kỹ thuật, kỹ sư, kiến trúc sư, kế toán... và lực lượng lao động phổ thông. Trong hồ sơ dự thầu, nhà thầu cũng phải đưa ra được danh sách nhân sự tham gia quá trình thực hiện dự án đáp ứng được những yêu cầu của chủ đầu tư như về trình độ chuyên môn, số năm kinh nghiệm, giới tính, độ tuổi, công việc đã làm tương tự, dự kiến vị trí được giao... Chủ đầu tư có quyền can thiệp điều chỉnh về số lượng, chất lượng nhân sự (chủ yếu chỉ tham gia điều chỉnh nhân sự cao cấp) Trường hợp có sự thay đổi nhân sự trong quá trình thực hiện dự án, nhà thầu phải lập báo cáo và chứng minh năng lực nhân sự thay thế với chủ đầu tư; được sự chấp thuận từ phía chủ đầu tư. Ví dụ như dự án kiên cố hoá kênh tưới Cánh Diều, chủ đầu tư không chấp nhận một số nhân sự thay thế nhân sự đăng ký trong hồ sư dự thầy vì lý do không đủ năng lực thực hiện gói thầu. Tuy nhiên hầu hết do tư tưởng nể nang và các mối quan hệ xã hộ chi phối, các dự án chưa áp dụng triệt để việc tuyển chọn nhân sự công khai, nhiều kỹ sư, kỹ thuật viên chưa đáp ứng đủ yêu cầu đề ra. 2.4. Quản lý rủi ro : a. Biến động giá nguyên vật liệu sử dụng cho dự án: chi phí dự phòng bao gồm chi phí dự phòng trượt giá và chi phí dự phòng khác. Tuy nhiên trong thực tế thực hiện chi phí dự phòng không được đưa vào quá trình đấu thầu mà phải được thẩm định rồi mới được cấp. Bởi vậy quản lý rủi ro về biến động giá cả nguyên vật liệu không được phản anh trong lập dự án. Khi có những biến động lớn về giá nguyên vật liệu, trên cơ sử văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước về việc cho phép điều chỉnh dự án thì chủ đầu tư tỉnh sẽ tiến hành tính toán lại tổng đầu tư và có kế hoạch điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư phù hợp. Quy trình điều chỉnh này đẩy nhà thầu vào thế bị động về nguồn vốn xây dựng, tiến độ dự án bị kéo dài nhưng hiện nay vẫn là giải pháp tốt nhất cho việc quản lý nguồn lực vốn NSNN b. công tác giải phóng mặt bằng : Giải phóng mặt bằng tuy đã được thực hiện có kinh nghiệm hơn truớng nhưng do công tác kiểm đếm diện tích của UBND chưa rõ ràng và chính xác, định mức chi trả thấp nên trong một số dự án vẫn gặp khó khăn do người dân trong khu vực giải phóng mặt bằng gây khố dễ hoặc không hợp tác thực hiện, đôi khi còn có thái độ ngoan cố đối với các biện pháp cưỡng chễ của các cơ quan hữu quan. Ngay trên địa bàn thành phố Ninh Bình việc giải phóng mặt bằng bờ Tây sông Vân là một dẫn chứng cụ thể. Trước tình hình một số hộ dân không thoả mãn với kết quả kiểm đếm diện tích, đoàn thanh tra Nhà nước đã có buổi làm việc hành chính kiểm tra việc đếm diện tích thấy việc xử lý là đúng Pháp luật. UBND tỉnh Quyết định cưỡng chế thi hành tuy nhiên thời gian đã lâu nhưng việc giải phóng mặt bằng khu vực này vẫn là một vấn đề bỏ ngỏ. c. Rủi ro khác: rủi ro từ việc ảnh hưởng của thiên tai đến dự án trong giai đoạn thực hiện được quản lý rất tốt. Tuỳ từng loại công trình (đường bộ, cầu cảng, đê điều, nhà ở) độ cấp động đất, vùng cấp động đất nơi dự án triển khai mà có những gói cước bảo hiểm khác nhau được cung cấp bởi các công ty, tập đoàn bảo hiểm trong thời gian xây dựng. 2.5. Quản lý thông tin: Việc quản lý thông tin dự án được quy định theo một quy trình chặt chẽ ngay từ giai đoạn đầu của hoạt động đầu tư. Tháng bảy, tháng tám hàng năm, chủ đầu tư gửi danh mục các dự án đầu tư năm sau thuộc phạm vi quản lý của mình về UBND tỉnh. UBND tỉnh tiến hành cân đối và giao kế hoạch trước ngày 20/12 cùng năm. Trong thời gian triển khai dự án, BQL dự án và chủ đầu tư có trách nhiệm báo cáo tình hình thực hiện dự án về SKH và ĐT, UBND tỉnh hàng tháng hàng quý. Trên cở sở báo cáo của các sở ngành (chủ đầu tư) sở KH lập báo cáo tổng hợp về các dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh năm kế hoạch gửi trung ương. Thông qua quy chế giám sát đầu tư cộng đồng, nhân dân trong vùng dự án mà đại diện ban giám sát đầu tư cộng đồng nắm những nội cung cơ bản của việc thực hiện dự án trên địa bàn từ tài liệu mà chủ đầu tư cung cấp và bản thông tin đặt tại địa bàn thi công. Qua đó nhân dân kịp thời phát hiện những vấn đề bất cập, kiến nghị với các cấp có thẩm quyền. Nhân dân vùng dự án là nhà giám sát tích cực nhất đối với loại hình tài sản công cộng như dự án đầu tư sử dụng vốn NSNN. Tuy nhiên thực tế báo cáo của chủ đầu tư và BQLDA tỉnh phần lớn còn mang hình thức chiếu lệ và không đúng thời hạn. Nhiều trường hợp chủ đầu tư quên gửi báo cáo định kỳ, cán bộ sở Kế hoạch phải chủ động liên lạc để tổng hợp thông tin dự án. Có chủ đầu tư khi cơ quan quản lý đến làm việc nếu không có nhà thầu thì chủ đầu tư không thể báo cáo được tình hình thực hiện hoặc chỉ nêu được những nét chung nhất. 3. Đánh giá chung về quản lý sử dụng vốn NSNN trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2003 - 2008: 3.1. Ưu điểm: Các dự án trên địa bàn tỉnh phần lớn tuân thủ đúng quy trình thực hiện đầu tư theo luật Đầu tư, luật ngân sách, nghị định về Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình. Công tác thẩm định dự án được tiến hành một cách khoa học tiết kiệm lượng đáng kể vốn NSNN. Thực hiện nghiêm túc quy chế đấu thầu đã đặt ra tạo sự cạnh tranh, lựa chọn ra được những nhà thầu đảm bảo các yêu cầu: đủ năng lực, có phương án dự thâù chất lượng cao. Qua đầu tư đã giảm giá gói thầu, tiết kiệm nguồn kinh phí. Công tác đánh giá đầu tư được thực hiện có kinh nghiệm hơn, đặc biệt việc áp dụng hình thức giám sát cộng đồng những năm qua phát huy hiệu quả cao, giảm thiểu những sai phạm, ảnh hưởng tiêu cực của dự án đến các đối tượng hữu quan khác trên địa bàn triển khai cũng như phát giác sai lệch trong thi công xây dựng. 3.2.Nhược điểm: Chất lượng tư vấn lập dự án thấp do nhiều nguyên nhân: cạnh tranh không công bằng,các đối thủ cạnh tranh chưa thực sự , năng lực các nhà tư vấn yếu thậm chí còn thiếu kinh nghiệm trong lập dự án dẫn đến dự án đã vi phạm,bỏ qua một số quy định của nhà nước,dự án lập ra không đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn xây dung,thiết kế nên thiếu sự thuyết phục. trong điều kiện nguồn vốn ngân sách có hạn nhưng một số chủ đầu tư chưa có giải pháp tiết kiệm trong sử dụng nguồn lực.Dự trù kinh phí thi công luôn lớn hơn mức cần thiết gây lãng phí nguồn vốn. Chất lượng thiết kế không đảm bảo yêu cầu, không phù hợp với thực địa cảnh quan thực tế, cũng như yêu cầu về kỹ thuật dẫn đến phải sửa đổi bổ sung thiết kế... nên chất lượng công trình không đảm bảo Các dự án vẫn còn dàn trải không dứt điểm được các dự án có tính quan trọng,cấp thiết mà vẫn đầu tư các dự án mới nên sự bố trí nguồn vốn chưa hợp lý trong khi nguồn vốn ngân sách nhà nước còn thiếu so với nhu cầu xây dung cơ bản hàng năm.nên các dự án thường chậm so với thời gian dự tính hoàn thành dự án. Các thủ tục duyệt dự án liên quan đến quá nhiều cơ quan,phảI qua rất nhiều các bước ,các công đoạn gây mất thời gian.Trong khi đó chủ đầu tư hay ban quản lý dự án thiếu kinh nghiệm chuyên môn gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ của dự án(chậm tiến độ). Công tác quản lý chi phí xây dựng được xã hội hoá sau khi nhà thầu trúng thầu. Nhà thầu lợi dụng định mức xây dựng chiếm lấy phần chênh lệch giữa tổng dự toán và chi phí thực tế. Bên cạnh đó, công tác giám sát thi công của cấp trên còn chưa được quan tâm đúng mức nên hiện tượng cắt giảm khối lượng nguyên vật liệu công trình vẫn chưa được khóng chế triệt để. Đay là hiện tượng tiêu cực gây thất thoát nguồn vốn phổ biến trong xây dựng không chỉ có riêng ở Ninh Bình, không chỉ có riêng ở các dự án đầu tư công cộng. 3.3. Nguyên Nhân: - Do đầu tư không có quy hoạch hoặc chất lượng quy hoạch thấp: Quy hoạch là sự sắp xếp, bố trí hợp lý, cân đối giữa các yếu tố của lực lượng sản xuất - xã hội, phân công lại lao động xã hội hợp lý trên các vùng lãnh thổ đất nước. Do vậy, quy hoạch phải đi trước một bước. Song trên thực tế quy hoạch chưa thực sự đi trước một bước để làm căn cứ xác định địa điểm xây dựng cho các dự án đầu tư nên không ít dự án lớn, quan trọng của nhà nước khi ra quyết định về chủ trương đầu tư đã thoát ly quy hoạch nên thiếu chính xác. Trong thực tế có không ít dự án khi xây dựng chưa có quy hoạch tổng thể được phê duyệt nên trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng dự án phải dời đi, dời lại gây tổn thất, lãng phí, hiệu quả đầu tư thấp. Chất lượng công tác quy hoạch còn thấp, hiện tượng khá phổ biến là thiếu phối hợp trong các bộ phận công việc như quy hoạch làm đường giao thông thiếu kết hợp với quy hoạch hệ thống lưới điện, cấp nước, thoát nước... dẫn đến công việc chồng chéo, phá đi, làm lại gây lãng phí, thất thoát vốn đầu tư và tài sản khác. những thiếu sót trong công tác quy hoạch đã dẫn đến lãng phí hàng trăm tỷ đồng cho công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị xây dựng công trình để sau phải dỡ bỏ là hiện tượng khá phổ biến ở nước ta từ trước đến nay, kể cả công trình, dự án đầu tư của Trung ương cũng như các địa phương song chậm được khắc phục. -Trong khâu xác định chủ trương đầu tư: Hầu hết các dự án được đầu tư đều xuất phát từ nhu cầu thực tế và trên cơ sở quy hoạch chung, nhưng thực tế có trường hợp không có quy hoạch, hoặc quy hoạch chưa hợp lý phải điều chỉnh lại, duyệt lại hoặc trong quá trình lập dự án do khảo sát không kỹ, lựa chọn địa điểm, lựa chọn công nghệ chưa thích hợp, đầu tư không đồng bộ giữa các hạng mục, chưa chú ý đến đầu tư cho vùng cung cấp nguyên liệu... Xác định quy mô công trình vượt quá nhu cầu sử dụng, xác định khả năng bao tiêu sản phẩm khi dự án đưa vào sử dụng... Các nguyên nhân này đều dẫn đến lãng phí, thất thoát tiêu cực ở khâu này khá lớn. Có không ít dự án sau khi ra quyết định đầu tư, việc triển khai thực hiện dự án đến khi hoàn thành đưa vào sử dụng thì dự án đầu tư không sử dụng hết công suất hoặc công nghệ lạc hậu, nên khi đi vào hoạt động chất lượng sản phẩm thấp, giá thành cao, kinh doanh bị thua lỗ. Tình trạng đầu tư tràn lan, công nghệ lạc hậu khá phổ biến(bình quân lạc hậu hơn 2 -3 thế hệ, hơn 55% là trình độ thủ công, 41% trình độ cơ khí, chưa đầy 4% trình độ tự động hoá), trong đầu tư chưa tính toán đầy đủ và đồng bộ từ cơ sở sản xuất kinh doanh đến nguyên liệu, năng lực thị trường tiêu thụ sản phẩm và khả năng cạnh tranh của các đối tượng khác. - Trong khâu thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán: Tình trạng một số cấp có thẩm quyền ra quyết định đầu tư, quyết định phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, dự toán chi tiết thiếu chính xác dẫn đến phải bổ sung, điều chỉnh nhiều lần, thậm chí không ít dự án vừa thiết kế, vừa thi công... 1.3.2. Các nhà thiết kế có xu hướng tăng quy mô và hệ số an toàn của công trình cao hơn mức bình thường để tăng giá trị công trình nhằm tăng chi phí thiết kế để hưởng lợi mà ít chú ý thiết kế hợp lý để giảm bớt các khối lượng không cần thiết. Đó là hiện tượng tiêu cực, tham nhũng do bớt xén khối lượng. Nhiều chủ đầu tư chia dự án lớn thành nhiều dự án nhỏ, hoặc nhiều hạng mục chỉ tạm tính nhằm mục đích làm cho tổng mức đầu tư thấp, do vậy trong quá trình thi công đã vượt tổng mức vốn đầu tư khá lớn, có dự án vượt gấp 2 lần so với tổng mức vốn đầu tư đã duyệt ban đầu, nên phải điều chỉnh tổng mức và duyệt lại. Thậm chí có dự án khi hoàn thành cũng không duyệt lại tổng mức vốn mà lấy số vốn thực tế đã cấp làm quyết toán Khi lập và phê duyệt tổng dự toán, dự toán không theo sát các định mức kinh tế kỹ thuật của nhà nước đã ban hành, không sát với thực tế từng khu vực, thoát ly giá cả thực tế trên thị trường trong từng thời kỳ dẫn đến phê duyệt tổng mức đầu tư quá chênh lệch so với thực tế. -Do không tuân thủ quy chế đấu thầu: Nhiều công trình đúng ra phải đấu thầu song chủ đầu tư lại thực hiện chỉ định thầu, hoặc chia nhỏ dự án thành nhiều hạng mục nhỏ, gói thầu để thực hiện chỉ định thầu. Cách làm đó đã không tiết kiệm được tiền vốn cho NSNN lại còn lệ thuộc nhiều vào khả năng, trình độ của nhà thầu, nhiều công trình không đảm bảo chất lượng theo thiết kế được duyệt, phải tu bổ, sửa chữa ngay sau khi công trình đã được đưa vào sử dụng. Việc không chấp hành nghiêm túc quy định, đối tượng dự án phải đấu thầu, dự án được phép chỉ định thầu đã làm cho tỉ lệ chỉ định thầu, và đối với các dự án áp dụng đấu thầu thì đấu thầu hạn chế còn chiếm tỉ lệ cao. -Do công tác chuẩn bị xây dựng: Công tác đền bù, giải phóng mặt bằng trong nhiều năm qua luôn gây ách tắc, làm chậm tiến độ xây dựng, xảy ra nhiều tiêu cực, lãng phí, thất thoát vốn nhà nước và tham nhũng đối với các công trình giao thông. - Do nhà thầu hoặc chủ đầu tư bớt xén đơn giá đền bù cho dân vùng có dự án thi công theo quy định dẫn đến dân không đồng tình hoặc gặp khó khăn trong đời sống nên không di dời đi nơi khác. Kết Luận chương 2 Thời gian qua việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng nguồn vốn đầu tư Nhà nước trên địa bàn tỉnh đã tạo tiền đề khá tốt cho sự chuyển biến đối với hạ tầng kinh tế - xã hội, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải thiện đời sống của nhân dân. Vấn đề đánh giá hiệu quả quản lý dự án ngày càng được các cấp, các ngành quan tâm. Tên cơ sở phân tích điểm mạnh, điểm yếu của công tác quản lý các dự án đã triển khai để đưa ra những giải pháp hoàn thiện quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn NSNN, nâng cao hiệu quả sử dụng đồng vốn ngân sách cho sự nghiệp phát triển KT - XH của tỉnh Ninh Bình nói riêng, của cả nước nói chung. Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội do đại hội Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ Xĩ để ra, tỉnh ninh bình cần tập trung giải quyết thành công những hạn chế và điểm yếu, phát huy mạnh mẽ những ưu điểm trong công tác quản lý để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. CHƯƠNG 3 Một số giải pháp hoàn thiện quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. I. Định hướng và mục tiờu phỏt triển kinh tế xó hội tỉnh ninh bỡnh giai đoạn 2006_2010: 1.Phương hướng: Đại hội đảng bộ tỉnh lần thứ 10 đó đề ra phương hướng : ‘‘duy trỡ tốc độ tăng trưởng cao ,tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng phỏt triển ,phấn đấu đạt GDP bỡnh quõn đầu người đạt mức trung bỡnh khỏ trong khu vực.khai thỏc và duy động mọi nguồn lực. 2. Mục tiêu: - GDP bình quân đầu người đạt gấp 2,5 lần so với năm 2005, đạt 12 triệu đồng. - Kim ngạch xuất khẩu đạt 50 triệu USD. - Tổng thu NGSNN trên địa bàn đạt 1.200 tỉ đồng. Và mục tiêu đến năm 2015 thu ngân sách bù chi, tự chủ hơn về ngân sách cho nhu cầu đầu tư XDCB trên địa bàn tỉnh. - Tỉ lệ hộ nghèo bình quân mỗi năm giảm 1,6%, đến năm 2010 còn dưới 10% (theo tiêu chí năm 2005). - Giải quyết việc làm bình quân mỗi năm 16.000 lao động. Để chuẩn bị cho năng lực sản xuất ấy trong thời gian tới việc hoàn thành các dự án còn tồn đọng cũng như lập dự án đầu tư xây dựng mới là công việc có ý nghĩa chiến lược. Do đặc thù các công trình hạ tầng cơ sở KT - XH đòi hỏi vốn lớn, khả năng thu hồi vốn thấp, ít hấp dẫn các thành phần kinh tế khác hoặc các thành phần kinh khác không được phép đầu tư nhưng là các dự án có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển kinh tế nên nguồn vốn Ngân sách Nhà nước luôn giữ vai trò tiên phong sẽ có ngày một nhiều hơn nữa các dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trong tương lai gần trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Nhất là khi cân đối thu chi ngân sách được đảm bảo, tính có quyền chủ động chi ngân sách cho nhu cầu đầu tư XDCB hơn nữa. Với mức đầu tư ngày càng lớn cùng yêu cầu đảm bảo phát triển kinh tế thì vấn đề quản lý hiệu quả dự án đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN đang được các ngành các cấp rất chú trọng. II. Giải pháp hoàn thiện quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn Ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh Ninh Bình: Để hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn NSNN, nhiệm vụ đặt ra không chỉ chủ đầu tư, ban quản lý dự án mà trong tất cả các khẩu, các giai đoạn của dự án từ nghiên cứu cơ hội dự án cho đến khi dự án kết thúc xây lắp đi vào hoạt động. Dự án đầu tư vốn NSNN là công cụ cho việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh, phát triển các lĩnh vực văn hoá - xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút được các nguồn lực cho đầu tư phát triển, tận dụng mọi cơ hội từ bên ngoài cho phát triển kinh tế của tỉnh. Do đó để khắc phục những tồn tại trong quản lý dự án trên địa bàn tỉnh, em xin phép được đưa ra một số kiến nghị sau: 1.Cải cách thủ tục,quy định rõ trách nhiệm của từng khâu của các chủ thể trong đầu tư: Xác định cơ cấu cán bộ công chức theo hướng tinh giản, hợp lý gắn với chức năng nhiệm vụ trong cơ quan làm cơ sở cho việc định biên. Quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể quan trọng trong đầu tư và xây dựng. Nghị định 07/2003/NĐ - CP ban hành ngày 30 tháng 1 năm 2003 của Chính phủ trong đó dã quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể đầu tư đó là chủ đầu tư, nhà tư vấn và nhà thầu: - Đối với chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án và các BQL dự án phải bồi thường thiệt hại vật chất nếu gây lãng phí vốn đầu tư của nhà nước hay của doanh nghiệp và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật... BQL dự án là tổ chức thực hiện vai trò, trách nhiệm của chủ đầu tư... chịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ đầu tư. - Đối với các tổ chức tư vấn đầu tư, xây dựng( lập thẩm tra dự án, thiết kế dự toán, giám sát công trình...) phải có đủ năng lực theo quy định cuả Bộ Xây dựngchịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ đầu tư về các nội dung đã cam kết trong hợp đồng..., phải bồi thường thiệt hại gây ra và bắt buộc phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp..., nghiêm cấm tư vấn bán tư cách pháp lý để dự thầu hoặc tiết lộ thông tin về đấu thầu... - Đối với các doanh nghiệp xây dựng phải có đủ điều kiện, năng lực theo quy định của Bộ Xây dựng, phải bồi thường thiệt hại do mình gây ra, phải bắt buộc mua bảo hiểm vật tư, thiết bị... cấm mua bán tư cách pháp nhân, hoặc dàn xếp mua bán thầu, móc ngoặc với chủ đầu tư... Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của tong cơ quan trong hệ thống các cơ quan quản lý về xây dựng; làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền của từng cấp quản lý hành chính, trách nhiệm giữa tập thể, cá nhân trong điều hành, giải quyết công việc: - Thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán các dự án quan trọng quốc gia do Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư, các dự án nhóm A sử dụng vốn NSNN do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có dự án đầu tư hoặc người có thẩm quyền quyết định đầu tư phê duyệt sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng. - Dự án đầu tư xây dựng nhóm B, C thuộc bộ, ngành trung ương quản lý người có thẩm quyền quyết định đầu tư phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán sau khi đã được cơ quan chuyên môn thẩm định. Dự án đầu tư xây dựng nhóm B, C thuộc địa phương quản lý, chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán sau khi được sở xây dựng hoặc sở có xây dựng chuyên ngành thẩm định. Dự án nhóm A, B, C do các doanh nghiệp đầu tư, doanh nghiệp tự tổ chức thẩm định người có thẩm quyền quyết định đầu tư phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán. - Thực hiện nguyên tắc người có thẩm quyền phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán được phép uỷ quyền cho thủ trưởng đơn vị cấp dưới trực tiếp phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về sự uỷ quyền đó. - Thực hiện nguyên tắc người có thẩm quyền phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán có thể uỷ quyền cho chủ đầu tư phê duyệt thiết kế chi tiết và dự toán hạng mục nhưng phải phù hợp với thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán được duyệt. 2. Đổi mới công tác kế hoạch hoá đầu tư: Nhược điểm của công tác kế hoạch hoá đầu tư: -Thiếu kế hoạch đầu tư tổng quát theo ngành và lãnh thổ trong 5 năm và hàng năm. - Hàng năm, việc phân phối vốn thường mang tính chất "chia phần" dẫn đến bố trí kế hoạch phân tán, không theo tiến độ thực hiện dự án được phê duyệt - Không thể hiện rõ việc bố trí vốn theo trình tự ưu tiên cho chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị xây dựng, thực hiện đầu tư - Nhiều dự án thiếu thủ tục theo quy định của nhà nước như dự án khả thi, quyết định đầu tư, thiết kế, dự toán được cấp có thẩm quyền phê duyệt mà vẫn đưa vào kế hoạch đầu tư hàng năm. - Triển khai kế hoạch đầu tư hàng năm còn chậm Để khắc phục những nhược điểm trên, cơ chế kế hoạch cần sớm được hoàn thiện theo hướng: a. Xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn(kế hoạch 5 năm)theo ngành, vùng, lãnh thổ. Trên cơ sở đó bố trí thích đáng vốn đầu tư cho công tác chuẩn bị đầu tư, đảm bảo cho công tác này đi trước một bước để làm cơ sở cho kế hoạch đầu tư hàng năm. b. Đối với kế hoạch đầu tư hàng năm, chỉ bố trí kế hoạch đầu tư khi đã xác định chắc chắn khả năng nguồn vốn và theo nguyên tắc sau: -Đối với địa phương:chủ tịch uỷ ban nhân dân tỉnh triển khai trên cơ sở tổng mức vốn đã được chính phủ giao song phải đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu hiện vật, giá trị, thời gian. - Những dự án có mức vốn từ 3 tỷ đồng trở xuống chỉ được bố trí trong một năm kế hoạch, từ 2-3 tỷ đồng tối đa không được quá 2 năm kế hoạch. - Quy định số lượng dự án tối đa không được phép vượt quá tuỳ theo tổng mức vốn giao cho các ngành, các địa phương. c. Tiến hành rà soát, điều chỉnh kế hoạch đầu tư ở các cấp, các ngành và địa phương theo hướng đầu tư có hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Rà soát lại mục tiêu và cơ cấu của từng dự án, đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả; tránh dàn trải và phân tán vốn. Kiên quyết đình hoãn hoặc dãn tiến độ đối với các công trình có quy mô đầu tư lớn, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội thấp. Giảm mạnh các dự án nhóm C đi đôi với việc rà soát, sắp xếp các công trình theo thứ tự ưu tiên thực hiện. Đến giữa năm, nếu công trình nào không đủ điều kiện khởi công hoặc có khả năng không thực hiện được khối lượng dự kiến kế hoạch thì kiên quyết điều chỉnh vốn cho các công trình khác đang thiếu vốn. Trong việc bố trí kế hoạch đầu tư các năm sau cần quan tâm ưu tiên đầu tư cho vùng cao, vùng sâu, vùng xa, nhất là đối với một số xã đặc biệt khó khăn. Đề nghị các cấp lãnh đạo tỉnh cần thống nhất chủ trương, mục tiêu đầu tư, thống nhất giải thích thuyết phục một số huyện, ngành không được bố trí dự án thông suốt trong việc thực hiện điều chỉnh cơ cấu đầu tư khắc phục tư tưởng nể nang, chia vốn. - Đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư chỉ phê duyệt những dự án hiệu quả khả thi và đảm bảo nguồn vốn, chỉ ghi kế hoạch thực hiện dự án đối với các dự án đã hoàn thành kế hoạch chuẩn bị đầu tư. Phấn đấu các dự án đưa vào kế hoạch cần tập chung vốn dứt điểm phải đúng tiến độ, tránh dàn trải, kéo dài để sớm đưa công trình vào sử dụng và phát huy hiệu quả. 3. Nâng cao chất lượng lập, thẩm định và phê duyện dự án đầu tư: Lập, thẩm định và phê duyện dự án đầu tư là công việc hết sức quan trọng, là khâu quyết định cho sự thành bại của quá trình đầu tư một dự án. Từ những đặc điểm của hoạt động đầu tư phát triển có thể phải chịu nhiều rủi ro và mang tính mạo hiểm cao nên trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư việc nghiên cứu khảo sát tính toán và dự toán đòi hỏi thật kỹ lưỡng, chính xác trên tất cả các phương diện nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả vốn đầu tư. Đây là vấn đề quan trọng nhất a. Về tổ chức ban quản lý dự án: - Tổ chức lại ban quản lý dự án đảm bảo là chủ đầu tư thực sự gắn trách nhiệm trong quá trình sử dụng vốn đầu tư, quản lý tài sản khi dự án kết thúc đưa vào sử dụng. - Quy định tiêu chuẩn nghiệp vụ của chức danh chủ đầu tư. - Xác định rõ trách nhiệm cá nhân của chủ đầu tư đối với các hoạt động đầu tư và xây dựng từ khâu đầu đến khâu cuối. Đối với các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn NSNN khi thực hiện hình thức chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án yêu cầu phải lập BQL dự án có đủ điều kiệnvề năng lực, nghiệp vụ chuyên môn theo quy định b.Về đấu thầu: Đấu thầu là hình thức lựa chọn nhà thầu để ký hợp đồng giao thầu xây dựng cho phù hợp với cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh. Đây là phương thức giao thầu tiến bộ thay thế cho phương thức giao thầu theo chỉ tiêu kế hoạch của cơ chế cũ. Song trong thực tế thời gian qua đấu thầu xây dựng còn bộc lộ không ít những hiện tượng tiêu cực gây thất thoát, lãng phí trong đầu tư XDCB. Để đấu thầu được áp dụng rộng rãi trong thực tế, trước hết cần chấn chỉnh và hoàn thiện công tác kế hoạch hoá theo hướng đã nêu ở trên. Đồng thời cải tiến khâu thủ tục gọn nhẹ, phải quy định trách nhiệm và quyền hạn một cách rõ ràng, cụ thể( kể cả trách nhiệm kinh tế trước pháp luật) của chủ đầu tư và cơ quan chủ quản chủ đầu tư, phải thực hiện đúng trình tự quy định; làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, thiết kế dự toán, xây dựng giá chuẩn, phải xác định đúng giá trần để làm cơ sở cho việc chọn giá trúng thầu Cần quy định thống nhất hình thức lựa chọn nhà thầu( đấu thầu rộng rãi, hạn chế hay chỉ định thầu). Trên cơ sở phân loại lĩnh vực, quy mô dự án mà quy định mức vốn tối thiểu đối với dự án phải tổ chức đấu thầu. Đề nghị sớm ban hành Pháp lệnh Đấu thầu. Trước mắt, cần có biện pháp giám sát chặt chẽ công tác đấu thầu, hạn chế tiêu cực và đấu thầu mang nặng tính hình thức. Cần có quy định khi thanh toán công trình hoàn thành phải giữ lại một tỉ lệ nhất định trên giá trị dự toán công trình( khoảng 10%) để ràng buộc bên B có trách nhiệm bảo hành công trình sau khi bàn giao đưa vào sử dụng. c. Về công tác thẩm định dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán và phê duyệt dự án đầu tư: Để nâng cao chất lượng thẩm định dự án. Ngoài những nội dung kiểm tra, cần đánh giá một cách khách quản, toàn diện từng chỉ tiêu của dự án: - Về tài chính: cần kiểm tra kỹ tổng số vốn, cơ cấu vốn cho các hạng mục công trình, thời gian thu hồi vốn... - Về hiệu quả kinh tế xã hội cần kiểm tra lại các chỉ tiêu: Giá trị gia tăng; mức độ giải quyết việc làm, tỷ lệ đóng góp cho NSNN. - Về công nghệ, tác động môi trường và kế hoạch tiến độ thực hiện dự án đều là những vấn đề quan trọng mà chủ dự án khi lập chưa lường trước được. - Về phương pháp và thời gian thẩm định. Tuỳ theo loại dự án mà cơ quan chủ trì thẩm tra phân công cán bộ có hiểu biết trong lĩnh vực đó đảm nhiệm. Và các cán bộ đó phải chịu trách nhiệm cá nhân trước Nhà nước. đối với 1 số dự án lớn, phức tạp nên tổ chức hội thảo khoa học. Trường hợp cần tham khảo ý kiến một số ngành, cơ quan chủ trì phải gửi yêu cầu và thời gian hoàn thành. Nếu có ý kiến quan điểm khác nhau ở những vấn đề lớn cơ quan chủ trì cần mời cơ quan các ngành bàn bạc thống nhất. Trường hợp chưa thống nhất phải báo cáo đầy đủ cho người có thẩm quyền phê duyệt dự án quyết định. Cần khắc phục tư tưởng nể nang dễ dãi, giảm đơn trong việc thẩm định dự án. Về thời gian, yêu cầu phải tiến hành khẩn trương tránh những thủ tục rườm rà, phiền hà, thực hiện đúng hoặc sớm hơn mốc thời gian quy định. Mặt khác thông qua việc thẩm định dự án, với chức năng của mình Sở Kế hoạch và Đầu tư hàng năm nên thống nhất hướng dẫn các chủ dự án về nội dung phương pháp kinh nghiệm, thời gian lập dự án, đinh hướng đầu tư để các chủ dự án có nhu cầu đầu tư chủ động lập dự án tìm nguồn vốn tài trợ, khắc phục tình trạng thiếu vốn, dự án lập và thảm định vội vàng chất lượng thấp - Chủ đầu tư phải nâng cao trách nhiệm trong việc lựa chọn nhà thầu tư vấn, thiết kế kỹ thuật, thực hiện chọn thầu đúng theo quy định . Thay đổi cách thức lựa chọn đơn vị tư vấn, nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong chất lượng của công tác tư vấn. Triệt để truy cứu trách nhiệm trong các trường hợp thiếu chính xác của số lượng tính toán, tinh thần trách nhiệm tư vấn không nghiêm túc. Các cơ quan chịu trách nhiệm thẩm định các sản phẩm tư vấn phải chịu trách nhiệm về tính chung thực phải đúng đắn của báo cáo thẩm định và chất lượng của sản phẩm tư vấn trình duyệt. 4. Đổi mới và nâng cao trình độ , năng lực đạo đức cho chủ đầu tư và cán bộ quản lý dự án : Đa số các cán bộ được trang bị kiến thức về kinh tế thị trường rất hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong hoạt động thực tiễn, một số người còn lúng túng va vấp, hợp tác với nước ngoài còn thua thiệt, làm tổn thất không nhỏ đến lợi ích của ngành và của đất nước. Tri thức khoa học công nghệ hiện đại chưa được cập nhật kịp thời, kiến thức về pháp luật, đặc biệt là pháp luật trong kinh doanh chưa được chú trọng. Thông tin về kinh tế thị trường không đầy đủ ảnh hưởng rất lớn đến việc ra quyết định đầu tư. Nhìn chung, các doanh nghiệp xây dựng đang thiếu lực lượng công nhân kỹ thuật. Nhiều doanh nghiệp hiện nay muốn tiết kiệm chi phí đã thuê lao động rẻ là lựclượng lao động nhàn rỗi, nông nhàn... hầu hết chưa qua đào tạo, trình độ văn hoá thấp, tay nghề kém, thiếu trách nhiệm với sản phẩm của mình... Để khắc phục tình trạng này, trước hết cần tập trung trang bị những kiến thức quản lý kinh doanh cơ bản, vừa hiện đại vừa thiết thực, theo yêu cầu của cơ chế thị trường; các kiến thức về pháp luật, chính trị, các thông tin về thị trường một cách đầy đủ... Xây dựng tinh thần tận tuỵ với công việc, có trách nhiệm cao, có năng lực tổ chức, có đầu óc sáng tạo và đổi mới, ý thức tổ chức kỷ luật cao, tác phong làm việc phải dân chủ. Vì lợi ích lâu dài cần có phương hướng đào tạo và sử dụng đội ngũ công nhân kỹ thuật để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực Trong quản lý đầu tư và xây dựng, vốn đầu tư được Nhà nước giao cho chủ đầu tư quản lý. Do đặc điểm của hoạt động đầu tư phát triển là lượng vốn lớn, thời gian đầu tư và thu hồi dài, có thể chịu nhiều rủi ro nên việc đầu tư hết sức quan trọng là phải lựa chọn được người làm chủ dự án có đủ năng lực, có kinh nghiệm chuyên môn về quản lý xây dựng, có tố chất cần thiết về quản lý kinh doanh, muốn làm và dám chịu trách nhiệm trước cấp trên và tập thể lao động. Vì vậy trong quá trình chỉ đạo lập, thẩm định phê duyện dự án cần chọn được cán bộ QLDA đảm bảo yêu cầu mới quyết định đầu tư. 5. Chấn chỉnh và tăng cường kỷ luật quyết toán công trình,dự án hoàn thành: Nguyên nhân của công tác quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành ( lập báo cáo quyết toán, phê duyệt quyết toán) chậm một phần do việc chấp hành quy chế quản lý đầu tư và xây dựng của các ngành trong tỉnh, đơn vị chủ đầu tư chưa nghiêm, một phần chưa có sự ràng buộc về trách nhiệm, ràng buộc về kinh tế của chủ đầu tư, chủ quản đầu tư và các cơ quan quản lý khác có liên quan đến công tác quyết toán. Để khắc phục tồn tại trên, cần hoàn thiện chế độ quyết toán vốn đầu tư từ dự án hoàn thành theo hướng làm rõ quy trình, nội dung, các ràng buộc trách nhiệm của chủ đần tư, chủ quản đầu tư và các cơ quan quản lý có liên quan. Cần quy định chế độ trách nhiệm của cơ quan chủ quản đối với công tác này trên các mặt, đôn đốc và chỉ đạo làm công tác quyết toán cả về nội dung và thời gian; thẩm tra quyết toán trước khi phê duyệt. 6. thực hiện nghiêm túc luật đầu tư, luật đấu thầu : Chủ đầu thư thực hiện nghiêm túc luật đầu tư, đề cao tinh thần trách nhiệm trong việc nghiệm thu sản phẩm thuê tư vấn, trong công tác thanh tra giám sát đầu tư. Việc lập thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán, tổng dự toán của dự án nhất định phải được thực hiện theo quy định của Pháp luật về xây dựng. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm về chất lượng công trình và bảo vệ môi trường. Thực hiện nghiêm túc Luật đấu thầu: Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng được các yêu cầu của bên mời thầu trên cơ sở cạnh tranh giữa các nhà thầu. Đấu thầu là một phương pháp quản lý dự án có hiệu quả nhất tiên tiến nhất, tăng cường cạnh tranh. Từ thực tế áp dụng ở địa bàn tỉnh Ninh Bình thời gian qua, em nhận thấy tỉnh cần tiến hành tổng kết rút kinh nghiệm mặt được và chưa được, đồng thời tập chung chỉ đạo công tác đấu thầu để đạt hiệu quả cao hơn. Gắn chủ trương điều chỉnh lại kế hoạch đầu tư theo hướng tập trung dứt điểm sẽ là một điều kiện thuận lợi cho công tác đấu thầu. Đề nghị. - Tiến hành tổ chức đấu thầu rộng dãi tất cả các gói thầu, chỉ những những gói thầu thực sự có tính chất cấp bách chủ đầu tư báo cáo UBND tỉnh cho phép đấu thầu hạn chế. Các gói thầu xin chỉ định thầu, chủ đầu tư phải trình hồ sơ năng lực của ít nhất 3 nhà thầu để UBND tỉnh xem xét. Giao sở kế hoạch và đầu tư tổ chức thực hiện công tác thanh tra đấu thầu, kịp thời báo cáo UBND tỉnh. Để nâng cao chất lượng đấu thầu hay chỉ định thầu, yếu tố hết sức quan trọng là nâng cao chất lượng khảo sát thiết kế kỹ thuật, thiết kế kỹ thuật thi công và chất lượng lọc tổng dự toán, dự toán chi tiết. Trong đó hết sức chú trọng việc lựa chọn áp dụng biện pháp thi công (nhất là đối với các công trình giao thông). Có vậy công tác đấu thầu,chỉ định thầu mới có ý nghĩa thiết thực. 7. Đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư: Giải ngân vốn đầu tư có vị trí rất quan trọng trong hiệu quả hoạt động đầu tư ở dự án. Nó không chỉ có ý nghĩa trong việc giải ngân vấn đề tài chính cho các nhà thầu, trng việc đẩy nhanh tiến độ thi công, bàn giao, sớm đưa công trình vào khai thác sử dụng mà nó còn tác động trực tiếp đến các quan hệ inh tế ở tầm vĩ mô. Việc giải ngân vốn đầu tư không riêng tỉnh Ninh bình mà phạm vi trên toàn quốc đều chậm. Không riêng vốn ODA, vốn cấp phát mà cả vốn tín dụng, mặc dù Nhà nước trong các năm đã tập trung tháo gỡ song kết quả vẫn chưa như mong muốn. Để từng bước khắc phục că bệnh này em xin nêu một số giải pháp Trước hết về việc giải phóng mặt bằng - cơ sở tiền đề cho việc thực hiện dự án.theo Nghị định số 22/1998/NĐ - CP của Thủ tướng Chính phủ về công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, đã tạo ra khung pháp lý thống nhất trong cả nước, nhưng việc xác định đất ở theo Nghị đinh 11 của Chính phủ và các quy định của Uỷ ban nhân dân các địa phương lại chưa thống nhất: xác định đất đã xây dựng nhà, khung giá đất ở, giá đất nông nghiệp trong cùng một khu vực còn chênh lệch còn quá lớn, khung giá đã ban hành so với thời giá hiện hành có nơi chưa điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế, việc thực hiện hệ số k của Nghị định 22/CP và Thông tư 145 của Bộ Tài chính còn phức tạp đối với các địa phương khác nhau. Từ đó làm cho mỗi địa phương, thậm chí trong cùng một địa phương song ở những dự án khác nhau có cách vận dụng khác nhau xảy ra. Mặt khác sự quy định khung giá đất chung cho cả nước, trong đó có mức giá tối đa, giá tối thiểu đối với đất đô thị để các địa phương vận dụng. Thực tế, khi áp dụng ở nhiều địa phương có sự chênh lệch rất lớn giữa giá thực tế theo thị trường với khung giá chung của nhà nước ban hành. Để giải quyết được vấn đề này, trên cơ sở chế độ chính sách Nhà nước Ban quản lý dự án cần khẩn trương xây dựng phương án đền bù và thông qua cấp có thẩm quyền phê duỵêt. Sau đó chuẩn bị đủ kinh phí, quỹ đất đai (trường hợp phải cấp lại) đến thời điểm triển khai cần chỉ đạo khẩn trương đồng loại, dứt điểm. Không để cho người dân chần chừ, tính toán lâu trên mảnh đất của họ. Trong quá trình tiến hành cần kết hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở, các đoàn thể quần chúng, chú trọng phương pháp thuyết phục giải thích để dân tự nguyện chấp nhận. Nếu các chế độ đền bù tương đối thoả đáng mà một số ít hộ không chịu di chuyển thì phải cương quyết cưỡng chế. Hai là khẩn trương hoàn chỉnh hồ sơ thủ tục đầu tư và xây dựng, thông thường 6 tháng đầu năm hầu hết các chủ dự án tập chung vào việc thuê tư vấn thiết kế - Lập tổng dự toán, tổ chức đấu thầu. Riêng việc đấu thầu công trình nhóm c có chủ dự án triển khai mất 3 tháng làm cho thời gian khởi công chậm lại. Để khắc phục vấn đề này điều quan trọng là đảm bảo điều kiện ghi kế hoạch đúng quy định quả Bộ kế hoạch và đầu tư. Đồng thời đề nghịcấp có thẩm quyền khi giao kế hoạch đầu tư hàng năm nên ghi rõ công trình nào thuộc diện phải đấu thầu, công trình nào thuộc diện cho khoán gọn sẽ khắc phục được cơ bản tình trạng trên. 8. chống thất thoát vốn Nhà nước trong đầu tư và xây dựng: Lãng phí, thất thoát, tiêu cực, tham nhũng trong hoạt động kinh tế xã hội nói chung và lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản nói riêng là vấn đề được xã hội rất quan tâm. Đó là vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều cấp nhiều ngành. Đòi hỏi phải được nghiên cứu kỹ lưỡng khách quan, thận trọng để tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Xuất phát từ đặc điểm của đầu tư pháp triển ngành xây dựng và và sản phẩm xây dựng là tiến hành thời gian dài: phạm vi rộng lớn, tính chất chi phí phức tạp, giá cả lại biế động nên việc xác định chất lượng và giá trị đích thực của sản phẩm xây dựng rất khó khăn. Mặt khác chủ sở hữu các nguồn vốn đầu tư và tài sản mới hình thành là Nhà nước. Các chủ đầu tư là người sử dụng công trình nhưng không phải là người chủ thực sự của đồng vốn nên thường họ chưa đề cao ý thức tiết kiệm trong chi tiêu, thậm chí còn tìm cách xin được nhiều vốn của Nhà nước càng tốt. Từ đó tạo ra những kẽ hở gây lãng phí tham nhũng vốn đầu tư của Nhà nước dưới nhiều hình thức tinh vi khác nhau Thực tế cho thấy thất thoát vốn đầu tư của Nhà nước thường do hai nguyên nhân sau: Về nguyên nhân trực tiếp: Thất thoát do chủ đầu tư và nhà thầu cố tình vi phạm các quy định về quản lý đầu tư và xây dựn như thi công ăn bớt khối lượng so với thiết kế được duyệt, trong thanh toán khai tăng chi phí và giá cả... tuy nhiên trên tổng thể thì thất thoát từ nguyên nhân trực tiếp không phải là chủ yếu. Vì các đối tượng sợ bị xử lý pháp luật khi sự cố xảy ra. Về nguyên nhân dán tiếp: Do sơ hở bởi chính sách chế độ quản lý đầu tư và xây dựng, định mức xây dựng chưa chặt chẽ: làm cho vốn thất thoát không được xác định rõ đối tượng và mức độ vi phạm nên thất thoát do nguyên nhân này là chủ yếu. Để ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng thất thoát, lãng phí, tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư và xây dựng cần coi trọng những biện pháp phòng ngừa, cần khẩn trương bổ sung hoàn chỉnh về cơ chế, chính sách quản lý đầu tư và xây dựng cho chặt chẽ gắn trách nhiệm cá nhân từng khâu công việc hạn chế sơ hở, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Đây là một việc lớn, phức tạp, bao gồm nhiều công việc nhiều nội dung song trước mắt cần tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau: -Xem xét quyết định đầu tư: phải bảo đảm quyết định đúng, kịp thời, hiệu quả. Đây là khâu quan trọng có ý nghĩa tiên quyết. Nếu việc quyết định đầu tư sai lầm sẽ dẫn tới lãng phí rất lớn. Vì sản phẩm xây dựng cơ bản không dễ dàng chuyển mục đích sử dụng. - Việc quyết định các thủ tục xây dựng cơ bản như phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, dự toán chi tiết, cấp có thẩm quyền cần tổ chức thẩm định nghiêm túc chặt chẽ. Trên cơ sở thiết kế đầu tư đảm bảo hệ số an toàn, công năng sử dụng của công trình, biện pháp thi công hợp lý, phẩm chất vật liệu phù hợp, định mức, đơn giá áp đúng, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất việc điều chỉnh bổ sung, một biện pháp tích cực ngăn chặn sơ hở tiêu cực thất thoát. Thực tế cho thấy chỉ riêng việc quyết định biện pháp thi công không phù hợp đã gây thất thoát rất lớn. Đặc biệt là lĩnh vực cầu đường, nhiều khi chi phí cho việc áp dụng biện pháp thi công chiếm tỷ trọng khá lớn trong giá trị sản phẩm xây dựng. Nhiều khi chênh lệch trong việc áp dụng giữa các biện pháp thi công thu công và cơ giới rất cao. Đây là 1 trong những sơ hở mà nhà thầu có thể móc ngoặc với tổ chức tư vấn. -Quyền hạn trách nhiệm chủ đầu tư được quan tâm: theo Quy định của điều lệ chủ đầu tư là người trực tiếp quản lý sử dụng vốn đầu tư, quản lý sử dụng tài sản sau đầu tư nên chủ đầu tư phải có trách nhiệm từ khâu lập dự án đến quá trình khai thác sử dụng để tăng cường quyền hạn và trách nhiệm chủ đầu tư, ngăn ngừa thất thoát lãng phí cần chấn chỉnh khâu này theo hướng sau: xác định rõ trách nhiệm cá nhân của chủ đầu tư đối với hoạt động đầu tư. Quản lý chặt chẽ chủ đầu tư trong việc thành lập BQLDA, trong việc lựa chọn nhà thầu, trong đấu thầu và chỉ định thầu, phân chia gói thầu, việc thay đổi thiết kế và phát sinh sau đấu thầu, phương thức thanh toán và thời gian thanh toán, việc quản lý giá cả và thời gian xây dựng. Đây là khâu quan trọng để hạn chế thất thoát, tham nhũng. - UBND tỉnh sẽ tiến hành thành lập Ban quản lý dự án chung các dự án có quy mô lớn hoặc các dự án chủ đầu tư không đủ năng lực quản lý. - áp dụng hình thức đấu thầu, khoán gọn. Như phần đánh giá và giải pháp về công tác đấu thầu đã trình bày để công tác đấu thầu được áp dụng rộng rãi trước hết cần chấn chỉnh và hoàn thiện cơ chế kế hoạch theo hướng đã nêu ở phần trên. Đồng thời cải tiến thủ tục sao cho gọn nhẹ, đơn giản, dễ làm phù hợp với trình độ tổ chức thực hiện của chủ đầu tư và các nhà thầu. Đồng thời quy định rõ trách nhiệm quỳen hạn cụ thể về kinh tế và pháp luật với chủ đầu tư. Phải thực hiện đúng trình tự quy định, làm tốt công tác chuẩn bị đấu thầu hết sức chú ý hồ sơ mời thầu; Xác định đúng “giá xét thầu” để làm cơ sở cho việc đánh giá, xét chọn. Mặt khác, nên làm thử và mở rộng hình thức khoán gọn. Trường hợp cần thiết phải áp dụng hình thức giao thầu cần hoàn thành đầy đủ thiết kế kỹ thuật, dự toán trước khi cấp có thẩm quyền quyết định. - quản lý chất lượng công trình xây dựng : tăng cường công tác quản lý chất lượng theo đúng Quyết định số 18/2003/QĐ - BXD ngày 27/6/2003 của Bộ trưởng Bộ xây dựng ban hành Quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng. Các cư quan quản lý đầu tư và xây dựng, các chủ đầu tư, các nhà thầu phải chịu trách nhiệm kiểm tra, theo dõi thường xuyên chất lượng của sản phẩm từ tư vấn đến thi công xây lắpvà cung cấp thiết bị. Công trình có chấtlượng kém, trách nhiệm trước tiên thuộc về chủ đầu tư. Sở xây dựng tăng cường công tác thanh tra chất lượng các công trình xây dựng do tỉnh quản lý. Phát hiện, báo cáo những sai phạm về chất lượng, để xử lý kịp thời. -Phân cấp quản lý đầu tư và xây dựng : Thực hiện tốt việc phân cấp quản lý đầu tư và xây dựng theo Quyết định số: 2178/2007 - QĐ - UBND ngày 17/9/2007 của UBND tỉnh, dành quyền tự quyết định và tự chịu trách nhiệm cho các cấp ở cơ sở và chủ đầu tư. Cấp được uỷ quyền phải thực hiện chế độ báo cáo về công tác quản lý đầu tư và xây dựng lên cơ quan cấp trên. UBND tỉnh, các cơ quan quản lý đầu tư và xây dựng ở tỉnh phải thực hiện chế độ hậu kiểm tăng cường công tác thanh tra, giám sát đầu tư, giám sát chất lượng xây dựng các công trình dự án đã được phân cấp. - Giám sát đánh giá đầu tư : nâng cao chất lượng công tác GSĐGĐT, rà soát và chấn chỉnh các khâu trong hoạt động đầu tư và xây dựng: Đối với các dự án đầu tư trong quá trình thực hiện giám sát đầu tư, ở dự án đầu tư nào phát hiện thấy những yếu tố thay đổi so với dự án ban đầu hoặc những vấn đề mới phát sinh, phải báo cáo kịp thời và nhất thiết đánh giá lại tính khả thi và hiệu quả của dự án trước khi quyết định điều chỉnh hoặc tiếp tục thực hiện. Những dự án không báo cáo GSĐGĐT không bố trí kế hoạch đầu tư và không được điều chỉnh dự án, đề nghị Kho bạc Nhà nước không cấp vốn thanh toán. Tăng cường công tác giám sát cộng động: Tất cả các dự án, chương trình đầu tư (trừ công trình bí mật quốc gia) đều phải được thực hiện giám sát cộng đồng trong toàn bộ quá trình đầu tư. Các phương án quy hoạch đã được phê duyệt, các chương trình dự án phải được công bố công khai nội dung cơ bản trên các phương tiện thông tin đại chúng thích hợp (như : niêm yết, Pa - nô, phát thanh, truyền hình...) để dân biết dân bàn, dân giám sát. 9. Nâng cao trình độ cán bộ quản lý : - Tăng cưởng công tác tập huấn, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho các cơ quan, các cán bộ quản lý đầu tư, các chủ đầu tư, các nhà thầu. Chấm dứt hẳn tình trạng cán bọ BQLDA, chủ đầu tư và xây dựng để đáp dứng với nhiệm vụ được phân cấp. Người cán bộ phải tích cực học tập, nghiên cứu tranh thủ tiếp thu những thông tin mới, các kinh nghiệm quản lý tiên tiến của nước ngoài, tham dự các hội thảo, tổ chức tập huấn nghiệp vụ. Nên có chính sách khen thưởng thoả đáng đối với những người có thành tích phát hiện ra những sai trái có giá trị lớn trong việc thanh quyết toán, người có công chống thất thoát vốn nhà nước trong đầu tư xây dựng. Đồng thời thực hiện nghiêm túc pháp lệnh công chức, pháp lệnh chống tham nhũng và pháp lệnh thực hành tiết kiệm chống lãng phí. Kết Luận Công tác quản lý các dự án đầu tư phát triển từ ngân sách Nhà nước hiện nay là vấn đề được nhiều cấp, nhiều ngành quan tâm. Việc nghiên cứu, tìm ra các giải pháp hoàn thiện quản lý các dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn ngân sách, nhằm khắc phục những hạn chế trong hoạt động đầu tư và xây dựng ở tỉnh Ninh Bình khi nền kinh tế chuyển đổi theo cơ chế thị trường và hội nhập là việc làm có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn. Trên cở sở phân tích những thế mạnh và những điểm yếu trong công tác quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh hội trong giai đoạn tới, tỉnh Ninh Bình cần chú trọng vào một số giải pháp chủ yếu có tính thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh. Trước mắt cần tập trung điều chỉnh cơ cấu đầu tư, đổi mới công tác kế hoạch hoá, hết sức quan tâm đến việc lập và thẩm định dự toán đầu tư, đổi mới công tác cán bộ quản lý dự án, thực hiện nghiêm túc Luật đấu thầu, đẩy nhanh tốc độ giải ngân, làm tốt công tác quyết toán, thực hiện tích cực và hiệu quả việc chống thất thoát lãng phí trong đầu tư - xây dựng, nâng cao trình độ cán bộ quản lý. Các biện pháp trên cần được thực hiện đồng bộ nhằm tạo hiệu ứng mạnh để hoàn thiện quản lý dự án đầu tư phát triển sử dụng Vốn NSNN, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách, góp phần thức đẩy tăng trưởng kinh tế.